jaarverslag stichting lezen 2012 - woord voor woord
Embed Size (px)
DESCRIPTION
ÂTRANSCRIPT
JAARVERSLAG
Stichting Lezen
WOORDVOORWOORD,
Leesbevordering:
een verhaal van
kansen geven
JAARVERSLAG
Stichting Lezen
WOORDVOORWOORD,
Leesbevordering:
een verhaal van
kansen geven
Inleiding
Het is de missie van Stichting Lezen brede bevolkingsgroepen het plezier en het nut van lezen te laten ontdekken en beleven om zo hun persoonlijke ontwikkeling en hun maatschappelijke participatie te bevorderen.
Hoe we die missie in 2012 gestalte hebben gegeven, wie onze partners waren en welke prioriteiten we hebben gesteld, leest u in dit jaarverslag.
In september hebben we 10 Jaar Stichting Lezen gevierd. We hebben teruggekeken maar vooral ook vooruit. Het landschap van lezen en boeken is sinds de oprichting van Stichting Lezen veranderd en het blijft veranderen. Stichting Lezen houdt de vinger aan de pols: we blijven bemiddelaars in school, bibliotheek en in de brede sociale omgeving inspireren om jonge mensen de liefde voor het lezen bij te brengen, we zetten in op onderzoek en evaluatie, de projecten in de doorgaande leeslijn worden aan een kritische blik onderworpen en bijgesteld, nieuwe doelgroepen vragen respectvolle aandacht.
Onveranderd blijft het doel van leesbevordering mensen leeservaringen te bieden die hen aanmoedigen om met open ogen en een helder hoofd in het leven te staan. Wie leest, kan een ruimere kijk ontwikkelen op de wereld en het leven om hen heen en vaak ook in één beweging zichzelf beter leren kennen. De stem van auteurs laat je horen wat anderen meemaken, hoe ze leven en denken, wat ze aan gewoontes en waarden hanteren. In het beste geval bewerkt dat bij een lezer op verstandelijk niveau begrijpen en op een emotioneel niveau begrip. Anders gesteld: lezen kan iemands empathische vermogens vergroten. Wie de weg naar de literatuur vindt, geniet tenslotte ook van de kunst van het woord. In die zin is leesbevordering de cultuureducatie van de literatuur.
Bij dit alles blijft de basisvoorwaarde voor graag lezen, kunnen lezen. Het beleven van leesplezier vereist leesvaardigheid en leesvaardigheid wordt gestimuleerd door leesplezier. Dat is alvast één zeer goede reden om met velen in cultuur, onderwijs en sociaal werk, de handen in elkaar te slaan voor de leesbevordering.
Majo de Saedeleer
Inhoud
5
Inleiding — 3
Leesbevorderingsprojecten — 6
Aanspreekpunt — 28
Bibliotheek en onderzoek — 38
Stichting Lezen internationaal — 42
Mensen & cijfers — 48
Leesbevorderings-projecten
Stichting Lezen wil mensen hun leven lang in contact brengen met boeken en verhalen.
Met dat doel werkt Stichting Lezen aan een doorgaande lijn van leesbevorderingsprojecten.Kleine kinderen horen thuis, in de familie, bij de oppas en in de crèche al verhalen en bij voorkeur komen ze ook al vroeg met boeken in contact. Later spelen ook de school en de bibliotheek hun rol. Leerkrachten en bibliotheekmedewerkers kunnen kinderen enthousiast maken voor boeken en hen helpen om zelfstandige lezers te worden. Van volwassen lezers weten we dat ze zich graag laten inspireren door de ervaringen van andere lezers. Stichting Lezen speelt daar op in.
Omdat wij ervan overtuigd zijn dat ‘de gemiddelde lezer’ niet bestaat, richten we ons met onze initiatieven tot diverse doelgroepen en lezersprofielen, van aarzelende lezers (met De Weddenschap bijvoorbeeld) tot overtuigde lezers (met bijvoorbeeld Kinder- en Jeugdjury). Ook als we de zogenaamde ‘kansen-groepen’ aanspreken, doen we dat bij voorkeur via een inclusieve aanpak.
8 woord voor woord, z in voor z in
Boekbaby’s wil ouders ertoe aanzetten samen met hun jonge kinderen van boeken te genieten en de bibliotheek te bezoeken. In de deelnemende gemeenten krijgen jonge gezinnen 2 keer een Boekbaby’s-pakket met boeken en informatie: de eerste keer wan-neer hun kindje 6 maanden oud is, de tweede keer wanneer het 15 maanden oud is.
Hiervoor werkte Stichting Lezen samen met locus, Kind & Gezin, de openbare bibliotheken, de provincies Oost-Vlaanderen en Limburg, talrijke gemeentebesturen, de Christelijke en de Socialistische Mutualiteiten, opvoedings winkels, welzijnsscha-kels, Centra voor Basiseducatie en verenigingen waar armen het woord nemen.
De Boekenboot — meer kansen voor kinderen die opgroeien in een taalarm milieu
De Boekenboot brengt boeken, versjes en liedjes binnen in kwetsbare gezinnen met
baby’s en peuters. Stichting Lezen werkte voor dit project samen met de begeleiders
van deze gezinnen. Dit intensieve Boekbaby’s-traject kon worden gerealiseerd met
de steun van het Fonds van bpost voor Alfabetisering.
Boekbaby’s
“Getting books and other reading materials into every family’s home – especially to provide reading materials for parents and children who cannot afford to buy them – is a monumental and necessary task […]”EU High Level Group of Experts on Literacy-rapport
PRoJEcTEN VooR 0-6→ ontluikende geletterdheid stimuleren
1
www.boekbabys.be
Boekbaby’s
9LEESBEVORDERINGSPROJEC TEN
Van boek naar hoek — werken met boeken in de peuter- en kleuterklas
Van boek naar hoek moedigt het kleuteronderwijs en de kinderopvang aan om te
werken met boeken voor peuters en kleuters. Stichting Lezen en het Gemeenschaps-
onderwijs zorgden in 2012 voor achtergrondinformatie voor begeleiders en ouders,
en voor 550 boekenpakketten.
Boekje Open — boekenhoeken in de kinderdagverblijven van Stad Antwerpen
In 2009 startte de Stad Antwerpen met boekenhoeken in 36 stedelijke kinder-
dag verblijven. De begeleiders wordt vorming aangeboden en ouders krijgen
een knisperboekje voor hun baby en een kartonboekje voor hun peuter mee
naar huis. Stichting Lezen werkte het concept mee uit en zorgde ook in 2012
voor materialen.
PRoJEcTEN VooR 0-6→ ontluikende geletterdheid stimuleren
In 2012 kregen
10.650 baby’s
en 5.600 peuters in
58 Vlaamse gemeenten
een Boekbaby’s-pakket.
Zo werden 32.500
boeken verspreid!
20.000
Boekbaby’s: een groeiend verhaal van kansen geven.
15.000
10.000
5000
0
2008 2009 2010 2011 2012
2066
Babypakketten Peuterpakketten
8255 829010.960
12.690
240
3720 3570
3950
7270
10 woord voor woord, z in voor z in
Voorlezen en Voorleesweek
“De Voorleesweek is ieder jaar bij ons op school een speciale week.Ik zorg dat er overal in de gang boekjes staan en affiches hangen. Zo kunnen de ouders er niet naast kijken. Ik probeer zoveel mogelijk voorleesmomenten in te schakelen tijdens deze week. De kleuters genieten er ieder jaar van!” Juf Kris Brigitta van het Heilig Hartcollege in Wezembeek-Oppem
www.voorlezen.be
Voorlezen – het leukste
kwartiertje van de dag
PRoJEcTEN VooR 0-6→ ontluikende geletterdheid stimuleren
11LEESBEVORDERINGSPROJEC TEN
Ik gebruik www.voorlezen.be voor…
andere2,05%
boekentips71,04%
voorleestips63,39%
agenda van voorleesactiviteiten
14,75%
praktijkvoorbeelden50,55%
info over het Jaar van het voorlezen
31,83%
bijbestellingen van campagnemateriaal
12,84%
In 90 % van de scholen
hangt de Voorleesaffiche.
Meer dan 50% van de leraren
gaat aan de slag met
de boekentips.
Met 27.000 affiches en 242.000 bladwijzers met boekentips konden scholen, kinder-dagverblijven, bibliotheken en boekhandels de Voorleesweek 2012 in de kijker zetten. De campagnewebsite bood achtergrondinformatie en ondersteuning over voorlezen. Prinses Mathilde, Jan Becaus, Cath Luyten en Kürt Rogiers gaven hun steun aan de Voorleesweek en gingen tijdens de campagneweek voorlezen aan kinderen van schippers en foorkramers. Stichting Lezen verzorgde ook een voorleesprogramma tijdens de Kunstendag voor Kinderen op 18 november.
Voor het Jaar van het Voorlezen in 2013 werkte Stichting Lezen
een actieplan uit, gebaseerd op de input van klankbordgroepen met betrokkenen
uit onderwijs, welzijn en sociaal-cultureel werk. Daarnaast stemde Stichting Lezen
regelmatig af met de internationale partners om het plan op het Europese niveau
in te bedden.
