is kazalari (web)

7/31/2019 Is Kazalari (Web)

1/48

SALII

VE

GVENL ALANINDATEMEL BLGLER


2/48

Bask: 500 adet, Ekim 2011

Yaymlayan: TMMOB adna TMMOB stanbul l Koordinasyon Kurulu

Sekreterya: Mimarlar Odas stanbul Bykkent ubesi

Adres: Yldz Saray D Karakol Binas Beikta stanbulTel: 0212 327 87 68, Faks: 0212 327 13 61, Web: www.ikkistanbul.org

Mhendislikte, Mimarlkta ve Planlamada L dergisi ekidir.

Basm Yeri: zdil Basmevi, Galip Dede Cad. No: 77 Tnel, Beyolu 34420 stanbulTel: 0212 251 83 13


3/48

iii

NDEkLER

kISALTMALAR.........................................................................................................................................................vi

GR .................................................................................................................................................................................vii

I. GENEL BLGLENDRME ...........................................................................................................................91.1. i Sal ve Gvenlii le lgili Olarak Dnyadaki ve Trkiyedeki

Durum Nedir? ................................................................................................................................................91.2. i Sal ve Gvenlii Niin nemlidir? .............................................................101.3. Gvenlii Nedir?...............................................................................................................................101.4. Kazas ve Meslek Hastal Nedir? ...............................................................................101.5. ile lgili Kaza ve Hastalklarn Maliyeti Nedir? ......................................................111.6. Trkiyede i Sal ve Gvenliine likin Temel Dzenlemeler

Nelerdir? ..........................................................................................................................................................111.7. i Sal ve Gvenliinde verenin Ykmll Nedir?................ 121.8. yerindeki Koruyucu ve nleyici Hizmetler ile lgili Ynetmelikler

Nelerdir? TMMOB ve TTBnin bu ynetmeliklere dair gr nedir? ...... 12

II. kAZALARININ NEDENLER VE ALIMA ORTAMINDAkTEHLkELERN kONTROL ..................................................................................................................142.1. Tehlike ve Risk Nedir? ......................................................................................................................14

2.2. Kazalarnn Nedenleri Nelerdir? .......................................................................................142.2.1. Tehlikeli alma Koullar ...........................................................................................152.2.2. Tehlikeli Davranlar ...........................................................................................................16

III. ALIMA ORTAMI VE RSkLER................................................................................................173.1. ileri maddi ve manevi olarak kayba uratan i kazas ve

meslek hastalklarn meydana getiren nedenler nelerdir? ..........................173.2. Tehlike Kontrol Yntemleri Nelerdir? ..................................................................................193.3. Kimyasal Madde Nedir? Nasl Snandrlr? ...........................................................20

3.4. Tehlike Bilgi Formlar Nasl Hazrlanmaldr?.............................................................203.5. Etiketleme ve aretleme Gerekli midir? .........................................................................203.6. Kimyasal Maddeler nsanlar Nasl Etkiler? Nasl Maruz Kalnr?

Zararlar Nelerdir?.................................................................................................................................213.7. Kimyasal Maddelerin M.A.K. Deeri Nedir? ...............................................................213.8. Hangi Maddeler Tahrie ve Allerjik Tepkilere Yol Aar? ...................................213.9. Sanayide Kullanlan ve Kansere Neden Olan Maddelere Kimler

Daha ok Maruz Kalr? Bu Maddeler Vcuda Nasl Girer?........................21

3.10. yerinde Kansere Yol Aan Maddelerin Kullanlmas Zorunlu mudur?Kanser Riski Nasl nlenebilir?...............................................................................................22


4/48

iv

3.11. Grlt inin Saln Nasl Etkiler?.............................................................................243.11.1. Grltnn Gvenlik Snr (Eik Deeri) Nedir?................................243.11.2. Grlt Nasl Kontrol Edilebilir ve itme Kayb Naslnlenebilir? .................................................................................................................................................24

3.12. Ergonomi Nedir? ....................................................................................................................................253.12.1. Ergonomide Ykle lgili Risk Faktrleri Nelerdir?...............................263.12.2. Ergonomide Yaplan ile lgili Risk Faktrleri Nelerdir?............ 263.12.3. Ergonomide alma Ortamndan Kaynaklanan RiskFaktrleri Nelerdir? ..............................................................................................................................263.12.4. Ergonomide in Gereinden Kaynaklanan Risk FaktrleriNelerdir? .........................................................................................................................................................273.12.5. Ergonomide Bireysel Risk Faktrleri Nelerdir? ....................................27

IV. BLGLENDRME VE ETM ..........................................................................................................274.1. ilerin Bilgilendirmesi ve Eitimi Ne Zaman Verilmelidir? .........................274.2. ilerin Eitimi Kapsamna Hangi Balklar Girmektedir? ...........................274.3. yerinizde Tutulabilecek Temel Bilgi Dokmanlar Nelerdir?.................... 284.4. yeri Planlar, Proli ve retim emalar Nasl Kullanlr?.................... 284.5. Makina ve Ekipman Kaytlar ve Kimyasal Kaytlar Nerelerde Kullanlr? ... 284.6. SG Kurullar Malzeme Gvenlik Bilgi Formlarn Nasl Edinebilir? ..... 29

V. YERNDE SALII VE GVENL ORGANZASYONU ........295.1. 50den Az i altran yerleri SG almalarndan muaf mdr? ........ 295.2. i Sal Ve Gvenliine likin Olarak Sendika Temsilcisi Ne

Yapabilir? .......................................................................................................................................................295.3. yerinde i Sal Ve Gvenliinden Sorumlu Olan Kiiler

Kimlerdir? ......................................................................................................................................................305.4. ilerin SG Konusunda Haklar Nelerdir? ..................................................................305.5. yeri Sal ve Gvenlii Kurulu Nedir? Hangi yerlerinde Kurulur? ... 30

5.6. Sal ve Gvenlii Kurulunun alma ekli Nedir? ...............................315.7. SG Kurulu Kimlerden Oluur? Kurulun Grevleri Nelerdir? ...................... 325.8. yerinde SG Kurulu Kurmaktan Kanan Veya Kurup da almasna

Engel Olan verene Uygulanacak Cezai Yaptrm Nedir?...................................345.9. Cezay Vermeye Yetkili Kurum Neresidir ve Bu Cezaya Nasl tiraz

Edilir?.................................................................................................................................................................345.10. yeri Salk ve Gvenlik Birimleri ve Ortak Salk Gvenlik

Birimlerinin Kurulmasnn Zorunlu Olduu Yerler Nerelerdir? ................... 34

5.11. yeri Salk ve Gvenlik Birimleri ve Ortak Salk GvenlikBirimlerinin Grevleri Nelerdir?................................................................................................34


5/48

v

5.12. yeri Hekimi ...............................................................................................................................................355.12.1. yeri Hekimlerinin alma Sreleri Nelerdir? ....................................355.12.2. yeri Hekimin Grevleri Nelerdir?....................................................................365.12.3. yeri Hekiminin Yetkileri Nelerdir?...................................................................36

5.12.4. yeri Hekimin Ykmllkleri Nelerdir? .....................................................365.13. Gvenlii Uzmanl .....................................................................................................................37

5.13.1. Gvenlii Uzman Kimdir?..................................................................................375.13.2. Gvenlii Uzmanlarnn A, B ve C Snf Belgeye SahipOlmas Ne Demektir? ........................................................................................................................375.13.3. Gvenlii Uzmannn Grevleri Nelerdir? ...........................................385.13.4. Gvenlii Uzmannn Yetkileri Nelerdir? ...............................................385.13.5. Gvenlii Uzmannn Ykmllkleri Nelerdir?.............................38

VI. HAkLAR VE YkMLLkLER..............................................................................................396.1. Yasalarmzda iinin almas gereken sreler nelerdir?

Ne kadar sre fazla alabilir? ...............................................................................................396.2. Gece almas Nedir ve artlar Nelerdir?................................................................396.3. lkemizde En Az altrlma Ya Nedir?....................................................................406.4. Hangi lerde ocuk altrlmas Yasaktr? ............................................................406.5. Kadn iler Hangi lerde altrlamaz?..................................................................40

6.6. Ar ve Tehlikeli lerde altrlacak ilerin NitelikleriNelerdir ve Bu lerde alma Ka Saat Olmaldr?.........................................40

6.7. Ar ve Tehlikeli lerde alacak Olan ilerine Alnmadan nce Eitimi Zorunlu mudur?............................................................41

6.8. Geici Gremezlik denei Nedir ve Kimlere Verilir?Nasl Hesaplanr? Ne Zaman ve Nereden Alnr?.................................................41

6.9. Kazas Sonucu Meslekte Kazanma Gc KaybOran Tespiti in Rapor Kimler Tarafndan Dzenlenir? ..................................42

6.10. Malul Saylmaya likin Sigortalnn alma Gc KaybTespiti Nasl Yaplr? ...........................................................................................................................42

6.11. Srekli i gremezlik geliri nasl hesaplanr?.............................................................426.12. Kazas Veya Meslek Hastal Sonucu Yaamn

Kaybeden inin Hak Sahiplerine Cenaze YardmVerilmesinin Koullar Nelerdir? ..............................................................................................42

6.13. Kazas veya Meslek Hastal Nedeniyle Yaamn Kaybedeninin Yaknlarna Balanacak Gelirin Miktar Nedir?......................................43

6.14. Kazas Geiren veya Meslek Hastalna Yakalanan i HangiHallerde Emekli Olabilir?................................................................................................................43


6/48

vi

6.15. inin Malullk Sigortasndan Emekli Olabilmesi in Hangi KoullarGereklidir? ....................................................................................................................................................43

VII. MADD VE MANEV TAZMNAT SSTEMLER VE GVENCES .......44

7.1. Kazas ya da Meslek Hastal Sonucu Beden Btnlhlal Olan i, Hangi Zararlarnn Tazmin Edilmesini steyebilir?Zararn Tazmininde Hangi Unsurlar Gz nne Alnr?..................................44

7.2. Kazas Veya Meslek Hastalndan Yaamn Kaybedeni in Kimler Tazminat Davas Aabilir?.....................................................................44

7.3. Kazas Nedeniyle Hangi Maddi-Manevi Tazminat Davalar Alabilir?..... 447.4. iye Szlemesini Derhal Feshetme Olana Veren Salk

Nedenleri Nelerdir?..............................................................................................................................44

7.5. veren Hangi Salk Nedenleriyle inin Akdini Bildirimsiz;Yani Sadece Kdem Tazminatn deyerek Feshedebilir? ...........................45

VIII. DENETLEME VE YAPTIRIMLAR.............................................................................................458.1. i Sal ve Gvenlii nlemlerini Almayan verenlere

Verilecek Cezalar Nelerdir?.........................................................................................................458.2. Kazasna Neden Olmann Cezas var mdr? .....................................................46

IX. LkYARDIM........................................................................................................................................................46

9.1. Mevzuatta lkyardm ve lk Mdahale Konusunda Ne Gibi lkelerGetirilmitir? ................................................................................................................................................46

9.2. lkyardm Grevlilerinin Eitimi Hangi Konular ermelidir?.......................469.3. lkyardm Aralar Nelerdir? .........................................................................................................479.4. inin zerinde Bulunmas Gereken lkyardm Malzemeleri Nelerdir?...... 479.5. yerlerinde Bulundurulmas Gereken lkyardm ve lk Mdahale

Malzemeleri Nelerdir? .......................................................................................................................47

KISALTMALAR

ILO - Uluslararas alma rgtK - KanunuSGK - Sosyal Gvenlik KurumuWHO - Dnya Salk rgtSSGSS - Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas YasasSGB - alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl

SGB - yeri Salk ve Gvenlik BirimiOSGB - Ortak Salk ve Gvenlik Birimi


7/48

vii

GRlkemizdeki nemli sorunlarmzdan birisi i kazalar ve meslek hasta-

lklar nedeniyle her yl binlerce insanmzn lmesi, onbinlerce insanmznsakat kalmas, saln yitirmesi ve ac ekmesidir. Bu durumun en nemlinedenleri; ii sal ve i gvenliine yeterli nemin verilmemesi, yasalar-daki sorunlar, denetim eksiklii, sermayenin ii sal ve i gvenlii alan-n maliyet olarak grmesi ve kar hrsdr.

Mhendisler, mimarlar ve ehir planclar da bu srete ok ynl ola-rak yer almaktadrlar. Bir ok meslektamz i kazalar sonucunda yaamnkaybetmi veya eitli salk sorunlarna maruz kalmlardr. Bir ok meslek-tamz da altklar iyerlerinde yaanan kazalardan sorumlu tutularak ha-pis ve para cezalaryla kar karya kalmaktadr. te yandan yaanan aclarve yol at sonular cezalar ve maddi bedellerden ok daha ardr.

Bilimsel bilgilerin retime uygulanmas konusunda kritik bir konumda

bulunan mhendis, mimar ve ehir planclarnn bu konumunun gereini i-yerlerinde yerine getirmesi gerekmektedir. Bu, en bata iinde yaadmztopluma, bize emek verenlere, birlikte altmz insanlara ve yaknlarmzakar sorumluluumuzdur.

