1

سمه تعالیبا

آموزش

خبرنگاری حرفه ایخبرنگاری حرفه ای

:تهیه و تدوین

مهدی مؤمنی مقدم

تهیه شده در بخش خبرگزاری شبستان نمایندگی مازندران با حمایت دبیرخانه هیئت نظارت بر کانون های فرهنگی و هنری مساجد استان مازندران

1386بهار

2

تقدیم به روح ملکوتی و منور بی بی دو عالم کـه ) سالم اهللا علیهـا ( حضرت فاطمه زهرا

.جانم به فدایش

و تقدیم به پیشگاه مقدس حضرت حجت بـن ارواحنا لتـراب مقدمـه ( الحسن العسکری

که با آمدنش جهـان را بـه سـامان ) الفداء ان شاءاهللا .خواهد رسانید

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

3

:مقدمه مؤلف

ی امروز در مواجهه با عصر ارتباطات نیازمند انتقال آن به اقصی نقاط عـالم اسـت و دنیااین میسور نیست جز با وسایل ارتباط جمعی کـه از ایـن میـان خبرگـزاری هـا از اهمیـت

.ویژه ای برخوردار هستند نیز در کشور اسالمی ایران در حوزه دین فعالیت خود را آغاز کـرده خبرگزاری شبستان

صد دارد در این راستا به خبرنگاران خود آموزش های الزم را ارائه داده تا در هر چه و ق ) وب ( بهتر انعکاس دادن اخبار به هموطنـان و همچنـین گـسترش آن در عرصـه جهـانی

.گامی نوین به سوی ترقی این خبرگزاری بردارداسـی خبرنویـسی و کتابی که هم اکنون پیش روی دارید، در نظر دارد به نکات مهـم و اس

انواع آن اطالعاتی را در اختیار خواننده محترم قرار دهد؛ امیدوارم که توانسته باشم نظـر انشاءاهللا. کرده و مفید واقع گرددمساعد شما خبرنگاران عزیز را جلب

مهدی مؤمنی مقدم

1386خرداد

4

پیشگفتار

ه بتوانـد از هـر رویـدادی نویسنده چیره دست خبر،نویسنده ای است ک ) Event(حداقل یک .بسازد ) news(خبر

خیلی از افراد رویدادها را می بینند و عـادی مـی گذرنـد چـه آن رویـداد مهـم باشـد چـه نباشداما برای خبر نویس، رویدادهای کوچک و بـزرگ و دورو نزدیـک، خیلـی سـریع بـا

.پسند و عالقه مردم، با منافع و مصالح جامعه سنجیده می شودک رویداد رد پایی از توجه و عالقه و منافع مردم نهفته باشد،آن رویداد یـک خبـر اگر در ی

داشتن نگاه و شم خبری یعنی اینکه نویـسنده خبـر در . می شود و مخاطب سازی می کند نوشتن خبر بیاموزد که باید نگاهش به هر چیزی در دور و نزدیک، نگاهی خبری باشـد و

ریـزش . حادثه ای به ظاهر عادی و روزمره کسب کندمهارت خلق خبر و کشف خبر را از همـین رویـداد عـادی . باران یک رویدادی طبیعی و شاید در منطقه یا مناطقی عادی باشـد

.برای یک نویسنده خبر کانون تهیه و به دست دادن خبر استرشد و رونق کشاورزی،شادی کشاورزان، ذخیره سازی آب در پـشت سـدها و امنیـت و

در مصرف آب، فراوانی محصول است و نیز خطر سیل و آسیب های ناشی آرامش مردم از ریزش باران، همه عواملی است که به نگـاه یـک خبـر نـویس هوشـمند عمـق و معنـایی

مهارت دیگری که باید در نوشتن خبر بـه آن توجـه داشـت و نویـسنده . خاص می بخشد در انتخابات و خلق موضـوع خبر در کسب آن باید دقت و وقت صرف کند،استقالل فردی

.خبر استنویسندگان موفق خبر ترجیح مـی دهنـد کـه ابتـدا خودشـان در کـشف و دسـتیابی خبـر

به همین دلیل است که وقتی زندگی خبری یـک نویـسنده ممتـاز خبـری را , پیشقدم باشند مانند پیتر کالرک بررسی می کنیم، متوجه می شویم که او در همه حاالت فعالیت خود یـا

استقالل و نگاه فردی داشته و یا در کنار سر دبیری شایسته و کار آزمـوده قـرار داشـته بنـابراین . اینگونه افراد از قرار گرفتن در کنـار سـردبیری ضـعیف دوری مـی کننـد . است

.مستقل بودن و با سردبیری آگاه همکار بودن شعار یک نویسنده خوب خبر است را محتوا و عمق و جذابیت می بخشد، نوع کاری اسـت در نویسندگی خبر نکته ای که خبر

او تالش می کند درباره خبر اطالعات وسیع جمع . که نویسنده در تهیه خبر پیش می گیرد .آوری کند اما اطالعات او کامالً کیفی است نه کمی

5

در حاشیه هر رویدادی نکاتی وجود دارد که فقـط نگـاه ظریـف و تیـزبین نویـسنده خبـر می یابد و به رویداد مرتبط می سازد و از رویداد یک بـسته خبـری بـه دسـت مـی آنهارا اگر چـه . اطالعات کمی و مالل آور خبر را جذاب و پر محتوا و مخاطب پسند نمی کند .دهد

خبر عنصری عینی است اما الزمه آن کیفیـت در پرداخـت اطالعـات اسـت نویـسندگی در . نگارش بیانیه نیسترسانه های خبری امروز،اطالعیه نویسی و

کیفی بودن اطالعـات در پرداخـت و نگـارش خبـر،از عینیـت آن . خبر مقوله ای کیفی است راز افـزایش مخاطبـان .نمی کاهد؛ بلکه موجب عالقه مندی بیشتر مخاطب به آن می شـود

بحث های خبری در رسانه های بزرگ کیفیت دادن به نگـارش خبـر اسـت و ایـن مهـارت بر به دست نمی آید مگـر اینکـه او هنگـامی کـه بـه جمـع آوری اطالعـات برای نویسنده خ

.درباره رویدادی اقدام می کند به اصل کیفیت اطالعات توجه داشته باشددر نوشتن خبر، لیدنویسی اصلی است که نویسنده برای نگارش و تنظیم آن بـسیار وقـت

بـه منبـع عالقـه مخاطـب او می داند که لیـد کلیـد ورود . صرف می کند و مرارت می کشد نویـسندگان بـزرگ خبـری . لید ابزار دعـوت مخاطـب و بـی اختیـار سـاختن اوسـت .است

اعتراف می کنند که با همه تجربه ای که دارند گاهی در نگارش یـک لیـد ده هـا بـار آن را لیـد . خط می زنند و دوباره می نویسند و سر انجام به بهترین جمله و عبـارت مـی رسـند

.ص شناسایی عیار نویسندگی یک خبر نویسی استنویسی شاخنکته دیگر در خبر نویسی این است که نویسنده خبر باید کامالً خودش با کلمـات، عبـارات و جمالت عجین شود،آنها را درک کند و دریابد و مفهوم مورد نظر خود را به طور شفاف

د در ظـرف بهتـرین کلمـات و مفهوم بای. گاهی مفهوم در بین کلمات گم است . در آنها بیابد . مناسب ترین و ساده ترین واژه ها قرار گیرد

با آنهـا . نویسندگان بزرگ خبر معتقدند که با کلمات و جمالت نوشته خود زندگی می کنند حتی در خواب هم همراه آنهاسـت ودر هـر لحظـه دنبـال اطالعـات جدیـدی . هم احساسند

.تنوشتن خبر به صورت رفع تکلیف متفاوت اسنویسنده ی خبر متن خود را بلند می خواند و بـه گـوش خـودش بیـشتر از چـشم اعتمـاد

گاهی کلمه ای از چشم و نظر به غفلت . باید صدای کلمات را شنید .باید متن را خواند . دارد و عادی می گذرد در حالی که آن کلمه را گوش نمی پسندد و شاید تأثیر بدی داشته باشد

نگارش خبر باید به گونه ای تنظیم . دای نوشته را اول خودش بشنود نویسنده خبر باید ص شود که از خشکی نگارش دور بماند و در حالی که مطالـب کـامالً مـستند،آماری و عینـی

.هستند باید مبتنی بر عالیق و ذوق درونی مخاطب باشد

6

رش خـود نویسنده خبری در حالی که خبر را می نویسد که مطالب و کلمات و جمالت سفا .اوست پس باید از نگارش آنها رضایت داشته باشد

یکی دیگر از ویژگی های برجسته نویسنده خبـر عالقـه منـدی بـیش از حـد او بـه کلمـات .همیشه به دنبال آموختن واژگان نو و اسم های تازه و نام های جدید است.است

او میدانـد . مطالعه است دائم در حال . کند ینویسنده خوب واژه و کلمه و نظر عقیده جمع م .که با کلمات جدید اسم های نو و فکر تازه می تواند نو آوری کند و سبک بیافریند

طراحی و انتخاب کلمات یک جمله ای خبری باید توجه داشت که برای هـر واژه نـوعی دربه گونه ای که هر چه مخاطب به کلمات پایانی جمالت یک بنـد .جذابیت و استقالل قایل شد

گـاهی کـل یـک مفهـوم .ری نزدیک می شود، عالقه ی او به شنیدن آن خبر بیشتر شود خببایـد .خبری در چند کلمه اول ادا می شود و کلمات و جمالت بعدی جذابیت و هیجان ندارد

و )رغبــت(یادمــان باشــد کــه .تــا آخــرین کلمــه شــوق مخاطــب را در شــنیدن حفــظ کــرد .ی بخش خبری استمخاطب از اساسی ترین سرمایه ها) هوشیاری(

در دخالت ندادن احساسات و هیجان از هر نوع آن،اصل بسیار مؤکد در نگارش خبر دقتخبر نماد تعادل و بی طرفی است و عینیت گوهر خبر تلقی می شود اگر در نگـارش . است