Stichting Lezen werkte samen met Kind & Gezin, het Centraal Boekhuis, de Vereniging
van Vlaamse Boekverkopers, CANON Cultuurcel, CultuurNet, LINC, de Gezinsbond,
de mutualiteiten, de openbare bibliotheken, Vernieuwing in de Basisvoorzieningen
voor Jonge Kinderen, Leesweb en de Federatie Centra voor Basiseducatie.
12 woord voor woord, z in voor z in
De jaarlijkse Jeugdboekenweek is het grootste kinderboekenfestival in Vlaanderen en wil iedereen tussen 4 en 12 jaar vertrouwd maken met een gevarieerd aanbod aan kinderboeken. In 2012 liep de Jeugdboekenweek van 10 tot 25 maart. Het thema was Dieren. Voor scholen en bibliotheken bood Stichting Lezen een keuzelijst, een website, boekenpakketten, lestips en feestmaterialen aan. Dat gebeurde in samenwerking met locus en de openbare bibliotheken, onderwijs, Boek.be, uitgevers en boekhandels.
Voor de gelegenheid werkten Stichting Lezen en het WWF samen. Het WWF zorgde voor achtergrondinformatie op kindermaat bij titels uit de keuzelijst en verspreidde die lijst met het WWF-ledentijdschrift Panda. Scholen en bibliotheken die materiaal voor de Jeugdboekenweek bestelden, kregen er een WWF-affiche bij.
Met Savab, de vereniging van dierenartsen voor kleine huisdieren, stelde Stichting Lezen een kinderboekenpakket samen. 45 dierenartsen bestelden het pakket en installeerden een (voor)leesplek in hun wachtkamer. Dierenartsenpraktijk Iscavets in Overijse opende zijn leeswachtkamer bij de start van de Jeugdboekenweek. Karrewiet en Radio 1 maakten er een verslag van.
De Jeugdboekenweek “Ik trof zonet bij één van m’n klanten
jullie nieuwste Boekentips-brochure van de Jeugdboekenweek aan, ziet er écht schitterend uit, complimenten!”� Sally van LIBRIDIS
www.jeugdboekenweek.be
Jeugdboekenweek
Jeug
dboe
kenw
eek
is e
en p
roje
ct v
an S
ticht
ing
Lez
en. S
ticht
ing
Lez
en w
ordt
ges
ubsi
diee
rd d
oor d
e V
laam
se o
verh
eid
• ww
w.je
ugdb
oeke
nwee
k.be
• ill
ustr
atie
: Car
ll C
neut
• vo
rmge
ving
: Kri
s Dem
ey •
v.u.
Maj
o de
Sae
dele
er, F
rank
rijk
lei 1
30/4
, 200
0 A
ntw
erpe
n.
Stichting Lezen presenteer t
10 tot 25 maar t 2012
JEUGDBOEKENWEEK
Jeug
dboe
kenw
eek
is e
en p
roje
ct v
an S
ticht
ing
Lez
en. S
ticht
ing
Lez
en w
ordt
ges
ubsi
diee
rd d
oor d
e V
laam
se o
verh
eid
• ww
w.je
ugdb
oeke
nwee
k.be
• ill
ustr
atie
: Car
ll C
neut
• vo
rmge
ving
: Kri
s Dem
ey •
v.u.
Maj
o de
Sae
dele
er, F
rank
rijk
lei 1
30/4
, 200
0 A
ntw
erpe
n.
Stichting Lezen presenteer t
10 tot 25 maart 2012
JEUGDBOEKENWEEK
Jeug
dboe
kenw
eek
is e
en p
roje
ct v
an S
ticht
ing
Lez
en. S
ticht
ing
Lez
en w
ordt
ges
ubsi
diee
rd d
oor d
e V
laam
se o
verh
eid
• ww
w.je
ugdb
oeke
nwee
k.be
• ill
ustr
atie
: Car
ll C
neut
• vo
rmge
ving
: Kri
s Dem
ey •
v.u.
Maj
o de
Sae
dele
er, F
rank
rijk
lei 1
30/4
, 200
0 A
ntw
erpe
n.
Stichting Lezen presenteer t
10 tot 25 maar t 2012
JEUGDBOEKENWEEK
PRoJEcTEN VooR 6-12→ leesplezier aanmoedigen
2
13LEESBEVORDERINGSPROJEC TEN
100 boekentipsEen redactie van kinderboekenexperts stelde een keuzelijst samen van 100 boeken
over dieren. De keuzelijst verscheen in een geïllustreerde krant met een oplage
van 90.000 exemplaren. Die werd verspreid in scholen, bibliotheken en boekhandels
en onder leden van WWF.
Lestips op maatStichting Lezen zorgde per leeftijdsgroep en moeilijkheidsgraad voor een boeken-
pakket van 6 boeken met bijbehorende lestips. Dankzij een samenwerking met
Boek.be, uitgevers en boekhandelaars konden scholen de boeken voordelig aankopen.
Zo kwamen 9.000 boeken in klassen terecht. De lestips vonden de leraren gratis
op www.jeugdboekenweek.be.
De website van
de Jeugdboekenweek
kende in maart 2012
een recordaantal
bezoeken: 39.064.
14 woord voor woord, z in voor z in
6.308 lezers tussen 4 en 16 jaar namen in 2012 deel aan de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen. Ze lazen en beoordeelden per leeftijdsgroep elk 10 boeken. Tijdens een groot lezersfeest in deSingel in Antwerpen zetten zij hun favoriete auteurs in de bloemetjes.
In 2012 coördineerde Stichting Lezen 200 Kinder- en Jeugdjurycentra in 174 gemeenten. Stichting Lezen zorgde voor vorming en omkade-ring van de volwassen vrijwilligers die de plaatse-lijke leesgroepen begeleiden, liet boeken circuleren en verzamelde de stemmen van de juryleden.
www.kjv.be
Begeleiders Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen
Groep 5 en 6 van de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen
Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen“Dank jullie wel voor de hele dag en alle voorbereiding. Het was zoooo goed gedaan allemaal en wij hadden een heerlijk weekend. Het betekent veel voor makers om zo direct in contact te komen met lezers. Dankzij jullie.” Auteur Edward van de Vendel
PRoJEcTEN VooR 6-12→ leesplezier aanmoedigen
Meer dan 600 vrijwilligers
in heel Vlaanderen maken
de Kinder- en Jeugdjury mogelijk.
Galgenmeid
Jean-Claude van Rijckeghem& Pat van Beirs
15LEESBEVORDERINGSPROJEC TEN
Boeken kiezen Een nominatieteam van 51 vrijwilligers selecteerde per leeftijdsgroep de 10 boeken
die de juryleden lazen. Ze bekeken daarvoor alle Nederlandstalige en vertaalde kinder-
boeken die in 2011 werden uitgegeven. Voor hen, en voor recensenten van kinder-
boeken, organiseerde Stichting Lezen samen met De Leeswelp een vormingsdag.
KJV — ook voor kinderen met een visuele beperking of dyslexie
Voor het eerst konden in 2012 ook kinderen met een visuele beperking of dyslexie
meelezen met de Kinder- en Jeugdjury. Luisterpunt maakte van de boeken
Daisy-versies en groteletter-boeken.
8000
Aantal juryleden per lee�ijdsgroep
6000
4000
2000
0
2010 2011 2012
1270
1303
1558
1436
502239
1093
1288
1780
1438
574
364
1295
1534
1886
1454
581
269
14 – 16 jaar12 – 14 jaar10 – 13 jaar8 – 10 jaar6 – 8 jaar4 – 6 jaar
In aanwezigheid van Minister van Cultuur Joke Schauvliege ontmoetten 53 auteurs en illustratoren 1.436 juryleden en hun begeleiders op het lezersfeest.
16 woord voor woord, z in voor z in
Op vraag van de ministers van Cultuur en Onderwijs werkten Boek.be, cANoN Cultuur-cel en Stichting Lezen een parcours met auteursontmoetingen uit voor scholieren op de Antwerpse Boekenbeurs. Het scholenprogramma bestond uit een voortraject in de klas, een belevingstocht op de beurs en een Leescafé voor leerkrachten.
Aan het scholenprogramma namen 4.500 leerlingen uit 96 scholen deel. Het merendeel kwam uit de lagere school, daarnaast deden ook 35 secundaire scholen mee. 100 studenten uit de lerarenopleiding zorgden voor begeleiding. Aan het programma werkten ook 47 auteurs en illustratoren mee.
Scholenprogramma op de Boekenbeurs“Eerlijk gezegd: ik was behoorlijk zenuwachtig vanochtend. Maar het was een hele fijne ervaring. Sommige scholen hadden zich prima voorbereid, YouTube-filmpjes bekeken en enkele kinderen hadden het boek zelfs gelezen. Ik had een edelhertengewei mee- genomen om af en toe eens mee door de lucht te zwaaien en zo de aandacht vast te houden, maar dat bleek gelukkig niet nodig. Ook de jongens die zegden enkel van spanning te houden (naast de fans van Geronimo, De Grijze Jager en Urbanus), luisterden aandachtig. Dat net enkele van deze jongens wat later een boek wilden kopen, raakte me. En maakte me nog eens duidelijk waarom dit soort initiatieven zo waardevol zijn.” Auteur Jef Aerts, die deelnam aan het scholenprogramma voor lager onderwijs
PRoJEcTEN VooR 6-12→ leesplezier aanmoedigen
17LEESBEVORDERINGSPROJEC TEN
80% van de leerkrachten
is ervan overtuigd dat hun
leerlingen door het scholen-
programma meer zin in lezen
hebben gekregen. 84% van
de auteurs vindt de formule
voor herhaling vatbaar.
