ivao tÜrkİye
TRANSCRIPT
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Revizyon. 7
15/12/2019
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 1
İÇİNDEKİLER
GÜNCELLEME TABLOSU .................................................................................................................. 5
TERİMLER SÖZLÜĞÜ ...........................................................................................................6
ÖNSÖZ ................................................................................................................................................. 11
BÖLÜM 1 GENEL BİLGİLER ............................................................... 13 1.1. TANIMLAR ................................................................................................................................... 14
1.2. NASIL HAVA TRAFİK KONTROLÖRÜ OLUNUR .......................................................... 15
1.3. KURALLAR .................................................................................................................................. 16
1.3.1. Genel ......................................................................................................................................... 16
1.3.2. Kontrolör Kuralları ve Uygulamaları ............................................................................ 16
1.3.2.1. IVAO Sunucularına Bağlanmadan Önce .................................................................. 16
1.3.2.2. Bağlantı ................................................................................................................... 17
1.3.2.3. Bağlantıdan sonra (Online) ...................................................................................... 17
1.3.2.4. Kontrolörün Görev ve Sorumlulukları ....................................................................... 17
1.4. TAVSİYELER ................................................................................................................ 19
1.5. LİSANSLAR ................................................................................................................... 21
1.6. SINAV POLİTİKASI ....................................................................................................... 22
1.6.1. Teorik Bilgi Sınavları ................................................................................................... 22
1.6.2. Pratik Sınavlar ............................................................................................................ 23
BÖLÜM 2 HAVA TRAFİK YÖNETİMİ ................................................... 25 2.1. HAVA TRAFİK HİZMETİ (AIR TRAFFIC SERVICE – ATS) ................................................. 26
2.1.1. Hava Trafik Hizmetlerinde Kullanılan Zaman Dilimi .................................................... 26
2.2. HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETİ .............................................................................. 27
2.2.1. DEL - Delivery/Clearance Delivery ....................................................................................... 29
2.2.2. GND - Yer Kontrol ................................................................................................................... 32
2.2.3. TWR - Meydan Kontrol ........................................................................................................... 36
2.2.4. APP - Yaklaşma Kontrol ............................................................................................. 41
2.2.5. CTR - Saha Kontrol (ACC) ..................................................................................................... 43
2.3. RADARLI HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETLERİ ....................................................... 45
2.3.1. Radar Hizmetlerinin Amacı ......................................................................................... 45
2.3.2. Radar Teşhisi ............................................................................................................. 46
2.3.2.1. Radar Teşhisinin Bildirilmesi .................................................................................... 46
2.3.2.2. Radar Teşhisinin Kapsamı ....................................................................................... 46
2.3.3. Radar Ayırması........................................................................................................... 46
2.3.3.1. Sürat Kontrolü ve Ayırması ...................................................................................... 47
2.3.3.2. Uygulama Yöntemleri .......................................................................................................... 47
2.3.3.3. Alçalan ve İnişe Gelen Trafikler ............................................................................... 47
2.3.4. SSR (Secondary Surveillance Radar) Radarın Kullanılması ....................................... 48
2.3.4.1. Türkiye Hava Sahasında Kullanılan SSR Kodları ..................................................... 49
2.3.5. RNAV Usülleri .......................................................................................................................... 49
2.4. PROSEDÜREL KONTROL USULLERİ ......................................................................... 50
2.5. KONTROL SORUMLULUĞU......................................................................................... 51
2.5.1. Bir Uçuşun Kontrolünün Sorumluluğu ......................................................................... 51
2.5.2. Belirli Bir Hava Saha Bloğu İçindeki Kontrolün Sorumluluğu ....................................... 51
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 2
2.5.3. Kontrol Sorumluluğunun Devri .................................................................................... 51
2.6. KOORDİNASYON ......................................................................................................... 53
2.7. Hava Trafik Kontrol Müsaadeleri .............................................................................................. 55
2.7.1. Tanım ......................................................................................................................... 55
2.7.2. Motor Çalıştırma Müsaadesi ....................................................................................... 55
2.7.3. Müsaade Limiti ......................................................................................................................... 56
2.7.4. Yol Müsaadesi .......................................................................................................................... 56
2.7.5. Müsaadelerin içeriği .................................................................................................... 57
2.7.6. Koşullu Müsaadeler .................................................................................................... 57
2.7.7. Müsaadelerin Tekrarı (Readback)............................................................................... 57
2.8. OTOMATİK TERMİNAL BİLGİ HİZMETİ (ATIS)............................................................. 59
2.8.1. Tanımı ve Kullanımı .................................................................................................... 59
2.8.2. İçerik ........................................................................................................................... 59
BÖLÜM 3 HAVA SAHASI YÖNETİMİ .................................................. 61 3.1. HAVA SAHALARI ....................................................................................................................... 62
3.1.1. Uçuş Bilgi Bölgesi (FIR) .............................................................................................. 62
3.1.2. Kontrol Bölgesi (CTR) ............................................................................................................. 63
3.1.3. Terminal Kontrol Sahası (TMA)................................................................................... 63
3.1.4. Askeri Terminal Kontrol Sahası (MTMA) ..................................................................... 63
3.1.5. Kontrol Sahası (CTA) .................................................................................................. 63
3.1.6. Havayolu ................................................................................................................................... 63
3.1.7. Tehlikeli Sahalar ...................................................................................................................... 63
3.1.8. Yasaklı Sahalar .......................................................................................................... 63
3.1.9. Tahditli Sahalar ........................................................................................................................ 64
3.1.10. Sektörler .................................................................................................................................. 64
3.2. İSTANBUL FIR .............................................................................................................. 68
3.2.1. Ankara Saha Kontrol (ACC) - İstanbul Sektörleri ............................................................... 68
3.3. ANKARA FIR ............................................................................................................................... 70
3.3.1. Ankara ACC ve Sektörleri ...................................................................................................... 70
3.4. YAKLAŞMA KONTROL (APP) BİRİMLERİ .................................................................... 73
3.4.1. Askeri Yaklaşma Kontrol (APP) Birimleri ..................................................................... 75
3.5. MEYDAN KONTROL (TWR) BİRİMLERİ ....................................................................... 76
BÖLÜM 4 OPERASYONEL USULLER VE KURALLAR ...................... 101 4.1. GÖREREK UÇUŞ KURALLARI (VISUAL FLIGHT RULES–VFR) .................................... 102
4.2. ALETLİ UÇUŞ KURALLARI (INSTRUMENT FLIGHT RULES–IFR) ................................ 104
4.2.1. Minimum İrtifalar/Seviyeler ....................................................................................... 104
4.2.2. IFR uçuştan VFR uçuşa değişiklik ............................................................................ 104
4.2.3. Görerek Yaklaşma .................................................................................................... 104
4.2.4. Seyir Seviyeleri ...................................................................................................................... 105
4.3. ACİL DURUMLAR (EMERGENCY) USULLERİ ........................................................... 106
4.3.1. Acil Durumun Bildirilmesi ...................................................................................................... 106
4.3.1.1. Acil Durum Mesajı ................................................................................................. 107
4.3.2. Sessizliğin Sağlanması ............................................................................................. 107
4.3.2.1. Acil Durumun ve Sessizliğin İptali .......................................................................... 107
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 3
4.3.3. ATC Tarafından Uygulanacak Usuller ....................................................................... 108
4.3.3.1. Hareket Tarzı ......................................................................................................... 108
4.4. MUHABERE USULLERİ .............................................................................................. 110
4.4.1. Genel ....................................................................................................................................... 110
4.4.2. Radyo Arızası ve Muhabere Kaybı ........................................................................... 111
4.4.2.1. Hava – Yer Muhabere Kaybı Durumunda Yapılacak İşlemler ................................ 111
4.4.2.2. Görerek Meteorolojik Şartlar (VMC) ....................................................................... 112
4.4.2.3. Aletli Meteorolojik Şartlar (IMC) ............................................................................. 112
4.5. SIDE STEP UYGULAMASI ..................................................................................................... 114
4.6. BEKLEME USULLERİ ................................................................................................. 115
4.6.1. Asgari Bekleme İrtifası .............................................................................................. 115
4.7. KUYRUK TÜRBÜLANSI ve AYIRMASI ................................................................................. 116
4.7.1. Manuel (Radarsız) Ayırma Usulleri ........................................................................... 116
4.7.2. Radarlı Ayırma Usulleri ............................................................................................. 117
4.8. YAKLAŞMADA UÇAK KATEGORİLERİ ...................................................................... 118
4.9. ALTİMETRE AYAR USULLERİ ................................................................................... 119
4.9.1. Genel ....................................................................................................................................... 119
4.9.2. Kalkış ve Tırmanış .................................................................................................... 119
4.9.3. Hava Yolundaki Uçuşlarda Dikey Ayırma .................................................................. 119
4.9.4. Yaklaşma ve İniş ...................................................................................................... 120
4.9.5. Kontrolsüz Uçuşlarda Uygulanacak Usuller .............................................................. 120
4.9.6. İntikal İrtifasının (TA) İntikal Seviyesine (TL) Çevrilmesi ............................................ 120
4.9.6.1. Tablonun Kullanılması ........................................................................................... 120
4.9.7. RVSM (Reduced Vertical Seperation Minimum) Hava Sahası .................................. 121
4.9.8. Seyir Seviye Tabloları ............................................................................................... 122
4.10. ACAS II (Airborne Collision Avoidance System) ATC AYIRMA SORUMLULUĞU ...... 123
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 4
BOŞ BIRAKILMIŞTIR
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 5
GÜNCELLEME TABLOSU
Tarih Revizyon Numarası
25.07.2006 1
01.02.2009 2
2014 3
01.11.2014 4
13.05.2017 5
03.11.2018 6
01.01.2020 7
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 6
TERİMLER SÖZLÜĞÜ
A
ACA Arctic Control Area
ACAS Airborne Collision Avoidance System
ACC Area Control Centre
ADC Air Defence Command
ADF Automatic Direction Finding Equipment
ADIZ Air Defence Identification Zone
AFTN Aeronautical Fixed Telecommunications Network
AGDL Air-Ground Datalink
AGL Above Ground Level
A.I.P. Aeronautical Information Publication
AOR Area of Responsibility
APP Approach Control
ARTCC Air Route Traffic Control Center
ASL Above Sea Level
ATC Air Traffic Control
ATIS Automatic Terminal Information Service
ATS Air Traffic Services
AWY
B
Airway
BDRY
C
Boundary
CAVOK Ceiling and Visibility OK (See Definition)
CTA Control Area
CTR Control or Center
CVFR
D
Controlled VFR
DCPC Direct Controller-Pilot Communication
DEL Delivery or Clerance Delivery
DEP Departure Control
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 7
DF
DME
Direction Finding
Distance Measuring Equipment
DSCND Descend
DTW Downwind Termination Waypoint
DVFR
E
Defence VFR
ECC Emergency Coordination Centre
EET Estimated Elapsed Time
ELT Emergency Locator Transmitter
ETA Estimated Time of Arrival
ETD Estimated Time of Departure
ETE
F
Estimated Time En Route
FACF Final Approach Course Fix
FAF Final Approach Fix
FIR Flight Information Region
FL Flight Level
FMS Flight Management System
FP Flight Plan
FSS
G
Flight Service Station
GEOREF Geographical Reference
GND Ground
GPWS Ground Proximity Warning System
I
IAS Indicated Airspeed
ICAO International Civil Aviation Organization
IFR Instrument Flight Rules
ILS Instrument Landing System
IMC Instrument Meteorological Conditions
INS Inertial Navigation System
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 8
ISSR Independent Secondary Surveillance Radar
IVAC IVAO Virtual ATC Client
IVAI IVAO Interface
IVAO International Virtual Aviation Organization
IVAO-TR International Virtual Aviation Organization - Turkey Divison
K
kHz Kilohertz
L
LLA Low-Level Airspace
LTD Along Track Distance
LVLOF Level Of
M
MB Millibars
MEA Minimum En-route Altitude
MET Meteorological or Meteorology
MHz Megahertz
MNPS Minimum Navigation Performance Specifications
MOA Military Operations Area
MOCA Minimum Obstruction Clearance Altitude
MRA Minimum Reception Altitude
MSFS Microsoft Flight Simulator
MVA Minimum Vectoring Altitude
N
NAVAID Navigation Aid
NDB Non-Directional Beacon
NM Nautical Miles
NORDO No Radio
NTZ No Transgression Zone
P
PAPI Precision Approach Path Indicators
PAR Precision Approach Radar
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 9
PDC
PIREP
Pre-Departure Clearance
Pilot Report of Weather Conditions Encountered by Aircraft in Flight
PLN Plan
PRS Preferential Runway System
PSR
Q
Primary Surveillance Radar
QNH
R
Altimeter Setting for Altitude Above Sea Level
RCC Rescue Coordination Centre
RDPS Radar Data Processing System
RNAV Area Navigation
RNPC Required Navigation Performance Capability
RONLY Receiver Only
RSC Runway Surface Condition
RVR Runway Visual Range
RVSM Reduced Vertical Separation Minimum
RWY
S
Runway
SELCAL Selective Calling System
SID Standard Instrument Departure
SIR Scramble, Intercept, and Recovery
SIRO Simultaneous Intersecting Runway Operations
SSR Secondary Surveillance Radar
SST Supersonic Transport
STAR Standard Terminal Arrival
STOL Short Takeoff and Landing
SVFR
T
Special VFR
TACAN Tactical Air Navigation Aid
TAS True Airspeed
TAWS Terrain Awareness and Warning System
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 10
TCAS Traffic Alert and Collision Avoidance System
TCU Terminal Control Unit
TRA Tower Radar Area
TRP Tower Radar Plan
TSR Terminal Service Radar
TVOR Terminal VOR
TWR Control Tower
U
UHF Ultra High Frequency
UTC Coordinated Universal Time
V
VASIS Visual Approach Slope Indicator System
VDF VHF Direction Finding System
VFR Visual Flight Rules
VHF Very High Frequency
VIP Very Important Person
VMC Visual Meteorological Conditions
VMI Vertical Movement Indicator
VOR VHF Omnidirectional Range
VORTAC Collocated VOR and TACAN
W
WS Wind Shear
Z
Z Coordinated Universal
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 11
ÖNSÖZ
IVAO Türkiye ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu, IVAO-TR kontrolörleri için resmi
müracaat kaynağıdır. Havacılık uygulamaları ve IVAO yönetmeliklerinin birleştirilmesinden
oluşan sanal hava trafik prosedür ve operasyon kılavuzudur. Devlet Hava Meydanları İşletmesi
Seyrüsefer Daire Başkanlığı'nın internet sitesindeki bulunan dokümanlardaki ve Türkiye AIP'de
yayınlanan bilgileri içermektedir. Gerçek havacılık için kullanılmamalıdır.
Bu doküman, Türkiye hava sahasındaki meydan kontrol, yaklaşma kontrol, saha kontrol ve
genel ATC prosedür ve operasyonlarını içermektedir. Bu nedenle IVAO-TR kontrolör eğitim
müfredatının ve kontrolör imtihanlarının referans dokümanıdır. IVAO-TR yayımlayacağı
NOTAM, ek prosedür ve operasyonlarla tüm prosedür ve operasyonları değiştirme yetkisini
saklı tutmaktadır.
IVAO Türkiye, tüm kontrolörlerin IVAO’nun Türkiye hava sahasına hava trafik servisi vermeden
bu dokümanı incelemelerini ve gerekli olduğunda bu dokümana başvurmalarını gerekli kılar.
IVAO Türkiye ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu, sadece IVAO Türkiye ve üyelerinin
kullanımı için ilk iki versiyonu Tansu Daylan tarafından hazırlanmış ve güncellenmiştir.
Beşinci versiyonu ise Öner Ocak ve Anıl Uygun tarafından hazırlanmıştır. Kendilerine
katkıları için teşekkür ederiz.
Doküman içinde bir değişiklik yapılması ve izinsiz kullanılması yasaktır.
Soru, görüş ve önerileriniz için [email protected] elektronik posta adresinizi kullanarak temasa
geçebilirsiniz.
DİKKAT!
Bu doküman gerçek havacılık bilgilerini içermektedir. Gerçek havacılık için kullanılmamalıdır.
IVAO-TR ve yazarlar, dokümanın herhangi bir amaçla kullanılmasından dolayı oluşacak
sonuçlardan dolayı suçlanamaz ve sorumlu tutulamaz. Tüm hakları saklıdır.
IVAO Türkiye
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 12
BOŞ BIRAKILMIŞTIR
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 13
BÖLÜM 1 GENEL BİLGİLER
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 14
1.1. TANIMLAR
Hava Trafik Kontrolörü
Kontrol sahasındaki hava araçlarının havadaki ve yerdeki trafiğini ilgili birimler ile ortaklaşa
çalışarak emniyetli, düzenli ve hızlı bir şekilde yöneten kişidir.
Sanal Hava Trafik Kontrolörü
Hava trafik kontrolörü tanımına uygun olarak, internet ortamında gerekli programları
kullanarak hizmet veren kişidir.
Uluslararası Sanal Havacılık Örgütü (International Virtual Aviation Organization –
IVAO)
Sanal havacılık hizmeti sağlayan kuruluştur. (www.ivao.aero)
IVAO Türkiye (IVAO-TR)
Uluslararası Sanal Havacılık Örgütü’nün Türkiye’den sorumlu olan aktif ülke birimidir.
(tr.ivao.aero)
Hava Trafik Kontrol Programı – IVAC
IVAO sunucuları üzerinden hava trafik kontrol hizmeti verilmesine imkân sağlayan hava trafik
kontrol programı (radar programı).
Hava Trafik Kontrol Arayüz Programı – IVAI
IVAO sunucuları üzerinden, Microsoft Flight Simulator ile çalışan, yer ve meydan kontrol hizmeti verilmesine imkân sağlayan hava trafik kontrol programı.
Teamspeak – TS
IVAO sunucuları üzerinden hava trafik kontrol hizmeti verilmesine imkân sağlayan sesli
iletişim programı.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 15
1.2. NASIL HAVA TRAFİK KONTROLÖRÜ OLUNUR
Sanal hava trafik kontrolörü olabilmek için aşağıdaki maddeleri takip ediniz. Üyelik aşamasında
kuralları dikkatlice okuyunuz. Hava trafik hizmeti verilecek ülkenin kurallarını ve farklı
uygulamalarını inceleyiniz. İndirilen programların ayarlarını ve kullanımına yönelik bilgileri
edinmek için programların kitaplarını inceleyiniz.
www.ivao.aero adresinden IVAO’ya üye olunur.
Not: Türkiye sınırları içinde hava trafik hizmeti vermek isteyenler, üyelik aşamasında
ÜLKE olarak TÜRKİYE’yi seçmelidir.
www.ivao.aero adresinden IVAC isimli hava trafik kontrol programı indirilir ve kurulumu
yapılır.
Not: Teamspeak programı IVAC programıyla birlikte indirilmektedir.
https://tr.ivao.aero/ adresinden Türkiye hava sahası için hazırlanmış olan Sektör Dosyası
(Sector File) ve hizmet verilecek meydanın haritaları (Charts) indirilir.
https://tr.ivao.aero/ adresinden hava trafik hizmeti vermenize yardımcı olacak dokümanları ve
bilgileri inceleyiniz.
Hava Trafik Kontrolörü eğitimleri veya hava trafik konuları ile ilgili detaylı bilgi alabilmek için tr-
[email protected], [email protected], [email protected], [email protected] adreslerine elektronik
posta yollayabilir veya https://tr.ivao.aero/ adresinden ilgili birimlere danışabilirsiniz.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 16
1.3. KURALLAR
1.3.1. Genel
Türkiye hava sahasında hizmet verecek, tüm hava trafik kontrolörleri aşağıda ve bu
dokümanda belirtilmiş kurallara ve uygulamalara uymakla yükümlüdür. Aksi halde IVAO
Kurallar ve Uygulamaları cezai işlemler uygulanabilir.
IVAO Genel Kullanıcı Kuralları ve Uygulamaları'na BURADAN ulaşabilirsiniz.
1.3.2. Kontrolör Kuralları ve Uygulamaları
1.3.2.1. IVAO Sunucularına Bağlanmadan Önce
Kontrolörler havacılık iletişim prosedürleri hakkında temel anlamda bilgi sahibi olmalıdır.
Kontrolörler hizmet verecekleri hava sahası hakkında bilgi sahibi olmalıdır aksi halde
yönetici ve Supervisor olarak görevli kişiler hizmeti sonra erdirmeyi talep edebilir.
Kontrolörler onaylı yazılımları kullanmalı ve programlarla ilgili bilgi sahibi olmalıdır.
Kontrolörler hizmet verilmesi planlanan hava sahasında yeni ise ve yabancılık çekiyorsa
"Observer (gözlemci)" olarak bağlantı yapmalı bu hava sahası ile ilgili doküman ve yardımcı
eğitim araçlarını elde ederek çalışmalıdır.
Gözlemci (OBS) olarak yapılacak bağlantılarda _OBS çağrı adı uzatması kullanılmalı,
_CTR, _FSS, _APP, _DEP, _TWR, _GND, _DEL çağrı adı uzatmaları kullanılmamalıdır.
Gözlemci olarak yapılan bağlantılarda çevredeki trafik veya kontrolörle kullanılan
haberleşme frekansı veya kanalları üzerinden temas edilmemelidir.
Türkiye hava sahasında "Facility Rating Assignments - FRA" usulleri uygulanmaktadır.
Bunun anlamı uluslararası havaalanları başta olmak üzere belirli hava sahalarında görev
yapabilme kriterleri ATC lisansları ile tahditlidir. Örneğin; Yeşilköy yaklaşma sektörü
(LTBA_APP) için APC lisansı tanımlanmış ise bu lisansa haiz olmayan kontrolörler bu
sektörde hizmet veremeyecektir. FRA listesine BURADAN ulaşabilirsiniz.
Bağlantı yapmadan önce BURADAN hangi sektörlerin hizmet verdiğini kontrol edebilir ve
buna göre bir planlama yapabilir ve mümkünse bir üst sektörü açarak hizmet verebilirsiniz.
Bağlantılarda _CTR, _APP, _DEP, _TWR, _GND, _DEL, _FSS gibi geçerli çağrı adı
uzatmaları kullanılmalıdır.
ATIS bağlantı yapmadan önce hazırlanmalıdır.
IVAO-TR internet sitesinden, ATC planlama sistemini ziyaret edebilirsiniz. Mümkün
olduğunca bu sistemin kullanılması tavsiye edilmektedir fakat mecburi değildir. Bu sistem
sayesinde hizmet verilmesi planlanan sektör için rezervasyon yapılabilir. Rezervasyonlar,
planlanan saatten sadece 15 dakika sonrasına kadar geçerlidir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 17
1.3.2.2. Bağlantı
30 dakikadan daha az bir süre hizmet verilmesi planlanıyorsa bağlantı yapılmamalıdır.
1.3.2.3. Bağlantıdan sonra (Online)
Kontrolörler sadece kendi sorumluluk sahalarında hizmet verebilirler. Meydan kontrol
(TWR) olarak hizmet verecek ATC yaklaşma kontrol (APP) görevlerini icra edemez.
Kontrolörler sektör açtığında, hizmet vermekte olan kontrolörler ile gerekli koordinasyonu
sağlayacak, trafik veya trafikler yeni açılan sektörün sorumluluk sahasındaysa, hizmet
vermekte olan kontrolör trafiğin sorumluluğunu ilgili kontrolöre devredecektir.
Kontrolörler, sadece IVAO veritabanında ve bu dokümanda yayınlanmış frekansları, çağrı
adlarını ve bilgileri kullanabilirler.
121.500 (GUARD) frekansı acil durumlar dışında kesinlikle kullanılmayacaktır.
Bir istasyon ile temas edilmek isteniyorsa özelden mesaj yollanabilir (private chat) veya
"Force Act" fonksiyonu kullanılabilir. 121.500 (GUARD) frekansı istasyon ile temas etmek
için kullanılmamalıdır.
Kontrolörler arasında trafiklerin sorumluluğu devri IVAC programının "Transfer" fonksiyonu
ile yapılmalıdır. Kontrolörler arası koordinasyon özel mesaj yolu veya IVAO Türkiye Discord
Sunucusu vasıtası ile sağlanabilir.
Herhangi bir kontrolör, başka bir kontrolörün sorumluluğu altındaki bir trafiğin veya
trafiklerin sorumluluğunu almayacak, talimat vermeyecek, "Force Act" ile temas
kurmayacak, 121.500 (GUARD) veya özelden mesaj ile temas etmeyecektir. Trafiklerin
sorumluluğu kontrolörler arasında koordine edildiği şekilde olacaktır.
