Ivo van Hove Internationaal

Theater AmsterdamAge of Rage

IVO VAN HOVEINTERNATIONAAL THEATER AMSTERDAM

AGE OF RAGE

do 7, vr 8, za 9 okt 2021 / 19:00, Rode zaal zo 10 okt 2021 / 15:00, Rode zaal

Theater Belgische première Nederlandstalig Grootschalig

De voorstelling duurt 3 uur en 45 minuten. Er is een pauze na 120 minuten.Gelieve je GSM uit te schakelen.

NAAREuripides & Aischylos

REGIEIvo van Hove

VERTALINGGerard Koolschijn

BEWERKINGKoen Tachelet, Ivo van Hove

DRAMATURGIEKoen Tachelet

CHOREOGRAFIEWim Vandekeybus

SCENOGRAFIE, LICHT & VIDEOJan Versweyveld

KOSTUUMSAn d’Huys

COMPOSITIEEric Sleichim

SPELAchraf Koutet, Aus Greidanus jr., Chris Nietvelt, Gijs Scholten van Aschat, Hans Kesting, Hélène Devos, Ilke Paddenburg, Janni Goslinga, Jesse Mensah, Maarten Heijmans, Majd Mardo, Maria Kraakman, Birgit Boer

DANSBai Li Wiegmans, Katharina Ludwig,Flory Curescu

MUZIEKUITVOERINGBL!NDMAN (drums), Hannes Nieuwlaet, Yves Goemaere, Ward Deketelaere

PARTICULIER PRODUCENTHelga Lasschuijt, Dirk Raes, Gabriella de Rooij, Hendrik Jan ten Have, Marius de Vos, Gary Carter, Anna Wouters, Esther Kwaks

productie: Internationaal Theater Amsterdam coproductie: Holland Festival, BL!NDMAN, La Villette (Parijs)

Internationaal Theater Amsterdam verzamelt op scène voor een opnieuw grootschalige voorstelling. Na Romeinse Tragedies en Kings Of War, is nu de geschiedenis van de Trojaanse Oorlog en de koninklijke Atridenfamilie het vertrekpunt. Ivo van Hove monteert verschillende Griekse tragedies tot een oerverhaal over wraak en hoe de gevolgen daarvan opeenvolgende generaties achtervolgen en ten gronde richten. Onder meer Euripides’ toneelstukken Elektra, Orestes en Trojaanse Vrouwen worden tot een doorlopend verhaal geweven. Age of Rage toont het onontkoombare lot van de samenleving en haar families na jarenlange oorlog. Maar evengoed is het een verhaal over vandaag, over de mechanismen van geweld en radicalisering. Leiders staan oog in oog met grote rampen maar neigen eerder tot oorlog dan overleg. Ivo van Hove tekent met Age of Rage voor een duister, groots en universeel verhaal. Bl!NDMAN geeft live het ritme aan.

Twee jaar geleden regisseerde Ivo van Hove bij de Comédie-Française in Parijs Electre/Oreste van Euripides, een tweeluik dat inzoomt op een broer en een zus die elkaar na lange verbanning terugvinden in een gezamenlijk plan: hun vader wreken door het vermoorden van hun moeder en haar minnaar. Een verhaal dat in de Griekse mythologie is ingebed in een langere voorgeschiedenis.

Aan de hand van zes tragedies van Euripides en één van Aischylos, vertelt Ivo van Hove in Age of Rage het hele verhaal van de Atriden – familie, een geschiedenis van woede en geweld die van generatie op generatie wordt doorgegeven, als een vloek. In ruwe scènes en felle kleuren schetst hij de neergang van een familie tegen de achtergrond van de Trojaanse oorlog. Alles begint bij Tantalos, die een luguber spelletje met de goden speelt door hen zijn eigen kind als maaltijd voor te zetten en daardoor een vloek afroept over zijn nageslacht, het begin van een redeloze keten van moorden en wraak.

