jhabermas (riza gÜler)
TRANSCRIPT
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
1/96
1
Filizof-Sosyolog-Tarihi
HAZIRLAYAN: RIZA GLERDOKTORA RENCS
JRGENHABERMAS
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
2/96
2
TAKDM JRGEN HABERMAS ALIMALARI VE ESERLER
KAMUOYU, KAMUSAL ALAN, ZEL ALAN
LETMSEL EYLEM KURAMI
YAAM DNYASI VE SSTEM LETMSEL AKIL
LETMSEL EYLEM
DL PRAGMAT
KONUMANIN DEAL DURUMU
WEBER, MARKS, DURKHEIM, MEAD, PARSONS DEERLENDRME
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
3/96
3
KAYNAKLAR ERALP, A. ve di. Devlet, Sistem ve Kimlik. HABERMAS, J. (2002), Kamusalln Yapsal Dnm, letiim
Yay.
HABERMAS, J. (2001). letiimsel Eylem Kuram.
MARTNDALE, D. (1981). The Nature and Types of SociologicalTheory.
OLGUN, C.K. (2007). Jrgen Habermas: Kamusal Alann YapsalDnm, letiimsel Eylem ve Ge Kapitalizmin Doas, SosyolojiNotlar.
TANER, T (2008). Habermas Okumak.
WALLACE, R.A ve WOLF. A. (2004), ada Sosyoloji Kuramlar.
YILMAZ, H. (2006). Kamu, Kamu Otoritesi ve Devlet: HabermasnInda Trkiyeyi Dnmek., Kamusal Alan ve Trkiye.
YILDIRIM, Y. J.Habermasn letiimsel Eylem Kuram.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
4/96
4
JRGENHABERMAS
1929daGummersbach/Dusseldorf/Almanyadadomutur.41-42NaziGenlikrgt(NaziTravmas)1949-1954deGttingenveBonndaFelsefe.1956daFrankfurttaAdornonunasistan.1961de,32yanda,HeidelbergteFelsefeveSosyolojiProf.1964deFrankfurttakrssahibioldu.
Kaynak:-Martindale,D.(1981).TheNatureandTypesofSociologicalTheory.s.533-534.
-Wallace,R.AveWolf.A.(2004),adaSosyolojiKuramlar,s.199.-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.10.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
5/96
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
6/96
6
JRGENHABERMAS
FrankfurtOkulunun;
Adorno,HorkheimerveMarcusedansonrakienetkilidnrolmasnaramenilkkuakolaraktanmlananbudnrdenfarklbirizgideyeralmtr.
Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.10.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
7/96
7
JRGENHABERMAS
YetitiiFrankfurtekolndenfarklalmalaraimzaatmveonlarneletirelteorigeleneinidevamettirmeyip,kendi
kuramngelitirmitir.Emekliolmasnaramenzamanzamanhalaakademilerdederslervermektedir.
Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.10.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
8/96
8
ALIMALARIVEESERLER
Kendisini sonMarksistolaraknitelemesinekarn,hemenhereserinde Marksizmle diyaloga girmi, eletirmi ve zellikleMarksizminihmalettiistyapanalizleriyapmtr.
Weberin teorilerini de gelitirmeye almtr. letiimsel
Eylem Kuram adl eserinde Weberi k noktas olarakkullanmtr.
Bunlarnyansra;Kant,Durkheim,Mead,Garfinkel,Goffman,Austin veParsons gibi ou bir biriyleuzlamaz dnrlerin
teorilerini de zmleyerek, kendi kuramn oluturmas onunzgl bir niteliidir (Eklektizm ve Senkretizm ile sulanmancakzenginreferansilebirokilgininodaolmutur).
Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.10.
-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.11-16.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
9/96
9
ALIMALARI-ESERLER
Habermasn almalarnda (farkl alanlarla ilgilenmesiparalelinde)dnemselfarkllklarszkonusudur.
Kaynak:-Martindale,D.(1981).TheNatureandTypesofSociologicalTheory.s.533.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.35.
Kamusalln Yapsal Dnm
(1962):ilknemlialmasdr.MarburgniversitesindeDo.Tezi,
Kamuoyu, kamusal alan, zel alantartmalarn yaparak, siyaset teorisininen nemli eserlerinden birini ortayakoymutur.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
10/96
10
ALIMALARI-ESERLER
TeorivePratik(1963)somutbirtarihalmas.
deolojiOlarakBilimveTeknik(1968).ylnageldiimizdeise,artkHabermasn
ilgisibilgifelsefesiolmutur.Bilgivekaradlalmasnayervermiyenibirbilgiteorisioluturmayaalmtr.
MeruiyetKrizi(1973).
TarihiMateryalizminYenidenyaplandrlmas(1976).
Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,Sosyoloji
Notlar,s.10-11.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.93-94.
http://search.barnesandnoble.com/booksearch/imageviewer.asp?ean=9780807015278&imId=72725128 -
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
11/96
11
ALIMALARI-ESERLER
1981deletiimselEylemKuramnyaymlar.
amznKapitalidir.
FarklAlanlardaalmgibigzkse
de;TemeltezleriniortayakoyduuletiimselEylemKuramn(1981)yazmadannceyapttm
almalarngenelkuramnabirhazrlkveyauzunbirgiriolarakgrebiliriz.
http://search.barnesandnoble.com/booksearch/imageviewer.asp?ean=9780807015278&imId=72725128 -
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
12/96
12
ALIMALARIVETEMELKAVRAMLARI
Kamuoyu,KamusalAlan,zelAlan
letiimselEylemKuramveletiimselAkl
Yaamdnyasvesistemikilemi
Sistemanalizi(vekarlkletkileim)
Felsefe,BilimvekardeolojiOlarakTeknikveBilim
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
13/96
13
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.36.
lk nemli almas olan Kamusalln YapsalDnm(1962)nde;
Kamusallk ve Kamusal Alan kavramlarn aklamayaalrken,
BatAvrupada (ngiltere,AlmanyaveFransa) tarihevrimierisinde saptad kamusal alann belli bir zaman
dilimindenaslbiryapsaldnmeuradnkantlamayaalr.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
14/96
14
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58.
