ISI YALITIM MALZEMELERNN KARILATIRMASIToplanty Dzenleyen: Polistiren reticileri Dernei Konumac: Prof. Dr. kran Dilma04.05.2007 1

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasIs Yaltm Malzemelerinde, s yaltmn salayan kk boluklar iine hapsedilmi hareketsiz hava (veya baka bir gaz)dr.

Gazlarn kondksiyonla (atom veya molekllerin titreimi ile) s iletimleri ok dktr. Ancak molekller, hareket edebilecekleri bir boluk bulduklar zaman, konveksiyonla (tanmla) nemli lde s iletirler. Malzemedeki boluklar bydnde veya birbiri ile balantl hale geldiinde havann (veya gazn), dolaysyla da malzemenin s iletkenlii artar.

Malzemenin su ierii artt zaman malzemenin sl iletkenlii artar.04.05.2007 2

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasHAREKETSZ VE KURU HAVA,en ucuz, en kolay bulunan ve en evre dostu yaltm malzemesidir. HAVANIN HAREKETSZ VE KURU KALMASI N homojen dal-kk-kapal gzenekler iinde kalmas malzemenin su emme orannn kk olmas gerekir.04.05.2007 3

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasIs yaltm deeri havadan daha kk olan gazlar vardr. Ancak bunlar daha pahaldr, zamanla hava ile yar deitirdikleri iin malzemenin s iletkenliinin zamanla artmasna (yalanmasna) sebep olurlar ve evreye zararlar vardr.

04.05.2007

4

Yaltm Malzemelerinin KarlatrlmasGENELDE BNALARDA KULLANILAN ISI YALITIM MALZEMELER

LFL MALZEMELER

Mineral YnleriTa yn Cam yn

KPK MALZEMELER Polistiren Kpkler

Genletirilmi polistiren kpk - EPS Haddeden ekilmi polistiren kpk - XPS

Ahap yn

Poliretan Kpk

HER DERDE DEVA TEK BR ISI YALITIM MALZEMES YOKTUR Kullanm yerinin zelliklerine gre seim yapmak gerekir.04.05.2007 5

Is yaltm malzemelerinin karlatrmaslkemizde yksek pazar payna sahip s yaltm malzemeleri Mineral Ynleri (MW), EPS ve XPSdir. Mineral ynleri: Cam veya tan eritildikten sonra lif haline getirilmesi ve bu liflerin bir arada tutulmas iin genellikle polimer balayclarn kullanld, ak gzenekli s yaltm malzemesidir.

04.05.2007

6

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasEPS: Expanded Polistiren Sert Kpk (EPS-Genletirilmi Polistiren Sert Kpk), petrolden elde edilen ve taneciklerin iirlmesi ve fzyonu (yapmas) ile kpk halinde rnler elde edilen, termoplastik, kapal gzenekli, tipik olarak beyaz renkli s yaltm malzemesidir. Gnmzde sl nlar yanstarak sl iletkenliin azaltld gri tonlarndaki rnler de mevcuttur.

04.05.2007

7

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasXPS: Extruded Polistiren Sert Kpk (Haddeden ekilmi Polistiren Sert Kpk), petrolden elde edilen ve yumuatlm hammaddenin iine ilave edilen iirici gaz ile kpk haline getirilen, termoplastik, kapal gzenekli, renkli s yaltm malzemesidir.

04.05.2007

8

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasEPS, XPS ve MWnin baz nemli teknik zellikleri ile ilgili karlatrma zeti her rne ait EN normlar (Avrupa Normlar) ve dier uluslar aras kaynaklar esas alnarak verilmitir. ISIL LETKENLK: EPSin s iletkenlii younluuna baldr. Younluk arttka s

iletkenlii azalr. EPSin s iletkenlii, younluun 15-40 kg/m3 arasnda deerler almas halinde, 0.033 W/mK ile 0.040 W/mK arasnda deerler alr ve kullanm mr boyunca sabit kalr. retimde kullanlan iirici gaz pentandr. Pentan, retimi takip eden saatler iinde havayla yer deitirir.