Why does tragedy exist? Because we are full of rage. Why are you full of rage? Because you are full of grief, schrijft de Canadese auteur en classica Anne Carson.

Heel wat wreedheden die in Age of Rage worden begaan, vinden hun legitimering in een of andere hogere missie, een oorlog, eerherstel, wraak. Tot ver in het stuk is het geweld het monopolie van de machthebbers: koningen, veldheren, hooggeplaatste familieleden op zoek naar wraak. Door geweld te gebruiken veroveren ze de macht of houden die in stand. Maar Age of Rage zoomt ook in op de verliezers, met name de vrouwen van Troje, wiens mannen en zonen sneuvelden in de Trojaanse oorlog, maar die ook na de vernietiging van hun stad worden blootgesteld aan vernedering, vergelding en deportatie. Tot ook de slachtoffers tot nieuwe daders transformeren.

Age of Rage eindigt met het verhaal van Elektra en Orestes, de kinderen van Agamemnon die na de moord op hun vader door hun eigen moeder uit de samenleving worden uitgesloten. Met hen vindt er een wisseling van perspectief plaats. Zij belichamen de onmachtigen die het geweld ontdekken als een taal, als een manier om van zich te laten horen in een wereld die niet luistert. Met de moorden die broer en zus - samen met een beperkt aantal getrouwen - plannen en uitvoeren, wordt het mechanisme van ressentiment en radicalisering blootgelegd: het niet gehoord worden, het ontstaan van een tunnelvisie, het gecultiveerde slachtofferschap, het beroep doen op hogere machten en idealen, het wegvallen van elke tegenstem, de overtuiging dat het geweld een hoger doel heeft en de enige weg is om alsnog de wereld ten goede te veranderen.

PERSONAGES(in volgorde van opkomst)

ATREUS Kleinzoon van Tantalos, broer van Thyestes, vader van Agamemnon en Menelaos. Atreus krijgt ruzie met Thyestes. Onder het mom van een verzoening nodigt hij Thyestes uit voor een verzoeningsdiner, waar als hoofdgerecht de kinderen van Thyestes worden opgediend. Thyestes vervloekt hierop Atreus en zijn nakomelingen.

AGAMEMNON Zoon van Atreus, koning van Mycene, broer van Menelaos en opperbevelhebber van het Griekse leger. Als Artemis middels windstilte de vloot belet om uit te varen naar Troje verklaart Kalchas, de ziener, dat Agamemnon zijn dochter Ifigeneia moet offeren. Agamemnon komt voor een moeilijke keuze te staan, die uiteindelijk ook zijn eigen lot zal bepalen.

TALTHYBIOS Heraut en raadgever in dienst van de Atriden-familie. Tijdens de afwikkeling van de Trojaanse oorlog is hij de woordvoerder van de Griekse legerleider. Na de moord op Agamemnon helpt hij Orestes en Elektra bij het wreken van hun vader.

MENELAOS Broer van Agamemnon, man van Helena, zoon van Atreus. Wanneer Helena wordt geroofd door de Trojaanse prins Paris, verzamelt Menelaos alle Grieken om Helena thuis te brengen en de Griekse eer te herstellen. Deze actie leidt tot de Trojaanse oorlog.

KLYTAIMESTRA Vrouw van Agamemnon, dochter van Tyndareos, halfzus van Helena. Nadat Ifigeneia door Agamemnon wordt geofferd, beraamt Klytaimestra samen met haar minnaar Aigisthos een wraakplan. Een daad die ze op haar beurt moet bekopen met de dood.

IFIGENEIA Oudste dochter van Agamemnon en Klytaimestra. Om de windstilte te beëindigen, die de Grieken belet om vanuit Aulis uit te varen naar Troje, moet Ifigeneia volgens de ziener Kalchas geofferd worden aan de godin Artemis. Ifigeneia wordt naar Aulis wordt gehaald onder de valse voorwendselen van een huwelijk met Achilles. Ondanks hevig verzet van haar moeder Klytaimestra, aanvaardt ze uiteindelijk haar lot en offert zichzelf voor het vaderland.