Habermasbukavramlarnkullanmndakibelirsizliktenszeder;
ayet kapal topluluklarnkinden farkl olarak herkese akiseler toplantlar kamusal olarak adlandryoruz, tpk kamusal
yerlerden,veyakamusalbinalardanszettiimizgibi. Ancaksaltkamusalbinalarlafbile,szkonusubinalarnherkeseakoluundantebireyiifadeediyor;hattabunlarnkamunungidigeliineakolmalarbilezorunludeildir;bunlar
devletin kurumlarn barndrrlar ve bizzat bu nitelikleri gereikamusaldrlar.Devletkamuerkidir.Busfatn,kendihukukunatabi olanlarn ortak kamusal selametini salama grevineborludur.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
15/96
15
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58.
rnein; birisinin bir bakas tarafndan kamu nndekabulnden sz edildii zaman, gene farkl bir anlam ortayakar,
kamusalln iine biraz kamusal tasvibin girdii bylesidurumlardan, temsili nitelikli bir g rer.
Eer birisi hakknda kamuya mal olmu bir ismi vardersek anlam gene baka bir yere kayar; bir nama, hatta
hrete sahip olmann salad bu kamusallk, nezihmuhitlerin var olduu eski devirlerden kalmadr.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
16/96
16
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kamusallk ve kamusal alan birbirine zt iki anlamda;Bir yandan ortak ve herkese akalanlar ifade ederken;
te yandan devlete ait, kamu grevlisi olmayanlarakapalmekanlar ifade etmektedir.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
17/96
17
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58.
Kamu ve zel Alan ayrmnn Kkeni Antik aaYunan Sitelerine uzanmaktadr.
Agora (Pazar yeri), mahkemeler,savalar,savaoyunlar bir kamusal alan(POLS) iinde birlikte..
Evlerinde (OKOS) de zel hayatlaryayorlard.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
18/96
18
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.37.
Antikada;Oikostaki (ev) yaam tarz ve aralar mahremiyet veutangalkkonusuvedaryakapalyken,buzgrvatandalarPoliste(kamusalalan)eitkoullardabirrekabetiindenvehretyapmayaalyorlard.
Vatandalarn Polisteki yerini, ev sahibinin Oikodespotes veyapaterfamilias stats belirliyordu. Ve bunlarn iktidar kendileriniayrlmkamusalalandastatsalyordu.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
19/96
19
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95.
Ortaadakamusal-zelayrmortadankalkyordu.
Senyr (Feodal senyr)lerin evleri bu dnemde de tm
hakimiyetilikilerininmerkeziolmayadevametti.
Ancak; feodal senyrn iktidar paterfamiliasnki gibikendineayrlmbiralanda(kamusalalan)statsalayan
biriktidartemellideildi.Hemkamusalhemdezelalandaayn trde iktidar yapsndan dolay feodal malikanelerhalindebirbtnlkoluturdu.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
20/96
20
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95. -Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.37.
Ortaada;iktidarlartemsililkesinedayanyordu.
Bu Temsil; bildiimiz anlamdaki, baka bir eyi (halk,
makam, yetki v.b.) temsil etme deildi. Bizzat iktidarn(feodal senyrn, kraln) kendi kendini somut olaraktemsiliydi.
Temsil iktidarn taycs tarafndan bizzat sergilenmekeklindeydi.Buhalkiintemsildeil,halknndetemsildi.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
21/96
21
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95. -Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.38.
Sarayhayatkamusal(kamuyaak)nitelikliydi.Hiyerarikbir yapda merasimle sergileniyordu. Krallar zel odalarakapanarakgizlivezelbiryaamsrdremiyorlard.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
22/96
22
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95. -Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.39.
Saray hayat; dou halindeki burjuva kltr nedeniyle 15.yydatamamendeiti.
Yeni bir saray adam tipini temsil eden bir grup insan (cortegiano,gentleman,honntehomme)oluturdu.
Temsilsistemikralsaraylarndamerkezileti.Taralbamszsoylular,feodalsenyrlertemsilniteliinikaybetti.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
23/96
23
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95. -Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.39.
Mutlak monarilerin kurulu sreci, temsili iktidardntrmeyebalad.Saraykamusalalanolarakherkeseakolanniteliinikaybetmeyebalad.
Turnuva, tiyatro, dans, bayram, merasim gibi etkinliklersaraya yakn yerlerde sergilenmeye balad. Bugsterilerde temsil edilen iktidar daha yce ve hametli
gsterilmeyebalad.
Mutlakmonariler dneminde artk temsil edilen devletlezletirilenmonarkniktidaryd.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
24/96
24
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95. -Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.39.
Sarayaristokrasisikendiasliktidarn(feodaldayanan)temsiletmektenkmvekrallntemsilineyardmcunsurolmutu.
15.yy-18.yyarasndakisretedevletioluturanbrokrasi
ve ordunun kuruluu ile ortaada kaybolmu olankamusal-zelayrm;yenidendomayabalad.
Krallk, senyrler ve kilise feodalitenin k ile trdetemsilyeteneinikaybetti.
Kapitalist ilikilerin gelimesi ile kamusal alann dndayenibirzelolanolumayabalad.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
25/96
25
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Habermas; burjuva kamusal alannn ortaya knkapitalist retim ilikilerinin gelimesi balamndazmlemitir.
BubirstyapalmasdrveHabermaskapitalistgeliimisadecekamusalalannoluumuveevrimierevesindeelealmtr.
Devlet mdahalesi ve merkantil kapitalizm doarken;basnn ve kamuoyunun da Pazar ilikilerinin bir parasolarakortayaktngstermeyealmtr.
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95. -Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.42.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
26/96
26
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
MERKANTALZM:16ve17.Yy.egemengr;
Ulusalgcnihracatfazlasylaartacaidi
Bu grten hareketle, ekonomik yaam dzenleyenhkmetuygulamalarveekonomifelsefesi.
Zenginlikverefah; sahipolduualtnvegmmiktarnabaldr.
hracat>thalatDticaretbilanosundafazlalk/zenginlikDevletmdahalesinormal.
Kaynak:-ORAN, Baskn (2009). Trk D Politikas., 114.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
27/96
27
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Feodalizm kp, yerine mutlakiyeti devletler kuruluncaortayakmtr.
e kar mdahale ve sanayileme, da kar isekorumaclkvardr.
erdemamulmallaradkmaliyetveyksekfiyatDarda kolonilerucuzhammaddekaynavepahalrnpazardr. Bu dnemde koloni sahibi ve dier devletlerinrekabetine kapatmak olmak nemlidir. G dengesinde
ordunekar.19.yylaisserfaire(braknyapsnlar)kapitalizmiilekt.