1.3.2.4. Kontrolörün Görev ve Sorumlulukları
Sektöre girecek ya da sektörden çıkacak olan trafikler için genel trafik akış planını
oluşturmaktan sorumludur.
Alt ve üst sektörlerle koordinasyonu yürütmekten sorumludur.
Kontrolü altındaki tüm trafiklerin emniyetli, düzenli ve hızlı akışını sağlamaktan
sorumludur.
Trafiklere, seviye ve mümkün olduğunda diğer yollara etkilerini göz önünde bulundurarak
alternatif yollar tahsis ederek giriş/çıkış planı oluşturmaktan sorumludur.
Tüm radyo iletişiminde standart konuşma kalıplarını ve ifadeleri kullanmaktan
sorumludur.
Görevlendirildiği pozisyonu zamanında açmaktan sorumludur.
Görevlendirildiği pozisyonu aldığında gerekli IVAC ayarlarını ivedilikle yapmaktan
sorumludur.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 18
Kurallar ve prosedürlere uygun olarak uçaklar arasında çarpışma riskini önlemekten
sorumludur.
Trafik yoğunluğu emniyetli idareyi etkileyebilecek düzeye gelir ise alt ve/veya üst birimleri
bilgilendirecek ve çözümünü koordine etmekten sorumludur.
Sorumluluk sahasında tanımsız, kaybolmuş, uçuş planı olmayan ya da talimatlara
uymayan hava aracı olduğunda ilgili trafik ile temas etmeye çalışmaktan, tehlike
oluşturacak durumlarda ise ".wallop" komutuyla SUPERVISOR çağırıp bilgisini vermekten
sorumludur.
Görevli olduğu pozisyonu açmadan önce ilgili sektörün tüm haritalarını elinde
bulundurmaktan sorumludur.
Sorumluluğu altındaki trafiklerin uçuş planının kontrolü ve uçuşun bu plana uygun rota ile
uyumlu olmasını sağlamaktan sorumludur.
Herhangi bir nedenle uçuş planı değiştirildiğinde pilota bilgi vermekten sorumludur.
TWR ve GND sektörlerinde hizmet veren tüm kontrolörlerin IVAI programını kullanması
tavsiye edilir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 19
1.4. TAVSİYELER
İlk olarak açacağınız sektörün meydan haritalarını hazırlayın.
Gerekli frekansları not edin.
Hizmet vereceğiniz hava sahasındaki meydan veya meydanların hava durumunu
inceleyin.
Altimetre ayar usullerinde belirtildiği üzere intikal seviyesini hesaplayın.
İniş ve kalkış için kullanılacak pistleri belirleyin.
Teamspeak bağlantınızı ve kanal ayarınızı yapın.
ATIS bilgilerini doğru bir şekilde doldurun.
"Set Centerpoint" fonksiyonu ile radar merkez noktasını seçin.
Radar kapsama sahasını yatay ve dikey olarak "PVD Options" seçeneği ile ayarlayın.
"Commbox" penceresinden kullanacağınız frekansı ayarlayın.
Radar ekranını kişisel tercihinize göre ayarlayın.
Online olun. Diğer kontrolörlere ATC kanalından online olduğunuzu yazı ile bildirin
(Örnek: Antalya Tower is online on 118.100...).
Alt ve üst sektörlerle koordinasyonunuzu sağlayın.
Online ATC yok ise sorumluluk sahanızdaki trafiklerin sizle temasa geçmelerini sağlayın.
Gerekirse "Force Act" seçeneğini kullanın.
Radyo kanalında kontrolü sağlayın ve gereksiz konuşmaları önleyin.
Kendinize bir yol belirleyin ve trafikleri yönetmek için bir sonraki hamlenizi planlayın.
Trafiklerin üzerine tıklayarak gerekli bilgilerini kontrol edin ve "FSTR" kontrol ederek
planlarını öğrenin.
Trafiklerin üzerine "Label" seçeneğini kullanarak bilgi etiketleri koyun. Böylece vermiş
olduğunuz talimatları hem unutmamış hem de diğer sektörlerde görevli ATC'lere bilgi
sağlamış olursunuz.
Asla kendi bölgeniz dışındaki trafiklerle ve sizin göreviniz dışındaki konularla zaman
harcamayın. Gerekirse uygun bir şekilde durumu pilota bildirin. Göreviniz öncelikli olarak
kontrol sahanızdaki trafiklere hizmet vermektir. Müsait durumlarda yardımlaşabilir,
bilgilerinizi paylaşabilirsiniz.
Hizmet sırasında alt ve üst sektörlerle iletişim halinde olun ve durum değişikliklerini
onlara bildirin.
Tehlikeli veya emniyetsiz durumlarda yöneticiler veya supervisor olarak görev yapanlardan
yardım alın. Supervisor yardımı için (.wallop mesajınız) komutunu kullanabilirsiniz.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 20
Diğer online ATC'leri ve yeni açılmış sektörleri ATC penceresinden takip edin.
Gerekiyorsa koordinasyonu sağlayın.
TEXT modunda uçan trafiklere ATC hizmetini geciktirmeyin.
Hizmet verdiğiniz meydanı önceden haritalarına bakarak çalışın. Vereceğiniz hizmetin
temel bilgilerini edinin.
Mümkün olduğu kadar İngilizce öğrenin. En azından temel iletişimi kuracak İngilizcenizin
olması gerekir. Aksi durumda yabancı trafiklerle sorun yaşarsınız.
Hizmet sırasında IVAC araçlarını sıklıkla kullanın. Örnek olarak; yaklaşma veya yön için
Anchor veya QDM fonksiyonlarını kullanın. İki trafik arası güvenli ayrımı ya VERA ile ya da
HALO ile sağlayın.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 21
1.5. LİSANSLAR
ATC lisansları üyelerin hava trafik kontrol hizmetleri konusundaki seviyesini, eğitim
derecesini, ne kadar bilgi ve beceri sahibi olduğunu gösterir.
Üyeler sahip oldukları lisansları görüntülemek için IVAO Profil sayfalarını ziyaret edebilirler.
Üyeler gerekli eğitimleri aldıktan sonra yeterli beceri ve tecrübeye sahip olduklarında teorik ve
pratik sınavlara başvurabilirler. Sınav veya eğitim başvuruları
https://www.ivao.aero/training/exam/status.asp adresinden yapılmaktadır.
Aşağıdaki tabloda ATC lisansları ile ilgili bilgiler açıklanmaktadır.
ATC Lisansı
Asgari
Saat
Teorik
Sınav
Pratik
Sınav
Brifing Rehberi
ATC Applicant (AS1) 0 Yok Yok ―
ATC Trainee (AS2) 10 Yok Yok ―
Advanced ATC Trainee
(AS3)
25
Var
Yok
IVAC El Kitabı
Aerodrome Controller (ADC) 50 Var Var ADC Brifing Rehberi
Approach Controller (APC) 100 Var Var APC Brifing Rehberi
Center Controller (ACC) 200 Var Var ACC Brifing Rehberi
Senior Controller (SEC) 1000 Var Var SEC Brifing Rehberi
Senior ATC Instructor (SAI) ― ― ― ―
Chief ATC Instructor (CAI) ― ― ― ―
Not: ADC, APC, ACC ve SEC lisansları, IVAO Kurallar ve Uygulamaları madde 4.6.2.1. gereği
aktif ülke bölümüne üye olanlara verilir.
Not: Senior ATC Instructor (SAI), IVAO-TD veya IVAO-TAD tarafından ihtiyaç duyulduğu
takdirde eğitmenlere özel olarak verilen lisans tipidir. Chief ATC Instructor (CAI), IVAO-TD
veya IVAO-TAD olarak görev yapmış kişilere verilen onursal lisans tipidir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 22
1.6. SINAV POLİTİKASI
İlk sınav, hava trafik kontrol hizmeti vermek için kullanılan IVAC programının “Advanced ATC
Trainee (AS3)” sınavıdır. Bu sınav çoktan seçmeli 20 sorudan oluşmaktadır. Sınav süresi
azami 45 dakikadır. Geçer not 75/100 puandır.
Üyeler bu sınava IVAO’ya üye oldukları tarihten 2 hafta sonra ve en az 25 saat online
olduktan sonra girebilirler.
İlk sınavı geçtikten sonra “Aerodrome Controller (ADC)” sınavı için başvuru
yapılabilmektedir.
ADC, APC, ACC ve SEC lisanslarına sahip olabilmek için ilgili sınavların teorik ve pratik olan
bölümlerini başarıyla tamamlamış olmak gerekir. Bu sınavlar 100 puan üzerinden
değerlendirilir ve her bir sınav için geçer not 75 puandır. Bu sınavlara sadece aktif ülke
bölümüne üye olanlar girebilir.
Sınavlara başvurabilmek için aşağıdaki şartlar aranır:
İlgili lisanslar için belirtilmiş olan asgari saatlere sahip olmak,
İlgili lisanslar için belirtilmiş olan diğer sınav gerekliliklerini tamamlamak.
2 sınav arası bekleme süreleri aşağıdaki gibidir:
Teorik bilgi sınavı başarıyla tamamlanmışsa, aynı seviyedeki teorik ve pratik sınav
arasında bekleme süresi yoktur.
Pratik sınav puanı 51-74 arası ise 15 gün,
Teorik bilgi sınav puanı 50-70 arası ise 15 gün,
Pratik sınav puanı 1-50 arası ise 30 gün,
Teorik bilgi sınav puanı 5-45 arası ise 30 gün,
Pratik veya teorik bilgi sınav puanı 0 ise 90 gün,
Pratik ve teorik bilgi sınavlarından başarılı ise bir sonraki seviye için 60 gün.
1.6.1. Teorik Bilgi Sınavları
Teorik bilgi sınavına durumunuzu kontrol ettikten sonra başvurabilirsiniz. Durumunuzu
BURADAN kontrol edebilirsiniz. Ayrıca burada girebileceğiniz sınavları sayfanın altında
görebilirsiniz.
ADC lisansından SEC lisansına kadar olan bütün teorik bilgi sınavları çoktan seçmeli 20
sorudan oluşmaktadır. Aksi belirtilmedikçe, sınav soruları ICAO ve EASA-OPS kuralları ve
uygulamalarına dayanarak hazırlanmıştır. Sorular 3 veya 5 şıktan oluşur ve sadece 1 doğru
cevap vardır. Sınav süresi azami 45 dakikadır. Eğer bu süre aşılırsa sınav başarısız olarak
değerlendirilir. Çoktan seçmeli olan sorular sistem tarafından otomatik olarak değerlendirilir, 0
veya 5 ile puanlandırılır. Bu sınavlar 100 puan üzerinden değerlendirilir ve her bir sınav için
geçer not 75 puandır.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 23
1.6.2. Pratik Sınavlar
Pratik sınav başvurusu için durumunuzu kontrol ediniz. Durumunuzu BURADAN kontrol
edebilirsiniz.
Pratik sınav başvuruları üye olunan aktif ülke bölümündeki yetkililere atanır. Yetkililer sınav
talebinde bulunan kişi ile elektronik posta yoluyla iletişime geçer.
Pratik sınavlar başvuru tarihinden en geç 1 ay içinde yapılmalıdır. Aksi halde sınav iptal
edilir.
Her bir pratik sınav ile ilgili detaylı bilgiler brifing rehberlerinde açıklanmıştır. Başvurulardan
önce bu dosyalar mutlaka incelenmelidir.
Pratik sınavlar IVAO HQ kriterlerine uygun olarak yetkililerce uygulanır ve değerlendirilir.
Değerlendirme sonrasında sınav onay için bir üst kademeye gönderilir. Sınav "Başarılı" veya
"Başarısız" şeklinde onaylanır.
Sınavlar ile ilgili daha detaylı bilgilere https://www.ivao.aero/training/exam/default.asp adresinden ulaşılabilir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 24
BOŞ BIRAKILMIŞTIR
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 25
BÖLÜM 2 HAVA TRAFİK YÖNETİMİ
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 26
2.1. HAVA TRAFİK HİZMETİ (AIR TRAFFIC SERVICE – ATS)
Uçuş ve yer emniyetini artırmak ve uçuşların akıcı gerçekleşmesine yardımcı olmak için hava
trafik hizmeti üniteleri tarafından havacılara sağlanan hizmet olarak tanımlanabilir.
Hava trafik hizmetinin amaçları aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Havadaki ve yerdeki hava araçlarının birbirleri ile çarpışmasını önlemek.
Yerde meydan manevra sahasında hareket eden hava araçları ve diğer nesnelerin
çarpışmasını önlemek.
Düzenli ve hızlı bir trafik akışı sağlamak.
Uçuşların güvenli ve verimli gerçekleşmesi için tavsiye ve bilgi sağlamak.
Arama-kurtarma hizmetine ihtiyaç duyan hava araçlarına yardımcı olmak ve ilgili birimler
arasında koordinasyonu sağlamak.
Türkiye hava sahasında sağlanan hava trafik hizmet tipleri aşağıdaki gibidir.
Hava Trafik Kontrol Hizmeti
Hava araçlarının manevra sahasında, apronda veya uçuşun herhangi bir safhasında
birbirleriyle ve manialarla çarpışmalarını önlemek, hızlı ve düzenli hava trafik akışını
sağlamak amacıyla verilen hava trafik hizmet türüdür. Bu hizmet, kontrollü hava sahası
içinde tüm aletli uçuşlara ve kontrollü meydanlardaki tüm meydan trafiğine sağlanır. Hava
trafik kontrol hizmeti alt bölümlere ayrılır:
o Saha Kontrol Hizmeti (ACC)
o Yaklaşma Kontrol Hizmeti (APP)
o Meydan Kontrol Hizmeti (TWR)
Uçuş Bilgi Hizmeti (FIS)
Bu hizmet; hava trafik kontrol hizmeti verilen veya ilgili hava trafik hizmeti birimi ile iki
yollu radyo teması olan tüm uçaklara sağlanır.
İkaz Hizmeti (ALRS)
Bu hizmet; hava trafik kontrol hizmeti sağlanan, uçuşların bir bölümü kontrollü sahaya
rastlayan, uçuş planı doldurmuş veya hava trafik kontrol birimlerince bilinen tüm trafiklere
sağlanır. İkaz hizmeti, arama-kurtarma (SAR) ihtiyacı içerisindeki bir hava aracı hakkında
ilgili birimlerin haberdar edilmesi ve SAR faaliyetlerine yardımcı olunmasını kapsar.
Otomatik Terminal Bilgi Hizmeti (ATIS)
Uçuş bilgi ve ikaz hizmetleri; uçuş planı takibi ve müsaadesi, apron, taksi yolu, pist,
manevra sahaları, hava durumu (METAR/TAF, SIGMET), trafik ikaz ve tavsiyeleri, kuyruk
türbülansı (vortex) vb. bilgi ve ikazlarını kapsamaktadır.
2.1.1. Hava Trafik Hizmetlerinde Kullanılan Zaman Dilimi
Hava trafik hizmeti birimleri "Universal Time Coordinated - UTC" zaman dilimini kullanacaklar
ve zamanı gece yarısı başlayan 24 saatlik günün saat ve dakikaları ile ifade edeceklerdir.
Örnek: 00:34Z, 01:55Z, 20:05Z, 23:52Z, vb.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 27
2.2. HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETİ
Yoğun hava ve yer trafiğinin neden olduğu yüksek iş gücünü azaltmak, daha emniyetli ve
verimli hava trafik akışını sağlayabilmek için hava trafik kontrol birimleri oluşturulmuştur. Hava
trafik kontrol birimlerinin birbirinden farklı görevleri, sorumluluk ve kontrol sahaları vardır. Bu
birimlerde genellikle bir ATC tarafından hizmet verilmektedir fakat trafiği yoğun olan
meydanlarda ve hava sahalarında bu birimler kendi içinde sektörlere ayrılırlar. Sektörlere
ayrılan birimlerde birden fazla ATC görev yapmaktadır.
IVAO sunucuları üzerinde hava trafik kontrol birimleri belirlenmiş çağrı adları ile
tanımlanmaktadır. Hizmet verilen meydanın ICAO kodunun sonuna aşağıdaki çağrı adı
uzatmaları eklenir. Çağrı adı uzatmalarının her biri farklı bir hava trafik kontrol birimini ifade
etmektedir.
_DEL - Delivery veya Clearance Delivery
_GND - Ground (Yer Kontrol)
_TWR - Tower (Meydan Kontrol)
_APP - Approach (Yaklaşma Kontrol)
_DEP - Departure
_CTR - Center veya Control (Saha Control)
_FSS - Flight Service Station (Uçuş Bilgi İstasyonu)
Not: DEP ve FSS birimleri Türkiye hava sahasında uygulanmaz.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 28
Bu birimler kendi aralarında yönlere göre (kuzey, güney, vb.) veya tanımlanmış kodlara göre
bölünebilir. Türkiye hava sahasındaki sektörlerin her biri bu dokümanda açıklanmıştır.
Örnek:
LTAI_DEL - Antalya Delivery
LTBA_N_GND - Yeşilköy Yer Kontrol (Kuzey Sektör)
LTAC_TWR - Esenboğa Meydan Kontrol
LTBJ_APP - Menderes Yaklaşma Kontrol
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 29
2.2.1. DEL - Delivery/Clearance Delivery
Delivery veya Clearance Delivery, meydan kontrolün (TWR) alt birimidir. Trafiği yoğun olan
büyük havalimanlarında mevcuttur. Hizmet verdiği meydandaki kalkış yapacak IFR trafiklerin
uçuş planlarını kontrol eder, yoğunluğa göre sıralama yapar ve yol müsaadelerini temin eder.
Uçuş Planının Kontrolü:
Uçuş planının kontrolü aşağıdaki örnekteki bölümleri inceleyerek yapılmalıdır. Herhangi bir
hata veya eksik olması durumunda mümkünse ATC tarafından düzeltilerek yapılan düzeltme
pilota bildirilmeli mümkün değilse pilota bilgi verilmeli ve planın düzeltilerek tekrardan
yollanması istenmelidir.
B738: Uçak Tipi.
M: Kuyruk Türbülans Kategorisi.
N0446: True Airspeed.
LSZH: Yedek Varış Meydanı.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 30
Yol Müsaadesi:
Yaklaşma veya saha kontrol birimlerinin mevcut olması durumunda, uçağın çağrı adı, Tahmini
kalkış saati - ETD ve kalkış rotasının ilgili ATC'ye bildirilmesine müteakip yol müsaadesi
verilmelidir.
Kalkacak trafikler yaklaşma ve saha kontrol tarafından gerekli ayrımın sağlanabilmesi için
geciktirilebilir.
Yol müsaadesi aşağıdaki bilgileri kapsamalıdır:
SID – Standart Instrument Departure veya kalkışa müteakip uygulanacak prosedür.
Initial Altitude/Flight Level – Öncelikli irtifa/uçuş seviyesi.
Transponder kod.
Not: Pilota verilen müsaadenin diğer birimler tarafından takip edilebilmesi ve koordinasyonun
sağlanabilmesi için mutlaka IVAC Label fonksiyonu kullanılmalıdır. Müsaade verileri
(SID/Vektör ve öncelikli irtifa/uçuş seviyesi) bu yöntem ile girilerek trafiğe etiketlenmelidir.
Kalkış rotası ve serbest kılınacak ilk irtifa veya uçuş seviyesi önce yaklaşma kontrol, mevcut
değilse saha kontrol ile koordine edilerek verilmelidir. Hiçbir kontrol biriminin olmaması
durumunda meydan haritalarında belirtilmiş değerler kullanılmalı eğer belirtilmemişse
planlanan şekilde müsaade verilmelidir.
Transponder kodları, uçağa radar tanımını sağlayacak radar biriminin SSR kodları
kullanılarak verilebilmektedir.
Kalkıştaki gecikmeler (SLOT/CTOT), aktif pist, yaklaşma frekansı gibi ek bilgiler yol
müsaadesine eklenebilir.
Trafiğin Yer Kontrole (GND) devri aşağıdaki şartlar sağlandığında yapılacaktır:
Trafiğin park pozisyonu ve ATIS bilgisi teyit edildikten sonra,
Temin edilen yol müsaadesi pilot tarafından doğru ve eksiksiz tekrar edilip onaylandıktan
sonra,
Trafik kapı kapatıp, motor çalıştırma ve push-back için tamamen hazır olduğunda.
Görevleri:
Kalkış yapacak IFR trafiklerin uçuş planlarını kontrol etmek, gerekiyorsa düzeltilmesini
sağlamak.
Yoğun kalkış trafiğinin olduğu durumlarda sıralama yapmak.
Kalkış yapacak IFR trafiklerin yol müsaadesini temin etmek.
Yol müsaadesini (SID/Vektör, öncelikli irtifa/seviye, vb.) yaklaşma kontrol (APP) ile
koordine ederek belirlemek.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 31
Radyo Usulleri:
Not: Detaylı bilgi için ICAO Doc. 4444'e bakınız.
Pilot: Yeşilköy Delivery, THY123. Good day.
Yeşilköy Delivery, THY123. İyi günler.
ATC: THY123, Yeşilköy Delivery. Good day. Go-ahead.
THY123, Yeşilköy Delivery, İyi günler. Devam edin.
Pilot: Yeşilköy Delivery, THY123. Position S5, Information Charlie. Request ATC
clearance to destination Antalya Airport.
Yeşilköy Delivery, THY123. Pozisyon S5, information Charlie. Antalya Havalimanı için
ATC müsaddesi talep ediyoruz.
ATC: THY123, Cleared to Antalya Airport, flight planned route. Depart
Runway 35L. Climb via EDASA1Y departure to 5,000 feet, Squawk 5356.
THY123,. Uçuş planı rotasında Antalya Havalimanı'na serbestsiniz. Kalkış pisti 35L.
EDASA1Y ile 5,000 feet'e tırmanın. Squawk 5356.
Pilot: Cleared to Antalya Airport, flight planned route. Runway 35L. Climb via EDASA1Y
departure to 5,000 feet. Squawk 5356. THY123.
Uçuş planı rotasında Antalya Havalimanı'na serbestiz. Kalkış pisti 35L. EDASA1Y
ile 5,000 feet. Squawk 5356. THY123.
ATC: THY123,. Read-back is correct. Report when ready.
THY123, Mutabıkız. Hazır olduğunuzda ikaz ediniz.
Pilot: THY123. We are ready.
THY123. Hazırız.
ATC: THY123, Contact Yeşilköy ground frequency 121.8 for start-up and push-back.
THY123, Motor çalıştırma ve push-back için Yeşilköy Yer Kontrol
121.8 frekansı ile temas edin.
Pilot: Yeşilköy ground frequency 121.8. Good day. THY123.
Yeşilköy Yer Kontrol 121.8. İyi günler. THY123.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 32
2.2.2. GND - Yer Kontrol
Yer kontrol, bir havalimanındaki pistler hariç tüm taksi yolları ve apronlardaki trafiklerin
hareketi ve kontrolünden sorumludur. Meydan kontrolün alt birimdir.
VFR Trafikler için Yol Müsaadesi:
VFR yol müsaadeleri uçuş planı onayını, kalkış pistini, meydan turu istikametini, düz uçuş
irtifasını, CTR giriş/çıkış talimatlarını, transponder kodunu, QNH değerini ve gerekli olduğu
durumlarda serbest kılınan ilk irtifayı içermelidir.
Motor Çalıştırma:
Motor çalıştırma müsaadeleri tahmini kalkış saatinin 15 dakika öncesinden istenmelidir.
Tahmini kalkış saatinin bu aralığa uygun olmaması durumunda, pilotlardan gerekli
düzeltme talep edilmelidir.
SLOT/CTOT toplu uçuşlarda veya yoğun hava trafiği olan günlerde kullanılabilir.
SLOT/CTOT düzenlemeleri sadece IVAO Türkiye Etkinlik Bölümü veya organizasyondan
sorumlu yetkili kişiler tarafından yapılabilmektedir.
Operasyonel Usuller:
Taksi yapmakta olan bir trafiğin önünü kesecek şekilde başka bir trafiğe push-back
müsaadesi verilemez.
Paralel taksi yolları, iniş ve kalkıştaki trafikler için eş zamanlı olarak kullanılmalıdır.
Kalkacak trafikler bekleme noktasına varmadan veya kalkış için sıralandıkları an meydan
kontrol ile temasa geçmeleri sağlanmalıdır.
İnen trafikler uçak tipine uygun kapılara yönlendirilmelidir.