ACHILLES Van goddelijke afkomst, één van de bevelhebbers van het Griekse leger. Agamemnon gebruikt zijn naam om Ifigeneia naar Aulis te lokken. Tijdens de Trojaanse oorlog wordt de onoverwinnelijk gewaande Achilles door Paris gedood. Als na de oorlog de Grieken willen vertrekken uit Troje, verschijnt Achilles op zijn graf en vraagt een laatste offer, Hekabes dochter Polyxene.

HEKABE Vorstin van Troje, vrouw van Priamos. Na de val van Troje is Hekabe met de Trojaanse vrouwen in het krijgsgevangenkamp ondergebracht. Haar dochters worden geofferd of als slavinnen weggevoerd, haar kleinzoon wordt door de Grieken gedood. Ook haar zoon Polydoros, die ze bij een bevriende koning had ondergebracht, wacht een verschrikkelijke dood. Wanneer zijn dode lichaam op het strand wordt gevonden, neemt Hekabe wraak.

KASSANDRA Dochter van Hekabe, priesteres van Apollo met profetische gaven. Na de val van Troje wordt Kassandra als oorlogsbuit aan Agamemnon toebedeeld, waarna zij de val van het huis van Atreus voorspelt. In Mycene wordt ze samen met Agamemnon door Klytaimestra gedood.

POLYXENE Jongste dochter van Hekabe en Priamos. Wordt na de val van Troje geofferd op het graf van Achilles. Ze aanvaardt gewillig haar dood, ze sterft liever dan als slavin te worden afgevoerd naar Griekenland.

POLYDOROS Zoon van Hekabe en Priamos, die gedurende de oorlog naar de bevriende koning Polymestor werd gestuurd met goud. Hij overleeft de oorlog, maar wordt alsnog door Polymestor vermoord, waarna zijn lichaam in zee wordt gegooid.

HELENA Vrouw van Menelaos, halfzuster van Klytaimestra en dochter van Tyndareos. Helena wordt gezien als de mooiste vrouw uit de Griekse oudheid. Tyndareos liet haar aanbidders een eed zweren: hij zal de man voor Helena kiezen. Wie dit niet respecteert, zal alle aanbidders tegen zich krijgen. Wanneer Paris Helena schaakt en meevoert naar Troje, zorgt deze eed ervoor dat alle Grieken zich in Aulis verzamelen.

POLYMESTOR Koning van Chersonesos, bondgenoot en vriend van de Trojaanse koninklijke familie. Om het leven van Polydoros te sparen stuurt Hekabe hem naar Polymestor, samen met een lading goud voor de heropbouw van Troje. Na Trojes ondergang, vermoordt hij Polydoros. Als wraak vermoordt Hekabe zijn kinderen en maakt hem blind.

TANTALOS Zoon van Zeus en Pluto. Stelde uit overmoed de alwetendheid van de goden op de proef door zijn zoon Pelops tijdens een diner aan hen voor te zetten. Tantalos moet boeten voor deze daad in de onderwereld met eeuwige honger en dorst. De vloek van Tantalos rust op al zijn nakomelingen.

AIGISTHOS Zoon van Thyestes. Maakt samen met Klytaimestra een plan om zowel de daad van Atreus als het offer van Ifigeneia te wreken. Na de moord op Agamemnon woont hij samen met Klytaimestra in het Myceense paleis, totdat Orestes thuiskomt om zijn vader te wreken.

ASTYANAX Zoon van Hektor en Andromache, kleinzoon van Hekabe en Priamos. Uit angst voor toekomstige wraak wordt het lichaam van de kleine Astyanax, de laatste man in de Trojaanse lijn, van de muren van Troje gegooid.

ELEKTRA Dochter van Agamemnon en Klytaimestra. Na de dood van Agamemnon wordt Elektra uitgehuwelijkt aan een arme boer en verblijft ze op het Myceense platteland. Tot de verbannen Orestes samen met hun neef Pylades terugkeert naar zijn vaderland. Samen smeden ze een plan om de moord op Agamemnon te wreken.

