ISBD - założenia, problemy, perspektywy

Grażyna Jaroszewicz

27.05.2010

Biblioteka Narodowa

ISBD International

Standard Bibliographic Description Preliminary

consolidated ed., 2007

Międzynarodowy Znormalizowany Opis Bibliograficzny Wstępne,

skonsolidowane wydanie, 2007

ISBD – historia (lata 60. i 70.) 1969 – Komitet ds. Katalogowania IFLA

sponsoruje międzynarodowe spotkanie ekspertów ds. katalogowania

1971 – International Standard Bibliographic Description for Monographic Publications – ISBD(M)

1977 – General International Standard Bibliographic Description– ISBD(G)

1978 – znowelizowane ISBD(M) zgodne z ISBD(G)

ISBD – historia (lata 80.) 1981 – ISBD Review Committee

harmonizacja postanowień poszczególnych ISBD

poprawienie przykładów zwiększenie przydatności przepisów

dla katalogerów opracowujących dokumenty zapisane w alfabetach innych niż łaciński

Projekt realizowano do końca lat 80.

ISBD – historia (lata 90.) początek lat 90. – FRBR Study Group w IFLA 1998 – Raport końcowy FRBR Study Group wznowienie działalności ISBD Review Group –

główne cele: dokonanie pełnego przeglądu ISBD zapewnienie zgodności postanowień ISBD z

FRBR******************************************

2004 – Tom Densley: Mapping ISBD elements to FRBR entity attributes and relationships

ISBD – historia (po 2000 r.) 2003 - początek prac nad

przygotowaniem skonsolidowanego wydania ISBD

2007 – International standard bibliographic description (ISBD). Preliminary consolidated ed. 

2009 - Full ISBD Examples. Preliminary edition

2009 - Area 0: Content Form and Media Type Area

2010 – planowana jest publikacja wydania znowelizownego ISBD

ISBD dla poszczególnych typów dokumentów (podsumowanie) 1974

ISBD (M) – International Standard Bibliographic Description for Monographic Publications (1974, 1978, 1987, 2002)

ISBD (S) – International Standard Bibliographic Description for Serials (1974, 1977, 1988)

1977 ISBD (CM) – International Standard Bibliographic Description for Cartographic

Materials (1977, 1987) ISBD (NBM) – International Standard Bibliographic Description for Non-Book Materials

(1977, 1987) ISBD (G) – General International Standard Bibliographic Description (1977, 1992, 2004)

1980 ISBD (A) – International Standard Bibliographic Description for Older Monographic

Publications (Antiquarian)(1980, 1991) ISBD (PM) – International Standard Bibliographic Description for Printed Music (1980,

1991) 1990

ISBD (CF) - International Standard Bibliographic Description for Computer Files (1990) 1997

ISBD (ER) – International Standard Bibliographic Description for Electronic Resources (1997)

2002 ISBD (CR) – International Standard Bibliographic Description for Serials and Other

Continuing Resources (2002)

Study Group on Future Directions of the ISBDs 2003 – ISBD Review Group powołuje Study

Group on Future Directions of the ISBDs Cele:

Przygotowanie skonsolidowanego, uaktualnionego ISBD na podstawie ISBD dla poszczególnych typów dokumentów; zaspokojenie potrzeb katalogerów i innych użytkowników informacji bibliograficznych

Przygotowanie spójnych postanowień dotyczących wszystkich typów dokumentów oraz specjalnych zasad dla zasobów specjalnych zgodnie z wymaganiami dotyczącymi ich opisu.

Study Group on Future Directions of the ISBDs Zasady:

zapewnienie spójności opracowania formalnego dokumentów w skali międzynarodowej; ułatwienie wymiany rekordów bibliograficznych

uwzględnienie różnych poziomów opisu określenie elementów formalnych niezbędnych

do identyfikacji i selekcji zasobu skupienie się raczej na zbiorze elementów

informacji, niż na ich prezentacji (display) lub wykorzystaniu w systemach zautomatyzowanych

uwzględnienie aspektu ekonomicznego podczas opracowania postanowień ISBD

ISBD Preliminary consolidated ed., 2007 Tekst dokumentu powstał w wyniku połączenia powiązanych ze

sobą postanowień z poszczególnych ISBD i nadania im nowej struktury; aktualizacja, uogólnienie słownictwa.