خبر احساسات و هیجان و شائبه ای از جانبداری حـس شـود، بـه ایـن ویژگـی هـا یعنـی هر بخش خبری به تعادل نگارش خبـر و میـزان اعتبار. لطمه می خورد ) عینیت(و ) تعادل(

. عینی بودن مطالب و گزارش های آن استاستفاده . این روست که در نوشتن خبر غیر از مواردی نادر نباید از صفات استفاده کرد از

مـردم بایـد بـا شـنیدن صـدای گوینـده . از صفت برای اسم ها نـشان از جانبـداری اسـت .است) صدای تعادل(خیلی سریع در یابند که او خبر، در موارد و نمونه های استثنائی، مثالً موقعیت های جنگی بر می تابد که جملـه ای بـا البته

اگر زمانی کشور در جنگ و در حال دفاع باشد، کاربرد ترکیـب .یکی دو صفت همراه باشد ت موقعیـت و اوضـاع آن ضـرور ) رزمندگان سلحـشور (یا ) عقابان تیز پرواز (های وصفی

. کاربرد صفت نابجاستتزمان است در غیر این صورآیـا جملـه . سؤال های مهم در نگارش و تنظیم خبر،کوتاه و بلند بودن جمالت خبر است از

خبری باید کوتاه باشد یا بلند یا؟ چند کلمه باشد؟ در روزنامـه تعـداد ایـن کلمـات تـا چـه تلویزیون و همراهی تصویر باید چه تعداد باشد؟حدی است؟ در رادیو چگونه است؟ در

جمله ی کوتاه که مخل درک مخاطب نباشد خوب است اما مهم تر، شفاف بودن و باز البته . بودن جمله است

.جمله ی شفاف به معنای جمله ای باز است . امروز اصل شفاف بودن است

7

آن دچـار تـأخیر، تردیـد، باز در خبر چیست؟ جمله ای که مخاطب در درک و قبـول جمله

. ابهام و پیچیدگی نشود و احساس فریب نکندجمالت باید مانند مـسیری روشـن . بند خبری کانونی دارد که اصل مفهوم در آن است هر

عالیم و نشانه ها هـم کلمـات مناسـبی . و شفاف مخاطب را به قلب متن خبری هدایت کنند یـک بنـد خبـری بایـد احـساس کـرد کـه بـا شـنیدن جمـالت . هستند که انتخاب می شوند

.نویسنده خبر در هر لحظه برای هدایت به اصل مفهوم خبر همراه اوست جملـه ی ی باز یا شفاف، جمله ای است که عنصر اصـلی خبـری در تمـام سنجـشها جمله

گاهی یک بند دو سه جمله ای بیست سی کلمه ای را زا رادیو یا تلویزیـون .برجسته باشد اگـر .ا در یکی دو کلمه اول اصلی ترین عنصر خبری آن بند گفته شده است می شنویم گوی

و از دست داده باشد، نباید بقیه کلمات و جمالت بـرای همخاطب آن یکی دو کلمه را نشنید نویسنده خبر باید عنصر و مفهوم اصلی خبر را در جـای اصـلی . او مبهم و بی اثر باشند .توجه مخاطب قرار دهد

. خبر، خبری را می خواند که مخاطب چند کلمـه ای اول آن را نـشنیده اسـت گوینده گاهیگر چه تالش می کند که خبر را درک کند ولی نمی توانـد زیـرا نویـسنده مفهـوم بـازبودن

نمـی . نمی داند تکلیـف چنـین مخـاطبی چیـست . جمله و شفاف بودن آن را در نیافته است اول گنجاند و بقیه کلمات و جمـالت را بـه طـور داند که نباید اصل خبر را در دو سه کلمه

.ضعیف به آن چسباندکلمات و واژگان بزرگ مـا . دیگر در نگارش خبر انتخاب کلمات و واژگان آشنا است اصل

را در رسیدن به افکار بلند کمک می کند اما اگر خواستیم فکر بلند را بـه دیگـران برسـانیم . اژگان کوتاه،ساده و آشنا به خـوبی انجـام مـی دهنـد باید یادمان باشد که این وظیفه را و

. عرصه فاخر نویسی نیستر،عرصه ی نگارش خب اینکه توجه مخاطب از دست نرود و دچار خستگی و مالل نگردد،باید از کلمـات غیـر برای

کلمات نـامربوط و غیـر ضـروری مخاطـب را بـی اعتنـا و . الزم و نامربوط استفاده نکنیم .خسته می سازد

باید به افعـالی کـه در جمـالت بـه کـار میبـریم جـان . افعال مهارت ویژه نیاز دارد انتخاببرای چنین کاری الزم است که اوالً افعال ما در حال مجهول به کار نروند ثانیاً تا . ببخشند

. نباشند) مرکب(حد ممکن فـق، همـان نـویس مو بر؛ خ جمالت متن خبری را سبکبال می کند ) ساده(فعل معلوم بسیط

زبـانش از زبـان عـادی و معمـول مـردم دور . گونه که سخن می گوید، خبـر مـی نویـسد

8

اساساً زبان خبر همان زبان مردم است به همان گونه که تکلم می کننـد امـا عـادی . نیست .امروز مردم زبان رسمی و فاخر را در خبر نمی پسندند. از خطا و غلط

اگـر زمـانی خبـر . زبان مردم نزدیـک شـده اسـت خبر نویسی تغییر کرده است و به سبکبرای گروهی از مردم تهیه، نگارش و تنظیم می شد،امروز بر اثر کثرت و تنوع گیرنده هـا

. راحت مردم به آنها خبر برای عموم مردم نوشته می شودیو دسترس. اسـت دیگر از اصول نگارش خبر، تصویری کردن کلمات و انتخاب کلمات تـصویری یکی

ه می توانیم از واژگانی که در آسمان مصرف دارند و مناسب روی ابرهـا و البـالی هر چ برگ های درختان و همراه نسیم و باد و بر تارک قلل پرغرورنـد، کمتـر اسـتفاده کنـیم و

راه نزدیک شـدن . کلمات در دسترس و منطق با مناسبات زندگی واقعی مردم را برگزینیم .یمبه مخاطب را یافته ا

نکته این است که مفاهیم خبری و کلمات و جمالت باید به گونه ای نگارش و تنظیم آخرین .و اولویت بندی شوند که با تجربیات و اطالعات قبلی مخاطبان پیوند بخورند

ننویسیم و چیزی نگوییم که مخاطب ما هیچ خاطره،آگاهی،پیش زمینه و تجربـه ای چیزی .درباره آن نداشته باشد

مقدممهدی مؤمنی 1386خرداد

9

فصل اول خـبر چیست؟

10

ساختار مقدماتی یک خبر

رود سر اصل مطلب و تمام عناصر اصلی را در خـود یک خبر خوب صاف و مستقیم می رنـگ و ) Human_interest ( شامل اطالعات پیرامونی، پیشینه، ابعاد انـسانی ت ، جا داده اسشود ، نه این که تکه تکه زیر هم ای خبر در هم بافته می ابتد همه این عناصر از ؛ توصیفات .چیده شود

که عناصر یک خبر را به ترتیب اهمیـت -شیوه آزمایش شده و اثبات شده هرم وارونه را . توان کنار زد سختی می به –دهد زیر هم قرار می

هـای سؤال به عبارتی، پاسخ خب که چی؟ چگونه؟ چرا؟ کجا؟ کی؟ چه چیزی؟ چه کسی؟ . اولیه ژورنالیستی باید از همان جمله اول به طور شفاف برای خوانندگان روشن شود

و ) self-contained (نوشته شود که هر پاراگراف برای خـود کامـل باشـد خبر باید طوری رها کند و دبیر سرویس بتواند از هر جا خواست خواننده بتواند خبر را از هر جا خواست

.تاه کندخبر را کو) Nut_graph (مریکـایی بـه آن یـا پـاراگراف کلیـدی آنگاری تواند از آنچه روزنامه خبر می

کنـد و پاراگراف کلیدی خبر را خالصـه مـی . دوم یا سوم بهره ببرد گوید در پاراگراف می .کند می لب کالم و اهمیت آن را در یک پاراگراف بازگو

توانـد بـا لید می : در مورد نوشتن لید هم کارآیی دارد »هرم وارونه «به طور کلی، رویکرد عناصر آغاز شود، و بـه دنبـال آن جزییـات ) ترین در نتیجه خبری و (ترین، جدیدترین مهم

. تکمیلی مثل منبع بیایدشد از فالن رسد اما قبالً گفته می فالن مقدار به بهمان مقدار می سود شرکت فالن از : مثال

).اول اطالعات جدید(رسد مقدار میمقدار به بهمان

تنظیم اخبار .پس از جمع آوری اخبار مرحله بعدی آنست که اخبار جمع آوری شده تنظیم گردد

استفاده از شیوه ها و سبکهای مناسـب در تنظـیم خبـر اهمیـت زیـادی دارد؛ چـرا کـه در .صورت تنظیم نامناسب خبر، تمامی زحمات خبرنگار به هدر می رود

. تنظیم خبر باید با سبکهای نگارشی خبر ، آشنا شد و آنها را به درستی به کار بردبرای :به طور کلی سبکهایی که اکنون برای خبرنویسی به کار می روند عبارتند از

11

سبک هرم وارونه .1 سبک تاریخی .2

سبک تاریخی همراه با لید .3

: سبک هرم وارونه*

م وارونــه اســت؛ در ایــن ســبک رایجتــرین ســبک خبرنویــسی در نــشریات ســبک هــرمهمترین قسمت خبر، در پاراگراف ابتدایی خبر می آید و به تدریج که از این پاراگراف

.به طرف انتهای مطلب می رویم از اهمیت مطلب کاسته می شوددر سبک هرم وارونه پاراگراف نخست خبر حاوی مهمترین موضـوعات خبـری و یـا

نسبت به موضوع خبر می دهد، بـه ایـن پـاراگراف چکیده کل خبر است و یک دید کلی .یا پاراگراف راهنما می گویند) Lead (اصطالحاً لید