Emniyetsiz bir duruma yol açmamak veya karışıklıkları önlemek amacıyla taksi yolu giriş
noktalarında bekleme talimatı verilebilir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 33
Trafiğin Meydan Kontrole (TWR) devri aşağıdaki şartlar sağlandığında yapılacaktır:
Kalkış yapacağı pistin bekleme noktasına ulaştığında,
Taksi gereği katetmesi gereken pistin bekleme noktasına ulaştığında,
Meydan kontrol ile önceden belirlenmiş ve koordine edilmiş bir taksi yoluna girdiğinde.
Trafiğin DEL'den Yer Kontrole (GND) devri aşağıdaki şartlar sağlandığında yapılacaktır:
Trafik kapı kapatıp, motor çalıştırma ve push-back için tamamen hazır olduğunda.
Trafiğin Meydan Kontrolden (TWR) Yer Kontrole (GND) devri aşağıdaki şartlar sağlandığında
yapılacaktır:
İnişten sonra pisti tamamen terk ettiğinde,
Taksi gereği katetmesi gereken pisti tamamen terkettiğinde,
Yer kontrol ile önceden belirlenmiş ve koordine edilmiş bir taksi yoluna girdiğinde.
Not: Bir trafiğin piste girmesi veya pisti katetmesi gerekiyorsa yer kontrol (GND) mutlaka
meydan kontrol (TWR) ile temas edecek, pozisyon bilgisi verdikten sonra trafiği meydan
kontrole devredecektir.
Görevleri:
Taksi yollarındaki ve apronlardaki trafiklerin hareketini kontrol etmek ve düzenlemek.
Yerdeki trafiklerin ayrımını sağlamak, gerektiğinde trafik bilgisi vermek.
Yer trafiğinin düzenli ve emniyetli akışını sağlamak.
Kalkış yapacak VFR trafiklerin uçuş planlarını kontrol etmek, gerekiyorsa düzeltilmesini
sağlamak ve yol müsaadesini temin etmek.
Motor çalıştırma ve push-back müsaadesi vermek.
Kalkış pisti ve park pozisyonu için taksi müsaadesi vermek.
Not: DEL birimi tanımlanmamış veya mevcut değil ise, yer kontrol onun görevlerinden de
sorumludur.
Not: Kalkış yapacak VFR trafiklerin müsaadeleri önce Meydan Kontrol (TWR) gerekiyorsa
Yaklaşma Kontrol (APP) ile koordine edilerek temin edilmelidir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 34
Radyo Usulleri:
Not: Detaylı bilgi için ICAO Doc. 4444'e bakınız.
Kalkış:
Pilot: Yeşilköy Ground, THY123. Position S5. Request start-up and push-back.
Yeşilköy Yer Kontrol, THY123. Pozisyon S5. Motor çalıştırma ve push-back
müsaadesi talep ederiz.
ATC: THY123, Yeşilköy Ground. Start-up and push-back approved for Runway 35L. Face
to west.
THY123, Yeşilköy Yer Kontrol. 35L pisti için motor çalıştırma ve push-back serbest.
Yüzünüz batı olacak.
Pilot: THY123. Start-up and push-back is approved for Runway 35L, facing west.
Yeşilköy Yer Kontrol, THY123. 35L pisti için motor çalıştırma ve push-back serbest.
Yüzümüz batı olacak.
Pilot: THY123. Ready for taxi.
Yeşilköy Yer Kontrol, THY123. Taksi için hazır.
ATC: THY123, . Taxi to holding point Runway 35R via taxiway G, B9, C, B12. QNH 1015.
THY123, Yeşilköy Yer Kontrol. G, B9, C, B12 yolları ile 35R pisti bekleme noktası
taksi serbest. QNH 1015.
Pilot: Taxi to holding point Runway 35R via G, B9, C, B12. QNH 1015. THY123
Yeşilköy Yer Kontrol, THY123. G, B9, C, B12 yolları ile 35R pisti bekleme noktası
taksi serbest. QNH 1015.
Pilot: Yeşilköy Ground, THY123. Holding point B12 for Runway 35R.
Yeşilköy Yer Kontrol, THY123. 35R pisti B12 bekleme noktası.
ATC: THY123, Yeşilköy Ground, Contact Yeşilköy Tower frequency 118.375. Good day.
THY123, Yeşilköy Yer Kontrol. Yeşilköy Kule 118.375 ile temas edin. İyi günler.
Pilot: Yeşilköy Ground, THY123. Tower 118.375, Good day.
Yeşilköy Yer Kontrol, THY123. Yeşilköy Kule 118.375. İyi günler.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 35
İniş:
Pilot: Yeşilköy Ground, THY456. Runway 05 vacated via E5.
Yeşilköy Yer Kontrol, THY456. 05 pistini E5 ile terkettik.
ATC: THY456, Yeşilköy Ground. Taxi to Gate 110 via taxiway F and D. Hold short B9.
THY456, Yeşilköy Yer Kontrol. F ve D yolları ile 110 numaralı kapıya taksi serbest. B9
yoluna girmeden bekleyin.
Pilot: Taxi to Gate 110 via F and D, hold short B9 THY456.
F ve D yolları ile 110 numaralı kapıya taksi serbest. B9 yoluna girmeden
bekleyeceğiz. THY456
Pilot: Holding short B9. THY456.
B9 bekleme noktası. THY456
ATC: THY456,. Contact Yeşilköy Ground North Sector on frequency
121.6.
THY456, Yeşilköy Yer Kontrol Kuzey Sektör ile 121.6 frekansından temas ediniz.
Pilot: Ground frequency 121.6. THY456 Good day.
Yer Kontrol 121.6. THY456 İyi günler.
Pilot: Yeşilköy North Ground, THY456. Holding short B9.
Yeşilköy Kuzey Yer Kontrol, THY456. B9 bekleme noktası.
ATC: THY456, Yeşilköy North Ground. Taxi to Gate 110 via taxiway D after company traffic
B737 crossing from right to left on taxiway G.
THY456, Yeşilköy Kuzey Yer Kontrol. G yolu üzerinde sağdan sola kateden şirket
trafiği B737'den sonra 110 numaralı kapıya D yolu ile taksi serbest.
Pilot: . After company traffic B737 on G, continue taxi to Gate
110 via D THY456
G üzerindeki şirket trafiği B737'den sonra 110 numaralı kapıya D yolu ile taksi
serbest THY456.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 36
2.2.3. TWR - Meydan Kontrol
Meydan Kontrol; pistler üzerindeki, kontrol sahasındaki (CTR) pist veya meydan ile görüşü
mevcut trafiklerin hareketlerinden ve kontrolünden sorumludur.
Operasyonel Usuller:
Pistin tamamen terkedilmemesi durumunda iniş ve kalkış müsaadeleri verilemez.
Bir pist ancak inişteki trafiğin “Pist terk edildi” raporuna müteakip terkedilmiş olarak
değerlendirilebilir.
İnişlerde kontrolörün IVAI/MSFS yardımıyla ilgili uçakla göz teması varsa, ve trafiğin pisti
terkettiği takip edilebiliyorsa o zaman pist terkedilmiş olarak değerlendirilir.
Bir pist ancak kalkıştaki trafiğin radarda tanımlanması ve tırmanışın görülmesine
müteakip terkedilmiş olarak değerlendirilebilir.
Belirli bir piste herhangi bir trafik iniş veya kalkış için serbest kılınmış ise, başka bir trafiğe
o pisti katediş veya o piste iniş-kalkış müsaadesi verilemez.
Bir trafik pisti terketmeden diğer başka bir trafiğe iniş veya kalkış müsaadesi verilemez.
Gerekli ayırmalar sağlanmadan iniş ve kalkış trafiğine müsaade edilmemelidir.
Bir uçağa piste acele giriş kalkış müsaadesi verilebilmesi için uçağın kalkışa hazır olması
gereklidir.
İnişteki uçaklara diğer trafikler yüzünden geç iniş izni verilebilir, bu durumlarda
bilgilendirme yapılmalıdır.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 37
Arka arkaya kalkacak uçaklar belli zaman aralıkları ile ayrılmalıdır.
Son yaklaşmada A veya B kategorisi bir uçak pist eşiğine 3 nm, C veya D kategorisi bir
uçak ise 5 nm uzaklıkta olması durumunda kalkacak uçaklara piste giriş izni verilemez.
Tercihli Pist Sistemi (Preferential Runway System)
Pist kullanım veriminin en uygun seviyede muhafaza edilmesi ve aktif pist seçiminin
sistemsel hale getirilmesi amacıyla bazı meydanlar için Tercihli Pist Sistemi - PRS
belirlenmiştir.
Preferential Runway System (PRS), meydan kapasitesini en yüksek seviyede kullanıma
açan pist kullanış biçimleridir; etkinlik veya toplu uçuş gibi yoğun trafik durumunda tercih
edilmelidir.
İstanbul, Antalya, Esenboğa ve Adnan Menderes meydanlarının aktif pistleri belirlenirken
tercihli pist sistemi dikkate alınmalıdır.
Paralel ve kesişen pistler meydanlarda özel prosedür ve operasyonlar gerektirmektedir.
Minimum ayrım ve trafik raporlarının sağlıklı bir şekilde devam ettirilmesi meydan
kontrolörünün sorumluluğudur.
Tercihli pist sisteminin olmadığı meydanlarda aktif pist seçiminde rüzgar istikameti, pilot
talepleri, pist kapasite sınırları, gürültü önleme prosedürleri, pist uzunluğu göz önünde
bulundurulmalıdır.
Birden fazla pisti mevcut olan meydanlarda tek pist kullanımından mümkün olduğunca
kaçınılmalıdır.
Meydan Kontrol (TWR) trafiği Yer Kontrolden (GND) aşağıdaki şartlar sağlandığında
devralacaktır:
Kalkış yapacağı pistin bekleme noktasına ulaştığında,
Taksi gereği katetmesi gereken pistin bekleme noktasına ulaştığında,
Yer kontrol ile önceden belirlenmiş ve koordine edilmiş bir taksi yoluna girdiğinde.
Trafiğin Meydan Kontrolden (TWR) Yer Kontrole (GND) devri aşağıdaki şartlar sağlandığında
yapılacaktır:
İnişten sonra pisti tamamen terk ettiğinde,
Taksi gereği katetmesi gereken pisti tamamen terkettiğinde,
Yer kontrol ile önceden belirlenmiş ve koordine edilmiş bir taksi yoluna girdiğinde.
Trafiğin Meydan Kontrolden (TWR) Yaklaşma Kontrole (APP) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
Kalkış yapan IFR trafikler 1000 ft AGL'ye yaklaşırken veya Yaklaşma Kontrol (APP) ile
önceden koordine edilmiş ve belirlenmiş ise kalkış müsaadesi ile birlikte,
Kalkış yapan VFR trafikler kontrol bölgesini (CTR) terkederken,
Pas geçen trafikler 1000 ft AGL'ye yaklaşırken,
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 38
Trafiğin Yaklaşma Kontrolden (APP) Meydan Kontrole (TWR) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
IFR trafik iniş için pistin son yaklaşma hattına girdiğinde ve son yaklaşma noktasının (FAF)
üzerinde veya Yaklaşma Kontrol (APP) ile koordine edilmiş ve önceden belirlenmiş bir
noktada,
IFR trafik iniş yapacağı pist için görerek yaklaşma talep etmiş ise pist veya meydan
görüşü sağladığını rapor ettiğinde,
VFR trafik kontrol bölgesine (CTR) girerken veya Yaklaşma Kontrol (APP) ile koordine
edilmiş ve önceden belirlenmiş bir noktada.
Trafiğin Meydan Kontrolden (TWR) Saha Kontrole (ACC) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
Trafik, kalkış yaptığı meydanın sorumluluk sahası olarak belirlenmiş Terminal Kontrol
Sahasını (TMA/MTMA) terkederken veya Saha Kontrol (ACC) ile koordine edilmiş ve
önceden belirlenmiş bir irtifa veya uçuş seviyesine ulaştığında.
Trafiğin Saha Kontrolden (ACC) Meydan Kontrole (TWR) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
Trafik, iniş yapacağı meydanın sorumluluk sahası olarak belirlenmiş Terminal Kontrol
Sahasına (TMA/MTMA) girerken veya Saha Kontrol (ACC) ile koordine edilmiş ve önceden
belirlenmiş bir irtifa veya uçuş seviyesine ulaştığında.
Görevleri:
Pistler üzerindeki trafiklerin hareketini kontrol etmek ve düzenlemek.
İniş ve kalkış yapacak trafiklerin ayrımını sağlamak, gerektiğinde trafik bilgisi vermek.
İniş ve kalkış trafiğinin düzenli ve emniyetli akışını sağlamak.
Kalkış müsaadesi vermek.
İniş müsaadesi vermek.
Pist katediş müsaadesi vermek.
İniş yapacak VFR trafiklere yaklaşma ve iniş talimatı vermek.
İniş yapacak VFR trafiklere meydan turuna giriş, bekleme (orbit) talimatı ve müsaadesi
vermek.
Kontrol sahasını (CTR) katedecek VFR trafiklere katediş müsaadesi vermek ve
gerektiğinde trafik bilgisi sağlamak.
Prosedürel alet yaklaşması yapılan meydanlarda yaklaşma hizmeti sağlamak.
Not: DEL ve GND birimi tanımlanmamış veya mevcut değil ise, meydan kontrol bu birimlerin
görevlerinden de sorumludur.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 39
Radyo Usulleri:
Not: Detaylı bilgi için ICAO Doc. 4444'e bakınız.
Kalkış:
Pilot: Yeşilköy Tower, THY123. Holding point B12 for Runway 35R.
Yeşilköy Kule, THY123. 35R pisti B12 bekleme noktası.
ATC: THY123, Yeşilköy Tower. Good day. Clear to cross Runway 35R, line-up and wait
Runway 35L.
THY123, Yeşilköy Kule. İyi günler. 35R pistini katediş serbest. 35L pistine girip
bekleyin.
Pilot: . Clear to cross Runway 35R, line-up and wait Runway 35L THY123.
35R pistini katediş serbest. 35L pistine girip bekleyeceğiz THY123.
ATC: THY123, Wind 020 degrees at 10 knots. Runway 35L clear for take- off. When
airborne contact Yeşiköy Approach frequency 127.1.
THY123, Rüzgar 020 dereceden 10 knot. 35L pisti kalkış serbest. Kalkışa müteakip
Yeşilköy Yaklaşma 127.1 frekansı ile temas ediniz.
Pilot: Runway 35L cleared for take-off when airborne approach 127.1 THY123.
35L pisti kalkış serbest. Kalkışa müteakip Yeşilköy Yaklaşma 127.1 THY123.
veya
ATC: THY123, Wind 020 degrees at 10 knots. Runway 35L clear for take- off.
THY123,. Rüzgar 020 dereceden 10 knot. 35L pisti kalkış serbest.
Pilot: Runway 35L cleared for take-off THY123.
35L pisti kalkış serbest THY123.
ATC: THY123, Contact Yeşiköy Approach frequency 127.1.
THY123, Yeşilköy Yaklaşma 127.1 frekansı ile temas ediniz.
Pilot: Approach 127.1. THY123 Good day.
Yeşilköy Yaklaşma 127.1. THY123 İyi günler.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 40
İniş:
Pilot: Yeşilköy Tower, THY456. ILS/VOR/NDB/Visual Runway 05.
Yeşilköy Kule, THY456. 05 pisti için ILS/VOR/NDB/Görerek yaklaşma.
ATC: THY456, Yeşilköy Tower. Wind 030 degrees at 12 knots. Runway 05 clear to land.
THY456, Yeşilköy Kule. rüzgar 030 dereceden 12 knot. 05 pisti iniş serbest.
Pilot: Runway 05 cleared to land THY456.
05 pisti iniş serbest THY456
Pilot: Runway 05 vacated THY456
05 pisti terkedildi THY456.
ATC: THY456, Contact Yeşilköy Ground frequency 121.8. Good day.
THY456, Yeşilköy Yer Kontrol 121.8 frekansı ile temas edin. İyi günler.
Pilot: Ground 121.8. THY456 Good day
Yer Kontrol 121.8. THY456 İyi günler
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 41
2.2.4. APP - Yaklaşma Kontrol
Yaklaşma Kontrol (APP), Terminal Kontrol Sahasındaki (TMA/MTMA) meydanlardan kalkış
yapan veya iniş yapacak trafiklerin ve kontrol sahasını kateden VFR trafiklerin bir başka hava
trafik kontrol birimine devredilinceye kadar olan hareketlerinden ve kontrolünden sorumludur.
Not: Yaklaşma Kontrol trafiği iniş için Meydan Kontrole devretmiş olsa bile iniş gerçekleşene
kadar trafiklerin ayırmasını monitör etmeli gerekiyorsa Meydan Kontrole bilgi ve talimat vererek
gerekli ayrımın yapılmasını sağlamalıdır.
Trafiğin Meydan Kontrolden (TWR) Yaklaşma Kontrole (APP) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
Kalkış yapan IFR trafikler 1000 ft AGL'ye yaklaşırken veya Yaklaşma Kontrol (APP) ile
önceden koordine edilmiş ve belirlenmiş ise kalkış müsaadesi ile birlikte,
Kalkış yapan VFR trafikler kontrol bölgesini (CTR) terkederken,
Pas geçen trafikler 1000 ft AGL'ye yaklaşırken,
Trafiğin Yaklaşma Kontrolden (APP) Meydan Kontrole (TWR) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
IFR trafik iniş için pistin son yaklaşma hattına girdiğinde ve son yaklaşma noktasını (FAF)
üzerinde veya Meydan Kontrol (TWR) ile koordine edilmiş ve önceden belirlenmiş bir
noktada,
IFR trafik iniş yapacağı pist için görerek yaklaşma talep etmiş ise pist veya meydan
görüşü sağladığını rapor ettiğinde,
VFR trafik kontrol bölgesine (CTR) girerken veya Meydan Kontrol (TWR) ile koordine
edilmiş ve önceden belirlenmiş bir noktada.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 42
Trafiğin Yaklaşma Kontrolden (APP) Saha Kontrole (ACC) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
Trafik, Terminal Kontrol Sahasını (TMA/MTMA) terkederken veya Saha Kontrol (ACC) ile
koordine edilmiş ve önceden belirlenmiş bir irtifa veya uçuş seviyesine ulaştığında.
Trafiğin Saha Kontrolden (ACC) Yaklaşma Kontrole (APP) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
Trafik, iniş yapacağı meydanın Terminal Kontrol Sahasına (TMA/MTMA) girerken veya
Saha Kontrol (ACC) ile koordine edilmiş ve önceden belirlenmiş bir irtifa veya uçuş
seviyesine ulaştığında.
Görevleri:
Terminal Kontrol Sahasındaki trafiklerin hareketini kontrol etmek ve düzenlemek.
Trafiklerin ayrımını sağlamak, gerektiğinde trafik bilgisi vermek.
İniş ve kalkış trafiğinin düzenli ve emniyetli akışını sağlamak.
Kalkış ve iniş prosedürlerini, öncelikli irtifa/uçuş seviyesini belirlemek.
Trafiklere radar vektörü hizmeti sağlamak.
Alet yaklaşması, sürat, uçuş başı, irtifa gibi IFR talimatlar ve müsaadeler vermek.
Yaklaşma müsaadesi vermek.
Bekleme talimatı vermek.
İniş yapacak VFR trafiklere yaklaşma talimatı ve müsaadesi vermek.
Kontrol sahasını (TMA) katedecek VFR trafiklere katediş müsaadesi vermek ve
gerektiğinde trafik bilgisi sağlamak.
Not: DEL ve GND birimi tanımlanmamış ve TWR birimi mevcut değil ise, yaklaşma kontrol
bu birimlerin görevlerinden de sorumludur.
Not: Türkiye hava sahasında DEP birimi uygulanmadığından sorumluluk yaklaşma
kontroldedir.
Not: Yoğun trafiğin olduğu hava sahalarında yaklaşma kontrol birimi birden fazla sektörde
hizmet vermektedir.
Radyo Usulleri:
Not: Detaylı bilgi için ICAO Doc. 4444'e bakınız.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 43
2.2.5. CTR - Saha Kontrol (ACC)
Saha Kontrol (ACC), Uçuş Bilgi Bölgesinde (FIR) veya Kontrol Sahasında (CTA) düz uçuş
seviyesinde olan (en-route), bir meydandan tırmanan veya bir meydana alçalan trafiklerin bir
başka hava trafik kontrol birimine devredilinceye kadar olan hareketlerinden ve kontrolünden
sorumludur.
Trafiğin Meydan Kontrolden (TWR) Saha Kontrole (ACC) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
Trafik, kalkış yaptığı meydanın sorumluluk sahası olarak belirlenmiş Terminal Kontrol
Sahasını (TMA/MTMA) terk ederken veya Saha Kontrol (ACC) ile koordine edilmiş ve
önceden belirlenmiş bir irtifa veya uçuş seviyesine ulaştığında.
Trafiğin Saha Kontrolden (ACC) Meydan Kontrole (TWR) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
Trafik, iniş yapacağı meydanın sorumluluk sahası olarak belirlenmiş Terminal Kontrol
Sahasına (TMA/MTMA) girerken veya Saha Kontrol (ACC) ile koordine edilmiş ve önceden
belirlenmiş bir irtifa veya uçuş seviyesine ulaştığında.
Trafiğin Yaklaşma Kontrolden (APP) Saha Kontrole (ACC) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
Trafik, Terminal Kontrol Sahasını (TMA/MTMA) terk ederken veya Saha Kontrol (ACC) ile
koordine edilmiş ve önceden belirlenmiş bir irtifa veya uçuş seviyesine ulaştığında.
Trafiğin Saha Kontrolden (ACC) Yaklaşma Kontrole (APP) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
Trafik, iniş yapacağı meydanın Terminal Kontrol Sahasına (TMA/MTMA) girerken veya
Saha Kontrol (ACC) ile koordine edilmiş ve önceden belirlenmiş bir irtifa veya uçuş
seviyesine ulaştığında.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 44
Trafiğin Saha Kontrolden (ACC) diğer Saha Kontrole (ACC) devri aşağıdaki şartlar
sağlandığında yapılacaktır:
Trafik, iki ünite arasında koordine edilmiş veya önceden belirlenmiş noktaya, seviyeye
veya zamana ulaştığında.
Görevleri:
Kontrol Sahasındaki (CTA) veya Uçuş Bilgi Bölgesindeki (FIR) trafiklerin hareketini
kontrol etmek ve düzenlemek.
Trafiklerin ayrımını sağlamak, gerektiğinde trafik bilgisi vermek.
Hava trafiğinin düzenli ve emniyetli akışını sağlamak.
Trafiklere radar vektörü hizmeti sağlamak.
Sürat, uçuş başı, irtifa gibi IFR talimatlar ve müsaadeler vermek.
Tırmanma/alçalma müsaadeleri vermek.
STAR, yaklaşma rotası ile ilgili talimatlar vermek ve bilgi sağlamak.
Bekleme talimatı vermek.
Kontrol Sahasını (CTA) katedecek trafiklere hava trafik hizmeti ve trafik bilgisi sağlamak.
Not: DEL ve GND birimi tanımlanmamış, TWR ve APP birimi mevcut değil ise, yaklaşma
kontrol bu birimlerin görevlerinden de sorumludur.
Radyo Usulleri:
Not: Detaylı bilgi için ICAO Doc. 4444'e bakınız.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 45
2.3. RADARLI HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETLERİ
Radar hizmetleri, Yaklaşma Kontrol (APP) veya Saha Kontrol (ACC) tarafından sağlanır.
Not: Aksi belirtilmedikçe ve gerekli ayırmalar sağlanarak; IVAC programı ile Meydan Kontrol
(TWR) biriminde hizmet veren ATC, sorumluluk sahası içerisinde radar hizmeti sağlayabilir.
Radar hizmetleri, Hava Trafik Kontrol Birimi tarafından aşağıda belirtilen sahalar içinde
sağlanacaktır:
Birimin radar kaplaması içerisinde,
Kontrollü hava sahası içinde,
Birimin kontrol yetkisinde bulunan hava sahası içerisinde veya yaklaşma kontrol ile ACC
arasında koordine edildiği şekilde.
2.3.1. Radar Hizmetlerinin Amacı
Radar hizmetleri, aşağıda belirtilen görevleri gerçekleştirebilmek için sağlanır.