Studenten uit de lerarenopleidingen van KAHO Sint-Lieven Sint-Niklaas en KHLim in Hasselt begeleidden de scholieren tijdens het bezoek aan de beurs.
18 woord voor woord, z in voor z in
De Leesrace“Ik geef les in een school met veel taalzwakke leerlingen en wil hen
dolgraag leesplezier laten ervaren. Het is misschien voorbarig, maar ik durf te zeggen dat ik nu al resultaat van De Leesrace zie: het is opmerkelijk hoe hun schrijfvaardigheid verbetert. De directie merkt dat ook op. Maar het allerbelangrijkste: de leerlingen zijn supergemotiveerd en grijpen sneller naar een boek.”Rina Penasse, leerkracht Nederlands in Regina Mundi, Genk
www.deleesrace.be
De Leesrace
PRoJEcTEN VooR 12-18→ positieve leeservaringen realiseren
3
19LEESBEVORDERINGSPROJEC TEN
Bij het begin van het secundair onderwijs komt lezen onder druk te staan. Om afhaak-gedrag tegen te gaan, lanceerde Stichting Lezen in 2012 een nieuw project: De Leesrace. Leerkrachten dagen hun klas uit om een aantal opdrachten uit te voeren binnen een bepaalde tijd. Slagen de leerlingen hierin, dan levert de leerkracht een tegenprestatie. Alle klassen die meedoen, maken kans op De Leesrace-beker en tal van andere prijzen.
In het schooljaar 2012-2013 vond de eerste editie van De Leesrace plaats. Met de hulp van een denktank van onderwijsspecialisten werd het concept afgestemd op de noden van leerkrachten en leerlingen. Vijf proefscholen gaven Stichting Lezen feedback over de praktijk van het pilootproject.
Stichting Lezen zette voor deze eerste editie vooral in op promotie en bekend-making van het project bij zoveel mogelijk scholen. Er werden promotiepakketten met affiches en folders voor scholen en bibliotheken ontwikkeld, een website en een Facebook-pagina. Berichten werden verspreid via kanalen van partners, zoals VVKso, Klasse en cANoN Cultuurcel. Eind 2012 – met het schooljaar halfweg – waren er al 3.000 leerlingen en 200 leerkrachten geregistreerd.
Een lesuur boekenfuif, een dag lang lesgeven
als Astrid Bryan, een Gangnam-style dansshow,
taart voor de hele klas, een verrassingsact van de
leerkrachten Nederlands, een week geen huiswerk...
Leerkrachten verzinnen de origineelste dingen om
hun leerlingen ervan te overtuigen De Leesrace tot
een goed einde te brengen: www.deleesrace.be/blog.
De winnende klas krijgt de Leesrace-beker mee naar huis.
Eind 2012 – met het schooljaar
halfweg – waren er al 3.000 leerlingen
en 200 leerkrachten geregistreerd.
20 woord voor woord, z in voor z in
Er zijn boeken voor iedereen, ook voor jonge mensen ‘die niet graag lezen’. Samen met drie bekende Vlamingen daagt Stichting Lezen vijftienplussers in het technisch- en beroepsonderwijs uit om drie boeken te zoeken en lezen. Dat is méér dan in de leer-plannen voorgeschreven staat. Wie meedoet met de klas, kan een Bekende Vlaming op bezoek krijgen of wordt op andere manieren verwend.
Stichting Lezen ondersteunt de scholen en bibliotheken met een promotie-campagne, een handleiding, nieuwsbrieven, een website en een Facebook-pagina. Ze organiseert ook de prijsuitreiking.
De Weddenschap“Onze bib heeft drie klassen van SILA Westerlo overtuigd om mee
te doen met De Weddenschap. We hebben het lezen van de drie boeken in een creatief project gegoten en tonen alles op onze blog http://dewestelseweddenschap.blogspot.be. De leerlingen beginnen binnenkort aan hun derde boek en we sluiten het project in mei af met enkele workshops. We hopen natuurlijk om kans te maken op de mooie prijzen, maar het meedoen op zich is al zeker de moeite!” Kristien Verboven, bibliotheek Westerlo
www.deweddenschap.be
De Weddenschap
Acteur Bert Verbeke, actrice Lien Van de Kelder en MNM-dj Tom De Cock daagden jongeren uit om drie boeken te lezen.
PRoJEcTEN VooR 12-18→ positieve leeservaringen realiseren
21LEESBEVORDERINGSPROJEC TEN
Top 3 van de meest gelezen boeken
tijdens De Weddenschap 2011-2012
1. De hongerspelen van Suzanne Collins
2. De jongen in de gestreepte pyjama van John Boyne
3. Het Engelenhuis van Dirk Bracke
De Weddenschap: binnenkort ook voor anderstaligen
In 2012 vatte Stichting Lezen gesprekken aan met het Huis van het Nederlands,
de Centra voor Basiseducatie en de Centra voor Volwassenenonderwijs over
De Weddenschap², een variant van De Weddenschap voor anderstalige volwassenen.
In 2013 start in Antwerpen en Brussel een pilootproject.
Inspirerend!
De Weddenschap is gebaseerd op The Six Book Challenge van The Reading Agency,
een Britse leesbevorderingsorganisatie. Daarnaast werkten de ideeën van Reader
Development inspirerend. Sinds 2012 organiseert de Nederlandse Stichting Lezen
ook De Weddenschap.
Voor De Weddenschap 2011-2012 werkte Stichting Lezen
samen met VOCVO/Wablieft, scholen en bibliotheken.
Aan de editie
2011-2012 deden
2.202 leerlingen mee.
1.3.
2.
22 woord voor woord, z in voor z in
Stichting Lezen werkte in 2012 mee aan de Vlaams-Nederlandse Diorapthe Jongeren-literatuur Prijs. Deze literaire prijs zet boeken voor jongeren in de kijker en betrekt de jonge lezers bij de stemcampagne. Stichting Lezen zorgde voor de promotie van de prijs in Vlaanderen en voorzag ondersteuning voor het literatuuronderwijs.
De organisatie van de prijs was in handen van Stichting CPNB, Stichting Lezen
Nederland, CJP Vlaanderen, CJP Nederland, het Nederlands Letterenfonds,
de Nederlandse Taalunie, Stichting Dioraphte en Stichting Lezen Vlaanderen.
De Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs“... ‘en haar ogen waren groen en smal als kano’s’ (uit: De beginners van Rebecca Wolf). Een van de eerste beschrijvingen, die me heel het boek zijn bijgebleven...”Jan-Frederik Van Wijmeersch op www.facebook.com/jongerenliteratuur
“Net beginnen lezen in De boodschapper van Markus Zusak. Nog 9 uur tijd vooraleer ik in de les moet zijn...” Sarah Uvin op www.facebook.com/jongerenliteratuur
www.djp2012.org
Jongerenliteratuur
PRoJEcTEN VooR 12-18→ positieve leeservaringen realiseren
23LEESBEVORDERINGSPROJEC TEN
www.djp2012.org
Jongerenliteratuur
1. Beste vertaalde boek
volgens de vakjury.
2. Beste Nederlandstalige boek
volgens de vakjury.
3. Winnaar van de publieksprijs.1. 3.
2.
v.l.n.r. Winnaars Arjen Lubach, Anne-Gine Goemans, Paul Murray en vertaler Dirk-Jan Arensman.
24 woord voor woord, z in voor z in
Iedereen Leest wil lezers aanmoedigen om hun leeservaringen met andere lezers te delen. Centraal staan de website www.iedereen leest.be en de Facebook-groep www.iedereenleest.be – wat lees jij? Duizenden volwassen lezers vinden er informatie over boeken en auteurs en wisselen er hun leeservaringen uit.
Iedereen LeestAnnick Van Kenhove – 28 mei om 21:44:
“Ik heb destijds ook erg genoten van Oceaan van een Zee.”Katrin Van de Velde – 29 mei om 10:59:
“Dan raad ik je ook zijn Emmaüs en Zijde aan.”Annick Van Kenhove – 29 mei om 11:23:
“Zijde inderdaad! En nu we toch bezig zijn… nog eentje in dezelfde sfeer: De kleur van de hemel van James Runcie”Lezers wisselen leestips uit op de Facebook-groep
www.iedereenleest.be
www.iedereenleest.be – wat lees jij?
PRoJEcTEN VooR VolWAssENEN→ lezers inspireren
4
25LEESBEVORDERINGSPROJEC TEN
Iedereen Leest werkt nauw samen met NMBs. Op Valentijn verdeelde Stichting Lezen in verschillende treinstations een minibundel met kortverhalen, interviews en lees-tips over de liefde. Tijdens de zomer vond er in 4 stations een fotoshoot plaats voor treinreizigers. Zij konden op de foto met hun favoriete boek. Midden december kregen treinreizigers een literair verlanglijstje om hun favoriete cadeauboeken te noteren.
Elke week in MetroStichting Lezen en Metro werken samen aan een wekelijkse boekenpagina in Metro.
