ispan.waw.plispan.waw.pl/default/images/konkurs_na_dyrektora2015/sprawozdanie_… · web...
TRANSCRIPT
Instytut SlawistykiPolskiej Akademii Nauk
___________________________________________________________________________Instytut Slawistyki PAN Warszawa, 27.01.2014ul. Bartoszewicza 1b m. 1700-337 Warszawatel./fax. (0 22) 826 76 88
S P R A W O Z D A N I E Z D Z I A Ł A L N O Ś C I
I N S T Y T U T U S L A W I S T Y K I P A N W 2 0 1 3 R O K U
1
I. Ogólne informacje o Instytucie
Dyrektor: dr hab. prof. IS PAN Anna EngelkingZastępca dyrektora ds. naukowych: dr hab. prof. IS PAN Anna ZielińskaZastępca dyrektora ds. ogólnych: dr Dorota Pazio-WlazłowskaPrzewodniczący Rady Naukowej: dr hab. prof. IS PAN Ryszard GrzesikInstytut ma uprawnienia do nadawania stopni: - doktora nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa,- doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa oraz występowania z wnioskiem o nadanie tytułu profesora nauk humanistycznych.
1. MIEJSCE W RANKINGU
Decyzją nr 310/KAT/2013 z dn. 22.10.2013 r. Instytut Slawistyki PAN otrzymał kategorię A w rankingu
placówek naukowych MNiSW.
2. ZATRUDNIENIE
Ogółem 95 osób (84 ⅓ etatu), w tym:
pracownicy naukowi: 73 osoby (62 i 5/12 etatu i 4 osoby na urlopach bezpłatnych i
wychowawczych)
- profesorowie: 11 osób (10 ½ etatu)
- profesorowie nadzwyczajni: 19 osób (18 etatów i 1 osoba na urlopie)
- adiunkci: 27 osób (23 ½ etatu i 1 osoba na urlopie)
- asystenci: 14 osób (8 5/12 etatu i 2 osoby na urlopie)
- adiunkci na stażu podoktorskim NCN: 2 osoby (2 etaty)
pracownicy biblioteczni: 3 osoby (2 ¼ etatu)
RCIN: 11 osób (6 ¼ etatu)
pracownicy administracji i działu wydawniczego SOW: 11 osób (SOW: 3 etaty, administracja: 6
11/12 etatu)
pracownicy inżynieryjno-techniczni ds. obsługi badań: 6 osób (3 ½ etatu)
2
3. KIERUNKI BADAWCZE W INSTYTUCIE SLAWISTYKI PAN
Instytut Slawistyki PAN prowadzi interdyscyplinarne badania nad językami, literaturami, historią i
zagadnieniami narodowościowymi na obszarze Słowiańszczyzny. Osiągnięcia naukowe Instytutu od lat
znajdują odzwierciedlenie w wysokiej pozycji w rankingach MNiSW oraz PAN. W roku 2013 Instytut
Slawistyki PAN otrzymał kategorię A w zakresie nauk humanistycznych i społecznych. Instytut dobrze
funkcjonuje w życiu naukowym w kraju i za granicą, o czym świadczy nie tylko realizacja licznych
projektów o charakterze międzyinstytucjonalnym i międzynarodowym, ale także wymierne owoce tej
współpracy w postaci konferencji naukowych, publikacji oraz działań na rzecz rozwoju młodej kadry, w
tym prowadzenia studiów doktoranckich oraz staży dla młodych naukowców. Program naukowy
Instytutu Slawistyki PAN ukierunkowany jest na obszary, których badanie wychodzi naprzeciw
współczesnym wyzwaniom humanistyki i jest istotne również dla rozwoju świadomości społecznej, jak i
ochrony dziedzictwa kultury narodowej.
Prace naukowe w Instytucie Slawistyki PAN prowadzone są w ramach sześciu pól badawczych.
Poszczególne projekty finansowane są z dotacji statutowej, grantów Narodowego Centrum Nauki,
grantów Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki oraz grantów europejskich.
1. KULTUROWE DZIEDZICTWO SŁOWIAŃSZCZYZNY
Projekty realizowane w tym polu mają na celu badanie i opis niematerialnego dziedzictwa kulturowego
narodów słowiańskich (w tym polskiego). Prowadzone są głównie diachroniczne prace badawcze,
dokumentacyjne i edytorskie, których efektem są leksykony, słowniki, atlasy, opracowania materiałowe,
źródłowe i bibliograficzne, monografie autorskie i zbiorowe o fundamentalnym znaczeniu dla
humanistyki. Wykonywane są unikatowe projekty z zakresu leksykografii, m.in. Słownik prasłowiański,
Słownik etymologiczny rodzimej leksyki chorwackiego dialektu czakawskiego, Słownik współczesnej
mówionej polszczyzny północnokresowej, Słownik Bartłomieja z Bydgoszczy, i inne oraz leksykony
historyczne, m.in. Early Slavs. The Lexicon. Powstają wielotomowe edycje tekstów źródłowych z zakresu
historii i literatur słowiańskich, m.in. Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian (seria grecka i
łacińska). Prowadzone są interdyscyplinarne slawistyczne badania diachroniczne z zakresu historii
języków słowiańskich, onomastyki, dialektologii historycznej, leksyki, a także języka pisarzy. W tych
obszarach podejmowane są m.in. następujące tematy badawcze: Historyczny słownik nazwisk
3
mazowieckich, Słownik nazwisk współczesnych mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego,
Nazwy terenowe Pomorza Zachodniego zawierające elementy słowiańskie, Nazwy własne w
wielkopolskich księgach ziemskich, Słownictwo medyczne drugiej połowy XIX i przełomu XIX i XX wieku,
Język prozy Floriana Czarnyszewicza, Prywatny język Elizy Orzeszkowej, Gwary mazurskie pow.
ełckiego, oleckiego, gołdapskiego w rozwoju. Ponadto prowadzone są badania historyczne nad
średniowieczną i nowożytną Słowiańszczyzną oraz rusycystyczne i ukrainistyczne badania
literaturoznawcze i kulturoznawcze (literatura, sztuka, teatrologia, antropologia kultury), np. Poddaństwo
w późnośredniowiecznych Czechach; Koncepcja krajowa w dobie nacjonalizmów. Analiza historii myśli
politycznej na Białorusi i Litwie w XIX i pierwszej połowie XX wieku; Literatura i Sztuka. Malarstwo i
literatura rosyjska w kontekście kultury / literatury / sztuki europejskiej i światowej; „Don Kichot”
Cervantesa w Rosji (i w Polsce); Ukraiński esej literacki: historia i współczesność; Obraz Lwowa w
literaturze XX i na początku XXI w.: przemiany, spory, mity.
2. TOŻSAMOŚCI NARODOWE I REGIONALNE SŁOWIAN (IDEE, MITY, PAMIĘĆ
ZBIOROWA)
W obrębie tego pola realizowane są badania nad problematyką narodowościową ze szczególnym
uwzględnieniem pamięci zbiorowej, idei, mitów i mitologemiki, symboliki oraz zagadnień językowych.
Badania teoretyczne dotyczą zbiorowej tożsamości narodów słowiańskich (także polskiego) w kontekście
integracji europejskiej i globalizacji. Prowadzone są teoretyczne badania historyczno-antropologiczne nad
relacjami Polski i Europy w ujęciu diachronicznym, m.in. powstają opracowania: Narody i państwa
europejskie w opinii polskich twórców XIX wieku. Mity, stereotypy, interpretacje; Europejska refleksja
nad polską ideą narodowo-państwową od końca XVIII w. po współczesność. Przedmiotem badań jest też
antropologiczna interpretacja kultury współczesnej, np. Preteksty. Czytanie kultury po raz wtóry.
Odrębnym podpolem są badania nad pamięcią społeczną (memory studies), w tym pionierskie badania
nad białoruską pamięcią historyczną w ramach tematu Pamięć historyczna. Doświadczenie białoruskie.
Prowadzone są także wielostronne badania nad tożsamością kulturową na Bałkanach, m.in. Tożsamość
własna Macedończyków i Bułgarów – wiek XVIII-XX; Obraz Kościoła łacińskiego na Bałkanach; Obraz
polsko-chorwackich stosunków w prasie epoki drugiej połowy XIX w.
3. WIELOKULTUROWOŚĆ, WIELOJĘZYCZNOŚĆ, KONTAKTY I POGRANICZA
4
JĘZYKOWO-KULTUROWE. MNIEJSZOŚCI (JĘZYKOWE, ETNICZNE, RELIGIJNE)
Badania dotyczą problematyki szeroko rozumianych pograniczy kulturowych, w tym kontaktów
językowych słowiańsko-słowiańskich i słowiańsko-niesłowiańskich; koncentrują się także wokół
zagadnień mniejszości narodowych, etnicznych, religijnych, językowych. Prowadzone są badania
empiryczne z zakresu dialektologii i socjolingwistyki, oparte na źródłach wywołanych, wymagające
długotrwałych badań terenowych, m.in. nad zachodniosłowiańskimi językami
mniejszościowymi/regionalnymi – kaszubskim na terenie Polski oraz górno- i dolnołużyckim na terenie
Niemiec. W ramach badań językoznawczych realizowane są m.in. następujące projekty:
Zachodniosłowiańskie języki mniejszościowe. Kształtowanie się i funkcjonowanie dwu norm literackiego
(standardowego) języka Łużyczan, górnołużyckiej i dolnołużyckiej, jako proces socjolingwistyczny i
kulturowy. Aspekt historyczny i społeczny; Języki regionalne i mniejszościowe w Europie Środkowej –
kaszubszczyzna w komunikacji językowej (przemiany, standaryzacja, funkcjonowanie), świadomość
językowa i etniczna Kaszubów, kształtowanie symbolicznej roli języka, polityka językowa Kaszubów;
Językowe i pozajęzykowe czynniki kształtujące tożsamość regionalną mieszkańców pogranicza polsko-
niemieckiego; Polska mniejszość językowa na Ukrainie. Prowadzone są badania na zachodnim
pograniczu Polski – polsko-niemieckim oraz wschodnim – polsko-litewsko-białoruskim oraz polsko-
ukraińskim, szczególnie nad społecznościami użytkowników polszczyzny w krajach byłego Związku
Radzieckiego. W ramach badań kulturoznawczych nad mniejszościami prowadzone są następujące
projekty: Strategie zaangażowania młodzieży w życie etniczne mniejszości autochtonicznych Europy:
instytucje, działania, wybory tożsamościowe (Kaszubi, Łużyczanie, Bretończycy, Walijczycy); Prehistoria
dialogu katolicko-żydowskiego w Polsce w latach 1945-1986. Kontynuowane są badania nad tożsamością
potomków rodów ziemiańskich na Litwie. Wyniki badań, upowszechniane w różnorodnych formach,
przyczyniają się do redukowania ksenofobicznych postaw społecznych.
4. ETNOLINGWISTYKA SLAWISTYCZNA. BADANIA JĘZYKOWEGO OBRAZU ŚWIATA
W obrębie tego pola rozwijane są badania porównawcze nad językowym obrazem świata w skali
ponadnarodowej, ogólnosłowiańskiej i szerzej – europejskiej. Przedmiotem badań jest mentalność
człowieka postrzegającego świat w perspektywie określonej przez jego wspólnotę językową i kulturową
oraz sam człowiek jako podmiot kultury tej wspólnoty. Istotną kwestią są także problemy tożsamości
wspólnotowej (zbiorowej), zwłaszcza narodowej oraz tożsamość jednostki, uczestniczącej w kilku
kręgach wspólnotowych. Zagadnienia, podejmowane na szerokim materiale języków słowiańskich, to
5
m.in.: Słownik stereotypów i symboli ludowych; Stereotyp religii we współczesnym języku rosyjskim;
Rodzina w polskiej kulturze ludowej; Metody analizy językowego obrazu świata (JOS) w kontekście
badań porównawczych. Ponadto przy Instytucie Slawistyki PAN afiliowane jest konwersatorium
EUROJOS (Językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów na tle porównawczym), w ramach
którego koordynowane są prace badawcze 120 naukowców z różnych krajów świata, w tym Rosji,
Japonii, Australii oraz krajów europejskich.
5. JĘZYKOZNAWSTWO SYNCHRONICZNE: BADANIA KONFRONTATYWNE,
SEMANTYKA, KOGNITYWIZM, LINGWISTYKA KORPUSOWA
Prowadzone są badania konfrontatywne i kognitywne. Przygotowywane są elektroniczne słowniki
wielojęzyczne oraz opracowania korpusowe języków słowiańskich (w tym także w konfrontacji z
niesłowiańskimi). Prace odbywają się w ramach międzynarodowych projektów interdyscyplinarnych, w
których współpracują lingwiści i informatycy. Rozwijana jest slawistyczna lingwistyka korpusowa,
badania konfrontatywne słowiańsko-słowiańskie i słowiańsko-niesłowiańskie, m.in. powstaje Gramatyka
konfrontatywna polsko-litewska, powstają prace z zakresu językoznawstwa bałkanistycznego, np.:
Modelowe paradygmaty słowotwórcze w języku polskim i bułgarskim; Fonetyka macedońska w ramach
słowiańskiego i bałkańskiego areału językowego; Konfrontacja słowotwórcza języków bałkańskich;
Tendencje rozwojowe słowotwórstwa albańskiego od XVI do XXI w. w czasie i przestrzeni. Zespół
lingwistyki korpusowej i semantyki opracowuje dwu- i trójjęzyczne słowniki elektroniczne oparte na
korpusach równoległych: Język bułgarski, polski i rosyjski w semantycznych aspektach konfrontatywnych
i kognitywnych oraz w świetle podstawowych wymagań lingwistyki korpusowej, oraz bierze udział w
międzynarodowym projekcie CLARIN.
6. NOWOCZESNE SYSTEMY INFORMACJI NAUKOWEJ
W ramach tego pola są prowadzone i koordynowane prace w zakresie międzynarodowej bibliografii
językoznawstwa slawistycznego oraz nowoczesnych metod informacji dokumentacyjnej slawistyki
językoznawczej. Sukcesywnie rozbudowywana jest slawistyczna bibliografia online iSybislaw. W 2013
roku zaczęto prace nad stworzeniem w Internecie nowatorskiego repozytorium rozpraw doktorskich,
autoreferatów i recenzji prac doktorskich oraz preprintów innych typów prac naukowych z zakresu
światowej slawistyki językoznawczej i dziedzin pokrewnych – iReteslaw. Ponadto są gromadzone i
opracowywane zbiory specjalne dokumentujące działalność naukową w Instytucie Slawistyki od czasu 6
jego powstania. Tworzone są bazy spuścizn pracowników naukowych Instytutu Slawistyki PAN i
prowadzone badania naukowe nad nimi. Powstaje także komputerowy system ewidencji archiwaliów do
Atlasu gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny i Słownika bohemizmów. Udział badaczy z Instytutu
Slawistyki PAN w tych projektach przyczynia się do budowania społeczeństwa informatycznego w
Polsce oraz do upowszechniania osiągnięć slawistyki w świecie.
4. SPOSOBY UPOWSZECHNIANIA WYNIKÓW BADAŃ NAUKOWYCH
Instytut Slawistyki PAN upowszechnia wyniki badań naukowych przez:
1. Działalność wydawniczą – wydawanie drukiem ośmiu czasopism naukowych (6 roczników i 2
półroczniki) oraz publikacji książkowych w ośmiu seriach wydawniczych i poza seriami.
2. Prowadzenie naukowej Biblioteki Instytutu Slawistyki PAN im. Zdzisława Stiebera.
3. Udział w międzynarodowym projekcie Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych.
4. Realizację projektu „Polskie czasopisma slawistyczne online. Wdrożenie innowacyjnego systemu
pracy i oprogramowania Open Journal Systems” w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa
Wyższego „Index Plus”.
5. Sporządzanie i udostępnianie bibliografii językoznawstwa slawistycznego iSybislaw na stronie
internetowej.
6. Udostępnianie rozpraw doktorskich, autoreferatów i recenzji oraz preprintów prac naukowych z
zakresu światowej slawistyki językoznawczej i dziedzin pokrewnych w Internetowym Repozytorium
Tekstów Slawistycznych iReteslaw.
7. Uczestnictwo w Koalicji Otwartej Edukacji - porozumieniu organizacji pozarządowych i instytucji
działających w obszarze edukacji, nauki i kultury. Celem działania Koalicji Otwartej Edukacji jest
budowanie i promocja otwartych zasobów edukacyjnych oraz aktywność na ich rzecz.
8. Organizacowanie konferencji, sesji, warsztatów oraz otwartych zebrań naukowych.
Instytut prowadzi także działalność dydaktyczną w ramach studiów doktoranckich.
7
5. PION NAUKOWY INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN
W Instytucie Slawistyki PAN działają cztery zakłady:
– Zakład Językoznawstwa, kierownik: prof. IS PAN dr hab. Helena Krasowska
– Zakład Literaturoznawstwa i Kulturoznawstwa, kierownik: prof. IS PAN dr hab. Grażyna
Bobilewicz,
– Zakład Historii, kierownik: prof. IS PAN dr hab. Ryszard Grzesik,
– Zakład Badań Narodowościowych, kierownik: prof. dr hab. Wojciech Burszta.
W zakładach, jak również w przestrzeni międzyzakładowej funkcjonują zespoły tematyczne,
odpowiedzialne za realizację tematów statutowych Instytutu oraz przygotowywanie i realizację
krajowych i zagranicznych projektów grantowych, a także upowszechnianie wyników badań (redakcje
czasopism, konferencje). Zespoły powoływane są na czas niezbędny do wykonania konkretnego projektu;
młodzi i najmłodsi badacze (doktoranci) mają tu szansę rozwijania się w relacji mistrz – uczeń. W latach
2011-2012, dzięki uzyskanemum z MNiSW dofinansowaniu na projekt restrukturyzacji, szczególnie
dynamicznie rozwinęły się zespoły: etnolingwistyczny, kulturoznawczy, lingwistyki korpusowej i
semantyki, kulturoznawczy bałkanistyczny, antropologiczny oraz socjolingwistyczny; w roku 2013
kontynuowały one główne kierunki swoich działań pomimo braku dofinansowania. Ukonstytuowała się
nowa inicjatywa: interdyscyplinarne, międzyzakładowe seminarium „Slawiści i ich wielkie tematy
badawcze”.
Polityka naukowa Dyrekcji zmierza do poszerzenia zakresu uprawnień Instytutu do nadawania stopni
naukowych doktora i doktora habilitowanego przez uzyskanie ich dla takich dyscyplin, jak
kulturoznawstwo i literaturoznawstwo. Priorytetowym celem jest także umacnianie bardzo istotnego dla
misji i tożsamości Instytutu środowiska językoznawczego.
II. Najważniejsze osiągnięcia Instytutu Slawistyki PAN
8
W 2013 roku wydano 288 publikacji
– monografie autorskie i współautorskie: 10
– redakcja i współredakcja naukowa monografii i tomów zbiorowych: 14
– wykonywanie obowiązków redaktora naczelnego czasopism naukowych: 10 wydanych w IS PAN i 3
poza IS PAN
– artykuły, rozdziały i inne: 251, w tym:
w czasopisamach z listy JCR: 1 pozycja
w czasopismach z listy ERIH - 34 pozycje
w recenzowanym czasopiśmie krajowym wymienionym na liście B MNiSW - 38 pozycji
w recenzowanych czasopismach wydanych w kraju – 13 pozycji
w recenzowanych czasopismach wydanych za granicą - 17 pozycji
Wygłoszono ogółem 197 referatów na konferencjach międzynarodowych i krajowych, w tym 55 na
konferencjach za granicą oraz 26 referatów na zaproszenie zagranicznych placówek naukowych.
W roku 2013 realizowano 53 tematy statutowe oraz 35 tematów w ramach umów międzynarodowych we
współpracy z 12 krajami.
Pracownicy realizowali 15 tematów badawczych w ramach grantów afiliowanych w Instytucie Slawistyki
PAN i 24 w ramach grantów afiliowanych w innych jednostkach naukowych.
1.1. UDZIAŁ W PROJEKTACH MIĘDZYNARODOWYCH: FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH ORAZ MAJĄCYCH ZNACZĄCY ZASIĘG MIĘDZYNARODOWY
1. Udział w międzynarodowym projekcie CLARIN
Zespół lingwistyki korpusowej i semantyki IS PAN pod kierownictwem prof. dr hab. Violetty Koseskiej-
Toszewej bierze udział w projekcie (polska podsieć) CLARIN (Common Language Resources and
Technology Infrastructure, www.clarin.eu) włączonym do tzw. mapy drogowej infrastruktury badawczej
ESFRI (European Roadmap for Research Infrastructures, European Strategy Forum on Research
Infrastructures) finansowanym przez Komisję Europejską w ramach Siódmego Badawczego Programu
Ramowego Unii Europejskiej. Licząca 33 projekty aktualna wersja polskiej mapy drogowej infrastruktur
badawczych obejmuje tylko jeden projekt z nauk humanistycznych i społecznych – CLARIN,
9
koordynowany przez Grupę Technologii Językowych Politechniki Wrocławskiej. Celem projektów
ESFRI jest budowa różnego rodzaju narzędzi badawczych, określanych wspólnym mianem infrastruktury
naukowej. Stworzenie takiego zaplecza jest bardzo kosztowne i przekracza możliwości poszczególnych
krajów. Z uwagi na te okoliczności wszystkie projekty naukowe budowane w ramach infrastruktury
naukowej ESFRI mają charakter ogólnoeuropejski. Projekt CLARIN wiąże się z badaniami nad
semantyką języka naturalnego: semantycznym językiem-pośrednikiem do zestawienia dwóch i więcej
języków, korpusów paralelnych (tu dotyczy polskiego, rosyjskiego i bułgarskiego). Jego głównym celem
jest połączenie zasobów i narzędzi językowych dla języków europejskich w jedną wspólną sieć, która ma
się stać ważnym narzędziem pracy badawczej w humanistycznych i społecznych dyscyplinach nauki.
Zasoby i narzędzia językowe, które ze względu na swój specjalistyczny charakter były dotąd dostępne
jedynie informatykom i lingwistom informatycznym (komputerowym), zostaną obudowane w
funkcjonalne aplikacje i udostępnione wszystkim badaczom, którzy w swej pracy posługują się
dokumentami pisanymi i zapisem mowy w językach europejskich.
Zespół prof. dr hab. Violetty Koseskiej, do którego należą prof. IS PAN dr hab. Roman Roszko, dr
Danuta Roszko, dr Joanna Satoła-Staśkowiak, dr Wojciech Sosnowski i dr Anna Kisiel, pracuje nad
anotowanym korpusem równoległym polskich, bułgarskich i rosyjskich tekstów wyrównanych na
poziomie zdań. Powstanie korpus równoległy polsko – bułgarsko – rosyjski. Korpus będzie obejmował
kilka podkorpusów; planowany rozmiar – ok. 2 miliona tokenów w każdym języku). W ramach CLARIN
powstaje też korpus równoległy polsko-litewski (minimum 6 000 000 form), który będzie anotowany na
poziomie zdań. Celem projektu jest stworzenie wyrównanych na poziomie zdań anotowanych korpusów
równoległych dostępnych w przyszłości w Internecie. Planowane korpusy będą bazować na
współczesnym materiale językowym. Zasoby o charakterze synchronicznym zostaną zrównoleglone na
poziomie zdań i anotowane. Ostatnim etapem prac będzie załadowanie baz do programu obsługującego,
umieszczenie na serwerze i udostępnienie odbiorcom na zasadach opracowanych dla wszystkich
projektów CLARIN.
2. Zagraniczne stypendium w światowym ośrodku naukowym
Prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir uzyskała dwuletnie stypendium im. Marii Curie w Institute for
Advanced Study w Princeton, USA (w okresie lipiec-grudzień 2013, visitor fellowship w Institute for
Advanced Study, Princeton, New Jersey, USA). Tematem projektu są powojenne pogromy
10
antyżydowskie w Europie Środkowo-Wschodniej.
Marie Curie Fellowship jest stypendium stażowym, przyznawanym wybitnym naukowcom przez
niemiecką Gerda Henkel Foundation w ramach programu M4HUMAN (Mobility for Experienced
Researchers in Historical Humanities and Islamic Studies). Jest ono współfinansowane przez Komisję
Europejską w ramach Siódmego Badawczego Programu Ramowego Unii Europejskiej. Celem programu
jest rozwijanie współpracy międzynarodowej w zakresie humanistyki i zwiększanie mobilności
europejskiej kadry naukowej.
3. Udział w białorusko-niemieckim projekcie Biełaruski Archiu Wusnaj Historyi (BAWG),
http://www.nashapamiac.org/archive/home.html
Biełaruski Archiu Wusnaj Historyi to międzynarodowy i interdyscyplinarny projekt naukowy dotyczący
historii XX wieku na Białorusi, finansowany przez Konrad Adenauer Stiftung. Jego wynikiem jest
powstałe w 2011 roku archiwum nagrań, relacji wspomnieniowych online. Celem naukowym projektu
jest analiza kwestii pamięci i zapominania oraz stosunku ludzi do przeszłości. Biełaruski Archiu Wusnaj
Historyi wpisuje się swoją tematyką w problematykę memory studies i oral studies. Archiwum
przechowuje dokumenty cyfrowe (nagrania audio, nagrania wideo, zdjęcia, transkrypcje tekstów);
ogółem: 40 kolekcji, ponad 600 relacji, ponad 1500 dokumentów (objętość 1,5 TB). Oprócz dokumentów
będących narracją autobiograficzną, w Archiwum znajdują się też nagrania wspomnień dotyczących
wydarzeń 1939 roku na Białorusi Zachodniej, represji stalinowskich, głodu w latach 1947-1948, losów
Ostarbeiterów z terenów Białorusi w okresie okupacji hitlerowskiej oraz wspomnienia dotyczące lokalnej
historii Grodna i Mińska. Zespół Archiwum składa się z historyków, archiwistów oraz programistów.
Kierownikiem naukowym jest dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk.
4. Udział w Międzynarodowym Kongresie Slawistów
Pracownicy Instytutu Slawistyki PAN wzięli udział w Międzynarodowym Kongresie Slawistów w
Mińsku, 20-27.08.2013, gdzie wygłosili 11 referatów. Było to ukoronowaniem długotrwałej aktywnej
działalności w Międzynarodowym Komitecie Slawistów, gdzie wielu pracowników Instytutu pełni istotne
funkcje: dr Zofia Rudnik-Karwatowa jest przewodniczącą Komisji Bibliografii Lingwistycznej przy 11
Międzynarodowym Komitecie Slawistów, prof. dr hab. Jerzy Bartmiński jest przewodniczącym Komisji
Etnolingwistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, a dr hab. prof. IS PAN Mariola
Jakubowicz przewodniczącą Komisji Etymologicznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów.
Referaty wygłoszone na Międzynarodowym Kongresie Slawistów, Mińsk, 20-27.08.2013:
Prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, prof. dr hab. Wojciech Chlebda
Ref.: Problem konceptu bazowego i jego profilowania - na przykładzie polskiego stereotypu Europy
Dr Ewa Golachowska, dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska
Ref.: Czy powstaje nowa polszczyzna kresowa?
Dr hab. prof. IS PAN Lilla Moroz-Grzelak
Ref.: Relacje między światem Slavia Orthodoxa a Slavia Romana w literaturze
Dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik
Ref.: Slavia Christiana alias Slaviae Christianae? Czy w średniowieczu istniał jeden model literackiej
kultury słowiańskiej?
Dr hab. prof. IS PAN Mariola Jakubowicz
Ref.: Zasady rekonstrukcji semantyki w pracach etymologicznych
Prof. dr hab. Małgorzata Korytkowska
Ref.: Eksplikacyjny model opisu składniowego i jego zastosowanie w leksykografii języków
słowiańskich (na przykładzie języka polskiego i rosyjskiego)
12
Dr Anna Kotłowska
Ref.: Słowianie w historiografii bizantyńskiej XI-XII wieku
Dr hab. prof. IS PAN Dorota Rembiszewska
Ref.: Gwary mazurskie w świetle materiałów Georga Wenkera
Dr Zofia Rudnik-Karwatowa, mgr Jakub Banasiak, mgr Zenon Mikos
Ref.: Językowe problemy optymalizacji wyszukiwania informacji w systemie iSybislaw
Dr hab. prof. IS PAN Zofia Sawaniewska-Moch
Ref.: Językowo-kulturowy obraz domu szlachecko-ziemiańskiego w polszczyźnie północnokresowej
Dr Maria Trawińska
- XV Międzynarodowy Kongres Slawistów, Mińsk, 20-27.08.2013
Ref.: Jak identyfikowano ludzi w średniowiecznych księgach sądowych
5. Grant Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach konkursu „Narodowy
Program Rozwoju Humanistyki” moduł 1.2. na projekty naukowe we współpracy
międzyśrodowiskowej i interdyscyplinarnej „Metody analizy językowego obrazu świata
(JOS) w kontekście badań porównawczych”, nr projektu 12H 12 0182 81
13
Grant koordynowany przez prof. Jerzego Bartmińskiego, pod nazwą „Metody analizy językowego obrazu
świata (JOS) w kontekście badań porównawczych” jest realizowany w ramach współpracy
międzynarodowej, międzyśrodowiskowej i interdyscyplinarnej. Projekt wiąże się z zespołowym
programem badawczym, który rozwija się i dojrzewa stopniowo już od kilku lat w ramach
konwersatorium EUROJOS.
Projekt ma cele teoretyczne i analityczne. W płaszczyźnie teoretycznej polega na wypracowaniu
precyzyjnych narzędzi pojęciowych dotyczących językowego obrazu świata (JOS) i jego relacji do
tradycyjnych pojęć lingwistycznych (systemu, użycia i normy tekstu, gatunków i stylów języka, leksemu,
pojęcia, konceptu, wyobrażenia, stereotypu, idei); w płaszczyźnie empirycznej – na konfrontacji różnych
opracowań i sposobu rekonstruowania fragmentów JOS w języku polskim i w innych wybranych
językach; w konsekwencji zaproponowane zostaną nowe, szerzej akceptowane rozwiązania na użytek
porównawczy. Krąg tematyczny w ramach projektu jest szeroki i otwarty na propozycje uczestników
programu. W pierwszej kolejności uwzględniane są nazwy wartości/koncepty zalecone przez radę
naukową konwersatorium EUROJOS: DOM, EUROPA, PRACA, GODNOŚĆ/HONOR, a następnie też
inne z pola wartości (rodzina, lud; kobieta, mężczyzna; pamięć, kariera, sukces, pieniądz; naród,
ojczyzna, równość, odpowiedzialność, demokracja, solidarność, sprawiedliwość, tolerancja;
patriotyzm/nacjonalizm, niepodległość, wolność) i antywartości (konflikt, agresja, wojna; eutanazja,
aborcja), a także „słowa klucze”, stereotypy narodowe, zawodowe, ideologiczne, nazwy uczuć (radość,
gniew).
W ramach projektu grantowego współpracę zdeklarowało 18 zagranicznych jednostek naukowych, m.in.
Instytut Slawistyki Rosyjskiej Akademii Nauk (Moskwa, Rosja); Instytut Języka Rosyjskiego
Państwowego Uniwersytetu Uralskiego (Jekaterynburg, Rosja); Białoruski Uniwersytet Państwowy
(Mińsk, Białoruś); Moskiewski Uniwersytet Państwowy (Moskwa, Rosja); Państwowa Akademia Morska
im. Admirała Makarowa (Sankt-Petersburg, Rosja); Instytut Języka Serbskiego Serbskiej Akademii Nauk
(Belgrad, Serbia); Università Ca' Foscari (Wenecja, Włochy); Slaviska Institutionen Department of Slavic
Languages and Literatures Stockholm University (Szwecja) i inne.
W 2013 roku w ramach grantu odbyły się dwa spotkania warsztatowe oraz jedna konferencja. Spotkania
służyły dyskusji naukowej między współpracownikami projektu, wypracowaniu i standaryzacji
metodologii opisu oraz prezentowaniu fragmentów przygotowywanych opracowań. Zadaniem
współpracowników projektu jest przygotowanie pełnych, „wystandaryzowanych” wersji analiz
wybranych pojęć aksjologicznych na materiale języków narodowych – zdanie sprawy ze sposobu
rozumienia (konceptualizacji) danego konceptu i sposobu jego werbalizacji przez członków danej
14
wspólnoty narodowej, z próbą zwięzłego odtworzenia jego „zaplecza historycznego” (korzeni) i ewolucji
w czasie. Celem prowadzonych w ramach projektu grantowego prac jest przygotowanie i opublikowanie
„Leksykonu aksjologicznego Słowian i ich sąsiadów” [LASiS].
6. Koordynowanie międzynarodowego konwersatorium EUROJOS
Projekt badawczy koordynowany przez prof. Jerzego Bartmińskiego, pod nazwą Językowo-kulturowy
obraz świata Słowian i ich sąsiadów na tle porównawczym (w skrócie EUROJOS), jest rozwijany w
ramach międzynarodowego konwersatorium. Zamierzeniem projektu EUROJOS jest kontynuowanie i
rozwijanie badań porównawczych nad językowym obrazem świata w skali ponadnarodowej,
ogólnosłowiańskiej i szerzej – europejskiej. Jego celem jest dokonanie międzyjęzykowych i
międzykulturowych analiz semantyki nazw wartości, szczególnie zaś badanie sposobu rozumienia pojęć
aksjologicznych, które odgrywają istotną rolę we współczesnym świecie (zarówno politycznych, jak i
społecznych; obywatelskich czy indywidualnych). Zespół współpracowników skupionych w ramach
konwersatorium liczy obecnie ponad 120 osób z kilkunastu krajów (Australii, Polski, Rosji, Ukrainy,
Białorusi, Litwy, Serbii, Chorwacji, Bułgarii, Czech, Słowacji, Węgier, Szwecji, Austrii, Niemiec,
Włoch, Portugalii, Wielkiej Brytanii, Belgii, Japonii, USA). Konwersatorium skupia różne środowiska
naukowe (głównie językoznawców, ale i socjologów czy kulturoznawców), jest projektem
międzyśrodowiskowym i interdyscyplinarnym.
7. Międzynarodowy projekt z zakresu humanistyki cyfrowej iSybislaw
W Centrum Slawistycznej Informacji Naukowej Instytutu Slawistyki PAN opracowywana jest
bibliografia slawistyki językoznawczej. Efektem wieloletnich prac nad tym tematem była wydawana
przez Instytut Slawistyki PAN od 1995 roku - wspólnie z Towarzystwem Naukowym Warszawskim -
Bibliografia językoznawstwa slawistycznego obejmująca dane o pracach slawistycznych, publikowanych
na całym świecie od 1992 roku. Edycję książkową bibliografii zamyka tom: Bibliografia językoznawstwa
slawistycznego za rok 1997, pod redakcją Zofii Rudnik-Karwatowej, opracowany przez Hannę
Karpińską, Zofię Rudnik-Karwatową i Zenona Mikosa (opracowanie formalne), we współpracy ze
slawistami z krajowych i zagranicznych ośrodków naukowych (Warszawa: Slawistyczny Ośrodek
Wydawniczy 2003, ss. 870, 7497 opisów bibliograficznych).
Projekt jest kontynuowany - przy wsparciu finansowym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego - w
15
postaci bibliograficznej bazy danych światowego językoznawstwa slawistycznego iSybislaw dostępnej w
Internecie (www.isybislaw.ispan.waw.pl). W ramach tematu statutowego Instytutu Slawistyki PAN są
opracowywane dane bibliograficzne polskiego językoznawstwa slawistycznego, obejmujące prace
polskich i zagranicznych autorów opublikowane w Polsce oraz prace polskich autorów opublikowane za
granicą.
8. Udział w projekcie Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych (RCIN)
Projekt realizowany jest w okresie od stycznia 2011 do 31 marca 2014 i finansowany ze środków
Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Oś priorytetowa 2: Inwestycje związane z rozwojem
infrastruktury informatycznej nauki, w ramach poddziałania 2.3.2: Projekty w zakresie rozwoju zasobów
informacyjnych nauki w postaci cyfrowej. Zasadniczym celem projektu jest utworzenie
ogólnodostępnego w sieci Internet, ponadregionalnego, multidyscyplinarnego, pełnotekstowego,
przeszukiwalnego repozytorium cyfrowego złożonego ze zdigitalizowanych publikacji naukowych,
materiałów archiwalnych, dokumentacji badań oraz piśmienniczego dziedzictwa kulturowego,
wyselekcjonowanych ze zbiorów 16 polskich instytutów naukowych oraz ich bibliotek tworzących
Konsorcjum Repozytorium Cyfrowego Instytutów Naukowych, na którego czele stoi Muzeum i Instytut
Zoologii PAN. Kierownikiem projektu z ramienia Instytutu Slawistyki PAN jest mgr Zbigniew Trzciński,
a wykonawcami: dr Zofia Rudnik-Karwatowa, dr Marcin Fastyn, mgr Zenon Mikos, mgr Bożena Itoya,
dr Paweł Kowalski, mgr Jarosław Bojar, mgr Krystyna Budek, mgr Paweł Płociński, mgr Katarzyna
Sosnowska-Gizińska, mgr Zbigniew Trzciński, mgr Marta Wojewódzka.
Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych jest ogólnodostępną platformą dostępu do cyfrowych
zbiorów zarówno dla środowiska naukowców, pracowników gospodarki, pracowników informacji
naukowej, jak i uczniów, studentów oraz całego społeczeństwa. Zdigitalizowane zbiory są udostępniane
w Internecie na platformie Repozytorium utworzonego za pomocą systemu dLibra, który jest standardem
obecnie używanym w Polsce, pod adresem rcin.org.pl. W ramach realizacji projektu Instytut Slawistyki
PAN digitalizuje i udostępnia ponad 100 tysięcy stron publikacji książkowych ze zbiorów Biblioteki IS
PAN i starszych publikacji Slawistycznego Ośrodka Wydawniczego, cyfryzuje audio-archiwalne zapisy
badań terenowych prowadzonych przez pracowników IS PAN oraz przyspiesza budowę bibliograficznej
bazy światowego językoznawstwa slawistycznego iSybislaw.
Statystyka pracy zespołu RCIN na koniec 2013 roku:
16
- zeskanowano dalszych 8 200 stron publikacji książkowych (łącznie ponad 141 tys. tj. 141% z
deklarowanej pierwotnie ilości),
- w pełni opracowano i opublikowano na rcin.org.pl 570 publikacji – około 130 000 całkowicie
indeksowanych stron (130% pierwotnego planu),
- zdigitalizowano ponad 200 godzin nagrań audio, z czego opublikowanych zostało jak dotąd 198
wybranych fragmentów, dalsze są w trakcie opracowania metadanych,
- kontynuowane są procedury uzyskania praw autorskich do cyfrowej, publicznej edycji publikacji,
- wykonano gadżety promocyjne, trwa ich dystrybucja,
- dofinansowywany ze środków projektu RCIN Zespół bazy językoznawstwa slawistycznego iSybislaw
opracował i opublikował na www.isybislaw.ispan.waw.pl dalszych 650 dokumentów.
1.2. WAŻNIEJSZE KONFERENCJE WSPÓŁORGANIZOWANE PRZEZ INSTYTUT SLAWISTYKI PAN
Instytut Slawistyki PAN był w 2013 roku współorganizatorem 15 konferencji, w tym międzynarodowych
o wysokim prestiżu w Polsce i za granicą, 1 sesji zagranicznej oraz 2 warsztatów.