04.05.2007

9

Is yaltm malzemelerinin karlatrmas

Is letkenlii, (w/mK)

Younluk kg/m3

EPSin s iletkenliinin younlukla deiimi (EN 13163)04.05.2007 10

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasISIL LETKENLK:

XPSin retiminde farkl iirici gazlar kullanlabilir ve bu gazlarn hava ile yer deiimi uzun sreler alr. Dolays ile XPSin s iletkenliini belirleyen faktr, kullanlan iirici gazn sl iletkenlii ve bu gazn hava ile yer deitirme sresidir. Bu gazlarn hava ile yer deitirmesi sonucu, zamanla rnn s iletkenlii artar. Yalanma grlr.

XPSin s iletkenlii iin farkl kaynaklarda, iirici gaza bal olarak, 0.028 W/mK ile 0.045 W/mK arasnda deerler verilmektedir. Dk s iletkenlii veren iirci gazlar Ozona zarar verdikleri iin ve/veya kresel snmaya nemli katklar olduu iin, bu gazlarn kullanmlar Avrupa Birliinde yasaklanmtr. CO2 kullanlmas halinde yalanma grlmez fakat sl iletkenlik yksektir.

04.05.2007

11

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasISIL LETKENLK: Mineral ynleri (Camyn ve tayn)nn s iletkenlikleri de 0.040 W/mK mertebesindedir. Ancak, mineral ynleri genellikle, daha dk basn dayanm ve zel ilem grmedikleri takdirde ak gzenekleri sebebiyle yksek su emme gsterirler. Yapda mineral ynlerinin slanmas veya yk altnda kalnlnda nemli azalmalarn olmas halinde, kullanm srasndaki sl direnlerinde byk azalmalar meydana gelir.

04.05.2007

12

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasBASIN DAYANIMI: Mineral ynlerinin %10 deformasyondaki basn gerilmesi/ dayanm EN 13162de 0.5-500 kPa; EPSin %10 deformasyondaki basn gerilmesi/dayanm EN 13163de 30-500 kPa; XPSin %10 deformasyondaki basn gerilmesi/dayanm EN 13164de >100-1000 kPa olarak verilmektedir.

04.05.2007

13

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasEME DAYANIMI: Mineral ynlerinin eme dayanm EN 13162de 25 - 700 kPa; EPSin eme dayanm EN 13163de 50 - 750 kPa; XPSin eme dayanm EN 13164de 300 - 4000 kPa.

04.05.2007

14

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasDNAMK RJTLK: rnn esneme kabiliyetini gsteren dinamik rijitliinin kk olmas gerekir. Bu durumda s yaltmnn yannda zellikle darbe sesi yaltm da ayn malzeme ile gerekletirilebilir. XPS esneme kabiliyeti olmayan bir malzemedir, dolaysyla EN normunda dinamik rijitliin llmesine gerek duyulmamtr.

EPS 5 MN/m3 50 MN/m3Mineral Ynleri 1 MN/m3lk aralklarla beyan edilmesi gerekir. Snr deerler verilmemi

04.05.2007

15

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasSU BUHARI DFZYON DREN FAKTR () : EPSin su buhar direnci, younluuna bal olarak geni bir aralkta deiebilir (=20-100). XPSin su buhar direnci, genellikle yksektir (=50-300). Mineral ynlerinin su buhar direnci cok dktr, havaya edeerdir(=1). Dardan yaltm uygulamalarnda s yaltm malzemesinin su buhar direnci dk, ierden yaltm uygulamalarnda yksek olmaldr. EPSin buhar direnci younlukla istenilen aralklarda deiebildii iin, hem dardan ve hem ierden s yaltm uygulamalar iin uygun seenekleri sunmaktadr. XPSin direnci genelde yksek olduundan dardan yaltm uygulamalar iin uygun deildir; Mineral Ynlerinin buhar direnci ise genelde ok dk olduundan ierden yaltm uygulamalar iin uygun deildir.04.05.2007 16

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasSU EMME DURUMU: Mineral Ynleri, ak gzenekleri sebebiyle, zel olarak tedbir alnmaz ise, su emmeleri ok yksek malzemelerdir. Kapal gzenekleri sebebiyle EPS ve XPSin su emmeleri kktr.