De Iedereen Leest-redactie levert boekrecensies en er verschijnt elke week
een interview met een lezende treinreiziger: Betrapt met een boek.
www.iedereenleest.be
is goed voor meer dan 8.500
leestips van lezers voor lezers
en 87.500 bezoeken.
De Facebook-pagina telt
7.400 leden.
PRoJEcTEN VooR VolWAssENEN→ lezers inspireren
26 woord voor woord, z in voor z in
Wereldboekendag23 april is Wereldboekendag. Op die dag schenkt Stichting Lezen bibliotheken, boekhandels en scholen een cadeautje. In 2012 was dat een affiche ontworpen door Kris Demey: Wor(l)ds. Die werd verspreid in een oplage van 2.800 exemplaren. Wie leestips of literaire evene-menten zocht, kon terecht op www.wereldboekendag.be.
www.wereldboekendag.be
PRoJEcTEN VooR VolWAssENEN→ lezers inspireren
Auteurslezingen“De afspraken verliepen volledig volgens plan. Poëzie blijft voor
gedetineerden een verrijkende kennismaking. Volgend jaar zal er een poëziewedstrijd georganiseerd worden met als thema Toekomst.”Gevangenis Leuven-Centraal
Met de Auteurslezingen wil Stichting Lezen boeken, auteurs en lezers van alle leef-tijden dichter bij elkaar brengen. Stichting Lezen biedt financiële en inhoudelijke steun aan organisatoren en beheert de lijst van beschikbare literaire auteurs en illustratoren.
Stichting Lezen coördineerde de Auteurslezingen van 2005 tot en met 2012. Eind 2012 bracht Minister van Cultuur Joke Schauvliege de Auteurslezingen onder bij het Vlaams Fonds voor de Letteren om ze beter in te passen in het bestaande subsidie-beleid voor auteurs.
In 2012 vonden er 2.368 lezingen plaats
met de financiële steun van Stichting Lezen.
www.auteurslezingen.be
27LEESBEVORDERINGSPROJEC TEN
Gedichtendag, elk jaar op de laatste donderdag van januari, zet scholen, bibliotheken en bedrijven aan om tijd te maken voor poëzie. Samen met Poetry International, de Nederlandse partner, biedt Stichting Lezen omkadering aan iedereen die poëzie in de kijker zet. Het thema van Gedichtendag 2012 was ‘Stroom’.
Out of Office PoetryVoor Gedichtendag 2012 ontwikkelde Stichting Lezen samen met reclamebureau
Leo Burnett Out of Office Poetry. Wie vanuit zijn mailbox een origineel afwezigheids-
bericht wilde sturen, kon daarvoor een gedicht gebruiken van Joke van Leeuwen,
Stijn Vranken, Lies Van Gasse of Ester Naomi Perquin. De Out of Office Poetry
werd op www.gedichtendag.org ruim 11.000 keer bekeken.
GedichtendagbundelElk jaar maakt een Vlaamse of Nederlandse dichter de Gedichtendagbundel.
In 2012 werd die geschreven door Joke van Leeuwen. De bundel, ‘Half in zee’,
stond wekenlang in de top van de bestverkopende boeken. Luisterpunt
maakte de bundel toegankelijk voor personen met een leesbeperking.
Gedichtendag“Een dag waarop poëzie wat extra aandacht krijgt, is nodig. Het is goed dat mensen er op zo’n manier mee geconfronteerd
worden, want je ziet toch dat het genre nog vaak bekeken wordt als een zijbeukje van de rest van de literatuur.”Joke van Leeuwen, in: Metro, 23 januari 2012
PRoJEcTEN VooR VolWAssENEN→ lezers inspireren
De poëzielessen op de website
werden 66.876 keer gedowload.
420 initiatiefnemers registreerden
er hun activiteit.
www.gedichtendag.com — Gedichtendag
Aanspreekpunt
Leesbevordering, hoe doe je dat? Stichting Lezen wil haar kennis over leesbevordering en jeugdliteratuur delen met een breed netwerk van professionele lees- bevorderaars en geïnteresseerde lezers. Daarom geeft Stichting Lezen leesadvies en boekentips, zet ze in op de deskundigheidsbevordering van leerkrachten (in opleiding), bibliotheekmedewerkers en andere bemiddelaars, reflecteert ze op de rol van lezen en literatuur in onze maatschappij en geeft ze het Vlaamse leesbevorderingsbeleid mee vorm.
30 woord voor woord, z in voor z in
Boekenzoekerwww.boekenzoeker.org is een website met leestips en -inspiratie voor iedereen tussen 0 en 18 jaar. De kans op een positieve leeservaring is groter als bezoekers een boek vinden dat echt bij hen past. Daarom vinden ze hier tips op basis van hun interesse.
In 2012 vervolledigde Stichting Lezen de Boekenzoeker met een luik voor de allerjongsten.
Stichting Lezen verspreidt leestips voor lezers en professionelen, kinderen en volwassenen, en voor elk lezersprofiel.
In 2012 werd www.boekenzoeker.org 277.999 keer bezocht.
Een bezoeker downloadde gemiddeld 20,87 pagina’s
en bleef gemiddeld 6 minuten en 6 seconden op de site.
www.boekenzoeker.org
Boekenzoeker.org
lEEsADVIEs VooR JoNG EN ouD
120.000
Boekbaby’s: een groeiend verhaal van kansen geven.
15.000
10.000
5000
0
2008 2009 2010 2011 2012
2066
Babypakketten Peuterpakketten
8255 829010.960
12.690
240
3720 3570
3950
7270
1500
Aantal titels op www.boekenzoeker.org
1125
750
375
0
BZ0+(sinds 2012)
BZ8+(sinds 2009)
BZ12+(sinds 2010)
BZ15+(sinds 2007)
8000
Aantal juryleden per lee�ijdsgroep
6000
4000
2000
0
2010 2011 2012
Ik gebruik www.voorlezen.be voor…
andere2,05%
boekentips71,04%
voorleestips63,39%
agenda van voorleesactiviteiten
14,75%
praktijkvoorbeelden50,55%
info over het Jaar van het voorlezen
31,83%
bijbestellingen van campagnemateriaal
12,84%
Collectie 2012: 14.125 titels Werkingsbudget Stichting Lezen
Gebruikers van de bibliotheek van Stichting Lezen
1270
1303
1558
1436
502239
1093
1288
1780
1438
574
364
1295
1534
1886
1454
581
269
1185
117 180
1301
1076
151
621 621
339017,35%
82,65%9412
53,5% 46,5%
1323
Kinder- en jeugdliteratuurLiteratuur en tijdschri�en voor volwassenenMonografieën, naslagwerken, vaktijdschri�en, knipselmappen
Totaal aantal titels Nieuwe titels 2012
14 – 16 jaar12 – 14 jaar10 – 13 jaar8 – 10 jaar6 – 8 jaar4 – 6 jaar
StudentenProfessionelen
SubsidiesEigen inkomsten
31a aNSPREEkPuNT
Boekenzoeker 0+: Sara over De slimme kat van Ayano Imai:
“Beste heer/mevrouw die het boek geschreven heeft. Het is een leuk boek
en ik ben fan van u.”
Boekenzoeker 8+: Boekenworm over Smaragd van John Stephens:
“Ik geef je het advies om het boek te lezen, ook al heeft het geen tekeningen! Echt
superspannend, en als je dan naar beneden moet om iets te doen, wil je bijna niet!!!”
Boekenzoeker 12+: Sahara over Girl power van Terence Blacker:
“Hallo, ik moet voor Nederlands op een schooljaar maar drie boeken lezen! En ik heb
al meer boeken gezien die mij interesseren! Jullie denken nu: ‘Amai, wat komt die hier
doen op deze website als ze verschiet dat er haar meer boeken interesseren dan ze
moet lezen!’ Maar voor mij is dat een wonder want ik lees meestal alleen als het moet!
Besluit: ik ga dit boek zeker lezen voor Nederlands maar nu er eerst nog aangeraken!”
Boekenzoeker 15+: Julien over De jongen in de gestreepte pyjama van Johan Boyne:
“Normaal lees ik helemaal niet graag, maar als je mij zo’n goed boek geeft, dan zal ik
nog vaak gaan lezen denk ik.”
Aan www.boekenzoeker.org wordt gewerkt met een Vlaams-Nederlandse redactie per leeftijdsgroep. Steun komt er van Stichting Lezen Nederland en de Nederlandse Taalunie.
Leestips voor kinderenElke week maakt Stichting Lezen een leestip voor kinderen van 8 tot 12 jaar. Dit ‘Kinderboek van de Week’ wordt gepubliceerd door Ketnet (www.ketnet.be), Vlieg (www.uitmetvlieg.be), Bibnet (www.jeugdbib.be), treinkrant Metro (op de Kids-pagina), Klasse en Bednet. De leestip verschijnt ook op www.boekenzoeker.org en www.kjv.be.