Postanowienia ogólne odnoszące się do wszystkich typów zasobów znajdują się na początku opisu poszczególnych elementów; dopiero po nich, jeżeli jest to potrzebne, znajdują się szczegółowe zalecenia uzupełniające wymagane do opisu zasobów specjalnych lub określające wyjątki od ogólnej zasady

Nieznacznie zmieniono system przestankowania (zwiększenie interoperacyjności systemów wyszukiwania i formatów prezentacji)

Zachowano dotychczasowe miejsce w strukturze ISBD GMD – General Material Designation, pomimo planów zmiany miejsca tego elementu (prace Material Designations Study Group; Strefa O)

ISBD – typy dokumentów ISBDs

Antiquarian Computer files /

Electronic resources Cartographic

materials Serials /Serials and

other continuing resources

Monographic publications

Non-book materials Printed music

ISBD (2007) Printed texts Cartographic

resources Electronic resources Moving images Multimedia resources Notated music

resources Sound recordings Still images

ISBD – struktura

ISBD – kolejność elementów1. Strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności2. Strefa wydania3. Strefa specjalna dla określonych typów zasobów lub

pewnych kategorii wydawnictw4. Strefa adresu wydawniczego5. Strefa opisu fizycznego6. Strefa serii7. Strefa uwag8. Strefa identyfikatora zasobu i warunków dostępu

(sposobu uzyskania dokumentu)

ISBD – słownik (ok. 220 terminów)

ISBD a Statement of International Cataloguing Principles (2009)

ISBD jest standardem przeznaczonym dla bibliotek; ICP jest dokumentem skierowanym nie tylko do bibliotek, ale również do archiwów, muzeów i innych instytucji.

ISBD a FRBR ISBD Review Group uznała za istotne wyjaśnienie relacji pomiędzy ISBD i

modelem FRBR Próby przystosowania słownictwa ISBD do terminów FRBR – np. „dzieło”

(work), „realizacja” (expression), „materializacja” (manifestation) i „egzemplarz” (item) powinny zastąpić w ISBD takie terminy jak np. ”wydanie” (publication)

Trudności - wynikające z tego, że określenia stosowane w modelu FRBR oparto na modelu jednostek i relacji, który funkcjonuje na wyższym poziomie abstrakcji, niż pojęcia stosowane w ISBD

W 2003 r. ISBD Review Group zdecydowała o unikaniu terminologii FRBR w ISBD (zalecenie IFLA Meeting of Experts on a International Cataloguing Code, Frankfurt 2003)

Pomimo to wprowadzono pewne zmiany terminologiczne – m. in. stosowanie terminu „zasób” (resource) zamiast „dokument/pozycja” (item) i „publikacja/wydanie” (publication); termin „item” inaczej jest używany w FRBR niż w poszczególnych ISBD

2004 – Tom Densley: Mapping ISBD elements to FRBR entity attributes and relationships

ISBD Review Group

Grupy robocze Material Designations Study Group Examples Supplement Study Group

(2006-) ISBD/XML Study Group (2008-)

Examples Supplement Study Group Full ISBD Examples. Preliminary

edition główne cele:

ułatwienie zrozumienia struktury ISBD poprawa „skuteczności” stosowania ISBD w praktyce

dokument dostępny online na stronie IFLA zaktualizowany w grudniu 2009 r. przykłady w szesnastu językach:

angielskim, arabskim, chińskim, chorwackim, duńskim, fińskim, francuskim, hiszpańskim, holenderskim, japońskim, koreańskim, niemieckim, portugalskim, rosyjskim, szwedzkim, włoskim

nie uwzględniono strefy 0

ISBD/XML Study Group (2008- ) Project Development of ISBDXML

Schema wprowadzenie ISBD do środowiska sieciowego;

umieszczenie ISBD w środowisku semantic web; obecność wzorcowych informacji bibliograficznych w sieci

konferencja IFLA w 2010 r. - prezentacja m.in. pierwszego projektu schematu ISBDXML

sierpień 2010 - styczeń 2011 – zakończenie projektu

Nowelizacja ISBD Draft of ISBD for worldwide review

dostępny jest na stronie IFLA od 11 maja 2010 r.

Uwagi można zgłaszać do 11 lipca 2010 r. Zmiany, m.in..:

Dodanie strefy O; GMD usunięto ze strefy 1 Prace redakcyjne – eliminujące redundancję i

zapewniające większą spójność Uproszczenie klasyfikacji elementów

(obowiązkowy, fakultatywny lub warunkowy) – oznaczone są tylko elementy obowiązkowe

Słownik uzupełniony o nowe hasła i definicje

Dziękuję za uwagę!