ORESTES Zoon van Agamemnon en Klytaimestra, groeit op in ballingschap, maar komt uiteindelijk in opdracht van Apollo samen met Pylades terug om zijn vader te wreken.

PYLADES Boezemvriend en neef van Orestes, die in verbanning bij Pylades thuis opgroeit. Pylades reist samen met Orestes naar Mycene om daar in opdracht van Apollo de moord op diens vader te wreken.

HERMIONE Dochter van Menelaos en Helena. Ze belandt onwetend in het wraakplan van Elektra, Orestes en Pylades.

TYNDAREOS Vader van Klytaimestra, koning van Sparta. Komt naar Mycene om Orestes, de moordenaar van zijn dochter, aan te klagen en voor diens steniging te pleiten in de volksvergadering van Argos.

APOLLO Olympische God, die de waarden van de Griekse samenleving vertegenwoordigt. Hij is de god van de voorspellingen, de geneeskunde en de muziek. Kassandra is priesteres in Apollos tempel in Troje.

SYNOPSISIFIGENEIA IN AULIS Nadat de vrouw van koning Menelaos, Helena, is geschaakt door Paris uit Troje, wordt Agamemnon tot opperbevelhebber van het Griekse leger gekozen om Helena terug te halen en de eer van de Atridenfamilie te herstellen. Terwijl alle Griekse troepen in de haven van Aulis gereed zijn voor vertrek naar Troje is het enige wat uitblijft de wind. Deze straf van de godin Artemis kan alleen worden opgeheven door een mensenoffer: Agamemnons dochter Ifigeneia. Agamemnon komt voor een duivels dilemma te staan: kiest hij voor het publieke belang of voor zijn eigen familie?

TROJAANSE VROUWEN EN HEKABE Tien jaar later. De oorlog is ten einde. Troje brandt. Het perspectief wisselt van de overwinnaars naar de verliezers. De Trojaanse mannen zijn afgeslacht, de tempels van de goden vernietigd en de vrouwen als krijgsgevangenen ondergebracht in kampen. Onder hen is ook Hekabe, voormalig vorstin van Troje, die moet toezien hoe haar dochter Polyxene wordt geofferd voor de gesneuvelde Griekse held Achilles, hoe haar andere dochters worden verdeeld als slavinnen voor de Grieken, en hoe haar kleinzoon van de muren van Troje wordt gegooid. Wanneer ook haar zoon Polydoros uit winstbejag door een bevriende koning blijkt te zijn vermoord, zweert Hekabe zich te wreken. Alleen Kassandra lijkt verheugd over haar uithuwelijking aan de Griekse Agamemnon, zij voorspelt bij zijn terugkeer in Griekenland de ondergang van het huis van Atreus.

AGAMEMNON Na tien jaar zet Agamemnon weer voet op Griekse bodem. Klytaimestra verzoekt haar man het paleis over de purperen kleden te betreden, als was hij een god. Agamemnon is achterdochtig, Klytaimestra stelt hem gerust: ze is nog steeds zijn plichtsgetrouwe vrouw. Alleen zijn zoon Orestes is ondergebracht in een ander huis. Agamemnon gaat het paleis binnen, waar hem een gruwelijke dood wacht, samen met Kassandra, die alles had voorspeld. Eindelijk is gerechtigheid geschied: het offer van Ifigeneia is gewroken en ook Aigisthos haalt zijn gram voor het gruwelijke onrecht dat zijn vader Thyestes is aangedaan.

ELEKTRA Na de dood van Agamemnon is Elektra uitgehuwelijkt aan een arme boer, terwijl Klytaimestra samen met Aigisthos in het Myceense paleis verblijft. Elektra zit op het erf voor haar huis als zij wordt bezocht door twee vreemdelingen die haar bericht brengen over haar broer Orestes die nog steeds in ballingschap leeft. Wanneer Talthybios de vreemdelingen ziet, herkent hij hen meteen als Orestes en Pylades. Elektra en Orestes verenigen zich en smeden een plan om de moord op hun vader Agamemnon te wreken.