Ook het driemaandelijkse cultuurtijdschrift Amuze (Provincie Antwerpen) en het Triple P-magazine (Provincie Antwerpen, in samenwerking met Kind & Gezin) maken in hun publicaties plaats voor jeugdliteratuurtips van Stichting Lezen. En verder verschijnen op de website van uitgeverij De Boeck maandelijks drie boekentips van Stichting Lezen voor elke graad van het secundair onderwijs.
lEEsADVIEs VooR JoNG EN ouD
32 woord voor woord, z in voor z in
Boekenzoeker-bladwijzer De Vlieg-actie 2012 van CultuurNet moedigde kinderen aan om in de zomermaanden een bezoek te brengen aan de bibliotheek, het cultuurcentrum of het museum via een grootschalige schattenjacht. Stichting Lezen zorgde voor een dimensie rond boeken en lezen. 40.000 deelnemende kinderen kregen een Boekenzoeker-bladwijzer in hun bibliotheek. Met de bijbehorende wedstrijd vielen 100 boeken te winnen.
Leestips voor volwassenenDe Iedereen Leest-redactie verzorgt sa men met Metro de wekelijkse boeken-rubriek in de krant. Die wil een breed en divers publiek van treinreizigers aan-spreken en heeft oog voor alle genres. De rubriek is wekelijks opgebouwd rond een aantal recensies en een vaste rubriek
‘Betrapt met een boek’: een interview waarin een reiziger vertelt wat hij aan het lezen is.
Bij speciale gelegenheden (Gedichtendag, Voorleesweek, Wereldboekendag) wordt er ruimte gemaakt voor meer uitgebreide achtergrondstukken en interviews.
lEEsADVIEs VooR JoNG EN ouD
33a aNSPREEkPuNT
Wie goed op de hoogte is van het boekenaanbod en van interessante kinder- en jeugdauteurs kan zijn liefde voor boeken delen met anderen. Stichting Lezen geeft haar kennis door via een website en vorming voor professionelen.
Villa KakelbontWie informatie over jeugdliteratuur zoekt, kan terecht in de virtuele villa van Stichting Lezen: www.villakakelbont.be. De website verzamelt besprekingen van kinder- en jeugdboeken, auteurs-portretten, nieuws over kinder- en jeugdliteratuur en een blog. In 2012 telde de site 17.091 bezoeken per maand, 3.548 abonnees ontvingen maandelijks het e-zine van Villa Kakelbont.
In 2012 werd een grondige update en
vernieuwing van www.villakakelbont.be
voorbereid. Vanaf 2013 heet de site
www.jeugdliteratuur.org. Nieuw zijn
de handig doorzoekbare lestips.
KENNIs DooRGEVEN oVER JEuGDlITERATuuR
2
www.villakakelbont.be
34 woord voor woord, z in voor z in
Stichting Lezen deelt haar kennisVormingen Lerarenopleiding
Stichting Lezen biedt aspirant-leerkrachten vormingssessies jeugdliteratuur aan. Bedoeling is studenten kleuter-, lager of secundair onderwijs vertrouwd te maken met het boekenaanbod en hen te inspireren om met boeken te werken in de klas.
Op het programma staan een voorstelling van Stichting Lezen en haar lees- bevorderingsprojecten, een overzicht van het recente boekenaanbod voor kleuters, lager onderwijs of secundair onderwijs, een presentatie door een auteur of illustrator die zijn of haar werk voorstelt. Elke student krijgt een uitgebreide documentatiemap.
In 2012 kwam Stichting Lezen over de vloer in Xios Hasselt, Arteveldehoge-school Gent, KaHo Sint-Lieven Sint-Niklaas, Karel de Grote Hogeschool Antwerpen, Katholieke Hogeschool Kempen en Howest Brugge.
In totaal bereikten we afgelopen jaar zo’n 760 toekomstige leerkrachten, dat is 29% meer dan in 2011. De studiedag aan de Howest in Brugge werd gefinancierd door de Brugse Orde van den Prince.
Gastcolleges en studiedagen
Stichting Lezen verzorgde gastcolleges over leesbevordering voor de studenten Onderwijskunde van de Universiteit Gent, de studenten Informatie- en Bibliotheek-wetenschap van de Universiteit Antwerpen en de studenten Neerlandistiek van de Vrije Universiteit Amsterdam.
Haar nieuwe project De Leesrace lichtte ze toe aan het Netwerk Vakverantwoor-delijken Nederlands en het Netwerk Schoolbibliothecarissen op vraag van het VVKso. Met Stichting Lezen Nederland presenteerde ze de Gedichtendag-lessuggesties aan een publiek van leerkrachten uit het lager en secundair onderwijs op de Dag van het Literatuuronderwijs.
In samenwerking met locus organiseerde Stichting Lezen in 2012 ‘De Grote Verleiding’ voor bibliothecarissen en bibliotheekmedewerkers. Centraal stonden lezen en identiteitsvorming, leesbevorderingsprojecten en het belang van netwerken. Centrale gast was antropologe Michèle Petit.
KENNIs DooRGEVEN oVER JEuGDlITERATuuR
35a aNSPREEkPuNT
Stichting Lezen wil lerenStichting Lezen steekt ook haar licht op bij anderen. Zo was zij aanwezig bij…
...het Werkcongres van de Vlaamse Auteursvereniging (Antwerpen), het Symposium ‘Helden
en idolen’ (Tilburg), de Donderdag van de Poëzie georganiseerd door Stichting VSB Poëzieprijs
(Utrecht), het Congres Open University of Diversity (Hasselt), het Choke-congres ‘Moeten er
nog boeken zijn?’ (Antwerpen), de lezing ‘Writings and books. History and stories to enhance
rare books collections and to promote reading’ door Adriana Paolini (Antwerpen), de Uni ver -
siteit Antwerpen Taaldag (Antwerpen), de Kellendonklezing door Bart Moeyaert (Nijmegen),
de Leerstoel van Boek.be met Jane Davis, het Platform Literair Middenveld, de Studiedag
Young Adult-literatuur (Gent), de Kinderboekenbeurs in Bologna, het Congres van het Fonds
voor Cultuurmanagement (Antwerpen), de Studiedag Stichting Geschiedenis van de Kinder-
en Jeugdliteratuur in de Koninklijke Bibliotheek (Den Haag), de Annie M.G. Schmidtlezing door
Daan Remmerts-de Vries (Leiden), het Cultuurforum De Warande (Turnhout), de Staten-
Generaal ‘Taal is van Iedereen!’ (Limburg), Tatertaal door het Centrum voor Taal en Onderwijs
(Leuven), de VVBAD-studiereis (Zweden), het VRT-Cultuursalon (Brussel), het Sprookjes-
congres ‘The Fairy Tale Vanguard’ (Gent), het IBBY-Congres (Londen), de Middag van het
Kinderboek met de uitreiking van de Gouden Lijst (Amsterdam), Jeugd XL door LOCUS (Brussel),
de studiedag ‘Een tiener op je bord’ (Antwerpen), het Grimm-filmfestival door Cinema Zuid
(Antwerpen), de Studiedag Cultuureducatoren (Leuven), de Studiedag van de Nederlands-
Vlaamse Werkgroep Onderzoekers Jeugdliteratuur (Gent), het Schoolvak Nederlands (Brugge),
de Lezing ‘Filles et garçons : quelles représentations dans les albums pour la jeunesse?’
door Christian Bruel (Brussel) en de Dag van het Literatuuronderwijs (Rotterdam).
Stichting Lezen geeft adviesIn 2012 zetelden medewerkers van Stichting Lezen in…
... de jury van de Boekenleeuw, de jury van de Boekenpauw, de jury van de Jenny Smelik-IBBY-
prijs, de jury van de Prijs Oost-Vlaanderen voor Kinderliteratuur, de LOCUS-denktank Jeugd-
boekenweek, de Raad van Bestuur van het Taaluniecentrum NVT, de Algemene Vergadering
van de Luisterpuntbibliotheek, het BoekenOverleg, de Commissie Leesbevordering op het
Participatiedecreet, de Externe Adviesgroep Taalstimulering van Kind & Gezin, de Pitgroep
van Vitamine C, de Stuurgroep Wablieft-boeken, de Stuurgroep Sesamproject, de redactie van
De Leeswelp, de redactie van Bookbird, de redactie van Cobra.be, de Stuurgroep Onder zoek
Cultuur in de Spiegel van CANON Cultuurcel, de jury Projecten Innovatiefonds Lerarenopleidingen
van het departement Onderwijs en Vorming, en de Werkgroep Geïntegreerd Letterenbeleid.
36 woord voor woord, z in voor z in
Kunnen boeken de wereld veranderen? Waarom is het nodig dat zo-veel mogelijk mensen toegang hebben tot boeken? Is werkelijk alleen het beste goed genoeg? Elk jaar gaat Stichting Lezen over dit soort vragen in gesprek met collega’s uit het culturele en educatieve veld.
Tien jaar Stichting LezenGeen beter moment dan een tienjarig bestaan om een aantal gerenommeerde sprekers aan het woord te laten over hun visie op lezen en leesbevordering. Onder meer Guus Kuijer, Joke Schauvliege, Gerda Dendooven, Ronald Soetaert en Koen Jaspaert gingen in gesprek met 200 gasten tijdens een feestelijk colloquium.
Soirée BarbareHet cultuurlandschap van de 21ste eeuw ziet er anders uit dan voor-heen. De bewoners le ren, lezen en leven anders – zeker de jongsten onder hen. Hoe verhouden we ons hiertoe? Samen met Vitamine C en het Legermu seum organiseerde Stichting Lezen een denk- en debat-avond voor de cultuureducatievesector rond de essaybundel De Barbaren van Alessandro Baricco – in aan wezigheid van de auteur zelf.