Konferencje międzynarodowe w kraju
Kwiecień 2013
IV Międzynarodowa konferencja z cyklu „Konstrukcje i destrukcje tożsamości. Wartości w
świecie słowiańskim”, Warszawa 22-23.04.2013. Konferencja zorganizowana dzięki pozyskaniu
przez Fundację Slawistyczną dofinansowania w ramach konkursu na Działalność
Upowszechniającą Naukę (DUN) Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Współorganizatorzy: Instytut Slawistyki PAN, Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej UW,
Fundacja Slawistyczna
Konferencja „Wartości w świecie słowiańskim” (22−23.04.2013) była czwartą konferencją z cyklu
„Konstrukcje i destrukcje tożsamości”. Dotychczas w ramach cyklu odbyły się trzy konferencje: „Wokół
17
religii i jej języka” (23−24.03.2010), „Tożsamość wobec wielojęzyczności” (5−6.04.2011), „Narracja i
pamięć” (25−26.04.2012). Przedmiotem konferencji „Wartości w świecie słowiańskim” była
interdyscyplinarna refleksja nad badanymi przez różne dziedziny nauki wartościami autotelicznymi
istotnymi dla narodów słowiańskich. Celem konferencji była popularyzacja wiedzy o kulturach
słowiańskich – w szczególności o postrzeganiu i rozumieniu przez nie wartości autotelicznych, ze
szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na kształtowanie się tożsamości indywidualnej, grupowej i
narodowej. Dyskusje koncentrowały się wokół następujących zagadnień szczegółowych: 1. Hierarchie
wartości a determinujące je kryteria. Wartości materialne, konsumpcyjne a wartości moralne,
wyznaczające stosunek do świata i ludzi. Sieć wartości; 2. Właściwości kultury − przeszłość historyczna,
tradycje narodowe, warunki społeczno-ekonomiczne, stosunki międzyludzkie i własnościowe, system
sprawowania władzy − a hierarchia wartości; 3. Sieć wartości a jednostkowe wybory społeczne,
polityczne i religijne. Autokreacja, tożsamość, ocena rzeczywistości; 4. Zmiany historyczne a odbiór
wartości moralnych. Kompromis w odniesieniu do autorytetu; 5. Destabilizacja tradycyjnych systemów
wartości w warunkach szybkich przemian społecznych, politycznych i ekonomicznych. Kształtowanie się
nowych wartości, 6. Wartości moralne reprezentowane przez instancję stojącą poza jednostką (Bóg,
państwo, tradycja) jako legitymizacja jej postępowania. Konferencję otworzył panel, którego celem było
wskazanie ogólnosłowiańskich wartości centralnych. Do dyskusji zaproszono wybitnych przedstawicieli
humanistyki z Polski i z zagranicy: etnolingwistę prof. dr hab. Jerzego Bartmińskiego z Uniwersytetu
Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie i Instytutu Slawistyki PAN, filozofa, specjalistę w zakresie filozofii
rosyjskiej, filozofii historii, religii i polityki dr hab. Janusza Dobieszewskiego z Uniwersytetu
Warszawskiego, literaturoznawcę dr hab. prof. IS PAN Grażynę Szwat-Gyłybową z Instytutu Slawistyki
Zachodniej i Południowej UW i Instytutu Slawistyki PAN, teologa ks. dr Grzegorza Cyrana z
Uniwersytetu Szczecińskiego, językoznawcę dr hab. Olgę Frołową z Moskiewskiego Uniwersytetu
Państwowego. Wygłoszono 56 referatów.
Międzynarodowa konferencja z cyklu „Idee wędrowne na Słowiańszczyźnie Zachodniej i
Południowej. Część 1. Początek i koniec czasów”, Warszawa, 26-27.04.2013. Konferencja
zorganizowana dzięki pozyskaniu przez Fundację Slawistyczną dofinansowania w ramach
konkursu na Działalność Upowszechniającą Naukę (DUN) Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa
Wyższego. Współorganizatorzy: Instytut Slawistyki PAN, Dom Spotkań z Historią, Fundacja
Slawistyczna
Międzynarodowa konferencja naukowa „Idee wędrowne na Słowiańszczyźnie Zachodniej i Południowej.
18
Część I. Początek i koniec czasów” (26-27.04.2013) była pierwszą konferencją w ramach cyklu „Idee
wędrowne na Słowiańszczyźnie Zachodniej i Południowej”. Celem konferencji było zainicjowanie i
upowszechnienie interdyscyplinarnych badań nad historią idei, a także spopularyzowanie wyników badań
prowadzonych w ramach interdyscyplinarnego projektu „Idee wędrowne na Słowiańszczyźnie Zachodniej
i Południowej”, realizowanego pod kierownictwem prof. Grażyny Szwat-Gyłybow w Instytucie
Slawistyki PAN. Konferencja miała charakter komparatystyczny i zorientowana było ku zagadnieniom
związanym ze zjawiskiem hybrydyzacji idei w procesie osmozy kultur słowiańskich Bałkanów oraz
Europy Środkowej od średniowiecza do końca XX wieku.
W konferencji wzięli udział najwybitniejsi badacze polscy i zagraniczni (z Wielkiej Brytanii i Bułgarii),
reprezentujący rozmaite dyscypliny nauki (historycy, antropolodzy kultury, kulturoznawcy,
językoznawcy, filozofowie itd.), a także doktoranci. Wygłoszono 28 referatów. Konferencji
towarzyszyły, organizowane przy współudziale Domu Spotkań z Historią, warsztaty „Ścieżki
mniejszości” (spacer po Warszawie historycznymi ścieżkami: rosyjską, niemiecką, żydowską i ormiańską
w polskiej i angielskiej wersji językowej, oraz wystawa fotografii historycznych autorstwa Henry'ego N.
Cobba z 1947 r.
Maj 2013
Międzynarodowa Konferencja Bałkanologiczna „The Paleo-Balkan-German Relations”, Toruń
6-7.05.2013. Konferencja zorganizowana dzięki pozyskaniu przez Fundację Slawistyczną
dofinansowania w ramach konkursu na Działalność Upowszechniającą Naukę (DUN) Ministerstwa
Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Współorganizatorzy: Instytut Slawistyki PAN, Uniwersytet
Mikołaja Kopernika w Toruniu, Fundacja Slawistyczna
W dniach 6-7 maja 2013 odbyła się w Toruniu międzynarodowa konferencja bałkanologiczna. Głównym
tematem były związki paleo-bałkańsko-germańskie (Paleo-Balkan-German Relations). Tematy
towarzyszące konferencji to: teoria studiów arealnych (Theory of Areal Investigation) i nieznane obszary
konwergencji (Unknown Fields of Convergence). Referaty dotyczyły problemów paleobałkanistyki,
zagadnień teoretycznych dotyczących studiów arealnych i konwergencji, zagadnień socjolingwistycznych
oraz konkretnych zagadnień lingwistycznych. W konferencji uczestniczyło około 100 osób. Wygłoszono 19
28 referatów, w tym 23 wygłosili referenci zagraniczni (z Austrii, Niemiec, Rosji, Albanii, Stanów
Zjednoczonych, Bułgarii, Macedonii, Grecji, Rumunii, Kosowa). Językami konferencji były angielski,
francuski i słowiańskie języki bałkańskie.
Międzynarodowa konferencja „Bourdieu po polsku. Recepcje, użycia, diagnozy”, Warszawa, 24-
25.05.2013. Współorganizatorzy: Ośrodek Kultury Francuskiej (CCF) UW, Wydział Filozofii i
Socjologii UW, Instytut Slawistyki PAN, Interdyscyplinarny Zespół Współpracy UW – EHESS
W dniach 24-25 maja 2013 roku odbyła się konferencja naukowa „Bourdieu po polsku. Recepcje, użycia,
diagnozy”. Celem konferencji było sporządzenie wstępnego bilansu recepcji i aplikacji różnych aspektów
teorii Pierre’a Bourdieu w Polsce. W konferencji udział wzięli badacze polscy i francuscy, by wspólnie
zastanowić się nad stawkami i znaczeniami współczesnych użyć teorii Bourdieu. Wystąpienia
konferencyjne podzielone zostały na pięć bloków tematycznych : 1. Zmiana społeczna; 2. Tożsamość,
polityka, granica; 3. Reguły sztuki; 4. Aktualność klasy; 5. Socjologia refleksyjna. Każdą część
konferencji wieńczyła dyskusja z udziałem słuchaczy zgromadzonych na sali, prowadzona przez
specjalistów z danej subdziedziny. Wygłoszono 21 referatów.
Czerwiec 2013
VII konferencja EUROJOS: „Teoria językowego obrazu świata i metody jego rekonstrukcji.
Problem eksplikacji wartości”, Puławy 24-25.06.2013. Konferencja zorganizowana w ramach
grantu NPRH „Metody analizy językowego obrazu świata (JOS) w kontekście badań
porównawczych”, numer 12H 12 0182 81. Współorganizatorzy: Instytut Filologii Polskiej UMCS w
Lublinie, Instytut Slawistyki PAN (w ramach realizacji wymienionego grantu NPRH)
Międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona zagadnieniom językowego obrazu świata oraz
problemowi eksplikacji wartości (EUROJOS-VII) odbyła się w dniach 24-27 czerwca 2013 roku w
Puławach. Konferencja była finansowana ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (grant
NPRH nr 0132/NPRH2/H12/81/2012) oraz ze środków Instytutu Filologii Polskiej UMCS. Obrady
koncentrowały się wokół problemów związanych z metodologią badań językowo-kulturowego obrazu
20
świata Słowian i ich sąsiadów, w szczególności dotyczących kwestii definiowania i możliwości
wykorzystania badań empirycznych w pracach językoznawczych. Referenci zaprezentowali analizy
wybranych pojęć, między innymi ŚWIĘTO i ŚWIĘTOWANIE, ŻYD, KWIAT oraz sposobu, w jaki
funkcjonują one w języku i kulturze wspólnot narodowych i lokalnych. Uczestnicy konferencji
dyskutowali nad możliwością wykorzystania w poszczególnych kontekstach językowo-kulturowych
wypracowanej w czasie trwania projektu EUROJOS metodologii. Konferencji towarzyszyło również
otwarte posiedzenie Komisji Etnolingwistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów i Sekcji
Etnolingwistycznej Komitetu Językoznawstwa PAN. W konferencji uczestniczyło 46 osób (z Polski,
Białorusi, Belgii, Chorwacji, Francji, Niemiec, Rosji, Ukrainy i Włoch). Wygłoszono 29 referatów.
Październik 2013
Międzynarodowa konferencja „Nowoczesne systemy slawistycznej informacji bibliograficznej -
dziś i jutro”, Warszawa 3-4.10.2013. Konferencja zorganizowana dzięki pozyskaniu przez Fundację
Slawistyczną dofinansowania w ramach konkursu na Działalność Upowszechniającą Naukę (DUN)
Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Współorganizatorzy: Instytut Slawistyki PAN,
Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej UW, Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Komisja
Bibliografii Lingwistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, Fundacja Slawistyczna
W dniach 3-4 października 2013 roku w Warszawie odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa
„Nowoczesne systemy slawistycznej informacji bibliograficznej − dziś i jutro”. Inicjatorem i realizatorem
projektu był zespół Centrum Slawistycznej Informacji Naukowej Instytutu Slawistyki PAN, który pod
kierunkiem dr Zofii Rudnik-Karwatowej opracowuje system slawistycznej informacji bibliograficznej,
prezentowany przez bibliograficzną bazę danych światowego językoznawstwa slawistycznego iSybislaw.
Konferencja odbyła się w ramach obchodów jubileuszu 60-lecia Instytutu Slawistyki PAN. Podczas
dwudniowych obrad wygłoszonych zostało 25 referatów podzielonych na sesje tematyczne: od
SYBISLAWA do iSybislawa, iSybislaw, bibliografie slawistyczne, słowa kluczowe, problemy
terminologii, inne bazy danych. Wystąpienia w sesji poświęconej bazie iSybislaw dotyczyły historii (w
tym m.in. drukowanej Bibliografii językoznawstwa slawistycznego) i współczesności systemu, zagadnień
formalnych, merytorycznej zawartości bazy i jej funkcjonalności. W kolejnych sesjach referenci omawiali
21
nowoczesne systemy informacyjno-wyszukiwawcze powstające w Chorwacji, Czechach, na Łużycach i w
Polsce, m.in. CROSBI, Bibliografie české lingvistiky, bazę Atlasu gwar wschodniosłowiańskich
Białostocczyzny. Przedstawiono również tradycyjne dwudziestowieczne bibliografie drukowane. Wiele
uwagi poświęcono zagadnieniom uwzględniania terminologii językoznawczej w słowach kluczowych, w
tym problemowi ekwiwalencji terminów. W ramach konferencji odbyły się również obrady okrągłego
stołu zatytułowane „Bibliografia w dynamicznie zmieniającej się przestrzeni informacji” z udziałem
autorytetów w dziedzinie informacji naukowej: prof. dr hab. Bożenny Bojar, prof. dr. hab. Wiesława
Babika, prof. dr hab. Jadwigi Woźniak-Kasperek, prof. Henadzia Cychuna, prof. Jevheniji Karpilovs'kej,
dr Zofii Rudnik-Karwatowej i in.
Listopad 2013
Międzynarodowa konferencja z cyklu „Pogranicze w perspektywie transnarodowej i
transdyscyplinarnej. Pogranicze wschodnie i zachodnie”, Gorzów Wielkopolski, 21-22.11.2013.
Konferencja zorganizowana dzięki pozyskaniu przez Fundację Slawistyczną dofinansowania w
ramach konkursu na Działalność Upowszechniającą Naukę (DUN) Ministerstwa Nauki i
Szkolnictwa Wyższego. Współorganizatorzy: Instytut Slawistyki PAN, Państwowa Wyższa Szkoła
Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim, Fundacja Slawistyczna
W dniach 21-22 listopada 2013 roku w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Jakuba z Paradyża w
Gorzowie Wielkopolskim odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa „Pogranicze wschodnie i
zachodnie” z cyklu „Pogranicze w perspektywie transnarodowej i transdyscyplinarnej”. Konferencja
odbyła się w ramach obchodów jubileuszu 60-lecia Instytutu Slawistyki PAN oraz 15-lecia PWSZ w
Gorzowie Wielkopolskim. Konferencja była pierwszą konferencją organizowaną w ramach cyklicznych
konferencji „Pogranicze w perspektywie transnarodowej i transdyscyplinarnej”. Celem pierwszego
projektu konferencyjnego „Pogranicze wschodnie i zachodnie” było zainicjowanie i upowszechnienie
interdyscyplinarnych/transdyscyplinarnych i transnarodowych badań nad społecznościami pograniczy
Polski: wschodniego (polsko-litewsko-białoruskiego oraz polsko-ukraińskiego) i zachodniego (polsko-
niemieckiego). Konferencja „Pogranicze wschodnie i zachodnie” miała zasięg międzynarodowy.
Podczas dwudniowych obrad wygłoszonych zostało 48 referatów podzielonych na sesje tematyczne:
22
dialekty i języki mniejszości jako dziedzictwo kulturowe, literatura na pograniczach, bilingwizm i
kontakty językowe, kultura na pograniczach, tożsamość grup i osób wielojęzycznych, historia i pamięć,
codzienność na pograniczach, mniejszości narodowe, etniczne, religijne. W konferencji wzięli udział
przedstawiciele różnych dyscyplin humanistyki: historycy, literaturoznawcy, kulturoznawcy,
językoznawcy, historycy sztuki, z Polski i zagranicy. Referaty wygłosili badacze z Niemiec, Litwy,
Łotwy, Ukrainy i Białorusi, a także z Francji i innych krajów (Japonia). Konferencja „Pogranicze
wschodnie i zachodnie” była wynikiem bardzo dobrej współpracy warszawskiego środowiska
slawistycznego ze środowiskiem gorzowskim.
Międzynarodowa konferencja „1863. Narodziny nowej Polski”, Warszawa, 29-30.11.2013.
Konferencja zorganizowana dzięki pozyskaniu przez Fundację Gender Center dofinansowania w
ramach konkursu na Działalność Upowszechniającą Naukę (DUN) Ministerstwa Nauki i
Szkolnictwa Wyższego. Współorganizatorzy: Instytut Slawistyki PAN, Instytut Badań Literackich
PAN, Fundacja Gender Center
Konferencja „1863. Narodziny nowej Polski” odbyła się w dniach 29.11-30.11.2013 w Warszawie.
Celem konferencji było wprowadzenie do debaty o powstaniu styczniowym namysłu nad jego
przebiegiem i klęską jako katalizatorem nowych zjawisk społecznych, charakterystycznych dla
współczesnej Polski, takich jak na przykład demokratyzacja życia społecznego czy aktywizacja
polityczna kobiet oraz upowszechnienie nowej perspektywy w analizowaniu wydarzeń powstania
styczniowego i jego przebiegu. Podczas konferencji dyskusje koncentrowały się wokół następujących
tematów: 1. Tożsamości narodowe – narracje, mikrohistorie, sposoby wykluczania i włączania powstania
w główny nurt historii; 2. Procesy demokratyzacyjne, emancypacyjne.; 3. Fantazmaty i niepokoje
nowoczesnego społeczeństwa; 4. Literatura i trauma popowstaniowa; 5. Powstanie styczniowe - nowy
namysł metodologiczny. W konferencji wzięli udział przedstawiciele różnych dyscyplin humanistyki:
historycy, literaturoznawcy, kulturoznawcy, historycy sztuki, z Polski i zagranicy. Do udziału w
konferencji zaproszeni zostali badacze z Rosji, Białorusi, Francji. Gościem honorowym konferencji był
prof. dr Daniel Beauvois. Konferencji towarzyszył pokaz filmu wideo artystki Zuzanny Janin.
Wygłoszono 31 referatów.
Grudzień 2013
23
Międzynarodowa konferencja „Mur. Perspektywa komparatystyczna”, Poznań, 4.12.2013.
Konferencja zorganizowana w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki: „Miejsce i imię. Poeci
niemieckojęzyczni żydowskiego pochodzenia”, numer 2012/05/B/HS2/04129. Współorganizatorzy:
Instytut Slawistyki PAN (w ramach realizacji wymienionego grantu NCN), Fundacja Slawistyczna
Konferencja „Mur. Perspektywa komparatystyczna” odbyła się 4 grudnia 2013 roku w Poznaniu.
Konferencja, jakkolwiek dotyczyła murów i innych budowli separujących, została pomyślana jako
przerzucenie mostów między badaczami różnych dyscyplin. Wystąpienia przygotowali: filolodzy polscy,
węgierscy, slawiści, filozofowie, socjologowie, architekci i historycy. Bezpośrednim bodźcem do
organizacji spotkania była refleksja o murze, wznoszonym z inicjatywy Izraela od 2002 roku między
Izraelem i obecną Autonomią Palestyńską. W wystąpieniach ukazano obraz i historię budowli
separujących, kształtowane relacji o nich w poezji, prozie, reportażu, filmie i przekazie medialnym.
Referentów szczególnie zajęły teksty kultury, zestawiające mur izraelski z podobnymi – mutatis mutandis
– budowlami, np. Murem Berlińskim lub nawet tym otaczającym getto warszawskie. Wygłoszono 15
referatów, m.in. o Muranowie w literaturze najnowszej, o ikonografii izraelskiej bariery bezpieczeństwa,
urbanistycznych reprezentacjach symboliki podziału, murach Ceuty i Melilli, historii i współczesności
europejskiej izolacji mniejszości romskiej, a także murach obrazowanych w twórczości Edwarda Saida,
Jehudy Amichaja, Mahmuda Darwisza, Lucy Cadwell, Zoë Wicomb, Mihálya Kornisa i Annett
Gröschner.
Sesja międzynarodowa
Październik 2013
Międzynarodowa sesja polsko-ukraińska „Korpusy równoległe i co dalej?”, organizowana w
ramach wymiany bilateralnej między PAN a Ukraińską Akademią Nauk, Warszawa, 22.10.2013.
Współorganizatorzy: Instytut Slawistyki PAN, Instytut Lingwistyczno-Komputerowy Ukraińskiej
Akademii Nauk
22 października 2013 roku w Warszawie odbyła się międzynarodowa sesja naukowa „Korpusy
równoległe i co dalej?”, która wpisuje się w cykl spotkań będących rezultatem wieloletniej współpracy
polsko-ukraińskiej w zakresie leksykografii i językoznawstwa korpusowego. Sesja dotyczyła problemów
24
tworzenia oraz wykorzystywania korpusów językowych. Omówiono różne sposoby tworzenia korpusów
równoległych, konieczność semantycznego anotowania korpusów, a także przydatność korpusów w
badaniach konfrontatywnych i translatorycznych. Zaprezentowano eksperymentalne korpusy tworzone
przez naukowców biorących udział w spotkaniu oraz możliwości narzędzi korpusowych. Zauważono też,
że korpusy mogą stanowić ogromną pomoc w nauczaniu języków obcych, w tym języków słowiańskich i
powinny być znane nie tylko w wąskim gronie. Wygłoszonych zostało 9 referatów.
Konferencje za granicą
Luty 2013
Międzynarodowa konferencja „The End of the Story? Problems and Perspectives of East
European Literary Studies”, Princeton University 8.02.2013. Współorganizatorzy: Instytut
Slawistyki PAN, Princeton University
Konferencja dotyczyła stanu wschodnioeuropejskich badań literackich, a bardziej ogὀlnie,
humanistycznych na uniwersytetach amerykańskich i kanadyjskich. W wyniku końca zimnej wojny i
innych, często bardzo pozytywnych zmian politycznych, zainteresowanie Europą Wschodnią się
zmieniło: ustało prawie całkowicie wsparcie finansowe udzielane dotychczas tzw. programom
regionalnym z pieniędzy państwowych, co doprowadziło do zmian w infrastrukturze uniwersyteckiej.
Konferencja zgromadziła badaczy, ktὀrzy działają na pograniczach swoich specjalności i rozszerzają
zakres badań nad literackimi kulturami Europy Wschodniej i Środkowej, tworząc i rozwijając
innowacyjne trendy w badaniach nad tym regionem. Część uczestnikὀw dzieliła się doświadczeniem w
skutecznym uczeniu wschodnioeuropejskiej literatury i kultury, inni skupili się na przestawianiu nowych
sposobὀw integrowania literackich studiὀw wschodnioeuropejskich w szersze pole badań
humanistycznych. Wygłoszono 23 referaty.
Marzec 2013
Międzynarodowa konferencja „Complaints: Culture of Grievance in Eastern Europe and
Eurasia”, Princeton University, 8-9.03.2013. Współorganizatorzy: Instytut Slawistyki PAN,
Princeton University
25
Skargi i zażalenia są formami wyrażania niezgody, niezadowolenia i protestu przez ludzi i grupy
społecznie pozbawione władzy wykonawczej. Jako gatunek prawny, sposὀb komunikowania się z
władzami, a także forma opowieści, skargi mają długą historię w Europie Wschodniej i Środkowej,
poczynając od chłopskich petycji do cara, a kończąc na otwartych listach dysydentὀw do komitetὀw
partyjnych, by nie wspomnieć o na przykład sklepowych i restauracyjnych księgach skarg i zażaleń.
Konferencja analizowała rὀżne rodzaje skarg i ich rolę w kulturze Europy Wschodniej i Eurazji. W
panelach wystąpiło 33 mὀwcὀw. Pytali oni o adresatὀw skarg, o ich treść, o ich prawne i pozaprawne
formy, skuteczność, rolę w rozładowywaniu konfliktὀw. W konferencji uczestniczyli profesorowie
prawa, antropologii, historii, socjologii, nauk politycznych i studiὀw literackich ze Stanὀw
Zjednoczonych, Kanady, Europy Wschodniej i Eurazji.
Listopad 2013
Międzynarodowa konferencja „Haradzienski socyum: historyja i pamiać”, Grodno 9-10.11.2013.
Współorganizatorzy: Instytut Slawistyki PAN, Biełaruskaje Histarycznaje Tawarystwa,
Tawarystwa Biełaruskaj Szkoły, Haradzienskaja biblijateka
Międzynarodowa konferencja „Haradzienski socyum: historyja i pamiać” („Społeczeństwo Grodna:
historia i pamięć”) była poświęcona historii społecznej Grodna w porównawczej perspektywie dziejów
miast dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. W centrum zainteresowania badaczy znalazła się
przede wszystkim ewolucja sytuacji różnych grup społecznych miasta, stosunków pomiędzy nimi oraz
problematyka pamięci kulturowej. Zostało też przedstawionych kilka referatów z zakresu biografistyki
historycznej dotyczących znanych postaci życia kulturalnego tego wieloetnicznego miasta. W konferencji
uczestniczyło 29 naukowców, w tym 24 z Białorusi, 3 z Polski i 2 z Litwy.
1.3. ZNACZĄCE PUBLIKACJE WYDAWANE ZARÓWNO W SLAWISTYCZNYM OŚRODKU WYDAWNICZYM INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN, JAK I W OFICYNACH ZEWNĘTRZNYCH
W Instytucie Slawistyki PAN prowadzone są interdyscyplinarne badania na pograniczach językowych i
26
kulturowych. W 201 3 wydano z tej tematyki następujące monografie:
Dzieła dotyczące pogranicza wschodniego:
Kwiryna Handke, Prywatny język Elizy Orzeszkowej, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy,
Warszawa 2013, ss. 318.
Opracowanie poświęcone językowi wielkiej polskiej pisarki doby pozytywizmu. Język został
potraktowany tutaj jako najistotniejszy składnik tożsamości jednostki. Dzięki językowi przejawia się jej
osobowość, również w relacjach z innymi osobami, ze środowiskiem, z własną wspólnotą narodową, a
także z innymi narodowościami. Za pomocą języka jednostka uzewnętrznia percepcję i kreację
otaczającego świata, w tym przejawy swojej różnorodnej działalności społecznej. Określeniem „prywatny
język” badaczka obejmuje zatem nie tylko właściwości ściśle językowe (fonetyczne, gramatyczne,
słowotwórcze i słownikowe), ale również wszystkie sfery społecznej aktywności jednostki – w tym
wypadku Elizy Orzeszkowej – aktywności wyrażanej za pomocą przekazu językowego oraz środków
językowej komunikacji.
Materiałową podstawę badań stanowiła rozległa korespondencja pisarki z lat 1864-1910 do licznego i
różnorodnego grona adresatów (ok. 3000 listów opublikowanych w dziewięciu tomach, w opracowaniu
Edmunda Jankowskiego, wydanych przez Instytut Badań Literackich). W listach Orzeszkowej
odzwierciedliła się cała jej epoka – w tym wielkie wydarzenia dziejowe. Teksty te dostarczają cennego
materiału do śledzenia języka pisarki, żyjącej na wielokulturowym i różnojęzycznym obszarze północno-
wschodnich Kresów. Rzeczypospolitej, które przez całe życie pisarki pozostawały pod zaborem
rosyjskim. Na tym tle można śledzić w języku Orzeszkowej zarówno stan ówczesnej literackiej
polszczyzny ogólnej, jak też specyficzne właściwości regionalnej polszczyzny północnokresowej. W
przekazach listowych została również udokumentowana rozległa sfera różnorodnej pisarskiej i społecznej
aktywności Orzeszkowej, co ukazano szeroko omawiając relacje pisarki z adresatami jej listów. Całość
opracowania składa się z siedmiu rozdziałów głównych: I. Prywatność języka pisarza; II. Materiałowa
podstawa badań; III. Charakterystyka relacji Elizy Orzeszkowej i adresatów jej listów; IV. Typowe
właściwości prywatnego języka Elizy Orzeszkowej; V. Kresowość polszczyzny Elizy Orzeszkowej; VI.
Stosunek pisarki do języka rosyjskiego; VII. „Botanizowanie” Pani Elizy. W postaci aneksów dołączono
wcześniejsze publikacje autorki opracowania: 1. Świadomość i kompetencje językowe jednostki na
27
pograniczu kultur; 2. Eliza Orzeszkowa jako kresowa instytucja narodowa i kulturalna; 3. Świadectwa
polskości na Kresach północno-wschodnich Rzeczypospolitej w tekstach Elizy Orzeszkowej. Książka
zawiera liczne cytaty z listów Orzeszkowej. Autorka opracowania uznaje je bowiem za najlepszy
wizerunek osobowości pisarki, z którym nie może się równać nawet najwnikliwsza interpretacja badacza.
Aleksander Smalanczuk, Białoruskaja historia: znajsci czaławieka (Historia białoruska: odnaleźć
człowieka), Wydawiec I.P. Łohwinau, Mińsk 2013, ss. 155.
Monografia składa się z tekstów z zakresu historii codzienności, biografistyki historycznej oraz historii
mówionej. Łączą je autorskie aspiracje do zrozumienia człowieka w dziejach Białorusi, motywów jego
działalności, priorytetów życiowych. Do głównych postaci książki należą „dyktator Litwy” Konstanty
Kalinowski, białoruski chłop Józef Radkiewicz, ziemianin i krajowiec z Polesia Roman Skirmunt, słynny
historyk oraz etnograf Mitrofan Downar-Zapolski, działacz białoruski Antoni Łuckiewicz i inni.
Kolejnym ważnym aspektem tej książki jest refleksja nad stanem współczesnej historiografii białoruskiej.
Punktem wyjścia monografii jest historia antropologiczna.
Dzieła dotyczące pogranicza zachodniego
Anna Zielińska, Mowa Pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim,
Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 448.
Jest to książka o różnorodności językowej w regionie lubuskim (rozumianym jako obszar województwa
lubuskiego), leżącym na historycznym pograniczu polsko-niemieckim. Obszar ten do 1945 roku w całości
należał do Niemiec. W końcu stycznia 1945 roku wielu jego mieszkańców ratowało się ucieczką przed
Armią Czerwoną i przekroczyło Odrę. Po 1945 roku kolejni opuszczali tę ziemię w wyniku wypędzeń,
wysiedleń i emigracji. Pozostała niewielka część przedwojennych mieszkańców. Przybywali nowi
mieszkańcy, przede wszystkim – wysiedleni z przyłączonych do ZSRR wschodnich województw Polski i
z północnych okręgów Rumunii (z terenu historycznej Bukowiny), a także osadnicy z innych regionów
Polski (głównie z Wielkopolski i Mazowsza) następnie Ukraińcy i Łemkowie z południowo-wschodniej
Polski wysiedleni w ramach Akcji Wisła. Ukształtowała się tam zatem mozaika językowa, w użyciu były
odmiany języka niemieckiego, polskiego, ukraińskiego, białoruskiego i inne, np. romski.
28
Na podstawie badań przeprowadzonych w latach 2009-2013 autorka stwierdziła, że zróżnicowanie
językowe w regionie lubuskim istnieje do dzisiaj. Pogląd pojawiający się w niektórych pracach
naukowych, popularnonaukowych i silnie zakorzeniony w świadomości mieszkańców regionu, głoszący
że jest to obszar językowo ujednolicony, na którym mówi się „najczystszą polszczyzną”, jest
nieprawdziwy i wywodzi się z ideologii komunistycznej, a zwłaszcza z mitu „Ziem Odzyskanych”. W
książce autorka poddała dyskusji wyniki badań nad tzw. integracją językową, a także podstawowe pojęcia
z zakresu teorii kontaktów językowych. Inspiracje metodologiczne znalazła w licznych pracach Elżbiety
Smułkowej, między innymi tytułową koncepcję „mowy pogranicza”.
W książce zostało opisane mówienie w kilku językach obecnych w regionie lubuskim: po niemiecku, po
ukraińsku i po łemkowsku, gwarą poleską, gwarą polskich górali z Bukowiny, gwarą wielkopolską,
polszczyzną południowokresową. Szczególną uwagę zwrócono na opis procesów wynikających z
kontaktów językowych. Osobną część stanowią teksty przygotowane w uproszczonej transkrypcji
fonetycznej.
Monografia jest efektem grantu NCN „Językowe i pozajęzykowe czynniki kształtujące tożsamość
regionalną mieszkańców pogranicza polsko-niemieckiego (na przykładzie ziemi lubuskiej)”, nr projektu
N N104 079739.
Damian Pałka, Czarnków w dwudziestoleciu międzywojennym, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
2013, ss. 179.
Historia miast i miasteczek zachodniej Wielkopolski okresu międzywojennego jest niezwykle ciekawa ze
względu na ich wielokulturowy charakter. Tego typu miastem był Czarnków położony w pradolinie
Noteci na jej lewym brzegu i na krawędzi tzw. Wysoczyzny Gnieźnieńskiej. Specyfiką miasta,
przynajmniej od XVII w., było trwanie w nim trzech społeczności: katolickiej, ewangelickiej i
żydowskiej. Wyznacznikiem rozdzielającym wpływy i możliwości wzajemnego ich przenikania była
religia. To przynależność do określonego wyznania ustalała niepisany porządek, ład i podział sfer
wpływów w mieście. Oczywiście nie mniej ważna była kwestia przynależności narodowej, choć w
przypadku Żydów to właśnie religia była czynnikiem, który przez wieki podtrzymywał ich tożsamość.
Zakres terytorialny monografii obejmuje miasto Czarnków i powiat czarnkowski, ramy chronologiczne
mieszczą się w latach 1919-1939, gdzie pierwsza z dat jest wyznacznikiem końca panowania Niemców w
mieście, druga – rokiem wkroczenia do Czarnkowa żołnierzy armii niemieckiej. Jednak w celu rzetelnego
przedstawienia problematyki ukazane zostały stosunki panujące w mieście począwszy od wieku XVII.
29
Monografia składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym przedstawiono formy organizacji i życia
społeczności polskiej w latach 1919-1939, przy czym główny nacisk położono na działalność społeczną,
kulturalno-oświatową oraz religijną. Rozdział drugi ukazuje życie społeczności niemieckiej, a trzeci
ludności żydowskiej w latach II Rzeczypospolitej. Pracę kończy rozdział czwarty, który traktuje o
wzajemnych stosunkach poszczególnych grup narodowościowych. Uzupełnieniem treści książki są
aneksy, a wśród nich tłumaczenie statutów gminy żydowskiej wydanych w Czarnkowie w 1896 r.
Kolejnym aneksem dotyczącym kwestii żydowskiej są odezwy wzywające do bojkotu gospodarczego
zamieszczane na łamach „Wiarusa Nadnoteckiego”. Aby ukazać aktywność polskiego społeczeństwa,
zamieszczono Statut Polskiego Klubu Kręglarzy „Dziewiątka”, działającego w Czarnkowie od 1929 r.
oraz listę członków Klubu. Następne aneksy dotyczą działalności gospodarczej mieszkańców miasta, ich
aktywności społecznej oraz szkolnej. Monografia została wzbogacona o ilustracje ukazujące życie
codzienne mieszkańców Czarnkowa w opisywanym okresie.
Pod redakcją naukową pracowników Instytutu Slawistyki PAN ukazały się m.in. tomy:
Anna Engelking (red.), Czesław Pietkiewicz, Kultura społeczna Polesia Rzeczyckiego, Muzeum
Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu, Toruń 2013, ss. 364.
Monografia Czesława Pietkiewicza Kultura społeczna Polesia Rzeczyckiego została wydana pod redakcją
naukową i ze wstępem Anny Engelking w serii „Etnografia ocalona”. W serii tej wydawca, toruńskie
Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej, ogłasza nieznane dotąd, często uważane
za zaginione prace polskich etnografów, głównie przedwojennych. Książka Pietkiewicza (1856-1936) –
trzeci tom jego etnograficznej trylogii poświęconej wschodniemu Polesiu – miała się ukazać pod koniec
1939 roku. Egzemplarz korekty (tzw. szczotka), wykonanej przez osoby ze środowiska etnograficznego,
które po śmierci autora pragnęły doprowadzić jego dzieło do końca, zaginął podczas wojny. 70 lat
później, wskutek nieoczekiwanego zbiegu okoliczności, został odnaleziony (choć nie w całości; nadal
brakuje pewnych fragmentów).
Pierwszy i drugi tom Polesia Rzeczyckiego Czesława Pietkiewicza dotyczy kultury materialnej i
30
duchowej tego regionu; tom trzeci, odnaleziony, dopełnia jego monografię etnograficzną o opis tzw.
kultury społecznej. Autor, autochton i etnograf-samouk, nie przedstawia tu „obiektywistycznego”,
akademickiego opisu badanej kultury. Jego ujęcie jest swoistym reportażem etnograficznym, w którym
punkt widzenia reportażysty usytuowany jest wewnątrz opisywanego świata. Narracja Pietkiewicza,
zawierająca obszerne partie dialogów i opisów w lokalnym dialekcie poleskim (niniejsze wydanie
zawiera ich staranny przekład na język polski), nie poddaje się rygorom naukowego dyskursu. Z
dzisiejszej perspektywy ta niekonwencjonalność i swoisty „autentyzm” książki podnoszą jej wartość jako
etnograficznego dokumentu.
Monografia zawiera szereg tradycyjnych „działów”, przyporządkowywanych przez systematyków do
kultury społecznej (m. in. „ustrój” rodzinny i gospodarczy, obrzędy rodzinne i doroczne, gry i zabawy,
zwyczaje prawne i towarzyskie). Mieści też zagadnienia niespotykane w pracach etnograficznych z epoki,
takie jak np. „zabytki pańszczyźniane” czy „stosunek Poleszuka do wojskowości”. Przynosi bardzo
interesujący materiał dotyczący m.in. instytucji karczmy, społecznych ról kobiet i mężczyzn i relacji
między płciami, tzw. religijności ludowej czy stosunków między wsią a władzą. Relacjonuje wiele
autentycznych wydarzeń i faktów, niejednokrotnie w sposób anegdotyczny. Przywołuje autentyczne
postacie.
Kultura społeczna Polesia Rzeczyckiego – najciekawsza, najbardziej niestandardowa spośród prac
Czesława Pietkiewicza – jest dziełem o dużej wartości naukowej i dokumentacyjnej nie tylko dla
etnografów, antropologów i językoznawców, ale też historyków i socjologów. Zajmie istotne miejsce
zarówno w etnografii Białorusi, jak i w historii polskiej etnologii.
Dorota Rembiszewska (red.), Zdzisław Stieber. Materiały i wspomnienia, Slawistyczny Ośrodek
Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 296.
Tom został przygotowany w związku z jubileuszem 60-lecia Instytutu Slawistyki PAN. Na publikację
składają się artykuły dotyczące Zdzisława Stiebera (1903–1980) – wybitnego językoznawcy, autora wielu
znaczących dla slawistyki prac, założyciela Instytutu Słowianoznawstwa PAN. Znalazły się tu m.in.
teksty o charakterze wspomnieniowym autorstwa przedstawicieli najstarszego pokolenia slawistów
warszawskich (Ewy Siatkowskiej, Janusza Siatkowskiego, Hanny Popowskiej-Taborskiej, Janusza
Riegera, Romana Taborskiego, Jadwigi Zieniukowej), które opisują działalność naukową Zdzisława
Stiebera (badania na Łużycach, prace nad Atlasem językowym kaszubszczyzny, nad dialektem Łemków).
31
W tomie zwrócono uwagę na pracę dydaktyczną uczonego i jego opiekę nad młodymi naukowcami, co
obrazuje m.in. zestawienie wypromowanych doktorantów. Omówiona także została korespondencja
Zdzisława Stiebera z innymi językoznawcami – Kazimierzem Nitschem, Jurijem Szewelowem i Hanną
Popowską-Taborską. Uzupełnieniem biografii badacza jest artykuł o powiązaniach rodziny Stieberów ze
światem artystycznym oraz opis spuścizny uczonego, znajdującej w Archiwum PAN w Warszawie.
Istotną część stanowi bibliografia prac slawisty wraz z wykazem artykułów na temat tego uczonego.
Publikację zamyka dotychczas niepublikowany tekst Wspomnień lwowskich autorstwa Zdzisława
Stiebera, które dotyczą jego działalności w lwowskim oddziale Biura Informacji i Propagandy Armii
Krajowej.