ORESTES Na de moord op Aigisthos en zijn moeder wordt Orestes gekweld door wraakgodinnen. Hij ligt in bed voor het paleis van Agamemnon en wordt verzorgd door Elektra. Terwijl ze de uitspraak van de volksvergadering afwachten die over hun lot zal beschikken, worden ze bezocht door Menelaos en Tyndareos, de vader van de vermoorde Klytaimestra. Al snel komt het bericht dat Elektra en Orestes de doodstraf krijgen. Samen met Pylades beramen Elektra en Orestes een laatste plan om zo het recht nog eenmaal in eigen hand te nemen: Helena, om wie het allemaal begonnen was, moet worden gestraft. Uiteindelijk grijpt Apollo in: de vloek van de Atriden heeft lang genoeg geduurd.

“Age of Rage vertelt over de oorsprong van geweld, gepleegd door mensen die zich ongehoord, onrechtvaardig behandeld of buitenspel gezet voelen. Overal ter wereld gaan mensen de straat op, bestormen het hart van de democratie of plegen daden die volgens hen legitiem zijn, omdat praten geen optie meer is. Age of Rage legt in die zin de achillespees van onze huidige samenleving bloot, de splijtzwammen van de hedendaagse democratie, iets waar we ons de komende jaren tegenover moeten verhouden.”

Ivo van Hove

“Dit zijn universele verhalen, ze reizen en blijven reizen, herrijzen en sterven terug. De stukken zitten vol transformaties: het slachtoffer wordt moordenaar, de moordenaar wordt slachtoffer. In Age of Rage contrasteert het fysieke van de dans met het tekstuele, zodat het publiek naast luisteren ook ruimte krijgt om te kijken.”

Wim Vandekeybus

“De samenhang tussen muziek en personages wordt uitgewerkt door het gebruik van slagwerk, geïnspireerd op het Japanse theater. Door klassieke percussie met de juiste timing in te zetten, kan met verstilling eenzelfde soort gewelddadigheid opgeroepen worden als doom metal.”

Eric Sleichim

Ivo van Hove (°1958) is één van onze meest baanbrekende, veelzijdige en internationaal georiënteerde theatermakers. Sinds 2001 leidt hij het grootste theatergezelschap van Nederland, Internationaal Theater Amsterdam (voorheen Toneelgroep Amsterdam). Hij begon zijn carrière als toneelregisseur in 1981 met producties van eigen hand (Ziektekiemen, Geruchten, Wilde Heren). Vanaf het begin van de jaren tachtig vormde hij een hecht team met scenograaf en lichtontwerper Jan Versweyveld. Voor A View from the Bridge ontving Ivo van Hove in 2015 in Londen zowel de Olivier Award als de Critic’s Circle Award voor beste regie. Deze productie stond op Broadway in New York en kreeg in het najaar van 2015 een Franse versie, Vu du Pont, dat met veel bijval in Parijs onthaald werd en dat tijdens het seizoen 16-17 in DE SINGEL te zien was. In 2020 creëerde Ivo van Hove samen met choreografe Anne Teresa De Keersmaeker een nieuwe versie van West Side Story op Broadway in New York. In zijn werk vallen de verfrissende actualiseringen en scherpe dramaturgische keuzes op, naast altijd gedurfde en veelal grootschalige scènebeelden. Kenmerkend voor het theater van Ivo van Hove is het slopen van muren, tussen woord en techniek, tussen rede en emotie, tussen vernieuwing en traditie.In DE SINGEL presenteerden we sinds 1987 ongeveer al zijn theatervoorstellingen, goed voor een vijftigtal producties.

Neem een kijkje achter de schermen van Age of Rage via ons online magazine Lees, kijk, luister op desingel.be

D/2

021/

5.49

7/04

3