NADENKEN oVER DE MAATscHAPPElIJKE PlEK VAN lEZEN
3
37a aNSPREEkPuNT
Leesbevordering is een zaak van cultuur, onderwijs en welzijn. Daarom neemt Stichting Lezen actief deel aan structureel overleg met verschillende sectoren: onderwijs (o.m. CANON Cultuurcel), cultuureducatie (o.m. Vitamine C), welzijn en opvoedingsonder- steuning (o.m. Kind & Gezin). Binnen de Letterensector neemt Stichting Lezen deel aan het BoekenOverleg.
In het BoekenOverleg bespreken afgevaardigden uit heel de letterensector beleids-kwesties. Voor de Minister van Cultuur is het BoekenOverleg het centrale aanspreekpunt voor de letteren en het boekenvak. Elk jaar organiseert het BoekenOverleg De Staat van het Boek, een studiedag over recente ontwikkelingen in de boekensector.
lEEsBEVoRDERING, BElEID EN oVERlEG
4
De Staat van het Boek trok in 2012 ruim 200 aanwezigen.
Bibliotheeken onderzoek
39
Stichting Lezen baseert haar eigen werking onder meer op de kennis die ze verzamelt in de bibliotheek van Stichting Lezen, bijvoorbeeld om een boekenlijst voor haar projecten samen te stellen of als basis voor de vormingen en studiedagen die ze organiseert. Deze wetenschappelijke bibliotheek omvat een rijke collectie kinder- en jeugdboeken maar ook vakliteratuur over leesbevordering en jeugdliteratuur als genre.
De bibliotheek De bibliotheek is er niet alleen voor Stichting Lezen zelf. Ook studenten en professionelen kunnen er terecht met vragen, of het nu gaat om iemand die een masterscriptie schrijft over gendergelijkheid in kinderboeken, een docent die een les voorbereidt over de geschiedenis van de jeugdliteratuur of een recensent die meer wil weten over de stijgende belangstelling voor Young Adult-literatuur. In 2012 behandelde de bibliotheek van Stichting Lezen een 500-tal vragen.
De bibliotheek van Stichting Lezen
DE BIBlIoTHEEK VAN sTIcHTING lEZEN
1
20.000
Boekbaby’s: een groeiend verhaal van kansen geven.
15.000
10.000
5000
0
2008 2009 2010 2011 2012
2066
Babypakketten Peuterpakketten
8255 829010.960
12.690
240
3720 3570
3950
7270
1500
Aantal titels op www.boekenzoeker.org
1125
750
375
0
BZ0+(sinds 2012)
BZ8+(sinds 2009)
BZ12+(sinds 2010)
BZ15+(sinds 2007)
8000
Aantal juryleden per lee�ijdsgroep
6000
4000
2000
0
2010 2011 2012
Ik gebruik www.voorlezen.be voor…
andere2,05%
boekentips71,04%
voorleestips63,39%
agenda van voorleesactiviteiten
14,75%
praktijkvoorbeelden50,55%
info over het Jaar van het voorlezen
31,83%
bijbestellingen van campagnemateriaal
12,84%
Collectie 2012: 14.125 titels Werkingsbudget Stichting Lezen
Gebruikers van de bibliotheek van Stichting Lezen
1270
1303
1558
1436
502239
1093
1288
1780
1438
574
364
1295
1534
1886
1454
581
269
1185
117 180
1301
1076
151
621 621
339017,35%
82,65%9412
53,5% 46,5%
1323
Kinder- en jeugdliteratuurLiteratuur en tijdschri�en voor volwassenenMonografieën, naslagwerken, vaktijdschri�en, knipselmappen
Totaal aantal titels Nieuwe titels 2012
14 – 16 jaar12 – 14 jaar10 – 13 jaar8 – 10 jaar6 – 8 jaar4 – 6 jaar
StudentenProfessionelen
SubsidiesEigen inkomsten
40 woord voor woord, z in voor z in
De bibliotheek bezoekenStudenten en professionelen die op zoek zijn naar informatie over jeugdliteratuur
of leesbevordering, kunnen de bibliotheek van Stichting Lezen bezoeken op afspraak.
Samenwerking met de ErfgoedbibliotheekOm de 10 jaar brengt Stichting Lezen de jeudliteratuurcollectie over naar de Erfgoed-
bibliotheek Conscience. In 2012 verhuisden er zo 454 kinder- en jeugdboeken van
vóór 2000, en 193 Zuid-Afrikaanse kinderboeken. Zo komt er weer plaats vrij voor
recentere titels.
RecensentendagSamen met het tijdschrift De Leeswelp organiseerde de bibliotheek van Stichting
Lezen in 2012 een studiedag voor recensenten en nominatielezers van de Kinder-
en Jeugdjury. Een 70-tal professionelen en vrijwilligers namen deel.
DE BIBlIoTHEEK VAN sTIcHTING lEZEN
41BIBL IOThEEk EN ONDER zOEk
Stichting Lezen verzamelt onderzoek over leesbevordering en jeugdliteratuur. Waar mogelijk, neemt ze zelf ook het initiatief. Daarnaast vindt er elk jaar een evaluatieonderzoek plaats naar één van de eigen leesbevorderingsprojecten. In 2012 lag de focus op de leeftijdsgroep 0 tot 6 jaar.
Voorleespeiling2013 is in heel Europa Jaar van het Voorlezen. Samen met Stichting Lezen Nederland en de Nederlandse Taalunie peilt Stichting Lezen naar de voorleescultuur in Vlaanderen en Nederland. Onderzoeksbureau GfK voerde de eerste meting uit eind 2012, resultaten verschijnen in de loop van 2013.
Boekbaby’s: impact en effectHeeft het project Boekbaby’s invloed op de interactie tussen ouders en kinderen? Gaan gezinnen die deelnemen aan Boekbaby’s vaker naar de biblio-theek? Bereiken de Boekbaby’s-materialen hun doel? Op vraag van Stichting Lezen en het Beleidsdomein Cultuur, Jeugd, Sport en Media werkt het Centrum voor Taal en Onderwijs dit onderzoek uit in 2012 en 2013.
De Boekenboot onderzochtGedurende twee jaar financierde het Fonds van bpost voor Alfabetisering De Boekenboot, een nevenproject van Boekbaby’s dat zich richt op kwetsbare gezinnen. In 2012 evalueerde het Fonds het project. Daaruit blijkt dat zowel de begeleiders als de gezinnen zelf veel aan het project hadden: het liet hen het belang van boeken voor jonge kinderen ondervinden.
oNDERZoEK2
Stichting Lezen internationaal
In de hele wereld zijn mensen en organisaties bezorgd om het welzijn en de opvoeding van kinderen. Over de hele wereld zien wij organisaties die zich inzetten voor cultuur en cultuuroverdracht aan ( jonge) mensen. Ook op het specifieke terrein waarop Stichting Lezen zich beweegt, vinden wij bekwame en gedreven partners.
Het rapport van de European High Level Group on Literacy formuleerde nuttige aanbevelingen om de geletterdheid van de Europese bevolking in positieve zin te beïnvloeden. We bespreken die bevindingen in onze contacten met internationale partners en integreren ze in onze eigen projecten.