Zofia Rudnik-Karwat (red.), Bibliografia językoznawstwa slawistycznego za rok 2005 z
uzupełnieniami za lata 1992-2004, Instytut Slawistyki PAN; dokument elektroniczny dostępny
online: www.isybislaw.ispan.waw.pl.
Bibliografia językoznawstwa slawistycznego za rok 2005 (z uzupełnieniami za lata 1992-2004) obejmuje
ponad 2 tys. rekordów. Opracowanie to stanowi część zbioru informacyjnego ogólnodostępnej – zgodnie
z ideą Open Acces – bibliograficznej bazy danych światowego językoznawstwa slawistycznego online
iSybislaw, liczącego obecnie ponad 18 tys. rekordów. Szczegółowo opisane zostały z autopsji dokumenty
wydane w Polsce w 2005 roku (i nieujęte dotychczas z lat poprzednich) oraz prace polskich autorów
opublikowane w tym okresie za granicą. Zastosowanie nowoczesnego języka informacyjnego umożliwia
użytkownikom na całym świecie dostęp do szerokich i pogłębionych informacji treściowych o każdej z
opracowanych de visu publikacji (monografii, słowniku, artykule, recenzji itp.) z zakresu
językoznawstwa slawistycznego, włącznie ze studiami słowiańsko-niesłowiańskimi, w Polsce i za
granicą. Relewantne informacje o treści dokumentów są podane w abstraktach, adnotacjach, słowach
kluczowych (z elementami języka deskryptorowego) i klasyfikacji. Opracowanie jest jedyną na świecie
nowoczesną bibliografią online o tak szerokim zakresie tematycznym i metajęzykowym, ponieważ język
opisu stanowią wszystkie języki naturalne, w których opublikowane zostały opracowane dokumenty.
Nowatorski charakter projektu jest rozwijany poprzez podawanie kompletnej informacji: dołączanie
tekstów dokumentów do opracowanych opisów.
32
Aleksander Smalanczuk (red.), Haradzienski palimpsest 2012. Ludzi dauniaj Horadni. XV-XX w.,
Haradzienskaja biblijateka, Grodno 2013, ss. 416.
Haradzienski palimpsest 2012. Ludzi dauniaj Horadni. XV-XX w. to kolejny tom, będący wynikiem
cyklicznych konferencji naukowych „Haradzieński palimpsest”. Książka podejmuje problematykę
związaną z historią społeczną Grodna w okresie międzywojennym i problematykę studiów nad pamięcią
(memory studies). Teksty zawarte w tomie dotyczą m.in. społeczeństwa miejskiego – jego struktury,
systemu relacji społecznych i ich ewolucji, statusu mieszkańca miasta jako podmiotu lokalnej historii w
odniesieniu do kształtującego jego życie środowiska historyczno-kulturalnego, działalności sądów oraz
instytucji państwowych na terenie Grodna w okresie Wielkiego Księstwa Litewskiego. W książce
znalazły się skany ważnych dokumentów archiwalnych.
Joanna Tokarska-Bakir (red.), PL: tożsamość wyobrażona, Czarna Owca, Warszawa 2013, ss.
416.
PL: tożsamość wyobrażona (termin Benedicta Andersona) to zbiór dziewiętnastu tekstów dotyczących
polskiej tożsamości w dwie dekady po transformacji. W monografii poświęconej samoidentyfikacji Polek
i Polaków, mieszkających w kraju i na emigracji, znalazły się różne odmiany wypowiedzi, od eseistyki
naukowej, przez intymistykę do poezji i filmu wideo. Wśród tekstów zaproszonych autorów znajdują się
m.in. głosy Elżbiety Janickiej i Tomasza Żukowskiego (Przemoc filosemicka), Anny Zawadzkiej
(Mimikra ze strzępów), Łukasza Baksika (Macewy niecodziennego użytku), Wojciecha Wilczyka (Piękne
czasy), Bożeny Keff (O ile), Zuzanny Radzik (My z tych miasteczek), Doroty Głowackiej (Quo vadis?
Ojczyzna, tożsamość wyobrażona, i mój malutki los), Ireny Grudzińskiej-Gross (Czy polskość jest polska?
O „Grażynie“ Adama Mickiewicza), Tomasza Żukowskiego (Tożsamość w świecie praktyk społecznych.
Kilka słów o „Zarudziu“, „Nocy czerwcowej“ i „Heydenreich“ Jarosława Iwaszkiewicza), Claudii
Snochowskiej-Gonzales (Czy jesteśmy postkolonialni? O pewnym wrogim przejęciu), Artura
Żmijewskiego (Cmentarz wojenny, wieś Skłoby; cmentarz żydowski, Szydłowiec), Joanny Roszak (Serce i
usta i czyn i... Ku Arturowi Żmijewskiemu), Tadeusza Słobodzianka (Pogranicze czyli rozdarcie), Piotra
Gruszczyńskiego (Kim jest ta osoba, która nie jest skołowana), Krystyny Piotrowskiej (filmy Joga I, Joga
II). Teksty poprzedza wstęp autorki koncepcji, Joanny Tokarskiej-Bakir, zatytułowany Żyd z pieniążkiem,
kończy zaś wypowiedź Ireny Grudzińskiej-Gross, Małe obczyzny.
33
Tłumaczenia książek pracowników Instytutu Slawistyki na języki obce
Irena Grudzińska-Gross, Milosz i Brodskij, Magnitnoe polie, (tłumaczenie na język rosyjski
monografii Czesław Miłosz i Josif Brodski. Pole Magnetyczne, 2009), Novoje Literaturnoje
Obozrenie, Moskwa, 2013, ss. 202.
Irena Grudzińska-Gross, Jan T. Gross, Gylden Host. Ondskab i Skyggen af Holocaust, tłum. Jan
Katlev (tłumaczenie na język duński książki Złote żniwa, 2012), Kristeligt Dagblads Forlag,
Kopenhaga 2012, ss. 199.
1.4. WYDAWANIE CZASOPISM I ICH UDOSTĘPNIANIE W INTERNECIE
Instytut Slawistyki PAN jest wydawcą punktowanych czasopism z listy ERIH: „Acta Baltico-Slavica”
(10 pkt.), „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” (10 pkt.), „Cognitives Sudies/Etudes Cognitives”
(10 pkt.) oraz z listy MNiSW: „Slavia Meridionalis” (7 pkt.) i „Sprawy Narodowościowe” (6 pkt.), a
także (od 2012 r.) trzech nowych czasopism: „Adeptus”, „Studia Litteraria et Historica” i „Colloquia
Humanistica” (dwa pierwsze są publikowane wyłącznie w Internecie).
W 2013 roku Instytut Slawistyki PAN ze środków uzyskanych z projektu Ministerstwa Nauki i
Szkolnictwa Wyższego INDEX PLUS zaczął, zgodnie z ideą otwartej nauki, wprowadzać czasopisma
wydawane w Instytucie Slawistyki PAN na platformę Open Journal Systems (OJS). Projekt „Polskie
czasopisma slawistyczne online. Wdrożenie innowacyjnego systemu pracy i oprogramowania Open
Journal Systems” (2013-2014) ma na celu transformację ośmiu czasopism Instytutu Slawistyki PAN do
postaci elektronicznej i udostępnienie ich online w modelu otwartym (open access), w tym publikowanie
części zamieszczonych w nich tekstów w języku angielskim, a także wprowadzenie angielskich
abstraktów i słów kluczowych. Specjalistyczna platforma internetowa Open Journal Systems (OJS) jest
nowoczesnym systemem publikacji i zarządzania czasopismami naukowymi oraz artykułami. Powstała w
ramach projektu Public Knowledge Project jako open source. Dzięki wielomodułowości oraz
zaawansowanym metodom indeksowania i wyszukiwania system ten umożliwia nie tylko odpowiednie 34
zarządzanie procesem redakcyjnym, ale także łatwy i szeroki dostęp do publikacji naukowych online oraz
obecność publikowanych tekstów w bazach cytowań (Scopus, ERIH, Google Scholar, Web of
Knowledge) i internetowych katalogach czasopism (DOAJ, Lista Regensburska, Open J-Gate).
Implementując to nowatorskie rozwiązanie w sposób kompleksowy, Instytut Slawistyki PAN wprowadza
tym samym nowoczesne rozwiązanie technologiczne w pracach nad powstawaniem i upowszechnianiem
artykułów naukowych.
W 2013 roku przystąpiono do tworzenia platformy internetowej Open Journal Systems, na której została
stworzona przestrzeń do umieszczenia wszystkich czasopism Instytutu Slawistyki PAN. Opracowano
szatę graficzną, wydzierżawiono serwer, zawarto umowę z CrossRef, pozyskano identyfikator DOI,
pozyskano niezbędne oprogramowanie do prowadzenia platformy oraz uruchomiono system do jej
funkcjonowania. Każde czasopismo Instytutu Slawistyki PAN zostało opisane według jednakowego
schematu w języku polskim i angielskim, stworzono szereg zunifikowanych dokumentów niezbędnych do
funkcjonowania periodyków w postaci elektronicznej w wolnym dostępie, takich jak: tryb recenzowania,
licencja CC BY 3.0 PL, instrukcje dla autorów artykułów, formularz recenzji i in. W ramach
przygotowania redakcji poszczególnych czasopism do obsługi platformy przeprowadzono szkolenie pt.
„Polskie czasopisma slawistyczne online” oraz warsztaty dla członków każdej redakcji poświęcone
tematowi technicznej obsługi platformy. W ostatnim kwartale 2013 roku rozpoczęto import archiwalnych
zeszytów czasopism slawistycznych z ostatnich pięciu lat. Teksty zostały poddane niezbędnej obróbce.
Na Platformie rozpoczęło swoją działalność pierwsze pismo slawistyczne Instututu Slawistyki PAN
„Studia Litteraria et Historica”. Dla więszkości czasopism rozpoczęto składanie artykułów poprzez
platformę.
1.5. UPOWSZECHNIANIE SLAWISTYKI W INTERNECIE
Instytut Slawistyki od lat działa na rzecz upowszechniania badań slawistycznych w Internecie.
1. W roku 2013 kontynuowane były prace nad bibliografią językoznawstwa slawistycznego online
iSybislaw. Zob. II Najważniejsze osiągnięcia Instytutu Slawistyki PAN, pkt. 1.1 Udział w
projektach międzynarodowych finansowanych ze środków europejskich oraz mających znaczący
zasięg międzynarodowy podpkt. 6.
2. Rozpoczęto nowy projekt iReteslaw, polegający na zbudowaniu w Internecie nowatorskiego
repozytorium rozpraw doktorskich, autoreferatów i recenzji prac doktorskich oraz preprintów
innych typów prac naukowych z zakresu światowej slawistyki językoznawczej i dziedzin
35
pokrewnych. Repozytorium będzie funkcjonować na zasadach otwartego dostępu. Tematyka
tworzonej bazy obejmować będzie prace z zakresu światowej slawistyki językoznawczej i
dyscyplin pokrewnych, jak np. językoznawstwo kontrastywne, lingwistyka międzykulturowa,
ekolingwistyka, glottodydaktyka i inne. Projekt iReteslaw realizowany był dzięki pozyskaniu
przez Fundację Slawistyczną dofinansowania w ramach konkursu na Działalność
Upowszechniającą Naukę (DUN) Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Bibliograficzna
baza danych światowego językoznawstwa slawistycznego rozbudowana została dzięki
dofinansowaniu w konkursie DUN Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pozyskanemu
przez Towarzystwo Naukowe Warszawskie. Instytut Slawistyki PAN jest partnerem projektów.
3. W roku 2013 kontynuowane były prace RCiN. Zob. II Najważniejsze osiągnięcia Instytutu
Slawistyki PAN, pkt. 1.1 Udział w projektach międzynarodowych finansowanych ze środków
europejskich oraz mających znaczący zasięg międzynarodowy podpkt. 7.
4. W 2013 roku Instytut Slawistyki PAN przystąpił do Koalicji Otwartej Edukacji, która jest
porozumieniem organizacji pozarządowych i instytucji działających w obszarze edukacji, nauki i
kultury. Celem Koalicji jest budowanie i promocja otwartych zasobów edukacyjnych
rozumianych jako materiały, które są udostępnione w sposób otwarty i gwarantujący ich
odbiorcom wolność wykorzystywania i odtwarzania utworu. Koalicja organizuje różnorodne
konferencje, seminaria i warsztaty, mające na celu wzmocnienie współpracy pomiędzy
organizacjami zaangażowanymi w otwarte projekty i tworzenie otwartych treści edukacyjnych.
Koalicja działa aktywnie także na szczeblu rządowym, gdzie podejmuje szereg aktywności
dążących do uświadomienia i przekonania władz, że wspieranie otwartej edukacji i otwartych
zasobów jest wspólną korzyścią. Wraz z przystąpieniem do Koalicji Instytut Slawistyki PAN stał
się współodpowiedzialny za kształtowanie i promowanie otwartej edukacji w Polsce.
Przedstawiciele Instytutu (dr Maksim Duskin, dr Paweł Kowalski i mgr Ewa Wróblewska-
Trochimiuk) wzięli udział w spotkaniu wprowadzającym do Koalicji, które odbyło się w
Bibliotece Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w ramach Tygodnia Open Access. W
wyniku tego spotkania nawiązano współpracę z Centrum Cyfrowym Projekt: Polska, a
przedstawiciele Instytutu (dr Maksim Duskin i mgr Ewa Wróblewska-Trochimiuk) wzięli udział
w szkoleniu z prawa autorskiego, ze szczególnym uwzględnieniem licencji Creative Commons.
1.6. UDZIAŁ W FESTIWALU NAUKI
36
W 2013 r. Instytut Slawistyki PAN uczestniczył w XVII edycji Festiwalu Nauki w Warszawie.
Koordynatorem odpowiedzialnym za organizację cyklu wykładów był dr Krzysztof Kowalewski.
Pracownicy naukowi Instytutu Slawistyki PAN przygotowali cykl wykładów pod tytułem „O wspólnych i
odrębnych tożsamościach słowiańskich”. Wykłady zostały wygłoszone w ramach tzw. spotkań
klubowych kierowanych do szerszej publiczności (nie tylko do uczniów). Odbywały się w Pałacu
Staszica, w sali 103 codziennie od 23 września do 26 września. Wszystkie cieszyły się dużym
zainteresowaniem, każdy kończył się dyskusją.
Przebieg cyklu wykładów
1. 23.09, dr hab. Lilla Grzelak, prof. IS PAN, „Ekumenizm Cyryla i Metodego albo zawłaszczanie
świętych w europejskich tradycjach narodowych”
Wykładowczyni prezentowała różne formy – także artystyczne wyobrażenia - i niejednoznaczną rolę
współczesnych pamięci o słowiańskich świętych: z jednej strony wymiar jednoczący, z drugiej strony
wysiłki zmierzające do swoistego „zawłaszczenia” pamięci o współpatronach Europy i
podporządkowania ich własnym tradycjom narodowym i interesom poszczególnych krajów.
2. 24.09, dr Mirosław Jankowiak, „Iloma językami mówili mieszkańcy Wielkiego Księstwa
Litewskiego?”
Wykładowca unaoczniał wyjątkowość Wielkiego Księstwa Litewskiego na tle historii innych krajów
Europy. Przedstawiał jak można opisać, z perspektywy językoznawczej, zróżnicowanie etniczne,
językowe i wyznaniowe litewskiego państwa, którego urzędowym językiem był najpierw starobiałoruski,
a później polski. Omawiał długą listę języków, którymi posługiwali się jego mieszkańcy, w tym także
łacinę, jidysz, ormiański i karaimski.
3. 25.09, dr Beata Biesiadowska-Magdziarz, „Dumny, wyniosły, nadęty… jak Polak. O stereotypach
i o wizerunku Polaka na Łotwie (w świetle literatury pocz. XX stulecia)”
Wykładowczyni odtwarzała stereotypowy wizerunek Polaka w łotewskiej literaturze początków XX w.
Poprzez odniesienie do przykładów z literatury podjęła próbę odpowiedzenia na pytanie, skąd biorą się i
37
jak powstają stereotypy narodowe. Wyjaśniała ich wartość poznawczą oraz przedstawiała różne rodzaje
stereotypów, m.in. kulturowe i językowe.
4. 26.09, dr Dorota Leśniewska, „Kim są Słowianie? Wokół dyskusji o słowiańskiej tożsamości”
Wykładowczyni prezentowała ponad dwustuletnie poszukiwania przez slawistów, uczonych i
publicystów odpowiedzi na pytania o genezę Słowian, o pochodzenie ich nazwy, a także o kryteria
przynależności do słowiańskiej wspólnoty.
1.7. AKTYWNOŚĆ MŁODYCH PRACOWNIKÓW NAUKI
W Instytucie Slawistyki PAN w roku 2013 pracowało 14 asystentów (8 5/12 etatu i 2 osoby na urlopie),
27 adiunktów (23 ½ etatu i 1 osoba na urlopie) oraz 6 pracowników inżynieryjno-technicznych ds.
obsługi badań (3 ½ etatu), w tym 13 (i 1 na urlopie) w wieku poniżej 35 lat . Zasługuje na podkreślenie
istotny wkład tej grupy badaczy w dorobek Instytutu Slawistyki PAN: w sumie opublikowali oni 64
pozycje, w tym 1 książkę autorską i 5 zredagowanych tomów zbiorowych.
Troje młodych pracowników Instytutu w roku 2013 otrzymywało stypendia MNiSW dla wybitnych
młodych naukowców: dr Nicole Dołowy-Rybińska, dr Mirosław Jankowiak i dr Joanna Roszak.
Doktorantka Agnieszka Pluwak współpracowała w międzynarodowych projektach:
„Pomorski Świat Innowacji” - staż dla pracowników naukowych w przedsiębiorstwach w
ramach programu Kapitał Ludzki (finansowanie: Europejski Fundusz Społeczny).
Projekt „Pomorski Świat Innowacji” jest programem staży pracowników naukowych w
przedsiębiorstwach realizowanym w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytetu VIII
„Regionalne kadry gospodarki”, Działania 8.2 „Transfer wiedzy”, Poddziałania 8.2.1 „Wsparcie dla
współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw”. Projekt finansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu
Społecznego oraz budżetu państwa, realizowany przez Investin Sp. z o.o. w partnerstwie z Fundacją
Zaawansowanych Technologii. W ramach udziału w programie w okresie od maja do października 2013
doktorantka opracowała projekt innowacji do wdrożenia w przedsiębiorstwie: rozbudowa warstwy 38
semantycznej programu do przetwarzania języka naturalnego firmy Fido Intelligence.
Udział w grantach Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (rola specjalisty w zakresie analizy
tekstu oraz opiekuna merytorycznego następujących grantów):
„PAKO” - platforma do analizy sentymentu w języku polskim. Grant przyznany firmie
Fido Intelligence oraz Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Wynikiem realizacji
grantu będzie system wyszukujący w tekście pozytywne i negatywne opinie
użytkowników o ocenianych produktach. W ramach projektu doktorantka opublikuje 3
artykuły naukowe. W 2013 roku wykonała raport merytoryczny dotyczący obecnego stanu
badań w zakresie przetwarzania języka polskiego.
System informacyjno-analityczny wspomagający planowanie działań BOR - projekt w
zakresie badań naukowych i prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa
państwa dotyczący systemu przechowywania, analizy treści i wizualizacji danych
wspomagający pracę Biura Ochrony Rządu. Grant przyznany firmie Fido Intelligence oraz
Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Doktorantka pracowała przy formułowaniu
wniosku grantowego. W grudniu 2013 roku został przyznany grant.
Monografie wydane przez młodych naukowców:
Joanna Roszak, Interior. Szkice, Wydawnictwo Pasaże, Kraków 2013, ss. 242.
Na wydany przez krakowską oficynę Pasaże tom Interior. Szkice składają się eseje naukowe i
popularnonaukowe, z których większość w pierwotnych wcieleniach wygłoszona została podczas
konferencji lub była drukowana w czasopismach czy książkach zbiorowych; wyjątek stanowią te
dotyczące R. Bolaño, J. S. Foera, R. Shehadeha, E. Jelinek, M. Hanekego – publikowane premierowo.
Autorka wybrała do interpretacji wiersze, prozę oraz wizualia (Artur Żmijewski, Jessica Todd Harper),
które w sposób szczególny zapadły jej w „interior pamięci”. Proponuje m.in. close-reading wierszy
Krzysztofa Baczyńskiego, Li Younga-Lee, Andrzeja Sosnowskiego i Lothara Quinkensteina. Inne teksty
składają się w bloki tematyczne, poświęcone poezji konkretnej, austriackiej
Antiheimatliteratur (Bachmann, Haneke, Jelinek) i tekstom zaangażowanym społecznie (Świetlicki,
Coetzee, Żmijewski, Shehadeh).
39
Tomy wydane pod redakcją młodych naukowców, m.in.:
Anna Jawor (red.), Paradoksy ponowoczesności. O starciach płci, religii, tożsamości, norm i
kultur, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, ss. 266.
Kultura, bardziej niż ze zbiorowością ludzi żyjących w jej obrębie i dzielących jednakowy system
normatywny, kojarzona jest z różnorodnością ich wyborów. Książka prezentuje paradoksy z tym
związane w obszarach religijności, seksualności, przemian męskości i kobiecości, konsumpcjonizmu,
korporacjonizmu, tożsamości jednostkowej, kultury masowej i sztuki.
Anna Kotłowska (red. nauk.), Alina Brzóstkowska (współpraca), Testimonia najdawniejszych
dziejów Słowian. Zeszyt 6. Pisarze wieku XI, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa
2013, ss. 371.
„Pisarze wieku XI” to szósty tom serii „Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian. Seria grecka”,
wydawanej przez poznańskie środowisko slawistów – bizantynologów. Jest to projekt cenny szczególnie
ze względu na – unikalne w środowisku polskim – połączenie pracy filologa i historyka. Zawiera on
tłumaczenia fragmentów dzieł bizantyńskich historyków dotyczących dziejów Słowiańszczyzny
(Bałkany, Ruś), których czas twórczości przypada na wiek XI. W większości przypadków są to pierwsze
tłumaczenia na język polski, które już spotkały się z recepcją wśród polskich bizantynistów (zwłaszcza
Michał Attaleiates, Jan Skylitzes, por. np. Mirosław Leszka, Symeon Wielki, Łódź 2013).
Tom obejmuje autorów: Michał Psellos, Michał Attaleiates, Anna Komnena, Nikefor Bryennios, Jan
Skylitzes, Kontynuacja Skylitzesa, Kekaumenos. Każda z części zbudowana jest według czytelnego
wzoru: a) biogram pisarza, b) literatura przedmiotu, c) tekst oryginalny na podstawie najnowszych edycji
krytycznych, d) tekst tłumaczenia, e) obszerny komentarz filologiczno-historyczny. Walor wydania
zwiększają spisy czasopism, skrótów, a także obszerne indeksy osób i miejsc, które pozwalają książce
pełnić funkcje podręcznika, zdolnego pokierować czytelnika w dalszych studiach.
Joanna Roszak, Rafał Koschany, Joanna Maleszyńska (red.), Musical. Poszerzanie pola gatunku,
Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań 2013, ss. 172.
Książka Musical. Poszerzanie gatunku składa się z dziewiętnastu artykułów, napisanych przez
siedemnastu różnych autorów. Autorzy pokazali szerokie pole, na którym musical realizuje się filmowo i 40
scenicznie. Teksty krytyczne dotyczące tego gatunku często pisane były w poetyce krzywienia się na
„niski” gatunek. Punktem wyjścia publikacji jest interpretacja poszczególnych musicalów.
Joanna Roszak, Paweł Cieliczko (red. nauk.), Poznański przewodnik literacki, Media Rodzina,
Poznań 2013, ss. 448.
W niezwykłym bedekerze znajdują się literackie portrety stolicy Wielkopolski, nakreślone piórem
prozaików i poetów wielu pokoleń i stuleci.
Joanna Roszak, Arkadiusz Żychliński (red. nauk.), Powinowactwa Pessoi. Szkice krytyczne,
Wydawnictwo UAM, Poznań 2013, ss. 206.
Książka gromadzi artykuły, interpretacje i pomysły na czytanie dzieła najważniejszego portugalskiego
twórcy XX wieku i jednego z genialnych fundatorów nowoczesnej literatury. Późno odkryty w Polsce
autor Księgi niepokoju nie przestaje przyciągać nowych krytyków i interpretatorów, wiodąc jednak wciąż
jeszcze żywot pisarza, którego mit przesłonił nieco właściwą twórczość.
Dyrekcja Instytutu Slawistyki PAN prowadzi konsekwentną i długofalową politykę wspierania młodych
naukowców przez następujące działania:
1. Prowadzenie bezpłatnych studiów doktoranckich zgodnie z misją Instytutu, którą jest służba na
rzecz nauki i społeczeństwa. W studiach doktoranckich w roku akademickim 2012/2013
uczestniczyło 17 doktorantów, w roku akademickim 2013/2014 przyjęto kolejnych 9 doktorantów.
2. Wydawanie czasopisma dla młodych naukowców „Adeptus” (redaktor naczelna: dr Nicole
Dołowy-Rybińska).
W 2013 roku zostały wydane dwa numery internetowego półrocznika „Adeptus”, przeznaczonego dla
doktorantów i młodych pracowników nauki. Każdy numer składa się z trzech działów: artykuły, relacje z
badań oraz wydarzenia/recenzje/omówienia. Każdy tekst jest anonimowo recenzowany przez dwóch
41
recenzentów oraz opatrzony anglojęzycznym streszczeniem i słowami kluczowymi (po polsku i po
angielsku). Nad jakością pisma czuwa międzynarodowa rada naukowa. W pierwszym numerze znalazło
się siedem tekstów, w tym cztery artykuły, dwie relacje z badań oraz anglojęzyczna relacja z Konferencji
Studentów Slawistyki, która odbyła się w 2012 roku w Bazylei. Drugi numer składa się z sześciu tekstów,
w tym czterech artykułów, jednej relacji z badań oraz sprawozdania z Konferencji Młodych Slawistów w
Pradze. Znaczna część opublikowanych tekstów (6 z 13) napisana została przez doktorantów Instytutu
Slawistyki PAN. Przez cały czas działa strona internetowa „Adeptusa”, z której można bezpłatnie
ściągnąć bieżący oraz archiwalny numer pisma. Funkcjonuje również strona na Facebooku.
3. Afiliowanie w Instytucie Slawistyki PAN dwóch staży podoktorskich finansowanych przez NCN
w wyniku konkursu. W ramach staży młodzi naukowcy realizują projekty badawcze pod
kierunkiem opiekunów naukowych – wybitnych profesorów z Instytutu Slawistyki PAN. W 2013
roku stażystki opublikowały łącznie 13 pozycji.
Staże podoktorskie finansowane przez NCN:
Dr Anna Kisiel (opiekun: prof. dr hab. Violetta Koseska); temat projektu: „Polskie tzw. partykuły
spajające związane z procesem wnioskowania a ich bułgarskie odpowiedniki. Porównawcze
studium semantyczne”
Celem badań jest analiza właściwości gramatycznych i semantycznych jednostek metatekstowych,
mianowicie jednostek typu: jednak, jednakże, więc, zatem, toteż, dlatego, toż, tedy, stąd, w takim razie,
przeto, przecież, przecie, wszak, wszakże, wszelako, bowiem, za to, zaś, natomiast, z kolei, znowu, znów,
mianowicie, tym samym, znaczy się, to znaczy, czyli, wreszcie, zresztą, niemniej, tym niemniej,
ostatecznie, w końcu, koniec końców, w ostateczności, w każdym razie/wypadku, tak czy
inaczej/siak/owak/tak, było nie było, bądź co bądź, w ogóle. Badania tej grupy jednostek będą zmierzały
do następujących kwestii: ustalenia, czy w grupie tej istnieją jednostki homograficzne; ustalenia budowy
STR wypowiedzeń z tymi jednostkami oraz ich funkcji w obrębie wypowiedzenia; podziału wymienionej
grupy na podgrupy w oparciu o kryterium semantyczne (bliskoznaczności); zestawieniu jednostek każdej
podgrupy z hipotetycznymi odpowiednikami w języku bułgarskim; wskazaniu systemowych i
indywidualnych różnic między badanymi jednostkami metatekstowymi obu systemów językowych;
dokładnej charakterystyki przedstawicieli każdej z podgrup. Zasadniczym celem badań jest
uporządkowanie wycinka metatekstu reprezentowanego przez wskazane wyżej jednostki.
42
Charakterystyka STR i funkcji tych jednostek w jej obrębie ułatwi badania nad podanymi jednostkami,
takimi chociażby, jak partykuły kontekstowe. Porównanie odpowiadających sobie dwóch systemów
językowych ma rzucić światło na mechanizmy wyłaniania się jednostek metatekstowych z przedmiotowej
warstwy leksyki.
Dr Agnieszka Pasieka (opiekun: prof. dr hab. Wojciech Burszta); temat projektu: „Oblicza
polskości. Antropologiczne studium zróżnicowania tożsamości narodowej i obywatelskiej”
Głównym celem projektu jest zbadanie, jak obywatele Polski oraz osoby polskiego pochodzenia
mieszkające poza granicami kraju definiują i interpretują kategorię „polskości” oraz w jaki sposób
doświadczają jej w codziennym życiu. Poprzez realizację kilku różnych „studiów przypadku”, jak i
odniesienie do dostępnej literatury przedmiotu, zweryfikowana zostanie teza, że „polskość” jest kategorią
dynamiczną, podlegającą ciągłym przemianom; zademonstrowane również zostani, że zamiast o
„polskości” powinno się mówić o „różnych polskościach” lub też o różnych „obliczach polskości”.
Zweryfikowany zostanie też pogląd, że badanie różnych polskości wymaga przyjrzenia się i konfrontacji
różnych wymiarów indywidualnych i społecznych tożsamości – narodowej, obywatelskiej, religijnej,
regionalnej – oraz różnorodnych ludzkich doświadczeń: zarówno dominującej większości, jak i
mniejszości narodowych, etnicznych i religijnych, emigrantów i imigrantów. W projekcie przedstawione
zostanie, w jak różny sposób Polacy realizują swoją polskość, co kategoria ta dla nich oznacza oraz jak
różne doświadczenia i interpretacje współtworzą wyobrażenie polskości.
4. Dzięki funduszom z MNiSW przyznanym na rozwój młodych naukowców, Dyrekcja mogła
wesprzeć badania, wyjazdy konferencyjne oraz publikacje tej grupy pracowników. Finansowanie
odbywało się w ramach konkursu na granty wewnętrzne dla młodych naukowców ogłoszonych
przez Dyrektora Instytutu Slawistyki PAN.
5. Afiliowanie kilkumiesięcznych staży doktorskich i podoktorskich, podczas których młodzi
naukowcy zdobywają podstawowe kwalifikacje w zakresie pracy naukowo-badawczej. Ta forma
wspierania młodych naukowców była możliwa dzięki środkom przyznanym przez MNiSW na
restrukryzację Instytutu Slawistyki PAN (2012; część zrealizowana w 2013).
43
III. ZADANIA BADAWCZE
1. KULTUROWE DZIEDZICTWO SŁOWIAŃSZCZYZNY
1. Badania diachroniczne. Projekty z zakresu leksykografii słowiańskiej
1.1. Badania nad językiem prasłowiańskim
Kontynuacja Słownika prasłowiańskiego
Grant NPRH (lata 2012-2016) nr 11H 11 026480
Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Mariola Jakubowicz
Wykonawcy: dr Bożena Cząstka-Szymon, prof. dr hab. Mariola Jakubowicz, dr Tomasz Kwoka, dr
Bogumił Ostrowski, dr Beata Raszewska-Żurek, mgr Paweł Swoboda
W roku 2013 zebrano materiał z wszystkich języków słowiańskich do haseł wyznaczonych do realizacji
w roku 2013; opracowano objaśnienia etymologiczne do haseł podstawowych w danej rodzinie
wyrazowej.
Baza wyrazów prasłowiańskich w układzie alfabetycznym i a tergo
Temat statutowy (lata 2013-2014)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Mariola Jakubowicz
Wykonawcy: dr Beata Raszewska-Żurek
W roku 2013 na podstawie znajdujących się w pracowni materiałów do Słownika prasłowiańskiego
sporządzono alfabetyczny spis wyrazów prasłowiańskich w programie Word.
1.2. Słowniki i bazy z zakresu etymologii, onomastyki, dialektologii języków słowiańskich oraz wczesnej
historii Słowian
Nazwy terenowe Pomorza Zachodniego zawierające elementy słowiańskie
Temat statutowy (lata 1997-2017; efekt: wielotomowa edycja)
44
Kierownik tematu statutowego: prof. dr hab. Jerzy Duma
W roku 2013 wydany został tom II pozycji: Nazwy terenowe Pomorza Zachodniego zawierające
elementy słowiańskie. Rozpoczęto prace nad przygotowaniem tomu III - podsumowującego badania
śladów słowiańskiej językowej przeszłości Pomorza Zachodniego.
Słownik etymologiczny rodzimej leksyki chorwackiego dialektu czakawskiego
Temat statutowy (lata 2013-2015; efekt: słownik)
Kierownik tematu statutowego: prof. dr hab. Wiesław Boryś
W roku 2013 wyekscerpowano materiały leksykalne z 10 obszerniejszych gwarowych słowników
czakawskich, przygotowano do druku 3 artykuły.
Słownik nazwisk współczesnych mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego
Temat statutowy (lata 2013-2017, efekt: słownik)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Wanda Szulowska
W roku 2013 opracowano etymologię nazwisk o cechach wschodniosłowiańskich oraz nazwisk
odmiejscowych. Słownik nazwisk olsztynian będzie liczył około 23 tys. haseł, a całość dotycząca
województwa warmińsko-mazurskiego będzie omawiała około 60 tys. nazwisk.
Historyczny słownik nazwisk mazowieckich
Temat statutowy (lata 2013-2017, efekt: słownik)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Wanda Szulowska
W roku 2013 opracowano etymologię nazwisk typu przezwiskowego oraz nazwisk odmiejscowych.
Early Slavs. The Lexicon
Temat statutowy (lata 1994-2014)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik
Wykonawcy: mgr Barbara Grunwald-Hajdasz, dr Anna Kotłowska, dr Dorota Leśniewska, mgr Wojciech
Mądry; współpraca: prof. dr hab. Andrzej Wędzki
W roku 2013 sprawdzono zgodność tekstu angielskiego z polską podstawą; dokonano ujednolicenia
terminologicznego tekstu, wstawiono większość odsyłaczy, ujednolicono większość główek haseł,
ujednolicono zgodnie z normami anglosaskimi opisy bibliograficzne pozycji wykorzystanych w materiale
ilustracyjnym, rozpisano treści map. Ponadto podjęto rozmowy z Central European University Press w
Budapeszcie na temat ewentualnego współwydania Leksykonu.
45
Kierownik projektu: dr hab. Elżbieta Kędelska, prof. IS PAN, od … 2014 r. dr Lucyna Jankowiak
Tytuł projektu: Słownik Bartłomieja z Bydgoszczy (z lat 1532 i 1534) – wersja polsko-łacińska
Numer projektu: 11H 12 0278 81
Wykonawcy: dr Lucyna Jankowiak, dr Arleta Łuczak, dr Maria Trawińska
Okres realizacji: 2012-2015
Jednostka finansująca: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Wykonane prace: dokonanie ostatecznej redakcji haseł na literę U
Przewidywany efekt: słownik
Komputerowy system ewidencji archiwaliów do „Atlasu gwar wschodniosłowiańskich
Białostocczyzny” i „Słownika bohemizmów”
Grant NPRH (lata 2012-2015) nr 11 H 11 001680
Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Dorota Rembiszewska
W roku 2013 wpisano i sprawdzono materiały do AGWB z czterech działów tematycznych do Excela i
przekonwertowano je do bazy danych.
Złożono wniosek grantowy do NPRH na lata 2014-2017:
Słowniki mówionej polszczyzny północnokresowej. Leksykalne bogactwo ginącej odmiany języka
polskiego
Kierownik projektu: prof. dr hab. Iryda Grek-Pabisowa
Wykonawcy: dr Małgorzata Ostrówka, dr Beata Biesiadowska-Magdziarz, dr Mirosław Jankowiak
Zaplanowano wydanie dwóch słowników:
Tom I. Słownik mówionej polszczyzny północnokresowej (objętość ok. 13 400 haseł + rozdziały
wprowadzające + około 5 aneksów). Tom II. Słownik polskich gwar przeniesionych późnego osadnictwa
na Białorusi (objętość ponad 3000 haseł + obszerny rozdział wstępny + rozdział „zasady opracowania” +
około 10 aneksów
Wniosek oczekuje na rozpatrzenie.
Złożono wniosek grantowy do NPRH na lata 2014-2019 pt.:
Elektroniczny słownik górnołużycko-polski online
Kierownik projektu: prof. dr hab. Jadwiga Zieniuk,
46
Wykonawcy: mgr Zdzisław Kłos, dr Maksim Duškin, mgr Bożena Itoya, mgr Anna Jakubowska, dr
Natalia Urbańczyk-Adach, dr Katja Brankačkec, mgr Jan Měškank
Zaplanowano wydanie online słownika dwujęzycznego, górnołużycko-polskiego, którego objętość
będzie wynosić 12,5 tysiąca haseł.
2. Edycje tekstów źródłowych z zakresu historii, etnologii i literatur słowiańskich
Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian, seria grecka
Wieloletni temat statutowy (efekt: kolejne zeszty Testimoniów)
Kierownik tematu statutowego: dr Anna Kotłowska
W ramach tematu został wydany tom:
Anna Kotłowska, Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian. Zeszyt 6. Pisarze wieku XI,
Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 2013, ss. 371.
Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian. Seria łacińska. Tom 1: starożytność
Grant NPRH (lata 2012-2016) nr 11H 12 0313 81
Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik
Wykonawcy: dr Anna Kotłowska, mgr Barbara Grunwald-Hajdasz
W roku 2013 wstępnie zebrano literaturę i ustalano koncepcję tomu.
Etnosocjologia Józefa Obrębskiego
Temat statutowy (lata 2005 – 2016; efekt: monografie i cykl artykułów)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking
W roku 2013 zebrano materiały do wstępu do książki: Józef Obrębski, Macedonia. Studia
etnosocjologiczne, t. 2; opracowano konspekt 3 tomu Studiów etnosocjologicznych J. Obrębskiego i
wstępnie opracowano materiały do książki w wersji elektronicznej; ukazały się 2 artykuły, wykonawczyni
tematu wygłosiła 1 referat na konferencji.
3. Interdyscyplinarne slawistyczne badania diachroniczne47
3.1.Językoznawstwo diachroniczne
3.1.1. Badania z zakresu historii języka
Nazwy własne w wielkopolskich księgach ziemskich
Temat statutowy (lata 2013-2015; efekt: monografia, cykl artykułów)
Kierownik tematu statutowego: dr Maria Trawińska
W 2013 roku zebrano wszystkie nazwy osobowe występujące w wielkopolskich rotach sądowych z XIV
i XV wieku i wstępnie opracowano elektroniczną bazę danych. Opublikowano jeden artykuł i
wygłoszono referat na konferencji.
Słownictwo medyczne 2. połowy XIX i przełomu XIX i XX wieku
Temat statutowy (lata 2010-2013; efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr Lucyna Jankowiak
W roku 2013 ukończono książkę Synonimia w polskiej terminologii medycznej drugiej połowy XIX
wieku.
Droga Szymona Budnego do krytycznego wydania Nowego Testamentu z 1574 roku
Temat statutowy (2012-2014; efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: Arleta Łuczak
W roku 2013 zredagowano cztery rozdziały pracy – ok. 140 stron.
3.1.2. Badania nad językiem pisarzy w kontekście polszczyzny kresowej
Prywatny język Elizy Orzeszkowej
Temat statutowy (lata 2000-2013; efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: prof. dr hab. Kwiryna Handke
Wydano książkę: Kwiryna Handke, Prywatny język Elizy Orzeszkowej, Slawistyczny Ośrodek
Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 318.