Mhendis, mimar ve ehir planclar iyerlerinde bazen Gvenlii Uz-man olarak, ounlukla da retim, planlama, proje vb. ok farkl grevlerleyer almaktadrlar. Ancak, grevi her ne olursa olsun mhendis, mimar ve e-hir planclar srelerin btn aamalarnda ii sal ve i gvenliini, ev-

re saln ve toplumun karlarn gz nnde tutmaldr. Mesleklerimizinokul dnemi mfredatnda ise ii sal ve i gvenlii ok snrl llerde


8/48

viii

yer almaktadr. Meslektalarmzn ounluu ii sal ve i gvenlii ko-nusunda hibir eitim almamtr.

TMMOB stanbul KK bnyesinde oluturulan SG Komisyonu bu ne-

denle meslektalarmz ve konuyla ilgili kiileri ii sal ve i gvenliinintemel yasal dzenlemeleri, bu konudaki haklar, yaplmas gereken alma-lar konusunda bilgilendirmek iin elinizdeki bror hazrlamtr.

TMMOB ve bal odalarn ii sal ve i gvenliine ilikin olarak ya-ynlanan mevzuata eletirileri kamuoyuyla paylalmakta, gerekli grlmesidurumunda bu mevzuatn ksmen veya tamamen iptali iin davalar almak-tadr. Bununla birlikte brormzde mevcut durumda geerli olan yasa, t-zk ve ynetmelikler objektif olarak sunulacaktr.

lkemizde ii sal ve i gvenliine ilikin yasa, tzk ve ynetme-likler yerli yerine oturmu deildir. Bundan dolay sk sk yasa deiiklikleri,ynetmelik iptalleri, yeni yaynlanan ynetmelikler olabilmektedir. Bu nedenlebrormzde belirtilen dzenlemeler yol gsterici olmakla birlikte ayrntlbilgi iin dzenlemelerin son ekline bakmakta yarar vardr. Brormz, ya-ynland tarihteki mevzuat temel alarak hazrlanmtr.

Son yllarda mevzuatta ve bu konudaki literatrde kullanlan Sal

ve Gvenlii kavramnn daha nceden kullanlan i Sal ve G-venlii kavramna gre eksikleri olduu iin TMMOB Genel Kurulunun iSal ve Gvenlii kavramnn kullanlmas karar vardr. Bu nedenledorudan alnt ve mevzuat blmleri dnda i Sal ve Gvenliitanmlamas kullanlacaktr.

Mhendislik, tp, hukuk, organizasyon ve ekonomi boyutlarna sahip okgeni ve disiplinler aras bir alan olan ii sal ve i gvenlii konusu k-k hacimli bir brorde btn balklaryla ele alnamaz. Bu nedenle bro-

rmzn bu alan tanmayanlar iin ilk giri bilgilerini salayacak, bilgiye ula-lacak kaynaklar iin yol gsterici olacak ekilde mtevazi bir ilev grmesihedeenmitir.

Yararl olacan umarz.

Ekim 2011


9/48

9

I. GENEL BLGLENDRME

i Sal ve Gvenlii le lgili Olara Dnyadai ve1.1.Triyedei Durum Nedir?

Uluslararas alma rgt (ILO) rakamlarna gre her yl yaklak2.200.000 kii i kazalar ve meslek hastalklarndan dolay hayatn kaybe-diyor. ILO rakamlarna gre;

Her gn yaklak 6000 kii i kazas ve meslek hastalklar nedeniyleyaamn yitiriyor. Yllk toplamda 350.000 kii i kazas, 1.700.000 kii isemeslek hastalklarndan yaamn yitiriyor.

Her yl 270.000.000 i kazas meydana geliyor ve 160.000.000 kii mes-lek hastalklarna yakalanyor.

Her yl zehirli maddelerden dolay 438.000 ii yaamn yitiriyor ve dn-ya da meydana gelen cilt kanserinin %10unun iyerlerinde zehirli madde-lerle temas yznden olutuu belirtiliyor. Her yl asbest yznden 100.000kiinin yaamn yitirdii tahmin ediliyor.

Her yl silikozis hastalnn neden olduu akcier kanseri ve lmclhastalklardan 10 milyonlarca insan hayatn kaybediyor. Latin Amerikadamaden iilerinin %37si, Hindistanda ta kalem iilerinin %50si ve ta kr-

ma iilerinin %36s bu hastala yakalanm durumdadr.zellikle sanayilemi lkelerde gerekleen i kazalarnn %25 ile %40

inaat sektrnde gerekleiyor.

lkemizde ise, Sosyal Gvenlik Kurumu (SGK) istatistiklerine gre,her yedi dakikada bir i kazas olmakta, her 10,8 saatte bir alan hayatnkaybetmekte ve her 5,5 saatte ise; bir ii srekli i gremez ekilde sakatkalmaktadr. En yksek i kazas oran ise; toplam iyeri saysnn %98inioluturan ve 50den daha az ii altrlmas nedeniyle Sal ve G-

venlii Kurulu oluturma, iyeri hekimi, i gvenlii uzman, iyeri hemiresiveya salk memuru bulundurma gibi zorunluluklarn bulunmad, kk i-letmelerde grlmektedir. Ancak Trkiyede kayt d almann yaygnl,meslek hastalklar hastanelerinin ve kaytlarn yetersizliinden dolay gereksaylarn bu saylardan ok daha yksek olduu tahmin edilmektedir.

i sal ve i gvenlii asndan temel ama insanlarn salkl biryaam srmesi iin uygun ortamn salanmas olmaldr. Yasal zorunluluklarbu nedenle kat zerinde ve gstermelik olarak deil, insanlarn salk ve

gvenliini gvenceye almak amac dorultusunda ele alnmal, uygulanmalve gelitirilmelidir.


10/48

10

i Sal ve Gvenlii Niin nemlidir?1.2.

i sal ve i gvenlii yalnzca teknik ve tbbi bir alma olarak elealnamaz. ilerin beslenme, barnma olanaklar, doal evrenin yaanabilirolmas, i gvencesinin olmas, sendikalama hakk gibi pek ok konu ii-lerin saln ve gvenliini dorudan etkilemektedir. Burada ii saldendiinde mavi ve beyaz yakal, kadrolu taeron, veya kamuda memurstatsnde btn alanlar kapsayacak ekilde ele alnmaldr.

i sal ve i gvenliine nem verilmesinin ana nedeni; ya, cinsiyet,rk ve meslek fark gzetilmeksizin herkesin yaama hakknn en yksek d-zeyde garanti altna alnmas gerekliliidir.

i sal ve i gvenlii duyarllnn ve almalarnn gelimesinde,

en bata iilerin 200 yl aan mcadeleleri etkili olmutur. Ayrca ekonomikve sosyal adan sanayilemenin sonularndan biri olarak kentleme, ekir-dek aile yapsna gei sonucu i kazas ve meslek hastalklarndan etkile-nen insan saysndaki art, iinin i gremez hale gelmesi ile birlikte aileninyoksullua dmesi, i gremez hale gelen insanlarn maddi ve manevi top-lumsal etkileri, gvensiz alma koullarnn iyerinde yabanclamaya ve iveriminin dmesine neden olmas ve sosyal gvenlik ihtiyacnn artmas gibifaktrlerin etkisi olmutur.

i sal ve i gvenlii almalarnn yukardaki genel amalarnndnda; iyerlerinde yeterli gvenlik tedbirlerini alarak iilerin korunmas,iileri tbbi, ziksel ve ruhsal adan en st seviyeye karlmas, iyeri orta-mnda sala zarar verebilecek unsurlarn hijyenik nlemlerle ortadan kal-drlmas, iiler ile i arasndaki uyumun salanmas, meydana gelen salkzararlarnn ve meslek hastalklarnn tespit edilerek iilerin tedavi olmalarnsalamas, karlalan zararlarn derecelerini objektif ve bilimsel yollarla be-lirleyip deerlendirmenin yan sra iyerinin gvenliinin de salamas, olaskazalar engelleyerek verimliliin arttrlmas hedeeri vardr.

Gvenlii Nedir?1.3.

gvenlii; iilerin i ortamnda karlaabilecekleri tehlikelerin, yok edil-mesi veya azaltlmas iin getirilen ykmllklerden oluan teknik kurallarn b-tnn ifade eden, i kazalar ve meslek hastalklarn azaltan bir bilim daldr.

kazas ve Mesle Hastal Nedir?1.4.

ILO i azasn belirli bir zarar ya da yaralanmaya neden olan, beklen-meyen, nceden planlanmayan bir olay eklinde tanmlamtr.


11/48

11

Dnya Salk rgt (WHO) ise i azasn yle tanmlamaktadr: n-ceden planlanmam ve ou zaman, kiisel yaralanmalara, tehizatn zarargrmesine, retimin bir sre durmasna yol aan olaydr.

Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanununun (SSGSS) 14.maddesine gre mesle hastal, sigortalnn alt veya yapt iin nite-liinden dolay tekrarlanan bir sebeple veya iin yrtm artlar yznden u-rad geici veya srekli hastalk, bedensel veya ruhsal zrllk halleridir.

ile lgili kaza ve Hastallarn Maliyeti Nedir?1.5.

kazalar ve meslek hastalklarnn temel madurlar iiler olmakla bir-likte, iverenler ve toplum iin de maliyetleri sz konusudur.

ilerin maruz kalacaklar sonular; iinin hayatn kaybetmesi, zikselve duygusal skntlar yaamas, yaamnn geri kalan ksmnn zorlamasyannda gelir kayb, iini kaybetme olasl, sigortasz alma halinde tedavigiderleridir.

verenlerin karlaabilecekleri maliyetler ise; i gc kayb, tedavi vetazminat giderleri, makina ve tehizatn zarar grmesi, retimin yavalamasveya duraklamas, verimlilik ve kalitenin dmesi, yasal ykmllklerle kar-lamadr. Bununla birlikte; mteri memnuniyetsizlii, inceleme sresi, kilit

iinin kaybedilmesi, yerine yeni iinin alnmas ve eitilmesi, ikame dona-nmn alnmas, iilerin motivasyonun azalmas ve iletmenin imajnn zarargrmesi de maliyetler arasnda deerlendirilmektedir.

Ulusal ekonomi asndan maliyeti; sosyal gvenlik sistemi ile hastane,iyiletirme merkezi giderleri iin harcamanlar sz konusudur. alma veSosyal Gvenlik Bakanl (SGB) verilerine gre; lkemizde i kazalarnnyllk maliyetinin 35.000.000.000 TL olduunun belirlenmitir. SGK verilerine

gre 2009 ylnda 9.030.202 sigortal iiden 64.316s i kazas geirmi,bunlardan 1.171i hayatn kaybetmitir. Bu kayplarn sonucu 1.589.116 ign kayb sz konusudur. Ancak lkemizde iletmelerin yalnzca % 2siii sal ve i gvenlii iin harcamada bulunmaktadr.

Triyede i Sal ve Gvenliine liin Temel1.6.Dzenlemeler Nelerdir?

i sal ve i gvenlii konusunda Trkiyenin imzalad uluslararas

szlemelerde ve Anayasada hkmler vardr.Anayasann 50. maddesine gre kimse, yana, cinsiyetine ve gcne


12/48

12

uymayan ilerde altrlamaz. Kkler ve kadnlar ile bedeni ve ruhi yeter-sizlii olanlar alma artlar bakmndan zel olarak korunurlar. Dinlenmek,alanlarn hakkdr.

Anayasann 56. maddesine gre ise herkes, salkl ve dengeli bir ev-rede yaama hakkna sahiptir.

4857 sayl Kanununun 77-89. maddesi arasnda kalan maddeler iszlemesine gre alanlar iin temel i gvenlii dzenlemelerini getir-mektedir. 5510 Sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanunu ikazalar ve meslek hastalklar durumunda yaplacak yardm ve demelerinartlarn dzenlemektedir.

i Sal ve Gvenliinde verenin Ymll Nedir?1.7.4857 sayl Kanunu madde 77de ii sal ve i gvenlii konusundaiverenlerin ykmllklerine yer verilmitir:

MADDE 77. verenler iyerlerinde i sal ve gvenliinin salan-mas iin gerekli her trl nlemi almak, ara ve gereleri noksansz bulun-durmak, iiler de i sal ve gvenlii konusunda alnan her trl nlemeuymakla ykmldrler. verenler iyerinde alnan i sal ve gvenliinlemlerine uyulup uyulmadn denetlemek, iileri kar karya bulun-

duklar mesleki riskler, alnmas gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumluluklarkonusunda bilgilendirmek ve gerekli i sal ve gvenlii eitimini vermekzorundadrlar. Yaplacak eitimin usul ve esaslar alma ve Sosyal Gven-lik Bakanlnca karlacak ynetmelikle dzenlenir. verenler iyerlerindemeydana gelen i kazasn ve tespit edilen meslek hastaln en ge iki ign iinde yaz ile ilgili blge mdrlne bildirmek zorundadrlar. Bu b-lmde ve i sal ve gvenliine ilikin tzk ve ynetmeliklerde yer alanhkmler iyerindeki raklara ve stajyerlere de uygulanr.

yerindei koruyucu ve nleyici Hizmetler ile lgili1.8.Ynetmeliler Nelerdir? TMMOB ve TTBnin bu ynetmelilere dairgr nedir?