Kaynak:-ORAN, Baskn (2009). Trk D Politikas., 114.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
28/96
28
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kamusal alan diyince akla gelen tahsilli (kltrl)zmrelerin oluturduu aland. Buna, tahsilli zmreninkamusalalantemsili,yadaburjuvakamusununtemsilidediyebiliriz,
Bu sradan adamdan farkl bir anlaya sahip olmay daberaberindegetirince,ortaya kamuoyukavramkt(publicopinion). Sivil toplum denilen bu zmreye Habermas,burjuvakamualandemektedir.
Kamudiyetabiredilenkesimtahsillizmrelervedolaysylakamuoyudenileneydebuzmreninaklyrtmebiimleriydi.
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95. -Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.40.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
29/96
29
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Ordu, Brokrasi ve Adalet aygtnn rgtlenmesiSaray-Devletarasndakutuplamayayolam,
Krallklarartkdevlettenayrzelbiralanhalinegelmi,
Meslekiloncalardagelimeyebalayarak,devletkarsndasivilbirtoplumparasolmu,
Ortaan trde ve temsile dayanan kamusal alan tekeliortadan kalkarak, devletle zdeleen kamusal alankarsnabirdezelalan(siviltoplum)ortayakmtr.
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95. -Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.40.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
30/96
30
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95. -Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.44-45.
MutlakiyetiDevletle birlikteortaya kan burjuvaziyi zihinyaplarndakapsayacakekilde3ayaklbiryapolarakelealmtr:GEREK BURJUVAZ (Esnaf Loncalarnn zlmesi)YEN BURJUVAZ (Kraln otoritesi dnda kalm, ehirde gelienticaret, finans ve sanayi kapitalistleri. Gazete ve dergilerin aslokuyucu kitlesi (kamusu)bunlardr. Kamu dzeninin salnamasndave Merkantil siyasetle ve devletle ibirlii yaparak, ulusalekonomilerin gelimesineyardmc ara)GREV (kltrl) BURJUVAZS (Merkantil siyaseti uygulayan vekrallk brokrasisinin st makamlarn igal eden memurlar vehukukular- Alverimekanizmasnnrasyonellemesiarac)
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
31/96
31
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.45.
Sonuolarak;
1.Kapitalistretimbiiminegemenliineyolaantoplumsaldnm bir ok sosyal gcn (kral, saray adamlar,senyrler,esnaf loncalar,tccarlar,bankaclar,hukukular)ortakveeliiketkileimlerininrnolarakortayakt.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
32/96
32
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.45-46.
2. Saray brokrasisi mutlakyeti devleti yaratrken,burjuvaziyideglendirmi,bunakarlkkltrlburjuvadayenibirkamusalalanyaratarakmoderndevletinkuruluunakatkdabulunmutur.
3.Yenidenortayakandevletileburjuvakamusalalan,ikiliyapsierisinde,biryandankendinezgzel(siviltoplum)alan pekletirirken, dier yandan ulusal nitelik kazanmsosyoekonomik dzeni (kamu dzeni) genel ilgi ve karkonusuyapmtr.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
33/96
33
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.46.
4. Burjuva kamusal alan, devletle pazar ekonomisini
birletiren sreklikontratfikriniaklnszgecindengeirenbir okuyucu, dinleyici veya seyirci kitlesinin var olduunusayyor (kamu) ve toplumsal ilikileri deitirmenin balcaaracolaraktaBASINAgndermeyapyordu.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
34/96
34
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.46.
5.Devlet(asker-sivilbrokrasi)basnkontrolaltnaalmayaalrken, kltrl burjuvazi de ayn basn bir iletiim,zgrlk, ve eletiri alan ayrca iktidarn meruiyetinisalamayazorladbirforumolarakkabulediyordu.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
35/96
35
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.46-47.-Ylmaz,H.(2006).Kamu,KamuOtoritesiveDevlet:HabermasnIndaTrkiyeyiDnmek.,KamusalAlanveTrkiye(iinde),s,192-209.
5.Modernanlamdaki kamusallkvekamuoyudabusrecinsonucuolarakortayakmaktadr.
Kamu:Aklyrtenlerveyarasayonelmzakereciler topluluu.(Yanibtninsanlarvetoplumdeil)
Kamuoyu: Burjuva kamusalalanilesiyasiiktidar arasndakiara (medium) akl yrtmeninkamusalkullanmdr.Buiserasyoneliletiiminsosyolojiktemelidir.
Kamusallk/kamusal alan ise; kamunun bilgisine vetartmasnaakalandr.zelahslarnkendileriniilgilendiren
ortakbirmeseleetrafndaaklyrttklerirasyonel tartmayagirdikleri ortak bir kanaati, yani kamuoyunu oluturduklarsre,aravemekanlarntanmlandyaamalandr.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
36/96
36
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.46-47.
1775-1875dnemi:Kapitalizminliberala;
DevletleToplumnetbirbiimdeayrm,
Burjuva kamusalalan zgr bir tartma alan olarak ortayakmtr.
1873de kapitalizm krizi neticesinde devlet ve toplumyenidenbirlemeyevebirbirinenfuzetmeyebalad.
Devlet,toplumsallarken,Toplumdevletleiyor.
Yeni-Feodelleme Marksistlerbunuemperyalizmbalaltndainceliyor.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
37/96
37
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.63-64.
Habermas; emperyalizme (sermaye younlamas, tekelve oligopollerin ortaya k, finans kapital egemenlii,dnyaapndaPazarkavgasv.b.)iaretetmeklebirliktebukavramyadsmaktadr.
Yeni-merkantalizm dedii bu yeni sre, sosyal devletiolutururken te yandan ak ve zgr tartmaya temeltekiledenburjuvakamualangiderekortadankalkyorvebunun yerini, yapay yollarlaolumu,ve ynlendirilmibirkamuoyualyor.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
38/96
38
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.63-64.
Marksist kuramn emperyalizm olarak zmledii bukapitalistdnemi,emperyalizmkavramnkullanmadan,
Sermayeyounlamasvemerkezilemesi,
nsanlarn koullandrlm mal ve kltr tketicisi olduu birdnem olarak eletiriyor (ilanclk; rclame-publicit ile herocuktanbirtketiciyaratmak;aklnkamusalkullanm)
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
39/96
39
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.63-64.
Bykirketlerinhalklailikileralmalarnkamuynetimivebrokrasisidetaklitetmeyebalad.