Język prozy Floriana Czarnyszewicza
Temat statutowy (lata 2011-2015; efekt: monografia)
48
Kierownik tematu statutowego: dr Małgorzata Ostrówka
W roku 2013 sprawdzono wyekscerpowany zasób frazeologii ze słownikami frazeologii białoruskiej oraz
opublikowano artykuł na temat frazeologii w powieściach Floriana Czarnyszewicza.
3.1.3. Badania z zakresu dialektologii historycznej
Gwary mazurskie pow. ełckiego, oleckiego, gołdapskiego w rozwoju
Temat statutowy (2010-2013; efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Dorota Rembiszewska
W 2013 roku zakończono prace nad monografią.
3.2. Historia Słowian
3.2.1. Badania nad średniowieczną Słowiańszczyzną
Poddaństwo w późnośredniowiecznych Czechach
Temat statutowy (lata 2012-2014; efekt: międzynarodowa konferencja i tom studiów)
Kierownik tematu statutowego: dr Krzysztof Kowalewski
W roku 2013 przygotowano koncepcję konferencji organizowanej we współpracy z Centrum
Medievistických Studií ČAV; opracowano i przygotowano do wydania artykuł do tomu studiów.
3.2.2. Badania nad historycznym obszarem Wielkiego Księstwa Litewskiego
Koncepcja krajowa w dobie nacjonalizmów. Analiza historii myśli politycznej na Białorusi i Litwie w
XIX i pierwszej połowie XX wieku
Temat statutowy (lata 2012-2014; efekt: cykl artykułów)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk
W 2013 roku przeprowadzono kwerendy archiwalne w Wilnie, Warszawie, Moskwie; przygotowano
artykuł Wieś poleska wobec «pana» (według relacji mieszkańców dawnych dóbr Skirmuntowskich na
Pińszczyźnie); przygotowano artykuł Wielkie Księstwo Litewskie oraz „Ruś” w koncepcji krajowości
Romana Skirmunta.
3. 3. Badania nad literaturami i kulturami słowiańskimi
Literatura i Sztuka. Malarstwo i literatura rosyjska w kontekście kultury / literatury / sztuki europejskiej i
światowej
Temat statutowy (lata 2003-2015, efekt: cykl artykułów i książka)49
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Grażyna Bobilewicz
W roku 2013 opublikowano 3 artykuły i złożono do druku 4.
Wsiewołod Meyerhold po rewolucji. Artysta awangardowy wobec tradycji
Temat statutowy (lata 2011-2016, efekt: cykl artykułów; tom tekstów Meyerholda z komentarzami)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Katarzyna Osińska
W roku 2013 opublikowano 3 artykuły, 1 złożono do druku i wygłoszono 1 referat na konferencji.
„Don Kichot” Cervantesa w Rosji (i w Polsce)
Temat statutowy (lata 2012-2018, efekt: cykl artykułów i monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Katarzyna Osińska
W roku 2013 opublikowano 3 artykuły, 1 złożono do druku i wyfgłoszono 1 referat na konferencji.
Czesław Miłosz: wojna i przemoc
Temat statutowy (lata 2012-2014, efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Irena Grudzińska-Gross
W roku 2013 przygotowano kolejne rozdziały książki.
Skargi, Zażalenia, Donosy. Kultura prawa w PRL i ZSRR od strony cienia
Temat statutowy (lata 2012-2013, efekt: konferencja międzynarodowa)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Irena Grudzińska-Gross
Wykonawcy: prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir, mgr Zuzanna Radzik, mgr Anna Zawadzka;
współpraca: prof. Serguey Oushakine, prof. Kim Scheppele
Konferencja odbyła się w marcu 2013 na Uniwersytecie Princeton. Instytut Slawistyki PAN był jej
współorganizatorem.
Obraz Lwowa w literaturze XX i na początku XXI w.: przemiany, spory, mity
Temat statutowy (lata 2007-2014, efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr Katarzyna Kotyńska
W roku 2013 trwały prace nad monografią pod roboczym tytułem „Obraz Lwowa w literaturze
popularnej XX wieku”.
50
2. TOŻSAMOŚCI NARODOWE I REGIONALNE SŁOWIAN (MITY, IDEE, PAMIĘĆ ZBIOROWA)
1. Relacje między Polską a Europą w ujęciu diachronicznym
Narody i państwa europejskie w opinii polskich twórców XIX wieku. Mity, stereotypy, interpretacje
Temat statutowy (lata 2011-2015, efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Joanna Nowak
W roku 2013 przeprowadzono kwerendę materiałów źródłowych i opracowań; ustalono kształt publikacji
(podział na części i rozdziały); opracowano dwa rozdziały (Anglia, Francja).
Europejska refleksja nad polską ideą narodowo-państwową
Temat statutowy (lata 2011-2015, efekt: monografia wieloautorska)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Joanna Nowak, dr Katarzyna Wrzesińska
Wykonawcy: prof. dr hab. Wojciech Burszta, dr Agnieszka Gucka, dr Damian Pałka, dr Jacek Serwański;
współpracownicy spoza Instytutu Slawistyki PAN: dr hab. prof. SWPS Krzysztof Jaskułowski, dr Tomasz
Kamusella, dr Maciej Dudziak
W roku 2013 wykonano prace redakcyjne zebranych tekstów.
2. Badania nad etnicznością
Mity rasowe a etnogeneza Słowian w myśli polskiej XIX i XX wieku
Temat statutowy (lata 2013-2017, efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr Katarzyna Wrzesińska
W roku 2013 wykonano kwerendę materiałową.
3. Badania nad pamięcią ( memory studies )
Konstrukcje i dekonstrukcje tożsamości na obszarze Słowiańszczyzny. Narracja i pamięć
Temat statutowy (lata 2009-2015; efekt coroczne konferencje i monografie wieloautorskie)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska
Wykonawcy: dr Ewa Golachowska, dr Dorota Pazio-Wlazłowska
51
W roku 2013 wykonano prace redakcyjne monografii tomu 3 „Narracja i pamięć” pod red. naukową Ewy
Golachowskiej, Anny Zielińskiej. Zorganizowano czwartą konferencję z cyklu „Konstrukcje i destrukcje
tożsamości” pt. „Wartości w świecie słowiańskim”.
Przemianowane miasta
Temat statutowy (lata 2013-2014)
Kierownik tematu statutowego: dr Joanna Roszak
W roku 2013 złożono do druku książkę Słyszysz? Synagoga. Wychodząc spod poznańskiej synagogi przy
Wronieckiej (aspekt: przemianowany Poznań).
Miejsce i imię. Niemieckojęzyczni poeci pochodzenia żydowskiego
Grant NCN (lata 2013-2014, efekt: monografia), nr 2012/05/B/HS2/04129
Kierownik projektu: dr Joanna Roszak
W roku 2013 odbyto kwerendy w Paryżu oraz część kwerend w Warszawie i Berlinie; przygotowano
znaczną część monografii.
Pamięć historyczna. Doświadczenie białoruskie
Temat statutowy (lata 2012-2014, efekt: cykl artykułów)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk
W roku 2013 przeanalizowano materiały z badań terenowych z zakresu historii mówionej prowadzonych
w latach 2007-2012 dotyczących tematu „XX wiek w pamięci Białorusinów”; przygotowano i
prowadzono badania terenowe z zakresu historii mówionej na temat „Rok 1939 w pamięci mieszkańców
wschodniej i zachodniej Białorusi”; przygotowano artykuł o miejscach pamięci wielokulturowego miasta
(na przykładzie Grodna); wygłoszno 2 referaty; brano udział w prezentacjach projektu Biełaruski Archiu
Wusnaj Historyi.
Prehistoria dialogu katolicko-żydowskiego w Polsce w latach 1945-1986
Temat statutowy (lata 2010-2014, efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr Damian Pałka
W roku 2013 pisano kolejne rozdziały monografii.
52
Pogrom as a Social Drama. Anti-Jewish Incidents in Central/Eastern Europe: Rzeszów–Lvov–Rubtsovsk–
Cracow–Kiev–Veľké Topoľčany–Kunmadaras–Kielce–Miskolc–Žilina-Bratislava
Grant Marie Curie Fellowship, Gerda Henkel Foundation (lata 2013-2014)
Kierownik grantu: prof. dr hab. Joanna Tokarska – Bakir
W 2013 roku odbyto staż w w Institute for Advanced Study w Princeton, USA.
4. Badania nad tożsamością kulturową na Bałkanach
Tożsamość własna Macedończyków i Bułgarów – wiek XVIII i XX
Temat statutowy (lata 2010 -2015)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Jolanta Sujecka
W 2013 wykonano kwerendę materiałową w Archiwum Republiki Macedonii.
Bałkańskie echa czarnej legendy jezuitów
Temat statutowy (lata 2012-2017, efekt: cykl artykułów, monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Lilla Moroz-Grzelak
W roku 2013 przeprowadzono kwerendę: piśmiennictwo autorów polskich o sytuacji jezuitów w
Słowiańszczyźnie południowej; opublikowano artykuł: Relacje między światem Slavia Othrtodoxa a
Slavia Romana w literaturze, [w:] Z Polskich Studiów Slawistycznych, seria 12, red. L. Suchanek, K.
Wrocławski, Komitet Słowianoznawstwa PAN, 2012, s. 99-107.
Świat wartości, idei i wyobrażeń w imagologicznym obrazie sąsiedniego narodu. Słowiańszczyzna
południowa w kontekście europejskim
Temat statutowy (lata 2012-2016, efekt: cykl artykułów, monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Lilla Moroz-Grzelak
W roku 2013 przeprowadzono kwerendę, podczas której zgromadzono materiały obrazowe - oficjalną
emblematyką państw powstałych po rozpadzie Jugosławii i karykatury.
Tradycja pierwotna i jej transgresje w kulturze bułgarskiej („zamurowana niewiasta”, „imanjari”,
„dziewczyna Słońca” i inne)
Temat statutowy (lata 2012-2013; efekt: cykl artykułów)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Grażyna Szwat-Gyłybow
53
Wykonawcy: dr Sylwia Siedlecka, dr Ewelina Drzewiecka
Powstały 3 obszerne artykuły (G. Szwat-Gyłybowej, E. Drzewieckiej, S. Siedleckiej).
Obraz polsko-chorwackich stosunków w prasie epoki drugiej połowy XIX w.
Temat statutowy (lata 2011-2014, efekt: cykl artykułów)
Kierownik tematu statutowego: dr Agnieszka Gucka
Współpraca: dr Damir Agicic, prof. dr Slaven Kale
W roku 2013 wykonano kwerendę biblioteczną i archiwalną.
Chorwacki ruch narodowy i idee niepodległościowe (1860-1883) oraz ich echo w społeczeństwie polskim
Temat statutowy (lata 2006-2013; efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr Agnieszka Gucka
W 2013 roku trwały prace nad monografią.
5. Antropologiczna interpretacja kultury współczesnej
Preteksty. Czytanie kultury po raz wtóry
Temat statutowy (lata 2010-2014, efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: prof. dr hab. Wojciech Burszta
W roku 2013 napisano 3 rozdziały monografii.
3. WIELOKULTUROWOŚĆ, WIELOJĘZYCZNOŚĆ, KONTAKTY I POGRANICZA JĘZYKOWO-KULTUROWE. MNIEJSZOŚCI (JĘZYKOWE, ETNICZNE, RELIGIJNE)
1. Badania nad zachodniosłowiańskimi językami mniejszościowymi/regionalnymi
Zachodniosłowiańskie języki mniejszościowe. Kształtowanie się i funkcjonowanie dwu norm literackiego
(standardowego) języka Łużyczan, górnołużyckiej i dolnołużyckiej, jako proces socjolingwistyczny i
kulturowy. Aspekt historyczny i społeczny
Temat statutowy (lata 2009-2013, efekt: cykl artykułów i monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr Nicole Dołowy-Rybińska54
Wykonawcy: prof. dr hab. Jadwiga Zieniukowa
W roku 2013 kontynuowano badania nad językiem dolnołużyckim; oddano do druku artykuł o języku
tekstów religijnych; przeprowadzono korektę autorsko-wydawniczą dwóch tekstów (rozdziałów
monografii); zabrano głos w dyskusji podczas jednej konferencji sorabistycznej, sorabistycznego
spotkania naukowego, konwersatorium „Mniejszości językowe i etniczne” prowadzonym przez dr E.
Wrocławską. Ponadto opracowano projekt „Elektronicznego słownika górnołużycko-polskiego online” i
wystąpiono o grant na zespołowe opracowanie tego słownika.
Języki regionalne i mniejszościowe w Europie Środkowej – kaszubszczyzna w komunikacji językowej
(przemiany, standaryzacja, funkcjonowanie), świadomość językowa i etniczna Kaszubów, kształtowanie
symbolicznej roli języka, polityka językowa Kaszubów
Temat statutowy (lata 2009-2014, efekt: cykl artykułów i monografia)
Kierownik tematu statutowego: prof. dr hab. Jadwiga Zieniukowa
Wykonawcy: dr Nicole Dołowy-Rybińska
W 2013 roku kontynuowano badania nad współczesnymi kaszubskimi tekstami stylu wysokiego
(język/styl religijny i naukowy); wygłoszono na konferencjach 2 referaty; oddano do druku 3 artykuły;
wzięto udział w dyskusji panelowej na temat obecnej sytuacji kaszubszczyzny oraz rewitalizacji ginącego
języka i kultury Wilamowic (etniczno-językowej germańskiej enklawy w pow. Bielsko-Biała); oddano do
druku tom: J. Zieniukowa, Zagadkowa kaszubszczyzna. Studia o kaszubskim języku regionalnym;
uczestniczono w Radzie Języka Kaszubskiego. Ponadto upowszechnaino wiedzę o języku kaszubskim i
innych językach zagrożonych (udzielono wywiadu do audycji radiowej na temat współczesnej
kaszubszczyzny i języka Wilamowian).
Językowe i pozajęzykowe czynniki kształtujące tożsamość regionalną mieszkańców pogranicza polsko-
niemieckiego
Grant NCN (lata 2011-2013) nr N N104 079739
Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska
Wydano monografię: A Zielińska, Mowa pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie
lubuskim, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 448.
Strategie zaangażowania młodzieży w życie etniczne mniejszości autochtonicznych Europy: instytucje,
działania, wybory tożsamościowe (Kaszubi, Łużyczanie, Bretończycy, Walijczycy)
55
Grant NCN (lata 2011-2014) nr 2011/01/D/HS/02085
Kierownik projektu: dr Nicole Dołowy-Rybińska
W roku 2013 przeprowadzono badania terenowe na Łużycach i w Walii; przeprowadzono kwerendę
biblioteczną w The British Library; przepisano wywiady z Łużyc i Walii i je przetłumaczono;
przeanalizowano materiały z Łużyc i Walii; wzięto udział w konferencjach krajowych i zagranicznych;
opracowano artykuły naukowe.
2. Badania nad językami i tożsamościami grupowymi na pograniczu bałtycko-słowiańskim
Język białoruski w krajach bałtyckich i obwodzie kaliningradzkim
Temat statutowy (lata 2012-2015, efekt: cykl artykułów i monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr Mirosław Jankowiak
W 2013 roku rozpisano 37 stron tekstów, prezentujących gwary białoruskie w łotewskiej Łatgalii a
przeznaczonych do publikacji w książce Gwary białoruskie na Łotwie. Wybór tekstow gwarowych,
pismem fonetycznym.
Ciągłość i zmienność tożsamości (na przykładzie wybranych rodzin ziemiańskich z Litwy)
Temat statutowy (lata 2010-2015, efekt: cykl artykułów, monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Zofia Sawaniewska-Mochowa
W 2013 roku przeprowadzono badania archiwalne w Dziale Rękopisów Biblioteki Litewskiej Akademii
Nauk w Wilnie; ekscerpowano materiał z dzienników Emilii Wróblewskiej.
Obraz Polski i Polaków w literaturze i publicystyce łotewskiej
Temat statutowy (lata 2008-2015, efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr Beata Biesiadowska-Magdziarz
W 2013 roku wykonano prace nad rozdziałami metodologicznymi monografii; opracowano konspekt
roboczy książki. Ponadto na podstawie zgromadzonego materiału wygłoszono referat w języku łotewskim
na międzynarodowej konferencji w Rydze: „Dumpis vai sacelśanās? Ar Polijas vēstures gaitām saistītā
leksika latviešu mācību grāmatās” („Bunt, czy powstanie? Leksyka związana z dziejami historii Polski w
podręcznikach łotewskich”), poprowadzono wykład „Dumny, wyniosły, nadęty... jak Polak. O
stereotypach i o wizerunku Polaka w literaturze łotewskiej początku XX stulecia” na XVII Festiwalu
Nauki w Warszawie; przygotowano do druku: 1. Ar Polijas vēstures gaitām saistītā leksika latviešu
56
mācību grāmatās, 2. Bunt czy powstanie? Obraz Polski i Polaków w źródłach i opracowaniach
historycznych.
Kontakty językowe polsko-wschodniosłowiańsko-litewskie na Podlasiu, Mazowszu północno-wschodnim
i Suwalszczyźnie
Grant NCN (lata 2011-2014) nr N N104 383240
Kierownik projektu: prof. dr hab. Irena Maryniakowa
Wykonawcy: dr hab. prof. dr hab. Janusz Siatkowski, dr hab. prof. IS PAN Dorota Rembiszewska, dr
Kazimiera Pastusiak
W 2013 roku opracowano Słownik gwar Podlasia w zakresie zespołu gwarowego języka polskiego,
języka białoruskiego i ukraińskiego oraz gwary rosyjskiej staroobrzędowców. Słownik zawiera około
3200 haseł semantycznych. Przygotowano do włączenia materiał z litewskiej gwary puńskiej.
Opracowano rozdział Kontakty językowe gwar północnego Mazowsza, Podlasia i Suwalszczyzny.
Przygotowano materiał słownikowy do sporządzenia ilustracji przedmiotów należących do dawnej
kultury materialnej Podlasia. W ramach tematu grantu opublikowano 3 artykuły, oddano do druku 1.
Polska mniejszość językowa na Ukrainie
Temat statutowy (lata 2013-2018, efekt: cykl artykułów)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska
W roku 2013 przeprowadzono badania terenowe; opublikowano 3 artykuły; wygłoszno 3 referaty na
konferencjach naukowych.
Złożono wnioski grantowe do NPRH na lata 2014-2019:
Polskie dziedzictwo językowe. Multimedialna dokumentacja polszczyzny kresowej z opracowaniem
naukowym
Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska
Wykonawcy: dr Ewa Golachowska, dr Małgorzata Ostrówka, dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking,
dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska, dr hab. IJP PAN Ewa Dzięgiel, dr hab. prof. IS PAN Zofia
Sawaniewska-Mochowa, dr Mirosław Jankowiak, dr Katarzyna Czarnecka, dr Dorota Kowalska, mgr
Ludmiła Januszewska, mgr Marta Wojewódzka
Zaplanowano wykonanie multimedialnej bazy danych – dokumentacji odmian geograficznych i
57
społecznych współczesnego mówionego języka polskiego na terytorium dawnych Kresów Wschodnich,
czyli w krajach: Białoruś, Litwa, Łotwa, Ukraina, częściowo w Rumunii na obszarze historycznej
Bukowiny - oraz jej upowszechnienie w Internecie.
Czy powstaje „nowa” polszczyzna kresowa? Współczesna polszczyzna młodzieży na Litwie, Łotwie,
Białorusi i Ukrainie a dziedzictwo polszczyzny kresowej. Ujęcie porównawcze
Kierownik projektu: dr Ewa Golachowska
Wykonawcy: dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska, dr hab. Lech Suchomłynow, doc. dr Barbara
Dwilewicz, dr Małgorzata Ostrówka, dr Olga Gouchtcheva, dr Anna Żebrowska, dr Magdalena
Pokrzyńska, mgr Marta Wojewódzka, mgr Mikołaj Bondarew, mgr Kristine Kunicka
Zaplanowano wydanie monografii.
Złożono wniosek grantowy do NPRH na lata 2014-2018:XIX wieczne rękopiśmienne słowniki przekładowe z Litwy jako wspólne dziedzictwo językowo-
kulturowe polskie i litewskie (ze szczególnym uwzględnieniem spuścizny leksykograficznej ks.
Antoniego Juszkiewicza)
Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Zofia Sawaniewska-Mochowa
Wykonawcy: doc. dr Elena Zabarskaitė, dr Danuta Roszko, dr Zita Šimėnaitė, dr Vilija
Sakalauskienė, mgr Marta Hartenberger, mgr Birutė Gudelienė
Zaplanowano: 1. przygotowanie w formie komputeropisu monografii polsko-litewskiej (ok. 30 ark.
wyd.), przedstawiającej analizę całej spuścizny leksykograficznej Antoniego Juszkiewicza z
tłumaczeniem części polskiej na litewski i odwrotnie; 2. przygotowanie w postaci komputeropisu
transliteracji korpusu źródeł waz z komentarzami archiwalnymi i językowymi do przyszłej edycji
krytycznej; 3. utrwalenie znacznej części spuścizny leksykograficznej Juszkiewicza (około 5 tys.
stron) na płycie DVD.
4. ETNOLINGWISTYKA SLAWISTYCZNA. BADANIA JĘZYKOWEGO OBRAZU ŚWIATA
Językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów na tle porównawczym Międzynarodowe
konwersatorium afiliowane w IS PAN od 2009
Kierownik konwersatorium: prof. dr hab. Jerzy Bartmiński
Sekretarz: dr Iwona Bielińska-Gardziel, dr Dorota Pazio-Wlazłowska58
Współpraca międzynarodowa z 120 naukowcami w ramach konwersatorium EUROJOS.
W roku 2013 wykonano prace redakcyjno-techniczne nad przygotowywanymi do druku 3 tomami
pokonferencyjnymi.
Metody analizy językowego obrazu świata (JOS) w kontekście badań porównawczych
Grant NPRH (lata 2012-2015) nr 12H 12 0182 81
Kierownik projektu: prof. dr hab. Jerzy Bartmiński
Wykonawcy: prof. dr hab. Wojciech Chlebda, dr Iwona Bielińska-Gardziel
W roku 2013 zorganizowano konferencję oraz dwa spotkania warsztatowe, na których wypracowano
narzędzia pojęciowe oraz metodę opisu pojęć; kontynuowano ekscerpcję materiałów tekstowych z
korpusu języka polskiego PWN i archiwów wysokonakładowych czasopism; przygotowywano tekst
dotyczący profilowania pojęcia DOM we współczesnym polskim dyskursie publicznym.
Słownik stereotypów i symboli ludowych
Temat statutowy realizowany w ramach umowy z UMCS
Kierownik tematu statutowego: prof. dr hab. Jerzy Bartmiński
Wykonawcy: dr hab. prof. IS PAN Ewa Masłowska, dr Iwona Bielińska-Gardziel
W 2013 roku przeprowadzono ekscerpcję uzupełniającą z 39. t. Kolberga do haseł z grup tematycznych:
1. Drzewa, krzewy, krzewinki; 2. Zboża, warzywa, chwasty; 3. Zioła, kwiaty, grzyby; 4. Skupiska roślin.
Ponadto zdigitalizowano wybrane grupy haseł kartoteki etnolingwistycznej: pole, religia, zaświaty,
uczucia oraz wybrane hasła kartoteki aksjologicznej UMCS.
Rodzina w polskiej kulturze ludowej (językowy obraz świata)
Temat statutowy (lata 2008-2015, efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr Iwona Bielińska-Gardziel
W roku 2013 kontynuowano badania terenowe (prowadzone w oparciu o samodzielnie przygotowany
kwestionariusz dotyczący tematu) m.in. na Podlasiu, Mazowszu, Lubelszczyźnie, Podhalu; wykonano
transkrypcję i zarchiwizowano nagrania wywiadów; przeprowadzono dalszą ekscerpcję materiałów
źródłowych oraz kwerendę w Pracowni Atlasu Gwar Polskich w Krakowie; wygłoszono referaty na
konferencjach.
Językowo-kulturowy obraz duszy w polskiej kulturze tradycyjnej
59
Temat statutowy (lata 2013-2014, efekt: cykl artykułów)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Ewa Masłowska
W roku 2013 opracowano do druku 2 artykuły; przygotowano projekt interdyscyplinarnej konferencji
„Dusza – jej ojczyzny i językowo-kulturowy status”.
Stereotyp religii we współczesnym języku rosyjskim
Temat statutowy (lata 2011-2015, efekt: cykl artykułów, monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr Dorota Pazio-Wlazłowska
W roku 2013 przeanalizowano literaturę przedmiotu; przeprowadzono ekscerpcję materiału z prasy
wysokonakładowej; przeanalizowano dane tekstowe; wygłoszono 3 referaty na konferencjach
naukowych.
5. JĘZYKOZNAWSTWO SYNCHRONICZNE: BADANIA KONFRONTATYWNE, SEMANTYKA, KOGNITYWIZM, LINGWISTYKA KORPUSOWA
1. Slawistyczna lingwistyka korpusowa
Język bułgarski, polski i rosyjski w semantycznych aspektach konfrontatywnych
i kognitywnych oraz w świetle podstawowych wymagań lingwistyki korpusowej
Temat statutowy (lata 2011-2015, efekt: Cognitives Sudies / Etudes Cognitives 14, Współczesny słownik
bułgarsko - polski , zeszyt I, semantyka i konfrontacja językowa, t. V)
Kierownik tematu statutowego: prof. dr hab. Violetta Koseska
Wykonawcy: dr Anna Kisiel, dr Joanna Satoła-Staśkowiak, dr Wojciech Sosnowski
W roku 2013 przygotowano do druku pierwszy zeszyt „Współczesnego słownika bułgarsko-polskiego”
autorstwa prof. dr hab. V. Koseskiej-Toszewej, dr J. Satoły-Staśkowiak; przygotowano szereg artykułów
naukowych; współpracowano z językoznawcami i informatykami z Bułgarii, Polski i Ukrainy;
uczestniczono w wyjazdach badawczych do Kijowa (Ukraińska Akademia Nauk) i Sofii (Bułgarska
Akademia Nauk). Prof. dr hab. Violetta Koseska i dr Joanna Satoła-Staśkowiak uczestniczyły w
Kongresie Bułgarystyki w Sofii i w tematycznych konferencjach naukowych organizowanych przez
ośrodki naukowe za granicą (w Sofii oraz w Kijowie) oraz w polsko-ukraińskiej sesji naukowej w
Warszawie. Zorganizowano międzynarodową konferencję w Warszawie. Kontynuowano prace nad
Słownikiem rosyjsko-polsko-bułgarskim. Wydano 13 tom „Cognitive Studies | Etudes Cognitives” (CS|
EC), gdzie opublikowano artykuły autorstwa członków zespołu.
60
CLARIN ( Common Language Resources and Technology Infrastructure ) – Polskie wspólne zasoby
językowe i infrastruktura technologiczna – w ramach Polskiej Mapy Drogowej Infrastruktury Badawczej
oraz European Roadmap for Research Infrastructures, European Strategy Forum on Research
Infrastructures jako część europejskiego projektu CLARIN
Grant Komisji Europejskiej (2011-2015 (finansowany od 2013)
Kierownik projektu z ramienia Instytutu Slawistyki PAN: prof. dr hab. Violetta Koseska
Wykonawcy: dr hab. prof. IS PAN Roman Roszko, dr Danuta Roszko, dr Anna Kisiel, dr Joanna Satoła-
Staśkowiak, dr Wojciech Sosnowski
W roku 2013 pod kierownictwem dr. Wojciecha Sosnowskiego Moduł 8 zebrał ponad 3 miliony
słowoform z literatury pięknej i dokumentów w językach: polskim, bułgarskim i rosyjskim. Pod
kierownictwem dr. hab. prof. IS PAN Romana Roszki Moduł 9 zebrał 4, 5 miliona słowoform z
literatury pięknej i dokumentów w językach polskim i litewskim. Dla modułu M8 dr Joanna Satoła-
Staśkowiak pozyskała większą część tekstów; dr Wojciech Sosnowski i prof. dr hab. Violetta Koseska-
Toszewa pozyskali prawa autorskie od autorów, tłumaczy i agentów autorów.
2. Badania konfrontatywne słowiańsko-słowiańskie i słowiańsko-niesłowiańskie
Wprowadzenie do bałkanologii
Temat statutowy (lata 2010-2014; efekt: monografia)
Kierownik tematu statutowego: prof. dr hab. Irena Sawicka
Wykonawcy: dr hab. prof. IS PAN Jolanta Sujecka
W 2013 roku przygotowano do druku monografię.
Struktura sylaby w języku albańskim
Temat statutowy (wieloletni temat statutowy)
Kierownik tematu statutowego: prof. dr hab. Irena Sawicka
W roku 2013 opracowano i wygłoszono referat „Syllable patterns in Souyth-Eastern Europe” na
konferencji “Balkan Linguistics Annual Conference of the Balkan Linguistic Commission”, 6-7.05.2013,
Toruń.
61
Miejsce fonetyki macedońskiej w ramach słowiańskiego i bałkańskiego świata językowego
Grant NCN (lata 2013 -2016) nr 2013/08/M/HS2/00438
Kierownik projektu: prof. dr hab. Irena Sawicka
Wykonawcy projektu: dr hab. Anna Cychnerska
W roku 2013 opracowano szczegółowy konspekt całości opracowania monograficznego zagadnienia w
formie maszynopisu (ok. 50 stron); rozpoczęto gromadzenie greckiego materiału dialektalnego;
rozpoczęto opracowywanie grup samogłoskowych.
Z zagadnień rozgraniczenia semantyki i pragmatyki (na wybranym materiale językowym)
Temat statutowy (wieloletni temat statutowy)
Kierownik tematu statutowego: dr Maksim Duškin
W roku 2013 przygotowywano artykuły z zakresu definiowania i opisu zjawisk semantycznych i
pragmatycznych w słownikach rosyjskich i polskich, a także z wybranych zagadnień semantycznych i
pragmatycznych związanych z polskimi i rosyjskimi wyrażeniami liczebnikowymi i ilościowymi
Specyfika leksyki i słowotwórstwa jezyków słowiańskich na początku XXI wieku
Temat statutowy (lata 2013-2016; efekt: cykl artykułów, monografia)
Kierownik tematu statutowego: dr Zofia Rudnik-Karwatowa
Wykonawcy: dr Marcin Fastyn, dr Paweł Kowalski, mgr Jakub Banasiak, mgr Bożena Itoya; współpraca:
prof. O. Jermakowa, prof. Galina Nieszczymenko, dr Jana Wachtarczykova, dr Zdenka Opavska.
W 2013 r. opracowano koncepcję tomu. Sporządzono plan wstępnych wersji roboczych rozdziałów.
Opracowano tekst artykułu do druku, wzięto udział w konferencjach i zebraniu naukowym.
W 2013 przyznano granty NCN, które będą realizowane od roku 2014:
Tendencje rozwojowe słowotwórstwa albańskiego od XVI do XXI w. w czasie i przestrzeni
Grant NCN (lata 2014-2016)
Kierownik projektu: dr Artur Karasiński
Zaplanowano przygotowanie komputeropisu monografii.
Konfrontacja słowotwórcza języków bałkańskich ,
Grant NCN (lata 2014-2016)
Kierownik projektu: prof. dr hab. Viara Maldjieva
Wykonawcy: dr Artur Karasiński, dr hab. Anna Cychnerska, dr Tomasz Cychnerski, dr Natalia Długosz
62
Zaplanowno przygotowanie maszynopisu monografii.
6. NOWOCZESNE SYSTEMY INFORMACJI NAUKOWEJ
Bibliografia językoznawstwa slawistycznego za rok 2005 (z uzupełnieniami za lata 1992-2004).
Metodologia nowoczesnej bibliografii
Temat statutowy (wieloletni temat statutowy)
Kierownik tematu statutowego: dr Zofia Rudnik-Karwatowa
Wykonawcy: dr Marcin Fastyn, dr Paweł Kowalski, mgr Jakub Banasiak, mgr Bożena Itoya, mgr Zenon
Mikos; współpraca: prof. V. Kulpiny, dr M. Aleksejewej, dr O. Ostapczuk, dr J. Papcunovej, dr J.
Volkavy i in.
W roku 2013 opublikowano zespołowo bibliografię światowego językoznawstwa slawistycznego za rok
2005 z uzupełnieniami za lata poprzednie w formie dokumentu elektronicznego, dostępnego online:
www.isybislaw.ispan.waw.pl; przygotowano wersje robocze kilku tekstów artykułów; opublikowano
artykuł w czasopiśmie z listy ERIH; wygłoszono referaty na XV Międzynarodowym Kongresie
Slawistów w Mińsku (20-26.08.2013), międzynarodowej konferencji w Warszawie (3-4.10.2013) i
zebraniach naukowych w Polsce i za granicą; zorganizowano międzynarodową konferencję naukową
„Nowoczesne systemy slawistycznej informacji bibliograficznej - dziś i jutro”, 3-4.10, Warszawa;
zorganizowano i moderowano blok tematyczny ”Informacionno-poiskovye jazyki v sisteme slavističeskoj
informacii iSybislaw: segodnja i zavtra” na XV Międzynarodowym Kongresie Slawistów, 24.08, Mińsk.
Badania spuścizny pracowników IS PAN
Temat statutowy (lata 2011-2014)
Kierownik tematu statutowego: dr hab. prof. IS PAN Dorota Rembiszewska
Wykonawcy: dr hab. prof. IS PAN Ewa Masłowska
W 2013 roku opracowano 6 zespołów aktowych; wzięto udział w konferencjach archiwalnych.
63
IV. GRANTY
1. GRANTY NARODOWEGO CENTRUM NAUKI AFILIOWANE W IS PAN
1. Granty zakończone
1.1. Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska
Tytuł projektu: Językowe i pozajęzykowe czynniki kształtujące tożsamość regionalną mieszkańców
pogranicza polsko-niemieckiego (na przykładzie ziemi lubuskiej)
Numer projektu: N N104 079739
Okres realizacji: 2010-2013
Jednostka finansująca: NCN
W 2013 grant ukończono. Wydano monografię pt. Mowa pogranicza. Studium o językach i tożsamości w
regionie lubuskim.
2. Granty w trakcie realizacji
2.1. Kierownik projektu: prof. dr hab. Irena Maryniakowa
Tytuł projektu: Kontakty językowe polsko-wschodniosłowiańsko-litewskie na Podlasiu, Mazowszu
północno-wschodnim i Suwalszczyźnie
Numer projektu: N N104 383240
Wykonawcy projektu: dr hab. prof. IS PAN Dorota Rembiszewska, prof. dr hab. Janusz Siatkowski, dr
Kazimiera Pastusiak
Okres realizacji: 2011-2014
Jednostka finansująca: NCN
Przewidywany efekt końcowy projektu: monografia pt. Kontakty językowe polsko-
wschodniosłowiańsko-litewskie na Podlasiu, Mazowszu północno-wschodnim i Suwalszczyźnie
W 2013 roku opracowano Słownik gwar Podlasia w zakresie zespołu gwarowego języka polskiego,
języka białoruskiego i ukraińskiego oraz gwary rosyjskiej staroobrzędowców. Słownik zawiera około
64
3200 haseł semantycznych. Przygotowano do włączenia materiał z litewskiej gwary puńskiej.
Opracowano rozdział Kontakty językowe gwar północnego Mazowsza, Podlasia i Suwalszczyzny.
Przygotowano materiał słownikowy do sporządzenia ilustracji przedmiotów należących do dawnej
kultury materialnej Podlasia. W ramach tematu grantu opublikowano następujące artykuły: 1. I.
Maryniakowa, Tempo przemian językowych wśród ludności Ciechanowca na Podlasiu, „Linguistica
Copernicana”, 2 (8) / 2012, Toruń, s. 77-86; 2. I. Maryniakowa, Początki badań kultury i języka
staroobrzędowców w Polsce, „Acta Baitico-Slavica”, t. 37, SOW, Warszawa 2013; 3. D. K.
Rembiszewska, J. Siatkowski, Nazwy stopni pokrewieństwa w gwarach wschodniosłowiańskich
Białostocczyzny na tle ogólnosłowiańskim (OLA), Lublin 2013, „Teka Komisji Polsko-Ukraińskich
Związków Kulturowych PAN Oddział w Lublinie”, t. 7, s. 135-142. Ponadto do druku przyjęto artykuł: I.
Maryniakowa, Związki frazeologiczne i przysłowia w mowie mieszkańców Ciechanowca i okolicznych
wsi, „Semantyka a konfrontacja językowa”, t. V, SOW.
2.2. Kierownik projektu: dr Nicole Dołowy-Rybińska
Tytuł projektu: Strategie zaangażowania młodzieży w życie etniczne mniejszości autochtonicznych
Europy: instytucje, działania, wybory tożsamościowe (Kaszubi, Łużyczanie, Bretończycy, Walijczycy)
Numer projektu: 2011/01/D/HS/02085
Okres realizacji: 2011-2014
Jednostka finansująca: NCN
Przewidywany efekt projektu: raport z badań w postaci maszynopisu
W 2013 roku przeprowadzono badania terenowe w Walii (4 tygodnie) i na Łużycach (4 tygodnie),
podczas których przeprowadzono 50 wywiadów (w języku angielskim i górnołużyckim). Materiały
zostały spisane, przełożone na język polski oraz opracowane naukowo. Dr Dołowy-Rybińska odbyła
dwutygodniową kwerendę biblioteczną w londyńskiej The British Library, wzięła udział w pięciu
konferencjach krajowych i dwóch zagranicznych. Przygotowała do druku sześć artykułów.
2.3. Kierownik projektu: dr Joanna Roszak
Tytuł projektu: Miejsce i imię. Poeci niemieckojęzyczni żydowskiego pochodzenia
Numer projektu: 2012/05/B/HS2/04129
Okres realizacji: 2013-2014
Jednostka finansująca: NCN65
Przewidywany efekt projektu: wydanie monografii Miejsce i imię. Poeci żydowscy języka niemieckiego
W 2013 roku przeprowadzono kwerendy w Paryżu oraz część kwerend w Warszawie i Berlinie.
Przygotowano znaczną część monografii grantowej. Zorganizowano konferencję „Mur. Perspektywa
komparatystyczna” oraz ustalono termin wydania książki zbiorowej poświęconej twórczości Piotra
Matywieckiego.
2.4. Kierownik projektu: prof. dr hab. Irena Natalia Sawicka
Tytuł projektu: Miejsce fonetyki macedońskiej w ramach słowiańskiego i bałkańskiego areału
językowego
Numer projektu: 2013/08/M/HS2/00438
Kierownik projektu: prof. dr hab. Irena Sawicka
Wykonawcy projektu: dr hab. Anna Cychnerska
Okres realizacji: 2013-2016
Jednostka finansująca: NCN
Przewidywany efekt projektu: monografia w formie maszynopisu
W 2013 roku opracowano szczegółowy konspekt całości (ok. 50 stron). Zaczęto gromadzić grecki
materiał dialektalny oraz opracowywać grupy samogłoskowe.