خواننده با خواندن لید باید بتواند نسبت به کل موضوع آگاهی یابد و در صـورتی کـه احساس نمود با نیازها و عالیق وی در ارتباط اسـت بقیـه خبـر را بخوانـد و در غیـر

.اندن خبر وقت خود را صرف نکنداینصورت برای خونگارش خبر به سبک هرم وارونه باعث می گردد تا خواننده به سرعت از اخبـار آگـاه شود، چرا که او در پـاراگراف اول بـا کلیـت موضـوع آشـنا مـی شـود و بـا خوانـدن پاراگرافهای بعدی کـه حـاوی جزئیـات بیـشتری در مـورد موضـوع اسـت، اطالعـات

می دارد و از هر جا که احساس نمـود ، دیگـر نیـازی بـه خوانـدن بیشتری را دریافت متن ندارد و متن زواید و جزئیات موضـوع را بیـان نمـوده مـی توانـد از خوانـدن آن

.بدون آنکه نکته مهمی را از دست داده باشد، خودداری نمایدعالوه بر این نگارش خبر به این سبک باعث مـی گـردد کـه در هنگـام صـفحه آرایـی

شکالت کمتری وجود داشته باشد و در صورتیکه بـه علـت کمبـود فـضا در نـشریه ممجبور شویم خبر را کوتاه نمائیم، با تنظیم به این سبک نیـازی نخواهـد بـود تـا خبـر دوباره نویسی شود ؛ بلکه میتوان پاراگرافهای انتهای خبر را حذف نمود؛ بـدون آنکـه

. آن مشکل گرددبه اصل خبر لطمه ای وارد آید و یا درکدر عین حال نقص بزرگ این سبک آنست که قدرت اعمال نظر نویسنده در ایـن سـبک بسیار زیاد است، به این دلیل که خبرنگار می تواند با آوردن هـر قـسمت از واقعـه در

.ابتدا یا انتهای خبر به آن اهمیت داده و یا آن را بی اهمیت جلوه دهد

12

ع با این سبک در لید مطلب مهمترین محور یا محورهای در تنظیم اخبار حوادث و وقای حادثه به صورت خالصه می آید و شرح بیشتر خبر درقسمت شرح یا مـتن خبـر مـی

.آید، تیتر در این موارد مهمترین محور واقعه و یا کلیت آن استاین سبک عالوه بر رخدادهای حوادث برای انعکاس اخبـار مربـوط بـه کنفـرانس هـا،

.ها ، و مصاحبه های خبری مناسب ترین سبک خواهد بودسخنرانی قـسمتی از مهمتـرین گفتـه » لید « در تنظیم اینگونه موضوعات غالباً در پاراگراف اول

های سخنران و یا مصاحبه شونده را مـی آورنـد و سـپس در مـتن خبـر توضـیحات .بیشتری در آن زمینه به ترتیب اهمیت می آید

داخل لید انتخاب می شود و مهمترین جمله ای است کـه توسـط تیتر ؛ در این سبک از گوینده گفته شده است و یا آنکه جمله ای است که چکیده و عصاره گفته های گوینـده

.میباشد

: سبک تاریخیسبک تاریخی امروزه کمتر برای تنظیم اخبار به کـار مـی رود و بیـشتر در گزارشـها

.کاربرد داردی به همان صورت که رخ داده انـد و بـه ترتیـب زمـان وقـوع در این سبک وقایع خبر

.تنظیم می گردند و بیشتر سبکی داستان گونه دارددر سبک تاریخی خواننده برای آگاهی از جریان واقعه باید خبر را تا انتها بخواند، چرا که خبر از هر جا که قطع شود ناتمام خواهد ماند و به این دلیل مخاطب به مانند سبک هرم وارونه نمی تواند با خواندن پاراگراف اول دریابد که موضوع از چه قرار است و

.عصاره آن چیستتنظیم خبر به این شیوه عالوه بر این باعث می شود تـا در صـفحه بنـدی نـشریه نیـز مشکالتی بوجود آید، چرا که اگر فضای کافی برای انتشار خبر وجود نداشته باشـد و

ا کوتاه کنیم، دیگر نمی توان مانند سـبک هـرم وارونـه پـاراگراف مجبور شویم خبر ر .های انتهایی را حذف نمود ، بلکه باید خبر را دوباره تنظیم کرد

سبک تاریخی علیرغم آنکه شیوه و زبان داستانی جذابی دارد، اما به دلیل آنکه ممکـن » لیـد « ست است به علت طوالنی بودن و عـدم ارائـه چکیـده مطلـب در پـاراگراف نخـ

ممکن است باعث خستگی خواننده خبر شود ؛ برای تنظیم اخبار چندان مناسب نیـست و در مورد خبرنویسی امروزه بیشتر از سبک هرم وارونه و سبک تاریخی همـراه بـا

.لید استفاده می شود

13

: سبک تاریخی همراه با لید .م خبری استاین سبک نیز مانند سبک هرم وارونه یکی از بکهای رایج و مه

کلیت خبر و یا مهمترین قـسمت خبـری آن » لید « در این سبک ابتدا در پاراگراف اول آورده می شود و سپس در متن خبر، وقایع و رویدادها به همان شکل که رخ داده انـد

.آورده می شودسبک تاریخی همراه با لید بواسطه زبان داستان گونـه آن و آوردن وقـایع بـه ترتیـب

را حفظ نماید و از ایـن جهـت بـسیار سبب می گردد تا حادثه حالت طبیعی خود وقوع . توجه استقابل

ملزومات یک خبر

رویترز بـه طـور ؛ به عنوان مثال،نویسید به مخاطبی فکر کنید که دارید خبر را برای او می بـه انـد، متخصصان امور مـالی هـستند، تحـصیل کـرده نویسد که کلی برای مخاطبانی می

بـه طـور کلـی آگـاه مند هستند، بـه لحـاظ مـالی و سیاسـی گذرد عالقه آنچه در جهان می . هستند

ممکن است تمام خوانندگان کارشناس نباشند، بنابراین فکر نکنیـد مخاطبـان همـه چیـز را .فهمند می

کند؟ شـفاف اسـت یـا آیا خبر آن چیزی را که در نظر داشتید بیان می : از خودتان بپرسید مبهم؟

ببینید آیا برای کسانی که تـازه ؛پاسخ بدهد » خب که چی؟ «مطمئن شوید که خبر به سؤال اند قضایا را به طور شفاف توضیح داده اید، ببینید آیا قرار گرفته در جریان تحوالت جدید

شوند گنجانده شـده قالب آن معنادار می در خبر اطالعات پیرامونی که آخرین تحوالت در . است

روی ارزش در صورتی که بـا خبـر اقتـصادی مـالی سـر و کـار داریـد، ببینیـد آیـا خبـر » عنصر انسانی «نویسید، ببینید آیا گذاری متمرکز شده است؟ اگر خبر معمولی می سرمایه برجسته شده است؟ در آن

مطمئن شوید که خبر متعادل، منصفانه و خنثی باشـد؛ دنبـال عبـاراتی بگردیـد کـه ممکـن ایـد مثـل فالنـی از آن کند شـما یـک طـرف مـاجرا را گرفتـه باعث شود خواننده فکر است

14

و عبـاراتی » کنـد ادعا مـی «مثل مراقب باشید از کلماتی ... ترسد یا فالنی امیدوار است، میرسـاند می با دقت استفاده کنید؛ چون این عبارات این پیام را به خواننده » بنا بر گفته «مثل

.رد آن چه می گوییم شک داریمکه ما در مو از زبـان شـفاف و ؛ساده و کوتاه بنویـسید ؛ نگاری شفاف و دقیق باشد مطمئن شوید منبع

نفـر را 10 بمـب . (ساده استفاده کنید؛ به جای افعال مجهول از افعال معلوم اسـتفاده کنیـد ) ».به جا گذاشت«به جای بمب ده کشته » کشت«

توانید را می » که «؛...»مختلف«کشور 21 مثل ، نیست حذف کنید یزکلماتی را که به آنها نیا . در بسیاری از موارد حذف کنید

توانیـد شود، در بسیاری از مـوارد مـی انجام می حمله » که«که بنویسید او گفت به جای این . شود بنویسید او گفت حمله انجام می

ت به جای استفاده از صفت با اسـتفاده به طور کلی، بهتر اس . از کلمات کوتاه استفاده کنید .جزییات اضافه کنید از اسم و فعل

:نگارش اخبار

برای آنکه در مورد چگونگی نگارش خبر توضیح دهیم، بهتر است که هر خبـر را بـه سـه .جزء اصلی آن تقسیم نموده و سپس هر کدام را به تنهایی مورد بحث قرار دهیم

تیتر* لید* شرح خبرمتن یا همان*

:تیتر خبرنخستین برخورد مخاطب با خبر از طریق تیتر برقرار می گردد، اگر این تیتر بتواند در این اولین برخورد توجه مخاطب را جلب نموده و او را بـه خوانـدن مطلـب ترغیـب نمایـد، تـا حدود زیادی در کار خود موفق شده است و اگر آن جذابیت را نداشته باشد کـه خواننـده

.را به خواندن مطالب وادارد، در ایجاد ارتباط با مخاطب توفیقی بدست نخواهد آورداهمیت تیتر به حدی است که حتی می توان گفت که اخبار بسیار مهم و بـا اهمیـت نیـز در صورتی که تیترهای سردو بی روح و غیر جذاب داشته باشند نمی تواننـد خواننـده را بـه

.یندخواندن متن خبر ترغیب نما

15

تیتر اهمیت موضوع را آشکار می کند و باعث تفکیک موضوعات دیگر از هم می شـود تـا .خواننده بتواند به راحتی هر مطلبی را در روزنامه یا یک سایت خبرگزاری پیدا کند

همچنین تیترها با نوع و شکل قلمی که دارند باعث زیبایی مـتن شـده و در جـذب مخاطـب .تاثیر بسزایی دارند