Her toplumsal kategori, kamuoyunu genel karlargerekletirmek iin etkilemeye alyor ve kamusal-zeltmkararlarpazarlkilealnmayabalad.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
40/96
40
KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.63-74.
Bu yeni feodelleme (yeni-merkantalizm, kapitalizm)detpk eski feodal (ortaa) dnemde olduu gibi, bir eyitemsildeil,kendinibir eynndetemsilfikriyenidennplanakyordu(kamusaliletiim,kurumsalitibar)
Kamusalalanaikianlamverilebilir;
1)Aktartmaalan
2)Siyasalvesosyalgler tarafndanimaledilmibirolgu(sosyalpsikoloji,kitlepsikolojisiilekamuoyuyaratma)
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
41/96
41
LETMSELEYLEMKURAMI
Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.S,18-21.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.146-147.
FelsefeveSosyolojininibirliiniyanstanbireser.
Habermas nsznde; kuramn sadece teorik deil, aynzamandagncelkayglardandabeslendiinibelirtmektedir.
Habermasntespitettiigncelkayglaraslndakendisininifade etmedii post-modern durum ve kresellemesreciydi.
Kamusal alan almalarnda, analizlerini devletindzenleyici rol ve sosyal devlet olgusu zerine kurmuolanHabermasnbutespitleriadnkoymasadanemliydi.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
42/96
42
LETMSELEYLEMKURAMI
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.146-148.
Kuramn yaynland dnemde ngiltere ve ABDde YeniMuhafazakarlar(Neo-Con)iktidaragelmiti.
Neo-conlarn,sosyaldevletinPazarekonomisinikontrolalmasrecinetersdenzgrpiyasakltrnyenidencanlandrmaabalarsosyal-devleti kemirmeye balamt.Neo-conlaraduyduu kukuya ramen,sosyaldevletingeleceineolaninancylaeserinitamamlamtr.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
43/96
43
LETMSELEYLEMKURAMI
Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.S,20.
letiimseleylemkuram,sadecedilbilimselvebunazeminoluturacakolan
semiyotik,semantik,bir iletiimzmlemesideil,Habermasnkitabmntarihselgerekesidedii;
Batl toplumlarn i ilikilerinin sosyal devlet uzlamas temelinde kararlatrlmasna,giderek artansosyal psikolojik ve kltrelmaliyetlere cevapvermeye ynelik yazlm bir stkuramsalalmadr
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
44/96
44
LETMSELEYLEMKURAMI
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.149.
Kuram,Felsefevesosyalbilimlerinuyumuzerinekurulu.
Gnmzde; Felsefe; mutlak lardan, akn tzlerden,znelbilinlerdenhareketedenbirzihinselilemolmaz.
Varlk sorunu ve znel bilince dayanan bilgi kurammetafizikseltutarszlklariindemrntamamlamtr.
Artk Felsefe sadece kendi aralar ile gerei bulmayaalanaknbirdncetarzolmaktankmtr.
Farkl kkenli teorik paralarn uyumundan oluan birrasyonellikkuramumuduylayrtlenbirgerekaraynadnmtr.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
45/96
45
LETMSELEYLEMKURAMI
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.95.
Kamusalln oluumunu ve sosyoekonomik temelleriniirdeleyen Habermasn; Bilgi vekar balkl almasylatemelsorusuuydu:
Kapitalizmin liberal anda ortaya kanve19.yynsoneyreinde ak ve zerk tartma alan olma zelliinikaybeden kamusal alan daki dnmn felsef veepistemolojikplandakigelimelerleilikisinedir?
Bu alan yeniden ilevsel yapmak iin nasl bir felsefepratiine yaslanmal ve hangi kavramsal aralarbenimsemeliveyayaratmalyz.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
46/96
46
LETMSELEYLEMKURAMI
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.150-151.
Habermas; akademisyen ve felsefik perspektiften MarksveWeberden dil filozoflarna kadar uzanan bir diyaloglakuramnkantlamayaalrken,
Entelektelynile yaamdnyasnn kleletirilmesinedirenmeyeyolgsteriyor.
letiimselaklveiletiimselhareketmilitanoluyor
Diyalog kurduu tm kuramclar iletiimsel aklgrmemeklesuluyor
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
47/96
47
LETMSELEYLEMKURAMI
Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.S,18-21.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.150
Habermas; Toplumsal formasyonlar sistem ve yaamdnyasadlarileikiderecelibiryapierisindeelealyor.
Ve bu ikili yapnn farkl akllara farkl rasyonaliteleredayandnilerisryor.
BuikilemivekarlkletkileimileifadeediliyorvebuiseMarksnaltyapvestyapikilemininyerinialyor.
ST YAPI YAAM DNYASIALT YAPI SSTEM
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
48/96
48
YAAMDNYASIVESSTEM
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.96.
Yaam Dnyas: gnlk yaam tecrbemizin, dorudansezgilerimizle oluturduu betimsel, deerlendirici normkoyucu, ve davurumcu tm davranlarn bir sendromhalinde birletii bir dnya. Bilimler bu zemin zerindegelimitir.
Normatif,biliselveestetikdavranlarmzncereyanettiikltralandr.Aynzamandazgrlkalandr.
Daha net bir ifade ile anlamlarn bilim ncesi aamadadoduuyaniilkkezolutuudnya..
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
49/96
49
YAAMDNYASIVESSTEM
Toplumsal sistemler; sembolik bir yaps olan yaamdnyalar olarak grlmektedir. Bu bakmdan toplum,yaam dnyas ve sistem olarak iki paradigmann,
yarmayan ve ilevsel birlii aranmamas gereken, balyaplardr.
Yaam dnyas bu bilekede, kltrn, sembollerin,
anlamn, kiiliin ki her biri iletiimin temelini oluturur-alandr.
Kaynak:-Yldrm,Y.JrgenHabermasnletiimselEylemKuram,SosyalBilimlerDergisi,s.255.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
50/96
50
YAAMDNYASIVESSTEM
Habermas kuram anlatrken yaam dnyasna herseferinde yeni bilgiler nda farkl farkl tanmlarlayeniliyor.Sabitbirtanmvermiyor..
YCussetintanm:Basit olarak; tm sosyal etkinliin zemini her trl iseldnceden nce paylatmz ortak ufuk ve bir grubuniindeakanvebugrupiingnlkedimveiletiiminsorun
yaratmayan temelini oluturan sorgulanmam kanlarnbtndr.