27/11/2010 tarihinde yaynlanan yeri Hekimlerinin Grev, Yetki, So-rumluluk ve Eitimleri Hakknda Ynetmelik, Gvenlii Uzmanlarnn G-rev, Yetki, Sorumluluk ve Eitimleri Hakknda Ynetmelik ve Sal veGvenlii Hizmetleri Ynetmelii bu konudaki temel dzenlemelerdendir.

Sal ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmeliinin 4. blmnde yer alanSGB ile OSGB alma Usul ve Esaslar kapsamndaki dzenleme yledir:


13/48

13

Madde 12- (1) SGB ve OSGBler iyerlerinde salkl ve gvenli bir a-lma ortam oluturmak amacyla;

a) yerinde salk ve gvenlik risklerine kar yrtlecek her trl koruyu-

cu, nleyici ve dzeltici faaliyeti kapsayan alma ortam gzetiminden,b) ilerin saln korumak ve gelitirmek amac ile iilere verilecek sa-

lk gzetiminden,

c) ilerin i sal ve gvenlii eitimleri ve bilgilendirilmelerinden,

) yerinde kaza, yangn, doal afet ve bunun gibi acil mdahale gerektirendurumlarn belirlenmesi, acil durum plannn hazrlanmas, ilkyardm veacil mdahale bakmndan yaplmas gereken uygulamalarn organizas-

yonu ve ilgili dier birim, kurum ve kurulularla ibirlii yaplmasndan,d) alma ortamnn gzetimine ve iilerin salk gzetimine ait btn bil-

gilerin kayt altna alnmasndan,

e) ilerin yaptklar iler, iyerinde yaplan risk deerlendirme sonular vemaruziyet bilgileri ile ie giri muayeneleri, periyodik salk muayenelerisonular ve i kazalar ile meslek hastalklar kaytlarnn, iyerindekikiisel salk dosyalarnda gizlilik ilkesine uyularak saklanmasndan, so-

rumludurlar.TMMOB ve TTBnin bu ynetmeliklere itiraz sz konusudur. tiraz edilen

noktalar ksaca u ekilde aklanmaktadr;

Bu ynetmelikle; ii sal ve i gvenlii hizmet sunumu ve eitimhizmetleri taerona devredilmektedir. Taeronluk Yasasnda zel dzen-lemesi bulunan; ii haklarnn kstlanmasndan ii sal ve i gvenliinlemlerinin alnmamasna kadar birok sakncay barndrdndan, mutlak

zorunluluk hali dnda uygun grlmeyen bir alma biimidir. Daha okiinin daha etkin ii sal ve i gvenlii nlemleriyle karlamasna y-nelik aba iinde olunmas gerekirken, SGB Sal ve Gvenlii Ge-nel Mdrlnn taeronlatrmann dzenleyicisi ve destekleyicisi olmasdoru deildir. Bugn ii sal ve i gvenlii alannda lkemizdeki enyaygn hizmet sunum modeli olan iyeri ortak salk birimlerinin tasye edil-mesiyle yerine, iyeri dnda zel irketlerin kuraca birimlerin geirilmeyeallmas iin gsterilen aba kabul edilebilir deildir.

gvenlii mhendisleri ve iyeri hekimlerinin eitim hizmetlerinin zeldershaneler araclyla verilmesine ynelik srar doru bulmuyor ve kesinlik-


14/48

14

le kabul etmiyoruz. Sosyal taraarn ynetmeliklerden bekledii, alanlarniyerindeki tehlikelerle karlama ve onlara maruz kalma olasln en azaindirmek iin oluturulacak rgtlenme, normlar ve srekli gzetimi mm-kn klan bir yapy ortaya karmaktr. Bu yapnn taraar ise, devlet, ive-

ren, iiler ve sendikalar, i gvenlii mhendisleri ve yeri hekimleridir. Buunsurlarn doru kurgulanmas, gvenlik kltrnn geliimine ve sistemintesisine gl bir temel salayacaktr. Bu nedenle, i gvenlii mhendisi, i-yeri hekimi ve sendikalar dzenlemelerin iine, ilevine uygun ana unsurlarolarak koymak gerekir. Bu unsurlar inkra dnk bir yaklamn rn olanynetmeliklerin amaca hizmet etmeyecei aktr.

II. kAZALARININ NEDENLER VE ALIMAORTAMINDAk TEHLkELERN kONTROL

2.1. Tehlie ve Ris Nedir?

Tehlike, ii saln ve i gvenliini tehdit eden, zora sokan, bykzarara yol aabilecek durumlardr. Tehlikeye yol aabilecek faktrleri; insani,evresel ve teknik faktrler olarak ayrabiliriz. nsani faktrler; ya, cinsiyet,

eitim, deneyim, zyolojik ve psikolojik nedenler v.b., evresel faktrler;g-rlt, s, k radyasyon, mikroorganizmalara tahri edici ve boucu gazlara,anestezik ve narkotik maddelere maruz kalma, vb. teknik faktrler;makine-lerin periyodik bakmlarnn yaplmamas, kapasitelerinin zorlanmas, aletler-deki aksaklklar, malzeme ve yerindeki hatalar, kiisel korunma aralarnnkullanlmamas, makinelerin hatal yerleimi, ergonomik olmayan koullarv.b. olarak sylenebilir.

Risk, bir tehlikenin ortaya kma ihtimali ve bu tehlikenin ortaya ktanda sebep olaca etkinin ciddiyeti arasndaki ba olarak tanmlanabilir.

2.2. kazalarnn Nedenleri Nelerdir?

kazalarnn nedenleri 3 ana balk altnda toplanabilir; tehlikeli almakoullar, tehlikeli davran ve denetimsizlik.


15/48

15

eil: 1.1. Kazalarnn Nedenleri

2.2.1. Tehlieli alma koullar ve nlemler

Tehlikeli alma koullar, alma alanlarnda bulunan ve kaypl olayla-ra neden olabilecek tehlikelerdir. Bu tehlikeler, iilerin yapt hatalar ya daretim sisteminde grlen aksaklklar sonucu ortaya kmaktadr. Gvensizkoullar genellikle bakm, tertip-dzen, evresel kontrol ve tasarm sistemle-

rinde oluan aksaklklardan meydana gelir.nleyici bam: nleyici bakm plan reticilerin spesikasyonlarna ya

da iletmenin belirledii esaslara gre hazrlanmaldr. Gnmzde makina-larn, malzemelerin ve enerji kaynaklarnn mekanik ve yapsal limitleri tanm-lanmtr. nleyici bakm sisteminin olmad ya da olup da uygulanmad vedzeltici bakmlarn yaplmad iletmelerde iiler iin riskler olumaktadr.

Tertip-dzen: retimin sonucu oluan deiikliklerin temizlik yaplarak,gerekli olmayan malzemelerin kullanm alan dnda yerletirilerek, malze-melerin ve ekipmanlarn tekrar dzenlenerek giderilmesi gerekmektedir.

alma Alan: alma alan ise; insan vcudunu, grme dzeyini, iit-me dzeyini, nefes alma dzeyini ve vcut scakln etkileyen koullar ier-mektedir. almalarn verimli bir ekilde srdrlebilmesi iin hava kalitesi,aydnlatma, grlt ve scaklkla ilgili gerekliliklere uyulmas gerekir.

Tasarm: Tasarm aamasndan sonra uygunsuz durumlar tespit ederekgerekli dzeltmeleri yapmak ve uygulamak baz durumlarda mmkn olama-

maktadr. gvenlii ve salk konularndaki teknolojinin gelimesiyle yeni pro-jelere i gvenlii asndan gerekli tasarmlar eklemek mmkn olabilmitir.

Ynetim Politikalar ve KararlarKiisel Faktrler

evresel Faktrler

KAZAKiisel KayplarMaddi Kayplar

Temel Nedenler

Dolayl Nedenler

Dolaysz Nedenler

GvensizEylemler GvensizKoullar

Planlanmam OlaylarZehirli veya Zararl GazlarTehlikeli Madde


16/48

16

2.2.2. Tehlieli Davranlar

iler zaman zaman koruyucular devre d brakabilmekte, kendilerineverilen kiisel koruyucu donanmlar kullanmayabilmekte, uyarlara ramentehlikeli blgelere girebilmekte ve benzeri tehlikeli davranlarda bulunabil-mektedir. Ancak, bu hatalar tek bana iilerin dikkatsizliinden kaynaklan-mamaktadr. yeri ynetiminin gerekli ve yeterli eitimi vermemi olmas;KKDlerin yaplan ie ve iiye uygun olmamas, iletmenin idari ve ekono-mik aralarla iileri hzl tempoyla almaya zorlamas, bilinli veya bilinsizolarak yaplan hatalarn nlenmesi iin yeterli gzetimin yaplmamas gibinedenler temelde yatan nedenlerdir. Unutulmamaldr ki hi kimse yapt iidoutan bilmemektedir, ancak bir eitim ve tecrbe srecinde renmekte-dir. letmenin retim veya hizmet sunumunu yeterli nitelikte yaplmas iin

gsterilen zeni, iin gvenli yaplmas iin de gstermesi zorunludur.

Kiilerin tehlikeli davranlarnn olas nedenlerini anlamak iin kastl vekastsz davranlar incelemekte yarar vardr.

Tehlikeli davranlarn birounun kastsz davranlar olduu tespitedilmitir. Bu tr tehlikeli davranlarn kontrol iin aadaki konular ince-lenmelidir:

Can Snts: Srekli tekrarlanan iler can skntsna neden olabilir.Uyar eksiklii, iinin konsantrasyonunun ve ilgisinin azaltmasna nedenolabilmektedir. Bu durumda da alan yapt gvensiz hareketlerin farkndaolmayabilir.

Yorgunlu: Fiziksel olarak yorulan bir kii zihinsel olarak da yorgunlukhissedebilir. Bu da ilginin ve konsantrasyonun dalmasna neden olmaktadr.

Bilgi Esilii: Baz durumlarda ii, iin nasl doru yaplacan bile-meyebilir. Bu sebeple tm iilere i hakknda eksiksiz bilgi verilmelidir.

Ar Yanl: Belirli bir sre getikten sonra iiler yaptklar ie okalabilirler. Bu da ie ok yakn olduu iin letme krl olarak daifade edilebilen iinin ortamdaki tehlikelerin farkna varamamasnanedenolabilir.

Gvenlii Eitimi Esilii: Eitim eksiklii sonucundaiiler, i g-venlii prosedrlerini ve uyulmas gereken kurallar bilmezler. yi planlanmtm iileri kapsayan bir eitim program ile bu problem alabilir.

Tehlikeli davranlarn dier kategorisi olan kastl davranlar daha kar-maktr, aklanmas ve kontrol edilmesi gtr. Kastl tehlikeli davran-


17/48

17

lar, iilerin tehlikelerin farknda olduklar halde riski kabullendikleri ve herkoulda ayn davranlar gsterdikleri durumlardr.

Ar Gven: Kastl tehlikeli davranlarn en genel nedeni kiilerin ken-

dilerine ar gven duymalardr. Tecrbeli iiler, bilinen gvensiz hareket-lere her eye ramen devam ederler nk yllardr bu ekilde almalarnaramen bundan hi zarar grmemilerdir.

ilerin Tatmini: Baz noktalarda iiler tehlikeli davranlar yaparakdier iilerin ilgisini ekmekten mutlu olurlar.

le lgili Avantaj Yaalama: Buradaki sebep direk olarak ile ilintilidir.verenin tempolu alma taleplerini karlamak, daha yksek cret almak,

ii daha abuk bitirerek daha fazla dinlenmek, daha fazla le tatili yapmak,ii daha az gayret harcayarak yapmak gibi.

ilerin Problemleri: ilerin iyeriyle olan problemleri, onlarn iletme-ye kar kin, fke ve dmanlk beslemesine neden olabilir. Byle durumlardada iiler tepkilerini gstermek iin tehlikeli davranlara bavurabilirler.

III. ALIMA ORTAMI VE RSKLER3.1. ileri maddi ve manevi olara ayba uratan i azas vemesle hastallarn meydana getiren nedenler nelerdir?