:ر دارای اجزای گونانگونی است که به اختصار توضیح می دهیمتیت

رو تیتر ؛ زیر تیتر ؛ سوتیتر و میان تیتر

:روتیترتیتری است که با حروفی ریزتر از تیتر اصلی با فاصله اسـتانداردی قـرار مـی گیـرد، در مواردی که مکـان یـا زمـان رخـداد اهمیـت زیـادی نداشـته باشـد، مـی تـوان آنهـا را در

و یا افراد دخیل در یک موضوع ) در تیتر نقل قول ( روتیترآورد یا اینکه گوینده یک مطلب اهیمت چندانی نداشته باشند و خود واقعه و یا گفته شخص اهمیت بیـشتری داشـته باشـد

.می توان آنها را به عنوان روتیتر آورد :مثال

از سال آینده

اعزام می شونددانشجویان ایرانی به دانشگاه های مالزی

:دانشجویان علوم پزشکی کردستان برای مقابله با اسراییل آماده ایم

:زیر تیتر

در برخی موارد اخبار بسیار مهم در زیر تیتر اصلی ، زیر تیتر می آید؛ زیر تیتر می تواند مکمل روتیتر و تیتر اصلی بوده و یا آنکه مستقل از آنها باشد و جنبه دیگری از اخبـار را

.بیان کندند و قسمتی از خبر را بیـان مـی زیر تیترها معموال طول بیشتری نسبت به تیتر اصلی دار

ر اصلی اهمیت کمتری دارنـد و احتمـاالً اطالعـات بیـشتری در مـورد ند که نسبت به تیت کن .موضوع تیتر اصلی می دهند

16

:مثال :مدیرکل تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسالمی

ورزشی شهدای دانشجو فردا آغاز می شودچهارمین جشنواره نمایندگان دانشگاههای سراسری و آزاد اسالمی در جشنواره حضور دارند

:سو تیتر یا همان خالصه تیتر

در برخی موارد در میان سطرهای مطالب خبری طوالنی یک یا چند جمله به کار رفتـه در .تن اصلی می ایدمتن و یا خالصه ای از موضوع متن با قلمی متفاوت از م

در ابتـدای ... سوتیترها را معموالً با قرار دادن یک عالمت مشخصه مثالً دایره یا ستاره و .و انتهای آن و در یک کادر مشخص می سازند

گوینـد و بیـشتر بـه منظـور » سـوتیتر « به این تیترها در روزنامه نگاری خالصه تیتر یـا تا در البالی یکنواخـت سـطرهای مـتن، نـوعی زیبایی متن بکار می رود و باعث می شود

.تنوع ایجاد شده و چشم خواننده خسته نشود

17

:میان تیترمیان تیترها معموالً چند کلمه یا عبارت کوتاه هستند که در البـه الی مـتن اخبـار طـوالنی

.آورده می شوند و باعث تفکیک قسمت های مختلف یک بحث می گردندها معموالً با حروفی درشت تر از متن اصلی می ایند و سبب می گردند که بخش میان تیتر

های مختلف یک مطلب از هم تفکیک شده و خواننده بتواند بهتر و سریع تر، محتـوای کلـی .مطلب را دریابد

:نکته

در انتهای جمالت تیتر نقطه بکار نمی رود و این کار بیشتر برای عالیـم مخفـف اسـامی و سی.بی.شبکه بی: ت به کار می آید مثلعبارا

18

عالمت ویرگول برای نشان دادن مکث کوتاه در تیتر بکار می رود، عـالوه بـر آن در بـین به کار می رود؛ در اینگونه موارد تنها » و«چند کلمه مترادف و یا مرتبط با یکدیگر به جای

.گذاشته می شود» و«بین دو کلمه آخر بعد از گوینده عبـارات و یـا جملـه بکـار مـی رود و یـا آنکـه در در تیتر بیشتر » :«دونقطه

.توضیح و تفصیل یک حکم و یا برشمردن اجزاء یک مطلب کاربرد دارد .مسجد سنگر است، سنگرها را پر کنید): ره(مثال؛امام خمینی

به عنوان نمونه یک مصاحبه را که توسط خبرنگار خبرگزاری شبستان در سـاری انجـام ا در عکس زیر می آوریم؛ به تیتر؛ لید، متن خبر و عالیم نگارشی خوب توجـه شده است ر

فرمایید، به یاد داشته باشید که هر خبر یـا گـزارش بـا داشـتن عکـس از اعتبـار بیـشتری :برخوردار می شود

نکاتی که در مورد خبر در این چند صفحه عنوان شد، نکاتی کلی هستند که تا انتهای کتاب آنها آشنا شده و در نگارش خبر کمک بیشتری خواهد شد؛ البته با اینحال نحـوه بیشتر با

نگارش اخبار بسته به نوع و موضوع خبـر و مخاطبـان نـشریه یـا خبرگـزاری تفاوتهـای انــدکی دارد کــه بــا مطالعــه اخبــار نــشریات و روزنامــه هــای مختلــف و نیــز رجــوع بــه

. و بکار بستخبرگزاریهای مختلف می توان آنها را دریافت

19

ارزش های خبری

. باشید این چیزی است که شما تعیین می کنید و در این کار باید به خودتان اعتماد داشته کـه دارد » ارزش«چـه چیـزی . به این فکر کنید که چه چیزی خبر و برای شما جذاب است

.خبر بشود و دیگران هم دوست داشته باشند درباره آن بدانندنگـاه است، سعی کنید از زوایای مختلف به موضـوع خبراسخ به این که چه چیزی برای پ :کنید

:سانحه هواپیما در فرودگاه مشهد خبر است چون )Human_interest( انسان ها در آن کشته شدند - ) Affect ( پس این موضوع به زندگی تک تک ما هم بستگی دارد مشمول تحریم هستیم،-

اشد نو ب

. سال پیش باشد30حتی اگر مال . چیزی که خوانندگان ندانند

مهم باشد .برای مردم اهمیت داشته باشد

تاثیرگذار باشد

. یعنی روی زندگی مردم تاثیر بگذارد

تمایل داشته باشند آن مردم به دانستنجدیـد کـه وقتـی سـاخته مـی مثل یک ماشـین . چیزی که مردم بخواهند درباره اش بدانند

.البته خبر جالبی است اما مهم نیست شود خبر است، که

تازه باشد .خبر باید همان زمانی که رخ می دهد پوشش داده شود

ابعاد آن با حد معمول فرق کند

.ها ترین ...ترین، بهترین، بدترین و کالً بزرگ

20

:مثال کشد در دوبی سر به فلک میبلندترین ساختمان جهان

با این هدف کـه بلنـدترین سـاختمان جهـان بـشود و سـمبل -) خبرگزاری فرانسه (دوبی دارد همگام بـا سـودی کـه عایـد » برج دوبی « آسا شده، های غول پروژه شهری که کانون

.کشد شود سر به فلک می می -پروژه کارفرمای این – شرکت ساختمانی اِمار ه ما نزدیک باشد ب

رخ اگر آن طرف دنیا باشد، شاید برای ما خبر نباشد اما همان اتفاق وقتی در نزدیکی مان .می دهد خبر است

منـزل مـا خبر هرچه از «هورد کسل، یکی از دبیران سرویس خارجه دیلی میل، می گوید، ».ارزشش کم تر می شود دور می شود

شنا باشیم با موضوع آن کم و بیش آ

بنویـسیم اگر در فیزیک اتمی اتفاقی بیفتد و مـا آن خبـر را . خوانندگان آن را راحت بفهمند توضیح بـدهیم مگر بتوانیم آن را جوری برای مردم نیست، خبراما مردم نفهمند این خبر

.که بفهمند غافلگیر کند

: گـویی به دوستت می رسـی مـی مثل آن خبرهایی که وقتی . خبری که غیر معمولی باشد ...ای شنیده

مربوط به آدم های مشهور باشد

خبر به طور عمده درباره آدم ها اسـت و بیـشتر از همـه دربـاره آدم هـایی کـه معـروف ده تمـام مـردم . ای در ایتالیا برگزار بشود دو هنرپیشه در دهکده قرار بود ازدواج . هستند

اسـت این خبر . شوند از سفر منصرف می ها ند اما لحظه آخر هنرپیشه ا خود را آماده کرده .های معروف مربوط می شود چون به آدم

:مثال

رود اسپیرز از مرکز بازپروری مرخص می شود؛ شوهرش به دادگاه می

21

شود که بریتنی اسـپیرز بـرای دومـین بـار ظـرف در حالی که گزارش می –لوس آنجلس اند قصد بازپروری مرخص شده، شوهرش که حاال از هم جدا شده ک مرکز هفته پیش از ی

.فرزندانشان به دادگاه برود دارد برای حل مسایل حقوقی مربوط به دو درباره مواضع قدرت باشد

.چون می تواند زندگی خوانندگان را عوض کند: جرج بوش خبر است در دسترس باشد

جاد کندفروش زیادی را ایاین کـه بنویـسیم روزانـه چنـد ماشـین در . خبرهایی که به فروش روزنامه کمک می کند بـرای تواند نظر کارخانه های ماشین سـازی را جلـب کنـد و تهران به فروش می رود می

.روزنامه آگهی بیاورد ناگوار باشد . خواننـد ر خـوش آن را مـی مردم می خواهند خبر بد و نـاگوار بخواننـد و بیـشتر از خبـ خبرهـایی کـه ایـن احـساس را . هـا ها، توافـق نکـرده رسوایی خبرهایی مثل فجایع طبیعی، خبـر « اصالح معـروف مـی گویـد، یک . خدا را شکر من جای طرف نبودم : کنند تحریک می

» .درد می آورد، ما بقی تبلیغ است

درباره کشمکش ها باشد . خبر است - ر آن درگیر باشند، چه سازمان های دولتی یا تیم های ورزشیچه مردم د -کشمکش

اگر شهرداری درختان پارک لویزان را قطع می کند و سازمان محیط زیست اعتراض دارد . این خبر است

اگر بوش می گوید ایران سوخت هسته ای تولید نکند اما ایران کار خود را می کند این یک . خبر است