Kaynak:-Yldrm,Y.JrgenHabermasnletiimselEylemKuram,SosyalBilimlerDergisi,s.255.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
51/96
51
TOPLUMSALFORMASYON
SSTEM YAAMDNYASI
EKONOM(PAZAR) DEVLET
letiimselAklznelerarasilikilerin,deerleriyaratannormatifdnyaile
estetikdnyannksacaedimvezgrlkalannnipularn
sunuyor
ArasalAklzne-Nesneilikilerininanahtarnverir
KURAMINFELSEFTEMELAKILAYRIMIKuram; bu iki alan arasndaki
gerginliivearasal akla dayanan sisteminyaam dnyasn kleletirmeeilimini ortaya koyan saptamayavegzlemleredayanyor.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
52/96
52
TOPLUMSALFORMASYON
SSTEMYAAMDNYASI
EKONOM(PAZAR)
DEVLET ZELALAN(nsan)
KAMUSALALAN(Vatanda)
ekirdekAile
Komuluk
STK/zelDernek
letiimA
KAMUOYU
letiimsel AklKltrArasal Akl
Davran
YAAMDNYASIVESSTEM
zelalannkurumsalekirdeini,retimilevlerindenkopmu,toplumsallama
ilevlerindeuzmanlamailetemsileder.
Kamusalalannkurumsalekirdei,kltrelretimlegenilemihaliyleiletiimatarafndantemsiledilir.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
53/96
53
TOPLUMSALFORMASYON
SSTEMYAAMDNYASI
EKONOM(PAZAR)
DEVLET ZELALAN(nsan)
KAMUSALALAN(Vatanda)
ekirdekAile
Komuluk
STK/zelDernek
letiimA
KAMUOYU
letiimsel AklKltrArasal Akl
Davran
YAAMDNYASIVESSTEM
TOPLUMSALBTNLK
Sistemik Entegrasyon: (Para ve iktidar Aracl ile)Sosyal Entegrasyon: (iletiim ve uzlama araclyla)Greli arl??? Bir sorundur..
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
54/96
54
TOPLUMSALLK
ALTYAPI STYAPI
EMEKDEERTEORS
Toplumsalilikileritekbirkanala:emekilesermayearasndakitemelelikiye indirgeyerek, sisteminkarmaklnfarkedememitir.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
55/96
55
TOPLUMSALLK
ALTYAPI STYAPI
HABERMAS;
ktisadialtyap;Habermastayerinidevlet veekonomi iki alt sisteminebrakyor. Toplumsal deiimi deretim, deiim, art-rnnyaratlmas ve Pazar ekonomisiperspektifinden deil, Devlet vedeiim ilikisi (ekonomi)perspektifinden alglyor. Devlet,
Marksizmdestyapkurumusaylr.
Alt yap: Toplumsal sistemde farkllamaysalayan drtler toplumun kendisini yeniden
retmesinden kaynaklanr. Bu yzden yaamdnyasna her aamada egemen sistemmekanizmalarnyerletirenkompleksdir.
styapise3alanlkltrelyapdr;
Karlkliletiim,etkileimveuzlamaalanlar
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
56/96
56
TOPLUMSALFORMASYON
SSTEMYAAMDNYASI
EKONOM(PAZAR)
DEVLET ZELALAN(nsan)
KAMUSALALAN(Vatanda)
ekirdekAile
Komuluk
STK/zelDernek
letiimA
KAMUOYU
letiimsel AklKltrArasal Akl
Davran
YAAMDNYASIVESSTEM
Toplumsal Formasyonlar; yaam dnyaskurumsal eleri ve araclarla dzenlenen altsistemler olmak zere iki ksmdan oluur.Ekonomi; insann zel ahs olarak rol aldzel alanla,Devlet ise; vatanda sfatyla hareket ettiikamusal malanla karlkl alveri veetkileim ierisindendir.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
57/96
57
TOPLUMSALFORMASYON
SSTEMYAAMDNYASI
EKONOM(PAZAR)
DEVLET ZELALAN(nsan)
KAMUSALALAN(Vatanda)
ekirdekAile
Komuluk
STK/zelDernek
letiimA
KAMUOYU
letiimsel AklKltrArasal Akl
Davran
EKONOMVEZELALANLKS
Ekonomi alanda birey bu alt sisteme, alanolarak i gc temin eder.Tketici olarak ta talep yaratr.Buna karlk ekonomiden; cret, cret, malve hizmet salar.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
58/96
58
TOPLUMSALFORMASYON
SSTEMYAAMDNYASI
EKONOM(PAZAR)
DEVLET ZELALAN(nsan)
KAMUSALALAN(Vatanda)
ekirdekAile
Komuluk
STK/zelDernek
letiimA
KAMUOYU
letiimsel AklKltrArasal Akl
Davran
DEVLET-KAMUSALALANLKS
Vatanda olan birey devlete itaat eder,vergi verir.Devlet ise hizmet gtrr(gvenlik, alt yap, huzur, refah..)
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
59/96
59
YAAMDNYASIVESSTEM
Builevciaklamada;Parsonstanesinlenmitir.
Ancak fark, sistemin ileyiini onun gibi tam bir ahengedeil, sistem ile yaam dnyas arasndaki gerginlie ve
atmayadayandrmasdr.
Markstakialt-yapst-yapayrmnyerinialanbuatmasistemi, Marksn analizinden farkl krizlere gtrecek
uzlamazbiratmaalandeildir
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
60/96
60
YAAMDNYASIVESSTEM
Habermasn, iletiimsel eylem kuramn btnlediinisyledii yasam dnyas kavram, Husserlin ge dnemalsmalarndaki grngbilimsel ya sama evreni zmlemelerine, Wittgeinsteinn yasam biimi zmlemelerine benzer biimde, tikel yasam alanlarnn
tarihselgrnmleriseklindekiyaplarhedeflemektedir.Digeryandanyasamdnyasn,Durkheimnkolektifbilinkavramyla ilikilendirmektedir. Ancak bu haliyle kolektifbilin kavram yoluyla yasama evreni ve toplumun
zdeletirilmesinin snrlar olduunu dnr. Bu yzdentoplumHabermasiineszamanlolaraksistemveyasamaevrenibiimindekavranmaldr.
Kaynak:-Yldrm,Y.JrgenHabermasnletiimselEylemKuram,SosyalBilimlerDergisi,s.255.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
61/96
61Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.15.