1. Fiziksel Tehlikeler:

Titreim

Grlt

Yetersiz havalandrma

Ar s, nem ve hava hareketleriYetersiz veya ar aydnlatma

2. Kimyasal Tehlikeler:

Toksik gazlar, organik svlarn buharlar, ergimi haldeki metal gazlar

Radyasyona maruz kalma (X nlar, doal ve yapay radyoaktif madde-ler, kzltesi ve mor tesi nlar)

Asitler, Bazlar nedeniyle yanma

nert tozlar, brojenik tozlar, toksik tozlar, kanserojen tozlar, alerjik toz-lar


18/48

18

3. Elektrikle alma le Meydana Gelen Tehlikeler:

Topraklamas yaplmam tezgahlar veya el aletleri

Topraklamann belli periyodlarla kontrolnn yaplmamas

Elektrik ve aydnlatma tesisatnn periyodik kontrolnn yaptrlmama-s

Ypranm ve hatal onarlm el aletleri

Yetkisiz kiilerin mdahale etmek istemesi

Krk ypranm el aletleri

Koruyucu baret, eldiven, izme, staka veya tabure gibi kiisel koruyu-cularn bulunmamas

Zeminin yaltlmamas

Yksek gerilim ile almada gerekli kurallara uyulmamas

4. Mekanik Tehlikeler:

Makina ve tezgahn ezen, delen, kesen, dnen operasyon koruyucusu-nun bulunmamas,

Preslerde ift el kumanda kullanlmamas,

Preslerde ayak pedal koruyucusu olmamas,

Transmisyon kaylarnn koruyucusunun taklmam olmas,

Makina ve tezgah tehlike annda durduracak stop butonun ya da kesi-cinin bulunmamas,

Yetersiz ve uygun olmayan makina ve koruyucu techizat,

Yetersiz uyar sistemleri,

Dzensiz ve dank iyeri ortam,

Makinalarn, kaldrma aletlerinin, kazanlarn, kompresrlerin vb. gereklibakm ve periyodik kontrollerinin yaplmamas.

5. Tehlikeli Yntem ve lemler: Makina veya tezgahlarda alrken koruyucu techizatn devre d b-raklmas

Baret, gzlk, siper, maske vb. kiisel koruyucularn kullanlmamas

Ar yk kaldrma

3 mden yksek malzeme istieme

Etiketlenmemi veya yetersiz etiketlenmi malzeme

Gereken uyar, ikaz iaret ve yazlarnn konmam olmas Gvenlik kart olmayan kimyasalla alma


19/48

19

e yeni balayan iiye alt ile ve i sal ve gvenlii konula-rnda eitim vermeden altrma

Belli aralklarla iilere i sal ve gvenlii konularnda eitim veril-memesi

Yeterli ikaz vermeden aralarn altrlmas veya durdurulmas

Elektrik kesilmeden tehizat zerinde onarm

Onarm esnasnda alter veya beklenmedik bir harekete kar g d-mesinin emniyete alnmam olmas

alr haldeki tehizatn yalanmas, temizlenmesi, ayarlanmas,

Depo ve konteynerlerin tam olarak boaltlp temizlenmeden zerindeonarm ve kaynak yaplmas

Yksekten atlama Parlama, patlama ve yangn ihtimali olan yerlerde elektrik tesisatnnexproof olmamas

Parlama patlama ve yangn tehlikesi olan yerlerde sigara iilmesi

Ykleme ve boaltma ilemlerinin uygun yntemle yaplmamas

Malzemelerin, makinalarn ve tehizatn uygun yerletirilmemesi

6. yeri Ortamndan Kaynaklanan Tehlikeler:

yeri zemini

Yetersiz geitler

Yetersiz k yerleri

Yetersiz i alan

Dzensiz iyeri

Merdivenlerde korkuluk olmamas

Dularn ve tuvaletlerin alr durumda veya temiz olmamas

3.2. Tehlie kontrol Yntemleri Nelerdir?

yerinde salk ve gvenlii tehdit eden maddelerin ve teki tehlikelerinkontrol yntemlerinde, iki nemli nokta gz nnde bulundurulmaldr: Kont-rol yntemleri ok etkili olandan, en az etkili olana kadar geni bir yelpazeyiierir. Tehlikenin tmyle ortadan kaldrlmas dnda hibir yntem tek ba-na yzde yz etkili deildir.

Eliminasyon: Tehlikeyi oluturan maddenin, yntemin ya da makineninterk edilmesidir, tehlikeyi nlemek iin en iyi zmdr.


20/48

20

zolasyon:Tehlikeyi elimine etmeden iiyi tehlikeden uzaklatrmayaynelik yntemlerdir.

3.3. kimyasal madde nedir? Nasl Snandrlr?

Kimyasal madde, doal halde bulunan veya retilen veya herhangi birilem srasnda veya atk olarak ortaya kan veya kazara oluan her trlelement, bileik veya karmlardr.

Patlayc, oksitleyici, ok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, toksik,ok toksik, zararl, andrc, tahri edici, alerjik, kanserojen, mutajen, remeiin toksik ve evre iin tehlikeli zelliklerden bir veya birkana sahip madde-ler; sz edilen snamalara girmemekle beraber kimyasal, ziko-kimyasal

veya toksikolojik zellikleri ve kullanlma veya iyerinde bulundurulma eklinedeni ile iilerin salk ve gvenlii ynnden risk oluturabilecek madde-ler; mesleki maruziyet snr deeri belirlenmi maddeler tehlieli imyasalmadde olarak adlandrlr.

3.4. Tehlie Bilgi Formlar Nasl Hazrlanmaldr?

Tehlike bilgi formlar u bilgileri iermelidir; kimyasaln tanm, kimyasaln

kullanm, rmann tantm, iindeki tehlikeli kimyasallarn bileimi, zikselve kimyasal zellikleri, yangn ve patlama bilgileri, salk iin yaratt tehlikebilgileri, kullanm srasnda alnmas gereken nlemler, ilk yardm bilgileri vekontrol nlemleri.

3.5. Etietleme ve aretleme Gereli midir?

Gvenli ya da tehlikeli olsun, her kimyasal madde kab, radyoaktif maddeveya makina, aadaki bilgileri ieren etiketlerle iaretlenmelidir.

erii (hem ticari markas, hem de bilimsel ismi, ayrca bileenleri) uzunve ksa vadeli salk ve gvenlik riskleri, kullanm, saklanmas, tanmas veatlmas ile ilgili uygun yntemler, reticisi, retici adresi ve kayt numarasv.b. bilgiler olmaldr. Bu bilgiler kimyasal madde kabnn, radyoaktif madde-nin ya da makinenin aka grlebilir bir yerinde ve iinin ana dilinde olma-ldr. zel dikkat isteyen malzemeler iin ise; dnyada belli bir standard olandeiik renkler kullanlmaldr. yerinde kullanlan tm gvenlik ve salk

iaretlerinin yasa ve ynetmeliklere uygun olup olmad, yerinde kullanlpkullanlmad kontrol edilmelidir.


21/48

21

3.6. kimyasal maddeler insanlar nasl etiler? Nasl maruz alnr?Zararlar nelerdir?

Kimyasallara maruziyet drt ekilde gerekleir. Solunum, sindirim, cilttemas ve enjeksiyon eklinde.

Yetikin bir insann akcieri 55-75 mlik hava ile temas yzeyine sahip-tir. Bu byk deerden dolay solunan madde ok hzl bir ekilde organiz-maya etki eder. Sindirim yoluyla etkilenme, yiyecek ve ieceklerin zararl vezehirli maddelerle bulamas veya kaza sonucu yutulmas ile gerekleir. Ciltyoluyla temasta deri maddeyi absorblar veya madde deriyi tahri edebilir. En-jeksiyon ise; bir maddenin vcuda dorudan derinin delinerek verilmesidir.

3.7. kimyasal maddelerin M.A k. deeri nedir?M.A.K. msaade edilen azami onsantrasyon demektir. Baka e-

kilde belirtilmedike, 8 saatlik srede, iilerin solunum blgesindeki havadabulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman arlkl ortalamasnnst snrdr.

Bir kimyasaln verecei zarar, miktarna ve maruz kalnan sreye baldr.Sanayide allan baz kimyasallar iin kabul edilebilir snrlar belirlenmitir.Bu deer her kimyasal madde iin farkldr. Kimyasallarn MAK deerleri g-venlik bilgi formlarnda bulunmaldr. Bu azami limitlere uygun olarak iilerinalma saatleri dzenlenmeli, kiisel koruyucu donanmlar temin edilmelive ortam havalandrlmas uygun hale getirilmelidir.

3.8. Hangi maddeler tahrie ve allerji tepilere yol aar?

Tahri edici madde: Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun sreliveya tekrarlanan temasnda lokal eritem, eskar veya dem oluumuna ne-

den olabilen, andrc olarak snandrlmayan maddelerdir.Alerjik madde: Solunduunda, cilde nfuz ettiinde ar derecede has-

sasiyet meydana getirme zellii olan ve daha sonra maruz kalnmas duru-munda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya kmasna neden olan madde-lerdir.

3.9. Sanayide ullanlan ve ansere neden olan maddelere imlerdaha o maruz alr? Bu maddeler vcuda nasl girer?

Ynetmelikte kanserojen madde tanmlamasnda belirtilen ilerde al-anlar bu maddelere maruz kalmaktadr:


22/48

22

reamin retimi, kmr kurumu, kmr katran ve ziftinde bulunan poli-siklik hidrokarbonlara maruziyete neden olan iler, bakr-nikel cevherinin kav-rulmas ve elektro ranasyonu ileminde aa kan toz, duman ve mistleremaruziyete neden olan iler, kuvvetli asit prosesi ile isopropil alkol retimi,

sert odun tozuna maruziyete neden olan ilerde alanlar maruz kalmakta-dr. Solunma, az yoluyla veya deriye nfuz ile vcuda girmektedir.

3.10. yerinde ansere yol aan maddelerin ullanlmas zorunlumudur? kanser risi nasl nlenebilir?

veren, teknik olarak mmkn olduu hallerde, iilerin sal vegvenlii asndan kullanm koullarnda tehlikesiz veya daha az tehlikelimadde, karm veya proses kullanarak iyerindeki kanserojen veya mutajen

maddelerin (Mutajen madde: Solunduunda, az yoluyla alndnda, deri-ye nfuz ettiinde kaltmsal genetik hasarlara yol aabilen veya bu etkininoluumunu hzlandran maddeler. (Kanserojen ve Mutajen Maddelerle al-malarda Salk ve Gvenlik nlemleri Hk. Ynetmelik, Madde:4) kullanmnazaltacaktr. veren; kanserojen veya mutajen maddelerin deitirilmesi ko-nusunda yaplan aratrma sonularn, istenmesi halinde Bakanla vermekzorundadr.

Kanserojen veya mutajen maddelerle yaplan almalarda maruziyetinnlenmesi ve azaltlmas iin:

a) Yaplan risk deerlendirmesi sonucunda alanlarn sal ve gvenliiynnden risk bulunduunun ortaya kmas halinde alanlarn tehlikelimaddelere maruziyeti nlenecektir.

b) Kanserojen veya mutajen madde veya karmlarn veya bu maddele-rin kullanld prosesin deitirilmesinin teknik olarak mmkn olmad

hallerde, bu maddelerin retiminde ve kullanlmasnda teknik imkanlaragre tam kapal sistemler kullanlacaktr.

c) Kapal sistemle almann teknik olarak mmkn olmad hallerde al-anlarn maruziyeti mmkn olan en az dzeye indirilecektir.

d) alanlarn kanserojen veya mutajen maddelere maruziyeti, meslekimaruziyet snr deerlerini amayacaktr.

e) veren kanserojen veya mutajen maddelerin kullanld ilerde aa-

daki nlemleri alacaktr.1) yerinde kullanlacak kanserojen veya mutajen madde miktar be-


23/48

23

lirlenecek ve yaplan i iin gereken miktardan fazla madde bulunmasnlenecektir.

2) Kanserojen veya mutajen maddelere maruz kalan veya kalabilecek

ii says mmkn olan en az sayda olacaktr.3) Kanserojen veya mutajen maddelerin alma ortamna yaylmasnnlemek veya en aza indirmek iin proses tasarm uygun ekilde yapla-cak ve gerekli mhendislik kontrol nlemleri alnacaktr.

4) Kanserojen veya mutajen maddelerin kaynandan lokal veya genelhavalandrma sistemi veya dier yntemlerle allan ortamdan daratlmas, halk sal ve evreye zarar vermeyecek ekilde yaplacaktr.

5) Herhangi bir kaza sonucunda veya beklenmeyen bir ekilde kanse-rojen veya mutajen maddelerin ortama yaylmas halinde, bu durumunerken tespiti iin uygun lm sistemleri bulunacaktr.

6) Uygun alma yntemleri ve ilemler kullanlacaktr.

7) Alnan dier nlemlerle toplu korumann salanamad ve/veya ma-ruziyetin nlenemedii durumlarda uygun kiisel korunma yntemlerikullanlacaktr.

8) zellikle iyeri taban, duvarlar ve dier yzeyler dzenli olarak temiz-lenecek ve hijyen artlar salanacaktr.

9) alanlar bilgilendirilecektir.

10) Kanserojen veya mutajen maddelere maruz kalnan veya maruz kal-ma ihtimali bulunan yerler uygun ikaz levhalar ve gvenlik iaretleri ilebelirlenecektir. Bu yerlerde sigara kullanlmasnn ve yeme, imenin ya-sak olduunu belirten ikaz levhalar bulunacaktr.

11) Yksek dzeyde maruziyete neden olabilecek acil durumlar iin planyaplacaktr.

12) Kanserojen veya mutajen maddelerin gvenli ekilde depolanmas,tanmas veya ilem grmesi iin bu maddeler aka ve grnr ekil-de etiketlenmi, szdrmaz kapal kaplarda bulundurulacaktr.