Is yaltm malzemesi

Hacimce su emme oran (%)sadece ksmi daldrma ile deney yaplyor. Ksmi daldrma ile uzun sreli su emme deeri 3kg/m2

Mineral ynler (EN13162) EPS (EN 13163) XPS (EN 13164)04.05.2007

1-5 0.7 - 317

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasSU EMME DURUMU: Mineral Ynleri, ak gzenekleri sebebiyle, zel olarak tedbir alnmaz ise, su emmeleri ok yksek malzemelerdir.Kapal gzenekleri sebebiyle EPS ve XPSin su emmeleri kktr.

Is yaltm malzemesiMineral ynler (EN13162) EPS (EN 13163) XPS (EN 13164)

Hacimce su emme oranSadece ksmi daldrma ile deney yaplyor. Ksmi daldrma ile uzun sreli su emme deeri 3kg/m2Ksmi daldrma ile uzun sreli su emme deeri 0.5 kg/m2 Tam daldrma ile uzun sreli su emme deeri %1- %5 Tam daldrma ile uzun sreli su emme deeri %0.7 - %3

04.05.2007

18

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasPiyasadan geliigzel alnm numuneler zerinde IS0 4502ye gre yaplan su emme deneyi sonular Is yaltm malzemesi Mineral ynler - ta yn cam yn EPS XPS04.05.2007

Hacimce su emme oran (%) 9 - 12 46 - 88 4-5 1-319

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasEPS numuneler zerinde Trakya niversitesi orlu Mhendislik Fakltesinde ve Nova Chemicals Technology Europeda gerekletirilen su emme deney sonular

Standard

Younluk, kg/m3

Hacimce su emme oran, %

EN 12087 (7 gnlk) EN 12087 (7 gnlk) TS 4502 ve ISO 2896 TS 4502 ve ISO 2896 TS 4502 ve ISO 2896(20x20x5 cm)

25 25(20x20x5 cm)(20x20x5 cm)

0.3 0.3 0.3 0.8 1.0

28 28 28

04.05.2007

20

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasYANICILIK DURUMU:

Mineral ynlerinin ana maddesi olan cam ve ta lifleri yanmaz. Ancak bu lifleri bir arada tutmak ve sert levha retmek iin katlan polimer balayc yancdr. Mineral ynlerinin yangn karsndaki davran, polimer balaycnn miktar ile yakndan ilgilidir. EPS ve XPSin binalarda B1 snf alev yrtmeyen tiplerinin kullanlmas uygundur.

04.05.2007

21

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasSIVA LE ADERANS:

Mineral ynlerinin, EPSin ve XPSin geleneksel imento sva ile aderans zayftr. imento bazl svalarda mutlaka polimer katk kullanlmas gerekir. Al sva ile aderanslar ise iyidir.

04.05.2007

22

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasYALANMA Mineral ynlerinde ve EPSde yalanma grlmez. XPSin HCFClerle iirilmi olan rnlerinde sl iletkenlikte yalanma (zamanla sl iletkenlik deerinde art) grlr. CO2 ile iirilenlerde yalanma grlmez fakat bu rnlerin sl iletkenlikleri dier HCFClerle iirilmi XPSlerden daha yksektir.

04.05.2007

23

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasFYAT DURUMU:

Karlatrlan malzemeler arasnda en ekonomik olan malzeme EPSdir. EPS, deiik younluklarda retilebilmesi ve younluk deiimi ile teknik zelliklerinin istenilen aralklarda deitirilebilmesi sonucu, dier malzemelerle ayn sl performans malzeme israfna sebep olmadan en ekonomik ekilde sunar.