Trafiklerin pozisyonlarını tespit etmek üzere hava trafiğini takip etmek ve pozisyon raporu
bilgilerinin ATC tarafından verilen müsaadelere uygunluğundan emin olmak,
Trafikler arasında ayırma temin etmek, trafik akış düzenini sağlamak ve karışıklıkları
gidermek üzere hava trafiğine "Vektör" hizmeti sağlamak,
Kalkışları, en kısa yoldan havayoluna sokmak ve yol seviyelerine tırmanmalarını
hızlandırmak için radar vektör hizmeti sağlamak,
Gelen uçaklara, yollarını kısaltmak, yaklaşmaya başlayacakları irtifalara alçalmalarını
hızlandırmak, alçalma sıralarını düzen içinde temin etmek ve yaklaşma için sıralama
yapmak üzere radar vektör hizmeti sağlamak,
Trafiklere seyrüseferlerinde yardımcı olmak,
Acil durum (Emergency) halindeki trafiklere yardım etmek,
Fırtına sahalarından kaçındırmak üzere trafiklere mümkün olduğunca yardım etmek,
Tehlike yaratabilecek trafikler tespit edildiğinde, radar kontrolü altında bulunan uçaklara
trafik bilgisi vermek.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 46
2.3.2. Radar Teşhisi
Radar hizmeti sunulmadan önce, ATC aşağıda sıralanan usullerden en az birini uygulayacak
ve trafiğin hareketlerinin, verdiği talimata uygunluğunu radar da görmek veya teyit ettirmek
suretiyle trafiği kesin olarak teşhis edecektir:
Radar ekranı üzerinde izlenen trafiğin pozisyonu ve istikametinin, pilotun verdiği pozisyon
raporu ile uygun olması suretiyle,
SSR’ın kullanılması suretiyle:
o Tahsis edilen transponder kodun bağlandığının teşhisi suretiyle veya,
o Tahsis edildiği şekilde, transponder kod değişikliklerinin izlenmesi suretiyle veya,
o "Squawk Ident" izlenmesi suretiyle.
2.3.2.1. Radar Teşhisinin Bildirilmesi
Trafik radarla kesin olarak teşhis edildiğinde, kontrolör pilota “RADAR CONTACT - RADAR
TANIMI MEVCUT" diyerek radar teşhisinin yapıldığını bildirecektir.
2.3.2.2. Radar Teşhisinin Kapsamı
Bir trafiğe "RADAR CONTACT" diyerek radar temasını bildirildikten sonra ATC aşağıdaki
şartlar oluşana kadar radar hizmeti vermeye devam edecektir.
Radar hizmetinin sona erdiği pilota bildirilinceye kadar, veya
Radar temasının kaybolduğu pilota bildirilinceye kadar, veya
Yaklaşma müsaadesi verilip, trafiğin meydan kontrol ile temas sağlaması talep edilene
kadar.
2.3.3. Radar Ayırması
Türkiye hava sahasında aşağıda belirtilen hava sahaları dışında yatay radar ayırması asgari
10 NM olarak uygulanacaktır.
Hava Sahaları Asgari Yatay Radar Ayırması
Ankara TMA, İstanbul TMA, İzmir TMA, Antalya TMA, Dalaman TMA, Milas TMA
3 nm
Trabzon TMA, Adana TMA, Kayseri TMA 5 nm
Diğer hava sahalarında 10 nm
Yukarıda açıklanan radar ayırma minimaları gerektiğinde ATC tarafından artırılabilir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 47
2.3.3.1. Sürat Kontrolü ve Ayırması
Emniyetli ve düzenli bir trafik akışı sağlayabilmek için hava araçlarına sürat kontrolü ile ilgili
talimatlar verilebilir. Uçuş ekipleri planlanan sürat kontrolü konusunda yeterli şekilde
bilgilendirilmelidir.
Sürat ayarlamaları, gerekli ayırma miniması sağlanana ve/veya muhafaza edilene kadar
devam ettirilmelidir. Sık aralıklarla verilen sürat talimatlarından kaçınılmalıdır.
Uçuş ekibi, verilen sürat tahdidine uyamayacaksa ilgili ATC birimini bilgilendirecektir. Bu
durumda, kontrolör trafikler arasındaki gerekli ayırmayı tesis etmek amacıyla başka bir yöntem
uygulayacaktır.
FL250 ve üzerindeki sürat ayarlamaları 0.01 Mach ve katları şeklinde; FL250 altındaki sürat
ayarlamaları ise IAS 10 kts ve katları şeklinde ifade edilecektir.
Not: Yüksek uçuş seviyelerinde 0.01 Mach yaklaşık 6 kts’a karşılık gelmektedir.
Ağır tonajlı ve yüksek uçuş seviyelerindeki hava araçlarının sürat değiştirme kabiliyetleri sınırlı
olabilir.
Sürat tahdidi uygulamasına ihtiyaç kalmadığında, hava aracı bilgilendirilecektir.
2.3.3.2. Uygulama Yöntemleri
Birbirini takip eden iki veya daha fazla trafik arasında gerekli ayırmanın sağlanabilmesi için
kontrolör, öncelikle en arkadaki uçağın süratini azaltmalı veya en öndeki uçağın süratini
artırmalı, sonrasında ise diğer uçakların süratlerini ayarlamalıdır.
Sabit bir IAS muhafaza etmesine rağmen alçalan bir trafiğin TAS’ı azalır. Aynı IAS’yi muhafaza
eden alçalmadaki iki trafik arasında, daha düşük seviyede ve önde olan trafiğin TAS’ı takip
eden trafiğin TAS’ından daha azdır. Bu nedenle yeterli sürat ayrımı yapılmaz ise iki trafik
arasındaki mesafe azalacaktır.
Birbirini takip eden iki trafik arasında gerekli sürat farkının hesaplanabilmesi aşamasında, her
1000 ft için 6 kts’lık fark genel bir kural olarak kabul edilebilir. FL80 altında IAS ile TAS
arasındaki hız farklılığı göz ardı edilebilir.
Gerekli ayırmanın sağlanabilmesi için ihtiyaç duyulan zaman ve mesafe, yüksek seviyelerde,
yüksek süratlerde ve uçağın “clean konfigürasyonda” olduğu durumlarda artacaktır.
2.3.3.3. Alçalan ve İnişe Gelen Trafikler
Mümkün olduğunda, terminal sahasında yaşanacak gecikmenin belirli bir kısmının
giderilebilmesi için trafik bilgilendirilerek, düz uçuşun kalan kısmında sürat tahdidi
uygulanabilir.
İnişe gelen trafiklere, “maximum speed”, “minimum clean speed” veya “belirli bir sürati”
muhafaza etmesi talimatları verilebilir. “Minimum clean speed” ifadesi bir uçağın “clean”
konfigürasyonda (flap/slat açmadan) uçabileceği en düşük sürat anlamındadır.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 48
Turbojet uçakların düz uçuştan alçalmaya başlamaları aşamasında IAS 250 kts’den daha
düşük bir sürat tahdidi ancak uçuş ekibinin onayı ile uygulanabilir.
Bir hava aracına, aynı anda hem yüksek bir alçalma oranını muhafaza etmesi hem de süratini
azaltması şeklinde ikisinin bir arada uygulanabilmesi mümkün olmayan talimatlar
verilmemelidir. Alçalma aşamasında sürat düşürülmesi, uçağın geçici bir süre aynı seviyede
uçmasına neden olabilir.
Gelen trafiklere mümkün olduğunca “clean konfigürasyonda” operasyon izni verilmelidir.
FL150 altında verilebilecek asgari sürat tahdidi ortalama IAS 220 kts’dır.
Radar kontrolü altındaki yaklaşan trafikler, aşağıda belirtilen sürat tahditlerine uymalıdır;
Esas bacakta veya son yaklaşma hattına yakın pozisyonda iken, pist başına göre 12
nm’ye kadar asgari IAS 200 kts,
Son yaklaşma hattında, pist başına göre 12 nm ile 6 nm arasında asgari IAS 180 kts,
Son yaklaşma hattında, pist başına göre 6 nm ile 4 nm arasında asgari IAS 160 kts.
Pist başına 4 nm'den sonra sürat tahdidi uygulanmamalıdır.
Gerektiğinde ara ve son yaklaşmadaki trafiklere IAS +/- 20 kts’ı geçmeyen sürat
ayarlamaları yapılabilir.
Pilot, ATC tarafından tahsis edilen sürati +/- 10 kts içinde muhafaza etmelidir eğer sürat
tahdidini uygulaması mümkün değil ise kullanılacak asgari sürati kontrolöre bildirmelidir.
2.3.4. SSR (Secondary Surveillance Radar) Radarın Kullanılması
Türkiye hava sahasında, transponder ile teçhiz edilmiş bütün trafikler transponder’larını, hava
trafik kontrolörü tarafından verilen talimat gereğince çalıştıracaktır.
Hava trafik kontrolörleri tarafından talimat verilmedikçe, bir pilot hiçbir şekilde transponder
cihazını "Ident" durumunda çalıştırmayacaktır.
Apronda park halinde bulunan, aktif pistler hariç apron ve taxi yollarındaki tüm trafikler ATC
tarafından aksi bildirilmedikçe transponder "STBY" mod durumunu muhafaza edecektir.
Kalkış için piste giren, tüm trafikler, transponder "C" veya "TA/RA" mod durumuna geçecek
ve tüm uçuş boyunca muhafaza edecektir.
Uçuş esnasında acil durum veya radyo arızası halinde, pilot aşağıda belirtilen kodlardan
uygun olanını bağlayacaktır.
Emergency - Kod 7700
Radar hizmeti alınıyorsa ve ATC tarafından aksi istenmedikçe mevcut transponder kodu
muhafaza edilecektir.
Radio Failure - Kod 7600
Radar hizmeti alınan ATC ile sesli iletişimde kesinti meydana gelirse, pilot IVAP programı
aracılığı ile TEXT modunda iletişime devam edecektir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 49
Hijack - Kod 7500
IVAO kurallar ve uygulamaları gereği, IVAO sunucuları üzerinde hiçbir pilot Hijack kod 7500
bağlamayacaktır.
2.3.4.1. Türkiye Hava Sahasında Kullanılan SSR Kodları
Kontrolsüz hava sahasındaki uçaklara herhangi bir transponder kod tahsis edilmez.
Kontrolsüz hava sahasında uçan IFR trafikler kod 2000, VFR trafikler ise kod 1200
bağlar.
Kontrollü hava sahasındaki VFR trafikler transponder kod çakışmasını (DUPE)
engellemek için 12 ile başlayan transponder kod paylaşımı ile tanımlanacaktır.
Kontrollü hava sahasında uçan IFR trafiklere aşağıdaki transponder kodları tahsis
edilmelidir.
SSR kodları trafiklerin radarda tanımlanmaları için kullanılacaktır.
DUPE olan trafiklere başka bir transponder kod tahsis edilmeli ve yeniden
tanımlanmalıdır.
Transponder Kod Tahsisi
İstanbul ACC Ankara ACC
1000 - 3777 4000 - 7477
2.3.5. RNAV Usülleri
Mevcut SID/STAR prosedürlerinin meydan haritalarında belirtilmiş irtifa/seviye tahditlerine
ATC tarafından açıkça iptal edilmediği sürece uyulacaktır.
ATC, trafik durumu izin verirse “UNRESTRICTED CLIMB/DESCEND” ifadesini kullanarak
seviye tahditlerini kaldırabilir.
ATC tarafından sıralama ve ayırma amacıyla SID/STAR’da belirtilmiş bir noktaya “PROCEED
DIRECT TO” talimatı verildiğinde, talimatı uygulayan trafik direk uçuş yaptığı noktaya
ulaştıktan sonra aksi bir talimat verilmemişse SID/STAR’ın kalan kısmına devam edecektir.
Not: GNSS'ye dayalı RNAV SID ve STAR'ların, P-RNAV onaylı hava araçları tarafından
G3354/11 no'lu NOTAM ile detaylandırıldığı şekilde uçuş planlanarak uygulanması zorunludur.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 50
2.4. PROSEDÜREL KONTROL USULLERİ
Türkiye’de çoğu meydan ve yaklaşma kontrol birimleri radar kolaylığına sahip değildir. Radar
birimine sahip olmayan yaklaşma kontrol ve yaklaşma kontrol servisi sunulmayan meydanların
meydan kontrol birimleri prosedürel yaklaşmaları kullanmalıdır.
Not: IVAC yazılımında veya IVAO sunucularında bir arıza meydana geldiğinde geçici olarak
hava trafik kontrolünün devam ettirilebilmesi için prosedürel yaklaşma uygulanmalıdır.
Prosedürel kontrol pilotlardan alınan pozisyon raporlarına dayanmaktadır; raporların doğru
şekilde ve zamanında alınması gerekmektedir.
Belli bir yaklaşma kontrol tarafından yaklaşma kontrol hizmeti sunulmayan bir meydana
yaklaşan trafikler saha kontrol birimi tarafından Minimum Enroute Altitude - MEA veya daha
yüksek bir irtifada serbest kılınarak meydan kontrole devredilmelidir.
Pilotlar; mevcut pozisyonu, ilk yaklaşma noktasına uzaklık, bu nokta için tahmini varış zamanı
ve irtifa bilgisini vermelidir.
Görerek yaklaşacak pilotlara QNH, aktif pist, meydan turu istikameti, muhafaza edilecek irtifa
ve meydan trafiğine giriş talimatları verilmeli, gerekli trafik uyarıları yapılmalıdır.
Alet yaklaşması yapacak pilotlara QNH, aktif pist, yaklaşma prosedürü, prosedüre başlangıç
irtifa ve talimatları verilmeli, gerekli trafik uyarıları yapılmalıdır.
Aynı Initial Approach Fix - IAF üzerinden, aynı veya yakın tahmini varışlarla yaklaşmaya
geçecek birden fazla trafik olması durumunda zamanlı yaklaşma prosedürleri uygulanmalıdır.
Zamanlı yaklaşmalarda ayrıma tabi her trafiğe muhtemel yaklaşma zamanı (EAT) ve bu sürede
gerçekleştirecekleri bekleme prosedürleri için irtifa ve giriş talimatları verilmelidir.
Düz yaklaşmalarda "outbound" bacak başlangıcı, "inbound" oluş ve son yaklaşma normal
rapor noktaları olarak kullanılabilir.
Pozisyon bilgisini güncel ve kesin muhafaza edebilmek amacıyla pilotlara son yaklaşma
dışında herhangi bir an pozisyon rapor etme talimatı verilebilir.
Herhangi bir anda bir yaklaşma prosedüründe prosedürel kontrol altında en fazla kaç trafiğe
müsaade edilebileceği ve minimum ayrımın ne olacağı yaklaşma prosedürüne ve uçak tipine
bağlıdır.
Minimum standart ayrım muhafaza edildiği ve pilotların birbiri ve pistle görsel teması mevcut
kaldığı sürece ardışık yaklaşmalara kotasız müsaade edilebilir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 51
2.5. KONTROL SORUMLULUĞU
2.5.1. Bir Uçuşun Kontrolünün Sorumluluğu
Kontrollü bir trafik herhangi bir anda sadece bir hava trafik kontrol ünitesinin kontrolü altında
olacaktır. Aynı anda birden fazla ATC aynı trafiği kontrol edemez ve etmeyecektir. Trafiklerin
sorumluluğu, koordine edildiği şekilde belirlenmiş noktalarda, seviyelerde veya zamanlarda
diğer kontrol birimine devredilecektir.
2.5.2. Belirli Bir Hava Saha Bloğu İçindeki Kontrolün Sorumluluğu
Belirli bir hava sahası içindeki bütün trafiklerin kontrolünün sorumluluğu tek bir hava trafik
kontrol ünitesine devredilmiş olacaktır fakat ilgili tüm hava trafik kontrol birimleri arasında
işbirliği sağlanmış ise bir veya bir grup trafiğin kontrolü diğer kontrol birimine verilebilir.
2.5.3. Kontrol Sorumluluğunun Devri
ATC üniteleri arasında trafiklerin kontrol sorumluluğunun devri aşağıda belirtildiği şekilde
yapılacaktır;
Saha Kontrol (ACC) Hizmeti Sağlayan İki Ünite Arasında
Kontrol sorumluluğunun devri, iki ünite arasındaki anlaşmaya göre belirlenmiş nokta,
seviye veya zamanda yapılacaktır.
Saha Kontrol (ACC) ve Yaklaşma Kontrol (APP) Hizmeti Sağlayan İki Ünite Arasında
Kontrol sorumluluğunun devri, iki ünite arasındaki anlaşmaya göre belirlenmiş nokta,
seviye veya zamanda yapılacaktır.
Yaklaşma Kontrol (APP) ve Meydan Kontrol (TWR) Hizmeti Sağlayan İki Ünite
Arasında
İnişe Gelen trafik; yaklaşma kontrol hizmeti sağlayan ünite meydan kontrol hizmeti
sağlayan üniteye, iniş için yaklaşan bir trafiğin kontrol sorumluluğunun devrini aşağıda
belirtilen şartlara göre yapacaktır;
o Trafik meydan civarında iken,
Yerden görerek referans alınarak yaklaşma ve inişin tamamlanabileceği
düşünüldüğünde, veya
Görerek meteorolojik şartların kesintisiz sürdürülebileceği durumlarda, veya
İki ünite arasında koordine edildiği şekilde,
Belirli bir noktada ya da seviyede,
Trafik indiğinde.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 52
Kalkan trafik; meydan kontrol hizmeti sağlayan ünite yaklaşma kontrol hizmeti sağlayan
üniteye, kalkan bir trafiğin kontrol sorumluluğunun devrini aşağıda belirtilen şartlara göre
yapacaktır;
o Kalkıştan hemen sonra, veya
Belirli bir nokta ya da seviyede,
Meydan civarından uzaklaşmadan önce, veya
Trafiğin aletli meteorolojik şartlara girmesinden önce, veya
İki ünite arasında koordine edildiği şekilde.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 53
2.6. KOORDİNASYON
Saha kontrol hizmeti sağlayan ünite yaklaşma kontrol hizmeti sağlayan üniteye trafiklerin
koordinasyonu amacıyla gerektiğinde aşağıdaki bilgileri iletecektir.
Trafiğin çağrı adı,
Bekleme noktası ve seviyesi,
Yaklaşma kontrol ünitesinin belirlediği usulden farklı bir IFR yaklaşma usulünün talep
edilmesini,
Verilen muhtemel yaklaşma zamanını (EAT),
Gerekmesi halinde, uçağın yaklaşma kontrol ünitesine devredileceğini, gerekiyorsa
zamanı ve devir şartlarını,
Gecikmiş veya rapor vermemiş uçaklara ait tüm bilgileri.
Yaklaşma kontrol hizmeti sağlayan ünite saha kontrol hizmeti sağlayan üniteye trafiklerin
koordinasyonu amacıyla gerektiğinde aşağıdaki bilgileri iletecektir.
Trafiğin çağrı adı,
Kullanılan pisti ve aletli yaklaşma usulünü,
ACC tarafından kullanılabilecek en düşük uçuş seviyesini,
Birbirlerini takip ederek inişe gelen trafikler arasında uygulanacak ortalama zaman veya
mesafe aralıklarını,
Gecikmiş veya rapor vermemiş uçaklara ait tüm bilgileri,
Yaklaşma kontrol hizmeti sağlayan ünite meydan kontrol hizmeti sağlayan üniteye trafiklerin
koordinasyonu amacıyla gerektiğinde aşağıdaki bilgileri iletecektir.
Trafiğin çağrı adı,
Meydan üzerine gelecek trafiklerin tahmini zamanı ve irtifasını/seviyesini,
Gerekmesi halinde, uçağın meydan kontrol ünitesine devredileceğini, gerekiyorsa zamanı
ve devir şartlarını,
Trafik yoğunluğu nedeniyle kalkışlara uygulanması gereken muhtemel gecikmeleri,
Gecikmiş veya rapor vermemiş uçaklara ait tüm bilgileri.
Meydan kontrol hizmeti sağlayan ünite Yaklaşma kontrol hizmeti sağlayan üniteye trafiklerin
koordinasyonu amacıyla gerektiğinde aşağıdaki bilgileri iletecektir.
Trafiğin çağrı adı,
Pas geçmelere ilişkin bilgileri,
Yaklaşma kontrol ünitesinin kontrolü altındaki uçaklara trafik teşkil eden ilgili trafiklere ait
bilgileri,
Kullanılan pist, pist değişiklikleri.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 54
Gecikmiş veya rapor vermemiş uçaklara ait tüm bilgileri,
Not: Tüm ATC'ler verdikleri talimatı alt ve üst sektörlerin görmesi amacıyla IVAC LABEL
fonksiyonu aracılığı ile ilgili trafiklere ekleyecektir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 55
2.7. Hava Trafik Kontrol Müsaadeleri
2.7.1. Tanım
Hava trafik kontrol müsaadeleri, hava trafiğinin emniyetini sağlamak, akışını hızlandırmak ve
hava araçlarını birbirinden ayırma amaçlı olarak ATC tarafından verilen talimat ve izinlerdir. Bu
müsaadeler uçuş koşullarına uygun değil veya uygulanamayacak ise uçuş ekibi müsaadenin
düzeltilmesini yada değiştirilmesini isteyebilir.
ATC tarafından verilen müsaadeler, ilgili trafiğin yönlendirilmesi amacıyla bir hava aracına
verilen uçuş yetkisidir. Herhangi bir kuralı ihlal edemez, uçuş ekibinin sorumluluğunu
azaltamaz.
Hava trafik kontrol müsaadeleri mümkün olduğunca pozitif ve kısa bilgi içerecek ve standart
bir şekilde ifade edilecektir.
ATC müsaadeleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
Motor çalıştırma müsaadesi
Taksi müsaadesi
Kalkış müsaadesi
Yol müsaadesi
Yaklaşma müsaadesi
İniş müsaadesi
2.7.2. Motor Çalıştırma Müsaadesi
Hava trafik yoğunluğundan dolayı gecikmeleri, düzenli bir hava trafik akışı sağlamak, gerek
hava sahasından ve gerekse manevra sahasından en emniyetli ve en etkin şekilde
faydalanmak için aşağıda belirtilen usuller uygulanacaktır:
IFR olarak kalkış yapacak olan tüm trafikler, planlanan kalkış zamanından tahminen 15
dakika önce motor çalıştırmak için müsaade isteğinde bulunacaktır.
Hiçbir şekilde, planlanan kalkış zamanına göre 30 dakikadan daha önce motor çalıştırma
isteğinde bulunmayacaktır.
Motor çalıştırma müsaadesi ATC tarafından, aşağıdaki sıraya göre verilecektir:
Beklenilen gecikme 15 dakika veya daha az ise:
"No delay expected. Start-up approved at Z, temperature °C (ATIS ile
verilmemiş ise), take-off time at Z."
"Gecikme beklenmiyor. Z'da motor çalıştırma serbest, Sıcaklık °C, kalkış saati
Z."
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 56
15 dakikadan fazla gecikme bekleniyorsa:
"Expect start-up at Z. Correct time is Z."
" Z'da motor çalıştırma olacak. Doğru saat Z."
Motor çalıştırma müsaadesi, trafik tamamen motor çalıştırma için hazır olduğunda
istenmelidir.
Motor çalıştırma müsaadesinin verilişinde, bilinen veya beklenen trafik gecikmeleri esas
alınmaktadır. Bu sebeple, bu müsaadenin verilişi, ilgili trafiğe kalkışta veya kalkış
sıralamasında öncelik verilmesini gerektirmez.
Motor çalıştırma müsaadesi taksi müsaadesi anlamına gelmez.
2.7.3. Müsaade Limiti
Bir trafiğe ATC tarafından belirli bir noktaya kadar verilen izindir. Bir uçuşun müsaade limiti,
uygun bir rapor noktasının ya da havaalanının veya kontrollü hava sahası sınırının adı
belirtilerek tanımlanacaktır.
2.7.4. Yol Müsaadesi
Yol müsaadesi, hava trafik kontrolörü tarafından uçuş ekibine belirlenmiş koşullar
çerçevesinde verilen izindir. Uçuş planına istinaden ATC tarafından verilen müsaade olarak
tanımlanabilir ayrıca “Uçuş Müsaadesi/İzni” olarak da ifade edilebilir. Bu yüzden yol müsaadesi
ilgili ATC'den kontrollü bir uçuş veya kontrollü uçuşun bir kısmını gerçekleştirmeden önce
sunulan uçuş planına istinaden uçuş ekibince talep edilmelidir.
Genellikle havalimanlarında yol müsaadesi yer kontrol veya kule kontrolden tarafından
sağlanır fakat yoğun havalimanlarında bu hizmet Delivery (DEL) sektörü tarafında sağlanır.
Yol müsaadesi verilmeden/okunmadan önce ilgili ATC birimi uçuş ekibine “Ready to copy? –
Müsaade için hazır mısınız?” şeklinde bir soru yöneltir. Bu soruya karşılık uçuş ekibinin cevabı
hazır olduklarında “Go ahead. – Devam edin.” şeklinde olmalıdır.