13) Atklarn iiler tarafndan gvenli bir ekilde toplanmas, depolanma-s ve uzaklatrlp zararsz hale getirilmesinde aka ve grnr ekilde

etiketlenmi, szdrmaz kapal kaplar kullanlacaktr.


24/48

24

3.11. Grlt iinin saln nasl etiler?

zellikle iitme kayb gibi salk ve gvenlik sorunlarna sebep olabilir.

3.11.1. Grltnn gvenli snr (Ei Deeri) nedir?

23 Aralk 2003 tarihli Grlt Ynetmeliinin 5. Maddesinde gnlk g-rlt maruziyet dzeyleri ve en yksek ses basnc ynnden maruziyet snrdeerleri ve maruziyet etkin deerleri verilmitir. (En yksek ses basnc =Ppeak);

1) Maruziyet snr deerleri:LEX, 8h = 87 dB (A) ve Ppeak = 200 Pai

2) En yksek maruziyet etkin deerleri:

LEX, 8h = 85 dB (A) ve Ppeak = 140 Paii

3) En dk maruziyet etkin deerleri:LEX, 8h = 80 dB (A) ve Ppeak = 112 Pa

iii

i 140 dB (C) ile ilgili olarak 20 Paii 137 dB (C) ile ilgili olarak 20 Pa.iii 135 dB (C) ile ilgili olarak 20 Pa.

3.11.2. Grlt nasl ontrol edilebilir ve iitme ayb nasl

nlenebilir?Grltden kaynaklanan maruziyetin nlenmesi veya azaltlmas iin;

a) Teknik gelimelere uygun nlemler alnarak grltye maruziyettenkaynaklanan riskler kaynanda yok edilecek veya en aza indirilecektir.Grltden kaynaklanan risklerin azaltlmasnda, Sal ve GvenliiYnetmeliinde1 belirtilen genel prensiplere uyulacak ve zellikle;

1) Grltye maruziyetin daha az olduu baka alma yntemleri se-

mek,2) Yaplan ii gz nnde bulundurarak, mmkn olan en dk dzeydegrlt yayan uygun i ekipmann semek,

3) yerinin ve allan yerlerin tasarm ve dzenlenmesi,

4) ilere, i ekipmann grltye en az maruz kalacaklar doru ve g-venli bir ekilde kullanmalar iin gerekli bilgiyi ve eitimi vermek,

1 Grlt Ynetmeliinde atf yaplan Sal ve Gvenlii Ynetmelii DantayOnuncu Dairesi tarafndan 16.05.2006 tarihili kararla iptal edilmitir. Ancak brormz-de ynetmeliklerde atf yaplan yerlerde bu ynetmeliin ad gemektedir.


25/48

25

5) Grlty teknik yollarla azaltmak iin;- Hava yoluyla yaylan grlty, perdeleme, kapatma, grlt emici r-tlerle ve benzeri yntemlerle azaltmak,- Yapdan kaynaklanan grlty, yaltm ve benzeri yntemlerle azalt-

mak,

6) yeri, alma sistemleri ve i ekipmanlar iin uygun bakm program-larnn uygulanmas,

7) Grlty azaltacak bir i organizasyonu ile;- Maruziyet sresini ve grlt dzeyini snrlamak,- Yeterli dinlenme aralar verilerek alma srelerinin dzenlenmesi gibinlemler alnacaktr.

b) Yaplan risk deerlendirmesinde, en yksek maruziyet etkin deerlerininaldnn tespiti halinde, iveren, zellikle yukarda belirtilen nlemleride dikkate alarak, grltye maruziyeti azaltmak iin teknik ve/veya or-ganizasyona ynelik bir nlem program oluturacak ve uygulayacaktr.

c) Yaplan risk deerlendirmesine gre, iilerin etkin deerleri aan grl-tye maruz kalabilecei alma yerleri uygun ekilde iaretlenecektir.Ayrca, bu alanlarn snrlar belirlenecek ve teknik olarak mmkn ise,bu alanlara giriler kontroll olacaktr.

d) ilerin dinlenmesi iin ayrlan yerlerdeki grlt dzeyi, bu yerlerin kul-lanm amacna uygun olacaktr.

e) veren, kadnlar, ocuklar, yallar, zrller gibi hassas risk gruplarnnkorunmas iin gerekli nlemleri alacaktr.

Grltye maruziyetten kaynaklanan riskler baka yollarla nlenemiyor

ise; iilere, kiiye tam olarak uyan kulak koruyucular verilecek ve bu koru-yucular iiler tarafndan kullanlacaktr.

3.12. Ergonomi Nedir?

Yunanca ergon = i, alma, nomos = yasa anlamna gelen szck-lerin birletirilmesiyle Ergonomi szc elde edilmitir. Gnmzde ise ibilimi olarak bilinmektedir. yk ve alma gcnn en iyi ekilde denge-lenip, hem alann saln koruyan, hem de retimin artmasn salayan

insan makine evre sisteminin baarlmas iin biyolojik bilginin anatomi,zyoloji ve deneysel psikoloji alanlarnda uygulanmasna ergonomi denir.


26/48

26

3.12.1. Ergonomide yle ilgili ris fatrleri nelerdir?

Olumsuz ergonomik koullar ve nitelikleri bakmndan iilerin bel ve srtincinmelerine neden olabilecek yklerin, bir veya daha fazla ii tarafndanelle veya beden gc kullanlarak kaldrlmas, indirilmesi, itilmesi, ekilmesi,baka bir yere gtrlmesi veya hareket ettirilmesi gibi ilerin yaplmas veyabu ilerin yaplmas iin ziki olarak destek olunmasn ifade eder.

Aada belirtilen zelliklere sahip yklerin elle tanmas srt ve bel in-cinmesi riski oluturabilir;

- ok ar veya ok bykse,

- Kaba veya kavranlmas zor ise,

- Dengesiz veya iindekiler yer deitiriyorsa,

- Vcuttan uzakta tutulmasn veya vcudun eilmesini veya bklmesinigerektiren bir konumda ise,

- zellikle bir arpma halinde yaralanmaya neden olabilecek younlukve ekilde ise.

3.12.2. Ergonomide yaplan i ile ilgili ris fatrleri nelerdir?

;

- ok yorucu ise,- Mutlaka vcudun bklmesi ile yaplabiliyorsa,

- Ykn ani hareketi ile sonulanyorsa,

- Vcut dengesiz bir pozisyonda iken yaplyorsa,

bedenen alma ekli ve harcanan g, zellikle srt ve bel incinmeleri-ne neden olabilir.

3.12.3. Ergonomide alma ortamndan aynalanan ris fatrleri

nelerdir?alma ortam aadaki zelliklerde ise, zellikle srt incinmesi riskini

artrabilir;

- allan yer ii yapmak iin yeterli genilik ve ykseklikte deil ise,

- Zemin dz deilse, engeller bulunuyorsa veya dme veya kayma teh-likesi varsa,

- alma ortam ve artlar, iilerin ykleri gvenli bir ykseklikte veya

uygun bir vcut pozisyonunda tamasna uygun deilse,- yeri tabannda veya allan zeminlerde yklerin indirilip kaldrlmas-


27/48

27

n gerektiren seviye farkllklar varsa,

- Zemin veya zerinde durulan yer dengesizse,

- Scaklk, nem veya havalandrma uygun deilse.

3.12.4. Ergonomide iin gereinden aynalanan ris fatrlerinelerdir?

Aada belirtilen alma ekillerinden bir veya daha fazlasn gerekti-ren iler srt ve bel incinmesi riski oluturabilir.

- zellikle vcudun belden dnmesini gerektiren ar sk veya ar uzunsreli bedensel almalar,

- Yetersiz ara ve dinlenme sresi,

- Ar kaldrma, indirme veya tama mesafeleri,- lemin gerektirdii, ii tarafndan deitirilemeyen alma temposu.

3.12.5. Ergonomide bireysel ris fatrleri nelerdir?

veren tarafndan;

- Fiziki yaps yaplacak ii yrtmeye uygun ii sememesi,

- Uygun olmayan giysi, ayakkab veya dier kiisel eyalar kullandrtmas,

- Yeterli ve uygun bilgi ve eitime verilmemesi, durumunda iiler riskaltnda olabilirler.

IV. BLGLENDRME ve ETM

4.1. ilerin Bilgilendirmesi ve Eitimi Ne Zaman Verilmelidir?

yerinde salk ve gvenliin salanmas ve srdrlebilmesi iin; ive-

ren, her iinin alt yere ve yapt ie zel bilgi ve talimatlar da ierensalk ve gvenlik eitimi almasn salamak zorundadr. Bu eitim zellikle;ie balanmadan nce, alma yeri veya i deiikliinde, i ekipmanlarnndeimesi halinde, yeni teknoloji uygulanmas halinde yaplr. Eitim, dei-en ve yeni ortaya kan risklere uygun olarak yenilenir ve gerektiinde peri-yodik olarak tekrarlanr.

4.2. ilerin Eitimi kapsamna Hangi Ballar Girmetedir?

veren iilere veya temsilcilerine, zellikle risk deerlendirmesi sonu-cunda elde edilen bilgiler ve alma koullarnda nemli bir deiiklik olmas


28/48

28

halinde gerekli yeni bilgiler, iyerinde bulunan veya ortaya kabilecek tehli-keli kimyasal maddelerle ilgili, bu maddelerin tannmas, salk ve gvenlikriskleri, mesleki maruziyet snr deerleri ve dier yasal dzenlemeler, ii-lerin kendilerini ve dier iileri korumalar iin alnmas gerekli nlemler ve

yaplmas gerekli iler ve tehlikeli kimyasal maddeler iin tedarikiden sa-lanan malzeme bilgi formlar hakknda bilgi salamak ve eitim vermekleykmldr

4.3. yerinizde Tutulabilece Temel Bilgi Domanlar Nelerdir?

1- yeri planlar, 2- Salk ve gvenlik konusunda iletme politikalar,3- prolleri, 4- retim emalar, 5- Kimyasal ve radyoaktif madde kaytlar,6- Makine ve ekipman kaytlar.

4.4. yeri Planlar, Proli ve retim emalar Nasl kullanlr?

proli, yeni iileri yapaca ile ilgili tehlikeler konusunda eitmektekullanlr. yerinde yaplacak eitli nitelikteki aratrmalarda da kullanlabi-lir. rnein; herhangi bir ite kullanlan maddelerin zehirlilii, teki ilerdekullanlan maddelerle karlatrlarak iyerindeki hangi ilerin daha tehlikeliolduu konusunda bir FKR edinilebilir.

yeri plan, fabrika ya da iyerinin haritas gibi deerlendirilir. yeri plan-lar, durumun kubak grlebilmesini, tehlikelerin iaretlenebilmesini veizlenmesini salar. Bylece ii sal ve i gvenlii konusunda yaplmasgereken ii eitimlerinin ve daha birok konunun hedeerin belirlenmesindeyardmc olur.

retim emalar, btn retim hatlarn ve her blmde ne olup bittiinitanmlayan basit diyagramlardr. retim emalar, iilerin takm olarak bir-birleriyle nasl ilikide bulunduklarn gstermek ve paylatklar salk risklerikonusunda eitim yapmak bakmndan ok yararldr.

4.5. Maina ve Eipman kaytlar ve kimyasal kaytlar Nerelerdekullanlr?

Makina ve ekipman kaytlar, iyerinde belirli blgelerdeki salk ve g-venlik tehlikelerini anlatmakta olup iileri ve evreyi korumak iin ne tr tek-nik kontroller uygulanmas gerektiini belirlemekte kullanlr.

Kimyasal kaytlar ise; fabrika ya da atlyelerde kullanlan tm kimyasalve radyoaktif maddelerin tam listesidir. Her maddenin bilimsel ismi, ierii,


29/48

29

satc ve reticilerinin isim ve adresleri, kullanld iler ve sakland yerlerbu kaytlarda yer almaldr.

4.6. SG kurullar Malzeme Gvenli Bilgi Formlarn Nasl

Edinebilir?Bu gvenlik bilgi formlarnn edinilmesi ncelikle iverenin sorumluluun-

da olup iveren tarafndan verilmesi gerekmektedir. veren tarafndan bilgi-ler verilmez ise; kimyasal maddenin zerindeki etiket de bilgi formu da yoksa,rmalarn etiket bilgilerinden iletiim bilgilerine ynelerek rma ile ISG Kurul-larndan yetkili birisinin temasa geerek rica edilmesi ile ulalmaldr. Eerkimyasal malzemenin etiket zerinde rmann iletiim bilgileri bulunmazsa,kimyasal maddeyi satn alan kii ya da kiiler ya da satn alma sipari forma-

larna ynelerek kimyasal madde satcsnn bulunmas salanr. Kimyasalmadde satcs belirlendiinde, satcdan kataloglar istenerek ilgili kimyasalmaddenin reticisi ya da ilgili gvenlik bilgi formalar bulunabilir.

V. YERNDE SALII VE GVENLORGANZASYONU

5.1. 50den Az i altran yerleri SG almalarndan muafmdr?