Habermasn iletiimseleylemkuramnnteorikkkenlerinde3kavram:
Rasyonelleme,anlamavefenomenoloji.
Habermasbu3kavramdanhareketlekuramngelitirmekleberaberbizedeiletiimseleyleminkkeninianlamadayolgstermektedir.
yleki;iletiimseleylemncelikleakla,aklcladayanr.Yaniaynzamandailetiimselussallk(aklclk)olarakkarmzakar.
letiimselussallkbirortakiyininoluturulmasiingelitirilebileceksosyolojikbirseenektir.
LETMSEL EYLEM KURAMI
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
62/96
62
Habermas iletiimsel rasyonellik kavramnn dilselanlama klavuzluunda zmlenmesi gerektiine vurguyapar;
Anlama kavram, katlanlarn ulat rasyonel olarak gdlenmi
eletirilebilirgeerlilikiddialarnagrellenbiranlamaya iareteder.Geerlilik iddialar (nermesel doruluk, normatif uygunluk ve znelitenlik) anlatmlarda simgesel olarak cisimlendirilen bir bilginindeiikkategorilerinigsterir..letiimselrasyonellikkavrambiryandageerlilikiddialarnntartmsalolaraksalanmasnndeiikbiimlerinegnderme
yapar; dier yanda ise bu kavrama iletiimsel eylemde bulunanlarn,dnyayla kendi anlatmlar iin geerlilik iddiasnda bulunduklar zamangirdikleriilikileregndermeyapar.
LETMSEL EYLEM KURAMI
Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.15.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
63/96
63
Anlamada;.
letiimsel eylem karlkl etkileim yoluyla gerekleir veeylemlerin rasyonel olarak anlalr olmas gerekir. letiimseleylemin gereklemesi iin eyleyenlerin arasnda iletiiminarptlmamas gerekir.
ANLAMA
Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.15.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
64/96
64
Fenomenolojiasndan; iletiimsel eylemde zneler araslksz konusudur.
letiimde zneler araslk, konumaclarn birbirlerini zne
olarak tanmalar, baka deyile her birinin karsndakininkarlarnn korunmasn hakl olarak grdnde bask altndabraklmasa bile bu karlar lehine z karlarndan zveridebulunacaklar anlamna gelir.
FENOMENOLOJ VE ZNELERARASILIK
Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.15.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
65/96
65
YAAM DNYASI-ZNELERARASILIK
Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.15.
zneler arasln gerekletii alan olarak yaam dnyaskavramkarmzakmaktadr.
Weberin rasyonelletirme kavramndan yola karak, sosyalyaamdnyasveama-rasyoneleyleminsistemleriarasndakiayrmvurgulamaktadr.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
66/96
66
LETMSEL EYLEM
Habermas iletiimsel eylem kavramn belirlemeden nce 3eylemtipiniaklamayagiriir.Bunlar;Teleolojik eylem; merkezinde eylem seenekleri arasnda biramacn gerekletirilmesine ynelmi dzenleyici ilkelerleynlendirilenvebirdurumyorumlamasyladesteklenenbirkarar
vermeeylemi.Normlaragredzenlenmieylemmerkezindenormauymaolan ve genelletirilmi bir davran beklentisinin yerinegetirilmesieylemi.Dramaturjikeylem;ilkselolaraktekbanabiraktreyadabirsosyal grubun esine gre deil, birbirlerinin izleyicilerinioluturan, birbirlerinin gz nnde kendilerini serimleyenetkileimtaraflarnailikindir.
Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.S,110
-111.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
67/96
67
LETMSEL EYLEM
Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.16.
-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.S,299-301.
kisistemarasndakifarkntemelindeikifarkleylemtipininvarolmasdr:letiimseleylemvekarsnda,ierisindearasalvestratejik(ereksel)eylemleridebulunduranAma-rasyoneleylem.Ama-rasyonel eylemde; tanmlanm hedefleri verili koullaraltnda gerekletirme sz konusudur. Arasal eylemgerekliin etkin bir denetiminin kstaslarna uygun olarakaralarorganizeeder.
Stratejikeylemiseyalnzcaolasdavranseeneklerinindorubirdeerlendirilmesinebaldr.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
68/96
68
LETMSEL EYLEM
Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.16.
-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.157.
Diertaraftan iletiimsel eylemden simgelerle salananbiretkileimanlyorumdiyenHabermasagre;Nesnel dnyay betimleyen arasal akl ve buna balarasaleylemde,kuralvenormkoyucuereksel/stratejikaklda monolojiktir ve karlkl akl (iletiimi) Webergrememitir.
Eylem Ynelimi
Eylem Konumu
Baarya Ynelik Anlamaya Ynelik
Toplumsal Olmayan Arasal Eylem --------
Toplumsal Stratejik Eylem letiimsel Eylem
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
69/96
69
EYLEM AYRIMI
Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.16.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
70/96
70
LETMSEL EYLEM
Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.S,112.
letiimsel eylem kavram; dil ve eylem yetisi bulunan (isterszl, ister szl olmayan aralarla) kiiler aras bir ilikiyegirenenazikizneninetkileimineilikindir.
Bu aktrler, eylem planlarn ve bylelikle eylemlerini grbirlii iinde koordine etmek iin eylem durumu zerine biranlamarayndadr.Merkezi kavram olarak yorumlama ilk planda gr birliineyatkndurumtanmlamalarnntartlmasnailikindir.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
71/96
71
LETMSEL EYLEM
Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.
letiimsel eylem bir ortaklaa yorumlama srecine dayanr,bu srece katlanlar szcelerinde konusal olarak bileendenyalnzcabirinivurgulasalarbilenesnel,toplumsalvezneldnyalaraaynandagndermedebulunurlar.
Bu srada konuucu ve dinleyici sz konusu dnyannbalantdizgesini,iindeeylemdurumlarnnortak tanmlarnyaptklar yorumlama erevesi olarak kullanrlar. Birdnyadaki herhangi bir eyle dorudan doruya balant
kurmazlar.Tersine szcelerini, geerliliine bir baka aktr tarafndanitirazedilmesiolaslnagreliletirirler.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
72/96
72
HABERMAS-WEBER
Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.170-290.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.153.