ندگان مجلس به برنامـه ای بودجـه ای اختـصاص مـی دهنـد کـه برخـی دیگـر از اگر نمای اگـر یـک پزشـک سـال هـا بـا مـشکالت . نمایندگان با آن مخالف هستند این یک خبر است

مختلف دست و پنجه نرم می کند تـا بـرای یـک بیمـاری راه چـاره ای پیـدا کنـد ایـن یـک .کشمکش است

22

اگر صحبت هـای یـک . ماجرا را پوشش بدهید در پوشش کشمکش ها حتما باید دو طرف طرف درگیر را می آورید حتما باید صحبت های طرف دیگر را هم بیاورید تـا بـه غـرض

.ورزی و طرف کسی را گرفتن متهم نشوید .باید قصه کشمکش را در همه خبرها بیاورید و ماجرا را تعریف کنید

در ، نیـست یعنی سیاه و سـفید ؛دکه کشمکش همیشه فقط دو طرف ندار یک نکته دیگر این مریکا می گوید غنی سازی باید متوقف شود حتی با اعمـال فـشار آبرنامه هسته ای ایران

و اروپا در این بـین مـدتی از دادن مـشوق هـای ایران به هیچ وجه کوتاه نمی آید نظامی، . اقتصادی برای راضی کردن ایران صحبت می کرد

. ایای یک کشمکش را پیدا کنیدباید همیشه تالش کنید همه زو

:نکته در باب کشمکش ها

اگر در خبری کسی شخص یا موسسه دیگری را متهم مـی کنـد اظهـارات آن شـخص یـا تظاهرکننده ها گفتند کتک خـورده انـد امـا :حتی در لید . بالفاصله بیاید موسسه دیگر باید

.پلیس رد کرد

ورزی رهایی از غرض .همه طرف ها را منعکس کنیدبلکه ید، نگیرطرف کسی را

:مثال

علی رغم شروع مذاکرات ،درگیری مسلحانه افراد حماس و فتحافراد فتح شنبه در منطقه اشغال شده کرانـه بـاختری بـه –) رویترز(جنین، کرانه باختری ایـن اولـین درگیـری ، ی حزب رقیب یعنی حمـاس شـلیک کردنـد وزار هیات همراه یکی از

.آغاز شده است کابینه وحدت ملی ای از یک ماه پیش بود که مذاکرات تشکیل فرقه

:مثال های آزاد شده آلود بریتانیایی بازگشت اشک

23

ها ای توسط ایرانی که پس از کشمکشی دو هفته پانزده ملوان بریتانیایی -) رویترز(چیونر هـا بـه ایـن سـمت کـه نگـاه هایشان پیوستند به جمع خانواده در حالی شنبه آزاد شدند پنج

.ای تاثیر بگذارد هسته تواند بر دیپلماسی سوق داده شد که چه طور این اتفاق می

24

فصل دوم چه طور یک خبر بنویسیم؟

25

فرآیند نوشتن

ژه؛ انتخاب سو زاویه دید؛

جمع آوری اطالعات؛ تنظیم ساختار خبر؛

نوشتن و ).نهاییویرایش (دوباره نوشتن

است؛ یعنی نمی شود به همین ترتیبی که گفته شـد » رفت و برگشت «فرآیند نوشتن فرآیند

گـاهی ؛باشید، بعد اطالعات جمع آوری کنید و بعد خبرتـان را بنویـسید اول سوژه داشته آوری اطالعـات و موقـع نوشـتن خبـر بـه اوقات شاید مجبور شوید پس از مرحلـه جمـع

.ز پیدا کنیداطالعات جدیدی نیا گاهی حتی ممکن است ؛گاهی اوقات ممکن است اصل خبر را در جریان نوشتن کشف کنید

دوباره برگردید به مرحله اول و حتـی سـوژه خـود را تغییـر بدهیـد و بعد از نوشتن خبر . موضوع دیگری را برجسته کنید

. داشته باشیداید واهمه به همین دلیل، نباید از پاک کردن و تغییر آنچه نوشتهخبرتـان را روی سـنگ نمـی نویـسید کـه نتوانیـد آن را «یکی از اساتید رویترز می گوید،

».تصحیح کنید

انتخاب سوژه .افکارتان را رها کنید و هر چه را به فکرتان می رسد روی کاغذ بیاورید

ا خــوب گــپ زدن و گفــت و گــو بــیکــی از بهتــرین کارهــا بــرای پیــدا کــردن یــک ســوژه ای داشته باشند و بتوانید بر اساس آن آنها اطالعات ارزنده ممکن است ؛تان است نهمکارا

.یک خبر خوب تهیه کنید

زاویه دید نـشریات بـرای انتخـاب . شود از زوایای بسیار گوناگونی وارد شد برای پوشش خبر می

یب، چیزی که بـرای نـشریه ای به این ترت؛گیرند مخاطبان را در نظر می زاویه دید تمایالت .دیگر اصالً اهمیت نداشته باشد ای جالب است ممکن است برای نشریه

26

بایـد روی آن دسـته از کنیـد طبیعتـا در پوشش انتخابات، اگر برای نشریه زنان کـار مـی در یـک نـشریه . اظهارنظرهای نامزدها متمرکز بـشوید کـه دربـاره وضـعیت زنـان اسـت

مـسایل کارگرهـا متمرکـز بـشوید و اگـر در روزنامـه ای محلـی کـار کارگری باید روی همچنـین در . هایی دارند نامزدها برای شهر کوچک شما چه برنامه توانید ببینید کنید می می

.ها باشید زندگی پشت پرده نماینده یک روزنامه همه خوان ممکن است به دنبال ) ای ایران های هسته درگیری ها، مثال فعالیت مثل انتخابات یا (دار برای پوشش اخبار دنباله

ترین تحوالت باشید یا تالش کنیـد ابعـادی را پیـدا کنیـد کـه دیگـران دنبال تازه همیشه به توانیـد بـا نگـاه هـای مختلـف خبرهـای هواپیما می در سقوط یک . اند هنوز به آن نپرداخته

مثال، خبری صرفا درباره ...مختلفی بنویسید وط چه بوده است؛ علت سق- دهد؛ دولت درباره علت سقوط اطالعات متناقض می- هواپیمایی که سقوط کرده باالترین آمار سقوط را در بین هواپیماها دارد؛- ... تحریم باعث شده بخشی از ناوگان هوایی کشور بدون استفاده بماند-

: نکته

بقیه خبر هـم بایـد حـول همـان ؛ بنویسید کنید ای که به خبر نگاه می لید را بر اساس زاویه . محور باشد

اگر در نشستی خبری وزیر راه راجع به علت سقوط هواپیما گفتـه و همچنـین قـدری هـم

های کشور صحبت کرده تـصمیم بگیریـد قـصد داریـد دربـاره فرودگاه راجع به وضعیت .ها فرودگاه علت سقوط هواپیما بنویسید یا درباره وضعیت

آوری اطالعات جمع

تحقیق کنید، با آدم هـای . اطالعات جمع کنید تا ارزشش را داشته باشد خبرتان را بخوانند

.، منابع و مدارک جمع کنید)مصاحبه کنید( مختلف صحبت کنید مثالً اگر کنفرانسی درباره ایدز برگزار شده است فقـط . سعی کنید بفهمید موضوع چیست

سـعی کنیـد بفهمیـد موضـوع ؛ حضور کارشناسان برگزار شـد ز با ننویسید، کنفرانس اید کنند تـا در که همه تالش می مثالً این ،ها را پر کرده چیست اصلی که ذهن همه شرکت کننده

27

جلوگیری از های پرده درباره راه ها بی این کنفرانس کاری بکنند تا صدا و سیما و روزنامه .گسترش ایدز صحبت بکنند

شناسان خارجی در ایران بر پا شده، شناسی با حضور باستان کنفرانس باستان یا اگر یک شناسـان بدهید چنین کنفرانسی برپا شـده، بنویـسید کـه باسـتان به جای این که فقط خبر

دولت قول داده شـرایط کـار را ها دوباره به ایران بیایند و خارجی قرار است پس از سال .برای آنها مهیا کند

تان های ع آوری اطالعات و پیدا کردن خبرها از تحریریه خارج بشوید و به حوزه برای جم . گردنـد آنهایی هستند که توی کوچه و خیابان می ) ها راوی(گوها قصه . دایم سرک بکشید

تـر از توانند خبـر خـوب بنویـسند و مهـم نمی نشینند آنهایی که فقط پشت میز تحریریه می .اجرا چیستتوانند بفهمند م همه نمی

.از آنهایی نشوید که فقط پشت میز می نشینند: توصیه رویترزهـا و کنفرانس» لبه«بهترین خبرها اغلب . قبل از کنفرانس و بعد از آن حضور داشته باشید

یعنی قبل و بعد از آن، جایی که آدم ها پشت میکروفـون نیـستند و ها رخ می دهد؛ نشستجای خیلی خـوبی بـرای پیـدا کـردن منـابع ها همچنین انسکنفر. تر صحبت می کنند راحت .و ایجاد ارتباطات هستند) ها آدم(خبر

شـوید و آخـرین ها مـی ها و کنفرانس باز هم یادتان باشد اولین نفر باشید که وارد نشست . تا می توانید پرسه بزنید و بپلکید؛کنید نفر هم باشید که محل را ترک

جزییـاتی کـه ؛بال جزییاتی که به خواننده می گوید آنجا چطـور بـود دن ؛دنبال رنگ باشید . خبرتان بچسبد و آن را رها نکند باعث می شود خواننده به

و البته با اگر هواپیمایی سقوط کرده، از چیزهایی بگویید که این ور و آن ور پراکنده شده ... شده و ذکر جزئیات؛ یک صندلی نیمه سوخته، چمدان شکسته، عروسک له

بـه جـای ایـن کـه بنویـسید بیمـار «دیوید فینکل از روزنامـه واشـنگتن پـست مـی گویـد، مثالً بنویـسید ...غریب می شنید بنویسید آن صداها چه بود شیزوفرنی صداهای عجیب و

»».برو همسرت را بکش«: او می شنید

: نکتهها اگـر همـان لحظـه ید خیلی وقت تان را جمع کن مثل مورچه که دانه جمع می کند اطالعات