En kk iyerinden en byklerine kadar tm iyerlerinde ii sal vei gvenlii konusunda gerekli nlemler alnmak zorundadr. Kanunununbaz kurullar ve grevlendirmeler iin 50 kii altrmak, sanayiden saylaniyeri olmak gibi artlar getirmi olmas dier iyerlerinin ii sal ve igvenlii nlemlerinden muaf olduu anlamna gelmez.

5.2.i Sal Ve Gvenliine liin Olara Sendia TemsilcisiNe Yapabilir?

SG Kurulu bulunan iyerlerinde (50 kiiden fazla ii altran ve sana-yiden saylan iyerleri) sendika temsilcilerinden birisi bu kurulda yer alr. SGKurulu zorunluluu bulunmayan iyerlerinde de (50 kiiden az ii altran,hizmet veya tarm sektrnde olan) sendika temsilcileri Kanununun, mev-zuatn ve toplu i szlemesinin ii sal ve i gvenliine ilikin madde-

lerinin uygulanmasn salamak iin gerekli giriimlerde bulunabilir. ilerinbilgilenmesinin salanmas, ortaya kan sorunlarn sendikaya tanmas,


30/48

30

gerekli durumlarda iveren temsilcileriyle grlmesi sendika temsilcilerininyapabilecei almalardandr. Ayrca ii sal ve i gvenlii konusu toplui szleme grmeleri srecinde uyumazlk ve grev konusu olabilir.

5.3. yerinde i Sal Ve Gvenliinden Sorumlu Olan kiilerkimlerdir?

En bata iveren veya vekilleridir. veren veya vekilinin yannda iyerihekimi ve i gvenlii uzman yasa ve ynetmeliklerle bu konuda sorumlulukstlenmi olan alanlardr. Ancak bunlarn grevlendirilmesi iverenin so-rumluluunu ortadan kaldrmaz.

5.4. ilerin SG konusunda Halar Nelerdir?

Tm iyerlerindeki iiler yakn, acil ve hayati bir tehlike grmeleri du-rumunda Kanununun 83. maddesine dayanarak SG Kuruluna veya SGKurulu yok ise iveren veya vekiline bavurarak durumun tespit edilmesiniisteyebilir. SG Kurulunun iinin talebi ynnde karar vermesi durumundaii, gerekli tedbirler alnncaya kadar almaktan kanabilir. Bu sre iindecreti ve dier haklar sakldr. Kurulun kararna ve iinin talebine ramengerekli nlemler alnmaz ise 6 i gn iinde iinin hakl nedenle szleme-sini derhal fesih hakk vardr (4857/Md. 83 ve 4857/Md. 24).

iler, baka konularda olduu gibi SG konusunda da yetkili mercile-re bavurabilir ve bu yzden kendilerine herhangi bir yaptrm uygulanamaz(4857/Md. 96). ilerin yetkili mercilere bavurmalar, ifade vermeleri gibinedenlerle iveren veya vekilinin iiye kar kt davranlarda bulunmalardurumunda 8.000 TL para cezas ngrlmtr (4857/Md. 96).

Ayrca iverenlerin iyerindeki tehlikeler, ii sal ve i gvenlii uy-gulamalar konularnda iileri bilgilendirmek, eitimler almalarn salamak,

kir ve nerilerini almak zorunluluu vardr.

5.5. yeri Sal ve Gvenlii kurulu Nedir? Hangi yerlerindekurulur?

Kanununa gre sanayiden saylan, en az elli ii altran ve alt ay-dan fazla srekli ilerin yapld iyerlerinde, iverenlerin SG Kurulu kurmaykmll vardr (4857 / Md.80). verenler SG Kurulunun i sal vegvenlii mevzuatna uygun olarak verdii kararlar uygulamakla ykml

tutulmulardr. Hangi iyerlerinin sanayiden saylaca Kanununun 111.maddesi erevesinde Sanayi, Ticaret, Tarm ve Orman lerinden Saylan


31/48

31

lere likin Ynetmelik ile belirlenmitir. Ayn iverene bal birden fazlaiyeri var ise; elliden fazla ii altran her bir iyerinde ayr ayr birer SGKurulu oluturulmas gerekir.

verene ait birden fazla iyerinde SG Kurulu oluturulmu ise; bunlarnarasnda egdm ve ibirliini salamak zere en az alt ayda bir, ilgili tek-nik eleman ve uzmanlar toplayarak raporlar incelenmeli, gereken tedbirlerbelirlemeli ve uygulanmas salanmaldr.

5.6. Sal ve Gvenlii kurulunun alma eli Nedir?

SG Kurullar inceleme, izleme ve uyarmay ngren bir dzende alr.

En az ayda bir kere toplanr. Toplant gndemi, yeri, gn ve saati en

az krk sekiz saat nce kurul yelerine bildirilir. yeler gndemde deiikliknerme hakkna sahiptir.

Ar i kazalar veya nemli hallerde kurul yelerinden herhangi biri ku-rulu olaanst toplantya arabilir. Toplant arsnn kurul bakan veyasekreterine yaplmas gerekir.

yerinde ii sal ve i gvenlii ynnden kendisinin sal ve g-venliine ilikin yakn, acil ve hayati bir tehlike ile kar karya kalan ii, SG

Kuruluna bavurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alnma-sn talep edebilir. Kurul, bu durumda ayn gn toplanarak kararn verir, budurumu tutanakla tespit eder ve karar iiye yazl olarak bildirilir.

Kurulun olaan toplantlarnn sresi toplam olarak ayda yirmi drt saatigeemez. Bu toplantlarn gnlk alma saatleri iinde yaplmas asldr.Kurulun toplantlarnda geecek sreler gnlk alma sresinden saylr.Kurul yeleri yaptklar grev dolaysyla maddi-manevi zarara uratlamaz.

Kurul, yelerin ounluu ile toplanr, kararlar toplantya katlanlarn oyokluu ile alnr. Oylarn eitlii halinde bakann oyu karar belirler. oun-luun salanamad veya baka bir nedenle toplantnn yaplmad haller-de durumu belirten bir tutanak dzenlenir.

Her toplantda, grlen konularla ilgili alnan kararlar ieren bir tuta-nak dzenlenir. Tutanak, toplantya katlan bakan ve yeler tarafndan im-zalanr ve gerei yaplmak zere iverene bildirilir. mzal tutanak ve kararlarsrasyla zel dosyasnda saklanr.

Toplantda alnan kararlar gerei yaplmak zere ilgililere duyurulur. Ayr-ca iilere duyurulmas faydal grlen konular iyerinde iln edilir.


32/48

32

Her toplantda, nceki toplantya ilikin kararlar ve bunlarla ilgili uygula-malar hakknda bakan veya kurulun sekreteri tarafndan kurula gerekli bilgiverilir ve gndeme geilir.

Toplant iin gerekli yeri, ara ve gereleri iveren veya vekili salamaklaykmldr. veren, toplant tutanaklar, kaza ve dier vakalarn incelemeraporlarn ve kurulca iyerinde yaplan denetim sonularna ait kurul raporla-rn, i mfettilerinin incelemesini salamak zere iyerinde bulundurmaklaykmldr.

SG kurullar, yapacaklar teklierde, bulunacaklar tavsiyelerde ve vere-cekleri kararlarda iyerinin durumunu ve iverenin olanaklarn gz nndebulundururlar.

Kurul yeleri, grevleri nedeniyle rendikleri mesleki tekniklere ve al-ma metotlarna ilikin srlar gizli tutmak zorundadrlar.

Kurullar, i sal ve gvenliini denetime yetkili i mfettilerinin iyer-lerinde yapacaklar almalar kolaylatrmak ve onlara yardmc olmaklaykmldr.

iler, salk ve gvenliin korunmas ve gelitirilmesi amacyla i salve gvenlii kurullarnca konulan kurallar, yasaklar ile alnan karar ve ted-birlere uymak zorundadrlar. iler, iyerinde salk ve gvenlik tedbirlerininbelirlenmesi, uygulanmas ve alnan tedbirlere uyulmas hususunda i salve gvenlii kurullaryla ibirlii yaparlar. iler, uygulamada karlatklarglkler hakknda kurula bilgi verirler.

5.7. SG kurulu kimlerden Oluur? kurulun Grevleri Nelerdir?

SG Kurulu aadaki kiilerden oluur:

a) veren veya iveren vekili: Kurulun bakandr.b) gvenlii ile grevli mhendis veya teknik eleman: Kurulun sekre-

teridir.

c) yeri hekimi

d) nsan kaynaklar, personel, sosyal iler veya idari ve mali ileri yrt-mekle grevli bir kii: veren veya vekili tarafndan belirlenir.

e) Varsa sivil savunma uzman: veren veya vekili tarafndan belirlenir.

f) yerinde grevli formen, ustaba veya usta: Bu pozisyondakilerin ya-rsndan fazlasnn katld toplantda ak oyla seilir.


33/48

33

g) yerinde yetkili sendika varsa sendika temsilcilerinin kendi aralarndaseecekleri kii, iyerinde sendika temsilcisi yoksa o iyerindeki iilerin ya-rdan fazlasnn katlaca toplantda ak oyla seilecek ii,

h) Salk ve gvenlik ii temsilcisi.SG Kurulunun grev ve yetkileri yledir:

a) yerinin niteliine uygun bir i sal ve gvenlii i ynetmelik taslahazrlamak, iverenin veya iveren vekilinin onayna sunmak ve i ynetme-liin uygulanmasn izlemek, izleme sonularn rapor haline getirip alnmasgereken tedbirleri belirlemek ve kurul gndemine almak,

b) sal ve gvenlii konularnda o iyerinde alanlara yol gster-

mek,c) yerinde i sal ve gvenliine ilikin tehlikeleri ve nlemleri de-

erlendirmek, tedbirleri belirlemek, iveren veya iveren vekiline bildirimdebulunmak,

d) yerinde meydana gelen her i kazas ve tehlikeli vaka veya meslekhastalnda yahut i sal ve gvenlii ile ilgili bir tehlike halinde gerekliaratrma ve incelemeyi yapmak, alnmas gereken tedbirleri bir raporla tes-

pit ederek iveren veya iveren vekiline vermek,e) yerinde i sal ve gvenlii eitim ve retimini planlamak, bu

konu ve kurallarla ilgili programlar hazrlamak, iveren veya iveren vekilininonayna sunmak ve bu programlarn uygulanmasn izlemek,

f) Tesislerde yaplacak bakm ve onarm almalarnda gerekli gvenliktedbirlerini planlamak ve bu tedbirlerin uygulamalarn kontrol etmek,

g) yerinde yangnla, doal afetlerle, sabotaj ve benzeri ile ilgili tedbirle-

rin yeterliliini ve ekiplerin almalarn izlemek,h) yerinin salk ve gvenlik durumuyla ilgili yllk bir rapor hazrlamak,

o ylki almalar deerlendirmek, elde edilen tecrbeye gre ertesi yln a-lma programnda yer alacak hususlar ve gndemi tespit etmek, ivereneteklifte bulunmak, planlanan gndemin yrtlmesini salamak ve uygulan-masn deerlendirmek,

i) 4857 sayl Kanununun 83. maddesinde belirtildii ekilde ii tara-

fndan tehlikeli durumlara ilikin taleplerin olmas durumunda acilen toplan-mak ve karar vermek.


34/48

34

5.8. yerinde SG kurulu kurmatan kanan Veya kurup daalmasna Engel Olan verene Uygulanaca Cezai YaptrmNedir?

veren veya vekiline 2011 yl itibariyle 1.233 TL idari para cezas uygu-lanr. (4857/ Md.105) Bu para cezalar her yl yeniden deerleme oranndaartrlmaktadr.

5.9. Cezay Vermeye Yetili kurum Neresidir ve Bu Cezaya Nasltiraz Edilir?

Ceza verme yetkisi alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl Blge Md-rndedir. Tebli tarihinden itibaren 15 gn iinde yetkili Sulh Ceza Mahkeme-sine itiraz edilebilir.

5.10. yeri sal ve gvenli birimleri ve orta sal gvenlibirimlerinin urulmasnn zorunlu olduu yerler nerelerdir?

verenler devaml olarak en az elli ii altrdklar iyerlerinde iyerisalk ve gvenlik birimi oluturmakla ykmldr (4857/Md. 81). Bu ere-vede iyerindeki ii says, iyerinin nitelii, iin tehlike snf ve derecesinegre en az bir iyeri hekimi ve gereine gre dier salk personeli grev-lendirmek zorundadr. Elli devaml ii artnn yannda sanayiden saylaniyerleri ise i gvenlii uzman olan bir veya birden fazla mhendis veyateknik eleman grevlendirmekle ykmldrler.

Yasada iverenlerin, bu ykmllklerini bnyesinde altrd ve ilgiliynetmeliklerde belirtilen vasardaki personel ile yerine getirebilecei veyailetme dnda kurulu olan Ortak Salk ve Gvenlik Birimlerinden hizmetalabilecei belirtilmektedir. Bu konuda son olarak 27 Kasm 2010 tarihli Res-mi Gazetede yaynlanarak 3 ynetmelik yrrle girmitir.

5.11. yeri Sal ve Gvenli Birimleri ve Orta Sal GvenliBirimlerinin Grevleri Nelerdir?