2.5. Kierownik projektu: prof. dr hab. Viara Maldjieva
Tytuł projektu: Konfrontacja słowotwórcza języków bałkańskich
Numer projektu: 2013/09/B/HS2/02778
Wykonawcy: dr Artur Karasiński, dr hab. Anna Cychnerska, dr Tomasz Cychnerski, dr Natalia Długosz
Okres realizacji: 2014-2017
Jednostka finansująca: NCN
Przewidywany efekt projektu: komputeropis monografii
2.6. Kierownik projektu: dr Artur Karasiński
Tytuł projektu: Tendencje rozwojowe słowotwórstwa albańskiego od XVI do XXI w. w czasie i
przestrzeni
Numer projektu: 2013/09/D/HS2/02779
66
Okres realizacji: 2014-2016
Jednostka finansująca: NCN
Przewidywany efekt projektu: komputeropis monografii
1. Granty zakwalifikowane do finansowania (nie podpisano jeszcze umowy grantowej)
1.1. STAŻE PODOKTORSKIE NARODOWEGO CENTRUM NAUKI AFILIOWANE W INSTYTUCIE SLAWISTYKI PAN
1. Kierownik projektu: dr Anna Kisiel
Tytuł projektu: Polskie tzw. partykuły spajające związane z procesem wnioskowania a ich bułgarskie
odpowiedniki. Porównawcze studium semantyczne
Numer projektu: 2012/04/S/HS2/00319
Okres realizacji: 2012-2015
Jednostka finansująca: NCN
2. Kierownik projektu: dr Agnieszka Pasieka
Tytuł projektu: Oblicza polskości. Antropologiczne studium zróżnicowania tożsamości narodowej i
obywatelskiej
Numer projektu: 2012/04/S/HS3/00370
Okres realizacji: 2012- 2015
Jednostka finansująca: NCN
2. GRANTY W RAMACH NARODOWEGO PROGRAMU ROZWOJU HUMANISTYKI MNISW AFILIOWANE W IS PAN
1. Kierownik projektu: prof. dr hab. Jerzy Bartmiński
Tytuł projektu: Metody analizy językowego obrazu świata (JOS) w kontekście badań porównawczych
Numer projektu: 12H 12 0182 81
Wykonawcy: prof. dr hab. Wojciech Chlebda, dr Iwona Bielińska-Gardziel
Okres realizacji: 2012-2015
67
2. Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik
Tytuł projektu: Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian. Seria łacińska. Tom 1: starożytność
Numer projektu: 11H 12 0313 81
Wykonawcy: dr Anna Kotłowska, mgr Barbara Grunwald-Hajdasz
Okres realizacji: 2012-2016
3. Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Mariola Jakubowicz
Tytuł projektu: Kontynuacja Słownika Prasłowiańskiego
Numer projektu: 11H 11 026480
Wykonawcy: dr Bożena Cząstka-Szymon, dr Tomasz Kwoka, dr Bogumił Ostrowski, dr Beata
Raszewska-Żurek, mgr Paweł Swoboda
Okres realizacji: 2012-2016
4. Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Elżbieta Kędelska
Tytuł projektu: Słownik Bartłomieja z Bydgoszczy - wersja polsko-łacińska
Numer projektu: 11H 12 0278 81
Wykonawcy: dr Lucyna Jankowiak, dr Arleta Łuczak, dr Maria Trawińska
Okres realizacji: 2012-2017
5. Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Dorota Krystyna Rembiszewska
Tytuł projektu: Komputerowy system ewidencji archiwaliów do Atlasu gwar wschodniosłowiańskich
Białostocczyzny i Słownika bohemizmów
Numer projektu: 11 H 11 001680
Okres realizacji: 2012-2015
68
3. GRANT W KONKURSIE MNISW “INDEX PLUS” NA FINANSOWANIE PROJEKTU “POLSKIE CZASOPISMA SLAWISTYCZNE ONLINE. WDROŻENIE INNOWACYJNEGO SYSTEMU PRACY I OPROGRAMOWANIA OPEN
JOURNAL SYSTEMS”
Tytuł projektu: Polskie czasopisma slawistyczne online. Wdrożenie innowacyjnego systemu pracy i
oprogramowania Open Journal Systems
Numer projektu: 75/IxP/dem/2012
Okres realizacji: 2013-2014
Jednostka finansująca: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (w ramach konkursu Index Plus)
Zob. więcej: Sprawozdanie z działalności Instytutu Slawistyki PAN w 2013 roku, II. Osiągnięte wyniki,
1.6. Wydawanie czasopism i ich udostępnianie w Internecie.
4. KONTRAKTY W RAMACH PROGRAMU RAMOWEGO UE
1. Kierownik projektu: prof. dr hab. Violetta Koseska-Toszewa
Tytuł projektu: Projekt Europejski CLARIN Common Language Resources and Technology
Infrastructure) - projekt naukowy, włączony do tzw. mapy drogowej ESFRI (European Roadmap for
Research Infrastructures, European Strategy Forum on Research Infrastructures) – Seventh Framework
Programme
Wykonawcy: dr hab. prof. IS PAN Roman Roszko, dr Danuta Roszko, dr Wojciech Sosnowski, dr Joanna
Satoła-Staśkowiak, dr Anna Kisiel
Okres realizacji: 2011(finansowany od 2013)-2015
Zob.: Sprawozdanie z działalności Instytutu Slawistyki PAN w 2013 roku, II. Osiągnięte wyniki, 1.1.
Udział w projektach międzynarodowych
4.1. KONTRAKTY W RAMACH INNYCH PROGRAMÓW UE
1. Tytuł projektu: Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych
69
Kierownik projektu: mgr Zbigniew Trzciński
Wykonawcy: dr Zofia Rudnik-Karwatowa, dr Marcin Fastyn, mgr Zenon Mikos, mgr Bożena Itoya, dr
Paweł Kowalski, mgr Jarosław Bojar, mgr Krystyna Budek, mgr Paweł Płociński, mgr Katarzyna
Sosnowska-Gizińska, mgr Zbigniew Trzciński, mgr Marta Wojewódzka (pracownia digitalizacji).
Okres realizacji: I 2011 – III 2014
Zob.: Sprawozdanie z działalności Instytutu Slawistyki PAN w 2013 roku, II. Osiągnięte wyniki, 1.1.
Udział w projektach międzynarodowych
5. WNIOSKI NA PROJEKTY BADAWCZE ZŁOŻONE W 2013
1. Wykaz wniosków na projekty badawcze złożonych w konkursie Ministerstwa Nauki i
Szkolnictwa Wyższego pt. Narodowy Program Rozwoju Humanistyki
Moduł badawczy 1.1. na projekty o kluczowym znaczeniu dla dziedzictwa i kultury narodowej
Tytuł projektu: Polskie dziedzictwo językowe. Multimedialna dokumentacja polszczyzny
kresowej z opracowaniem naukowym
Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska
Wykonawcy: dr Ewa Golachowska, dr Małgorzata Ostrówka, dr hab. prof. IS PAN Anna
Engelking, dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska, dr hab. IJP PAN Ewa Dzięgiel, dr hab.
prof. IS PAN Zofia Sawaniewska-Mochowa, dr Mirosław Jankowiak, dr Katarzyna
Czarnecka, dr Dorota Kowalska, mgr Ludmiła Januszewska, mgr Marta Wojewódzka
Tytuł projektu: Słowniki mówionej polszczyzny na Kresach północno-wschodnich.
Leksykalne bogactwo ginącej odmiany języka polskiego
Kierownik projektu: prof. dr hab. Iryda Pabis
Wykonawcy: dr Małgorzata Ostrówka, dr Beata Biesiadowska-Magdziarz, dr Mirosław
Jankowiak
70
Moduł 1.2. na projekty naukowe we współpracy międzyśrodowiskowej i interdyscyplinarnej
Tytuł projektu: Czy powstaje „nowa” polszczyzna kresowa? Współczesna polszczyzna
młodzieży na Litwie, Łotwie, Białorusi i Ukrainie a dziedzictwo polszczyzny kresowej.
Ujęcie porównawcze
Kierownik projektu: dr Ewa Golachowska
Wykonawcy: dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska, dr hab. Lech Suchomłynow, doc. dr
Barbara Dwilewicz, dr Małgorzata Ostrówka, dr Olga Gouchtcheva, dr Anna Żebrowska, dr
Magdalena Pokrzyńska, mgr Marta Wojewódzka, mgr Mikołaj Bondarew, mgr Kristine
Kunicka
Tytuł projektu: Elektroniczny słownik górnołużycko-polski online
Kierownik projektu: prof. dr hab. Jadwiga Zieniukowa
Wykonawcy: dr Maksim Duškin, dr Natalia Urbańczyk-Adach, dr Katja Brankačkec, mgr
Zdzisław Kłos, mgr Jan Měškank, mgr Bożena Itoya, mgr Anna Jakubowska
Tytuł projektu: XIX-wieczne rękopiśmienne słowniki przekładowe z Litwy jako wspólne
dziedzictwo językowo-kulturowe polskie i litewskie (ze szczególnym uwzględnieniem
spuścizny leksykograficznej ks. Antoniego Juszkiewicza)
Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Zofia Sawaniewska-Moch
Wykonawcy: doc. dr Elena Zabarskaitė, dr Danuta Roszko, dr Zita Šimėnaitė, dr Vilija
Sakalauskienė, mgr Marta Hartenberger, mgr Birutė Gudelienė
Moduł upowszechniający wyniki badań 3.1.
Tytuł projektu: Monografie slawistyczne. Językoznawstwo i kulturoznawstwo
2. Wykaz wniosków na projekty badawcze złożonych w konkursach Narodowego Centrum
Nauki71
Konkurs Harmonia 4 na projekty badawcze realizowane w ramach współpracy
międzynarodowej
Tytuł projektu: Miejsce fonetyki macedońskiej w ramach słowiańskiego i bałkańskiego areału
językowego
Kierownik projektu: prof. dr hab. Irena Sawicka
Wykonawcy: prof. dr Zuzanna Topolińska, prof. dr Marjan Markovikj, dr hab. Anna
Cychnerska, mgr Sonja Milenkovska, mgr Angelina Pancevska
Konkurs OPUS 5 na projekty badawcze
Tytuł projektu: Europejska refleksja nad polską ideą narodowo-państwową od końca XVIII
wieku do 1863 roku
Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Joanna Nowak
Wykonawcy: dr hab. prof. SWPS Krzysztof Jaskułowski, dr Katarzyna Wrzesińska, dr
Agnieszka Gucka, dr Damian Pałka, dr Karolina Golemo
Tytuł projektu: Konfrontacja słowotwórcza języków bałkańskich
Kierownik projektu: prof. dr hab. Viara Maldjieva,
Wykonawcy: dr Artur Karasiński, dr Anna Cychnerska, dr Natalia Długosz, dr Tomasz
Cychnerski
Tytuł projektu: Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Bukowińskie spotkania” – idea
integracji narodów Europy Środkowej, jej realizacja i efekty społeczne
72
Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska
Wykonawcy: dr Magdalena Pokrzyńska
Tytuł projektu: Właściwości składniowe czasowników jako baza ich zintegrowanego opisu
leksykograficznego (w perspektywie konfrontatywnej polsko-bułgarsko-rosyjskiej)
Kierownik projektu: prof. dr hab. Małgorzata Korytkowska
Wykonawcy: prof. dr hab. Aleksander Kiklewicz, dr Julia Mazurkiewicz-Sułkowska, dr
Agnieszka Zatorska
Konkurs SONATA 5 na projekty badawcze realizowane przez osoby rozpoczynające karierę
naukową posiadające stopień naukowy doktora
Tytuł projektu: Tendencje rozwojowe słowotwórstwa albańskiego od XVI do XXI w. w czasie i
przestrzeni
Kierownik: dr Artur Karasiński
Konkurs OPUS 6 na projekty badawcze
Tytuł projektu: Literacki obraz Lwowa wielokulturowego z perspektywy antropologicznej
Kierownik projektu: dr Katarzyna Kotyńska
Tytuł projektu: Sandhi w językach słowiańskich. Część 2
Kierownik projektu: dr Magdalena Osowicka-Kondratowicz
Wykonawcy: prof. dr hab. Irena Sawicka, dr hab. Anna Cychnerska, dr Agnieszka Serowik, mgr
Agata Trawińska
Tytuł projektu: Właściwości składniowe czasowników jako baza ich zintegrowanego opisu
leksykograficznego (w perspektywie konfrontatywnej polsko-bułgarsko-rosyjskiej)
73
Kierownik projektu: prof. dr hab. Małgorzata Korytkowska
Wykonawcy: prof. dr hab. Aleksander Kiklewicz, dr Julia Mazurkiewicz-Sułkowska, dr
Agnieszka Zatorska
Konkurs SONATA 6 na projekty badawcze realizowane przez osoby rozpoczynające karierę
naukową posiadające stopień naukowy doktora
Tytuł projektu: „Sorry Polsko”. Wojna kultur w polskiej muzyce rockowej
Kierownik projektu: dr Piotr Zańko
Wykonawcy: dr Anna Jawor
Ogółem:
Liczba wniosków złożonych w konkursach grantowych: 17
Liczba wniosków w rozpatrywaniu: 10
Liczba wniosków, które nie otrzymały finansowania: 4
Liczba wniosków zakwalifikowanych do finansowania: 3
6. UCZESTNICTWO W GRANTACH AFILIOWANYCH POZA INSTYTUTEM SLAWISTYKI PAN
Prof. dr hab. Wojciech Burszta
Kierownik projektu: dr hab. prof. SWPS Mariusz Czubaj
Tytuł projektu: Stadion-Miasto-Kultura. Euro 2012 i przemiany kultury polskiej
Data rozpoczęcia: 2011
Data zakończenia: 2013
Afiliacja: Instytut Badań Przestrzeni Publicznej
Jednostka finansująca: NCK
Prof. dr hab. Wojciech Burszta, dr Anna Jawor
Kierownik projektu: prof. dr hab. Wojciech Burszta
74
Wykonawcy projektu: dr Piotr Majewski, dr Elżbieta Sekuła, dr hab. prof. SWPS Krzysztof Jaskułowski,
dr Katarzyna Majbroda
Tytuł projektu: Wizje narodu w polskich podręcznikach do nauki historii - porównawcze badania
antropologiczne
Data rozpoczęcia: 2013
Data zakończenia: 2016
Afiliacja: Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
Jednostka finansująca: NCN
Dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik, dr Dorota Leśniewska
Kierownik projektu: dr hab. Adam Krawiec
Wykonawcy projektu: prof. dr hab. Andrzej Brencz, dr hab. Ilona Czamańska, dr hab. Jarosław Dudek, dr
hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik, dr hab. Jarosław Jarzewicz, dr hab. Adam Krawiec, dr Dorota
Leśniewska, dr hab. Krzysztof Polek, dr hab. Zdzisław Pentek, dr hab. Jan Prostko-Prostyński, dr Joanna
Rękas, dr hab. Stanisław Rosik, dr hab. Dariusz A. Sikorski, prof. dr hab. Leszek Słupecki, prof. dr hab.
Jerzy Strzelczyk, prof. dr hab. Bogdan Walczak, dr hab. Rafał Witkowski
Tytuł projektu: Historia i kultura dawnych Słowian
Data rozpoczęcia: 2012
Data zakończenia: 2015
Afiliacja: Wydział Historyczny UAM
Jednostka finansująca: MNiSW (w ramach konkursu NPRH)
Dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking
Kierownik projektu: dr Karolina Bielenin-Lenczowska
Wykonawcy: dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking, dr hab. Anna Cychnerska
Tytuł projektu: Macedońskie Porecze w 80 lat po badaniach Józefa Obrębskiego. Antropologiczne
studium ciągłości i zmiany
Data rozpoczęcia: 2012
Data zakończenia: 2015
Afiliacja: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW
Jednostka finansująca: NCN
Dr Elżbieta Janicka, mgr Anna Zawadzka
75
Kierownik projektu: prof. dr hab. Maryla Hopfinger-Amsterdamska
Wykonawcy projektu: dr Aranzazu Calderon Puerta, dr Katarzyna Chmielewska, dr Helena Datner, dr
Elżbieta Janicka, mgr Ewa Koźmińska-Frejlak, dr Bożena Umińska-Keff, mgr Wojciech Wilczyk, mgr
Anna Zawadzka, dr Tomasz Żukowski
Tytuł projektu: Wobec Zagłady. Ku demitologizacji kategorii opisu
Data rozpoczęcia: 2013
Data zakończenia: 2018
Afiliacja: IBL PAN
Jednostka finansująca: MNiSW (w ramach konkursu NPRH)
Dr Elżbieta Janicka
Kierownik projektu: dr Tomasz Żukowski
Wykonawcy projektu: dr Elżbieta Janicka
Tytuł projektu: Nowy paradygmat? Obraz stosunków polsko-żydowskich w wybranych tekstach kultury
po 2000 roku
Data rozpoczęcia: 2012
Data zakończenia: 2015
Afiliacja: IBL PAN
Jednostka finansująca: NCN
Dr Mirosław Jankowiak
Kierownik projektu: prof. Bjorn Wiemer
Wykonawcy projektu: dr Mirosław Jankowiak, dr Ilja Sierzhant, dr Aksana Erker
Tytuł projektu: Triangulation approach for modelling convergence with a high zoom-in factor
Data rozpoczęcia: 2013
Data zakończenia: 2017
Afiliacja: Johannes-Gutenberg-Universität, Institut für Slavistik
Jednostka finansująca: Deutsche Forschungsgemeinschaft
Dr Anna Kisiel
Kierownik projektu: prof. dr hab. Maciej Grochowski
Wykonawcy projektu: prof. dr hab. Maciej Grochowski, dr Anna Kisiel, dr Magdalena Żabowska
Tytuł projektu: Słownik gniazdowy partykuł polskich
76
Data rozpoczęcia: 2010
Data zakończenia: 2014
Afiliacja: Polska Akademia Umiejętności
Jednostka finansująca: MNiSW
Dr Anna Kisiel
Kierownik projektu: prof. Piotr Żmigrodzki
Wykonawcy projektu: dr hab. Mirosław Bańko, prof. dr hab. Maciej Grochowski, dr hab. Krystyna
Kowalik, prof. dr hab. Renata Przybylska, dr Monika Biesaga, dr Anna Czelakowska, mgr Agnieszka
Fedorowicz, dr Ewelina Grześkiewicz, mgr Małgorzata Grzegorzewicz, mgr Monika Kasza, mgr Ewelina
Malcharek, dr Katarzyna Sobolewska, mgr Dorota Suchacka, dr Maria Węgiel, dr Katarzyna Węgrzynek,
dr Barbara Batko-Tokarz, dr Jakub Bobrowski, mgr Wiktor Jarosław Darasz, dr Beata Drabik-Frączek,
mgr Marcin Jakubczyk, mgr Anna Mika, mgr Anna Miszta, dr Patrycja Pałka, dr Anna Piechnik-Dębiec,
mgr Michalina Rittner, dr Anna Kisiel, Emilia Kubicka, dr Magdalena Żabowska, dr Mariola Wołk, mgr
Karolina Lisczyk, dr hab. Magdalena Pastuch, dr Barbara Ścigała-Stiller, mgr Marcin Chrzanowski, mgr
Ewa Kozioł-Chrzanowska, dr Anna Niepytalska-Osiecka, Lidia Wiśniakowska, Alicja Wójcicka, mgr
Urszula Zdunek; okresowo: dr Monika Buława, Ewa Hantulik, dr Sebastian Jasiński, mgr Kinga Knapik,
mgr Juliusz Kurkiewicz, mgr Katarzyna Mazur, Monika Pawelec, Marta Sikorska, Agnieszka Siuda,
Anna Stankiewicz, dr Ewa Ulitzka, dr Katarzyna Wyrwas, Paulina Zielińska
Tytuł projektu: Wielki słownik języka polskiego
Data rozpoczęcia: 2012
Data zakończenia: 2017
Afiliacja: IJP PAN
Jednostka finansująca: MNiSW
Dr Anna Kotłowska
Kierownik projektu: dr Anna Kotłowska
Tytuł projektu: Bizantyńskie źródło do dziejów Słowian: Teofilakt Simokatta, Historia
Data rozpoczęcia: 2012
Data zakończenia: 2016
Afiliacja: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Jednostka finansująca: MNiSW (w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki)
77
Dr Katarzyna Kotyńska
Kierownik projektu: prof. Alois Woldan, prof. Bo Larsson
Wykonawcy projektu: prof. Alois Woldan, prof. Bo Larsson, Stefan Kubin, Natalia Rymska, mgr
Dominika Rank, dr Katarzyna Kotyńska, dr hab. Mykoła Bewz
Tytuł projektu: Literature and Cityscape. Urban Identity in East-Central Europe.
Data rozpoczęcia: 1.02.2013
Data zakończenia: 31.12.2015
Afiliacja: Uniwersytet Wiedeński
Jednostka finansująca: Förderung für wissenschaftliche Forschung
Mgr Anna Kurowicka
Kierownik projektu: dr Joshua Kjerulf Dubrow
Wykonawcy projektu: dr Michał Bojanowski, dr Sheri Kunovich, dr Justyna Nyćkowiak, dr Natalia
Pohorila, dr Cersten Schneider, dr Jakub Zieliński
Tytuł projektu: Kto wygrywa a kto przegrywa w parlamentarnych wyborach: Od formalnej teorii do
analiz empirycznych
Data rozpoczęcia: 2013
Data zakończenia: 2015
Afiliacja: Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Jednostka finansująca: NCN
Prof. dr hab. Irena Sawicka
Kierownik projektu: dr hab. Anna Cychnerska
Wykonawcy projektu: dr Magdalena Osowicka, dr Agnieszka Serowik, mgr Agata Trawińska, dr Tatiana
Zinowiewa, dr hab. Stefan Grzybowski, prof. dr hab. Irena Sawicka
Tytuł projektu: Sandhi w językach słowiańskich. Część 1
Data rozpoczęcia: 2010
Data zakończenia: 2013
Afiliacja: Uniwersytet Mikołaja Kopernika
Jednostka finansująca: MNiSW
Mgr Ewa Serafin
Kierownik projektu: prof. dr hab. Anna Nasiłowska
78
Wykonawcy projektu: dr Monika Rudaś-Grodzka, dr Katarzyna Nadana-Sokołowska, dr Agnieszka
Mrozik, dr Katarzyna Czeczot, mgr Kazimiera Szczuka, mgr Ewa Serafin, mgr Agnieszka Wróbel, mgr
Anita Pieńkowska, mgr Grażyna Latos
Tytuł projektu: Encyklopedia gender. Figury i postacie
Data rozpoczęcia: 2011
Data zakończenia: 2013
Afiliacja: IBL PAN
Jednostka finansująca: NCN
Mgr Ewa Serafin
Kierownik projektu: dr Monika Rudaś-Grodzka
Wykonawcy projektu: dr Katarzyna Nadana-Sokołowska, dr Iwona Wiśniewska, dr Katarzyna Czeczot,
dr Agnieszka Mrozik, dr Dominik Purchała, mgr Ewa Serafin
Tytuł projektu: Archiwa kobiet: piszące
Data rozpoczęcia: 2013
Data zakończenia: 2017
Afiliacja: IBL PAN
Jednostka finansująca: MNiSW (w ramach konkursu NPRH)
Dr Sylwia Siedlecka
Kierownik projektu: dr Sylwia Siedlecka
Tytuł projektu: Kino, rock, kontrkultura
Data rozpoczęcia: 2013
Data zakończenia: 2013
Afiliacja: Dom Spotkań z Historią w Warszawie
Jednostka finansująca: Polski Instytut Sztuki Filmowej
Dr Sylwia Siedlecka
Kierownik projektu: prof. dr Ioana Belu
Tytuł projektu: Ulysses' Gaze: Stories of Migrations through East-European Cinematography
Jednostka finansująca: UE Grundtvig
Okres realizacji: 2013-2015
79
Dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk
Kierownik projektu: dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk
Tytuł projektu: projekt online Беларускі архіў вуснай гісторыі
Wykonawcy projektu: dr Irina Kasztelan
Data rozpoczęcia: 2011
Data zakończenia: 2014
Afiliacja: Biełaruskaje Histarycznaje Tawarystwa
Jednostka finansująca: Konrad Adenauer Stiftung
Dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk
Kierownik projektu: prof. dr hab. Krzysztof Jan Mikulski
Wykonawcy projektu: dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk
Tytuł projektu: Od szlachty do ziemiaństwa. Geneza i trwanie na obszarach niejednolitych etnicznie
dawnej Rzeczypospolitej
Data rozpoczęcia: 2012
Data zakończenia: 2014
Afiliacja: Polskie Towarzystwo Historyczne
Jednostka finansująca: MNiSW
Dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk
Kierownik projektu: dr Ewa Rosowska
Wykonawca projektu: dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk
Tytuł projektu: Kresy Północno-Wschodnie. Wspólne dziedzictwo historyczne
Data rozpoczęcia: 2013
Data zakończenia: 2013
Afiliacja: Stowarzyszenie Archiwistów Polskich
Jednostka finansująca: Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Dr hab. prof. IS PAN Jolanta Sujecka, prof. dr hab. Irena Sawicka
Kierownik projektu projektu: dr hab. prof. IS PAN Jolanta Sujecka
Wykonawcy projektu: dr Rigels Halili, dr Dragi Gjorgiev, Irena Stefoska, mgr Olimpia Dragouni, dr
Marcin Rzepka, Krzysztof Usakiewicz, prof. dr hab. Irena Sawicka, dr Marjan Markovikj
Tytuł projektu: Macedonia - kraina, region, pogranicze80
Data rozpoczęcia: 2010
Data zakończenia: 2013
Afiliacja: Wydział „Artes Liberales” UW
Jednostka finansująca: NCN
Prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir
Kierownik projektu: prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir
Tytuł projektu: Pogrom as a Social Drama. Anti-Jewish Incidents in Central/Eastern Europe1945-4946:
Rzeszów – Lvov – Rubtovsk – Cracow – Kiev – Velke Topolcany – Kunmadaras – Kielce – Miskolc –
Zilina – Bratislava
Data rozpoczęcia: 2013
Data zakończenia: 2014
Afiliacja: Institute for Advanced Study, Princeton, New Jersey, USA
Jednostka finansująca: Marie Curie Fellowship, Gerda Henkel Foundation
dr Natalia Urbańczyk-Adach, mgr Bożena Itoya
Kierownik projektu: prof. dr hab. Teresa Smółkowa
Wykonawcy projektu: prof. dr hab. Zbigniew Greń, dr Natalia Urbańczyk-Adach, mgr Bożena Itoya i inni
Tytuł projektu: Języki zachodniosłowiańskie wobec pożyczek angielskich w ostatnim dwudziestoleciu -
gramatyka, leksyka, pragmatyka - uwarunkowania społeczno-kulturowe
Data rozpoczęcia: 2012
Data zakończenia: 2016
Afiliacja: Instytut Języka Polskiego PAN
Jednostka finansująca: MNiSW (w ramach konkursu NPRH)
Mgr Anna Zawadzka
Kierownik projektu: dr Michał Kozłowski, dr hab. Jan Sowa, Jakub Szreder
Wykonawcy projektu: prof. Hans Abbing, dr Isabelle Bruno, dr Pascal Gielen, prof. Gregory Sholette,
prof. Angela McRobbie, prof. Piotr Żuk, prof. Marek Krajewski, dr Mirosław Filiciak, dr Mikołaj
Iwański, mgr Joanna Figiel, mgr Anna Zawadzka
Tytuł projektu: WUW 2013-2014: badanie polskiego pola sztuk wizualnych
Data rozpoczęcia: 2013
Data zakończenia: 2014
81
Afiliacja: Wolny Uniwersytet Warszawy / Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana
Jednostka finansująca: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu
Obserwatorium Kultury
Mgr Anna Zawadzka
Kierownik projektu: prof. dr hab. Michał Głowiński
Wykonawcy projektu: dr Anna Artwińska, dr Aranzazu Cálderón Puerta, dr Katarzyna Chmielewska, mgr
Michał Czaja, dr Krzysztof Gajewski, prof. dr hab. Michał Głowiński, dr Kajetan Mojsak, dr Agnieszka
Mrozik, mgr Paweł Rams, dr Anna Sobieska, mgr Bartłomiej Starnawski, dr Grzegorz Wołowiec, mgr
Anna Zawadzka, dr Tomasz Żukowski
Tytuł projektu: Komunizm – dzieje pojęcia w Polsce w latach 1944-1989. Interpretacje i sposoby użycia:
literatura, kultura, społeczeństwo
Data rozpoczęcia: 01.03.2013
Data zakończenia: 28.02.2018
Afiliacja: IBL PAN
Jednostka finansująca: MNiSW (w ramach konkursu NPRH)
82
V. PUBLIKACJE KSIĄŻKOWE PRACOWNIKÓW IS PAN
1. MONOGRAFIE AUTORSKIE
1. Jerzy Duma, Ewa Rzetelska-Feleszko, Nazwy terenowe Pomorza Zachodniego zawierające elementy
słowiańskie, t. II *o˛- *ż, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 166.
2. Grudzińska-Gross Irena, Milosz i Brodskij, Magnitnoe polie, wyd. Novoje Literaturnoje
Obozrenie, Moskwa, 2013, ss. 202.
3. Handke Kwiryna, Prywatny język Elizy Orzeszkowej, wyd. Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy,
Warszawa 2013, ss. 318.
4. Moroz-Grzelak Lilla, Bracia Słowianie. Wizje wspólnoty a rzeczywistość, wyd. II., Slawistyczny
Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 333.
5. Pałka Damian, Czarnków w dwudziestoleciu międzywojennym, Wydawnictwo Poznańskie,
Poznań 2013, ss. 179.
6. Roszak Joanna, Interior. Szkice, wyd. Pasaże, Kraków 2013, ss. 242.
7. Smalanczuk Aleksander, Białoruskaja historia: znajsci czaławieka, Wydawiec I.P.Łohwinau,
Mińsk 2013, ss. 155.
8. Zielińska Anna, Mowa Pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim,
Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 448.
2. MONOGRAFIE WSPÓŁAUTORSKIE
1.Janicka Elżbieta, Wojciech Wilczyk, Janicka & Wilczyk. Inne Miasto, wyd. Zachęta Narodowa
Galeria Sztuki, 2013, ss. 112.
2.Mindak-Zawadzka Jolanta, Sawicka Irena, Zarys gramatyki języka albańskiego (wydanie II
uzupełnione), wyd. Agade Bis, Warszawa 2013, ss. 200.
83
3. TOMY POD REDAKCJĄ NAUKOWĄ PRACOWNIKÓW INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN
1. Engelking Anna, red., Czesław Pietkiewicz, Kultura społeczna Polesia Rzeczyckiego, Muzeum
Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu, Toruń 2013, ss. 364.
2.Grudzińska-Gross Irena, Tymowski Andrzej, red., Eastern Europe: Women in Transition, Peter
Lang, Berlin 2013 ss. 338.
3. Jawor Anna, red., Paradoksy ponowoczesności. O starciach płci, religii, tożsamości, norm i
kultur, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, ss. 266.
4. Alla Luczyk, Olga Antonowa, Kisiel Anna, Violetta Koseska, red., Słownik polsko – ukraińskich
ekwiwalentnych wyrazów, Український Мовно-Інформаційний Фонд Нан України,
Національний Університет «Києво-Могилянська Академія», Kijów 2013, ss. 243.
5. Kotłowska Anna, red., Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian. Zeszyt 6. Pisarze wieku XI,
Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 371.
6.Rembiszewska Dorota, red., Zdzisław Stieber. Materiały i wspomnienia, Slawistyczny Ośrodek
Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 296.
7.Rembiszewska Dorota, Hanna Krajewska, red., Materiały źródłowe do dziejów ziemi łomżyńskiej
w archiwach Polski i na Wschodzie, t. 2, seria: Archiwalia a badania regionalne, Łomżyńskie
Towarzystwo Naukowe im. Wagów, Łomża 2013.
8.Roszak Joanna, Arkadiusz Żychliński, red., Powinowactwa Pessoi. Szkice krytyczne,
Wydawnictwo UAM, Poznań 2013, ss. 206.
9. Roszak Joanna, Rafał Koschany, Joanna Maleszyńska, red. Musical. Poszerzanie pola gatunku,
Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań 2013, ss. 172.
10. Roszak Joanna, Paweł Cieliczko, red., Poznański przewodnik literacki, Media Rodzina, Poznań
2013, ss. 448.
11. Rudnik-Karwat Zofia, red., Bibliografia językoznawstwa slawistycznego za rok 2005 z
uzupełnieniami za lata 1992-2004, Instytut Slawistyki PAN; dokument elektroniczny dostępny
online: www.isybislaw.ispan.waw.pl.
12. Smalanczuk Aleksander, red., Haradzienski palimpsest 2012. Ludzi dauniaj Horadni. XV-XX
w., Haradzienskaja biblijateka, 2013, ss. 416.
13. Smalanczuk Aleksander, Ewa Rosowska, Aleksander Wabiszczewicz, Anatolij Wielikij, red.,
Polska-Białoruś. Wspólne dziedzictwo historyczne. Przewodnik po materiałach archiwalnych 1918–84
1939. Tom 1. Archiwum Państwowe Obwodu Brzeskiego, Archiwum Państwowe Obwodu
Grodzieńskiego, Stowarzyszenie Archiwistów Polskich, 2013, ss. 360.
14. Tokarska-Bakir Joanna, red., PL: tożsamość wyobrażona, Czarna Owca, 2013, ss. 416.
4. CZASOPISMA NAUKOWE WYDANE PRZEZ INSTYTUT SLAWISTYKI PAN
1. „Acta Baltico Slavica”, t. 37, redaktor naczelna Iryda Grek-Pabisowa, Instytut Slawistyki PAN,
Warszawa 2013, ss. 634.
2. „Cognitive Studies Études Cognitives”, t. 13, redaktor naczelna Violetta Koseska-Toszewa, Instytut
Slawistyki PAN, Warszawa 2013, ss. 296.
3. „Colloquia Humanistica”, t. 2, redaktor naczelna Jolanta Sujecka, Instytut Slawistyki PAN, Warszawa
2013, ss. 312.
4. „Slavia Meridionalis, t. 13, redaktor naczelna Grażyna Szwat-Gyłybowa, Instytut Slawistyki PAN,
Warszawa 2013, ss. 234.
5. „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, t. 42, redaktor naczelny Wojciech Józef Burszta, Instytut
Slawistyki PAN, Warszawa 2013, ss. 223.
6. „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, t. 43, redaktor naczelny Wojciech Józef Burszta, Instytut
Slawistyki PAN, Warszawa 2013, ss. 181.
7. „Studia Litteraria et Historica” (online), t. 2, redaktor naczelna Joanna Tokarska-Bakir, redaktor tomu
Elżbieta Janicka, Instytut Slawistyki PAN, Warszawa 2013.
8. „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, t. 48, redaktor naczelna Kwiryna Handke, Instytut
Slawistyki PAN, Warszawa 2013, ss. 319.
9. „Adeptus” (online), nr 1, redaktor naczelna Nicole Dołowy-Rybińska, Instytut Slawistyki PAN,
Warszawa 2013, ss. 102.
10. „Adeptus” (online), nr 2, redaktor naczelna Nicole Dołowy-Rybińska, Instytut Slawistyki PAN,
Warszawa 2013, ss. 72.
5. CZASOPISMA NAUKOWE POD REDAKCJĄ PRACOWNIKÓW INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN WYDANE PRZEZ INNE PODMIOTY
1. „Etnolingwistyka”, nr 25, redaktor naczelny Jerzy Bartmiński, wyd. UMCS, ISSN: 0860-8032.
85
2. „East European Politics And Societies”, nr 1-4, XXVI, redaktor naczelna Irena Grudzińska-Gross,
wyd. American Council of Learned Societies and Sage Publishers, ISSN: 0888-3254.
3. „Horad Swiatoha Hubierta”, t. 7, redaktor naczelny Aleksander Smalanczuk, wyd. Białoruskie
Towarzystwo Historyczne, Towarzystwo Szkoły Białoruskiej, ISSN: 978-985-6992-09-7.
86
VI. Nagrody przyznane pracownikom IS PAN
1. NAGRODY KRAJOWE ZA DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWĄ
Prof. dr hab. Jerzy Bartmiński
I nagroda zespołowa rektora UMCS za wydanie dwóch zeszytów Słownika stereotypów i symboli
ludowych (z. 3 – Meteorologia, z. 4 – Świat, światło, metale).
Dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking
Nagroda „Przeglądu Wschodniego” 2012 w kategorii Dzieła Krajowe za książkę Kołchoźnicy.
Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku, przyznana przez
Jury Nagrody „Przeglądu Wschodniego”.
Wyróżnienie za najtrafniejszą szatę edytorską książki naukowej przyznane książce Kołchoźnicy.
Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku, przyznane przez
Jury XIX Wrocławskich Targów Książki Naukowej.
Nominacja do Nagrody im. Jerzego Giedroycia dla książki Kołchoźnicy. Antropologiczne
studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku.
Dr Elżbieta Janicka
Nominacja do Nagrody im. Jerzego Giedroycia dla książki Festung Warschau.
Nominacja do Nagrody im. Jerzego Turowicza dla książki Festung Warschau.
Dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska87
Nagroda Przeglądu Wschodniego 2012 w kategorii Dzieje Polaków na Wschodzie za książkę
Mniejszość polska na południowo-wschodniej Ukrainie, przyznana przez Jury Nagrody
„Przeglądu Wschodniego”.
Nagroda i Medal Zygmunta Glogera nadana przez Ministera Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
Narodowe Centrum Kultury, Prezydenta Miasta Łomży, Społeczne Stowarzyszenie Prasoznawcze
„Stopka”.
Dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska
Odznaka „Zasłużony dla kultury polskiej” nadana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa
Narodowego.
2. NAGRODY KRAJOWE ZA DZIAŁALNOŚĆ POZANAUKOWĄ
Dr Katarzyna Kotyńska
Literacka nagroda Europy Środkowej „Angelus”, Wrocław - nagroda dla tłumacza.
Dr hab. prof. IS PAN Roman Roszko
Odznaka Srebrnego Wilka za działania wspierające rozwój i działalność KS Mon-Pol nadana
przez KS Mon-Pol Płock.
3. NAGRODY ZAGRANICZNE ZA DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWĄ
88
Dr hab. prof. IS PAN Irena Grudzińska-Gross
Nagroda “The Sybil Milton Book Prize” nadana przez The American German Studies Association
za książkę: Jan T. Gross, Irena Grudzińska-Gross, Golden Harvest. Events on the Periphery of the
Holocaust, Oxford University Press, 2012.
Dr Mirosław Jankowiak
Odznaczenie Prezydium Narodowej Akademii Nauk Białorusi Jubileuszowym medalem 80-lecia
NANB przyznane przez Prezydium Narodowej Akademii Nauk Białorusi za popularyzację j.
białoruskiego poza granicami Białorusi oraz badanie i wyznaczanie nowych tendencji w
białorutenistyce.
Dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk
Nominacja do Nagrody Międzynarodowego Kongresu Badaczy Białorusi (Kowno, 2013) w
kategorii Historia za artykuł: Krajowaja ideja i biełaruski nacyjanalny ruch
u Zachodniaj Biełarusi u 1920-1930 gg., [w:] „Homo Historicus. Hadawik antrapalahicznaj
historyi” , 2012, s. 380-407.