152
3053
7028
45
24
9
64
413444 35 12 29 4
47
325 67
6463171 77 56 6337762317
21 75 48
20 38 40 55
10 72 15 26 78 69
543 5750 60
58
51 61
27
16 39
33 66 79
32 19
28 68
754131442 18 11
49 747359
22
65
wOORD VOOR wOORD, z IN VOOR z IN44
45STIChT ING LEzEN INTERNaTIONa aL
53 P
ales
tina
54
Per
u 55
Pol
en
56 P
ortu
gal
57
Roem
enië
58
Rus
land
59
Rw
anda
60
Ser
vië
61
Slov
akije
62
Slo
veni
ë 63
Spa
nje
64 T
haila
nd
65 T
sjec
hië
66 T
unes
ië
67
Turk
ije
68 U
rugu
ay
69 V
enez
uela
70
Ve
reni
gde
Ara
bisc
he E
mira
ten
71
Vere
nigd
Kon
inkr
ijk
72
Vere
nigd
e St
aten
73
Za
mbi
ë 74
Zu
id-A
frik
a 75
Zw
eden
76
Zw
itse
rland
1 A
fgha
nist
an
2 A
rgen
tini
ë 3
Arm
enië
4
Aus
tral
ië
5 A
zerb
eidz
jan
6 Be
lgië
7
Boliv
ië
8 Br
azili
ë 9
Cam
bodj
a 10
Ca
nada
11
Ch
ili
12
Chin
a 13
Co
lom
bia
14
Cost
a Ri
ca
15
Cuba
16
Cy
prus
17
D
enem
arke
n 18
Ec
uado
r 19
Eg
ypte
20
Est
land
21
Fi
nlan
d 22
Fra
nkri
jk
23 D
uits
land
24
Gha
na
25 G
riek
enla
nd
26 H
aïti
IBBY
-lan
den
46
Ned
erla
nd
St
icht
ing
Leze
n 71
Ve
reni
gd K
onin
krijk
Book
trus
t 23
D
uits
land
Stift
ung
Lese
n 56
Po
rtug
al
N
atio
nal R
eadi
ng P
lan
76
Zwit
serla
nd
In
stit
ute
for
Child
ren’
s
and
Yout
h M
edia
77
Zu
id-T
irol
Lese
Foru
m
51
Oos
tenr
ijk
Bu
chkl
ub d
er Ju
gend
65
Ts
jech
ië
Co
mpa
ny o
f th
e A
ssoc
iati
on
of
Cze
ch B
ooks
elle
rs
an
d Pu
blis
hers
eu*r
ead
part
ner
s
78
Cura
çao
stIc
htIn
g n
ana
55 P
olen
33
Ital
ië
67
Turk
ije
30 I
ran
61
Slov
akije
79
Mar
okko
56 P
ortu
gal
24 G
hana
lan
den
dIe
dee
lnem
en
aan
het
pIl
oot
pro
ject
Inte
rnat
Iona
le B
IBlI
othe
ek
27
IJsla
nd
28 I
ndia
29
Ind
ones
ië
30 I
ran
31
Ierla
nd
32 I
sraë
l 33
It
alië
34
Jap
an
35 K
orea
(rep
ublie
k)
36 K
oew
eit
37
Kroa
tië
38 L
etla
nd
39 L
iban
on
40 L
itou
wen
41
M
alei
sië
42 M
exic
o 43
M
olda
vië
44 M
ongo
lië
45 N
epal
46
Ned
erla
nd
47
Nie
uw-Z
eela
nd
48 N
oorw
egen
49
Oeg
anda
50
Oek
raïn
e 51
O
oste
nrijk
52
Pak
ista
n
46 wOORD VOOR wOORD, z IN VOOR z IN
sTEuN AAN sTIcHTING NANA
Van 20-28 april werd het NANA-Kinderboekenfestival 2011-2012 gehouden op Curaçao. De auteurs Joke van Leeuwen en Anne Provoost gingen samen met de Curaçaose auteurs en storytellers Roland Colastica, Diana Lebacs, Guineta de Palm en Laura Quast optreden voor schoolkinderen in Teatro Luna Blou, de Bibliotheek en het Curaçaosch Museum. Stichting Lezen steunde dit festival.
NEDERlANDsE PARTNERs
Met Nederland deelt Vlaanderen de taal. Onze Nederlandse partners nemen daarom een speciale positie in binnen de internationale werking van Stichting Lezen. Met haar Nederlandse zusterorganisatie organiseert Stichting Lezen in 2013 de twee-jaarlijkse Scriptieprijs. In 2012 wisselden we ervaringen uit over Boekbaby’s, gaven we samen een lezing over De Weddenschap en bereidden we het Jaar van het Voorlezen voor, onder meer met een Vlaams-Nederlandse voorleespeiling. Voor die peiling kregen beide Stichtingen Lezen de steun van de Nederlandse Taalunie. Steun van de Taalunie krijgen ze ook voor de Vlaams-Nederlandse www.boekenzoeker.org.
Eu*READ www.eu-read.com
Stichting Lezen is stichtend lid van het Europese leesbevorderingsplatform EU*Read. Tweemaal per jaar komt de groep samen voor overleg omtrent onderzoek, projectwerking en beleid. In 2012 stonden de ontwikkelingen met digitale media en de uitwerking van het internationale Jaar van het Voorlezen in 2013 op de agenda.
IBBY www.ibby.com — IBBY-Vlaanderen
IBBY is een internationaal netwerk van kinderboekenspecialisten uit 76 landen. Het wil kinderen – ook in ontwikkelingslanden – toegang geven tot kwaliteitsvolle jeugdliteratuur en de internationale deskundigheid over kinder-literatuur bevorderen. Stichting Lezen is de afgevaardigde voor Vlaanderen.
Landen die lid zijn van IBBY houden elkaar op de hoogte via nieuwsbrieven, ontmoeten elkaar op de Boekenbeurs van Bologna en op een tweejaarlijks congres.
47ST IChT ING LEzEN INTERNaTIONa aL
Tijdens het laatste congres in Londen presenteerde Stichting Lezen haar ervaringenmet De Weddenschap en Boekbaby’s.
Ook binnen Vlaanderen zelf is er een IBBY-werking. IBBY-Vlaanderen werft leden en biedt hen activiteiten aan, zoals een bezoek aan de Kinderboekenbeurs van Montreuil. Verder nomineert IBBY-Vlaanderen auteurs en illustratoren voor belangrijke internatio-nale prijzen: de Hans Christian Andersen Award en de Astrid Lindgren Memorial Award. IBBY-Vlaanderen is ook redactielid van Bookbird, het wetenschappelijke IBBY-tijdschrift.
PIlooTPRoJEcT INTERNATIoNAlE BIBlIoTHEEK – NIEuW VooR 2013!
IBBY-Vlaanderen beseft dat ook in onze regio niet alle kinderen toegang hebben tot kwaliteitsvolle jeugdboeken, in het bijzonder de kinderen voor wie Nederlands niet de eerste taal is. Stichting Lezen startte in 2012 daarom met de voor-bereidingen van een nieuw project dat prentenboeken uit andere culturen inleest in de oorspronkelijke taal en naar het Nederlands vertaalt. Anderstalige leerlingen, nieuwkomer of al langer in België, herkennen hun thuistaal en kunnen hun culturele achtergrond delen met hun klasgenoten. Bij het project hoort een website met lestips.
Mensen & cijfers
49
coMMuNIcATIE
Stichting Lezen is op heel wat plekken terug te vinden met leesinspiratie, projecten en informatie over leesbevordering en jeugdliteratuur. De website www.stichtinglezen.be biedt een overzicht van de werking, daarnaast heeft elk project ook een eigen website met specifieke informatie. Stichting Lezen verstuurt een maan-delijkse nieuwsbrief, is actief op sociale media en onderhoudt verschillende blogs.
BuDGET
Stichting Lezen Vlaanderen is een vzw die in 2002 werd opgericht door de Minister van Cultuur. In 2008 werd ze ondergebracht in het Participatiedecreet. Elk jaar dient Stichting Lezen een geactualiseerde begroting in bij het Agentschap Kunsten & Erfgoed. Die is gebaseerd op de meerjarenbegroting bij het beleidsplan 2012-2015 en wordt gecontroleerd door het Ministerie van Financiën.
Stichting Lezen werkt met een dubbele boekhouding en een externe boekhouder. De boekhouding wordt jaarlijks onderworpen aan de controle van een onafhankelijke bedrijfsrevisor (Ernst & Young). Het werkingsbudget bedroeg in 2012 1.643.801,72 euro.
Werkingsbudget Stichting Lezen
17,35%
82,65%
SubsidiesEigen inkomsten
De eigen inkomsten van Stichting Lezen bedroegen in 2012 17,35% van het totale budget.
50 woord voor woord, z in voor z in
MEDEWERKERs IN 2012
Tine Kuypers, Eva Devos, Griet Loix, Els Mannaerts, Els Michielsen, Sofie Noyen,
Majo de Saedeleer, An Stessens, Sarah Van Tilburg, Fieke Van der Gucht, Rune Buerman,
Sofie Dewulf, Tania Van Acker, Simon Bequoye.
AlGEMENE VERGADERING EN RAAD VAN BEsTuuR
Kevin Absillis
Majida Bellal
Chris Boudewijns
Jan Braeckman
Karla De Ceulener
Wim De Mont
Carl De Strycker
Brenda Froyen
Ilke Froyen
Nele Hendrickx
Filip Huysegems
Eva Jacobs
Koen Jaspaert
Vanessa Joosen
Annemie Leysen
Betty Mellaerts
Silvie Moors
Ivo Moyersoen
Jeroen Overstijns
An Renard
Joris Rossie
Ann Schatteman
Claude Scheldeman
Ronald Soetaert
Yvonne Steinberger
Rik Torfs
Jan Van Coillie
Ria Van Daele
Kris Van den Branden
Leen Van Dijck
René Van Loon
Fransien Vandermeersch
Bruno Vanobbergen
Eric Vanthillo
Marc Vanvaeck
Jo Vermeulen
De namen in blauw zijn ook lid van de Raad van Bestuur. In 2012 nam Joris Rossie ontslag
uit de Raad van Bestuur en Luk Verlackt nam ontslag uit de Algemene Vergadering.
DANK AAN DE REDAcTIEs, KlANKBoRDGRoEPEN EN EXTERNE MEDEWERKERs!