1- SGB ve OSGBler, iyerlerinde salkl ve gvenli bir alma ortamoluturmak amacyla;

a) yerinde salk ve gvenlik risklerine kar yrtlecek her trl koru-yucu, nleyici ve dzeltici faaliyeti kapsayan alma ortam gzetimin-den,

b) ilerin saln korumak ve gelitirmek amac ile iilere verileceksalk gzetiminden,


35/48

35

c) ilerin i sal ve gvenlii eitimleri ve bilgilendirilmelerinden,

) yerinde kaza, yangn, doal afet ve bunun gibi acil mdahale ge-rektiren durumlarn belirlenmesi, acil durum plannn hazrlanmas, ilk-yardm ve acil mdahale bakmndan yaplmas gereken uygulamalarnorganizasyonu ve ilgili dier birim, kurum ve kurulularla ibirlii yapl-masndan,

d) alma ortamnn gzetimine ve iilerin salk gzetimine ait btnbilgilerin kayt altna alnmasndan,

e) ilerin yaptklar iler, iyerinde yaplan risk deerlendirme sonularve maruziyet bilgileri ile ie giri muayeneleri, periyodik salk muayene-leri sonular ve i kazalar ile meslek hastalklar kaytlarnn, iyerindeki

kiisel salk dosyalarnda gizlilik ilkesine uyularak saklanmasndan, so-rumludurlar.

2- yerlerinde i sal ve gvenlii hizmeti sunmak zere OSGBlercegrevlendirilen iyeri hekimi ve i gvenlii uzman tarafndan muhafaza edil-mesi gereken onayl defter suretleri, OSGB arivinde tutulur ve istenmesihalinde denetime yetkili memurlara sunulur. Kendilerinden talep edilmesedahi, szleme sresi sonunda btn kayt ve dosyalar OSGBlerce ivereneteslim edilir.

3- SGB ve OSGBler bu hizmetlerin salanmas srasnda iin normalakn aksatmamaya zen gsterirler.

4- SGB ve OSGBler, iverenin, iilerin ve bulunmas halinde i salve gvenlii kurulunun, i sal ve gvenlii ile ilgili kayt ve istatistiklereulaabilmesini salar.

5- OSGBler, i sal ve gvenlii hizmetlerinin tamamn veya bir ks-

mn baka bir kii veya kuruma devredemezler.5.12. yeri Heimi

5.12.1. yeri Heimlerinin alma Sreleri Nelerdir?

yeri hekimlerinin iyerlerinde asgari alma sreleri yeri HekimlerininGrev, Yetki, Sorumluluk Ve Eitimleri Hakknda Ynetmeliin 18. maddesin-de tanmlanmaktadr. (R.G. Tarihi: 27.11.2010) Buna gre asgari alma s-releri iyerlerinin tehlike snfna gre salk gzetimi iin ayda 10 saat ile 20

saat arasnda deimekle beraber, ie giri ve periyodik muayeneler ile ei-tim iin ii bana ylda 20 dakika ile 30 dakika arasndaki srelerde grev


36/48

36

yaparlar. Ancak az tehlikeli snftaki iyerlerinde her 1000, tehlikeli snftakiiyerlerinde her 750 ve ok tehlikeli snftaki iyerlerinde ise her 500 kii iintam zamanl alan en az 1 iyeri hekimi bulundurma zorunluluu vardr.

5.12.2. yeri Heimin Grevleri Nelerdir?yeri hekimleri, ynetmelie gre i sal ve gvenlii hizmetleri kap-samnda aadaki balklarda belirtilen grevleri yapmakla ykmldr.

a) Rehberlik ve danmanlk

b) Salk gzetimi

c) Eitim ve bilgilendirme

d) lgili birimlerle ibirlii

5.12.3. yeri Heiminin Yetileri Nelerdir?yeri hekimlerinin yetkileri ynetmeliin 15. maddesine gre aadaki

ekildedir.

(1) yeri hekiminin yetkileri aada belirtilmitir.

a) yeri bina ve eklentilerinde, alma metot ve ekillerinde veya i ekip-mannda iiler asndan yakn ve hayati tehlike oluturan bir husus tespitettiinde iverene bildirmek, gerekli tedbirler iveren tarafndan alnmad

takdirde durumu Bakanla rapor etmek,b) yerinde belirledii yakn ve hayati tehlike oluturan hususun acil

mdahale gerektirmesi halinde iveren veya iveren vekilinin onayn almakkaydyla ii geici olarak durdurmak,

c) Grevi gerei iyerinin btn blmlerinde i sal ve gvenlii ko-nusunda inceleme ve aratrma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulamakve alanlarla grmek,

) Grevinin gerektirdii konularda ivereni bilgilendirerek ilgili kurumveya kurulular ile iletiime gemek ve iyerinin i dzenlemelerine uygunolarak ibirlii yapmaktr.

5.12.4. yeri Heimin Ymllleri Nelerdir?

yeri hekimlerinin ykmllkleri, ynetmeliin 17inci maddesinde be-lirtildii zere aadaki ekildedir.

(1) yeri hekimlerii, bu Ynetmelikte belirtilen grevlerini yaparken, iin

normal akn mmkn olduu kadar aksatmamak ve verimli bir alma or-tamnn salanmasna katkda bulunmak, iverenin ve iyerinin meslek sr-


37/48

37

lar, ekonomik ve ticari durumlar hakkndaki bilgiler ile iinin kiisel salkdosyasndaki bilgileri gizli tutmakla ykmldrler.

(2) yeri hekimi, grevlendirildii iyerinde yaplan almalara ilikin

tespit ve tavsiyelerini onayl deftere yazmak ve bulunmas halinde ve gerekti-i durumlarda i gvenlii uzman ile birlikte e zamanl imzalamak ve suret-lerini saklamak zorundadr. yerinde yaplan denetimlerde, iyeri hekimininbu zorunluluu yerine getirmediinin tespiti halinde; iyeri hekimi Bakanlkayazl olarak uyarlr. Uyar gerektiren durumun tekrar halinde iyeri hekimibelgesinin geerlilii bir yl sreyle askya alnr. Belgesinin geerlilii askyaalnanlar Genel Mdrlk internet sayfasnda iln edilir. Bir yl sonunda iyerihekiminin tekrar grev alabilmesi iin Bakanlk onaynn alnmas zorunlu-

dur.(3) kinci fkrada belirtilen onayl defter; iyeri hekimi ile iveren veya

iveren vekilince, bulunmas halinde ve gerektiinde i gvenlii uzman ilee zamanl olarak imzalanr. Defterin imzalanmamas veya dzenli tutulma-masndan iveren veya iveren vekili sorumludur.

5.13. Gvenlii Uzman

5.13.1. Gvenlii Uzman kimdir?

gvenlii uzmanl konusundaki son dzenleme 27 Kasm 2010 tari-hinde Resmi Gazetede yaynlanm olan Gvenlii Uzmanlarnn GrevYetki ve Sorumluluklar Hakknda Ynetmeliktir. Bu ynetmelie gre; i g-venlii uzman, i sal ve gvenlii hizmetlerinde grevlendirilmek zereSGBlnca belgelendirilmi mhendis, mimar veya teknik elemandr.

5.13.2. Gvenlii Uzmanlarnn A, B ve C Snf Belgeye SahipOlmas Ne Demetir?

letmelerde iverence i gvenlii uzman olarak grevlendirilecek tek-nik personelin ynetmelikte geen tehlike snarna gre belirtilmi iyerle-rinde alabilmek iin asgari sahip olmas gereken belge snfn tanmlar. gvenlii uzmanlarndan; (C) snf belgeye sahip olanlar az tehlikeli snfta,(B) snf belgeye sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli snarda, (A) snfbelgeye sahip olanlar ise btn tehlike snarnda yer alan iyerlerinde al-abilirler. Ancak sz konusu ynetmelikteki geici 1. maddeye gre ynetme-liin yaynndan (27 Kasm 2010) itibaren C snf belgeye sahip olanlar 3 yl

sreyle tehlikeli snftaki iyerlerinde, B snf belgeye sahip olanlar ise 4 ylsreyle ok tehlikeli snftaki iyerlerinde grev yapabileceklerdir.


38/48

38

5.13.3. Gvenlii Uzmannn Grevleri Nelerdir?

gvenlii uzmanlar, ynetmeliin 7. maddesinde tanmlanan balklaraltnda aadaki grevlerini yerine getirmekle ykmldr.

a.) Rehberlik ve danmanlkb.) Salk gzetimi

c.) Eitim ve bilgilendirme

d.) lgili birimlerle ibirlii

5.13.4. Gvenlii Uzmannn Yetileri Nelerdir?

Ynetmeliin 8. Maddesine gre i gvenlii uzmannn yetkileri yle-dir.

(1) a) yeri bina ve eklentilerinde, alma metot ve ekillerinde veya iekipmannda alanlar asndan yakn ve hayati tehlike oluturan bir husustespit ettiinde iverene bildirmek, gerekli tedbirler iveren tarafndan aln-mad takdirde durumu Bakanla rapor etmek.

b) yerinde belirledii yakn ve hayati tehlike oluturan bir hususun acilmdahale gerektirmesi halinde iveren veya iveren vekilinin onayn almakkaydyla geici olarak ii durdurmak.

c) Grevi gerei iyerinin btn blmlerinde i sal ve gvenlii ko-nusunda inceleme ve aratrma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulamakve alanlarla grmek.

) Grevinin gerektirdii konularda iverenin bilgisi dahilinde ilgili kurumve kurulularla iletiime gemek ve iyerinin i dzenlemelerine uygun olarakibirlii yapmak.

(2) Tam sreli i szlemesi ile grevlendirilen i gvenlii uzmanlar,

altklar iyeri ile ilgili mesleki gelimelerini salamaya ynelik eitim, se-miner ve panel gibi organizasyonlara katlma hakkna sahiptir. Bu gibi orga-nizasyonlarda geen srelerden bir yl ierisinde toplam be i gn kadaralma sresinden saylr ve bu sreler sebebiyle i gvenlii uzmannncretinden herhangi bir kesinti yaplamaz.

5.13.5. Gvenlii Uzmannn Ymllleri Nelerdir?

Ynetmeliin 9. maddesine gre i gvenlii uzmanlarnn ykmllk-

leri aadaki gibidir;(1) gvenlii uzmanlar, bu Ynetmelikte belirtilen grevlerini yapar-


39/48

39

ken, iin normal akn mmkn olduu kadar aksatmamak ve verimli biralma ortamnn salanmasna katkda bulunmak, iverenin ve iyerininmeslek srlar, ekonomik ve ticari durumlar ile ilgili bilgileri gizli tutmakla y-kmldrler.

(2) gvenlii uzman, grevlendirildii iyerinde yaplan almalarailikin tespit ve tavsiyelerini onayl deftere yazmak ve iyeri hekimi ile berabersuretlerini saklamak zorundadr. yerinde yaplan denetimlerde, bu zorun-luluu yerine getirmediinin tespiti halinde; i gvenlii uzman Bakanlkayazl olarak uyarlr. Uyar gerektiren durumun tekrar halinde i gvenliiuzmanl belgesinin geerlilii bir yl sreyle askya alnr. Belgesinin ge-erlilii askya alnanlar, Genel Mdrlk internet sayfasnda ilan edilir. Bir

yl sonunda i gvenlii uzmannn tekrar grev alabilmesi iin Bakanlnonaynn alnmas zorunludur.

(3) kinci fkrada belirtilen onayl defter; i gvenlii uzman ile iverenveya iveren vekilince, gerektiinde iyeri hekimi ile e zamanl olarak imza-lanr. Defterin imzalanmamas veya dzenli tutulmamasndan iveren veyaiveren vekili sorumludur.

VI. HAKLAR VE YKMLLKLER

6.1. Yasalarmzda iinin almas gereen sreler nelerdir? Neadar sre fazla alabilir?

(4857/63)e gre genel bakmdan alma sresi haftada en ok 45 saatolarak belirlenmitir. Aksi kararlatrlmamsa 45 saat iyeri haftalk almagnlerine eit lde blnerek uygulanr. Ancak taraarn anlamas ile busre gnde 11 saati amamak zere farkl ekillerde datlabilir.

(4857/41)e gre; haftalk 45 saatin zerindeki alma fazla alma sa-ylr. Ancak yasada tanmlanan denkletirme sresi uygulamasyla 2 aylksrede ortalama haftalk alma sresi 45 saati amamak kouluyla, bazhaftalarda bu sre alsa da fazla alma saylmayabilmektedir.

6.2. Gece almas Nedir ve artlar Nelerdir?

(4857/49)a gre alma hayatnda gece, en ge saat 20.00da bala-

yarak en erken sabah 06.00a kadar sren ve her durumda en fazla 11 saatsren alma dnemidir.


40/48

40

Gece almalar 7,5 saati geemez. Bu almalara katlacak iilerinsalnn gece almasna uygun olduu salk raporunda belirtilir. Bu tarzalmalar sonucu salk raporuyla salk bozulmas tespiti sonucu mmkn-se iiye gndz postasnda uygun i verir. Postas deitirilecek ii kesinti-

siz en az on bir saat dinlendirilmeden dier postada altrlamaz.