Weber Modernlemeyi ilk kez Batda gerekleen birrasyonellemesreciolarakgryordu.Marksnkapitalistilkelbirikimiinsaptad reticiileretimaralarnn ayrmasn varsaym ancak; bu olguyu maddi
retimdndakialanlaradayaymtr.OrdudareBilimkurumu
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
73/96
73
HABERMAS-WEBER
Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.170-290.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.152.
Bylece Weber Ekonomik Alt-Yap ve Kltrel st-Yapdanuzaklayor.Sistem-Kltrikilemiiletoplumabakyor.
Batltoplumlar,gerekekonomikkurum(firma)gereksedevletaygt (brokrasi) dzeyinde rasyonelleerek, dini-geleneksel
grlerinegemenliinesonvermilerdir.Bu srete farkl deerler sistemine dayanan 3 zerk alanoluuyor;
1)Bilim-TeknolojiAlan(ArasalAklaDayanr)
2)PratikAlan(AhlakiDeerlereveErekselAklaDayanr)
3)zerkSanatAlan(EstetikDeerlereDayanr)
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
74/96
74
HABERMAS-WEBER
Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.170-290.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.153-156.
Batvemodernlemesini;ekonomivedevletaltsistemlerininbirlikterasyonellemesreciiindeaklamtr.
Weber; iletiimsel akl grememi, Protestan ahlak vemeslek ak temelinde oluan rasyonel bir yaam tarznn
ekonomi ve devlet alt sistemleri kanalyla giderek toplumaegemenolduunuilerisrmtr.ArasalAkl;nesneldnyaybetimler,ErekselAkl;kuralvenormkoyar.Herikisidemonolojiktirvediyalojik/iletiimseldeildir.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
75/96
75
HABERMAS-WEBER
Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.170-290.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.153-156.
BunakarHabermas;Toplumsalrasyonelliiincelerken,
Sistem(Arasal-ErekselAklaDayanan)veToplum(letiimselAklaDayanan)
Arasndaki ikilemeyi kaldran balantlar kurmayaalmtr.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
76/96
76
HABERMAS, DL PRAGMAT VE J.L. AUSTN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.155-161.
J.L.AUSTINindilpragmatiiletiimselAklatemelolmutur.GottlopFregeSemantikkuram
Wittgenstein,Davidson,Dummet.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
77/96
77
HABERMAS, DL PRAGMAT VE J.L. AUSTN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.158-59.
Dil semantii; merkezine dil ile dnya, cmle ile nesneldurumarasndakiilikisorununukoymutuvebunagrebircmlenin anlam, onun doruluk koullar tarafndanbelirleniyordu.
Konuucu; bir durumu ifade etmek ve onaylamaklayetiniyordu.
Yinebakabiryaklam;niyetlerzerindeduruyor,anlamdilvecmleyaplarnda(sentaks,gramer)deil,konuucununniyetindearyordu.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
78/96
78
HABERMAS, DL PRAGMAT VE J.L. AUSTN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.160.
Austine gre dille iletiim, aslnda, farkl nitelikte olabilencmleler ve ifadelerle kuruluyor, baz cmleler edim (act)eklindeortayakyordu.
Yanibireysylemekbazenaynzamandabireyyapmak(sz-edimler) eklini alyordu. Bu ayrma kuramsal statkazandraniseAustinolmutur.
Emrediyorumki.
Vaadediyorumkitirafediyorumki..
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
79/96
79
HABERMAS, DL PRAGMAT VE J.L. AUSTN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.158.
Szedimlerininsnflandrlmas:
1)Bireysyleyen,nesneldurumubetimleyen
2)Bireysylemeksuretiylebireyyapan(yapcama)
3)Bireysyleyerekmuhatabnetkileyen(stratejikama)
Habermasedimselnitelikliikincigrupszedimetkilemiveiletiimkuramndatemeleolmutur.
Kantlama ile birleerek iletiimsel Akln temel ilkesiolmutur.
Toplumsall Marksistler gibi atma modeli zerine deil,ibirliizerindekurmaktadr.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
80/96
80
HABERMAS, DL PRAGMAT VE J.L. AUSTN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,.
Habermasa gre dil pragmatiinde; konuanlar bu szedimlerindeki mevcut gler sayesinde eletiriye akgeerlilik iddialar ne sryorlar ve muhataplarn rasyonelolarakmotiveedilmidurularasevkediyorlard.
Buyaklamndilsemantiinegreikiavantajvard:
1)Dilintmilevlerini(zellikleedimsel)dikkatealmas
2)Konuannmuhataplarnndageerlilikiddialarkarsnda
tavralarakeletirelbirroloynamasznelbilinten(monolojik)kurtaryor,zneleraras(diyalojik)birbilinceyolayordu.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
81/96
81
HABERMAS, DL PRAGMAT VE J.L. AUSTN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.163.
Sosyolojikrasyonellikasndan3tipeyleme4.ekliyor;
1)TeolojikEylem(Birhedefeynelik);Bireylerinhesaplarnabakalarnndakararlarnnsonularnkatmasylagenileyenstratejikedim.
2)NormlaraGreDzenlenenEylem
3) Dramaturjik Eylem (bakalarnn nnde ve karsnda,bellibiretkiyaratmakiinkendiznelliinikoymak.)
4)letiimselEylem.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
82/96
82
HABERMAS, DL PRAGMAT VE J.L. AUSTN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.164.
BubilgilerndaletiimselEylemiyenidenelealrsak:
Tm katlmclarn bireysel eylem planlarn aralarndauzlatrdklar ve edimsel hedeflerini hibir engellekarlamadan izledikleri karlkl edim ekline iletiimseleylemadnvermektedir.
Konuma ve hareket yeteneine sahip en az iki kiininhareket planlarn ve eylemlerini uzlatrmak iingerekletirdikleriedimbiimi.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
83/96
83
HABERMAS, DL PRAGMAT VE J.L. AUSTN
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.164.
Diledim,toplumsaledimlerleayneydeildir.
letiimseleylemkuramdilpragmatiisayesindebuikialanarasnda kpr kurmakta, dil edimlerinin iletiimseldavranlardakiyerinibetimlemektedir.
Byle insan-dnya ve zne-nesne arasna dil medyumugirmitir. Sosyolojiyi ilgilendiren toplumsal rasyonellikasndanartkdilfelsefesidesosyolojiyealmtr.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
84/96
84
KONUMANIN DEAL DURUMU
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.162.