VII. UZYSKANE STOPNIE NAUKOWE 89
1. STOPNIE NAUKOWE UZYSKANE PRZEZ PRACOWNIKÓW IS PAN; NADANE PRZEZ RADĘ NAUKOWĄ INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN
Stopień doktora habilitowanego uzyskały:
Helena Krasowska
Data uzyskania: 15.04.2013
Tytuł książki habilitacyjnej: Mniejszość polska na południowo-wschodniej Ukrainie
Recenzenci: dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska, prof. dr hab. Halina Karaś, prof. dr hab. Roman
Laskowski
Placówka, w której uzyskano stopień naukowy: IS PAN
Habilitacja uzyskana przed 40. rokiem życia
Ewa Masłowska
Data uzyskania: 17.06.2013
Tytuł książki habilitacyjnej: Ludowe stereotypy obcowania świata i zaświatów w języku i kulturze polskiej
Recenzenci: dr hab. prof. UMCS Jan Adamowski, prof. dr hab. Wojciech Chlebda, prof. dr hab. Ewa
Komorowska, prof. dr hab. Krzysztof Wrocławski
Placówka, w której uzyskano stopień naukowy: IS PAN
Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskał:
Michał Kozdra
Data uzyskania: 17.06.2013
Tytuł pracy doktorskiej: Pojęcia aksjologiczne w dyskursie publicznym współczesnej Rosji na temat jej
tożsamości kulturowej
Promotor: dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska
Recenzenci: prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, prof. dr hab. Jerzy Chlebda
Placówka, w której uzyskano stopień naukowy: IS PAN
2. STOPNIE NAUKOWE UZYSKANE PRZEZ PRACOWNIKÓW IS PAN W PLACÓWKACH ZEWNĘTRZYNYCH
90
Stopień doktora habilitowanego uzyskały:
Anna Engelking
Data uzyskania: 16.05.2013
Tytuł książki habilitacyjnej: Kołchoźnicy. Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu
XX i XXI wieku
Recenzenci: prof. dr hab. Iwona Kabzińska, prof. dr hab. Lech Mróz, prof. dr hab. Czesław Robotycki
Placówka, w której uzyskano stopień naukowy: Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Irena Grudzińska-Gross
Data uzyskania: 19.02.2013
Tytuł książki habilitacyjnej: Miłosz i Brodski: pole magnetyczne (poszerzona wersja w języku angielskim
Czesław Miłosz and Joseph Brodsky. Fellowship of Poets)
Recenzenci: prof. dr hab. Piotr Fast, prof. dr hab. Aleksander Fiut, prof. dr hab. Małgorzata Szpakowska
Placówka, w której uzyskano stopień naukowy: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego
Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskali:
Ewelina Drzewiecka
Data uzyskania: 10.12.2013
Tytuł pracy doktorskiej: Herezja Judasza. Kreacje zdrajcy w bułgarskich parafrazach biblijnych (XX
wiek i początek XXI wieku)
Promotor: dr hab. prof. IS PAN Grażyna Szwat-Gyłybow
Recenzenci: prof. dr hab. Celina Juda, prof. dr hab. Georgi Minczew
Placówka, w której uzyskano stopień naukowy: Wydział Polonistyki UW
Anna Jawor
Data uzyskania: 04.07.2013
Tytuł pracy doktorskiej: Ponowoczesność jako wojna kultur. Konflikt wartości wokół rodziny
Promotor: prof. dr hab. Wojciech Burszta
Recenzenci: prof. dr hab. Tomasz Szlendak, dr hab. prof. SWPS Mariusz Czubaj
Placówka, w której uzyskano stopień naukowy: SWPS w Warszawie
91
Wojciech Mądry
Data uzyskania: 25.03.2013
Tytuł pracy doktorskiej: Nekropolie piastowskie
Promotor: dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik
Recenzenci: prof. dr hab. Józef Dobosz, prof. dr hab. Marek Cetwiński
Placówka, w której uzyskano tytuł: Wydział Historyczny UAM
3. STOPIEŃ DOKTORA UZYSKANY PRZEZ ABSOLWENTÓW STUDIUM DOKTORANCKIEGO INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN W PLACÓWKACH ZEWNĘTRZNYCH
Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskała:
Justyna Kraszewska
Data uzyskania: 25.06.2013
Tytuł pracy doktorskiej: Pogranicze kulturowe. Świadectwa pamięci w pismach Jarosława Iwaszkiewicza
Promotor: prof. dr hab. Andrzej Szpociński
Recenzenci: prof. dr hab. Anna Zeidler-Janiszewska, prof. dr hab. Aleksander Manterys
Placówka, w której uzyskano stopień naukowy: Collegium Civitas
VIII. OTWARTE PRZEWODY DOKTORSKIE I HABILITACYJNE
92
1. PRZEWODY DOKTORSKIE OTWARTE PRZEZ RADĘ INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN
Agata Trawińska
Promotor: prof. dr hab. Irena Sawicka
Tytuł pracy doktorskiej: Realizacje palatalnego odpowiednika bezdźwięcznej welarnej zwartej w polskim
języku ogólnym
Miejsce i data otwarcia przewodu: Instytut Slawistyki PAN, 2011
Marta Wojewódzka
Promotor: dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska
Tytuł pracy doktorskiej: Język familijny w środowisku dwujęzycznym na Sokólszczyźnie
Miejsce i data otwarcia przewodu: Instytut Slawistyki PAN, 2011
2. PRZEWODY DOKTORSKIE PRACOWNIKÓW INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN OTWARTE W PLACÓWKACH ZEEWNĘTRZNYCH
Jakub Banasiak
Promotor: prof. dr hab. Małgorzata Korytkowska
Tytuł pracy doktorskiej: Przejawianie się kategorii określoności/nieokreśloności w procesach
nominalizacyjnych (na przykładzie bułgarskich i polskich zdań wyrażających relację przyczynowo-
skutkową)
Miejsce i data otwarcia przewodu: Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, 2011
Ewa Wróblewska-Trochimiuk
Promotor: dr hab. prof. IS PAN Grażyna Szwat-Gyłybow,
Tytuł pracy doktorskiej: Sztuka marginesów. Chorwacki plakat polityczny w XX i na początku XXI
wieku
Miejsce i data otwarcia przewodu: Wydział Polonistyki UW, 2013
Anna Zawadzka
93
Promotor: prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir
Tytuł pracy doktorskiej: „Dziewictwo” i „pierwszy raz”. Wpływ źródeł normotwórczych na
doświadczenie jednostki
Miejsce i data otwarcia przewodu: Instytut Filozofii i Socjologii PAN, 2013
3. POSTĘPOWANIA HABILITACYJNE
W 2013 roku toczyły się postępowania habilitacyjne:
Dr Ewa Golachowska
Data wszczęcia postępowania habilitacyjnego: 17.06.2013
Tytuł osiągnięcia naukowego: Jak mówić do Pana Boga? Wielojęzyczność katolików na Białorusi na
przełomie XX i XXI
Miejsce postępowania habilitacyjnego: Instytut Slawistyki PAN
Dr Michał Stefański
Data wszczęcia postępowania habilitacyjnego: 30.11.2012
Tytuł osiągnięcia naukowego: Lekcja maszyny. Przypadki poezji czeskiej awangardy
Miejsce postępowania habilitacyjnego: Wydział Polonistyki UW
Rada Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego w głosowaniu tajnym podjęła uchwałę o
odmowie nadania doktorowi Michałowi Stefańskiemu stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk
humanistycznych w dyscyplinie literaturoznawstwo (uchwała z dn. 18 czerwca 2013 roku).
Dr Katarzyna Wrzesińska
Data wszczęcia postępowania habilitacyjnego: 17.09.2012
Tytuł osiągnięcia naukowego: Kultura i cywilizacja w myśli Narodowej Demokracji (1893-1918).
Między ideą wychowania a polityką
Miejsce postępowania habilitacyjnego: Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w
Bydgoszczy
94
XI. Współpraca z międzynarodowym środowiskiem naukowym
1. WYKAZ WSPÓLNYCH PROJEKTÓW BADAWCZYCH W RAMACH PROTOKOŁÓW O WSPÓŁPRACY MIĘDZY PAN I ZAGRANICZNYMI AKADEMIAMI ORAZ INNYMI PLACÓWKAMI NAUKOWYMI W 2013
ROKU
Białoruś
Instytut Językoznawstwa im. J. Kołasa NANB w Mińsku; 2011-2013
- Badania dialektologiczne w zakresie języka polskiego i białoruskiego (dr Veranika Kurtsova, dr
Małgorzata Ostrówka)
- Bibliografia językoznawstwa slawistycznego (prof. dr hab. Hienadź Cychun, dr Zofia Rudnik-
Karwatowa)
Instytut Filozofii NANB w Mińsku; 2011-2013
- Kultura katolików na Białorusi w rejonach pogranicza wyznaniowo-językowego (Grodzieńszczyzna,
Ziemia Brzeska) (dr Irina Michiejewa, dr Ewa Golachowska)
- Pogranicze białorusko-polskie: zagadnienia ochrony dziedzictwa kultury duchowej (dr Irina
Michiejewa, dr Ewa Golachowska)
Bułgaria
Instytut Języka Bułgarskiego BAN w Sofii; 2012-2014
- Badania historyczno-typologiczne słownictwa bułgarskiego i polskiego (słowa z inicjalnym ch- (błg. H),
(dr Hristina Deykova, dr hab. prof. IS PAN Mariola Jakubowicz)
- Polsko-bułgarskie pararele leksykalne (prof. Svetla Koeva, prof. Denka Blagoeva, Zespół Lingwistyki
Korpusowej i Semantyki Instytutu Slawistyki PAN)
Instytut Matematyki i Informatyki BAN; 2012-2014
- Semantics and contrastive linguistics with a focus on a Bulgarian-Polish electronic dictionary (prof.
Ludmiła Dimitrova, prof. dr hab. Violetta Koseska)
- Pierwszy Eksperymentalny Bułgarsko-Polski Słownik Elektroniczny (prof. Ludmiła Dimitrova, prof. dr
hab. Violetta Koseska-Toszewa, dr Joanna Satoła-Staśkowiak)95
Instytut Literatury BAN w Sofii; 2012-2014
- Tekst biblijny w literaturach południowosłowiańskich od średniowiecza do czasów nowoczesnych
(funkcje, recepcja, interpretacje), (prof. dr hab. Ana Stoykova, dr hab. prof. IS PAN Grażyna Szwat-
Gyłybowa)
Instytut Etnologii i Studiów Folklorystycznych wraz z Muzeum Etnograficznym BAN
w Sofii; 2012-2014
- Identyfikacje, stereotypy i mity w kulturze polskiej i bułgarskiej w warunkach wielokulturowości (dr
hab. Katia Michailova, dr hab. prof. IS PAN Szwat-Gyłybowa)
Chorwacja
Instytut Filozofii - Uniwersytet w Zagrzebiu; 2011-2013
- Polsko-chorwackie stosunki polityczne i kulturalne 1848-1945 (prof. dr Damir Agićić,
dr Agnieszka Gucka)
Czechy
Instytut Języka Czeskiego ANRCz w Pradze; 2012-2014
- Badania nad paralelami semantycznymi w językach słowiańskich, (dr hab. Helena Karlíková, dr hab.
prof. IS PAN Mariola Jakubowicz)
- Bibliografia językoznawstwa słowiańskiego (dr Jana Papcunova, dr Zofia Rudnik-Karwatowa)
- Specyfika leksyki i słowotwórstwa języków słowiańskich na początku XXI wieku
(dr Albena Rangelová, dr Zofia Rudnik-Karwatowa)
Instytut Slawistyki ANRCz w Pradze; 2012-2014
- Przenikanie dyskursu filozoficznego do literatur słowiańskich, (dr hab. Helena Ulbrechtová, dr
Krzysztof Kowalewski)
Litwa
Instytut Języka Litewskiego LAN w Wilnie; 2011-2013
- Bałtyckie i słowiańskie dialekty i ich rozwój w perspektywie badań nad kontaktem językowym (prof. dr
hab. Danguolė Mikulėnienė, dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska)
96
- Badania w zakresie leksykografii przekładowej litewsko-polskiej (doc. dr Jolanta Zabarskaitė i dr Zita
Šimėnaitė, dr hab. prof. IS PAN Zofia Sawaniewska-Moch)
Łotwa
Instytut Języka Łotewskiego ŁAN w Rydze; 2012-2014
- Związki kulturowo językowe polsko-łotewskie i łotewsko-polskie (dr hab. Ilga Jansone,
dr Małgorzata Ostrówka)
Macedonia
Macedońska Akademia Nauk i Sztuk w Skopje; 2012-2014
- The Continuation and Discontinuation as a research problem in Macedonian, Balkan and European
Cultural Context. The Balcan Image of the World (prof. dr Vitomir Mitevski, dr hab. prof. IS PAN
Jolanta Sujecka)
- Informacja bibliograficzna z zakresu językoznawstwa slawistycznego (prof. Zuzanna Topolińska, dr
Zofia Rudnik-Karwatowa)
- Slavic Projections of Europe. Reality and Conceptions (prof. Kata Kulavkova, dr hab. prof. IS PAN
Lilla Grzelak)
- Miejsce fonetyki macedońskiej w słowiańskim i bałkańskim świecie językowym (akad. Zuzanna
Topolińska, prof. dr hab. Irena Sawicka)
Rosja
Instytut Słowianoznawstwa RAN w Moskwie; 2011-2013
- Bibliografia językoznawstwa slawistycznego (dr Oksana Ostapczuk, dr Zofia Rudnik-Karwatowa)
Instytut Literatury Światowej RAN w Moskwie (IMLI RAN); 2011-2013
- Literatura rosyjska pierwszego trzydziestolecia XX w.: spojrzenie ze strony Polski i Rosji
(dr hab. Natalia Gusieva, dr hab. prof. IS PAN Grażyna Bobilewicz)
Rumunia
Katedra Slawistyki Uniwersytetu w Bukareszcie; 2013-2015
- Pogranicza i ich rola w procesie interferencji kulturowo-językowej (prof. dr hab. Constantin Geambaşu,
dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska)
97
Słowacja
Instytut Językoznawstwa Ĺ. Štúra SAN w Bratysławie; 2013-2015
- Specyfika leksyki i słowotwórstwa języków słowiańskich na początku XX i XXI wieku
(Jana Wachtarczyková, PhD, dr Zofia Rudnik-Karwatowa)
Ukraina
Instytut Językoznawczo-Informatyczny Narodowej Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie; 2012-2014
- Baza terminologii lingwistycznej podstawowych (uniwersalnych) kategorii semantycznych, (prof.
Volodymyr Shirokov, prof. dr hab. Violetta Koseska)
Instytut Narodoznawstwa Narodowej Akademii Nauk Ukrainy we Lwowie; 2012-2014
- Zachowanie narodowej tożsamości w kontekście międzykulturowego dialogu: doświadczenie polskie i
ukraińskie (dr Lyudmila Bulhakova, dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska)
Węgry
Muzeum i Instytut Historii Wojskowości; 2011-2013
- Trzy legendy św. Stefana – wydanie łacińsko-polskie (dr László Veszpremy,
dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik)
2. NOWE TEMATY WSPÓŁPRACY Z ZAGRANICĄ NA LATA 2014-2016 ZŁOŻONE W BIURZE
WSPÓŁPRACY Z ZAGRANICĄ PAN W 2013 ROKU
Rosja
Instytut Słowianoznawstwa Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie
- Leksyka i słowotwórstwo języków słowiańskich początku XXI wieku – kontekst innowacyjny (dr Zofia
Rudnik-Karwatowa, prof. Galina Nieszczimenko)
- Bibliografia językoznawstwa slawistycznego (dr Zofia Rudnik-Karwatowa, dr Oksana Ostapczuk)
- „Sacrum” we współczesnym języku rosyjskim na tle porównawczym (dr Dorota Pazio-Wlazłowska, dr
Aleksandr Gura)
98
- Problemy etnolingwistyki słowiańskiej (prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, prof. Swietłana
M. Tołstaja)
Instytut Języka Rosyjskiego Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie
- Zasady rekonstrukcji semantycznej w słownikach etymologicznych (dr hab. prof. IS PAN Mariola
Jakubowicz, dr Anatolij Żurawliew)
Instytut Literatury Światowej Rosyjskiej Akademii Nauk (IMLI RAN) w Moskwie
- Poezja rosyjska pierwszego trzydziestolecia XX wieku: spojrzenie ze strony Polski i Rosji
(dr hab. prof. IS PAN Grażyna Bobilewicz, dr hab. Natalia Gusieva)
Białoruś
Instytut Języka i Literatury Narodowej Akademii Nauk Białorusi w Mińsku
- Badania dialektologiczne w zakresie języka polskiego i białoruskiego (dr Małgorzata Ostrówka, dr
Veranika Kurtsova)
- Bibliografia językoznawstwa slawistycznego (dr Zofia Rudnik-Karwat, prof. Henadz Cychun)
- Wykorzystanie danych etymologicznych w badaniach etnolingwistycznych (dr hab. prof. IS PAN
Mariola Jakubowicz, dr hab. Nikołaj Antropov)
Instytut Filozofii Narodowej Akademii Nauk Białorusi w Mińsku
- Kultura katolików na Białorusi. Przeszłość-teraźniejszość-tożsamość (dr Ewa Golachowska, dr Irina
Michiejewa)
Litwa
Instytut Języka Litewskiego Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie
- Bałtyckie i słowiańskie dialekty i ich rozwój w perspektywie badań nad kontaktem językowym (dr
Mirosław Jankowiak, prof. dr hab. Danguolé Mikuléniné)
99
- Pamiętniki, dzienniki i listy autorów dwujęzycznych z Litwy (XIX w.- 1 połowa XX w.) (dr hab. prof. IS
PAN Zofia Sawaniewska-Moch, dr Zita Šimėnaitė)
Węgry
Institute and Museum of Military History, Budapest
- Trzy legendy św. Stefana – wydanie łacińsko-polskie (dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik, dr Laszlo
Veszpremy)
Włochy
Consiglio Nazionale Delle Ricerche Istituto Di Linguistica Computazionale “A. Zampolli”, Pisa
- Protection of the linguistic heritage. A comparison of attitudes towards linguistic diversity in Poland and
Italy (Ochrona dziedzictwa językowego. Porównanie postaw wobec zróżnicowania językowego w Polsce
i we Włoszech) (dr Nicole Dołowy-Rybińska, dr Claudia Soria).
3. WSPÓŁPRACA MIĘDZY INSTYTUTEM SLAWISTYKI PAN I ZAGRANICZNYMI PLACÓWKAMI NAUKOWYMI NA PODSTAWIE UMÓW MIĘDZY INSTYTUTAMI
Umowa o współpracy naukowej między Instytutem Serbołużyckim (Serbski institut z. t. / Sorbisches
Institut e. V., Budyšin/Bautzen (RFN) i Instytutem Slawistyki PAN
w Warszawie na lata 2014-2018.
Instytut Serbołużycki i Instytut Slawistyki PAN współpracują w zakresie slawistyki ze szczególnym
uwzględnieniem języka, literatury i kultury Serbów na Łużycach Górnych i Dolnych.
Umowa o współpracy zawarta między Białoruskim Uniwersytetem Państwowym
i Instytutem Slawistyki PAN na lata 2009-2014.
Umowa dotyczy badań slawistycznych.
Umowa o współpracy naukowej między Instytutem Filozofii Narodowej Akademii Nauk Białorusi w
Mińsku i Instytutem Slawistyki PAN na lata 2010-2013.
Umowa dotyczy badań w dziedzinie nauk humanistycznych.
100
Umowa o współpracy naukowej między Kobe City University of Foreign Studies
i Instytutem Slawistyki PAN na lata 2010-2015.
Umowa dotyczy badań w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych ze szczególnym
uwzględnieniem slawistyki.
Umowa na czas nieokreślony między Instytutem Etnologii Akademii Nauk Republiki Czeskiej w
Pradze i Instytutem Slawistyki PAN o wzajemnej współpracy na polu naukowym, wymianie informacji
naukowych (w tym wybranych czasopism i publikacji). W 2013 roku złożono do druku numer specjalny
czasopisma „Český lid”, prezentujący wyniki badań prowadzonych w Instytucie Slawistyki PAN oraz
prowadzono konsultacje dotyczące uczestnictwa strony polskiej w czeskim projekcie Slovnik termínů
slovesného folkloru.
Umowa na lata 2013 - 2017 między Instytutem Języka Rosyjskiego im. W. W. Winogradowa Rosyjskiej
Akademii Nauk w Moskwie i IS PAN.
Umowa dotyczy dziedzin będących przedmiotem wzajemnego zainteresowania obu instytutów.
4. WSPÓŁPRACA PRACOWNIKÓW INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN Z ZAGRANICZNYMI INSTYTUCJAMI NAUKOWYMI BEZ ZAWARTEGO OFICJALNEGO POROZUMIENIA
Dr Mirosław Jankowiak
- współpraca z Towarzystwem im. F. Skaryny Języka Białoruskiego w zakresie opracowania „Certyfikatu
Języka Białoruskiego” wg wytycznych Rady Europy oraz opracowania podręczników do nauki j.
białoruskiego jako obcego
Dr Katarzyna Kotyńska
- współpraca z Centrum Historii Miejskiej Europy Środkowo-Wschodniej, Lwów oraz Radą Miasta
Lwowa nad przedsięwzięciem upamiętnienia Placu Synagog we Lwowie (udział w międzynarodowym
zespole ekspertów proponujących szczegółowe rozwiązania dla projektu, który zwyciężył w konkursie
architektonicznym)
Dr Paweł Kowalski
101
- współpraca z Sveučilište u Zagrebu w kwestii weryfikacji i korekty 150 opisów bibliograficznych
dokumentów chorwackich oraz dodanie ponad 50 słów kluczowych w języku chorwackim do bazy
iSybislaw
Dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska
- współpraca z Uniwersytetem w Berdiańsku w temacie „Fenomen pograniczy kulturowych: współczesne
tendencje”
Dr Zofia Rudnik-Karwatowa, dr Marcin Fastyn, mgr Zenon Mikos
- współpraca z Katedrą Języków i Kultur Słowiańskich Uniwersytetu Moskiewskiego im. M.
Łomonosowa w temacie „Bibliografia językoznawstwa slawistycznego. Metodologia nowoczesnej
bibliografii”
Dr Zofia Rudnik-Karwatowa, dr Paweł Kowalski, mgr Zenon Mikos, mgr Bożena Itoya, mgr
Jakub Banasiak
- współpraca z Instytutem Języka Ukraińskiego NANU w temacie „Bibliografia językoznawstwa
slawistycznego. Metodologia nowoczesnej bibliografii”
- współpraca z Instytutem Serbołużyckim w Budziszynie w temacie „Bibliografia językoznawstwa
slawistycznego. Metodologia nowoczesnej bibliografii”
- współpraca z Urzędem Pełnomocnika Polskiej Mniejszości Narodowej Miasta Zagrzebia w temacie
„Bibliografia językoznawstwa slawistycznego. Metodologia nowoczesnej bibliografii”
Dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk
- współpraca z Instytutem Historii Litwy w Wilnie w zakresie tematu „Koncepcja krajowa w dobie
nacjonalizmów. Analiza historii myśli politycznej na Białorusi i Litwie w XIX i pierwszej połowie XX
wieku”
- współpraca z Tokio Technological Institute w zakresie tematu „Koncepcja krajowa w dobie
nacjonalizmów. Analiza historii myśli politycznej na Białorusi i Litwie w XIX i pierwszej połowie XX
wieku”
- współpraca z Instytutem Historii Ukrainy NANU w zakresie tematu „Problemy historiografii obszaru
poradzieckiego”
- współpraca z University of Tel-Aviv (Izrael) w zakresie tematu „Historia Żydów na Białorusi”
102
Prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir
- współpraca ze School of Social Science, Institute for Advanced Study, Princeton
w temacie „Environmental Turn”
5. WYJAZDY ZAGRANICZNE I WIZYTY NAUKOWE W INSTYTUCIE SLAWISTYKI PAN W 2013 ROKU
Wyjazdy za granicę pracowników Instytutu Slawistyki PAN w ramach wymiany bezdewizowej PAN
Liczba osób: 35
Kraje: Białoruś, Bułgaria, Czechy, Litwa, Łotwa, Macedonia, Rosja, Rumunia, Ukraina, Węgry
Inne wyjazdy pracowników Instytutu Slawistyki PAN za granicę (np. kwerendy, konferencje)
Liczba osób: 37
Kraje: Białoruś, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Finlandia, Francja, Izrael, Litwa, Łotwa, Macedonia,
Niemcy, Portugalia, Rosja, Słowenia, Szwecja, Ukraina, Włochy, Wlk. Brytania.
Przyjazdy do Instytutu Slawistyki PAN w ramach wymiany bezdewizowej PAN
Liczba osób 34
Kraje, z których przyjechano: Białoruś, Bułgaria, Czarnogóra, Czechy, Chorwacja, Litwa,
Rosja, Słowacja, Rumunia, Ukraina, Węgry.
6. UDZIAŁ W GREMIACH NAUKOWYCH
Członkostwo w organizacjach naukowych krajowych
1. PAU i PAN
Polska Akademia Umiejętności (prof. dr hab. Jerzy Bartmiński: członek-korespondent, prof. dr hab.
Wiesław Boryś: członek-korespondent)
Komitety , Zespoły i Komisje PAN
Komitet Słowianoznawstwa PAN (prof. dr hab. Małgorzata Korytkowska: przewodnicząca, prof. dr 103
hab., prof. em. Hanna Taborska: członek honorowy i członek prezydium, dr Zofia Rudnik-Karwatowa:
sekretarz naukowy)
Komitet Językoznawstwa PAN (prof. dr hab. Jerzy Bartmiński: członek, prof. dr hab., prof. em. Hanna
Taborska: członek)
Komisja Onomastyczna dawniej przy Komitecie Językoznawstwa PAN (dr hab. prof. IS PAN Wanda
Szulowska)
Sekcja Etnolingwistyczna przy Komitecie Językoznawstwa PAN (prof. dr hab. Jerzy Bartmiński:
przewodniczący, dr Iwona Bielińska-Gardziel: współpracownik, dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking:
współpracownik, dr hab. prof. IS PAN Ewa Masłowska: współpracownik, prof. dr hab., prof. em. Hanna
Taborska: członek, dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska: współpracownik, prof. dr hab. Jadwiga
Zieniukowa: współpracownik)
Komitet Nauk Etnologicznych PAN (prof. dr hab. Jerzy Bartmiński: członek, prof. dr hab. Wojciech
Burszta: członek, prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir: członek, dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking:
specjalista)
Komitet Nauk o Kulturze PAN (prof. dr hab. Wojciech Burszta: przewodniczący, prof. dr hab. Joanna
Tokarska-Bakir: członek, dr Anna Jawor: sekretarz techniczny)
Komisja Dziejów Czech i Stosunków Polsko-Czeskich Komitetu Nauk Historycznych PAN (dr
Krzysztof Kowalewski: członek)
Sekcja Bizantynologiczna przy Komitecie Nauk o Kulturze Antycznej PAN (KNoKA) (dr Anna
Kotłowska: członek)
Komisja Słowianoznawstwa przy Oddziale PAN w Krakowie (prof. dr hab. Wiesław Boryś: członek)
Komisja Językoznawstwa przy Oddziale PAN w Krakowie (prof. dr hab. Wiesław Boryś: członek)
Komisja Slawistyczna przy Oddziale PAN w Poznaniu (dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik:
104
członek, prof. dr hab., prof. em. Elżbieta Kędelska: członek, dr Arleta Łuczak: członek)
Komisja Bałkanistyki przy Oddziale PAN w Poznaniu (dr hab. prof. IS PAN Lilla Grzelak: członek, dr
hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik: członek, dr Agnieszka Gucka: członek, dr Anna Kotłowska: członek,
dr hab. prof. IS PAN Jolanta Sujecka: członek)
Zespół Dydaktyczny Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN (prof. dr hab. Jerzy Bartmiński:
członek)
M iędzynarodow e organizacj e i towarzystwa naukow e
Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti (Chorwacka Akademia Nauk i Sztuk), Zagreb (prof. dr
hab. Wiesław Boryś: członek-korespondent)
Międzynarodowy Komitet Slawistów
Międzynarodowy Komitet Slawistów (prof. dr hab. Małgorzata Korytkowska: członek)
Komisja Badań Porównawczych nad Literaturami Słowiańskimi przy Międzynarodowym Kongresie
Slawistów (dr hab. prof. IS PAN Lilla Moroz-Grzelak: członek)
Komisja Bałkanistyczna przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (dr hab. prof. IS PAN Grażyna
Szwat-Gyłybow: członek )
Komisja Bibliografii Lingwistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (dr Zofia Rudnik-
Karwatowa: przewodnicząca)
Komisja Etnolingwistyczna przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (prof. dr hab. Jerzy
Barmiński: przewodniczący, dr Iwona Bielińska-Gardziel: członek, prof. dr hab. Hanna Taborska, prof.
em.: członek)
Komisja Etymologiczna przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (dr hab. prof. IS PAN Mariola
Jakubowicz: przewodnicząca, prof. dr hab. Wiesław Boryś: członek, prof. dr hab. Hanna Taborska:
członek)
Komisja Fonetyki i Fonologii przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (prof. dr hab. Irena
Sawicka: członek)
Komisja Ibero-Slawistyczna przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (dr hab. prof. IS PAN Lilla
105
Grzelak: członek)
Komisja Językoznawcza Bałkanologiczna przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (dr Artur
Karasiński: członek, prof. dr hab. Irena Sawicka: członek)
Komisja Słowotwórcza przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (dr Zofia Rudnik-Karwatowa:
członek)
Komisja Kultury i Historii Bałkanów przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (prof. dr hab. Jolanta
Sujecka: przewodnicząca, prof. dr hab. Irena Sawicka: członek)
Komisja Socjolingwistyki przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (dr hab. prof. IS PAN Zofia
Sawaniewska-Mochowa: członek)
Komisja Wczesnych Dziejów Słowian przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (dr hab. prof. IS
PAN Ryszard Grzesik: przewodniczący, dr Anna Kotłowska: członek)
American Association for Polish-Jewish Studies (dr hab. prof. IS PAN Irena Grudzińska-Gross:
członek)
Association for Slavic, East European and Eurasian Studies (dr hab. prof. IS PAN Irena Grudzińska-
Gross: członek)
Association Internationale D’Etudes Du Sud-Est Europeen (AIESEE) (dr hab. prof. IS PAN Jolanta
Sujecka: przewodnicząca, prof. dr hab. Irena Sawicka: członek, dr hab. prof. IS PAN Grażyna Szwat-
Gyłybow: członek)
Biełaruskaje Histarycznaje Tawarystwa, Białystok-Grodno (dr hab. prof. IS PAN Aleksander
Smalanczuk: członek Zarządu)
Centro de Literaturas e Culturas Lusófonas e Europeias pertence à Faculdade de Letras de Lisboa
(CLEPUL) (dr hab. prof. IS PAN Lilla Grzelak: członek)
Chinese-American Scholar Association (dr hab. prof. IS PAN Ewa Masłowska – członek)
Committee on East European Studies ACLS (dr hab. prof. IS PAN Irena Grudzińska-Gross: członek)
Czesko-Polskie Towarzystwo Naukowe (dr Michał Stefański: członek, dr hab. Ryszard Grzesik, prof. IS
PAN: członek)106
Euroazjatycka Akademia Nauk w Mińsku (prof. dr hab. Jerzy Bartmiński: członek)
European Association of Social Anthropologists (prof. dr hab. Wojciech Burszta: członek, dr
Agnieszka Pasieka: członek)
Europejska Federacja Narodowych Instytucji na rzecz Języka (European Federation of National
Institutions for Language) EFNIL (prof. dr hab. Jerzy Bartmiński: członek)
Executive Scientific Council in Research Field Cultural-Historical Heritage and National Identity
of BAS (dr hab., prof. IS PAN Grażyna Szwat-Gyłybow: członek rady)
Instytut Biografistyki Polonijnej (dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska: członek Rady Programowej)
International Society for Dialectology and Geolinguistics (SIDG) (dr Małgorzata Ostrówka: członek,
prof. dr hab. Iryda Pabis: członek, prof. dr hab. Jadwiga Zieniukowa: członek)
International Society for Iberian-Slavonic Studies „CompaRes” (dr hab. prof. IS PAN Lilla Grzelak:
członek)
Katholischer Akademischer Ausländer Dienst (KAAD) (prof. dr hab. Jerzy Bartmiński:
przewodniczący lubelskiego gremium partnerskiego)
Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės institutas, Kowno (dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk:
członek zarządu)
Maćica Serbska (Budysin/Bautzen - Niemcy) (prof. dr hab. Jadwiga Zieniukowa: członek)
Medieval Chronicle Society (dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik: członek, dr Anna Kotłowska:
członek)
Mercator Research Centre, Leeuwarden (Holandia) ( dr Nicole Dołowy-Rybińska: ekspert)
107
Mieżdunarodnoje Obszczestwo po Izuczeniju Staroobriadczestwa (prof. dr hab. Iryda Pabis: członek)
Międzynarodowa Komisja Bałkanologiczna Językoznawcza (prof. dr hab. Irena Sawicka: członek)
Międzynarodowa Asocjacja Białorutenistów (dr Mirosław Jankowiak: członek prezydium, dr hab. prof.
IS PAN Aleksander Smalanczuk: członek, dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking: członek)
Międzynarodowa Asocjacja Ukrainistów (dr hab. prof. IS PAN Aleksandra Hnatiuk: członek)
Międzynarodowa Rada Konsultacyjna ds. Humanistyki i Tożsamości Narodowej przy Bułgarskiej
Akademii Nauk (dr hab. prof. IS PAN Grażyna Szwat-Gyłybow: członek)
Międzynarodowe Stowarzyszenie Promocji Kultury Ukraińskiej w Polsce i Polskiej na Ukrainie (dr
hab. prof. IS PAN Aleksandra Hnatiuk: przewodnicząca)
Międzynarodowe Stowarzyszenie Studiów Polonistycznych (dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska:
członek)
Modern Language Association (dr hab. prof. IS PAN Irena Grudzińska-Gross: członek)
Naukowo-Krajoznawcze Towarzystwo „Zahorodzie”, Białoruś (dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking:
członek)
Obwodowe Towarzystwo Polskie im. A. Mickiewicza w Pance (Ukraina) (dr hab. prof. IS PAN Helena
Krasowska: członek)
Polish Institute of Arts and Sciences (dr hab. prof. IS PAN Irena Grudzińska-Gross: członek)
Spišský dejepisný spolok, Słowacja (dr hab. Ryszard Grzesik, prof. IS PAN: członek)
Společnost pro estetiku Akademie věd České republiky (dr Michał Stefański: członek)
108
Światowa Rada Badań nad Polonią (dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska: członek)
The Society for Intercultural Training, Education and Research (SIETAR) (dr hab. prof. IS PAN
Ewa Masłowska: członek)
Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe „Odrodzenie” w Berdiańsku (Ukraina) (dr hab. prof. IS PAN
Helena Krasowska: członek honorowy)
Wymysiöeryś Akademyj-Akademia Wilamowicziana (prof. dr hab. Jadwiga Zieniukowa: członek)
3. Pracownicy Instytutu Slawistyki PAN są członkami następujących polskich towarzystw naukowych,
instytutów naukowych oraz fundacji, a także innych gremiów (układ alfabetyczny):
Białostockie Towarzystwo Naukowe
Fundacja Gender Center
Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego
Fundacja Slawistyczna
Gdańskie Towarzystwo Naukowe
Grupa Samokształceniowa przy Kole Inicjatyw Studenckich Studentek/ów Instytutu Stosowanych Nauk
Społecznych UW
Instytut Badań Przestrzeni Publicznej
Instytut Biografistyki Polonijnej
Instytut Europy Środkowo-Wschodniej
Instytut im. Oskara Kolberga w Poznaniu
Instytut Kaszubski
Krzyżowa-Fellow Instytutu Georga Bella
Łomżyńskie Towarzystwo im. Wagów w Łomży
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Polski Instytut Antropologii
Polskie Stowarzyszenie Hispanistów
Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli i Wykładowców Języka Rosyjskiego
Polskie Towarzystwo Badań Teatralnych
Polskie Towarzystwo Białorutenistyczne
109
Polskie Towarzystwo Fonetyczne
Polskie Towarzystwo Historyczne
Polskie Towarzystwo Językoznawcze
Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Polskie Towarzystwo Socjologiczne
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Pracownia Interdyscyplinarnych Badań Eurazjatyckich UJ
Rada Instytutu Slawistyki Zachodniej i Południowej UW
Rada Języka Kaszubskiego
Rada Naukowa Akademickiego Centrum Badań Euroregionalnych przy PWSZ w Gorzowie Wlkp. pod
patronatem Instytutu Slawistyki PAN
Rada Naukowa Instytutu Języka Polskiego PAN
Rada Naukowa Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego
Rada Programowa Kulturalno-Edukacyjno-Naukowego Stowarzyszenia KEN
Rada Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Rada Wydziału Polonistyki UW
Rada Wydziału Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji UW
Senat SWPS
Stowarzyszenie Antropologów Kultury „Etnosfera”
Stowarzyszenie Etyki Słowa
Stowarzyszenie im. Stefana Żeromskiego
Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza
Towarzystwo Naukowe Societas Scientiarum Klukoviana et Jablonovianae
Towarzystwo Naukowe Warszawskie
Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
Towarzystwo Przyjaciół Nauk
110
X. REFERATY I WYKŁADY WYGŁOSZONE NA KONFERENCJACH ZA GRANICĄ
1. REFERATY WYGŁOSZONE ZA GRANICĄ
Referaty wygłoszone na Międzynarodowym Kongresie Slawistów, Mińsk, 20-27.08.2013 (11 referatów):
Prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, prof. dr hab. Wojciech Chlebda
Ref.: Problem konceptu bazowego i jego profilowania - na przykładzie polskiego stereotypu Europy
Dr Ewa Golachowska, dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska
Ref.: Czy powstaje nowa polszczyzna kresowa?
Dr hab. prof. IS PAN Lilla Moroz-Grzelak
Ref.: Relacje między światem Slavia Orthodoxa a Slavia Romana w literaturze
Dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik
Ref.: Slavia Christiana alias Slaviae Christianae? Czy w średniowieczu istniał jeden model literackiej
kultury słowiańskiej?
Dr hab. prof. IS PAN Mariola Jakubowicz
Ref.: Zasady rekonstrukcji semantyki w pracach etymologicznych
Prof. dr hab. Małgorzata Korytkowska
Ref.: Eksplikacyjny model opisu składniowego i jego zastosowanie w leksykografii języków
słowiańskich (na przykładzie języka polskiego i rosyjskiego)
Dr Anna Kotłowska
Ref.: Słowianie w historiografii bizantyńskiej XI-XII wieku
Dr hab. prof. IS PAN Dorota Rembiszewska
Ref.: Gwary mazurskie w świetle materiałów Georga Wenkera
111
Dr Zofia Rudnik-Karwatowa, mgr Jakub Banasiak, mgr Zenon Mikos
Ref.: Językowe problemy optymalizacji wyszukiwania informacji w systemie iSybislaw
Dr hab. prof. IS PAN Zofia Sawaniewska-Moch
Ref.: Językowo-kulturowy obraz domu szlachecko-ziemiańskiego w polszczyźnie północnokresowej
Dr Maria Trawińska
- XV Międzynarodowy Kongres Slawistów, Mińsk, 20-27.08.2013
Ref.: Jak identyfikowano ludzi w średniowiecznych księgach sądowych
Referaty wygłoszone na innych konferencjach za granicą:
Prof. dr hab. Jerzy Bartmiński
- Ethnolinguistica slavica. K 90-letiju so dnja rozhdenija akad. N.I.Tolstogo. Tolstvskie chtenija, Jasna
Polana, Rosja, 13-16.05.2013.