Yol müsaadesi uçuş ekibine hava trafik kontrolörü tarafından okunur, tam ve doğru bir şekilde
tekrar (Readback) edilmesi istenir. Uçuş ekibi müsaadeyi yanlış veya eksik tekrar ettiği takdirde
ilgili hava trafik kontrolörü uçuş ekibinden doğru tekrarı alana kadar müsaadeyi tekrar okur.
Hava trafik kontrolörü tarafından verilen talimatlar uçuş ekibi tarafından anlaşılmadığı takdirde,
uçuş ekibi hava trafik kontrolöründen talimatı veya müsaadeyi tekrar etmesini istemelidir. Aksi
bir durumda meydana gelebilecek olaylardan uçuş ekibi sorumlu tutulur.
Yol müsaadesi aşağıdaki bilgileri kapsamalıdır.
SID – Standart Instrument Departure veya kalkışa müteakip uygulanacak prosedür.
Initial Flight Level/Altitude – Öncelikli irtifa/uçuş seviyesi.
Transponder kod.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 57
Örnek :
“Turkish 123, Yeşilköy Delivery, you are Clear to Esenboğa Airport, flight plan route. Depart
Runway 35R. Climb via PIMAV1Z to 5,000 feet. Squawk 5356."
“Turkish 123, Yeşilköy Delivery, Cleared to Esenboğa Airport, flight planned route.
Runway 35R. Climb via PIMAV1Z to 5,000 feet. Squawk 5356.”
2.7.5. Müsaadelerin içeriği
Hava trafik kontrol müsaadeleri aşağıdaki bilgileri içerecektir.
Uçuş planında belirtilen çağrı adı/kodu,
Müsaade limiti (iniş meydanı, uygun bir rapor noktası, kontrollü hava sahası sınırı),
Uçuş rotası,
Uçuş seviyesi veya irtifa,
Yaklaşma ve kalkış manevraları, muhabere gereklilikleri ve müsaadenin bitiş zamanı gibi
gerekli talimat ve bilgiler.
2.7.6. Koşullu Müsaadeler
Koşullu müsaadeler aşağıdaki formatta verilmelidir.
Çağrı kodu
Koşullar
Koşullardaki konunun tanımı
Örnek :
ATC: “Turkish 123, After the landing traffic A320, line up and wait Runway 35L. Behind.”
ATC: “Turkish 123, after departure climb 4,000 feet on runway heading before turning left
to heading 270. Wind 340 degrees at 10 knots, Runway 35L, clear for take-off.
Bu müsaadeler aynı formatta tekrar edilecek ve tekrarı yapan trafik mesajının sonuna çağrı
kodunu ekleyecektir.
2.7.7. Müsaadelerin Tekrarı (Readback)
Uçuş ekibi verilen talimatların anlaşıldığını ve uygulanacağını açık bir şekilde tekrarlamalı ya
da doğrulamalıdır.
Kontrolör tekrarı dinlemeli, müsaade ya da talimatın uçuş ekibi tarafından doğru olarak tekrar
edildiğinden emin olmalı, tekrarda ortaya çıkan farklılıkları vakit geçirmeksizin düzeltmelidir.
Uçuş ekibi, verilen talimat ve müsaadelerin aşağıda belirtilen kısımlarını anlaşılır ve eksiksiz
bir şekilde ATC'ye tekrar etmelidir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 58
ATC yol müsaadesi,
Herhangi bir pist için verilen giriş, iniş, kalkış, bekleme, kat ediş ve geri dönüşler
(backtrack) için verilen müsaade ve talimatlar,
Kullanılan pist,
Altimetre değeri,
SSR Kodu,
Seviye talimatları,
Uçuş başı (Heading),
Sürat talimatları,
İntikal irtifası (TA) ve intikal seviyesi (TL).
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 59
2.8. OTOMATİK TERMİNAL BİLGİ HİZMETİ (ATIS)
2.8.1. Tanımı ve Kullanımı
ATIS (Automatic Terminal Information Service), terminal sahalarında hizmet veren hava trafik
birimleri tarafından düzenlenen ve yayınlanan, meydan, hava durumu, kullanılan pistler, intikal
irtifası ve intikal seviyesi, vb. bilgileri içeren belirlenmiş genellikle bir VHF frekansı üzerinden
otomatik olarak yayınlanan mesajlardır.
Otomatik terminal bilgi hizmeti; Voice-ATIS ve Digital-ATIS olmak üzere iki şekilde yayınlanır.
Voice-ATIS yukarıda açıklandığı şekilde bir VHF frekansı üzerinden yayınlanan mesajlardır.
Digital-ATIS ise veri kanalı üzerinden dijital olarak yayınlanan mesajlardır.
IVAO sunucuları üzerinde V-ATIS altyapısı mümkün olmadığından D-ATIS yayını
yapılmaktadır.
ATIS bir havaalanı ile ilgili bilgileri kapsar. Bu mesaj bir harf ile tanımlanır ve hava durumunda,
kullanılan pistlerde, vb. belirgin bir değişiklik olana kadar geçerliliğini korur. Günün ilk ATIS
mesajı INFORMATION ALPHA, ikinci ATIS mesajı INFORMATION BRAVO, değişiklikleri
takiben INFORMATION CHARLIE, DELTA, vb. şeklinde ZULU ‘ya kadar devam eder ve tekrar
başa dönecek şekilde süreç devam eder.
2.8.2. İçerik
Herbir meydan için farklı ATIS mesajları oluşturulur. Bir ATIS mesajı birden çok meydan
bilgisini kapsamaz. Bu mesaj genellikle Meydan Kontrol tarafından oluşturulur ve yukarıda
açıklandığı şekilde yayınlanır. ATIS frekansları meydan haritalarında belirtilmektedir.
ATIS mesajı aşağıdaki bilgileri içerir :
Havaalanının adı ve mesajın yayınlanmaya başladığı saat (UTC).
Kullanılan yaklaşma prosedürü.
Kullanılan pist ve pistin durumu (frenleme durumu, pistin ıslak veya buzlu vb. olduğu.)
İntikal Seviyesi (Transition Level)
Diğer bilgiler (meydan çevresindeki kuş sürüleri, gayri faal radyo seyrüsefer kolaylıkları
vb. bilgiler)
Hava durumu (rüzgar, görüş, bulut tavanı, sıcaklık, hava basıncı vb.)
Önemli hava hadiseleri (Yağış tipi, fırtına vb.)
Önemli talimatlar (Sürat tahditleri, NOTAM, vb.)
ATIS genellikle “Advice controller you have information at initial contact” – “Kontrolör
ile ilk temasınızda mesajını aldığınızı belirtiniz.” gibi bir ikaz ile sonlanır. Bunun nedeni ilgili
hava trafik kontrolörü ile temas ettiğinizde bulunduğunuz veya yaklaşmakta olduğunuz meydan
ile ilgili geçerli bilgileri aldığınızı veya dinlediğinizi hava trafik kontrolörüne belirtmektir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 60
Örnek :
This is Atatürk Airport Information Juliet at 1720Z. ILS approach Runway 05 for arrivals.
Runway 35L and 35R for departures. Transition Level 110. Wind 340 degrees at 12 knots,
visibility is more than 10 kilometers or more, clouds few at 3000 feet, scattered at 9000 feet,
temperature 21, dew point 15, QNH 1015 NOSIG. Departure frequency 127.100. Advice
controller you have Information Juliet at initial contact.
IVAO sunucularında, ATIS mesajı belirli verilerden derlenmiştir gerçek şartlardakine nazaran
kısaltılmıştır.
Örnek :
tr.ts.ivao.aero/LTBA_APP
This is Istanbul Ataturk Approach information Bravo at 1300Z.
LTBA 111230Z 360/06KT 9999 FEW030 SCT060 24/16 QNH1016 NOSIG
Departure rwy 35L/R / Landing rwy 05.
Transition Altitude 10000. Transition Level 110.
Confirm you have Information Bravo at initial contact.
Yukarıda verilen örnekteki ATIS mesajının ilk satırı kullanılan Teampseak Kanalı ve takiben
hizmet verilen sektörün adını göstermektedir. (tr.ts.ivao.aero/LTBA_APP ,
tr.ts.ivao.aero/LTBA_TWR, LTBA_GND…vb.)
İkinci satırda sektörün adı İstanbul Atatürk Approach, Tower, Ground vb. (LTBA_TWR,
LTBJ_APP gibi değil sektörün adını belirtilecek şekilde olmalıdır), ATIS mesajının harf kodu ve
saati gösterilmektedir. (Alpha, Bravo, Charlie…vb.)
Üçüncü satır ilgili meydan ile ilgili meteoroloji raporunu (METAR) vermektedir.
Dördüncü satırda kalkışlar ve inişler için kullanılan pistler, beşinci satırda da intikal irtifası ve
seviyesi belirtilmiştir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 61
BÖLÜM 3 HAVA SAHASI YÖNETİMİ
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 62
3.1. HAVA SAHALARI
3.1.1. Uçuş Bilgi Bölgesi (FIR)
FIR, herhangi bir kara parçası (arazi) ve/veya karasuları üzerindeki boyutları çeşitli kanun,
kural ve antlaşmalarla belirlenmiş bölge olarak tanımlanabilir.
Türkiye hava sahası İstanbul ve Ankara olmak üzere iki Uçuş Bilgi Bölgesi’nden (FIR)
oluşmaktadır. Uçuş bilgi bölgelerini birbirinden ayıran çizgiler/sınırlar “FIR hattı” olarak
adlandırılır. Bu bölgelerde uçuş bilgi ve ikaz hizmetleri verilmektedir.
FIR deniz seviyesinden belirli bir irtifaya kadar olan bölgeyi kapsar. FIR’ın üst limitinden sonra
UIR (Upper Information Region, Üst Uçuş Bilgi Bölgesi) başlar. UIR’da uzay sınırına kadar olan
bölgeyi kapsar.
Herhangi bir FIR içerisindeki hava sahaları kontrollü ve kontrolsüz olmak üzere iki ana kısma
ayrılır. Bu hava sahaları da kendi içinde ICAO tarafından belirlenmiş çeşitli bölümlere ayrılır.
Kontrollü hava sahası, tüm uçuşlara hava trafik kontrol hizmeti verilen hava sahasıdır.
Kontrolsüz hava sahası kontrollü hava sahası dışında kalan hava sahasıdır.
Not: Kontrolsüz hava sahası IVAO’da aktif ATC hizmeti verilmeyen hava sahası olarak
tanımlanır.
Türkiye hava sahasının tamamı kontrollü hava sahasıdır ve hava sahası sınıfları (A, B, C, D,
E, F, G) uygulanmaz.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 63
3.1.2. Kontrol Bölgesi (CTR)
Kontrol bölgesi (CTR); belirli hava meydanları çevresinde bulunan, meydan kontrol hizmeti
(TWR) sunulan, sorumluluk sahası yatay olarak meydan merkezli genellikle 5 NM yarıçapında,
dikey olarak alt sınırı yerden başlayan ve üst sınırı belirli bir irtifaya ya da uçuş seviyesine
kadar olan kontrollü hava sahasıdır.
3.1.3. Terminal Kontrol Sahası (TMA)
Terminal kontrol sahası (TMA); bir veya daha fazla yoğun trafiğe sahip hava meydanı
çevresindeki kontrollü hava yollarının kesişiminde bulunan, yaklaşma kontrol hizmeti (APP)
sunulan, sorumluluk sahası yatay olarak değişken dikey olarak kontrol bölgesinin (CTR) üst
sınırından başlayan ve üst sınırı kontrol sahasının (CTA) alt sınırına kadar olan kontrollü hava
sahasıdır.
3.1.4. Askeri Terminal Kontrol Sahası (MTMA)
Askeri hava trafik birimleri tarafından hizmet verilen ve askeri bölgede bulunan terminal
sahalarına Askeri Terminal Kontrol Sahası (MTMA) denir.
3.1.5. Kontrol Sahası (CTA)
Kontrol sahası, saha kontrol hizmeti (ACC) sunulan, havayolu koridorlarını içine alacak şekilde
kontrol bölgeleri (CTR) ve terminal kontrol sahalarının üzerinde üst limiti belirli bir uçuş
seviyesine kadar olan kontrollü hava sahasıdır.
3.1.6. Havayolu
Radyo seyrüsefer yardımcıları ile donatılmış, coğrafik koordinat noktaları ve mania kleransı
sağlayan irtifa bloklarından oluşan, bulunduğu hava sahasının kriterlerine göre özellikleri
belirlenmiş koridor şeklinde tasarlanmış kontrollü hava sahasıdır.
3.1.7. Tehlikeli Sahalar
İçinde trafiklerin uçuşu için belirli zamanlarda tehlikeli faaliyetlerin var olabildiği boyutları belirli
bir hava sahasıdır. Bu terim ancak trafiklere muhtemel bir tehlikenin, tahditli veya yasaklanmış
gibi gösterilen hava sahası şeklinde temsil edilmediği zaman kullanılır. Tehlikeli sahaların
tayini, trafikleri uyarmak veya pilotların hava aracının emniyeti için kendi sorumlulukları ile ilgili
tehlikeyi tespit etmek için gereklidir.
3.1.8. Yasaklı Sahalar
Bir devletin karasuları veya arazisi üzerinde, boyutları belirli ve uçuş için yasaklanmış hava
sahasıdır.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 67
3.1.9. Tahditli Sahalar
Bir devletin karasuları veya arazisi üzerinde, içerisinde hava araçlarının uçuşuna, belirlenmiş
bazı şartlara göre tahdit konulmuş boyutları belirli bir hava sahasıdır. Bu tabir belirlenmiş bir
hava sahası içindeki sivil hava araçlarının uçuşlarının tamamen yasaklanmayıp ancak
belirlenmiş şartlara uyulduğunda yapılabileceği durumlarda kullanılır. Böylece uçuşun
yasaklandığı hava sahası, tespit edilen zamanlar hariç, belirli meteorolojik şartlar dışında
yasaklanmış gibi “Tahditli Saha” şeklinde gösterilir.
3.1.10. Sektörler
Türkiye hava sahasındaki sektörler
3.3. ANKARA FIR
N36.04.56-E029.59.58, N38.59.56-E029.59.58, N39.29.56-E030.59.58, N42.47.56-
E030.59.58, N42.47.56-E031.59.58, N42.46.56-E033.59.58, N42.43.56-E036.15.59,
N42.40.56-E037.42.59, N41.53.56-E040.19.59, N41.35.56-E041.16.59, N41.30.56-
E041.32.59 noktalarının oluşturduğu hat ile Türkiye’nin Gürcistan, Ermenistan, İran, Irak ve
Suriye sınırlarını takiben N35.54.56-E035.39.59, N35.54.56-E033.32.58, N36.04.56-
E029.59.58 noktalarını birleştiren hattı kapsayan sahadır.
Dikey sınırı yerden başlar üst sınırı tanımlanmamıştır, GND-UNL (Ground-Unlimited) olarak
ifade edilir.
Hava trafik kontrol hizmeti Ankara Saha Kontrol Merkezi (ACC) tarafından sağlanmaktadır.
Ankara FIR FL290-FL410 (dahil) RVSM hava sahasıdır.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 68
3.3. İSTANBUL FIR
N41.59.00-E028.02.00, N41.59.00-E028.19.00, N42.07.00-E029.00.00, N42.47.56-
E030.59.58, N39.29.56-E030.59.58, N38.59.56-E029.59.58, N36.04.56-E029.59.58 noktaları
ile kesin olmayan ve tam coğrafik noktalara dayanmayan ve bazı bölgelerde Türkiye
karasularını izleyen teorik bir hat ile Türkiye-Yunanistan kara sınırının denizde başladığı
noktaya, buradan da Türkiye’nin Yunanistan ve Bulgaristan ile mevcut kara sınırlarını takiben
N41.59.00-E028.02.00 noktasına uzanan sahayı kapsar.
Dikey sınırı yerden başlar üst sınırı tanımlanmamıştır, GND-UNL (Ground-Unlimited) olarak
ifade edilir.
Hava trafik kontrol hizmeti Ankara Saha Kontrol Merkezi (ACC) tarafından sağlanmaktadır.
İstanbul FIR FL290-FL410 (dahil) RVSM hava sahasıdır.
Not: İstanbul FIR içerisinde; N39.16.56-E026.35.00, N39.29.56-E027.13.28, N39.24.40-
E027.48.14, N39.51.56-E027.59.43, N39.23.50-E029.16.07, N39.27.42-E029.37.19 noktaları
ile belirlenmiş hattın güneyinde kalan bölüm İzmir/Menderes APP sorumluluğuna
devredilmiştir. Bu bölgede hava trafik servisi Ankara ACC adına İzmir/Menderes APP
tarafından verilmektedir.
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 69
3.3.1. Ankara ACC ve Sektörleri
Ankara saha kontrol merkezi, Ankara Esenboğa Havalimanı Çubuk Mevkii Türkiye Hava Trafik
Kontrol Merkezi'nde faaliyet gösteren ve Ankara FIR sınırları içinde kalan hava sahasında hava
trafik hizmeti vermekten sorumlu birimdir.
LTAA_CTR Sektörleri
IVAO Kodu Sektör Adı Çağrı Adı Yatay Sınırı Dikey Sınırı VHF Frekansı
LTAA_S1_CTR Sektör 1 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 119.300 132.150
132.400 132.600
LTAA_S2_CTR Sektör 2 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 119.300 132.150
132.400 132.600
LTAA_S3_CTR Sektör 3 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL
119.575 120.075
125.625 128.325
LTAA_S4_CTR
Sektör 4
Ankara Kontrol
Ankara CTA
GND-UNL 119.575 120.075
125.625 128.325
LTAA_S5_CTR
Sektör 5
Ankara Kontrol
Ankara CTA
GND-UNL
121.450 124.125
126.250 128.650
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 70
LTAA_S6_CTR
Sektör 6
Ankara Kontrol
Ankara CTA
GND-UNL 119.575 120.075
125.625 128.325
LTAA_S7_CTR
Sektör 7 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 124.075 127.850
128.750 129.425
LTAA_S8_CTR
Sektör 8
Ankara Kontrol
Ankara CTA
GND-UNL
128.800 131.050
133.675
LTAA_S9_CTR
Sektör 9 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 121.450 124.125
126.250 128.650
LTAA_S10_CTR
Sektör 10
Ankara Kontrol
Ankara CTA
GND-UNL
122.275 129.300
130.825 135.575
LTAA_S11_CTR Sektör 11 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 120.275 127.925
129.450 132.900
LTAA_S12_CTR Sektör 12 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 119.425 125.950
130.125 131.350
LTAA_S13_CTR
Sektör 13
Ankara Kontrol
Ankara CTA
GND-UNL 119.425 125.950
130.125 131.350
LTAA_S14_CTR
Sektör 13
Ankara Kontrol
Ankara CTA
GND-UNL 119.425 125.950
130.125 131.350
LTAA_S15_CTR
Sektör 13
Ankara Kontrol
Ankara CTA
GND-UNL 119.425 125.950
130.125 131.350
LTAA_S16_CTR
Sektör 16
Ankara Kontrol
Ankara CTA
GND-UNL 119.425 125.950
130.125 131.350
LTAA_S17_CTR
Sektör 17
Ankara Kontrol
Ankara CTA
GND-UNL 119.425 125.950
130.125 131.350
LTAA_S18_CTR
Sektör 18
Ankara Kontrol
Ankara CTA
GND-UNL 119.425 125.950
130.125 131.350
LTAA_S19_CTR
Sektör 19
Ankara Kontrol
Ankara CTA
GND-UNL 119.425 125.950
130.125 131.350
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 71
LTAA_CTR Sektörleri
IVAO Kodu Sektör Adı Çağrı Adı Yatay Sınırı Dikey Sınırı VHF Frekansı
LTAA_M1_CTR Merged 1 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 136.600 132.150 132.400 135.400
LTAA_M1U_CTR Merged 1 Upper Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 136.600 132.150 132.400 135.400
LTAA_M1L_CTR Merged 1 Lower Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 136.600 132.150 132.400 135.400
LTAA_M2_CTR Merged 2 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 119.300 122.275
132.900 128.800
LTAA_M2U_CTR Merged 2 Upper Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 119.300 122.275 132.900 128.800
LTAA_M2L_CTR Merged 2 Lower Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 119.300 122.275 132.900 128.800
LTAA_M3_CTR Merged 3 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 127.925 128.650 131.050 133.550
LTAA_M3U_CTR Merged 3 Upper Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 127.925 128.650 131.050 133.550
LTAA_M3L_CTR Merged 3 Lower Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 127.925 128.650 131.050 133.550
LTAA_M4_CTR Merged 4 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 132.150 132.400 120.075 119.300
LTAA_M4U_CTR Merged 4 Upper Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 132.150 132.400 120.075 119.300
LTAA_M4L_CTR Merged 4 Lower Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 132.150 132.400 120.075 119.300
LTAA_M5_CTR Merged 5 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 119.575 128.625 132.150 136.600
LTAA_M5U_CTR Merged 5 Upper Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 119.575 128.625 132.150 136.600
LTAA_M5L_CTR Merged 5 Lower Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 119.575 128.625 132.150 136.600
LTAA_M6_CTR Merged 6 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 133.550 128.800 130.400 132.900
LTAA_M6U_CTR Merged 6 Upper Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 133.550 128.800 130.400 132.900
LTAA_M6L_CTR Merged 6 Lower Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 133.550 128.800 130.400 132.900
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 72
LTAA_M7_CTR Merged 7 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 133.550 128.800 130.400 132.900
LTAA_M7U_CTR Merged 7 Upper Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 133.550 128.800 130.400 132.900
LTAA_M7L_CTR Merged 7 Lower Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 133.550 128.800 130.400 132.900
LTAA_M8_CTR Merged 8 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 127.925 128.650 131.050 133.550
LTAA_M8U_CTR Merged 8 Upper Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 127.925 128.650 131.050 133.550
LTAA_M8L_CTR Merged 8 Lower Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 127.925 128.650 131.050 133.550
LTAA_M9_CTR Merged 9 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 127.925 128.650 131.050 133.550
LTAA_M9U_CTR Merged 9 Upper Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 127.925 128.650 131.050 133.550
LTAA_M9L_CTR Merged 9 Lower Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 127.925 128.650 131.050 133.550
LTAA_M10_CTR Merged 10 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 132.150 132.400 132.600 135.400
LTAA_10U_CTR Merged 10 Upper Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 132.150 132.400 132.600 135.400
LTAA_10L_CTR Merged 10 Lower Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 132.150 132.400 132.600 135.400
LTAA_M11_CTR Merged 11 Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 132.150 132.400 132.600 135.400
LTAA_11U_CTR Merged 11 Upper Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 132.150 132.400 132.600 135.400
LTAA_11L_CTR Merged 11 Lower Ankara Kontrol Ankara CTA GND-UNL 132.150 132.400 132.600 135.400
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 73
3.4. YAKLAŞMA KONTROL (APP) BİRİMLERİ
Esenboğa APP ve Sektörleri
IVAO Kodu Çağrı Adı Yatay Sınırı Dikey Sınırı VHF Frekansı
LTAC_APP Esenboğa Yaklaşma
Ankara TMA 4500 ft AMSL - FL245 119.100 119.600 122.100
LTAC_APL_APP Esenboğa Yaklaşma
Ankara TMA 4500 ft AMSL - FL145 119.100 119.600 122.100
LTAC_APU_APP Esenboğa Yaklaşma
Ankara TMA FL145 - FL245 119.100 119.600 122.100
Antalya APP ve Sektörleri
IVAO Kodu Çağrı Adı Yatay Sınırı Dikey Sınırı VHF Frekansı
LTAI_APP Antalya Yaklaşma Antalya TMA 1500 ft AMSL - FL245 119.650 124.425 120.225 123.675 126.025 128.025
LTAI_YEU_APP Antalya Yaklaşma Antalya TMA Doğu Üst Sektör
FL185 - FL245 120.225 126.025
LTAI_YWU_APP Antalya Yaklaşma Antalya TMA Batı
Üst Sektör
FL185 - FL245 124.350 124.425
LTAI_YEM_APP Antalya Yaklaşma Antalya TMA Doğu Orta Sektör
AMSL - FL185 120.225 126.025
LTAI_YWM_APP Antalya Yaklaşma Antalya TMA Batı Orta Sektör
AMSL - FL185 124.350 124.425
LTAI_YCR_APP Antalya Yaklaşma Antalya TMA Çardak Üst Sektör
AMSL - FL245 123.675
LTAI_YWL_APP Antalya Yaklaşma Antalya TMA Güneybatı Alt Sektör
AMSL - FL115 119.025 119.650
127.675 128.025
LTAI_YEL_APP Antalya Yaklaşma Antalya TMA
Güneydoğu Alt Sektör
AMSL - FL115 119.025 119.650
127.675 128.025
LTAI_YNL_APP Antalya Yaklaşma Antalya TMA Kuzey Alt Sektör
AMSL - FL115 119.025 119.650
127.675 128.025
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 74
Dalaman APP ve Sektörleri
IVAO Kodu Çağrı Adı Yatay Sınırı Dikey Sınırı VHF Frekansı
LTBS_APP Dalaman Yaklaşma Dalaman TMA 1000 ft AMSL - FL245 119.225 122.400 124.400 126.050
LTBS_DPU_APP Dalaman Yaklaşma Dalaman TMA
Üst Sektör 9500 ft AMSL - FL245 124.400 126.050
LTBS_DPN_APP Dalaman Yaklaşma Dalaman TMA Kuzey Sektör
AMSL - 9500 ft 119.225 124.400
LTBS_DPS_APP Dalaman Yaklaşma Dalaman TMA Güney Sektör
AMSL - 9500 ft 122.400 124.400
Yeşilköy APP ve Sektörleri
IVAO Kodu Çağrı Adı Yatay Sınırı Dikey Sınırı VHF Frekansı
LTBA_APP Yeşilköy Yaklaşma İstanbul TMA 1500 ft AMSL - FL245 120.500 121.100 121.250 122.675 126.425 127.100
120.450
LTBA_SEN_APP Yeşilköy Yaklaşma İstanbul TMA Kuzey Sektör
AMSL - 7500 ft 121.100
LTBA_SAS_APP Yeşilköy Yaklaşma İstanbul TMA Güney Sektör
AMSL - 7500 ft 120.500
LTBA_SWD_APP Yeşilköy Yaklaşma İstanbul TMA Batı
Direktör
AMSL - FL165 121.250
LTBA_SWU_APP Yeşilköy Yaklaşma İstanbul TMA Batı Üst Sektör
FL165 - FL245 127.100
LTBA_SEU_APP Yeşilköy Yaklaşma İstanbul TMA Doğu Üst Sektör
FL165 - FL245 126.425
LTBA_SED_APP Yeşilköy Yaklaşma İstanbul TMA Doğu
Direktör
AMSL - FL165 122.675