04.05.2007

24

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasAHAP YN

Geleneksel imento sva ile aderans iyidir. Is iletkenlikleri 0.09 W/mK mertebelerindedir. Is yaltm malzemesi olarak yksektir. Bu sebeple, tek balarna kullanlmaktan ziyade, gnmzde, EPS veya ta yn ile oluturulmu kompozit elemanlar halinde kullanlmaktadr.

04.05.2007

25

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasPOLRETAN KPKLER

Ak veya kapal gzenekli retilebilirler. Levha halinde satldklar gibi, antiyede kpk halinde istenilen formda uygulanabilirler. Metaller ile aderanslar yksektir. Geleneksel sva ile aderanslar zayftr. Yanc malzemelerdir. Drabiliteleri?

04.05.2007

26

Is yaltm malzemelerinin karlatrmas

Mineral yn satn alrken su emme deeri belirlenmeli. Balaycsnn suda znebildii, liflerin deil ama balaycsnn yanc olduu, boyut sabitliinin (zellikle yk altnda kalnlk deiimi) nemli olduu ve ak gzenekli bir malzeme olduu hatrlanmal. XPS alrken iirici gaz bilinmeli. zellikle s iletkenlii zerinde, kullanlan iirici gazn, zamann ve yzeylerdeki zrhn (ince kaygan tabaka) etkisi olduu hatrlanmal. EPS alrken younluk ve tanelerin kaynama ekli incelenmeli (taneler arada boluk kalmayacak ekilde okgen-balpetei yap gstermeli). Dardan yaltm uygulamalarnda, gerekli dinlendirme srelerinin gerekletiine dikkat edilmeli.

04.05.2007

27

Is yaltm malzemelerinin karlatrmas

Is yaltm malzemesi seerken:Is iletkenlii Mekanik zellikleri Hacimce su emme deeri Buhar geirgenlik direnci Fayda/Maliyet karlatrmas ve gerekiyorsa, Ses yaltm kabiliyeti zellikle kaplamasz kullanlacaksa, Yanclk zellii birlikte incelenmelidir.

04.05.2007

28

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasISI YALITIMI = Daha iyi konfor artlar + Temiz Hava + Enerji (Yakt) Tasarrufu + Dviz kazanc + Dk yakt faturas + Bina sakinlerinin btesinde ve lke ekonomisinde iyileme + Kalknma

ISI YALITIMI, bina sakini iin daha iyi konfor artlar ve daha dk yakt masraf anlamna gelirken, salad yakt ve enerji tasarrufu ile lke genelinde de temiz hava, dviz kazanc ve kalknma anlamna gelmektedir.04.05.2007 29

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasAncak bu emann kusursuz ileyebilmesi iin s yaltm malzemesinin retilirken evreyi kirletmemesi, fazla enerji tketmemesi ve ekonomik olmas gerekir.

Eer, s yaltm malzemesi retilirken ozon tabakasna zarar veriyorsa, kresel snmaya sebep oluyorsa, bu malzeme ile gerekletirilen s yaltmnn evreye olumlu etkisinden bahsetmek mmkn olmaz.

Eer s yaltm malzemesi retilirken, s yaltm uygulamas ile salanacak enerji tasarrufuna edeer veya daha fazla enerji tketiyorsa, s yaltmnn getirecei enerji tasarrufundan ve lke kalknmasndan bahsetmek de mmkn olmaz.

Eer s yaltm malzemesi pahal ise, s yaltm uygulamasnn geri deme sresi uzayacak ve tketiciye olan ekonomik katks da azalacaktr.

04.05.2007

30

Is yaltm malzemelerinin karlatrmasGeriye sadece salayaca daha iyi konfor artlar kalr. Ancak daha iyi konfor artlarn, ozon tabakasna zarar vermeyen, geri dnm olan, evre dostu, retimi srasnda byk miktarlarda enerji tketilmesi gerekmeyen ve pahal olmayan bir s yaltm malzemesi ile salamak tartmasz daha aklca bir zm olacaktr.

04.05.2007

31