بـا هـر کـه ؛ننویسید، دیگر در خبرتان از آن مـشاهدات خبـری نخواهـد بـود مشاهدات را اگر در دفتر کـارش بـا . لباسش را هم یادداشت کنید اش و صحبت می زنید، جزئیات قیافه

28

قـایی فریآمثالً دو تا مجسمه . او صحبت می کنید، توضیح دهید دفترش چطور جایی است ...دارد یا همه مدارک تحصیلی اش را به دیوار زده و

خواهیـد آورید باید به نحوی بـا آنچـه مـی فقط حواستان باشد جزئیاتی که در خبرتان می هواپیما عروسـک لـه شـده بـه بـار ابعـاد انـسانی مـاجرا اگر در سقوط یک . مرتبط باشد

بود گفـت سـه جـسد را از ز پوشیده اگر بنویسید یک شاهد عینی که کاپشن سب . افزاید میامـا اگـر . کنـد داخل هواپیما بیرون کشیده، رنگ لباس او کمکی به توصیف بهتر ماجرا نمی

بنویسید یک شاهد عینی که روی دستانش خونین بود و صورتش خاک گرفتـه بـود گفـت .اید بیرون کشیده به بار دراماتیک ماجرا افزوده اسه جسد را از داخل هواپیم

ساختار خبرتان را طرح ریزی کنید .ساده تر است اول فکر کنید و بعد بنویسید

.بهتر است قبل از نوشتن قدری زمان بگذارید . روی عناصری متمرکز بشوید که موضوع را جذاب و گیرا می کند

. ارزش نوشتن دارد مثالً این که چه رویدادی تازه رخ داده و . تان مرور کنیدهای خبری را در فکر ارزش

. اش جذاب است نوشتن درباره چه چیزی غیر معمولی یا متفاوت است یا خالصه . است یا از یک شخصیت برجسته صحبت در میان ؛ آیا خبر درباره یک درگیری است

.آیا خبر راجع به دارویی برای درمان سرما خوردگی است که جدیداً کشف شده و این که در متن خبر از کدام نقل قول ها و از کـدام بخـش بعد درباره لید تصمیم بگیرید،

قابـل «پیرامونی که جمع آوری کرده اید استفاده کنیـد تـا خبرتـان ها و اطالعات از پیشینه .شود» فهم

.خط بکشید) golden quotes (ها زیر جمالت کلیدی مصاحبه مـثالً اگـر خبـر دربـاره ؛یـد فهرستی از چیزهایی که می خواهید در خبر بگنجانید تهیـه کن

هـا، هـا، نـوع کمـک ها، مقـدار کمـک ها، مجروح ها، مفقود شده شده زلزله است، تعداد کشته ...وضعیت بهداشت،

: نکته

چه چیزی اینجا تازه رخ داده کـه مـی خـواهم آن را » «خب، کی چی؟ «: از خودتان بپرسید چـرا «: را به جای خواننـده بگذاریـد خود» خبر اصالً درباره چی هست؟ این » گزارش کنم؟

» خبر برای خواننده جذاب باشد؟ چرا باید این » «دارم این خبر را می خوانم؟

29

نوشتن مثل دانه های مروارید که می توانید با نخ آن ها . برای نوشتن خبر احتیاج به یک نخ دارید

.گردن بند درست کنید را به هم وصل کنید و های اطالعات جدید، نقل قول ها، پیشینه و رنگ باشد و نـخ می تواند، تکه های مروارید دانه

. می زاویه دیدتانمثالً دولت ازبکستان دارد آمار کشته شده های مربوط به سرکوب مسلمان هـا را اشـتباه

هـا و اظهـار نظرهـای اطالعات جدید درباره تعـداد کـشته شـده در این خبر . اعالم می کند باشد و این کـه دولـت دارد آمـار های مروارید تواند دانه ن های مستقل می دولتی و سازما

اطالعـات را هـای کند همان نخ یا محوری که حول آن تکه ها را اشتباه اعالم می شده کشته .دوزید به هم می

.وقتی نخ را پیدا کنید، بقیه خبر خودش دوخته می شود : نکته

مثـل هنرمنـدی کـه روی . قطه الف به نقطه ب نیست پروسه نوشتن خبر پروسه خطی از ن کند خبرتان ر ابنویسید، اول طراحـی، بعـد رنـگ اولیـه، شـاید تغییـر می بوم سفید نقاشی

فکر کنید، بنویـسید، . سر و روی کار بکشید دوباره برخی از نقش ها و سرانجام دستی به ...ویرایش کنید، دوباره فکر کنید، بنویسید،

نوشتن کشف کنیدخبر را با هـا را کنـار یادداشـت . هایتان اجازه بدهید خبر از مغزتان تراوش کند، نه از روی یادداشت

.و شروع کنید به نوشتن قدری فکر کنید . بگذارید ».خبر در ذهن من است، نه در دفتر یادداشت من«به خودتان بگویید،

. ک کردناما بیشتر برای چ. از دفتر یادداشت تان استفاده کنیدخوب نوشتن یعنی رها بـودن، «ساول پت، یکی از گزارشگرهای آسوشیتدپرس می گوید،

خوب نوشتن یعنی ارضا کردن ایـن «او همچنین می گوید،» .داشتن یعنی راحت بودن، فضا » .حس که آدم یک ماجرا را بتواند بیان کند

دوباره نوشتن

پـس، همیـشه . هارت شما را تخمـین مـی زنـد دبیر شما با خبری که به دستش می دهید م که کارتان تمام شده باشد که ویرایش نهـایی را انجـام داده وقتی خبرتان را تحویل بدهید

.باشید

30

بعد، دوبـاره آن را . وقتی خبرتان را نوشتید، اگر وقت دارید، چند دقیقه ای آن را رها کنید سـعی کنیـد بـه لحـاظ . و شـفاف کنیـد توانید جمـالت را سـاده سعی کنید تا می . بخوانید

سـعی . مکـان هـا را چـک کنیـد اسامی آدم ها و . دستور زبان و دیکته آن را ویرایش کنید .کنید تا می توانید خبرتان را روان کنید

آیا لید آن قدر جذاب هست که خواننده را درون مطلب بکشاند؟ : از خود بپرسید الی هست که به آن پاسخ نداده باشید؟ آیا سؤ. خود را جای خواننده بگذارید

یـک نویـسنده دقیـق و سـخت «جرج اورول در کتاب سیاست و زبان انگلیسی می نویسد، قـصد «نویسد الاقل از خودش چهـار چیـز را سـؤال مـی کنـد، گیر در هر جمله ای که می

شـفاف تصویر یـا اصـطالحی آن را داشتم چه بگویم؟ چه کلماتی آن را بیان می کند؟ چه کـه تر و دقیق تر بیان خواهد کرد؟ آیا تـصویری کـه داده ام آن قـدر تـازه و بکـر هـست

یا می توانم آن را «به این سئواالت باید این دو سئوال را هم اضافه کرد، » تاثیرگذار باشد؟ بـه ادب انگلیـسی هـا که ایـن آخـری احتمـاالً » ام؟ چیز زشتی نگفته ساده تر بیان کنم؟ آیا

.می شودمربوط

چهار بلوک خبرنویسی

اگر این روزها سری به روزنامه های انگلیسی زبان بزنید یا روی وب نگاهی به خبرهای اغلب، بیندازید می بینید که خبرها و یا دیگر خبرگزاری ها آسوشیتدپرس یا رویترز

؛) facts (اطالعات جدید دارند . 1 ؛) golden _ quotes (ارند نقل قول های کوتاه اما شفاف د. 2 در بسیاری از خبرها مشاهداتی عینی ارایه شده تا ما را مستقیم بـا صـحنه اتفـاق . 3

؛) color (روبه رو کنند ). background (برای فهم بهتر خواننده پیشینه و توضیحات دارند . 4

قـول هـای طالیـی، راز کار در این نهفته است که لزومی نـدارد ایـن اطالعـات جدیـد، نقـل . شوند پیشینه و رنگ پشت سر هم چیده

خبرنگارها این روزها باید درست مثل یک فرشباف عمل کنند که نخ های رنگـی را بـه هـم . نقش می آفریند می بافد و در نهایت

31

در مثال هایی که در زیر آمده چگونگی استفاده از بلوک های سازنده خبـر بـا اسـتفاده از چهار رنگ

؛)اطالعات جدید(سبز . 1 ؛)نقل قول(قرمز . 2 ؛)جزییات و رنگ(بنفش . 3 . نشان داده شده است) پیشینه(نارنجی . 4

:مثال های آزاد شده آلود بریتانیایی بازگشت اشک

ها ای توسط ایرانی که پس از کشمکشی دو هفته پانزده ملوان بریتانیایی -) رویترز(چیونر هـا بـه ایـن سـمت کـه نگـاه هایشان پیوستند به جمع خانواده در حالی بهشن آزاد شدند پنج

.ای تاثیر بگذارد ستهه تواند بر دیپلماسی سوق داده شد که چه طور این اتفاق می پانزده ملوان انگلیسی پـس از دو هفتـه بازداشـت در ایـران بـه دسـتور ریـیس -رویترز

جمهور آزاد شدند هایـشان را در پایگـاهی هـوایی در آلـود خـانواده با چـشمان اشـک چهارده مرد و یک زن

از شروع یک جلـسه پرسـش و پاسـخ و پـس از تـرک تهـران و جنوب انگلستان کمی قبل .فرود در لندن در آغوش گرفتند و بوسیدند

ملوان، خانواده آنها و دولت 15رییس جمهور ایران محمود احمدی نژاد، در میان ناباوری شـان در هـای گـشتی گفت تصمیم گرفته گروه را که به همـراه کـشتی ، چهارشنبه بریتانیا

.بودند عفو کند و ببخشد مارس بازداشت شده 23در ] فارس[شمال خلیج های عـراق ها در آب گفت آن اند اما بریتانیا می هایش تعرض کرده گفت آنها به آب ایران می

