Jan Kochanowski(1530-1584)

życie i twórczośćPrzygotowanie:Marta WojciechowskaEwa DanielakPiotr Kłos

                                                

Zdjęcie Jana Kochanowskiego

Biografia poety

• Pierwszy polski poeta urodził sie w 1530 r. w Sycynie (ziemia radomska).

• Pochodził z rodziny szlacheckiej

Okres studiów

• Nauke i studia odbywał w Krakowie, w Królewcu i w Padwie.

• Zatrzymał się też na jakiś czas we Francji, między innymi w Paryżu.

• W 1559 roku na stałe powrócił do kraju, jako w pełni ukształtowany humanista i renesansowy poeta.

Okres dworski

• Kolejne 15 lat przeżył Kochanowski w otoczeniu dworu królewskiego i ówczesnych mo nowałdzców.

• Był jednym z sekretarzy królewskich Zygmunta Augusta na dworze w Krakowie.

Okres czarnoleski

• Ożenił się z Dorotą Ożenił się z Dorotą Podlodowską i osiadł Podlodowską i osiadł w Czarnolesie, gdzie w Czarnolesie, gdzie oddał się swojej oddał się swojej twórczościtwórczości.

• Zmarł 22 VIII 1584 w Zmarł 22 VIII 1584 w Lublinie, a pochowany Lublinie, a pochowany został w Zwoleniu. został w Zwoleniu.

Historia herbu KochanowskichKochanowscy herbu Korwin wywodzili się z Kochanowa koło Wieniawy w Radomskiem. Rodzina ta pierwotnie używała herbu Ślepowron, zaś herb Kruk wszedł w użycie w drugiej połowie XV w. Poeta J. Kochanowski obejmując w 1564 roku probostwo poznańskie przedstawił jako swój herb Kruka w czerwonym polu z pierścieniem w dziobie. Mało kto jednak wie że ten wielki polski poeata był mocno skoligacony z XV w. rodem szlacheckim zamieszkuącym nasze tereny. Matka Jana Anna urodzona w 1507 r. była córką Małgorzaty z Bąków, córki Zbigniewa Bąka (z Góry) herbu Zadora i współwłaścicielki majątków w Bąkowej Górze, Dębnie, Kalinkach i Zbyłowic. Małgorzata miała dwóch mężów Andrzeja z Dziebułtowa herbu Jelita z którym nie miała dzieci i Jakuba Białaczowskiego herbu Odrowąż. Z tego związku na świat przyszło pięcioro dzieci syn Andrzej i cztery córki wśród nich Anna matka poety.

Herb Ślepowron - Korwin Herb z okresu Dynastii Piastów. Rok powstania 1238. Ilość rodów: Herbem pieczętowało się 59 rodów. Opis: W polu błękitnem - podkowa srebna ocelami na dół z krzyżem kawalerskim złotym na barku, na którym zwrócony w prawo stoi czarny kruk trzymający w dziobie złoty pierścień. Nad hełmem w koronie taki sam kruk czarny jak na tarczy trzymający złoty pierścień w dziobie. Legenda herbowa: Brak informacji.

Fraszka• Fraszka - drobny utwór poetycki

wierszem, często o charakterze żartobliwym, oparty na dowcipnym pomyśle, będący odmianą epigramatu. Nazwę gatunkową wprowadził z włoskiego ("frasca" - drobiazg, głupstewko) Jan Kochanowski, który swoimi "Fraszkami" ustalił obowią-zujący wzór stylistyczny. Pierwowzór fraszek w literaturze polskiej dał Mikołaj Rej w "Figli-kach".

Fraszki Jana Kochanowskiego• Liczne fraszki Kochanowskiego charakteryzuje różnorodność:

- tematu (portreciki znajomych, zdarzenia, scenki obyczajowe, rozważania filozoficzne, iro-niczne refleksje, rozważania na temat własnej twórczości), - tonu (żartobliwe, humorystyczne, satyryczne, frywolne obok bardzo poważnych) - długości (od dwuwierszowych po kilkudziesięciowersowych), Skłonność do: - zwięzłości (zbliżenie do epigramatu), - wyraźnego wskazywanie zasadniczej myśli (pointa), - konsekwencji rytmicznej (rymy parzyste aa bb cc, półtorazgłoskowe, żeńskie.

Przykłady fraszek Jana Kochanowskiego

• "Na lipꔕ "Do gór i lasów"• "Ku Muzom"• "Na dom w Czarnolesie"• "Na zdrowie"• "Raki"

Pieśni

Jan Kochanowski wzorował się na

pierwszym twórcy pieśni, którym był

Horacy. Pieśni są w większości poważne, a ich tematyka poważna.

Zebrane w dwóch zbiorach

zatytułowanych „Księgi pierwsze” i „Księgi

wtóre”.

Przykłady pieśni Jana Kochanowskiego

• "Muza" • "Pieśń świętojańska o Sobótce"• "Pieśń XXV”- Hymn ("Czego chcesz od

nas, Panie, za Twe hojne dary...") • "Pieśń V”- ”Pieśń o spustoszeniu Podola"

Treny

Cykl liryków żałobnych dedykowanych zmarłej córce, Jan Kochanowski nazwał „ Trenami”.

Cykl liryków żałobnych dedykowanych zmarłej córce, Jan Kochanowski nazwał „ Trenami”.

Termin tren

• "Treny" to poemat epicedialny, czyli żale pośmiertne. Wśród gatunków funeralnych ("funus" - pogrzeb) poetyka antyczna zdecydowanie odróżniała epitafium od epicedium. Pierwsze określała jako krótki utwór żałobny w typie poważnego epigramatu, na tyle jednak zwięzły, by zmieścić się na kamiennym nagrobku.

Psałterz Dawidów

W 1579 ukazuje się Psałterz Dawidów w tłumaczeniu Kochanowskiego; nad dziełem tym pracował poeta osiem lat.

Odprawa Posłów Greckich

Tragedia napisana przez Jana Kochanowskiego jeszcze w okresie jego pobytu na dworze królewskim, wystawiona, po latach, w obecności króla Stefana Batorego, dla uświetnienia wesela Jana Zamoyskiego i Krystyny Radziwiłłówny. Dramat, skonstruowany w oparciu o reguły klasyczne.