LTBA_SAG_APP Yeşilköy Yaklaşma İstanbul TMA Sabiha Gökçen Sektör
AMSL - 7500 ft 126.425 127.825
LTBA_SAD_APP Yeşilköy Yaklaşma İstanbul TMA Kalkış
AMSL – FL150 121.100
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 75
Milas APP ve Sektörleri
IVAO Kodu Çağrı Adı Yatay Sınırı Dikey Sınırı VHF Frekansı
LTFE_APP Milas Yaklaşma Milas TMA AMSL - FL245 119.500 134.475 118.550 132.625
LTFE_BDL_APP Milas Yaklaşma Milas TMA Alt
Sektör AMSL - FL115 119.500 134.475
LTFE_BDU_APP Milas Yaklaşma Milas TMA Üst Sektör
FL115 - FL245 118.550 132.625
Menderes APP ve Sektörleri
IVAO Kodu Çağrı Adı Yatay Sınırı Dikey Sınırı VHF Frekansı
LTBJ_APP Menderes Yaklaşma İzmir TMA 1500 ft AMSL - FL245 119.450 123.650 120.100 120.475 132.225 134.200
LTBJ_MUW_APP Menderes Yaklaşma İzmir TMA Batı Üst
Sektör FL155 - FL245 120.475 123.650
LTBJ_MUE_APP Menderes Yaklaşma İzmir TMA Doğu Üst Sektör
FL155 - FL245 132.225 136.400
LTBJ_MLO_APP Menderes Yaklaşma İzmir TMA Alt Sektör
AMSL - FL155 119.450 120.175
LTBJ_MFN_APP Menderes Yaklaşma İzmir TMA Final Sektör AMSL - 9500 ft 120.100 134.200
Trabzon APP
IVAO Kodu Çağrı Adı Yatay Sınırı Dikey Sınırı VHF Frekansı
LTCG_APP Trabzon Yaklaşma Trabzon TMA 1000 ft AMSL - FL240 119.000 120.350
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 76
3.4.1. Askeri Yaklaşma Kontrol (APP) Birimleri
IVAO Kodu Çağrı Adı Yatay Sınırı Dikey Sınırı VHF Frekansı
LTAG_APP İncirlik Yaklaşma Adana MTMA 3000 ft AMSL - FL280 118.00 126.500
LTBF_APP Balıkesir Yaklaşma Balıkesir MTMA 1300 ft AMSL - FL280 122.100
LTBG_APP Bandırma Yaklaşma Bandırma MTMA 1200 ft AMLS - FL280 122.100
LTCC_APP Diyarbakır Yaklaşma Diyarbakır MTMA 3300 ft AMSL - FL280 119.450
LTBI_APP Eskişehir Yaklaşma Eskişehir MTMA 6500 ft AMSL - FL280 122.100
LTAU_APP Erkilet Yaklaşma Kayseri MTMA 4500 ft AMSL - FL280
FL140 - FL280
(Tuzköy TMA kısmını kapsayan bölümde)
119.200 122.100
LTAN_APP Konya Yaklaşma Konya MTMA 4500 ft AMSL - FL280 122.100
LTAT_APP Erhaç Yaklaşma Malatya MTMA 4000 ft AMSL - FL280 122.100
LTAP_APP Merzifon Yaklaşma Merzifon MTMA 3000 ft AMSL - FL280 122.100 122.875
LTBQ_APP Topel Yaklaşma Topel MTMA GND - 5000 ft AMSL (Yeşilköy TMA altında kalan bölümde)
GND - 10000 ft AMSL
122.100
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 77
3.5. MEYDAN KONTROL (TWR) BİRİMLERİ
IVAO Kodu LTAB_TWR
Çağrı Adı Güvercinlik Kule
Yatay Sınırı Güvercinlik CTR
Dikey Sınırı SFC - 3900 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Esenboğa APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTAB_TWR) 132.000 125.600 120.200 123.600
IVAO Kodu LTAC_TWR
Çağrı Adı Esenboğa Kule
Yatay Sınırı Güvercinlik CTR
Dikey Sınırı SFC - 4500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Esenboğa APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTAC_TWR) 118.100 118.350
Yer Kontrol (LTAC_GND) 121.900 121.600
Delivery (LTAC_DEL) 118.525
IVAO Kodu LTAD_TWR
Çağrı Adı Etimesgut Kule
Yatay Sınırı Etimesgut CTR
Dikey Sınırı SFC - 5500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Esenboğa APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 78
IVAO Kodu LTAE_TWR
Çağrı Adı Akıncı Kule
Yatay Sınırı Akıncı CTR
Dikey Sınırı SFC - 12000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Esenboğa APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTAF_TWR
Çağrı Adı Adana Kule
Yatay Sınırı Adana CTR
Dikey Sınırı SFC - 1000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti İncirlik APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTAF_TWR) 121.100 131.100
Yer Kontrol (LTAF_GND) 121.900
IVAO Kodu LTAG_TWR
Çağrı Adı İncirlik Kule
Yatay Sınırı İncirlik CTR
Dikey Sınırı SFC - 3000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti İncirlik APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100 129.400
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 79
IVAO Kodu LTAH_TWR
Çağrı Adı Afyon Kule
Yatay Sınırı Afyon CTR
Dikey Sınırı SFC - 10000 ft AMSL
İntikal İrtifası 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTAI_TWR
Çağrı Adı Antalya Kule
Yatay Sınırı Antalya CTR
Dikey Sınırı SFC - 1500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 15000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Antalya APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTAI_TWR) 119.800 120.125 125.00 126.100
Yer Kontrol (LTAI_GND) 119.850 121.700 121.750 121.900
Delivery (LTAI_DEL) 120.200 121.650
IVAO Kodu LTAJ_TWR
Çağrı Adı Gaziantep Kule
Yatay Sınırı Gaziantep CTR
Dikey Sınırı SFC - 3500 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Gaziantep TMA
SFC - FL240
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 118.500 120.100 121.900
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 80
IVAO Kodu LTAL_TWR
Çağrı Adı Kastamonu Kule
Yatay Sınırı Kastamonu CTR
Dikey Sınırı SFC - 5500 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Kastamonu TMA
SFC - FL150
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTAL_TWR) 118.400 119.500 121.900
IVAO Kodu LTAN_TWR
Çağrı Adı Konya Kule
Yatay Sınırı Konya CTR
Dikey Sınırı SFC - 4500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Konya APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTAO_TWR
Çağrı Adı Tulga Kule
Yatay Sınırı Tulga CTR
Dikey Sınırı SFC - 5500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Erhaç APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 125.600 132.00
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 81
IVAO Kodu LTAP_TWR
Çağrı Adı Merzifon Kule
Yatay Sınırı Merzifon CTR
Dikey Sınırı SFC - 3000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Merzifon APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTAR_TWR
Çağrı Adı Sivas Kule
Yatay Sınırı Sivas CTR
Dikey Sınırı SFC - 13000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTAR_TWR) 118.150 118.800 121.900
IVAO Kodu LTAS_TWR
Çağrı Adı Çaycuma Kule
Yatay Sınırı Çaycuma CTR
Dikey Sınırı SFC - FL150
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 119.550 123.700
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 82
IVAO Kodu LTAT_TWR
Çağrı Adı Erhaç Kule
Yatay Sınırı Erhaç CTR
Dikey Sınırı SFC - 4000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Erhaç APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTAT_TWR) 118.475 121.650
IVAO Kodu LTAU_TWR
Çağrı Adı Erkilet Kule
Yatay Sınırı Erkilet CTR
Dikey Sınırı SFC - 4500 ft
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Erkilet APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTAU_TWR) 122.100 121.600
IVAO Kodu LTAV_TWR
Çağrı Adı Sivrihisar Kule
Yatay Sınırı Sivrihisar CTR
Dikey Sınırı SFC - 6200 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Eskişehir APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 83
IVAO Kodu LTAW_TWR
Çağrı Adı Tokat Kule
Yatay Sınırı Tokat CTR
Dikey Sınırı SFC - 9000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 118.700
IVAO Kodu LTAY_APP
Çağrı Adı Çardak Kule
Yatay Sınırı Çardak CTR
Dikey Sınırı SFC - 8000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Sorumluluk Sahası Çardak MTMA
SFC - FL210
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 118.600 122.100
IVAO Kodu LTAZ_TWR
Çağrı Adı Kapadokya Kule
Yatay Sınırı Kapadokya CTR
Dikey Sınırı SFC - 4500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Sorumluluk Sahası Kapadokya TMA
SFC - FL140
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTAZ_TWR) 119.00 120.350 121.700
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 84
IVAO Kodu LTBA_TWR
Çağrı Adı Yeşilköy Kule
Yatay Sınırı Yeşilköy CTR
Dikey Sınırı SFC - 1500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Yeşilköy APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTBA_TWR) 118.100 118.375 123.525
IVAO Kodu LTBD_TWR
Çağrı Adı Çıldır Kule
Yatay Sınırı Çıldır CTR
Dikey Sınırı SFC - 2500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTBD_TWR) 124.500 121.900
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 85
IVAO Kodu LTBF_TWR
Çağrı Adı Balıkesir Kule
Yatay Sınırı Balıkesir CTR
Dikey Sınırı SFC - 3000 ft AGL
İntikal İrtifası (TA) 10000
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Balıkesir APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTBG_TWR
Çağrı Adı Bandırma Kule
Yatay Sınırı Bandırma CTR
Dikey Sınırı SFC - 1200 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Bandırma APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTBH_TWR
Çağrı Adı Çanakkale Kule
Yatay Sınırı Çanakkale CTR
Dikey Sınırı SFC - 5000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTBH_TWR) 123.600 121.850
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 86
IVAO Kodu LTBI_TWR
Çağrı Adı Eskişehir Kule
Yatay Sınırı Eskişehir CTR
Dikey Sınırı SFC - 6500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Eskişehir APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTBJ_TWR
Çağrı Adı Menderes Kule
Yatay Sınırı Menderes CTR
Dikey Sınırı SFC - 1500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Menderes APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTBJ_TWR) 118.100
Yer Kontrol (LTBJ_GND) 121.900 121.700
IVAO Kodu LTBK_TWR
Çağrı Adı Gaziemir Kule
Yatay Sınırı -
Dikey Sınırı -
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Menderes APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 120.500
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Sayfa 87
IVAO Kodu LTBL_TWR
Çağrı Adı Çiğli Kule
Yatay Sınırı Çiğli CTR
Dikey Sınırı SFC - 2500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Menderes APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTBN_TWR
Çağrı Adı Kütahya Kule
Yatay Sınırı Kütahya CTR
Dikey Sınırı SFC - 10000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTBO_TWR
Çağrı Adı Uşak Kule
Yatay Sınırı Uşak CTR
Dikey Sınırı SFC - 4000 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Uşak TMA
SFC - 9500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 121.425 121.700
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTBP_TWR
Çağrı Adı Yalova Kule
Yatay Sınırı Yalova CTR
Dikey Sınırı SFC - 5000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Yeşilköy APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTBQ_TWR
Çağrı Adı Topel Kule
Yatay Sınırı Topel CTR
Dikey Sınırı SFC - 3000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Topel APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTBR_TWR
Çağrı Adı Yenişehir Kule
Yatay Sınırı Yenişehir CTR
Dikey Sınırı SFC - 8000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 120.325 124.200
Sayfa 84
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTBS_TWR
Çağrı Adı Dalaman Kule
Yatay Sınırı Dalaman CTR
Dikey Sınırı SFC - 1000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Dalaman APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTBS_TWR) 118.500 128.900
Yer Kontrol (LTBS_GND) 121.900
IVAO Kodu LTBT_TWR
Çağrı Adı Akhisar Kule
Yatay Sınırı Akhisar CTR
Dikey Sınırı SFC - 8000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Menderes APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTBU_TWR
Çağrı Adı Çorlu Kule
Yatay Sınırı Çorlu CTR
Dikey Sınırı SFC - 4000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Yeşilköy APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTBU_TWR) 120.375 122.100 121.900
Sayfa 85
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTBV_TWR
Çağrı Adı Bodrum Kule
Yatay Sınırı Bodrum CTR
Dikey Sınırı SFC - 1500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Menderes APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 132.000
IVAO Kodu LTBW_TWR
Çağrı Adı Hezarfen Kule
Yatay Sınırı Hezarfen CTR
Dikey Sınırı SFC - 1500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Yeşilköy APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 118.250 121.650
IVAO Kodu LTBX_TWR
Çağrı Adı Samandıra Kule
Yatay Sınırı Samandıra CTR
Dikey Sınırı SFC - 2000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Yeşilköy APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 132.000
Sayfa 86
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTBY_TWR
Çağrı Adı Anadolu Kule
Yatay Sınırı Anadolu CTR
Dikey Sınırı SFC - 3500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Eskişehir APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTBY_TWR) 121.750 121.900
IVAO Kodu LTBZ_TWR
Çağrı Adı Zafer Kule
Yatay Sınırı Zafer CTR
Dikey Sınırı SFC - 5000 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Zafer TMA
SFC - FL240
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 119.400 120.900
IVAO Kodu LTCA_TWR
Çağrı Adı Elazığ Kule
Yatay Sınırı Elazığ CTR
Dikey Sınırı SFC - 4000 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Elazığ TMA
SFC - FL150
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTCA_TWR) 118.950 121.900
Sayfa 87
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTCB_TWR
Çağrı Adı Ordu-Giresun Kule
Yatay Sınırı Ordu-Giresun CTR
Dikey Sınırı SFC - 3500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 120.000
IVAO Kodu LTCC_TWR
Çağrı Adı Diyarbakır Kule
Yatay Sınırı Diyarbakır CTR
Dikey Sınırı SFC - 3300 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Diyarbakır APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 118.100 122.100
IVAO Kodu LTCD_TWR
Çağrı Adı Erzincan Kule
Yatay Sınırı Erzincan CTR
Dikey Sınırı SFC - 11500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 15000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 118.500 120.050 121.900
Sayfa 88
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTCE_TWR
Çağrı Adı Erzurum Kule
Yatay Sınırı Erzurum CTR
Dikey Sınırı SFC - 7000 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Erzurum TMA
SFC - FL240
İntikal İrtifası (TA) 15000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 118.700 124.300
IVAO Kodu LTCF_TWR
Çağrı Adı Kars Kule
Yatay Sınırı Kars CTR
Dikey Sınırı SFC - 7000 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Kars TMA
SFC - FL150
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTCF_TWR) 118.00 122.400 121.900
IVAO Kodu LTCG_TWR
Çağrı Adı Trabzon Kule
Yatay Sınırı Trabzon CTR
Dikey Sınırı SFC - 1000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Trabzon APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTCG_TWR) 126.850 119.325
Yer Kontrol (LTCG_GND) 121.900
Sayfa 89
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTCI_TWR
Çağrı Adı Van Kule
Yatay Sınırı Van CTR
Dikey Sınırı SFC - 6500 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Van TMA
SFC - FL200
İntikal İrtifası (TA) 15000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTCI_TWR) 118.750 122.700 121.900
IVAO Kodu LTCJ_TWR
Çağrı Adı Batman Kule
Yatay Sınırı -
Dikey Sınırı -
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTCK_TWR
Çağrı Adı Muş Kule
Yatay Sınırı Muş CTR
Dikey Sınırı SFC - 5500 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Muş TMA
SFC - FL240
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 119.775 122.100
Sayfa 90
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTCL_TWR
Çağrı Adı Siirt Kule
Yatay Sınırı Siirt CTR
Dikey Sınırı SFC - 10000 ft
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTCL_TWR) 120.150 132.050 121.900
IVAO Kodu LTCM_TWR
Çağrı Adı Sinop Kule
Yatay Sınırı Sinop CTR
Dikey Sınırı SFC - 1000 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Sinop TMA
SFC - FL240
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 119.200
IVAO Kodu LTCN_TWR
Çağrı Adı Kahramanmaraş Kule
Yatay Sınırı Kahramanmaraş CTR
Dikey Sınırı SFC - 3000 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Kahramanmaraş TMA
SFC - FL200
İntikal İrtifası (TA) 15000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 118.750 120.600
Sayfa 91
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTCO_TWR
Çağrı Adı Ağrı Kule
Yatay Sınırı Ağrı CTR
Dikey Sınırı SFC - 19000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 15000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTCO_TWR) 118.050 118.475 121.725
IVAO Kodu LTCP_TWR
Çağrı Adı Adıyaman Kule
Yatay Sınırı Adıyaman CTR
Dikey Sınırı SFC - 10000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Erhaç APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTCP_TWR) 119.050 121.850 121.700
IVAO Kodu LTCR_TWR
Çağrı Adı Mardin Kule
Yatay Sınırı Mardin CTR
Dikey Sınırı SFC - 2800 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Diyarbakır APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTCR_TWR) 118.650 119.050 121.900
Sayfa 92
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTCS_TWR
Çağrı Adı Gap Kule
Yatay Sınırı Gap CTR
Dikey Sınırı SFC - 4500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 118.400 118.850
IVAO Kodu LTCT_TWR
Çağrı Adı Iğdır Kule
Yatay Sınırı Iğdır CTR
Dikey Sınırı SFC - 5500 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Iğdır TMA
SFC - 18000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 19000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTCT_TWR) 119.600 121.300 121.800
IVAO Kodu LTCU_TWR
Çağrı Adı Bingöl Kule
Yatay Sınırı Bingöl CTR
Dikey Sınırı SFC - 6500 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Bingöl TMA
SFC - FL240
İntikal İrtifası (TA) 15000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTCU_TWR) 118.075 119.000 121.900
Sayfa 93
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTCV_TWR
Çağrı Adı Şırnak Kule
Yatay Sınırı Şırnak CTR
Dikey Sınırı SFC - 6000 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Şırnak TMA
SFC - FL200
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTCV_TWR) 118.500 119.200 121.600
IVAO Kodu LTCW_TWR
Çağrı Adı Yüksekova Kule
Yatay Sınırı Yüksekova CTR
Dikey Sınırı SFC - 10500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 17000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 118.150
IVAO Kodu LTDA_TWR
Çağrı Adı Hatay Kule
Yatay Sınırı Hatay CTR
Dikey Sınırı SFC - FL130
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTDA_TWR) 118.725 128.525 121.700
Sayfa 94
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTFA_TWR
Çağrı Adı Kaklıç Kule
Yatay Sınırı -
Dikey Sınırı -
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Menderes APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 122.100
IVAO Kodu LTFB_TWR
Çağrı Adı Efes Kule
Yatay Sınırı Efes CTR
Dikey Sınırı SFC - 3000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Menderes APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 133.050
IVAO Kodu LTFC_TWR
Çağrı Adı Isparta Kule
Yatay Sınırı Isparta CTR
Dikey Sınırı SFC - 11000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Antalya APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTCF_TWR) 118.300 118.650 121.700
Sayfa 95
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTFD_TWR
Çağrı Adı Edremit Kule
Yatay Sınırı Edremit CTR
Dikey Sınırı SFC - 8000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti İstanbul ACC tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTFD_TWR) 119.700 126.850 121.900
IVAO Kodu LTFE_TWR
Çağrı Adı Milas Kule
Yatay Sınırı Milas CTR
Dikey Sınırı SFC - 2500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Milas APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTFE_TWR) 120.500 124.200 125.225 128.575
Yer Kontrol (LTFE_GND) 121.900
IVAO Kodu LTFG_TWR
Çağrı Adı Gazipaşa Kule
Yatay Sınırı Gazipaşa CTR
Dikey Sınırı SFC - 4500 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Gazipaşa TMA
SFC - FL240
İntikal İrtifası (TA) 15000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Antalya APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTFG_TWR) 119.250 122.800 121.800
Sayfa 96
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTFH_TWR
Çağrı Adı Çarşamba Kule
Yatay Sınırı Çarşamba CTR
Dikey Sınırı SFC - 1000 ft AMSL
Sorumluluk Sahası Çarşamba TMA
SFC - FL240
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTFH_TWR) 118.275 118.250 129.350 121.700
IVAO Kodu LTFJ_TWR
Çağrı Adı Gökçen Kule
Yatay Sınırı Gökçen CTR
Dikey Sınırı SFC - 2500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Yeşilköy APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTFJ_TWR) 118.800 120.925
Yer Kontrol (LTFJ_GND) 121.750
Delivery (LTFJ_DEL) 122.625
IVAO Kodu LTFK_TWR
Çağrı Adı Gökçeada Kule
Yatay Sınırı Gökçeada CTR
Dikey Sınırı SFC - 1000 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 10000 ft
Diğer Bilgiler Meydan Kontrol tarafından prosedürel yaklaşma hizmeti sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (TWR) 118.125 126.900 121.900
Sayfa 97
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IVAO Kodu LTFM_TWR
Çağrı Adı İstanbul Kule
Yatay Sınırı İstanbul CTR
Dikey Sınırı SFC - 1500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Yeşilköy APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTFM_TWR) 131.100 131.025
Yer Kontrol (LTFM_GND) 126.300
Delivery (LTFM_DEL) 121.700
IVAO Kodu LTFM_TWR
Çağrı Adı İstanbul Kule
Yatay Sınırı İstanbul CTR
Dikey Sınırı SFC - 1500 ft AMSL
İntikal İrtifası (TA) 12000 ft
Diğer Bilgiler Yaklaşma hizmeti Yeşilköy APP tarafından sağlanır.
Sektörler ve VHF Frekansları Kule Kontrol (LTFM_TWR) 131.100 131.025
Yer Kontrol (LTFM_GND) 126.300
Delivery (LTFM_DEL) 121.700
Sayfa 98
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
BÖLÜM 4 OPERASYONEL USULLER VE KURALLAR
Sayfa 99
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.1. GÖREREK UÇUŞ KURALLARI (VISUAL FLIGHT RULES–VFR)
Açık hava koşullarında, bir uçağın yeri görerek seyrüseferine devam etmesine izin verilen
kurallardır.
VFR trafikler aşağıdaki tabloda belirtilen görerek meteorolojik şartlara (VMC) uygun olarak
uçuşlarını yapacaklardır.
Görerek Meteorolojik Şartlar (Visual Meteorological Conditions – VMC); bir uçağa görerek
kontrol ve seyrüsefer olanağı tanıyan yeterli görüş mesafesi bulunan meteorolojik şartlardır.