Ref.: Słownik etnolingwistyczny a słownik dialektologiczny
- Ljudyna – Komputer – Komunikacija, Lwów, 28-29.05.2013
Ref.: Metody statystyczne w badaniu stereotypów językowych
Dr Beata Biesiadowska-Magdziarz
- Międzynarodowa konferencja z okazji 140 jubileuszu Jānisa Endzelinsa „Baltu valodas: vēsture un
aktuālie procesi” (Językie bałtyckie: historia i procesy aktualne), Ryga, 21-22.02.2013
Ref.: Dumpis vai sacelšanās? Ar Polijas vēstures gaitām saistītā leksika latviešu mācību grāmatās (Bunt
czy powstanie? Leksyka związana z dziejami historii Polski w podręcznikach łotewskich)
Dr hab. prof. IS PAN Grażyna Bobilewicz
- Międzynarodowa konferencja pt. Siergiej Jesienin i iskusstwo. K 118-j godowszczinie so dnia rożdienija
S.A. Jesienina, Riazań, 26-28.09.2013
Ref.: K istorii jesieninskich portrietow. Siergiej Jesienin w izobrażenii chudożnika Aleksieja Akindinowa
Dr Nicole Dołowy-Rybińska
112
- Międzynarodowa konferencja pt. Language Endangerment: Language Policy and Planning, Cambridge,
26.07.2013
Ref.: Language Policy versus the needs of young Kashubs
-International Conference on Minority Languages XIV, Graz 11-14.09.2013
Ref.: Dilemmas of identity and language among Young Kashubs in the light of 21st-century cultural
changes
Dr Ewelina Drzewiecka
- III Międzynarodowy Kongres Bułgarystyczny, Sofia, 23-26.05.2013
Ref.: Ереста на Юда. Предателството на апостола според (пост)модерните български апокрифи
- Międzynarodowa konferencja Модернизмите ни. Българският литературен модернизъм: автори,
издания, концепции, Sofia, 14-16.11.2013
Ref.: Модернистичните парафрази на библейския сюжет като извор за (българската) история на
идеите
Dr Ewa Golachowska, dr Małgorzata Ostrówka
- Akadēmiķa Jāņa Endzelīna 141. Dzimšanas dienas atceres starptautiskā zinātniskā konference: „Baltu
valodas: vēsture un aktuālie procesi” (Języki bałtyckie: historia i aktualne procesy), Ryga, 21-22.02.2013
Ref.: Названия растений в польском языке в Латгалии
Dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik
- Międzynarodowa konferencja pt. Matica Slovenská v národných dejinách, Martin 26-27.02.2013
Ref.: Solúnski bratia a Vislania
- XVI Międzynarodowe Kolokwium Slawistyczne, Lwów, 16-17.05.2013
Ref.: Kulturalny i polityczny aspekt tradycji cyrylometodiańskiej
Dr hab. prof. IS PAN Mariola Jakubowicz
- Międzynarodowa konferencja pt. Simpozij Obdobja : družbena funkcijskost jezika (vidiki, merila,
opredelitve), Ryga, 1-2.2013
Ref.: О связи этнолингвистики и этимологии: языковые различия в номинации общих концептов
- Międzynarodowa konferencja pt. Starptautiskais komparatīvistikas kongress Cilvēks valodā, literatūrā,
kultūrā, Daugavpils, 14-16.11.2013
Ref.: Эмоциональность в зеркале этимологии
113
Dr Elżbieta Janicka
- Warsaw Ghetto Uprising – new research perspectives, Tel Aviv, 27.01.2013
Ref.: Warsaw Ghetto Uprising in Polish national memory
Dr Mirosław Jankowiak
- Międzynarodowa konferencja pt. Polyslav XVII, Kijów, 11-13.09.2013
Ref.: Беларускія гаворкі на беларуска-расійска-украінскім памежжы даўней і сёння
- III Міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі. Беларусь: паўночнае вымярэнне, Kowno, 11-
13.10.2013
Ref.: Białorusini na Łotwie w okresie międzywojennym
Dr Anna Kisiel
- Międzynarodowa konferencja pt. Polyslav XVII, Kijów, 11-13.09.2013
Ref.: Wszak, wszakże, wszelako a kontekstowość partykuł
Prof. dr hab. Małgorzata Korytkowska
- III Międzynarodowy Kongres Bułgarystyczny, Sofia, 23-26.05.2013
Ref.: Интерпретация на изреченски структури съдържащи български и полски ментални глаголи
(verba mentalis) в рамките на модела на семантичния синталкис
Prof. dr hab. Violetta Koseska, dr Joanna Satoła-Staśkowiak
- III Międzynarodowy Kongres Bułgarystyczny, Sofia, 23-26.05.2013
Ref.: Български език, съпоставен с полски и други езици
Prof. dr hab. Violetta Koseska
- Międzynarodowa Konferencja pt. „MegaLing2013”, Kijów, 19-22.11.2013
Ref.: Korpusy językowe i co dalej?
Dr Paweł Kowalski
- Międzynarodowa konferencja pt. Simpozij Obdobja : družbena funkcijskost jezika (vidiki, merila,
opredelitve), Ljubljana, 14-16.11.2013
Ref.: Slovenščina na Madžarskem v luči ekoloških tipologij
114
Dr Michał Kozdra
- Międzynarodowa konferencja pt. Polyslav XVII, Kijów, 11-13.09.2013
Ref.: Концепт МИГРАНТЫ в современном этноцентрическом дискурсе в России
- XVI międzynarodowa konferencja pt. „РУСИСТИКА И СОВРЕМЕННОСТЬ”, 18-22.09.2013,
Odessa
Ref.: Оппозиция СВОИ vs ЧУЖИЕ в современном этноцентрическом дискурсе в России (ч. 1 –
образ ЧУЖОГО)
Dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska
- Międzynarodowa konferencja pt. Wielowiekowe bogactwo polsko-rumuńskich związków historycznych
i kulturowych, Suceava, 5-6.09.2013
Ref.: Ćwierć wieku „Bukowińskich Spotkań” – idea integracji narodów Europy Środkowej i jej realizacja
- Międzynarodowa konferencja pt. Slavistica românească şi dialogul culturilor
Ref.: Mniejszość rumuńska na ukraińskiej Bukowinie: sytuacja językowa
Mgr Anna Kurowicka
- II European Geographies of Sexualities Conference, Lizbona, 5-7.09.2013
Ref.: What can asexuality do for queer theories?
- Międzynarodowa konferencja pt. Gender and Love, Oxford, 13-15.09.2013
Ref.: What's sex got to do with it? Asexuals in love
- Międzynarodowa konferencja pt. «На перепутье: методология, теория и практика ЛГБТ и квир-
исследований», Sankt Petersburg, 25-27.10.2013
Ref.: Political and intellectual challenges of building a stable identity in a queer world: asexuality
Dr hab. Katarzyna Osińska, prof. IS PAN
-Międzynarodowa konferencja pt. Stanisławskij i mirovoj tieatr, Moskwa, styczeń 2013
Ref.: Wizyta Jerzego Grotowskiego w Moskwie 1976.
Dr Agnieszka Pasieka
- Międzynarodowa konferencja pt. Relocating Borders: a comparative approach, Berlin, styczeń 2013
Ref.: Making a borderland: religious, ethnic and local identities in the Polish-Ukrainian borderland
- International Congress ‘Rethinking Europe with(out) Religion’, Wiedeń, luty 2013
Ref.: How pluralism becomes hierarchical? Religious encounters in contemporary Europe
115
Dr Dorota Pazio-Wlazłowska
- Международная научная конференция XXII Оломоуцкие дни русистов, Ołomuniec, 4-6.09.2013
Ref.: Фразеологическая репрезентация концепта «церковь» в русском языке
- Мифологические модели и ритуальное поведение в советском и постсоветском пространстве,
Moskwa, 26-28.09.2013
Ref.: Новомученики РПЦ: этнолингвистический взгляд извне
Dr hab. prof. IS PAN Dorota Rembiszewska
- Międzynarodowa konferencja pt. Prirodzený vývin jazyka a jazykové kontakty, Častá-Papiernička, 22-
23.04.2013
Ref.: Zróżnicowanie morfologiczne wyrazu *mę ‘ramię’ w językach i dialektach słowiańskich
Dr Danuta Roszko, dr hab. prof. IS PAN Roman Roszko
- Międzynarodowa Konferencja pt. «MegaLing2013», Kijów, 19-22.11.2013
Ref.: Сетевое описание значения глагольных форм (на примере литовского прошедшего
многократного с суффиксом –dav-) с использованием двуязычных корпусов
Dr Joanna Satoła-Staśkowiak, dr Anna Kisiel, dr Wojciech Sosnowski
- Międzynarodowa Konferencja pt. "MegaLing2013", Kijów, 19-22.11.2013
Ref.: О необходимости создания многоязычного электронного словаря, связанного с
параллельным корпусом (из опыта работы над русско-болгарско-польским словарём
Prof. dr hab. Irena Sawicka
- Międzynarodowa konferencja pt. The images of south-eastern and east-central Europe throughout
history, Zagrzeb, 25-26.10.2013
Ref.: A crossroads of the West, East and Orient – the case of the Albanian culture
Dr hab. Aleksander Smalanczuk, prof. IS PAN
- Międzynarodowa konferencja pt. Restoration of History: Memory and Society in East-Central Europe,
Mińsk, 3-4.05.2013
Ref.: Wusnaja historyja u Biełarusi
116
- Międzynarodowa konferencja pt. Powstanie Styczniowe i jego miejsce w pamięci kolektywnej Europy
Środkowo-Wschodniej, Wilno, 12-14.09.2013
Ref.: Kalinowski i celi wosstania 1863 roku
- V Polsko-białoruska konferencja historyczna „150. rocznica Powstania Styczniowego”, Mińsk, 19-
20.09.2013
Ref.: Kalinowski u Studzienskim paustaniu: krynicaznauczy aspekt
- Międzynarodowa konferencja pt. Dakumientalnaja spadczyna Biełarusi XIV-XX st., Mińsk, 26.06.2013
Ref.: Dakumienty z historyi biełaruskaha druku poczatku XX stahoddzia u fondach Litouskaha
Centralnaha Dziarzaunaha archiwa
- III Miżnarodny Kangres dasledczykau Biełarusi, Kowno, 11-12.10.2013
Ref.: Hałokost u wusnaj historii biełarusau
Dr Wojciech Sosnowski
- Międzynarodowa konferencja pt. Венский форум преподавателей-русистов для российских
соотечественников и иностранных граждан европейских стран, Wiedeń, 27-30.10.2013
Ref.: От замысла до отзывов учащихся - модель урока кусского языка как иностранного по
материалам пособия «С РОССИЕЙ НА «ТЫ»
Dr hab. prof. IS PAN Jolanta Sujecka
- Międzynarodowa konferencja pt. The Image(s) of South-Eastern and East-Central Europe through
History, Zagrzeb, 25-26.10.2013
Ref.: The image of the Balkans and Macedonia in the writings of Gòrgìja Pulevski (1822/23-1893)
Dr Natalia Urbańczyk-Adach
- VII. mezinárodní sympozium o češtině jako cizím jazyku, Praga, 13-18.08.2013
Ref.: Co je dnes v češtině in a cool
2. WYKŁADY I REFERATY WYGŁOSZONE NA ZAPROSZENIE ZAGRANICZNYCH INSTYTUCJI NAUKOWYCH
117
Prof. dr hab. Wojciech Burszta
- Ref.: Niewidzialne mniejszości, Instytut Socjologii, Państwowy Uniwersytet Dżawachiszwili w Tbilisi,
12.07.2013
Dr Nicole Dołowy-Rybińska
- Ref.: Revitalization of minority cultures and languages. Methods, possibilities and aims, Copernicus
Graduate School Seminar, Chemnitz, Niemcy, 16.10.2013
Dr Marcin Fastyn
- Ref.: Możliwości wykorzystania bazy iSybislaw w procesie dydaktycznym, Mакедонската академија
на науките и уметности, Skopje, 23.11.2013
Dr Ewa Golachowska
- Ref.: Polszczyzna północnokresowa; geneza, cechy, współczesna sytuacja socjolingwistyczna,
Ambasada Polska w Mińsku, Białoruski Uniwersytet Państwowy, Mińsk, 25.10.2013
Dr hab. prof. IS PAN Irena Grudzińska-Gross
- Ref.: The Ethics and Politics of Agency in Uncertain Times, Humanities Center, Princeton University
(Humanities Colloquium), Princeton University, 10.09.2013
Dr hab. prof. IS PAN Lilla Grzelak
- Ref.: Ekumenizmot na svetite Kiril i Metodij, Ministerstwo Kultury Macedonii, UNESCO Skopje,
10.05.2013
- Ref.: Славянският аспект в българската мисия на възкресенците / Kategoria słowiańskości w
bułgarskiej misji zmartwychwstańców, Instytut Historii BAN ,Sofia, 24.10.2013
Dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik
- Ref.: Cultural Differentiation of Central and Eastern Europe, Uniwersytet Eötvös Loránd Tudományos
Egyetem, Bölcsészet Tudományos Kár, Budapeszt, 2.10.2013
Dr hab. prof. IS PAN Mariola Jakubowicz- Ref.: Słownik prasłowiański - historie a současny stav,
Jazykovědné sdružení UJČ AV České Republiky, Brno, 9.10.2013
118
Dr Elżbieta Janicka
- Ref.: Narratives of Memory and Identity in the Former Warsaw Ghetto Area, Givat Ram, Uniwersytet
Hebrajski w Jerozolimie
- Ref.: Narracje o pamięci i tożsamości w przestrzeni dawnego getta warszawskiego, Givat Ram,
Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie
- Ref.: Warsaw Ghetto Uprising in Polish national memory, Beit Lochamei HaGetaot (Izrael)
Dr Mirosław Jankowiak
- Ref.: Around the Issue of the National Identity in the Borderlands. The Experience of the Fieldworker,
Uniwersytet Łotewski w Rydze, Wydział Filologiczny, Ryga, 22.02.2013
- Ref.: Polsko-białoruskie kontakty etnolingwistyczne, Białoruski Uniwersytet Państwowy w Mińsku,
Wydział Filologiczny, Mińsk, 14.11.2013
- Ref.: The Integration or Disintegration of the State. The Policy of the Independent Latvia towards the
Ethnic Minorities (non-citizens) after 1991, Södertörns University, Centre for Baltic and East European
Studies, Sztokholm, 28.01.2013
Dr Katarzyna Kotyńska
- Ref.: Lwów/Lviv/Lemberg: a literary image of the city, Uniwersytet Wiedeński, Institut für Slawistik,
Wiedeń, 22.02.2013
Dr hab. prof. IS PAN Katarzyna Osińska
- Ref.: Teatr polski na przełomie XX i XXI wieku w rozprawie Natalii Jakubowej (wypowiedź na temat
rozprawy habilitacyjnej), Gosudarstviennyj Institut Iskusstvoznaniaja, Moskwa, 11.04.2013
- Ref.: Wspólczesny teatr rosyjski (Konstantin Bogomołow, Dmitrij Krymow, Lew Dodin, Dmitrij
Wołkostriełow i in.) w polskim kontekście. Wokół Festiwalu DA!DA!DA!, Gosudarstviennyj Institut
Iskusstvoznaniaja, Moskwa, 14.06.2013
Dr Zofia Rudnik-Karwatowa, mgr Jakub Banasiak
- Ref.: iSybislaw - nowoczesny system informacji bibliograficznej z zakresu językoznawstwa
slawistycznego, Instytut Języka i Literatury im. Janki Kupały i Jakuba Kołasa NANB w Mińsku, Mińsk,
28.08.2013
119
Dr Sylwia Siedlecka
- Ref.: Ulysses’ Gaze: Stories of Migrations through Polish Cinematography, Komisja Europejska,
Bruksela, 22.11.2013
Dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk
- Ref.: Ewolucija biełoruskoj nacionalnoj idiei w XX wieku, Uniwersytet Państwowy w Tokio, Tokio,
1.06.2013
- Ref.: Histarycznaja palityka u Biełarusi i wusnaja historyja, Uniwersytet latający w Mińsku, Mińsk,
29.06.2013
- Ref.: Biełaruskaje Nacyjanalnaje Adradżenie paczatku XX wieku i idea Uniwersytetu, Uniwersytet
latający w Mińsku, Mińsk, 30.06.2013
Dr Wojciech Sosnowski
- Ref.: ПРИЁМЫ РАБОТЫ СО ВЗРОСЛОЙ АУДИТОРИЕЙ ПРИ ОБУЧЕНИИ РКИ, Pupils of
Pythagoras school LTD / Program Grundtvig - Projekt E-toile, Limassol, Cypr, 21.06.2013
- Ref.: Aktywna pedagogika w praktyce podczas nauczania dorosłych, RusSchool LTD / Program
Grundtvig - Projekt E-toile, Haga, Holandia, 29.04.2013
- Ref.: Nowoczesne podejście do nauczania dorosłych, Associazione “Russky dom – Italia” / Program
Grundtvig - Projekt E-toile, Mediolan, 26.10.2013
120
XI. KONFERENCJE I INNE WYDARZENIA NAUKOWE ORGANIZOWANE/WSPÓŁORGANIZOWANE PRZEZ INSTYTUT SLAWISTYKI
PAN
1. KONFERENCJE MIĘDZYNARODOWE
1.1. Konferencje międzynarodowe w kraju i za granicą
Zob.: Sprawozdanie z działalności Instytutu Slawistyki PAN w 2013 roku, II. Osiągnięte wyniki, 1.2.
Konferencje współorganizowane przez Instytut Slawistyki PAN
1.2. Międzynarodowe spotkania warsztatowe
Czerwiec 2013
Spotkanie warsztatowe poświęcone problemom ankietowania, Puławy, 26-27.06.2013.
Organizacja z ramienia Instytutu Slawistyki PAN: dr Iwona Bielińska-Gardziel
Warsztaty zorganizowane w ramach grantu NPRH „Metody analizy językowego obrazu świata (JOS) w
kontekście badań porównawczych”, numer 12H 12 0182 81.
Grudzień 2013
Spotkanie warsztatowe poświęcone problemom związanym z budowaniem artykułów hasłowych
użyteczności korpusów tekstowych i badań eksperymentalnych, Puławy, 8-10.12.2013.
Organizacja z ramienia Instytutu Slawistyki PAN: dr Iwona Bielińska-Gardziel
Warsztaty zorganizowane w ramach grantu NPRH „Metody analizy językowego obrazu świata (JOS) w
kontekście badań porównawczych”, numer 12H 12 0182 81.
2. KONFERENCJE KRAJOWE
Kwiecień 2012
121
Konferencja doktorancka organizowana dla doktorantów przy Studium Doktoranckim IS PAN,
Warszawa 16.04.2013
Komitet organizacyjny: dr hab. prof. IS PAN Lilla Grzelak, dr Mirosław Jankowiak
Październik 2013
III Konferencja naukowa z cyklu „Literatura w mediach. Media w literaturze”, Gorzów 14-
15.10.2013
Komitet organizacyjny: dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska, dr Katarzyna Taborska
Współorganizator: Instytut Slawistyki PAN, Instytut Humanistyczny Państwowej Wyższej Szkoły
Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, Telewizja Polska S.A. Oddział w Gorzowie Wielkopolskim
Grudzień 2013
Konferencja „Mur. Perspektywa komparatystyczna”, Poznań 4.12.2013
Komitet organizacyjny: dr Joanna Roszak
Współorganizatorzy: Instytut Slawistyki PAN, Instytut Filologii Polskiej UAM, Fundacja Slawistyczna
122
XII. STYPENDIA NAUKOWE
1. ZAGRANICZNE
Prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir – sześciomiesięczne stypendium (lipiec-grudzień 2013)
finansowane przez Komisję Europejską UE oraz Fundację Gerdy Henkel, visitor fellowship w Institute
for Advanced Study, Princeton, New Jersey, USA.
2. KRAJOWE
Dr Nicole Dołowy-Rybińska
Stypendium dla wybitnych młodych naukowców
Jednostka finansująca: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Okres realizacji: 2012-2014
Dr Mirosław Jankowiak
Stypendium naukowe dla wybitnych młodych naukowców
Jednostka finansująca: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Okres realizacji: 2013-2016
Dr Anna Jawor
- Stypendium Rektora Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie
Okres realizacji: 09.2012-06.2013
- Stypendium dla Najlepszych Doktorantów Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie
Okres realizacji: 10.2012-06.2013
- Stypendium BST za dorobek naukowy Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie
Okres realizacji: 10.2012-06.2013
Dr Joanna Roszak
Stypendium naukowe dla wybitnych młodych naukowców
123
Jednostka finansująca: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Okres realizacji: 2013-2016
XIII. Upowszechnianie i promocja nauki
1. OTWARTE ZEBRANIA NAUKOWE INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN
Zebrania naukowe Instytutu Slawistyki PAN prowadzone przez dr hab. prof. IS PAN Grażynę Bobilewicz
mają charakter otwarty. W roku 2013 wygłoszono referaty:
1. Dr Dorota Pazio-Wlazłowska, Cerkiew prawosławna w rosyjskim dyskursie publicystycznym lat 2008-
2012. Rekonesans badawczy, 8 stycznia 2013
2. Dr Zofia Rudnik-Karwatowa, Problemy teoretyczno-metodologiczne badań nad terminologią
językoznawczą, 5 lutego 2013
3. Mgr Anna Zawadzka, Sprzeczności współczesnych norm kulturowych dotyczących dziewictwa i
defloracji, 5 marca 2013
4. Mgr Ewelina Drzewiecka, Herezja Judasza. Kreacje zdrajcy w wybranych bułgarskich literackich
parafrazach biblijnych, 9 kwietnia 2013
5. Dr Agnieszka Pasieka, Być „normalnym” w Polsce: o normatywności idei Polaka-katolika i
reprodukcji społecznych nierówności, 7 maja 2013
6. Mgr Anna Jawor, Ponowoczesność jako wojna kultur, 4 czerwca 2013
7. Dr Ewa Masłowska, Fantomy pamięci. Pamięć semantyczna pocałunku, 8 października 2013
8. Dr hab. prof. IS PAN Wanda Szulowska, Dawna i współczesna antroponimia Warmii i Mazur, 5
listopada 2013
9. Dr hab. prof. IS PAN Aliaksandr Smalanczuk, prof. IS PAN, Rok 1939 w białoruskiej historii i
pamięci (według relacji mieszkańców dawnego pogranicza polsko-sowieckiego), 8 grudnia 2013
2. REFERATY WYGŁOSZONE NA ZEBRANIACH NAUKOWYCH ZESPOŁU INTEGRACYJNEGO PRZY INSTYTUCIE SLAWISTYKI PAN
124
1. Dr Małgorzata Ostrówka, dr Beata Biesiadowska-Magdziarz, dr Mirosław Jankowiak, spotkanie z
grupą autorów Słownika mówionej polszczyzny północnokresowej, 7 lutego 2013
2. Dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik, Miejsce historii w Instytucie Slawistyki PAN, 11 kwietnia 2013
3. Dr Elżbieta Wrocławska, Moje szkoły i zainteresowania: odkrywanie fascynującej slawistyki, 9 maja
2013
4. Prof. dr hab. Kwiryna Handke, Nauka i media, 20 czerwca 2013
5. Prof. dr hab. Kwiryna Handke, Atlas językowy kaszubszczyzny i dialektów sąsiednich (AJK) –
koncepcja, realizacja, efekty naukowe, 28 listopada 2013
6. Prof. dr hab. Kwiryna Handke, Polszczyzna regionalna Pomorza, 12 grudnia 2013
3. WYKŁADY, WARSZTATY, WYSTAWY, SPOTKANIA PANELOWE
Dr Beata Biesiadowska-Magdziarz
- wykład w ramach XVII Festiwalu Nauki w Warszawie pt. „Dumny, wyniosły, nadęty... jak Polak. O
stereotypach i o wizerunku Polaka w literaturze łotewskiej początku XX stulecia”, Pałac Staszica,
Warszawa
Dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking
- udział w spotkaniu panelowym „Polesie. Opowieści z krainy dzieciństwa”, Centrum Łowicka,
Warszawa
Dr hab. prof. IS PAN Lilla Grzelak
- wygłoszenie wykładu w ramach XVII Festiwalu Nauki w Warszawie pt. „Ekumenizm Cyryla i
Metodego albo zawłaszczanie świętych w europejskich tradycjach narodowych”
Dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik
125
- wygłoszenie wykładu „Czy księżna Adelajda była siostrą Mieszka I?”, Koło Przewodników PTTK im.
Marcelego Mottego, Poznań
Dr Elżbieta Janicka
- wygłoszenie wykładu „Warsaw Ghetto Uprising – multiplicity of memories?”, Instytut Polski w Tel
Awiwie, Tel Awiw-Jafa, Izrael
- wygłoszenie wykładu „Polskie narracje o powstaniu getcie warszawskim”, Żydowski Uniwersytet
Otwarty (ŻUO), Warszawa
- wygłoszenie wykładu „Keret House jako rekonstrukcja historyczna i działanie wizerunkowe”, Żydowski
Uniwersytet Otwarty (ŻUO), Warszawa
- prowadzenie warsztatów w przestrzeni miejskiej pt. „Wspólna historia? Analiza sposobów
zagospodarowania przestrzeni symbolicznej dawnego getta warszawskiego”, Żydowski Uniwersytet
Otwarty (ŻUO), Warszawa
- prowadzenie warsztatów dla studentów polonistyki pt. „Żydowskie odmiany tożsamości i przestrzeń
miejska” w ramach zajęć dr Aliny Molisak, Wydział Polonistyki UW, Warszawa
- udział w panelu artystycznym z Wojciechem Wilczykiem w ramach sympozjum „Gest wobec obrazu
fotograficznego – sympozjum performatywne”, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
Dr Mirosław Jankowiak
- wygłoszenie referatu pt. „Беларусы Латгаліі даўней і сёння”, Centrum Sztuki Współczesnej w
Witebsku, Białoruś
- wygłoszenie referatu pt. „Беларусы Латгаліі даўней і сёння”, Muzeum Etnograficzne, Połock
- wygłoszenie wykładu w ramach XVII Festiwalu Nauki w Warszawie pt. „Iloma językami mówili
mieszkańcy Wielkiego Księstwa Litewskiego”, Pałac Staszica, Warszawa
Dr Katarzyna Kotyńska
- moderowanie spotkania w ramach projektu „Historia żydowska i wieloetniczna przeszłość Europy
Środkowo-Wschodniej” pt. „Kultura na przecięciu kultur. Wyzwania i perspektywy”, Centrum Historii
Miejskiej Europy Środkowo-Wschodniej, Lwów, Ukraina
- moderowanie spotkania „Trzy historie Galicji”, Żydowskie Muzeum Galicja, Kraków
Dr Krzysztof Kowalewski
126
- wykłady organizowane przez Fundację „Universitatis Varsoviensis" popularyzujące historię
powszechną od starożytności do współczesności
Dr Dorota Leśniewska
- wygłoszenie wykładu w ramach XVII Festiwalu Nauki w Warszawie pt. „Kim są Słowianie? Wokół
dyskusji o słowiańskiej tożsamości”, Pałac Staszica, Warszawa
Dr hab. prof. IS PAN Ewa Masłowska
- wygłoszenie wykładu dla słuchaczy Grochowskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku pt. „O czym
mówią inskrypcje na płaszczach dzwonów kościelnych?”, Centrum Promocji Kultury, Warszawa
- wygłoszenie prelekcji podczas Festiwalu „Muzyczne Dialogi nad Bugiem” pt. „Z historii i symboliki
dzwonów kościelnych”, Mielnik nad Bugiem
Dr Wojciech Mądry
- wygłoszenie referatu pt. „Pochówki piastowskie poza granicami Polski”, Koło Przewodników PTTK im.
Marcelego Mottego, Poznań
Dr hab. prof. IS PAN Katarzyna Osińska
- udział w debacie „Teatr rosyjski w oczach zagranicznych ekspertów” organizowanej w ramach
programu towarzyszącego Festiwalu Złota Maska, Moskwa, Rosja
- udział w debacie „Teatr – Historia – Polityka”, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i
Porozumienia,Teatr Studio, Warszawie
- udział w panelu dyskusyjnym „Sztuka wobec wyzwań społecznych” organizowanego w ramach
Festiwalu Eye on Culture Festival, Warszawa
- prowadzenie prelekcji przed filmami: 1. Mocny człowiek, 1929, reż H. Szaro; 2. Polikuszka, 1919, reż.
A. Sanin; 3. Człowiek z restauracji, 1927, reż. J. Protazanow; 4. Biały orzeł, 1928, reż. J. Protazanow w
ramach Festiwalu DA!DA!DA!, kino Iluzjon, Warszawa
Dr Damian Pałka
- prowadzenie seminarium dla uczestników Uniwersytetu Trzeciego Wieku pt. „Polska i jej narody”,
Muzeum Ziemi Czarnkowskiej, Czarnków
- prowadzenie seminarium dla uczestników Uniwersytetu Trzeciego Wieku pt. „Niemcy - naród
zdetronizowany”, Muzeum Ziemi Czarnkowskiej, Czarnków
127
- wygłoszenie wykładu dla uczestników Uniwersytetu Trzeciego Wieku pt. „Sąsiedzi. O Polakach,
Niemcach i Żydach w międzywojennym Czarnkowie”, Miejskie Centrum Kultury, Czarnków
- prowadzenie seminarium dla uczestników Uniwersytetu Trzeciego Wieku pt. „Żydzi - naród miejski”,
Muzeum Ziemi Czarnkowskiej, Czarnków
- wygłoszenie wykładu z okazji 800-lecie lokacji klasztoru cysterskiego w Ołoboku pt. „Działalność
gospodarcza ołobockich cysterek na przestrzeni wieków”, Ołobok
Dr Agnieszka Pasieka
- udział w panelu dyskusyjnym organizowanym w ramach II Kongresu Wolności w Cyfrowym Świecie
„Wyzwanie organizacji skrajnych w nowoczesnym świecie. Unia europejskich ekstremizmów?”,
Biblioteka Uniwersytecka tzw. Stary BUW, Warszawa
- udział w dyskusji panelowej w ramach debat Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej „Lud XXI
wieku: Każdy jest politykiem. Antropologia kulturowa o współczesności”, Państwo/Miasto, Warszawa
Dr hab. prof. IS PAN Dorota Rembiszewska
- wygłoszenie na zebraniu Towarzystwa Rapperswilskiego referatu pt. „Smaki Mazowsza, Podlasia,
Suwalszczyzny w nazwach ukryte”, Pałac Staszica, Warszawa
- wygłoszenie na zebraniu Towarzystwa Naukowego Warszawskiego referatu „Łotysze i Łatgalia w
korespondencji Stefanii Ulanowskiej do Jana Karłowicza”, Pałac Staszica, Warszawa
- promocja książki Zdzisław Stieber (1903-1980). Materiały i wspomnienia na posiedzeniu
Międzynarodowego Komitetu Ogólnosłowiańskiego Atlasu Językowego, Portorož, Słowenia
Dr Joanna Roszak
- udział w panelu dyskusyjnym dotyczącym literatury roczników osiemdziesiątych, Forum Młodej
Literatury w Łodzi, organizator: Dom Literatury w Łodzi, Łódź
- moderowanie w ramach Festiwalu Poznań Poetów spotkania OFF/ON: WARSZAWA-POZNAŃ
(„WAKAT”), Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, Poznań
- spotkanie autorskie w ramach Festiwalu Poznań Poetów, Bookowski. Księgarnia w Centrum Kultury
Zamek w Poznaniu, Poznań
- spotkanie autorskie z cyklu Seryjny poeci, Instytut Mikołowski, Mikołów
- przygotowanie i przeprowadzenie w ramach festiwalu Poznań Poetów gry miejskiej „Orientuj się:
Poznań!” - moderowanie spotkania z tłumaczką książki Rahel Varnhagen. Historia życia niemieckiej
128
Żydówki z epoki romantyzmu, Katarzyną Leszczyńską, oraz z Katarzyną Kuczyńską-Koschany,
księgarnia Bookowski, Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, Poznań
- prowadzenie seminarium uczniowsko-akademickie pt. „Pamięć miejsc, miejsca pamięci”, Zespół Szkół
Zakonu Pijarów, Poznań
- moderowanie spotkania z Ryszardem Krynickim pt. „Psalm i inne wiersze”, Żydowski Instytut
Historyczny w Warszawie, Warszawa
- spotkanie autorskie w ramach Listopada Poetyckiego, Wroniecki Ośrodek Kultury i Biblioteka
Publiczna Miasta i Gminy Wronki, Wronki
- udział w panelu dyskusyjnym dotyczącym poezji Paula Celana, Żydowski Instytut Historyczny w
Warszawie, Warszawa
Dr Sylwia Siedlecka
- koordynacja spotkań z cyklu „Kino, rock, kontrkultura”, Dom Spotkań z Historią, Warszawa
Mgr Anna Zawadzka
- udział w panelu dyskusyjnym o książce Stefana Zgliczyńskiego Jak Polacy Niemcom Żydów mordować
pomagali, Klubokawiarnia PaństwoMiasto,Warszawa
- prowadzenie warsztatu medialnego dla Stowarzyszenia na Rzecz Integracji Społeczeństwa
Wielokulturowego „Nomada”, Siedziba Stowarzyszenia Nomada, Wrocław
- pokaz filmu dokumentalnego „Żydokomuna” w reżyserii A. Zawadzkiej oraz udział w dyskusji po
pokazie, Cafe Pestka, Wrocław
- organizacja i moderacja spotkania „Lewy patriotyzm?” z udziałem prof. Davida Osta, dr Bożeny Keff i
dr hab. Jana Sowy, Centrum. im. Ignacego Daszyńskiego, Warszawa
4. POPULARYZACJA NAUKI W MEDIACH
Dr Iwona Bielińska-Gardziel
- udział w audycji radiowej dla Radia Lublin na temat zmian w sposobie konceptualizowania DOMU
przez młodych Polaków (na podstawie materiałów ankietowych z lat 1990, 2000, 2010)
129
- udział w audycji radiowej dla Radia Lublin na temat polskich zwyczajów pogrzebowych
Dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking
- udział w audycji „Skarbiec nauki polskiej” dla programu II PR; rozmowa o książce Anny Engelking
Kołchoźnicy. Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku
- wywiad emitowany w programie „Kultura” Redakcji Rosyjskiej Programu dla Zagranicy PR; Край
уникальных традиций, легенд и интересных людей. Интервью о Полесье с проф. Анной
Энгелькинг
Dr hab. prof. IS PAN Lilla Grzelak
- audycja na żywo: „Przestrzenie kultury” z cyklu „Literatura non-fiction”; rozmowa o książce Božidara
Jezernika "Naga Wyspa. Gułag Tity”
Dr hab. prof. IS PAN Katarzyna Osińska
- wystąpienie na temat nowych zjawisk w teatrze rosyjskim w audycji II Programu Polskiego Radia
- udział w konferencji prasowej zapowiadającej Festiwal DA!DA!DA! - Współczesny
dramat/teatr/performans - Rosja - w Teatrze Studio, Warszawa
- wystąpienie na temat znaczenia metody Stanisławskiego dla współczesnego teatru i kina w audycji
radiowej II Programu Polskiego Radia
Dr Małgorzata Ostrówka
- udział w audycji radiowej w Radio Warszawa dotyczącej rozwoju języka, zapożyczeń obcojęzycznych,
pokrewiństwa genetycznego języków, polszczyzny północnokresowej
Dr Joanna Roszak
- udział w audycji II Programu Polskiego Radia na temat „Poznańskiego przewodnika literackiego"
Prof. dr hab. Jadwiga Zieniukowa
- udział w audycji w radio dotyczącej sytuacji języków zagrożonych w Polsce: kaszubskiego (głównie) i
wilamowskiego.
5. PUBLIKACJE POPULARNONAUKOWE
130
Prof. dr hab. Wojciech Burszta
- „Żarłoczność i asceza kultury”, w: „Więź. Kwartalnik”.
- „O czym dziś opowiada antropologiczna opowieść?” - rozmowa z prof. Wojciechem Józefem Bursztą
przeprowadzona przez Agnieszke Ogonowską, w: „Konspekt”.
Dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking
- „Bodajbyś słowo ważył. Słowo jako działanie”, wywiad z dr hab. prof. IS PAN Anną Engelking w
czasopiśmie PAN "Academia", nr 2 (34), s. 18-21.
- „Be Wary of What You Say! Words as actions”, interview with dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking,
in the PAS journal "Academia", no 2 (34), p. 18-21.
Dr Ewa Golachowska
- „Katolicy na Białorusi wschodniej. Heroizm i pospolitość codziennych wyborów”, w: „Lamus. Pismo
Kulturalno-Artystyczne”.
Dr hab. prof. IS PAN Irena Grudzińska-Gross
- „Książka jak uderzenie. O poezji Anny Świrszczyńskiej”, w dwutygodnik.com.
Dr hab. prof. IS PAN Lilla Grzelak
- wywiad z prof. H. Janaszek-Ivanickovą „O slawistyce dzisiaj”, w: „Sprawy Nauki”,
http://www.sprawynauki.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2624:o-slawistyce-
dzisiaj&catid=316&Itemid=30
- opracowanie i redakcja tekstu poświęconego „Słownikowi mówionej polszczyzny północnokresowej”;
http://www.portalwiedzy.pan.pl/index.php/badania-naukowe-w-pan/prace-badawcze-wyniki-
zastosowania/790-o-sowniku-mowionej-polszczyzny-ponocnokresowej-badania-w-instytucie-slawistyki-
pan
Dr hab. prof. IS PAN Ryszard Grzesik
- „Z dziejów szlachetności na Podolanach i Strzeszynie”, w: „Na skraju. Gazeta mieszkańców Podolan i
Strzeszyna”.
Prof. dr hab. Kwiryna Handke
131
- artykuł varsavianistyczny pt. „Język polski, to lubię” w miesięczniku „Stolica”
- artykuł varsavianistyczny pt. „Humor dawnej Warszawy” w miesięczniku „Stolica”
- artykuł varsavianistyczny pt. „Powstanie Styczniowe 1863” w miesięczniku „Stolica”
- artykuł varsavianistyczny pt. „Był taki człowiek, był taki dom” w miesięczniku „Stolica”
Dr Elżbieta Janicka
- „Znaki pamięci i tożsamości w przestrzeni dawnego getta warszawskiego”, w: „Herito”.
- „Keret House. Rekonstrukcja historyczna w 70. rocznicę Akcji Reinhardt”, w: „Autoportret”.
Dr Anna Jawor
- „Organizowanie życia”, w: „Forum Akademickie”.
- „Dawkins - rewolucjonista!”, w: „Forum Akademickie”.
- „Chrześcijaństwo bez kobiet?”, w: „Forum Akademickie”.
Dr Katarzyna Kotyńska
- „Mit z zasmażką (rec. książki: J. Wynnyczuk, "Tango smerti" [ukr.])”, w: „Herito”.
- „Nieoczekiwane satori (rec. książki: Oksana Forostyna, "Duty free" [ukr.])”, w: „Res Publica Nowa”.
- „Герої Забужко польський Львів ігнорують” - wywiad Żanny Słoniowskiej z Katarzyną Kotyńską; o
powieści O. Zabużko "Muzeum porzuconych sekretów" w świetle pracy tłumacza, w: „ЛітАкцент”
(http://litakcent.com/).
- „Palimpsest podwójny (rec. książki "Ukraiński palimpsest" - wywiadu-rzeki Izy Chruślińskiej z Oksaną
Zabużko)”, w: „Herito”.
Dr hab. prof. IS PAN Helena Krasowska
- „Polacy z Ukrainy i mistyfikacja polskości. Mit in statu nascendi”, w: „Lamus, Pismo Kulturalno
Artystyczne”.
- „Bukowińskie wesele/Nunta bucovineană”, w: „Polonus”, Pismo Związku Polaków w Rumunii.
- „24 Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Bukowińskie Spotkania”, w: „Polonus”, Pismo
Związku Polaków w Rumunii.
Dr hab. prof. IS PAN Katarzyna Osińska
- publikacja tekstu „Stanisławski: teatr, kino. W stupięćdziesięciolecie urodzin” z okazji Festiwalu DA!
DA!DA! - Współczesny dramat/teatr/performans - Rosja. Katalog Festiwalu
132
- „Don Kichot jako rosyjska idee fixe”, w: „Literatura na Świecie”.
- „Stanisławski dzisiaj (moskiewskie obchody 150. rocznicy urodzin)”, w: „Teatr” (Warszawa).