Klankbordgroep Boekbaby’s/Boekenboot
Ilona Plichart Eva Jacobs Michèle Van Elslander
Stuurgroep onderzoek Boekbaby’s
Tine Rommens
Herlinde De Vos
Rita De Graeve
Bruno Vanobbergen
Hilde Vandormael
Voorlezen
Redactie boekentips
Frederika Van Wing Ilona Plichart
51mENSEN & C I JfERS
Klankbordgroep Voorleesweek
Hilde Marichal
Els Pauels
Herlinde De Vos
Hester Hulpia
Natalie Sas
An Valckenborghs
Liesbet Van Tendeloo
Dirk Terryn
Said Dnoub
Alida Pierards
Els Moonen
An Lippens
Sofie Teck
Babs Van Tilburg
Vanja De Hertogh
Frederic Vercaemst
Jeugdboekenweek
Redactie boekenpakketten en lestips
Ingrid Antheunis
Hedwige Buys
Sofie Daniëls
Miek Driessen
Joke Gevaert
Katrien Goeman
Ariane Moreels
Stijn De Paepe
Nathalie Serraris
Raf De Smedt
Inge Umans
Veerle Verbruggen
Redactie Jeugdboekenweekkrant
Coosje van der Pol Anne-Marie Tassier Tine Verachten
Kinder- en Jeugdjury
Nominatielezers KJV (2011-2012 en 2012-2013)
Eefje Anthoni
Miche Bekaert
Wendy Benoy
Katrijn Bombeke
Hilde Buysse
Delphine Cattrysse
Jolien Cousyns
Ronny Creygelman
Marjan Daemen
Tine De Vrieze
Ann Debecker
Els Debuyck
Caroline Decadt
Maarten Dupont
Laure Evers
Heidi Galloo
Karin Ghysens
Hilde Goris
Magali Haesendonck
Christel Hoevelinck
Sarah Knaepkens
Sonia Lagappe
Astrid Leyssens
Marja Maassen
Cindy Mergits
Ilse Moens
Maya Perkisas
Nadia Qureshi
Heleen Rijckaert
Roger Riské
Liese Stuer
Anne-Marie Tassier
Katrien Temmerman
Gerda Tersago
Ann Van de Sompel
Ria van de Streek
Marieke Van den Berge
Greta Van Rompaey
Mieja Van Thienen
Kaat Vanacker
Rita Vanderhaegen
Emilie Vanpeteghem
Tine Verachten
Caroline Verbruggen
Frederic Vercaemst
Nancy Vercamer
Simone Verheyen
Severine Verhulst
Karolien Vermeulen
Bert Wastijn
52 woord voor woord, z in voor z in
Selectieteams voor de buitenlandse boeken (2011-2012 en 2012-2013)
Stefan Bosmans
Ria de Schepper
Chris D’Hoest
Ann Foulon
Lien Fret
Jaap Friso
Mik Ghys
Karin Kustermans
Jürgen Peeters
Richard Thiel
Ilse Trimborn
Sandra van Bruinisse
Klankbordgroep De Leesrace
Redactie Handleiding voor leerkrachten
Stefanie Kennes
Denktank De Leesrace
Koen Van Geel
Stefanie Kennes
Katrijn Michielsen
Leen De Vroey
Jan Hauman
Wouter Coupé
Ann Schatteman
Proefklassen De Leesrace
Joke Bogaert
Dorine Vandendriessche
Sophie Vandenberghe
Frederick Timmerman
Lut De Lange
Veerle Geldof
Redactie Boekenzoeker.org
Boekenzoeker 0 +
Vanessa Joosen Inge Umans Wilma van der Pennen
Boekenzoeker 8 + en 12 +
Wilma van der Pennen
Mik Ghys
Jaap Friso
Frans Hoes
Lien Fret
Jürgen Peeters
Boekenzoeker 15 +
Ann Schatteman
Ilona Plichart
Johan Eeckhout
Peter Ceulemans
Pieter Vervloet
Cindy Mergits
Brecht Gunst
Ger Van Hoek
Anneke Depuydt
Annelies Vanden Bussche
Bart Van der Straeten
Tom Stessens
Metro-redactie Iedereen Leest
Roel Daenen
Astrid De Bruycker
Sarah De Vos
Steven Van Ammel
Heleen Rijckaert
Dennis Pauwels
Bart Van der Straeten
Kathelijne Lowel
Selm Wenselaers
Sieglinde Vanhaezebrouck
Stefaan Goossens
53mENSEN & C I JfERS
Commissie Auteurslezingen
Annemie Leysen
Johan Eeckhout
Carl De Strycker
Patrick Lateur
Edith Aerts
Ronald Grossey
Kakelbontblog – rubriek In de vitrine (boekentips)
Mik Ghys
Iris van Germeersch
Sofie Van der Ven
Annick Lion
Magali Haesendonck
Ellen Faes
Stuurgroep Internationale Bibliotheek
Sofie van Sande
Annemie Leysen
Wally de Doncker
Said Dnoub
Eva Jacobs
Patricia Civetti
Simone Janssens
Els Aerts
Djamila Bekkour
54 woord voor woord, z in voor z in
DANK AAN AllE PARTNERs VooR DE FIJNE sAMENWERKING!
•Amuze
•Anet(UA)
•AROP
•ABC (Art Basics for Children)
•Auteurs
•Bednet
•BibliotheekPermekeAntwerpen
•Bibnet
•Boek.be
•Boekhandels
•Booktrust,U.K.
•BuchclubderJugend,Oostenrijk
•BUSO Binnenhof
•CANON Cultuurcel
•CasaBlanca
•CentraalBoekhuis
•CentrumvoorTaalenOnderwijs
•ChristelijkeMutualiteiten(*)
•CinemaZuid
•CJP Nederland
•CJP Vlaanderen
•Cobra.be
•CompanyoftheAssociationof
Czech Booksellers and publishers, Tsjechië
•CultuurNetVlaanderen
•DeBoeck
•DeFoyer
•DeLeeswelp
•DeRodeAntraciet
•deSingelAntwerpen
•ErfgoedbibliotheekHendrikConscience
• FederatieCentravoorBasiseducatie
•Fonds van bpost voor Alfabetisering beheerd
door de Koning Boudewijnstichting (*)
•GO! Waasland en Brussel (*)
•Gezinsbond
•HETPALEIS
•HetSchoolvakNederlands
• IBBY
• IBBY-Nederland
• InstituteforChildren’sandYouthMedia,
Zwitserland
• Jekino
• Jeugdfilmfestival(*)
• Jommekeskrant
•KAHO Sint-Lieven Sint-Niklaas
•Ketnet
•KHLim Hasselt
•Kinderopvangendienstonthaalouders
Stad Antwerpen (*)
•Kind&Gezin,Consultatiebureaus
•Kind&Gezin,Inloopteams
•Klasse
• Leesweb
• Legermuseum
• LeoBurnettBrussels
• Leseforum,Zuid-Tirol
•LINC
• Lokalebesturen(*)
•LOCUS en de openbare bibliotheken
• Luisterpunt
•Maks
•McKinseyAntwerpen(*)
•Metro
•MAS
•NationalReadingPlan,Portugal
•NederlandsLetterenfonds
•NederlandseTaalunie(*)
55mENSEN & C I JfERS
•NMBS (*)
•OverlegBewaarcollectieskinderboeken
(Koninklijke Bibliotheek Nederland)
•Pedic(DiocesaanPedagogisch
Didactisch Centrum)
•Poëziecentrum
•ProvincieAntwerpen(*)
• Savab(SmallAnimalVeterinary
Association Belgium)
• ScoutelAntwerpen
• SocialistischeMutualiteiten(*)
• StichtingCPNB (Collectieve Propaganda
van het Nederlandse Boek)
• StichtingDioraphte
• StichtingLezenNederland
• StichtingNANA
• StichtingPoetryInternational(*)
• StiftungLesen,Duitsland
•Taaluniecentrum
•TriplePMagazine
•Uitgevers
•UniversiteitAntwerpen
•UniversiteitGent
•UniversiteitLeuven
•VAV (Vlaamse Auteursvereniging)
•VitamineC
•VlaamsFondsvoordeLetteren
•VlaamseProvincies(*)
•Vlieg(CultuurNetVlaanderen)
•VVB (Vereniging Vlaamse Boekverkopers)
•VBJK (Vernieuwing in de Basisvoorzieningen
voor Jonge Kinderen)
•VOCVO (Vlaams ondersteuningscentrum
voor het volwassenenonderwijs)
•VRT
•VSKO (Vlaams Secretariaat van
het Katholiek Onderwijs)
•VVKSO (Vlaams Verbond van
het Katholiek Secundair Onderwijs)
•Wablieft
•WWF (World Wide Fund For Nature)
(*) organisaties die ook financieel steunen via sponsoring, projectsubsidies of coproducties.
coloFoN
Stichting Lezen
Frankrijklei 130/4
2000 Antwerpen
www.stichtinglezen.be
++ 32 3 204 10 00
Stichting Lezen wordt gesteund door de Vlaamse overheid
en staat onder Hoge Bescherming van H. K. H. Prinses Mathilde.
Volg ons op Facebook:
Stichting Lezen Vlaanderen
Teken in op onze e-zines:
→ voor algemeen nieuws van Stichting Lezen via www.stichtinglezen.be
→ voor nieuws over jeugdliteratuur via www.jeugdliteratuur.org
Bezoekadres bibliotheek van Stichting Lezen
(enkel na afspraak):
Tabakvest 51
2000 Antwerpen
++ 32 3 201 00 30
Vormgeving: Kris Demey
V.U.: Majo de Saedeleer
Druk: Lithos Printing
Grafieken en foto’s: ©Stichting Lezen,
behalve grafiek p. 11 Marijke Vermeulen, cartoons p. 20 Nicolas Marichal,
foto p. 23 Stichting CPNB, foto p. 36 Vitamine C, foto p. 37 Carol Verstraete,
foto p. 40 Koen Broos.
Wettelijk depotnummer: D/2013/9654/2
Oplage: 800
Bekijk dit jaarverslag online op www.stichtinglezen.be.
ZINVOORZIN.