Reelampirikbirvarlolmayan,fakat tartmalardakarlklolarak yaptmz kanlmaz ve evrensel nitelikte bir nkabuldr.
deal kategoriler yaratmadan bireyler arasnda tartma da
olanakszdr.
Doru;zorlamasz(kendiliinden)oluanbirevrenselkabule,bizleritekilzorlamaylamecburklar;oysabylebirkabullenmekonumann ideal durumuna yani evrensel karlklanlamay, zora bavurmadan mmkn klacak ideal biryaambiiminebaldr.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
85/96
85
KONUMANIN DEAL DURUMU
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.184-185.
P.Bordieu;diledimlerivekonumannidealdurumunaeletirigetirmitir.
Temel hata: szn etkinlik gcn bizzat sylemde yanisadeceszndilseltznde bulmasvedildilolarakbir d
unsuraihtiyaduymadanetkiyapyorvarsaym.
Dilaslndabirkurumdiliolmaniteliiyle,diledimleriningckonuanlaradardan,kurumsalyaplardangelmektevedildeancakbuotoriteyitemsiletmektevesembolletirmektedir.
Yinekonumannidealdurumu,hertrlsosyalzorlamadanzgrsayldiindilinkullanmnnsosyalkoullarndikkatealmyor.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
86/96
86
KONUMANIN DEAL DURUMU
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.185-186.
Habermasa gre; letiimde uzlama gcn sadece dildeyoktur.
Dilindnda konuan kiilerdeve iletiimsrecindemevcut
ikitrdilidlamamekanizmasvardr:tibarveEtki.tibaretkidourur,Etkiitibararttr.
AncakHabermasbunudaayrayrirdeliyor.
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
87/96
87
KONUMANIN DEAL DURUMU
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.185-186.
tibar: Fiziki yap, cazibe, entelektel ve pratik yetnek,sorumlulukstlenmegcvemaddivarlgibifaktrlerebal
Ampirik dayanakl: Ego ile ondan gelecek yaptrmlar veyadlleridikkatealaraktekiileanlayor..
Rasyonel dayanakl: iletiimde kendisinin ileri srdgeerlilik ltlerini kavrayacan garantileyen bilgilerledonanmolduunugrdiintekiileanlayor.
Birer kurumsal yap olan parada iktidar da (dzenleyici
aralar) kurumsal etki kaynaklardr ve insanlarn etkisi ileitibarn artran faktrler olarak anlamaya ynelik edim vekonumalardaroloynuyorlar.
HABERMAS MEAD VE DURKHEIM
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
88/96
88
HABERMAS, MEAD VE DURKHEIM
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.169-170.
Habermasa gre; Mead ve Durkheim, insan dnce vedavranlarnn, znelci felsefenin iddia ettii gibi akn birbilinten hareket edilerek aklanamayacan varsaymlar,znelerarasiletiimselakladayananperspektifsunmulardr.
MeadBireyselkimlik
Durkheimkolektifkimlikoluummekanizmasnzmleme
MeadBenveBenlikIandME(Karlklanlamavedili)
DurkheimKolektifBilin(Dncelerimizi)oluturur.
HABERMAS MEAD VE DURKHEIM
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
89/96
89
HABERMAS, MEAD VE DURKHEIM
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.169-170.
Habermasa gre; Mead ve Durkheim, insan dnce vedavranlarnn, znelci felsefenin iddia ettii gibi akn birbilinten hareket edilerek aklanamayacan varsaymlar,znelerarasiletiimselakladayananperspektifsunmulardr.
MeadBireyselkimlik(iletiim)
Durkheimkolektifkimlikoluummekanizmasnzmleme
(toplumsalbtnlemeninaltnizmitir.)
MeadBenveBenlikIandME(Karlklanlamavedili)
DurkheimKolektifBilin(Dncelerimizi)oluturur.
HABERMAS MEAD VE DURKHEIM
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
90/96
90
HABERMAS, MEAD VE DURKHEIM
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.175.
Habermasa gre; Mead ve Durkheim yaam dnyasalannamlarfakatMarks,Weberinaksinebakabirhatayaderek,toplumsalsistemisadecebundanibaretsaymlardr.
Mead; toplumsal sistemi, arasal aklla ve ilevsel analizlekavranabilecekekonomivedevletaltsistemleriylebirliktebirBTNolarakzmlemiyor.
Durkheim ise, i blm kuram ile yapsal farkllama vetoplumsaldayanmaarasndabirkuruyor.
HABERMAS PARSONS
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
91/96
91
HABERMAS-PARSONS
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.190.
Toplumsal sistemi: drt alt sistem olarak zmlemitir.Sistem evreyle dengesini korumak ve srdrmek iin;evreye uymal, amacna ulamal, paralar btnletirmeli,gizlimodellerindevamnsalamaldr.
HABERMAS PARSONS
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
92/96
92
HABERMAS-PARSONS
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.191-193.
Toplumsalsistemidzenleyenaralarise;
PARA-KTDAR-ETK-ZORUNLUDEERLER
HABERMAS PARSONS
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
93/96
93
HABERMAS-PARSONS
Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.190-192.
Habermasagre;
Parsons, yaam dnyasnn rasyonellemesi ile edimsisteminin artan karmakln eit statde sayyor, aslnda
iletiim sayesinde yaplanm yaam alannn ilevselzorunluluklaraynelttiidirencigremiyor.
Parsons, maddi gelimeye deil ahlak ve hukun evriminencelik veriyor, modernlemenin uyum ve harmoniye yolatniddiaediyor.
HABERMAS PARSONS
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
94/96
94
HABERMAS-PARSONS
Habermasagre;
Yaam dnyasnn sembolik yaplar, para ve iktidararaclyla farkllam ve zerklemi alt sistemlerin
zorunluluklartarafndanbozulmutur.
Sistemileyaamdnyasarasndakiilkelselayrlyokedenbirkuramnzayflbunoktadaortayakmaktadr.
DEERLENDRME
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
95/96
95
DEERLENDRME
letiimsel Eylem Kuram, zgrleimci ve eletirel biralmann, iletiim ve zneler aras bir sosyal eylemingdlemindekurulanbirepistemolojiyeyneldiialmadr.
letiimsel Eylem Kuram zerinde almak, Habermasniletiim, sosyoloji, epistemoloji, felsefe ve dilbilimalanlarndagittiiyoldaonaeliketmeyigerektirenzorluvebirokadardareticibiryolculuktur.
DEERLENDRME
-
8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)
96/96
DEERLENDRME