- „Kak reżyssura stała professiej”, w: „Tieatr" (Moskwa).
Dr Damian Pałka
- „Rewolucja moralna gnębionego narodu w poznańskiej prasie okresu międzywojennego”, w: „Kronika
Miasta Poznania”.
- „Walenty Czerkawski, W 59tą rocznicę powstania styczniowego. Poznań 22-I-1922 roku”, w: „Kronika
Miasta Poznania”.
Dr Agnieszka Pasieka
- „Ku pokrzepieniu serc", w: „Dziennik Opinii”.
- „Being normal in Poland", w: „Tr@nsit online”.
- „Kilka słów o pogardzie", w: „Kultura liberalna”.
Dr Joanna Roszak
- „Pogoda odnaleziona”, w dwutygodnik.com.
- „Hannah Arendt, „Rahel Varnhagen”,w dwutygodnik.com.
- „Czytasz. Celan”, w dwutygodnik.com.
- „Idąc, opowiadali (anty)bajkę (rec. Joanna Tokarska-Bakir, Okrzyki pogromowe)”, w: „Odra”.
Dr hab. prof. IS PAN Aleksander Smalanczuk
- „Konstanty Kalinowski w białoruskiej historii i pamięci” , w: „Mówią Wieki”.
- „Dlaczego Mіńsk nie lubi powstania styczniowego”, w: „Gazecie Wyborczej”.
- „Jaszcze raz pra "niewiadomaje paustanie"..., w: „Narodnaja wola”.
Prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir
- recenzja „Slumsy Manili” w „Gazecie Wyborczej”.
- felieton pt. „Szibbolet dla księdza Lemańskiego” w dwutygodnik.com.
- felieton „Feler bohatera” w dwutygodnik.com.
- felieton „Zupełnie inny świat” w dwutygodnik.com.
- felieton „Django czyli aria Komandora” w dwutygodnik.com.
- felieton „Ciężarna wdowa” Martina Amisa w dwutygodnik.com.
133
- felieton „Wrogie przejęciu” w dwutygodnik.com.
- felieton „Smok” w dwutygodnik.com.
- „Uwalnianie Barabasza”, w książce „Kim są Polacy?” pod redakcją J. Sandeckiego.
Mgr Anna Zawadzka
- „Sprawa Janickiej?”, w kwartalniku kulturalno-politycznym „Bez Dogmatu”.
- „Dziecko bardziej rasowe”, w kwartalniku kulturalno-politycznym „Bez Dogmatu”.
6. INNE FORMY UPOWSZECHNIANIA NAUKI
Dr Ewa Golachowska
- zorganizowanie obozu naukowego i popularyzującego naukę w Teremiskach na Podlasiu dla studentów
Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego
Dr Mirosław Jankowiak
- sekretarz Komitetu Redakcyjnego popularnonaukowego pisma „Rocznik Legionowski”
Dr Anna Jawor
- zorganizowanie otwartego cyklu spotkań z ludźmi nauki i kultury „Wojny kultur”, SWPS, Warszawa
Dr hab. Helena Krasowska, prof. IS PAN
- współredaktor strony internetowej www.bukowina.org.ua, będącej projektem Koła Miłośników Ziemi
Bukowińskiej w Berdiańsku na południowo-wschodniej Ukrainie prowadzona pod patronatem Polskiego
Kulturalno-Oświatowego Towarzystwa „Odrodzenie”.
Mgr Anna Kurowicka, mgr Ewa Serafin
- zorganizowanie cyklu wykładów dotyczących tematyki animal studies pt. „Animalia”, Pałac Staszica,
Warszawa
134
XIV. Studium doktoranckie
Kierownik: dr hab. Lilla Moroz-Grzelak, prof. IS PAN (od X 2012)
Sekretarz naukowy: dr Mirosław Jankowiak (od X 2008)
W semestrze letnim roku akademickim 2012/2013 studiowało 17 osób. Sesja doktorancka odbyła się
16.04.2013. Doktoranci brali udział w pracach statutowych Instytutu Slawistyki PAN, uczestniczyli w
zebraniach naukowych, seminariach i konwersatoriach. W tymże roku akademickim doktoranci
występowali z referatami na konferencjach krajowych i zagranicznych oraz reprezentowali swoje
dokonania naukowe na sesji doktoranckiej w Instytucie Slawistyki PAN (kwiecień 2013). W semestrze
letnim doktoranci uczęszczali na następujące zajęcia:
SEMINARIA DOKTORANCKIE W SEMESTRZE LETNIM ROKU AKADEMICKIEGO 2012/13:
- prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, dr Iwona Bielińska-Gardziel: Problemy definiowania w świetle
współczesnej semantyki
Zajęcia łączyły stronę teoretyczną definiowania terminów i pojęć w logice i w językoznawstwie z analizą
wybranych, konkretnych terminów. Doktoranci wykorzystywali słowniki i encyklopedie, a następnie
konfrontowali ze sposobami użycia w tekstach, z rozumieniem potocznym.
- prof. dr hab. Małgorzata Korytkowska: Perspektywa synchroniczna w badaniach językoznawczych
Doktoranci zapoznali się z problematyką opisu synchronicznego – zarówno zagadnieniami
teoretycznymi, jak też problemami związanymi z analizą materiału językowego. Część zajęć poświęcono
specyfice badań konfrontatywnych.
- prof. IS PAN dr hab. Joanna Nowak: Idea narodowo-państwowa narodów słowiańskich w polskiej
refleksji XIX i XX wieku
Zajęcia dotyczyły zagadnienia związanego z pojęciem narodu, tożsamości narodowej, nacjonalizmu w
polskiej refleksji końca XVIII oraz w XIX i XX wieku, ze szczególnym uwypukleniem problematyki
narodów słowiańskich, ich specyfiki, oryginalności oraz uniwersalności. Problem przedstawiono z punktu
135
widzenia podstawowych kierunków (jak: etnosymbolizm, konstruktywizm, perenializm, prymordializm),
zmiany w kształtowaniu się pojęć i ewolucji tychże pojęć. Doktoranci zostali również zapoznani z
koncepcjami panslawizmu i słowianofilstwa.
KONWERSATORIA SEMESTRZE LETNIM ROKU AKADEMICKIEGO 2012/13:
- Dr Maksim Duszkin: Technologie komputerowe w lingwistyce i innych dyscyplinach humanistycznych
Zajęcia obejmowały zapoznanie się z narzędziami informatycznymi przydatnymi we współczesnej pracy
humanistów, jak np.: korpusy elektroniczne i narzędzia korpusowe, słowniki elektroniczne i ich typy,
parametryczna ocena publikacji naukowej: indeks Hirscha, Impact factor oraz bazy publikacji naukowych
indeksy cytowalności.
- Dr Mirosław Jankowiak, Warsztat pracy doktoranta: Wstęp do studiów slawistycznych
W ramach konwersatorium doktoranci zapoznali się z takimi zagadnieniami, jak: funkcjonowanie
jednostek naukowych, prawne aspekty studiowania na studiach doktoranckich, zasady pisania pracy
doktorskiej (strona merytoryczna, techniczna, etyka w nauce, plagiat itp.) czy umiejętność
przygotowywania dokumentów o dofinansowanie projektów badawczych lub otrzymanie stypendiów.
W semestrze zimowym roku akademickim 2013/14 liczba doktorantów wyniosła 26 osób. Na pierwszy
rok studiów w październiku 2013 r. przyjęto dziewięcioro nowych doktorantów. Program zajęć w roku
2013/14:
WARSZTATY W SEMESTRZE ZIMOWYM ROKU AKADEMICKIEGO 2013/14:
- dr Zofia Rudnik-Karwatowa, mgr Jakub Banasiak, dr Marcin Fastyn, mgr Bożena Itoya, dr Paweł
Kowalski, mgr Zenon Mikos, Źródła informacji bibliograficznej w pracy badawczej slawisty. Doktoranci
zapoznali się z problematyką informacji bibliograficznej oraz systemów i języków informacyjno-
wyszukiwawczych w zakresie slawistyki. Zaprezentowane zostały różne rodzaje źródeł informacji
bibliograficznej, od tradycyjnych do nowoczesnych. Zasadnicza część praktyczna warsztatów była
poświęcona tworzeniu i redagowaniu opisów bibliograficznych rozmaitych typów dokumentów w
bibliografii załącznikowej, przypisach bibliograficznych i w bibliograficznej bazie danych światowego
językoznawstwa slawistycznego iSybislaw (www.isybislaw.ispan.waw.pl)].
SEMINARIA W SEMESTRZE ZIMOWYM ROKU AKADEMICKIEGO 2013/14:
136
- dr hab. prof. IS PAN Grażyna Szwat-Gyłybowa: Merkurianie i politycy. Z problematyki badań nad
historią idei na Słowiańszczyźnie
Seminarium zostało poświęcone problematyce badań nad historią funkcjonalnych politycznie idei na
obszarze Słowiańszczyzny. Dokonano przeglądu wybranych strategii i metodologii badawczych oraz ich
rekapitulacji oraz analizy wybranych przez seminarzystów dwóch dowolnych idei uniwersalnych.
- prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, dr Iwona Bielińska-Gardziel: Sposoby definiowania pojęć w świetle
współczesnych teorii semantycznych i praktyki leksykograficznej
Na zajęciach łączono refleksję teoretyczną nad definiowaniem terminów i pojęć w logice i w
językoznawstwie z analizami konkretnych terminów proponowanych przez doktorantów, ich analiza z
wybranymi słownikami i encyklopediami oraz ich konfrontacja ze sposobami użycia w tekstach, z
rozumieniem potocznym oraz próba odpowiedzi na pytanie o możliwości operacjonalizacji wybranych
terminów i pojęć na etapie analizy konkretnych danych empirycznych.
KONWERSATORIA W SEMESTRZE ZIMOWYM ROKU AKADEMICKIEGO 2013/14:
- prof. dr hab. Jerzy Duma: Gramatyka porównawcza języków słowiańskich z elementami historii
rozwoju fonetycznego
Zajęcia obejmowały zagadnienia z językoznawstwa diachronicznego poczynając od kształtowania się
wspólnoty języków indoeuropejskich, uformowania się grupy bałtosłowiańskiej, omówienia trzech grup
języków słowiańskich (zachodnich, południowych i wschodnich.
- dr hab. prof. IS PAN Lilla Moroz-Grzelak: Uprawianie nauki
Zajęcia poświęcono zagadnieniom współczesnego uprawiania nauki, obejmującym kwestie dotyczące
ogłoszonego w 2012 Kodeksu etyki pracownika nauki i wyzwań współczesności w prowadzeniu badań
naukowych. Na jego kanwie podjęte zostały zagadnienia związane z rzetelnością badawczą, własnością
intelektualną, wartością naukową prowadzonych badań oraz analizą krytyczną pracy i językiem
współczesnej humanistyki. Podjęte zostały również problemy dotyczące roli autorytetów w nauce,
bezkrytycznego przyjmowania tez sformułowanych przez uznane środowiskowe autorytety, ludzkiej
mentalności i reakcji na krytykę oraz polemiki naukowe.
- dr Mirosław Jankowiak: Wprowadzenie do studiów slawistycznych
137
Doktoranci zapoznali się z takimi zagadnieniami, jak: funkcjonowanie jednostek naukowych, prawne
aspekty studiowania na studiach doktoranckich, zasady pisania pracy doktorskiej, promocja nauki (w tym
autopromocja doktoranta), umiejętność przygotowywania dokumentów o dofinansowanie projektów
badawczych lub otrzymanie stypendiów. Druga część dotyczyła zagadnień slawistycznych (termin
slawistyka, badania slawistyczne w Polsce i na świecie itd.) Część trzecia zajęć praktycznych została
poświęcona na pracę z tekstami (analiza strony edytorskiej, merytorycznej, poziomu naukowego czy
obecnych w nauce przemilczeń, uogólnień, zawartości ideologicznej, propagandowej itp.).
Na podstawie umów zawartych przez Instytut Slawistyki PAN z innymi jednostkami naukowymi
doktoranci mogą uczęszczać również na zajęcia prowadzone w Collegium Civitas, na Wydziale
Polonistyki UW, na Wydziale Historycznym UW oraz na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i
Resocjalizacji.
Projekty tematów prac doktorskich doktorantów Instytutu Slawistyki PAN (przed otwarciem
przewodu):
Mgr Gabriela Monika Augustyniak-Żmuda, Zróżnicowanie języka przesiedleńców z dawnych Kresów
Północno- i Południowo-Wschodnich w regionie lubuskim (opiekun naukowy: dr hab. prof. IS PAN Anna
Zielińska);
Mgr Emilia Borkowska, Nowy bohater współczesnej literatury rosyjskiej na tle postradzieckiej
rzeczywistości społeczno-kulturowej (opiekun naukowy: dr hab. prof. IS PAN Katarzyna Osińska),
Mgr Varuzhan Chobanyan, Ormianie w Polsce po 1991 roku (opiekun naukowy: dr hab. prof. IS PAN
Helena Krasowska),
Mgr Łukasz Marek Chwistek, Polonizmy, ich historia i rozwój w języku rosyjskim i białoruskim (na
materiale moskiewskiej redakcji Statutu Litewskiego) (opiekun naukowy: dr hab. prof. IS PAN Zofia
Sawaniewska-Moch, opiekun pomocniczy: dr Mirosław Jankowiak),
Mgr Dariusz Dębecki, Język sacrum i język profanum. Desakralizacja języka religijnego. Na wybranych
przykładach (opiekun naukowy: dr Dorota Pazio-Wlazłowska),
138
Mgr Katarzyna Hosaniak, Przemiany mitu Europy Środkowej w dyskursie elit przełomu XX i XXI
wieku (opiekun naukowy: prof. dr hab. Wojciech Burszta),
Mgr Tatsiana Kasatkaya, Ewangeliczni chrześcijanie baptyści w Białoruskiej SRR (1944 – lata 60. XX
w.): istnienie w przymusowej izolacji (opiekun naukowy: dr hab. prof. IS PAN Aliaksandr Smalanczuk)
Mgr Agnieszka Kochańska, Analiza nazw tzw. osiągnięć w wybranych grach komputerowych (opiekun
naukowy: dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska, opiekun pomocniczy: dr Maksim Duszkin)
Mgr Karolina Kwiecińska, Językowy obraz Afryki w wybranych polskich reportażach (opiekun
naukowy: prof. dr hab. Zbigniew Greń),
Mgr Karolina Likhtarovich, Turystyka a nowa lokalność w warunkach wielokulturowości. Analiza
wybranych przykładów z pogranicza polsko-białoruskiego (opiekun naukowy: dr hab. prof. IS PAN Anna
Engelking),
Mgr Maria Makarowa, Wspólnoty Żydów Birobidżańskich w Izraelu: studium socjolingwistyczne
(opiekun naukowy: dr hab. prof. IS PAN Zofia Sawaniewska-Moch),
Mgr Elżbieta Manuiło, Odbicie w języku chorwackim zmian zachodzących w sytuacji
narodowopaństwowej z uwzględnieniem stosunków bilateralnych Republiki Chorwacji w okresie 2005–
2014 (opiekun naukowy: dr Dorota Pazio-Wlazłowska),
Mgr Michał Maurycy Mazurkiewicz, Kulturowe stosunki polsko-wietnamskie w kontekście
słowiańskich studiów euroazjatyckich (opiekun naukowy: prof. dr hab. Wojciech Burszta);
Mgr Monika Magdalena Piątek, Pogranicze polsko-ukraińskie na przykładzie województwa
podkarpackiego (opiekun naukowy: dr Katarzyna Kotyńska),
Mgr Agnieszka Pluwak, Zastosowanie ontologii informatycznych do semantycznej analizy języka
polskiego na podstawie aplikacji FrameNet (opiekun naukowy: prof. dr hab. Violetta Koseska-Toszewa),
139
Mgr Zuzanna Radzik, Motyw bogobójstwa w wyobraźni polskiego katolicyzmu na podstawie badań
etnograficznych (opiekun naukowy: prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir),
Mgr Marta Rogalska, Językowo-kulturowy obraz żałoby narodowej (opiekun naukowy: dr Iwona
Bielińska-Gardziel),
Mgr Franciszek Rapacki, Zagadnienia tożsamościowe słowiańskich grup regionalnych na
Preszowszczyźnie (opiekun naukowy: dr hab. prof. IS PAN Joanna Nowak),
Mgr Anton Saifullayeu, Transformacja mitu historycznego w historiografii białoruskiej (opiekun
naukowy: dr hab. prof. IS PAN Aliaksandr Smalanczuk),
Mgr Karina Maria Stempel-Gancarczyk, Zagubieni w języku. Studium socjolingwistyczno-leksykalne
gwar polskich w izolowanych ośrodkach polonijnych na Bukowinie rumuńskiej (opiekun naukowy: dr
hab. prof. IS PAN Helena Krasowska)
Mgr Katarzyna Włodarska, Akwizycja języka ojczystego i akwizycja języka obcego (opiekun
naukowy: prof. dr hab. Zbigniew Greń),
Mgr Wojciech Piotr Włoskowicz, Przyswajanie i funkcjonowanie w polszczyźnie toponimii obcej na
materiale toponimii z rejonów Karpat zamieszkanych przez górali ruskich (opiekun naukowy: prof. dr
hab. Ewa Wolnicz-Pawłowska)
Mgr Anna Zalewska, Kategoria inności we współczesnym dyskursie publicznym na podstawia materiału
z tygodnika Uważam Rze (opiekun naukowy: dr hab. prof. IS PAN Anna Zielińska),
Mgr Robert Zawisza, Pogranicze żywych i umarłych. Obraz cmentarza w społeczności wielokulturowej
na przykładzie Łotwy (opiekun naukowy: dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking).
Mgr Miłosz Zieliński, Mniejszość polska w obwodzie kaliningradzkim w latach 1991–2004. Studium
narodowościowe i kulturoznawcze (opiekun naukowy: prof. dr hab. Wojciech Burszta, opiekun
pomocniczy: dr Mirosław Jankowiak)
140
Mgr Julia Eliza Zimmermann, Boski szelma wśród nas. Trickster jako współczesny wzór osobowy w
polskim dyskursie medialnym przełomu wieków (opiekun naukowy: prof. dr hab. Joanna Tokarska-
Bakir)
Udział w konferencjach krajowych:
- Dariusz Dębecki, Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. „Wartości w świecie słowiańskim”;
Organizator: Instytut Slawistyki PAN, Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej UW, Fundacja
Slawistyczna, Warszawa 22-23.04.2013, referat: System wartości osób publikujących w prasie religijnej
na przykładzie kwartalnika „Betfage”
- Dariusz Dębecki, Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. Zachwyt w literaturze, języku i kulturze;
Organizator: Wydział Filologiczno-Historyczny i Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Jana
Kochanowskiego w Kielcach, filia w Piotrkowie Trybunalskim, 13-14.06.2013; referat: Pojęcie
„zachwytu” w wypowiedziach animatorów katolickiego Ruchu Światło-Życie
- Gabriela Augustyniak-Żmuda (z Magdaleną Bednarczyk), VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa
pt. Dziedzictwo kulturowe regionu pogranicza. Organizator: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w
Gorzowie Wielkopolskim – Gorzów Wielkopolski 16-17.04. 2013 r., referat: Dziedzictwo pamięci w
narracjach najstarszych mieszkańców okolic Gorzowa Wielkopolskiego
- Agnieszka Kochańska, Interdyscyplinarna konferencja naukowa pt. Dialogiczność w języku i kulturze
XXI wieku, Organizator: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 17.05.2013; referat:
Dialog na skróty. O przejawach skrótowości w socjolekcie polskich użytkowników gier komputerowych
serii „Diablo”
- Robert Zawisza, Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. Rosja w dialogu kultur; Organizator:
Instytut Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 19-20.09.2013, referat:
Współczesny obraz małżeństw mieszanych u staroobrzędowców na Łotwie
- Robert Zawisza, Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. Symbole władzy – władza symboli w
przestrzeni kultury Słowian dawniej i dziś; Organizator: Instytut Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu 141
Jagiellońskiego, Kraków 23-25.10.2013, referat: Język inskrypcji i ikonografia nagrobkowa jako źródło
do badań tożsamości narodowej i religijnej. Doświadczenia łotewskie
- Robert Zawisza, Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. Pogranicze wschodnie i zachodnie;
Organizator: Instytut Slawistyki PAN, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie
Wielkopolskim, Fundacja Slawistyczna, 21-22.11.2013, referat: Która Matka Boska jest ładniejsza?
Przemiany współczesnej ikonografii nagrobkowej na Łotwie
Artykuły (opublikowane):
- Borkowska E., „Russkij malczik” – bohater współczesnej literatury rosyjskiej, „Adeptus. Pismo
Humanistów” nr 2, 2013, s. 44-55.
- Kwiecińska K., Charakterystyka pojęć dotyczących Afryki zawartych we współczesnych słownikach
języka polskiego, „Adeptus” nr 1, 2013, 71-82.
- Makarova M., „Jesteśmy straconym pokoleniem”. Wspólnoty Żydów birobidżańskich w Izraelu: relacja
z badań terenowych (lipiec 2012 r.), „Adeptus” nr 2, 2013, 54-67.
- Rapacki F., Zarys historii obrządków wschodnich na północnych obszarach Królestwa Węgier,
„Adeptus” nr 2, 2013, s. 31-43.
- Włodarska K., Przyswajanie języka pierwszego – imitacja czy wrodzony dar? Analiza na podstawie
wybranych teorii akwizycji języka ojczystego oraz podstawowych systemów językowych, „Adeptus” nr 2,
2013, s. 6-25.
- Zawisza R., „Moje przodki żyli zdies’ kak Poljaki…”. Współczesne inskrypcje nagrobkowe cmentarza
na Grzywie w Dyneburgu jako przyczynek do rozważań nad kryteriami tożsamości narodowej , „Adeptus”
nr 2, 2013, s. 6-16.
Artykuły w druku:
- Augustyniak-Żmuda G., Obraz życia po 1945 roku we wspomnieniach osiedleńców ze wsi z okolic
Gorzowa Wielkopolskiego, [w:] Konstrukcje i dekonstrukcje tożsamości. Narracja i pamięć, red. A.
Zielińska, E. Golachowska, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
142
- Augustyniak-Żmuda G. Dziedzictwo pamięci w narracjach najstarszych mieszkańców okolic Gorzowa
Wielkopolskiego, [w:] Dziedzictwo kulturowe regionu pogranicza, t. VI, red. E. Skorupska-Raczyńska, J.
Rutkowska, Wydawnictwo PWSZ w Gorzowie Wielkopolskim [wspólnie z Magdaleną Bednarczyk].
143
XV. Biblioteka Instytutu Slawistyki PAN im. Zdzisława Stiebera
W 2013 roku księgozbiór Biblioteki Instytutu Slawistyki PAN powiększył się o:
- 137 wol. książek
- 0 wol. broszur
- 696 wol. czasopism
- 0 jedn. zbiorów specjalnych.
W tym samym czasie frekwencja czytelnicza wyniosła 787 zarejestrowanych osób (w tym 443
pracowników naukowych).
Ogółem księgozbiór Bibilioteki Instytutu Slawistyki PAN liczy:
- 94 467 wol. druków zwartych
- 30 852 wol. czasopism
- 886 jednostek zbiorów specjalnych.
Skatalogowano w systemie HORIZON:
- 17 058 wol. książek i broszur (+ 11 CD) (14 215 opisów)
- 37 968 zeszytów czasopism (1004 opisów).
144
XVI. Działalność wydawnicza Instytut Slawistyki PAN
1. PUBLIKACJE NAUKOWE WYDANE W SLAWISTYCZNYM OŚRODKU WYDAWNICZYM INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN
Czasopisma
1. „Adeptus”, redaktor naczelna Nicole Dołowy-Rybińska, wyd. Insytut Slawistyki PAN, nr 2/2013,
w postaci elektronicznej: http://adeptus.ispan.waw.pl/.
2. „Colloquia Humanistica”, t. 2: „Minor Languages, Minor Literatures, Minor Cultures”, redaktor
naczelna Jolanta Sujecka, wyd. Insytut Slawistyki PAN, Warszawa 2013, ss. 314.
3. „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, t. 42, redaktor naczelny Wojciech Józef Burszta, wyd.
Insytut Slawistyki PAN, Warszawa 2013, ss. 310.
4. „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, t. 43, redaktor naczelny Wojciech Józef Burszta, wyd.
Insytut Slawistyki PAN, Warszawa 2013, ss. 181.
5. „Studia Litteraria et Historica”, t. 2, redaktor naczelna Joanna Tokarska-Bakir, wyd. Insytut
Slawistyki PAN, 2013, w postaci elektronicznej.
Monografie:
1. Anna Zielińska, Mowa Pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim,
Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 448.
2. Kwiryna Handke, Prywatny język Elizy Orzeszkowej, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa
2013, ss. 318.
3. Lilla Moroz-Grzelak, Bracia Słowianie. Wizje wspólnoty a rzeczywistość, wyd. II., wyd. Insytut
Slawistyki PAN, Warszawa 2013, s. 333.
2. PUBLIKACJE NAUKOWE WYDANE WE WSPÓŁPRACY Z INNYMI PODMIOTAMI
We współpracy z Towarzystwem Naukowym Warszawskim:
145
1. „Acta Baltico Slavica”, t. 37, redaktor naczelna Iryda Grek-Pabisowa, Instytut Slawistyki
PAN, Warszawa 2013, ss. 634.
2. „Slavia Meridionalis, t. 13, redaktor naczelna Grażyna Szwat-Gyłybowa, Instytut Slawistyki
PAN, Warszawa 2013, ss. 234.
We współpracy z Fundacją Slawistyczną i Uniwersytetem Śląskim
1. „Cognitive Studies Études Cognitives”, t. 13, redaktor naczelna Violetta Koseska-Toszewa,
Instytut Slawistyki PAN, Warszawa 2013, ss. 311.
We współpracy z Fundacją Slawistyczną
1. „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, t. 48, redaktor naczelna Kwiryna Handke, Instytut
Slawistyki PAN, Warszawa 2013, ss. 322.
2. J. Duma, E. Rzetelska-Feleszko, Nazwy terenowe Pomorza Zachodniego zawierające elementy
słowiańskie, t. 2, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 166.
3. Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian, red. A. Kotłowska przy współpracy A. Brzóstkowskiej,
z. 6., Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 372.
4. Zdzisław Stieber (1903-1980). Materiały i wspomnienia, red. D. Rembiszewska, Slawistyczny Ośrodek
Wydawniczy, Warszawa 2013, ss. 296.
Razem 14 pozycji: 7 czasopism, 6 monografii
146
XVII. Archiwum Naukowe Instytutu Slawistyki PAN
W roku 2013 prace na rzecz Archiwum Naukowego Instytutu Slawistyki PAN wykonywały dr hab. prof.
IS PAN Dorota Krystyna Rembiszewska – pełnomocniczka dyrekcji ds. archiwum naukowego oraz dr
hab. prof. IS PAN Ewa Masłowska i mgr Bożena Itoya.
W 2013 r. kontynuowano temat statutowy Spuścizny pracowników naukowych Instytutu Slawistyki
Polskiej Akademii Nauk, czego rezultatem było m.in. opracowanie 6 zespołów.
Na materiale ze zbiorów archiwum naukowego jest realizowany grant Komputerowy system ewidencji
archiwaliów do Atlasu gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny i Słownika bohemizmów
(kierowany przez dr hab. prof. IS PAN Dorotę Rembiszewską), a także grant wewnętrzny mgr Bożeny
Itoi i dr hab. prof. IS PAN Doroty Rembiszewskiej, dotyczący stworzenia podstrony Zbiory Specjalne
i udostępnienia online kartoteki oraz bazy danych do Atlasu gwar wschodniosłowiańskich
Białostocczyzny.
Archiwum naukowe w 2013 r. współpracowało z innymi archiwami i instytucjami. Rezultatem tej
współpracy było m.in. zorganizowanie promocji Atlasu gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny w
Białymstoku 19.04.2013 r. wraz z Archiwum Państwowym w Białymstoku oraz Muzeum i Archiwum
Archidiecezjalnym w Białymstoku. Dzięki wsparciu tych archiwów została udostępniona bezpłatnie sala
na potrzeby promocji, a także wydrukowano zaproszenia.
Na zaproszenie Towarzystwa Rapperswilskiego i Stowarzyszenia Archiwistów Polskich dr hab. prof. IS
PAN Dorota Rembiszewska wygłosiła referat Smaki Mazowsza, Podlasia, Suwalszczyzny w nazwach
ukryte na zebraniu Towarzystwa Rapperswilskiego w Warszawie 22.01.2013 r.
Inną formą współpracy jest uczestnictwo dr hab. prof. IS PAN Doroty Rembiszewskiej w pracach
Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, w tym w Sekcji Instytucji Naukowych i Kulturalnych tego
Stowarzyszenia.
Wymianie doświadczeń i konsultacjom służył udział w sympozjach i konferencjach archiwalnych. Dr
hab. prof. IS PAN Dorota Rembiszewska była obecna na sympozjum Gromadzenie spuścizn naukowców
w instytucjach nauki i kultury. Zobowiązanie, zadania i praktyka, (Warszawa 9.05.2013 r.) oraz na
konferencji Archiwalia a badania regionalne. Powstanie styczniowe w dokumentach archiwalnych na
Mazowszu północno-wschodnim i Podlasiu (Łomża 25-26.10.2013 r.), na której wygłosiła referat:
Powstanie styczniowe jako cezura w życiorysie. Glosa do biografii Stefanii i Władysława Ulanowskich.
147
Przewodniczący Rady Naukowej Z-ca Dyrektora Instytutu Slawistyki PAN
Instytutu Slawistyki PAN ds. Naukowych
Dr hab. Ryszard Grzesik, prof. IS PAN Dr hab. Anna Zielińska, prof. IS PAN
148
Spis treści
I. OGÓLNE INFORMACJE O INSTYTUCIE..................................................................................................2
1. MIEJSCE W RANKINGU.......................................................................................................................22. ZATRUDNIENIE.................................................................................................................................23. KIERUNKI BADAWCZE W INSTYTUCIE SLAWISTYKI PAN...............................................................34. SPOSOBY UPOWSZECHNIANIA WYNIKÓW BADAŃ NAUKOWYCH......................................................75. PION NAUKOWY INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN........................................................................8
II. NAJWAŻNIEJSZE OSIĄGNIĘCIA INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN............................................................9
1.1. UDZIAŁ W PROJEKTACH MIĘDZYNARODOWYCH: FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH ORAZ MAJĄCYCH ZNACZĄCY ZASIĘG MIĘDZYNARODOWY............................................................................91.2. WAŻNIEJSZE KONFERENCJE WSPÓŁORGANIZOWANE PRZEZ INSTYTUT SLAWISTYKI PAN....................171.3. ZNACZĄCE PUBLIKACJE WYDAWANE ZARÓWNO W SLAWISTYCZNYM OŚRODKU WYDAWNICZYM INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN, JAK I W OFICYNACH ZEWNĘTRZNYCH.........................................................261.4. WYDAWANIE CZASOPISM I ICH UDOSTĘPNIANIE W INTERNECIE.........................................................341.5. UPOWSZECHNIANIE SLAWISTYKI W INTERNECIE................................................................................351.6. UDZIAŁ W FESTIWALU NAUKI..........................................................................................................361.7. AKTYWNOŚĆ MŁODYCH PRACOWNIKÓW NAUKI.................................................................................38
III. ZADANIA BADAWCZE...................................................................................................................44
1. KULTUROWE DZIEDZICTWO SŁOWIAŃSZCZYZNY...................................................................................442. TOŻSAMOŚCI NARODOWE I REGIONALNE SŁOWIAN (MITY, IDEE, PAMIĘĆ ZBIOROWA)...........................513. WIELOKULTUROWOŚĆ, WIELOJĘZYCZNOŚĆ, KONTAKTY I POGRANICZA JĘZYKOWO-KULTUROWE. MNIEJSZOŚCI (JĘZYKOWE, ETNICZNE, RELIGIJNE)...................................................................................544. ETNOLINGWISTYKA SLAWISTYCZNA. BADANIA JĘZYKOWEGO OBRAZU ŚWIATA.......................................585. JĘZYKOZNAWSTWO SYNCHRONICZNE: BADANIA KONFRONTATYWNE, SEMANTYKA, KOGNITYWIZM, LINGWISTYKA KORPUSOWA......................................................................................................................606. NOWOCZESNE SYSTEMY INFORMACJI NAUKOWEJ................................................................................63
IV. GRANTY..............................................................................................................................................64
1. GRANTY NARODOWEGO CENTRUM NAUKI AFILIOWANE W IS PAN......................................................641.1. STAŻE PODOKTORSKIE NARODOWEGO CENTRUM NAUKI AFILIOWANE W INSTYTUCIE SLAWISTYKI PAN672. GRANTY W RAMACH NARODOWEGO PROGRAMU ROZWOJU HUMANISTYKI MNISW AFILIOWANE W IS PAN......................................................................................................................673. GRANT W KONKURSIE MNISW “INDEX PLUS” NA FINANSOWANIE PROJEKTU “POLSKIE CZASOPISMA SLAWISTYCZNE ONLINE. WDROŻENIE INNOWACYJNEGO SYSTEMU PRACY I OPROGRAMOWANIA OPEN JOURNAL SYSTEMS”...............................................................................................................................694. KONTRAKTY W RAMACH PROGRAMU RAMOWEGO UE.........................................................................694.1. KONTRAKTY W RAMACH INNYCH PROGRAMÓW UE.......................................................................695. WNIOSKI NA PROJEKTY BADAWCZE ZŁOŻONE W 2013......................................................................706. UCZESTNICTWO W GRANTACH AFILIOWANYCH POZA INSTYTUTEM SLAWISTYKI PAN......................74
V. PUBLIKACJE KSIĄŻKOWE PRACOWNIKÓW IS PAN.............................................................83
1. MONOGRAFIE AUTORSKIE...................................................................................................................832. MONOGRAFIE WSPÓŁAUTORSKIE........................................................................................................833. TOMY POD REDAKCJĄ NAUKOWĄ PRACOWNIKÓW INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN...............................84
149
4. CZASOPISMA NAUKOWE WYDANE PRZEZ INSTYTUT SLAWISTYKI PAN................................................855. CZASOPISMA NAUKOWE POD REDAKCJĄ PRACOWNIKÓW INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN WYDANE PRZEZ INNE PODMIOTY......................................................................................................................................85
VI. NAGRODY PRZYZNANE PRACOWNIKOM IS PAN...........................................................................87
1. NAGRODY KRAJOWE ZA DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWĄ.............................................................................872. NAGRODY KRAJOWE ZA DZIAŁALNOŚĆ POZANAUKOWĄ.....................................................................883. NAGRODY ZAGRANICZNE ZA DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWĄ......................................................................89
VII. UZYSKANE STOPNIE NAUKOWE ................................................................................................90
1. STOPNIE NAUKOWE UZYSKANE PRZEZ PRACOWNIKÓW IS PAN; NADANE PRZEZ RADĘ NAUKOWĄ INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN..................................................................................................................902. STOPNIE NAUKOWE UZYSKANE PRZEZ PRACOWNIKÓW IS PAN W PLACÓWKACH ZEWNĘTRZYNYCH....913. STOPIEŃ DOKTORA UZYSKANY PRZEZ ABSOLWENTÓW STUDIUM DOKTORANCKIEGO INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN W PLACÓWKACH ZEWNĘTRZNYCH................................................................................92
VIII. OTWARTE PRZEWODY DOKTORSKIE I HABILITACYJNE ..................................................93
1. PRZEWODY DOKTORSKIE OTWARTE PRZEZ RADĘ INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN................................932. PRZEWODY DOKTORSKIE PRACOWNIKÓW INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN OTWARTE W PLACÓWKACH ZEEWNĘTRZNYCH....................................................................................................................................933. POSTĘPOWANIA HABILITACYJNE......................................................................................................94
XI. WSPÓŁPRACA Z MIĘDZYNARODOWYM ŚRODOWISKIEM NAUKOWYM..............................................95
1. WYKAZ WSPÓLNYCH PROJEKTÓW BADAWCZYCH W RAMACH PROTOKOŁÓW O WSPÓŁPRACY MIĘDZY PAN I ZAGRANICZNYMI AKADEMIAMI ORAZ INNYMI PLACÓWKAMI NAUKOWYMI W 2013 ROKU.................952. NOWE TEMATY WSPÓŁPRACY Z ZAGRANICĄ NA LATA 2014-2016 ZŁOŻONE W BIURZE WSPÓŁPRACY Z ZAGRANICĄ PAN W 2013 ROKU............................................................................................................983. WSPÓŁPRACA MIĘDZY INSTYTUTEM SLAWISTYKI PAN I ZAGRANICZNYMI PLACÓWKAMI NAUKOWYMI NA PODSTAWIE UMÓW MIĘDZY INSTYTUTAMI.........................................................................................1004. WSPÓŁPRACA PRACOWNIKÓW INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN Z ZAGRANICZNYMI INSTYTUCJAMI NAUKOWYMI BEZ ZAWARTEGO OFICJALNEGO POROZUMIENIA................................................................1015. WYJAZDY ZAGRANICZNE I WIZYTY NAUKOWE W INSTYTUCIE SLAWISTYKI PAN W 2013 ROKU..........1036. UDZIAŁ W GREMIACH NAUKOWYCH...............................................................................................103
X. REFERATY I WYKŁADY WYGŁOSZONE NA KONFERENCJACH ZA GRANICĄ.................................111
1. REFERATY WYGŁOSZONE ZA GRANICĄ............................................................................................1112. WYKŁADY I REFERATY WYGŁOSZONE NA ZAPROSZENIE ZAGRANICZNYCH INSTYTUCJI NAUKOWYCH. .117
XI. KONFERENCJE I INNE WYDARZENIA NAUKOWE ORGANIZOWANE/WSPÓŁORGANIZOWANE PRZEZ INSTYTUT SLAWISTYKI PAN.....................................................................................................121
1. KONFERENCJE MIĘDZYNARODOWE................................................................................................1212. KONFERENCJE KRAJOWE...............................................................................................................121
XII. STYPENDIA NAUKOWE ...............................................................................................................123
1. ZAGRANICZNE...............................................................................................................................1232. KRAJOWE......................................................................................................................................123
XIII. UPOWSZECHNIANIE I PROMOCJA NAUKI........................................................................................124
1. OTWARTE ZEBRANIA NAUKOWE INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN........................................................124150
2. REFERATY WYGŁOSZONE NA ZEBRANIACH NAUKOWYCH ZESPOŁU INTEGRACYJNEGO PRZY INSTYTUCIE SLAWISTYKI PAN..................................................................................................................................1243. WYKŁADY, WARSZTATY, WYSTAWY, SPOTKANIA PANELOWE..............................................................1254. POPULARYZACJA NAUKI W MEDIACH.............................................................................................1295. PUBLIKACJE POPULARNONAUKOWE..............................................................................................1306. INNE FORMY UPOWSZECHNIANIA NAUKI.........................................................................................134
XIV. STUDIUM DOKTORANCKIE...............................................................................................................135
XV. BIBLIOTEKA INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN IM. ZDZISŁAWA STIEBERA......................................144
XVI. DZIAŁALNOŚĆ WYDAWNICZA INSTYTUT SLAWISTYKI PAN........................................................145
1. PUBLIKACJE NAUKOWE WYDANE W SLAWISTYCZNYM OŚRODKU WYDAWNICZYM INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN..................................................................................................................................1452. PUBLIKACJE NAUKOWE WYDANE WE WSPÓŁPRACY Z INNYMI PODMIOTAMI.....................................145
XVII. Archiwum Naukowe Instytutu Slawistyki PAN.............................................................................147
151