VFR Minima Tablosu
Bulutlardan Uzaklık
a) Yatay
b) Dikey
1500 m
300 m (1000 ft)
Görüş 10,000 ft ve üstünde – 8 km
10,000 ft altında – 5km
VFR trafikler, hava trafik kontrol biriminden müsaade almadan kontrol bölgesi içindeki bir
havaalanına iniş ve kalkış yapmayacak, trafik bölgesine ve trafik paternine girmeyecektir.
İlgili ATS birimince izin verilmedikçe, VFR trafikler;
FL200 üzerinde (gece veya gündüz),
Günbatımı ile gündoğumu arası veya gece,
Transonik veya supersonik hızlarda uçmayacaklardır.
VFR uçuşlar için plan doldurulacak ve mümkün olduğunca plana uygun uçulacaktır.
VFR uçuşlar; ilgili ATS birimince aksi bildirilmedikçe “Altimetre Ayar Usulleri” bölümünde
bulunan seyir seviyelerine uygun yapılacaktır.
Kontrol birimi ile iki taraflı iletişim uçuş boyunca muhafaza edilecektir.
Bir meydandan kalkış yapan VFR trafik, hava trafik kontrolü (APP veya ACC) ile ilk
temasında aşağıdaki bilgileri verecektir;
Kalkış meydanı, gideceği yer ve tahmini varış zamanı (EAT),
Uçuş irtifası/seviyesi ve tırmanıyorsa o an ki irtifası.
Görerek uçuş kurallarına (VFR) uygun uçan bir trafik, Aletli Uçuş Kurallarına (IFR) göre uçma
değişikliği isteyecekse;
Uçuş öncesinde doldurulan planda bu değişiklik belirtilmişse, değişikliğin yapıldığını ve
IFR uçuşa geçildiğini haber vermeli,
Sayfa 100
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Eğer değişiklik planda belirtilmemişse, IFR uçuş yapılacağını belirtmeli, gerekiyorsa
havada tekrar plan doldurmalı (ATC ile koordine ederek) ve gerekli müsaadeyi ilgili hava
trafik kontrol biriminden almalıdır.
Sayfa 101
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.2. ALETLİ UÇUŞ KURALLARI (INSTRUMENT FLIGHT RULES–IFR)
IFR; aletli meteorolojik şartlar altında uçuşun idaresini sağlayan kurallar bütünüdür.
Aletli meteorolojik şartlar (Instrument Meteorological Conditions – IMC); görüş, bulutlardan
uzaklık, bulut tavanı terimleri ile açıklanan meteorolojik şartların VFR Minima tablosunda
belirtilmiş değerlerin altında olduğu şartlardır.
4.2.1. Minimum İrtifalar/Seviyeler
IFR bir uçuş, belirlenmiş asgari uçuş irtifaları altında olmayan bir seviyede yapılacak veya
belirlenmiş asgari uçuş irtifası olmadığı yerlerde;
Dağlık alanlarda veya yüksek araziler üzerinde, uçağın bulunduğu pozisyonun 8 km’lik
alanı içinde yer alan en yüksek maniadan en az 2000 ft (600 m) üstünde bir seviyede,
Yukarıdaki maddede belirtilen yerler dışında, uçağın bulunduğu pozisyonun 8 km’lik alanı
içindeki en yüksek maniadan en az 1000 ft (300 m) yüksekte bir seviye oluşturulacaktır.
Not: Hava aracının pozisyonu, hava trafik kontrol programı IVAC ile saptanacaktır.
RVSM hava sahasında ya da üzerinde uçuş yapacak uçaklar, Aletli Uçuş Kurallarına (IFR)
uyumlu hareket edeceklerdir.
4.2.2. IFR uçuştan VFR uçuşa değişiklik
Şayet bir trafik uçuş planı sunmuşsa ve aletli uçuş kurallarına göre icra ettiği uçuşunu görerek
uçuş kurallarına göre yapma değişikliğine karar verdiyse, özellikle IFR uçuşun iptalini ve geçerli
uçuş planında yapılacak değişikliğe dair bilgilendirmeyi ilgili hava trafik kontrol birimine
yapacaktır.
IFR plan doldurmuş bir trafik, görerek meteorolojik şartlarla (VMC) karşılaşması durumunda,
IFR uçuşunu iptal etmeyecek, görerek meteorolojik şartlarda uçuşunu devam ettirecektir.
4.2.3. Görerek Yaklaşma
Pilot tarafından meydanın görüldüğü ve yer yüzeyi ile göz temasını sürdürebileceği rapor
edilir ise;
Rapor edilmiş bulut tavanı ilk yaklaşma seviyesinin altında değil ise veya,
İlk yaklaşma seviyesinde veya aletle yaklaşma işleminin herhangi bir safhasında, pilot
raporu görüşün görerek yaklaşmaya müsaade edeceğini ve inişin kesin olarak
gerçekleşeceğini belirtir ise IFR trafiklere “Görerek Yaklaşma” yapmaya müsaade edilir.
Görerek yaklaşma yapmaya müsaade edilen trafik ile diğer iniş ve kalkış yapan trafikler
arasında ayırma ilgili hava trafik kontrol birimi tarafında sağlanır.
Uçuş esnasında IFR planın iptali ve VFR uçuşa geçiş kavramı ile IFR planının devamı ve
görerek yaklaşma kavramında, pilot ve ATC üniteleri arasında yanlış anlamaları önlemek
amacıyla, bir uçak pilotu;
Sayfa 102
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
IFR uçuş planını iptal etmek istediğinde, ATC frekansı üzerinden bu isteğini açık bir ifade
ile belirtecektir.
Örnek:
Pilot: Cancelling IFR flight plan.
ATC: IFR flight plan cancelled at Z.
Sadece ilk yaklaşma irtifası/seviyesi alındığında veya ilk yaklaşma noktası üzerinde veya
alet alçalma safhasının herhangi bir bölümünde görerek yaklaşma isteği de aşağıda
belirtilen şekilde yapılacaktır.
Örnek:
Pilot: Airport insight. Request visual approach.
ATC: Clear for visual approach.
4.2.4. Seyir Seviyeleri
IFR uçuşlar; ilgili ATS birimince aksi bildirilmedikçe “Altimetre Ayar Usulleri” bölümünde
bulunan seyir seviyelerine uygun yapılacaktır.
Sayfa 103
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.3. ACİL DURUMLAR (EMERGENCY) USULLERİ
Acil durumlar iki şekilde ele alınmalıdır:
Tehlike Durumu (Distress)
Hava aracının güvenli uçmasına engel teşkil eden, ciddi bir tehlike tarafından tehdit edilen ve
acil yardım gerektiren durumdur. Zaman planlanması son derece kritiktir. Mümkün olan en kısa
sürede tüm yardımlar sağlanarak hava aracının güvenli bir şekilde inmesi sağlanmalıdır.
(Yangın, duman, bomba tehdidi, vb.)
Öncelik Durumu (Urgency)
Bir hava aracının veya bazı yolcuların güvenliğini ilgilendiren fakat hava aracının güvenli
uçmasına engel teşkil etmeyen ve acil yardım gerektirmeyen durumdur. (Motor arızası, hasta
yolcu, sistem arızası, vb.)
4.3.1. Acil Durumun Bildirilmesi
Pilot uygun acil durum çağrısını aşağıdaki gibi yapmalı, açıkça durumunu ve niyetini
belirtmelidir.
Tehlike durumu için:
- MAYDAY, MAYDAY, MAYDAY, (Çağrı adı).
Öncelik durumu için:
- PAN PAN, PAN PAN, PAN PAN, (Çağrı adı).
Eğer pilot acil durum şartlarının oluştuğu bilgisini yukarıda ifade etmesi gereken ikazları
kullanmadan bildirirse, ATC pilota acil durum deklare edip etmeyeceğini açık bir dille
sormalıdır. Eğer pilot acil durum deklare etmeyeceğini belirtirse, ATC kendi inisiyatifinde ilgili
trafiğe öncelik tanıyabilir.
ATC'nin verdiği talimatların uygulanmaması, çağrılarına cevap alamaması veya pilottan
gelen "STANDBY/BEKLEMEDE KALIN." ifadesi acil durumun belirtisi olabilir.
Yardımın gecikmeden sağlanabilmesi için, pilotun içinde bulunduğu şartların detaylarını açık
bir şekilde ve radyo usullerine uygun olarak hemen bildirmesi gerekmektedir. "MAYDAY" veya
"PAN PAN" ikazlarından sonra pilot problemin ilk düşündüğü kadar ciddi olmadığını düşünürse
veya yaptığı kontrollerden sonra acil durum halini gidermişse, acil durum pilot kararı ile iptal
edilebilir.
Eğer pilot acil durum meydana gelmeden önce, bir ATC ünitesi ile iletişim halinde ise daha
önceden tahsis edilen transponder kod değiştirilmeyebilir. Ancak, eğer pilotun bir ATC ile radyo
teması yoksa, transponder kod 2000 yada tahsis edilen başka bir kod bağlıysa mümkün
olduğunda transponder kod 7700 bağlanmalıdır.
Sayfa 104
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.3.1.1. Acil Durum Mesajı
Acil durum mesajı, zaman ve durum elverdiğinde, aşağıdaki bilgileri içermeli ve sıralamaya
uygun olarak verilmelidir:
"MAYDAY, MAYDAY, MAYDAY" veya "PAN PAN, PAN PAN, PAN PAN"
Çağırılan istasyonun adı
Çağdı adı
Hava aracının tipi
Acil durum şekli
Pilotun niyeti
Mevcut veya son bilinen pozisyon, irtifa/uçuş seviyesi ve uçuş başı/istikamet
Verilebilecek diğer yararlı bilgiler (kalan yakıt, hava aracındaki kişi sayısı, vb.)h
Acil durum mesajını alan birim öncelikle acil durum mesajının alındığını bildirecek ve durum
elverdiği ölçüde haberleşmeye devam etmeye ve acil durum ile ilgili detayları almaya
çalışacaktır.
4.3.2. Sessizliğin Sağlanması
Tehlikedeki hava aracından mesajın alınması ve cevaplanması, diğer tüm hava araçları ile
yapılacak olan haberleşmeye göre önceliğe sahiptir. Bu nedenle, bir acil durum mesajı
duyulduğunda o frekans da bulunan tüm istasyonlar:
Tehlike durumu ortadan kalkıncaya,
Tüm trafikler başka bir frekansa transfer edilinceye veya acil durumdaki trafik başka bir
frekansa geçinceye,
haberleşmeyi kontrol eden istasyon müsaade edene kadar, yardım veren veya mesajı
ileten kendisi değilse, sessizliklerini muhafaza etmelidir.
4.3.2.1. Acil Durumun ve Sessizliğin İptali
Hava aracı artık tehlike içerisinde değilse acil durumun sona erdiğini bildiren bir mesaj
yayınlamalıdır.
Acil durum sonuçlandığında, acil durum yaşayan trafiği kontrol eden ATC, normal çalışma
koşullarını dönüldüğünü bildiren bir mesaj yayınlayacaktır.
Sayfa 105
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.3.3. ATC Tarafından Uygulanacak Usuller
ATC tarafından uygulanacak usulleri aşağıdaki tabloda açıklandığı gibi basitleştirmek ve
standart olarak uygulanmasını sağlamak mümkündür.
A-S-S-I-S-T
ACKNOWLEDGE Acil durumun farkına var ve türünü tespit et.
SEPERATE Acil durumun gerektirdiği ayırmaları uygula.
SILENCE Eğer gerekliyse frekansta sessizliği sağla, uçuş ekibini gereksiz meşgul etme.
INFORM Acil durumu diğer ilgili ünitelere ve sektörlere bildir.
SUPPORT Uçuş ekibine azami destek sağla.
TIME Uçuş ekibine yeterli zamanı sağla.
4.3.3.1. Hareket Tarzı
Acil durum deklare eden trafik doğru bir şekilde tanımlanmalı, takip edilmeli ve pilotun
niyeti mümkün olduğunda talep edilmelidir.
İlgili ünitelere ve sektörlere acil durum ile ilgili bilgi verilmelidir.
İş yükü mümkün olduğunca azaltılmalıdır:
o Diğer ünite ve sektörlerden yardım alınabilir.
o Transponder kod 7700 bağlanması istenebilir.
o Diğer trafiklerin iniş ve kalkışları geciktirilebilir.
o Radyo sessizliği uygulanabilir.
o Standart olmayan bekleme usulleri uygulanabilir.
Not: Emniyetsiz bir duruma yol açmamak için yaklaşmadaki trafiklerin inişe devam etmesi
sağlanmalı, trafik azaltılmak isteniyorsa kalkış trafikleri öncelikli olarak geciktirilmelidir.
Uçuş ekibi gereksiz meşgul edilmemeli, mümkün olduğunca destek verilmelidir.
o Gereksiz frekans değiştirilmesinden kaçınılmalıdır.
o Yaklaşma ve iniş seçenekleri sunulmalıdır.
o Talep edildiğinde en yakın uygun ve müsait meydanların havadurumu ve bilgisi
verilmelidir.
Sayfa 106
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Mümkünse trafik yüksek arazinin olduğu bölgelere vektör edilmemeli ve
yönlendirilmemelidir fakat bu kaçınılmazsa uçuş ekibine bunun bilgisi sağlanmalıdır.
Uçuş ekibine yeterli zaman sağlanmalıdır. Acele ettirilmemelidir.
Gereksiz konuşmalardan kaçınılmalıdır.
İletişimde problemler meydana gelebilir:
o Stres altında yabancı dilde anlaşmak zorlaşabilir.
o Bir defa da birden fazla soru sormak karışıklığa neden olabilir.
o İletişimde standart ve basit ifadelerin kullanılmalıdır.
Pilot niyetini belirttikten sonra ATC, mevcut acil durumun şekline, etkilerine ve trafiğin
kontrolüne konsantre olmalıdır.
Acil durumdaki trafiğin her zaman önceliği olduğu unutulmamalıdır.
Emniyetsiz bir duruma yol açamamak ve iş yükünü artırmamak için diğer trafiklerin akışı
mümkün olduğunca bozulmamalıdır.
Gereksiz gecikme, bekleme, pas geçme talimatları verilmemelidir. Gerekirse kalkış
trafiklerinin geciktirilmesi iş yükünü azaltacaktır.
Bekleme ve gecikme talimatları vermek gerekiyorsa trafik durumuna ve yoğunluğuna göre
diğer ATC biriminden bu talimatları vermesi ve trafiği düzenlemesi istenebilir.
Acil durum deklare eden trafik yaklaşma talep ettiğinde öncelikli olarak (1 numara)
yaklaşmaya serbest kılınmalı, son yaklaşma hattı ve pist üzeri trafikten arındırılmalıdır.
"Zaman Yönetimi" acil durumun şekline göre değişir. Süre kritik olabilir. Pilot bir an önce inmek
isteyebilir veya gerekli hazırlıkları ve prosedürleri yerine getirdikten sonra iniş talep edebilir.
Acil İniş (Immediate Landing): Tehlike durumunda talep edilebilir. Yangın, duman,
uçağın uçmasına engel teşkil eden veya zaman kaybında durumun kötüleşmesine neden
olabilecek durumlar. Bu durumdaki trafik en kısa zamanda yaklaşma ve iniş için serbest
kılınmalıdır.
İnişin Geciktirilmesi (Delayed Landing): Öncelik durumunda uygulanabilir. Yakıt atma,
durum değerlendirmesi, yaklaşma hazırlıklarının tamamlanması gibi.
Acil Alçalma (Immediate Descent): Kabin basıncı kaybında uygulanır. Yüksek irtifada
süre kısıtlıdır. Bir an önce alçalma başlatılır.
Sayfa 107
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.4. MUHABERE USULLERİ
4.4.1. Genel
Radyotelefon (Radiotelephony – RTF), pilotlar ve yer personelinin birbirleriyle haberleşerek
anlaşmalarını sağlar. Doğru şekilde ifade edilen talimatların uçakların emniyetli ve seri bir
şekilde uçmasında büyük önemi vardır. Diğer taraftan standart olmayan talimatlar ve frezyoloji
yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Olaylar ve kazalar eksik ve standart dışı ifadelerin kullanılması
neticesinde yanlış anlaşılmalardan da kaynaklanmaktadır. Standart frezyolojinin doğru ve çok
dikkatli kullanılmasının önemi üzerinde hassasiyetle durulmalıdır.
İyi bir radyo iletişimini aşağıdaki maddelere uyarak sağlayabilirsiniz.
Doğru usulleri kullanınız,
Teamspeak ve mikrofonunuzu doğru ayarlayınız.
Standart kelime ve ifadeleri kullanınız.
Radyo disiplinini her durumda muhafaza ediniz,
Konuşmadan önce düşününüz.
Yayın yapmadan önce dinleyiniz.
Kısa ve öz konuşunuz.
Argo kullanmayınız.
Radyo disiplinini tehdit eden bir durum olduğunda aktif ATC ilgili istasyonu frekanstan
çıkarma yetkisine sahiptir.
Mikrofon tekniğini iyi kullanınız,
Mikrofonu ağzınıza yakın tutun.
Net, açık ve anlaşılır konuşun.
Direk mikrofona konuşun.
Konuşmayı mikrofon düğmesi ile kesmeyiniz, konuştuğunuz müddetçe butona basılı
tutunuz.
Radyo Konuşma Tekniği,
Konuşmadan önce başka bir istasyonun konuşması olmadığından emin olmak için
kullanılan frekansı iyi dinleyin.
Mikrofon kullanma tekniğini iyi öğrenin.
Normal bir konuşma tonu kullanın, açık ve net konuşun.
Dakikada 100 kelimeyi geçmeyen bir konuşma süratini muhafaza edin.
Konuşurken sesinizi aynı seviyede muhafaza edin.
Sayfa 108
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Rakamları söylerken verilecek kısa bir duraksama, onların daha kolay anlaşılmasını
sağlayacaktır.
”eeerrr...” gibi tereddütlü sesleri kullanmaktan kaçının.
Konuşmadan önce butona tam olarak basın ve konuşma bitmeden bırakmayın, bu
mesajın tam olarak anlaşılmasını sağlayacaktır.
Konuşmadan sonra butonun bırakıldığından veya kapandığından emin olun.
Acil bir talimat vermeniz gerektiğinde "Break Break" ifadesini kullanın.
Birden fazla istasyona talimat veriyorsanız verdiğiniz talimatları "Break" ifadesi kullanarak
birbirinden ayırın.
İfadeleriniz anlaşılmadıysa, verdiğiniz talimatı tekrar ediniz.
Gerektiğinde pilotlardan radyo kontrol raporu isteyiniz.
Özel veya havacılıkla ilgili olmayan konuşmalara frekansta müsaade etmeyiniz.
4.4.2. Radyo Arızası ve Muhabere Kaybı
Kontrollü olarak uçan bir trafik uygun radyo frekanslarında devamlı dinlemede kalacak ve
gerektiğinde ilgili hava trafik kontrol ünitesi ile iki taraflı haberleşmeyi kuracaktır. Eğer iki taraflı
haberleşmeyi sağlayamaz ise mesajını ilgili ATC birimine iletebilecek başka bir istasyon
(çevredeki trafikler, ATC birimi) ile temas kurmaya çalışacaktır.
Kontrolsüz hava sahası dışında uçan bir IFR trafik uygun radyo frekansında dinlemede
kalacak ve gerektiğinde ilgili hava trafik hizmet ünitesi ile iki yollu haberleşmeyi kuracaktır.
Not: IVAO’da kontrolsüz hava sahasında uçan IFR veya VFR tüm trafikler VHF 122.800 MHz
UNICOM frekansını monitör edecek ve bu frekanstan belli aralıklarla pozisyon raporu vererek
yayın yapacaktır.
4.4.2.1. Hava – Yer Muhabere Kaybı Durumunda Yapılacak İşlemler
İki taraflı haberleşmenin kaybedilmesi durumunda;
Kontrolör, pilotun dönüş yapmasını veya “Squawk Ident” isteyerek çağrılarını işitip
işitmediğini saptamaya çalışacaktır. Çağrılarının işitildiğini saptarsa, kontrolör RADAR
hizmetine devam edecektir.
Aksi halde; ATC muhabere kaybı olan trafik ile diğer trafikler arasındaki ayırmayı, trafiğin
aşağıdaki usullere göre hareket edeceğini varsayarak yapacaktır.
Sayfa 109
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.4.2.2. Görerek Meteorolojik Şartlar (VMC)
VMC şartlarda muhabere kaybı yaşayan kontrollü bir uçuş:
Transponder kod 7600 bağlayacak;
VMC şartlarda uçmaya devam edecek;
En yakındaki uygun bir meydana iniş yapacak; ve inişini uygun ATS ünitesine , en kısa
sürede bildirecektir.
4.4.2.3. Aletli Meteorolojik Şartlar (IMC)
IMC şartlarda muhabere kaybı yaşayan veya VMC şartlara uygun olarak uçuşa devam
edemeyen kontrollü IFR bir uçak;
Transponder kod 7600 bağlayacak.
7 dakika boyunca en son müsaade edilen hız ve irtifayı/seviyeyi ya da minimum uçuş
irtifasını (hangisi yüksek ise) muhafaza edecek.
o 7 dakikalık süre aşağıdaki şartlara göre başlatılır:
Eğer zorunlu rapor noktalarının olmadığı bir yolda uçuluyor, ya da pozisyon raporu
verilmesi iptal edilmiş ise;
Son müsaade edildiği seviye alındığı veya minimum uçuş irtifasına
ulaşıldığında veya
Transponder kod 7600 bağladığında, hangisi daha geç ise.
Eğer zorunlu rapor noktalarının olduğu bir yolda uçuluyor ve pozisyon raporu
verilmesi iptal edilmemiş ise (pozisyon raporu verildiği durumlar):
En son müsaade edildiği seviyeye ya da minimum uçuş irtifasına ulaşıldığında
veya
Zorunlu rapor noktası için pilotun önceden verdiği tahmini zaman geldiğinde
veya
Zorunlu bir rapor noktası üzerinde pozisyon raporu verilemediği zaman,
hangisi daha geç ise.
Not: 7 dakikalık süreç gerekli hava trafik kontrol ve koordinasyon önlemlerinin
yapılmasına imkân tanımak içindir.
7 dakikalı süre dolduktan sonra seviyesi ve hızını doldurulmuş uçuş planına göre
ayarlayacaktır.
Bir limit belirtilmeden radarla vektör edilmiş veya RNAV'a dayalı olarak offset uçuşa devam
ediliyorsa, mümkün olan kısa yoldan ve önündeki ilk rapor noktasından daha geç olmamak
kaydıyla, minimum uçuş irtifası da dikkate alınarak uçuş planında belirtilen yola yeniden
dâhil olacak.
Sayfa 110
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Not: Uçulacak yol veya gidiş meydanına alçalmanın başlama zamanı ile ilgili olarak
sonradan verilmiş talimatlarla oluşan değişiklikleri kapsayan uçuş planı kullanılacaktır.
Uçuş planındaki gidiş meydanına hizmet veren seyrüsefer yardımcısına yönelecek ve eğer
gerekli ise bir alt maddeye uygun olabilmesi için, alçalmaya başlama zamanına kadar bu
seyrüsefer yardımcısının üzerinde bekleyecek.
En son alınan ve teyit edilen muhtemel yaklaşma zamanında (EAT) veya buna mümkün
olan en yakın zamanda bir üst maddede belirtilen seyrüsefer yardımcısından alçalmaya
başlayacak. Eğer muhtemel yaklaşma zamanı (EAT) verilmemiş veya teyit edilmemişse,
mevcut plandaki tahmini iniş zamanında (ETA) veya buna mümkün olan en yakın sürede
alçalmaya başlayacak.
Alçalmaya başladığı seyrüsefer yardımcısı için belirlenmiş aletli yaklaşma usulünü
tamamlayacak ve eğer mümkünse bir üst maddede açıklanan tahmini varış zamanından
veya en son teyit edilen muhtemel yaklaşma zamanından (hangisi daha geç ise) itibaren
30 dakika içinde inecektir.
Sayfa 111
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.5. SIDE STEP UYGULAMASI
Paralel pist merkez hatları arasındaki mesafenin 365 metreden az olduğu İstanbul Atatürk,
İzmir Adnan Menderes, Ankara Esenboğa, Antalya, Milas Bodrum, Muğla Dalaman, Erzurum,
Gaziantep, Bursa Yenişehir, Denizli Çardak, Tekirdağ Çorlu havalimanlarında Side Step
uygulaması yapılabilir.