6.3. lemizde En Az altrlma Ya Nedir?

15 yan doldurmam ocuklarn altrlmalar yasaktr

Ancak yasadaki dzenlemeye gre 14 yan doldurmu ve ilkretimitamamlam olan ocuklar bedensel, zihinsel ve ahlaki gelimelerine ve ei-time devam edenlerin okullarna devamna engel olmayacak haf ilerde a-ltrlabilirler.

6.4. Hangi lerde ocu altrlmas Yasatr?

Maden ocaklar, kablo demesi, kanalizasyon ve tnel inaat gibi yeraltnda veya sualtnda allacak ilerde 18 yan doldurmam erkeklerinaltrlmas yasaktr (4857/72).

16 yan doldurmam gen iiler ve ocuk iiler ar ve tehlikeli iler-de alamaz (4857/85).

Sanayiye ait ilerinde gen iiler ve ocuk iiler gece altrlamazlar(4857/73).

6.5. kadn iler Hangi lerde altrlamaz?

Maden ocaklar, kablo demesi, kanalizasyon ve tnel inaat gibi yeraltnda veya sualtnda allacak ilerde her yataki kadnlarn altrlmasyasaktr (4857/72).

Ar ve Tehlikeli ler Ynetmeliinde yer alan cetvele gre kadnlar ara-

ma ve sondaj ilerinde, metalurji sanayi ile ilgili ilerde altrlamaz ve dierar ve tehlikeli ilerde de belirtilen cetvele gre alma alan belirlenir.

6.6. Ar ve Tehlieli lerde altrlaca ilerin NitelileriNelerdir ve Bu lerde alma ka Saat Olmaldr?

16 yan doldurmam iiler ar ve tehlikeli ilerde altrlamaz. hti-sas ve meslek renimi veren okullar bitirip bu konudaki ii meslek edinmi16 yan doldurmu gen iiler, sal, gvenlii ve ahlaknn tam olarak

gvenceye alnmas artyla ihtisas ve mesleklerine uygun ar ve tehlikeliilerde altrlabilir.


41/48

41

Ar ve tehlikeli ilerde altrlacak iiler (kadnlar dahil) ile 16 yandoldurmu fakat 18 yan bitirmemi gen iilerin ie girilerinde, iin nite-liine ve artlarna gre bedence bu ilere elverili ve dayankl olduklarnnzik muayene ve gerektiinde laboratuar bulgularna dayanlarak hazrlanan

hekim raporu ile belirlenmesi zorunludur.

7,5 saat veya daha az allacak ve fazla mesai yaplamayacak ve gn-lk belirtilen i saati dnda ite altrlmann yasak olduu tehlikeli iler;

a- Sualtnda basnl hava iinde almay gerektiren iler. Derinlik veyabasn deerine gre 7 ile saat arasnda deiim gsterir,

b- Civa ileri izabe frnlarndaki iler 6 saat, elementer civa bulunanocaklarda 6 saat,

c- Kurun ileri izabe frnlarnn teksif odalarnda biriken kuru tozlar kal-drma ileri 4 saat,

- Karbon slfrden etkilenme tehlikesi olan iler 4 saat,

d- Ensektisit ve pestisitler (bcek ve fre zehirleri) ileri 6 saat.

6.7. Ar ve Tehlieli lerde alaca Olan ilerin e Alnmadannce Eitimi Zorunlu mudur?

Ar ve tehlikeli ilerde altrlacak iilere alt ile ilgili meslekieitim alm olma zorunluluu vardr (4857/85).

6.8. Geici Gremezli denei Nedir ve kimlere Verilir? NaslHesaplanr? Ne Zaman ve Nereden Alnr?

Geici i gremezlik denei; kazas ve meslek hastalklar dolaysyla ge-ici i gremezlie urayan sigortalnn her gn iin hak ettii demeye denir.

SGK tarafndan yetkilendirilen hekim veya salk kurullarndan istirahat

raporu alnm olmas artyla;

kazas veya meslek hastal nedeniyle i gremezlie urayan sigor-tal, hastalk sebebiyle i gremezlie uranlmas halinde, sigortal kadnnanal halinde, yasa ile belirtilen artlarn yerine getirilmesi durumunda budenei alrlar (5510/18).

Sigortalnn hesaplanan gnlk kazancnn 2/3 geici i gremez-lik denei olarak denir. Geici i gremezlik deneinin gncellenme-

mi tutar, hesap edilen dneme ilikin kazan zerinden yaplan kesintilersonras hesaplanan gnlk net kazancn geemez. Bir sigortalda i kazas,


42/48

42

meslek hastal, hastalk ve analk hallerinden birka birleirse, geici igremezlik deneklerinden en yksei verilir.

gremezlik denei SGK zerinden PTT kurumundan alnabilmekte-

dir. Bu denei kurum, bnyesinden borcuna mahsup da deyebilir.Kuruma, rapor ve ilgili dokmanlarn ulatrlmasndan itibaren 7 ign

gemesi dhilinde geen gnlerin bedeli denir. 10 gnlk istirahatlarda iseasgari 10 gnlk tutar kadar yaplr.

6.9. kazas Sonucu Meslete kazanma Gc kayb Oran Tespitiin Rapor kimler Tarafndan Dzenlenir?

kazas veya meslek hastal sonucu oluan hastalk ve zrler, ku-

rumca yetkilendirilen salk hizmeti sunucularnn salk kurullar tarafndanverilen raporlarla dzenlenir (5510/19).

6.10. Malul Saylmaya liin Sigortalnn alma Gc kaybTespiti Nasl Yaplr?

Sigortalnn veya iverenin istei zerine; kurumca yetkilendirilen salkhizmeti sunucularnn salk kurullarnca dzenlenen raporlar ve dayanatbbi belgelerin incelenmesi sonucu, alann meslekte kazanma gcn enaz % 60 orannda kaybettiinin kurum salk kurulunca tespit edilmesi duru-munda malul saylmaktadr.

6.11. Sreli i gremezli geliri nasl hesaplanr?

Srekli i gremezlik geliri, sigortalnn mesleinde kazanma gcnnkayb oranna gre hesaplanr.

Srekli tam i gremezlikte sigortalya, hesaplanan aylk kazancnn %

70i orannda gelir balanr. Srekli ksm i gremezlikte sigortalya bala-nacak gelir, tam i gremezlik geliri gibi hesaplanarak bunun i gremezlikderecesi oranndaki tutar kendisine denir. Sigortal, baka birinin sreklibakmna muhta ise; gelir balama oran % 100 olarak uygulanr.

6.12. kazas Veya Mesle Hastal Sonucu Yaamn kaybedeninin Ha Sahiplerine Cenaze Yardm Verilmesinin koullarNelerdir?

kazas veya meslek hastal sonucu veya srekli i gremezlik geliri,malllk veya yallk ayl almakta iken veya kendisi iin en az 360 gn


43/48

43

malllk, yallk ve lm sigortas primi bildirilmi olup da len sigortalnnhak sahiplerine, asgar cretin kat tutarnda cenaze yardm denir.

Cenaze yardm, srasyla sigortalnn eine, yoksa ocuklarna, o da

yoksa ana babasna, o da yoksa kardelerine verilir. Bu tutar gememekkaydyla lm yardm hari ilgili denek masraar beyan eden zel ve tzelkiilere de yaplr.

6.13. kazas veya Mesle Hastal Nedeniyle Yaamnkaybeden inin Yanlarna Balanaca Gelirin Mitar Nedir?

kazas veya meslek hastalna bal nedenlerden dolay len sigorta-lnn hak sahiplerine, tespit edilen aylk kazancnn % 70i denir.

6.14. kazas Geiren veya Mesle Hastalna Yaalanan iHangi Hallerde Emeli Olabilir?

Malulen emekli olmad durumda alarak emekli olma hakk sakldr.Bu koulda emeklilik yana bal olarak emekli olur.

6.15. inin Malull Sigortasndan Emeli Olabilmesi in Hangikoullar Gerelidir?

inin malul saylmas; alma gcnn en az 2/3n i kazas ve mes-lek hastal sonucunda, meslekte kazanma gcnn en az % 60n yitirmiolmas gerekir.

Malulln almaya baladktan sonra meydana gelmesi durumundaen az 10 yl sigortal olmak ve 1800 gn sigorta primi demi olmak gerekir.

Bakasnn srekli bakmna muhta derecede malul sigortallar iinseon yl art aranmaz.

Sigortal olmadan nce meydana gelmi ise en az 15 yldan beri si-gortal bulunmak ve en az 3960 gn prim demek kouluyla aylk balanr.


44/48

44

VII. MADD VE MANEV TAZMNAT SSTEMLER VE GVENCES

7.1. kazas ya da Mesle Hastal Sonucu Beden Btnl

hlal Olan i, Hangi Zararlarnn Tazmin Edilmesini steyebilir?Zararn Tazmininde Hangi Unsurlar Gz nne Alnr?

kazas veya meslek hastal sonucu iinin hkim takdiri ile belirlenenManevi Tazminat Davas ama hakk sakldr. Bylece ii manevi kayplar-nn tazminini ister.

(818/46)a gre cismani zarara urayan kimsenin, i gremezlik lsn-de maruz kalaca zarar ve ziyann kendisini altrandan talep edebilecei

hkm vardr. Meslek hastal sonucu kusurluluk durumunda (kendisinintam kusurlu olmas dnda) iverenden zarar ve ziyann talep etme hakkvardr.

7.2. kazas Veya Mesle Hastalndan Yaamn kaybeden iin kimler Tazminat Davas Aabilir?

kazas veya meslek hastal sonucu yaamn yitiren iinin yaamn-da bakmakla ykml olduu kiiler, iinin kendilerine olan desteklerinden

mahrum kaldklarn beyan ederek (818/45)e gre Destekten YoksunlukTazminat Davas aabilirler.

7.3. kazas Nedeniyle Hangi Maddi-Manevi Tazminat DavalarAlabilir?

(818/46)a gre tazminat davas alabilir. Bu davalar i gremezlik da-valar ve destekten yoksunluk tazminat davalardr. Bu davalarda iinin de-meleri ve hak ettii cretler sonucunda bir tazminat denir.

818e gre manevi tazminat davas ama hakk vardr. Burada belirlenentazminat miktar hkimin takdiridir.

SGK, iverenin kusurundan kaynakl olarak yapt masraar ivereneat Geri Alma (Rcu) Davas ile talep eder.

7.4. iye Szlemesini Derhal Feshetme Olana Veren SalNedenleri Nelerdir?

(4857/24)e gre aada saylan durumlarda ii salk nedenleriyle iszlemesine derhal (ihbar sresini beklemeden) hakl nedenle feshedebilir:


45/48

45

szlemesinin konusu olan iin yaplmas, iin niteliinden doan bir-sebeple iinin sal veya yaay iin tehlikeli olursa,

inin devaml olarak yakndan ve dorudan buluup grt ive--ren yahut baka bir ii, bulac veya iinin ii ile badamayan birhastala tutulmu ise.

7.5. veren Hangi Sal Nedenleriyle inin Adini Bildirimsiz;Yani Sadece kdem Tazminatn deyere Feshedebilir?

(4857/25)e gre bu sebepler yledir:

inin kendi kastndan veya derli toplu olmayan yaayndan veya ikialkanl sonucunda oluan sakatlk ve hastalklarndan doan devamsz-lnn ard ardna 3 ign veya ayda 5 gnden fazla srmesi durumunda.Ancak iinin burada saylan nedenler dndaki hastalk, kaza, doum vegebelik gibi nedenlerle alamamas durumunda bildirim srelerini (ihbarnelleri) 6 hafta amasndan sonra balar. Gebelik ve doumda bu sre ya-sada belirtilen cretli (16 hafta) ve cretsiz izin (6 aya kadar) srelerinin biti-minden sonra balar.

- inin tutulduu hastaln tedavi edilebilir olmad ve yerinde al-masnda saknca bulunduu konusunda Salk Kurulu Raporu olmas.

VIII. DENETLEME VE YAPTIRIMLAR

8.1. i Sal ve Gvenlii nlemlerini Almayan verenlereVerilece Cezalar Nelerdir?

(4857/77)e gre iiyi koruma ve gzetme borcunu iverene yklemitir.veren bu borcu belirtilen kurallar uygulayarak yerine getirir.

Uygulamann takibi; alma hayatn inceleme, dzenleme, denetlemeyetkisi bulunan SGB Mfettilerinin Teftii Tzne dayanarak yap-t denetimlerle yerine getirilir.

alma zamanlarna uyulmayan ve kaytlar dzenlemeyen iyerlerinepara cezas uygulamas yaplr. Yine kk yata eleman altrmann dapara cezas uygulamas vardr.

yeri hekimi altrlmas gerektii halde altrlmamas, Sal veGvenlii Kurullarnn altrlmamas, ii zlk dosyalarnn hazr tutulma-

mas, ilgili raporlarn yaplmamas da yine para cezas ile cezalandrlmak-tadr.

7/31/20

is kazalari (web)

Documents