.بردند دستور سازمان ملل پیش میماموریتی همیشگی را به بودند و داشتند نفر گفتند ورودشان به 15شان صادر شد، هر ای که چند ساعت پس از بازگشت در بیانیه

. را هیچ گاه از یاد نخواهند بردبوده و این استقبال» تحقق یک رویا« فرودگاه هیترو مثل دو هفتـه «:شـد گفتنـد توسط سخنگوی نیروی دریایی سلطنتی قرائـت ای که آنها در بیانیه

مـان را حفـظ کـردیم و بـا در نظـر گذشته خیلی سخت بود، اما با کنار هم مانـدن روحیـه

32

خبرها این روزها اغلب اطالعات جدید دارند،. 1 نقل قول های کوتـاه امـا شـفاف . 2

دارند، . دارند) مشاهدات عینی(رنگ . 3

برای فهم بهتر خواننده توضیحات و . 4 پیشینه دارند

این بلوک ها راز کار این است که نباید را زیر هم بچینید بلکه باید آنهـا را در

هم ببافید

مان هستند تالش کردیم به خودمـان هامان منتظر بازگشت موضوع که خانواده داشتن این » سخت نگذرانیم، ها مرگ انگلیسی

به وطن بازگشتند اسـتقبال کـرد ها سالمت نخست وزیر بریتانیا تونی بلر از این که ملوان نگذاشـته شـنبه رخ داد همسایه ایران، که پنج سرباز انگلیسی در عراق، اما گفت مرگ چهار

.شدگان زن هستند دو نفر از کشته : وزارت دفاع گفت .تا شادی بر قرار بماندبـا در واشنگتن، وزیر دفاع امریکا رابرت گیتس حاضر نشد آزادی سـربازان انگلیـسی را

.های امریکا در مورد جمهوری اسالمی مرتبط بداند سیاست تغییر احتمالی کـنم بـین اقـدام او بـرای آزادی مـن فکـر نمـی «:گیتس در یک نشست خبری پنتاگون گفـت

و ایـران در مـذاکرات سربازان انگلیسی و اتفاقی که ممکن است بین ایاالت متحده امریکـا المللی علیـه ایـران الت متحده امریکا رهبری فشارهای بین ایا آینده رخ بدهد ارتباطی باشد،

ای کـه برنامـه . ای خود را متوقـف کنـد هسته را بر عهده دارد تا ایران را وادار کند برنامه هـای برنامـه گویـد ایـران مـی . هـای اتمـی باشـد اش تولید بمـب ترسد هدف نهایی غرب می

.کند نبال میآمیز را د اش به طور کامل اهداف صلح ای هستهباعث شد تا قیمت نفـت پـایین با چهارمین صادرکننده نفت جهان آمیز کشمکش پایان صلح

.بیایدانـد چـون بلـر یـک نامـه ایران پنجشنبه گفت که سـربازان انگلیـسی بـرای ایـن آزاد شـده

.بلر بی آن که این گفته را رد کند آن را نپذیرفت دفتر – عذرخواهی فرستاده المللی جـواب داد فت سیاستی دو جانبه شامل دیپلماسی بی سر و صدا و حمایت بین بلر گ

».ادامه آن منطقی است« جدیدی برای ارتباط با ایران باز کرده که های و این اتفاق کانال

ای بحران هستهگویند این که ناجل شین والد مـشاور تحلیل گران می

بـا علـی امور خارجـه ارشـد بلـر بـه طـور مـستقیم ای ایران گفـت و مذاکره کننده اصلی هسته الریجانی،

.گو کرده مثبت بوده استرو نیست اما یک عملگرا است و امید الریجانی میانه «

این بوده که او بتواند راهی پیدا کند تا با حفـظ آبـرو توافقی ) برنامه غنی سازی اورانیوم (مورد توقف در

33

برنامـه منـع اشـاعه سـالح یک، یکـی از کارشناسـان ارشـد به دست بیاید، مارک فیتزپاتر .ای در موسسه مطالعات استراتژیک گفت هسته

آلمان، رییس اتحادیه اروپایی، گفت امیدوار است این اتفاق به گسترش دیـالوگ بـا تهـران .آن کشور بینجامد درباره برنامه هسته

ی گـزارش داد، ایـن اسـت کـه نیـروی سـ بـی یکی از پیامدهای این اتفاق، چنانکه رادیو بـی را بگردد چـون ایـران ] فارس[های تجاری در خلیج تواند کشتی نمی دریایی انگلستان دیگر

.کار را برعهده داشتند ضبط کرده است هر دو کشتی گشتی بریتانیا را که مسؤولیت این بـه کـارگیری آورد کـه بـا مقامات گفتند این قضیه به طور موقت مشکالتی به وجـود مـی

نیروهای امریکایی و سایر نیروها تا آن زمان کار بازرسی . خواهد شد تجهیزات جدید حل .های تجاری را انجام خواهند داد کشتی

: مثال

درگیری مسلحانه افراد حماس و فتح علی رغم شروع مذاکرات

اد فـتح افر –) رویترز(جنین، کرانه باختری کرانه بـاختری ده شنبه در منطقه اشغال ش

ری حـزب رقیـب وزا به هیات همراه یکی از ــاس ــی حم ــد یعن ــلیک کردن ــین .ش ــن اول ای

ای از یک مـاه پـیش بـود کـه درگیری فرقه آغـاز کابینـه وحـدت ملـی مذاکرات تشکیل

.شده است

ها، در این تیراندازی کـه نزدیکـی مقامات هر دو طرف گفتند وصفی کیبا، وزیر امور زندان نزدیکی بزرگترین شـهر کرانـه بـاختری یعنـی نـابلس، رخ داد، آسـیبی شهری در توباس،

.ندیده استمنابع حماس گفتند درگیری با تیراندازی بین افراد حماس و فتح آغاز شد که طـی آن یـک

.نفر اندکی آسیب دیدولت که د اش را رییس جمهور محمود عباس برعهده دارد، و مقامات حماس که رهبری فتح

با توجه به اظهارات پیـشین گزارش متفاوتی راجع به این اتفاق دادند که را در دست دارند .رسند غیرمنتظره بود می مقامات حماس که دارند با فتح به یک توافق

یل هنیه ع اسماهور دولت خودگردان فلسطین و محمود عباس رییس جم؛رویترز 2007 مارس 4نخست وزیر در مالقاتی در غزه،

34

کیبا به رویترز گفت افراد فتح خودروی او را در یک ایستگاه ایـست بازرسـی در توبـاس .متوقف کردند

هیـات .او گفـت » که اخطار بدهند شروع کردند شلیک کردن به سـمت خـودرو، بدون این «و در جهـت مخـالف حرکـت کردنـد، بـه سـمت شـهر جنـین در کرانـه همراه او دور زدند

.باختریاند که افراد مسلح پلیس کـه وزیـر یک مقام فتح گفت افراد آنان تنها بعد از آن شلیک کرده

. بودند شلیک کردن را به سمت افراد فتح شروع کردهکردند همراهی می عضو حماس را یورش که طرفدار فتح است در غزه، افراد مسلح به یک خوابگاه دانشجویی دانشگاه القدس

دند، یک مقـام امنیتـی دانشجویان عضو شورای فتح را با گلوله مجروح کر بردند و یکی از . را برعهده نگرفته استتیراندازی هنوز کسی مسؤولیت این :فلسطینی گفت

حماس این موضوع را رد کـرده کـه نیروهـای پلـیس حمـاس در کرانـه بـاختری مـستقر .دهد کرده که دارد در کرانه باختری پلیس تشکیل می فتح حماس را متهم . هستند

عدم توافق درباره تشکیل پلیس حماس در منطقه کرانه بـاختری یکـی از موانـع اصـلی در .وحدت ملی با حضور دو گروه است لت راه تشکیل دوهای عربستان سعودی، حماس و فتح ماه گذشته موافقت کردند تا یـک گری پس از میانجی

ای که مرکـز های فرقه ها خونریزی به خاطر درگیری بدهند و به هفته کابینه ائتالفی تشکیل .شدند پایان بدهند نفر کشته 90آن در نوار غزه بود و طی آن

درصد توافق برای تشکیل یک دولت متحـد انجـام شـده اگـر چـه 99شنبه گفت باس پنج ع دار یل هنیـه از جانـب حمـاس عهـده عموضوع موافقت نکرده کـه اسـما این هنوز عباس با

.امنیتی را برعهده خواهد داشت پستی که کنترل نیروهای وزارت کشور بشود،حماس پست وزارت کـشور را در اختیـار دارد سعید سیام، وزیر فعلی کشور که از جانب

خواسته وضعیت نیروهای امنیتی پس از تشکیل دولت وحدت ملـی بـه گفت جنبش حماس دهی نیروهای دیگر که کنترل آنها در سازمان شکل قبل باقی بماند که به این ترتیب مسئله .دست فتح است حل نشده باقی خواهد ماند

اجرایی به همان ترتیب فعلی باقی خواهد ماند تا نیروهای دیگر نیروی « :تگف سیام در غزه » ی شکل بگیرند،امنیت

های عمر ترکمن در جنین و نیدال المغربی در غزه هم به این مطلـب اضـافه شـده گزارش( .) استکنید که خبرنگار رویترز با آوردن نقل قول هـایی از هـر دو طـرف درگیـر مـاجرا را دقت

.ی اشاره کرده روایت ها متفاوت استتعریف کرده و حت

35

کیبا به رویترز گفت افراد فتح خودروی او را در یک ایستگاه ایـست بازرسـی در توبـاس .متوقف کردند

» لیک کردن به سمت خودرو،بدون این که اخطار بدهند شروع کردند ش«:او گفتاد مسلح پلیس کـه وزیـر اند که افر یک مقام فتح گفت افراد آنان تنها بعد از آن شلیک کرده

. بودند کردند شلیک کردن را به سمت افراد فتح شروع کرده همراهی می عضو حماس را در کشمکش ها همچنین باید تالش کنید ماجرا را توضیح بدهید و علت وجود کـشمکش را