Side step uygulaması; ilan edilmiş bir aletli alçalma usulü bulunan bir pistin herhangi bir
sebeple (kaza kırım, bakım, onarım vb.) kullanılamadığı durumlarda, paralel piste ya da
emergency ya da yedek pist olarak kullanılmasına müsaade edilen paralel taksi yollarına,
sadece ana pistin kullanılamadığı süreler boyunca hava araçlarının inişi amacıyla
kullanılacaktır.
Side step uygulamasına yönelik freyzyoloji:
Cleared for (alçalma usulünün tipi yada adı) approach for RWY (pistin tanıtması) Side
Step to RWY (inişin yapılacağı paralel pistin tanıtması).
Örnek: Cleared for ILS/DME2 approach for RWY 03R Side Step to RWY 03L.
Sayfa 112
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.6. BEKLEME USULLERİ
Seviyeler (1) Normal Durumlarda Türbülanslı Durumlarda
14,000 ft ve altında 230 kts
170 kts (3)
280 kts (2)
170 kts (3)
14,000 ft üzerinde 20,000 ft ve altında 240 kts 280 kts veya 0.8 Mach hangisi daha az ise (2)
20,000 ft üzerinde 34,000 ft ve altında 265 kts
34,000 ft üzerinde 0.83 Mach
(1) Yukarıdaki seviyeler, kullanılan altimetreye göre belirlenmiş irtifalar veya uçuş seviyelerini
göstermektedir.
(2) Türbülanslı durumlar dışında, 280 kts (0.80 Mach) ile yapılan bekleme, ilgili ATC
biriminde ön müsaade alındıktan sonra uygulanacaktır.
(3) Sadece CAT A ve CAT B uçaklar içindir.
4.6.1. Asgari Bekleme İrtifası
Asgari bekleme irtifaları meydan haritalarında gösterilir. Aksi belirtilmedikçe ve ATC'den
müsaade alınmadıkça bu irtifaların altında bekleme yapılmaz.
Bekleme sahası içindeki en yüksek manianın en az 1000 ft üzerinde olacaktır. Yüksek manialar
veya dağlık bölgelerde en yüksek manianın en az 2000 ft üzerinde olacaktır. Usule göre tespit
edilmiş bekleme sahalarının dışına çıkılması tehlikelidir.
Bekleme herhangi bir nedenle pilot tarafından usulüne uygun olarak uygulanmayacaksa, pilot
niyetini ATC'ye önceden bildirmeli ve ön müsaadeyi almalıdır.
Sayfa 113
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.7. KUYRUK TÜRBÜLANSI ve AYIRMASI
ICAO, uçağın azami Kalkış Ağırlığı'na (MTOW) göre kuyruk türbülansını 3 bölümde
sınıflandırmıştır:
Süper Ağır (SUPER HEAVY) - Azami kalkış ağırlığı 560.000 kg olan A380-800 tipi
uçaklar.
Ağır (HEAVY) - Azami kalkış ağırlığı 136.000 kg veya daha ağır olan uçaklar.
Orta (MEDIUM) - Azami kalkış ağırlığı 7.000 kg'den ağır 136.000 kg'den hafif olan
uçaklar.
Hafif (LIGHT) - Azami kalkış ağırlığı 7.000 kg veya daha hafif olan uçaklar.
Not: B757 ile gibi kuvvetli kuyruk türbülansı üreten uçaklar "Ağır (HEAVY)" olarak dikkate
alınmalıdır.
4.7.1. Manuel (Radarsız) Ayırma Usulleri
İnişteki trafikler için Manuel (Radarsız) minimum zaman ayırması:
SUPER uçağın arkasından HEAVY uçak için 2 dakika, MEDIUM uçak için 3 dakika,
LIGHT uçak için 4 dakika,
HEAVY uçağın arkasından MEDIUM uçak için 2 dakika,
HEAVY veya MEDIUM uçağın arkasından LIGHT uçak için 3 dakikadır.
Kalkan uçaklar arasında Manuel (Radarsız) ayırma usullerine göre aşağıdaki minimalar
uygulanacaktır:
SUPER uçağın arkasından HEAVY uçak için 2 dakika, MEDIUM uçak için 3 dakika,
LIGHT uçak için 4 dakika,
HEAVY uçağın arkasından MEDIUM ve LIGHT uçak için 2 dakika,
MEDIUM uçağın arkasından LIGHT uçak için 2 dakikadır.
Kalkan uçaklar arasında yukarıda ifade edilen ayırma minimaları aşağıdaki şartlar altında
uygulanacaktır;
Aynı pistten kalkışlarda,
Pist merkez hatları arasında 760 metreden daha az mesafe bulunan paralel pistlerden
kalkışlarda,
Kesişen pistlerde, sonradan kalkan uçağın rotası daha önceden kalkan uçağın rotasını
aynı irtifada ya da rotalarının kesişme noktasında aralarında 1000 ft’ten daha az bir dikey
ayırma olacak şekilde alttan kat edecek ise,
Pist merkez hatları arasında 760 metre yada daha çok mesafe bulunmakla birlikte paralel
pistlerden sonradan kalkan uçağın rotası daha önceden kalkan uçağın rotasını aynı irtifada
ya da rotalarının kesişme noktasında aralarında 1000 ft’ten daha az bir dikey ayırma olacak
şekilde alttan kat edecek ise.
Sayfa 114
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
Not: A380 uçağını takiben, MEDIUM yada LIGHT kategorideki bir uçak aynı pistin ortalarından
yada merkez hatları arasında 760 metreden daha az bir mesafe bulunan bir paralel pistin
ortalarından kalkacak ise 4 dakikalık bir ayırma miniması uygulanacaktır.
Kaydırılmış eşik uygulamasının bulunduğu pistlerde, A380 uçağı ile MEDIUM ya da LIGHT
kategorideki uçaklar arasında aşağıdaki şartlarda 3 dakikalık bir ayırma miniması
uygulanacaktır;
A380 uçağının inişini takiben MEDIUM ya da LIGHT kategorideki bir uçak kalkış yapacak
ise,
A380 uçağının kalkışını takiben MEDIUM ya da LIGHT kategorideki bir uçak iniş yapacak
ise.
4.7.2. Radarlı Ayırma Usulleri
Aşağıdaki tabloda yer alan kuyruk türbülansı ayırma minimaları, radarlı hizmet sağlayan
yaklaşma ve kalkış safhalarında uygulanacaktır.
Öndeki Uçak Arkadaki Uçak Ayırma Miniması
SUPER
SUPER Yok
HEAVY 6 nm
MEDIUM 7 nm
LIGHT 8 nm
HEAVY
HEAVY 4 nm
MEDIUM 5 nm
LIGHT 6 nm
MEDIUM LIGHT 5 nm
Yaklaşma ve kalkış safhalarındaki uçaklar arasında yukarıda ifade edilen ayırma minimaları
aşağıdaki şartlar altında uygulanacaktır;
Uçaklar arasında dikey ayırma bulunmadığı şartlarda,
Her iki uçakta aynı pisti yada merkez hatları arasında 760 metreden daha az olan paralel
pistleri kullanıyor ise,
Bir uçak diğer uçağın arkasından aynı irtifada ya da aralarında 1000 ft’ten daha az bir
dikey ayırma olacak şekilde alttan kat edecek ise.
Sayfa 115
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.8. YAKLAŞMADA UÇAK KATEGORİLERİ
Uçak kategorilerini belirleyen ana faktör uçakların son yaklaşma hızıdır. Kategori farklılıkları
uçağın manevra yapacağı sahanın ölçülerine tesir eder.
Aşağıdaki uçak kategorileri iniş safhasında azami iniş ağırlığı göz önüne alınarak, stall
süratinin 1.3 ile çarpılmasıyla tespit edilmiştir. Bu kategoriler aletli yaklaşma kuralları ile ilgili
olarak temsil ettikleri harflerle ifade edilirler.
Kategori (CAT) Son Yaklaşma Hızı
A IAS 91 kts’den az
B IAS 91 kts ve fazla, 121 kts’den az
C IAS 121 kts ve fazla, 141 kts’den az
D IAS 141 kts ve fazla, 166 kts’den az
E IAS 166 kts ve fazla, 211 kts’den az
Sayfa 116
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.9. ALTİMETRE AYAR USULLERİ
4.9.1. Genel
Her havaalanı için bir intikal irtifası (Transition Altitude) belirlenmiştir.
Bir hava aracının dikey pozisyonu intikal irtifasında veya altında, “İrtifa/Altitude” terimleri ile
ifade edilecektir.
Bir hava aracının dikey pozisyonu intikal seviyesinde (Transition Level) veya üzerinde "Uçuş
seviyesi/Flight Level" terimleri ile ifade edilecektir.
Bir uçağın dikey pozisyonu intikal tabakasını geçişte; alçalırken "İrtifa/Altitude", tırmanırken
"Uçuş Seviyesi/Flight Level" terimleri ile ifade edilecektir.
Uçuş seviyelerinde kullanılan standart altimetre "1013.2 hPA (29.92 inch)" atmosferik basınç
değeridir.
Radyo konuşmalarında yanlış anlamayı önlemek amacıyla uçuş seviyesi önünde ''Uçuş
Seviyesi'' ve irtifa için ''Feet” kelimeleri kullanılacaktır. (Örnek: FL250 - Uçuş Seviyesi iki beş
sıfır, FL300 - Uçuş Seviyesi üç sıfır sıfır, 8000 feet - sekiz bin feet, 6000 ft - altı bin feet).
Kontrollü Meydanlarda kullanılmak üzere 4 grup İntikal (Geçiş) İrtifası (TA) değeri tespit
edilmiştir. Bunlar; 10,000 ft, 12,000 ft, 15,000 ft ve 19,000 ft olup, her meydan için tespit edilen
değer ilgili meydan haritalarında gösterilmektedir.
Normal olarak ATC tarafından tayin edilen intikal seviyesi, ilgili meydanın intikal irtifasının en
az 1000 ft üzerinde olmalıdır.
Birbirine yakın meydanlar arasında yapılacak kısa mesafeli, intikal irtifasında veya altındaki
uçuşlar ilgili meydanın QNH değerine göre yapılabilir.
4.9.2. Kalkış ve Tırmanış
QNH altimetre değeri trafiklere taksi ve kalkış talimatları ile birlikte verilecektir. QFE altimetre
değeri istek üzerine verilir.
Trafik, intikal irtifasına tırmanırken ve intikal irtifasında iken dikey durumu kontrol edilecek ve
irtifa terimi ile ifade edilecektir.
ATC tarafından aksi belirtilmedikçe intikal irtifasını geçerken altimetre 1013.2 hPA'a (29.92
inch) olacak şekilde ayarlanacak ve bundan sonra trafiğin dikey durumu uçuş seviyesi terimi
ile ifade edilecektir.
4.9.3. Hava Yolundaki Uçuşlarda Dikey Ayırma
Hava yolu üzerindeki uçuşlarda trafiklerin dikey durumu kontrol edilecek ve uçuş seviyeleri ile
ifade edilecektir.
Bir kontrol sahası ya da TMA için belirlenmiş intikal seviyesinin (TL) altında uçmakta olan bir
hava aracına, söz konusu bölgeye giriş müsaadesi ile birlikte uygun QNH değeri verilecek ve
bu değer pilot tarafından vakit geçirmeksizin uçağın altimetresine set edilecektir.
Sayfa 117
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.9.4. Yaklaşma ve İniş
QNH altimetre değeri trafiklere yaklaşma ve iniş talimatları ile birlikte verilecektir. QFE
altimetre ayarı istek üzerine verilir.
Yaklaşmadaki trafiğin dikey durumu intikal seviyesine ulaşıncaya kadar uçuş seviyeleriyle
kontrol edilecektir. Uçuş seviyesi altındaki dikey durum irtifalarla ifade edilecektir.
Bir meydana ilk yaklaşma başlamadan önce standart altimetre değerinden mahalli QNH
değerine geçiş zamanı ilgili ATC tarafından belirtilecek eğer belirtilmemişse mahalli QNH intikal
seviyesi geçirilirken pilot tarafından altimetreye set edilecektir.
4.9.5. Kontrolsüz Uçuşlarda Uygulanacak Usuller
Hava sahasının kontrollü kısmını kat etmek mecburiyetinde kalan trafikler normal olarak
kontrollü hava sahasına girmeden önce ATC'den müsaade alacaklardır.
4.9.6. İntikal İrtifasının (TA) İntikal Seviyesine (TL) Çevrilmesi
İrtifa kolonu ile geçerli QNH basınç sütununun birleştiği rakam, bu saha için intikal seviyesini
gösterecektir.
4.9.6.1. Tablonun Kullanılması
İntikal irtifasına karşılık gelen satır ile QNH değerinin içerisinde bulunduğu basınç aralığına
karşılık gelen sütunun kesiştiği değer TL değeri olarak kullanılacaktır.
Türkiye Genelinde Kontrollü Meydanlarda Kullanılan TA Değerleri
İntikal Seviyesi (TRL) Çevrim Cetveli
İntikal İrtifası (TA) Karşılık Gelen İntikal Seviyesi (TRL)
QNH (Hectopascal ve Inch Hg)
Feet 940-946 947-962 963-979 980-996 997-1012 1013-1029 1030-1046 1047-1050
19,000 FL 225 FL 220 FL 215 FL 210 FL 205 FL 200 FL 195 FL 190
15,000 FL 185 FL 180 FL 175 FL 170 FL 165 FL160 FL 155 FL 150
12,000 FL 155 FL 150 FL 145 FL 140 FL 135 FL 130 FL 125 FL 120
10,000 FL 135 FL 130 FL 125 FL 120 FL 115 FL 110 FL 105 FL 100
Sayfa 118
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.9.7. RVSM (Reduced Vertical Seperation Minimum) Hava Sahası
Türkiye hava sahasında, FL290-FL410 (dahil) arasındaki hava sahası RVSM hava sahasıdır.
Bu hava sahası içerisinde, asgari dikey ayırma aşağıda belirtildiği şekilde olacaktır:
RVSM onaylı uçaklar arasında 1000 ft (300 m);
RVSM onayı olmayan uçaklar için 2000 ft (600 m).
Sayfa 119
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.9.8. Seyir Seviye Tabloları
Türkiye hava sahasında kullanılan seyir seviyeleri aşağıdaki gibidir.
TRACK
From 000° to 179° From 180° to 359°
IFR Flights VFR Flights IFR Flights VFR Flights
Altitude Altitude Altitude Altitude
FL Meters Feet FL Meters Feet FL Meters Feet FL Meters Feet
-90 - - - 0 - - -
10 300 1000 - - - 20 600 2000 - - -
30 900 3000 35 1050 3500 40 1200 4000 45 1350 4500
50 1500 5000 55 1700 5500 60 1850 6000 65 2000 6500
70 2150 7000 75 2300 7500 80 2450 8000 85 2600 8500
90 2750 9000 95 2900 9500 100 3050 10000 105 3200 10500
110 3350 11000 115 3500 11500 120 3650 12000 125 3800 12500
130 3950 13000 135 4100 13500 140 4250 14000 145 4400 14500
150 4550 15000 155 4700 15500 160 4900 16000 165 5050 16500
170 5200 17000 175 5350 17500 180 5500 18000 185 5650 18500
190 5800 19000 195 5950 19500 200 6100 20000 205 6250 20500
210 6400 21000 215 6550 21500 220 6700 22000 225 6850 22500
230 7000 23000 235 7150 23500 240 7300 24000 245 7450 24500
250 7600 25000 255 7750 25500 260 7900 26000 265 8100 26500
270 8250 27000 275 8400 27500 280 8550 28000 285 8700 28500
290 8850 29000 300 9150 30000
310 9450 31000 320 9750 32000
330 10050 33000 340 10350 34000
350 10650 35000 360 10950 36000
370 11300 37000 380 11600 38000
390 11900 39000 400 12200 40000
410 12500 41000 430 13100 43000
450 13700 45000 470 14350 47000
490 14950 49000 510 15550 51000
etc. etc. etc. etc. etc. etc. etc. etc. etc. etc. etc. etc.
Sayfa 120
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.10. ACAS II (Airborne Collision Avoidance System) ATC AYIRMA
SORUMLULUĞU
Seyrüsefer sistemleri, ATC ve yer istasyonlarından bağımsız olarak çalışan, çevredeki SSR
transponder cihazlarının sinyallerini sorgulayarak, SSR transponder ile teçhiz edilmiş diğer
trafikler ile potansiyel çarpışma tehlikelerine tavsiye üreten, uçuş ekibine görsel ve sesli
ikazlarda bulunarak dikey istikamette kaçınma manevrası tavsiye eden, çarpışma önleyici
sistemdir.
Pilot tarafından RA (Resolution Advisory) manevrası yapıldığı bildirildiğinde, ATC RA
manevrasına aksi nitelikte bir talimat vermemelidir.
Trafik, RA manevrasını uygulamak amacıyla tahsis edilen ATC müsaadesinden ayrıldığında,
RA manevrasını uygulayan trafikle, bu manevradan direk olarak etkilenen diğer trafikler
arasında ATC'nin ayırma sorumluluğu sona erer. Bununla birlikte, eğer şartlar uygun ise, ATC
manevradan etkilenen uçaklara trafik bilgisi vermek için çaba göstermelidir.
Hava Trafik Kontrolörlerinin manevradan etkilenen trafiklerin tamamına ayırma sağlama
sorumluğu aşağıdaki durumlarda tekrar başlar.
Pilotun kendisine tahsis edilen ATC müsaadesine geri döndüğü raporunun kontrolör
tarafından teyit edilmesiyle veya,
Pilotun kendisine tahsis edilen ATC müsaadesine geri dönmekte olduğunu raporunun
kontrolör tarafından teyit edilmesi ve kontrolörün vereceği müsaade değişikliğinin pilot
tarafından teyit edilmesiyle.
Sayfa 121
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4.11. LTFM Yaklaşma ve Yer Prosedürleri
Eşzamanlı bağımsız paralel kalkışlar uygulanırken, ATC tarafından aksi bildirilmedikçe:
ERSEN, ATPIX, SISPI ve RIXEN varışlarına 17L/35R;
RILEX, DRAMO ve INBET varışlarına 16R/34L kullanılacaktır.
PUSH BACK PROSEDURLERI a) Transponder’ı set etmeyen trafiklere push-back müsaadesi verilmeyecektir.
b) Push Back kleransı verilirken trafiğe Delivery(DEL) tarafından kalkış pisti ataması yapılmamışsa
yapılacaktır.
STANDART TAKSI ROTALARI a) ATC ünitesi, uzun taksi müsaadelerinden kaçınmak ve frekans yoğunluğunu azaltmak amacıyla
müsaade hudutları önceden belirlenmiş standart taksi rotaları ile taksi müsaadesi verecektir.
b) Kalkışlar için standart taksi rotalaro AD 2 LTFM GMC 01 sayfasında gösterilmiştir. Tüm
apronlardaki kalkış trafikleri ATC talimatı ile standart taksi yollarına katılacak ve ilgili pist bekleme
noktalarında duracaklardır.
ATC : THY123, Taxi to runway 34R via DEP1A, join prosedure via E8 and D8.
c) Gelişler için standart taksi rotaları AD 2 LTFM GMC 02 sayfasında gösterilmiştir. Pisti terk eden
trafikler ATC talimatı ile belirlenen kapıya taksi yaparak belirtilen taksi yollarından Aprona giriş
yapacaktır.
ATC: THY123, Taxi to gate B9 via ARR1A, join Apron via E9
YAKLAŞMA PROSEDURLERI a) Yaklaşma prosedürlerinde PMS prosedüründe trafikler gerekli görüldüğü taktirde 17L/16R için
FM166 veya FM179 noktalarında, 34L/35R için FM359 veya FM343 noktaları üzerinde beklemeye
alınabilir.
FREZYOLOJILER
a) ILS’e serbest kılınış:
(Belirlenen noktalardan önce ILS veya Localiser bağlanmaması gerektiği unutulmamalıdır.)
“CLEARED FOR ILS APPROACH RWY ….. VIA TRANSITION ”
b) TRANSITION Uygulayamayan ve güvenlik açısından sorun yaratan trafikler için:
"YOU HAVE CROSSED THE LOCALIZER, TURN LEFT (or RIGHT) IMMEDIATELY
AND RETURN TO THE LOCALIZER"
veya
"TURN LEFT (or RIGHT) HEADING (degrees) IMMEDIATELY TO AVOID TRAFFIC
AND CLIMB TO (altitude)”
Sayfa 122
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
c) ICAO STANDART SID/STAR FREZYOLOJİLERİ
Ana Frezyolojiler:
i. CLIMB VIA SID TO (level)
ii. DESCEND VIA STAR TO (level)
1- Bu frezyolojiler uçakların:
Chartlarda basılmış kısıtlamalar dahilinde alçalması/tırmanmasını,
SID/STAR prosedürünün yatay profilini takip etmesini,
Chartlarda basılmış hız kısıtlamalarına veya ATC tarafından verilmiş hız sınırlarına uygun olduğunca uymasına,
zorunlu kılar.
2- Sadece Seviye kısıtlamalarının kaldırılmasına ilişkin frezyoloji:
“CLIMB/DESCEND VIA SID/STAR TO (level), CANCEL LEVEL RESTRICTIONS”
Bu Frezyoloji uçakların:
Serbest kılınan irtifaya tırmanmasını; Chartlarda basılmış kısıtlamaların iptal edildiğini.
SID/STAR prosedürünün yatay profilini takip etmesini,
Chartlarda basılmış hız kısıtlamalarına veya ATC tarafından verilmiş hız sınırlarına uygun olduğunca uymasına,
zorunlu kılar.
3- Sadece Hız kısıtlamalarının kaldırılmasına ilişkin frezyoloji:
“CLIMB/DESCEND VIA SID/STAR TO (level), CANCEL SPEED RESTRICTION(S)”
Bu Frezyoloji uçakların:
Chartlarda basılmış kısıtlamalar dahilinde alçalmasını/tırmanmasını,
SID/STAR prosedürünün yatay profilini takip etmesini,
Chartlarda basılmış hız kısıtlamalarının veya ATC tarafından verilmiş hız sınırlarının iptal edildiğini,
zorunlu kılar.
Sayfa 123
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
4-Hız ve Seviye kısıtlamalarının kaldırılmasına ilişkin frezyoloji:
“CLIMB/DESCEND UNRESTRICTED TO (level)”
Bu frezyoloji uçakların:
Serbest kılınan irtifaya tırmanmasını; Chartlarda basılmış kısıtlamaların iptal edildiğini,
SID/STAR prosedürünün yatay profilini takip etmesini,
Chartlarda basılmış hız kısıtlamalarının veya ATC tarafından verilmiş hız sınırlarının iptal edildiğini.
zorunlu kılar.
POINT MERGE SYSTEM a. LTFM STAR prosedürleri Point Merge System (PMS) sistemine dayalıdır. Bütün STAR’larda kavisli bir bölüm
bulunmaktadır.
b. Merge noktasına ulaşma (TRANSITION), ATC tarafından “direct” kleransı verilmesiyle mümkündür.
c. LTFM’de PMS noktaları VASTE, EVBIR, DIVDI ve INSTA’dır. Bu noktalar TRANSITION
prosedürünün ilk bacağıdır. d. Yaklaşan trafikler, yoğunluk izin verdiği zaman Merge Noktalarına direct bekleyebilirler.
Sayfa 124
IVAO TÜRKİYE ATC Prosedür ve Operasyonları Kılavuzu
TRANSITION
a) Uçaklar TRANSITION prosedürüne srbest kılındıklarında, bu aynı zamanda uçağın bu prosedürün dikey profiline yani alçalmasına da serbest kılındığı anlamına gelir.
b) Sağ tarafta da görülebileceği gibi ATC sizi VASTE noktasında 5000ft’e kadar alçaltacak ve daha sonrasında TRANSITION prosedürüne serbest kılacaktır.
c) Bu klerans alındıktan sonra ayrı bir alçalma kleransına tabi olmadan uçak chartta belirtilen sınırlamalar dahilinde alçalışını sürdürecektir.
d) Örnek olarak 5000ft’de VASTE üzerinden TRANSITION prosedürüne giren bir uçak PEMUX üzerinde 4400ft daha sonra ABACO ve GAPDI üzerinde de 4000ft de olmalıdır.
e) Her pistin TRANSITION prosedürü farklılık gösterdiğinden yaklaşılan piste ait chartın kullanılması gereklidir.
f) ATS otoritesi gerekli olduğunda uçakları chartlarda belirtilen irtifaların altına alçaltabilir.