:توضیح بدهیدصـلی در عدم توافق درباره تشکیل پلیس حماس در منطقه کرانه بـاختری یکـی از موانـع ا

.وحدت ملی با حضور دو گروه است راه تشکیل دولت های عربستان سعودی، حماس و فتح ماه گذشته موافقت کردند تا یـک گری پس از میانجی

ای که مرکـز های فرقه ها خونریزی به خاطر درگیری بدهند و به هفته کابینه ائتالفی تشکیل .. .ند پایان بدهندشد نفر کشته 90آن در نوار غزه بود و طی آن

: مثال

کشد بلندترین ساختمان جهان در دوبی سر به فلک می با این هـدف کـه -) خبرگزاری فرانسه ( دوبی

ــمبل ــشود و س ــان ب ــاختمان جه ــدترین س بلنآسـا شـده، هـای غـول پروژه شهری که کانون

دارد همگـام بـا سـودی کـه عایـد » برج دوبی « پروژه ای این کارفرم – شرکت ساختمانی اِمار

.کشد شود سر به فلک می می - Isna - میالدی بلندترین برج جهان بشود 2008 برج دوبی قرار است تا سال

شود، برج دوبی به عنوان بخش در حالی که هر هفته دو طبقه به ارتفاع این برج افزوده می ر جدید دوبـی شـکل گیرد و به مرکز شه میلیارد دالری دارد شکل می20 اصلی یک پروژه

هزار آپارتمـان و بزرگتـرین مرکـز 30شهرجدید قرار است در این مرکز . دهد و قیافه می .خرید جهان ساخته بشود

شرکت سامسونگ کره جنوبی کـار سـاخت و . میالدی آغاز شده 2004پروژه اوایل سال ی بـه پایـان مـیالد 2008و قرار است عملیات ساخت و ساز تـا سـال برد ساز را پیش می

. برسد

36

میلیارد دالری است یـک میلیـارد 20این پروژه هزینه ساخت برج دوبی که تنها بخشی از .دالر برآورد شده است

بـا . متر رسـیده اسـت 200 طبقه یا به عبارتی به بیش از 79اکنون به ارتفاع برج دوبی هم در نهایت چند طبقـه خواهـد هنوز حاضر نشده اعالم کند که این برج این حال شرکت اِمار

.بوددر حال حاضـر مـا جـواب « :خبرگزاری فرانسه گفت سانگ یک چهل ساله اهل نیوزیلند به

. طبقـه 160 متر خواهد رسـید کـه ایـن یعنـی بـیش از 700گوییم به بیش از می. دهیم نمی » دانند ارتفاع برج چه اندازه خواهد بود، آنهایی که باید بدانند می

در تایوان است کـه ارتفـاعش بـه 101ن ساختمان جهان که افتتاح شده است، تایپه بلندتری .رسد متر می508

. کننـد کارگر داریم که دارند در این جا کار مـی 2500در حال حاضر، بیش از «:سانگ گفت نفـر 5000آینده تعداد کارگران به حـداکثر برسـد و بـالغ بـر انتظار داریم ظرف یک سال

مرکـز شـهر جدیـد دوبـی جریـان هر زمانی که کـار در کـل ... برای کل پروژه و... بشود » نفر شاغل خواهند بود هزار 20داشته باشد بالغ بر

انـد اوایـل هـا را اسـتخدام کـرده هـای پیمانکـار اِمـار آن نفر که شرکت 2500برخی از این ه شرایط کاری خود و ابزار را زمین گذاشتند و در اعتصابی نسبت ب امسال برای دو روز

.کردند تاخیر در دریافت دستمزدهای خود اعتراض این اعتصاب به خشونت کـشیده شـد و طـی آن برخـی از تجهیـزات و خودروهـا در هـم

.کوبیده شدندکردند برای همین در سـاخت بـرج گوید این اعتصاب کنندگان روی برج کار نمی سانگ می

.خللی وارد نشدرا بخواهید ما همکاری خیلی نزدیکی با پیمانکارها و دولت داریـم تـا راستش «:سانگ گفت

بـرای همـین قـدری . بخش بماند کاری برای کارگران رضایت ترتیبی داده شود که شرایط » راضی نیستند، شان ها از شرایط مایوس شدیم وقتی متوجه شدیم آن

در » ساعت 10شت تا روزی ه «او گفت دستمزد متوسط کارگران آسیای جنوب شرقی که احتمـاال بـه چنـد صـد دالر در «کنند گراد کار می درجه سانتی 50باالی تابستان در هوای

».رسد ماه می » توانند داشته باشند اضافه کار هم اگر بخواهند می« :سانگ گفت

37

ه و نـ » کنـد که کارگران را استخدام می «اما او بر این نکته هم تاکید کرد این پیمانکار است پیمانکاران است که شرایط اقامت و دستمزد مناسب را برای آنان ایجاد و این وظیفه «اِمار ».کنند

که در بورس دوبی قرار دارد و به لحاظ سرمایه بزرگترین شرکت ساختمانی جهـان امار .بزرگی با این پروژه به هم زده است کسب و کار است

درصـد آن متعلـق 32,5که دهند و سهام این شرکت ان می اعداد و ارقام اقتدار اِمار را نش .همچنان رو به افزایش است به دولت دوبی است

میلیون دالر سود نـشان داد 437آسای ساختمانی در سومین فصل سال این شرکت غول . درصد رشد داشت39 میالدی 2005دوره در سال که نسبت به همین

ت اصلی این رشد فـروش مـستمر آپارتمـان در مرکـز شـهر گویند عل دست اندرکاران می دهـد در موجی که به خاطر قوانین جدید که به خارجیان اجازه مـی . جدید دوبی بوده است

.گرفته است برخی از نقاط دوبی مالکیت آزاد داشته باشند باال ایـن . یکـا مثل برج ایفـل و امپـایر اسـتیت در امر . شوند ها سمبلیک می برخی از ساختمان «

.گوید سانگ می» شوند، شناسند و بخشی از هویت شهر می سریع می ها را همه ساختمانسـاختمانی ایـن سـاختمان صـد در صـد . امیدوارم همین اتفاق برای برج دوبی هم بیفتد «

»شد منحصر به فرد خواهد جهـان بـاقی اما سانگ این را هم پذیرفت که انتظار ندارد برج دوبی همیشه بلندترین بـرج

.بماندهـای یکـی دیگـر از شـرکت . چرا کـه حتـی در خـود دوبـی هـم رقیـب جـدی وجـود دارد

را آغاز » البرج«شرکت نخل است که اعالم کرده قصد دارد ساخت ساختمانی بزرگ دوبی .مانده است کند که ارتفاع این برج نیز همچنان مخفی

. نند همان ساختار انگلیسی بـاقی بمانـد در این خبر تالش شده تا شیوه نقل قول نویسی ما خبر در انتهـای پـاراگراف مـی این روزها در زبان انگلیسی در بسیاری از موارد نام منبع

.آید

اطالعات

یعنـی ارایـه –چه وقت، کجا، چه کسی، چه چیزی، چـرا و چگونـه –پاسخ به عناصر خبر .اطالعات

38

اطالعات را با پیشینه، نقل قول هـای طالیـی و رنـگ ؛عات به تنهایی خبر را نمی سازد اطال . خبر شکل بگیرد در هم آمیزید تا یک

در خبرهای سریالی، مثل سقوط یک هواپیما، یا پرونده هـسته ای ایـران، تحـوالت جدیـد، مثل مشخص شدن علت سقوط هواپیما اطالعاتی هستند که می تواننـد عامـل نوشـتن یـک

. خبر باشند های طالیی نقل قول

یکی از اساتید رویترز می گوید، باید صدای یک انسان را در خبرتان بیاورید؛ چـون خبـر .ها است درباره آدم

هـای کوتـاه و نقل قول ،گردند های طالیی می نبال نقل قول خبرنگارها امروز حریصانه به د . تاثیرگذار

.ه موقع در خبرتان به کار ببریدجمع باشد تا این جمالت را صید کنید و ب حواستان باید چون اگـر طـوالنی باشـند خوانـدن آن باید کوتاه و تاثیرگذار باشند؛ نقل قول های طالیی، .شان کم می شود سخت و تاثیرگذاری

. باید به ارزش خبر اضافه کنند- . باید زوایای احساسی خبر را برجسته کنند-

:یک نقل قول معروف

ای را گفت کـه جمهور امریکا، کشته شد، همسر او ژاکلین جمله ی، رییس وقتی جان اف کند ».خدای من، آن ها جان را کشتند«: توانست آن را بشنود یکی از خبرنگارها

های جهـان از این جمله باالی خبر و بالفاصله پس از لید آورده شد و بسیاری از روزنامه .آن استفاده کردند

. به همین سادگی در عین حال تکان دهنده باشدنقل قول طالیی می تواند .تواند مخاطب را ببرد به محل حادثه و بگوید آن جا چه خبر بوده می نقل قول طالیی

ها را بنویسیم چطور نقل قول

اگر نقل قول درجه یکـی داشـتید آن را . در هر خبر دو تا سه تا نقل قول طالیی کافی است

)نه در لید ما ا. (کنید باالی خبر کار

39

وردن نقل قول در لید پرهیز کنیداز آ

supporting_paragraph جای اولین نقل قول در پاراگراف دوم اسـت کـه بـه آن اصـطالحا .گویندمی

بهتر است حتی اولین نقل قـول را در پـاراگراف سـوم بیاوریـد، بعـد از توضـیح مقـداری .پیشینه

انـد امـا خـورده ها می گویند کتک تظاهرکننده: ایجاد کنید مثال گره . اول فضا را آماده کنید این را جان » .مان افتاد بودند با باتوم به جان «قول را بیاورید، و بعد نقل . پلیس رد می کند

.مالید و لنگ لنگان راه می رفت در حالی گفت که با دست شانه هایش را می وازین یک نقل قول خـوب همچنـین باعـث مـی شـود تـا . دکن نقل قول اعتبار خبر شما را زیاد می

.بشود داستان نفس بکشد و زنده مثال نقل قولی از یکـی از . توانید از نقل قول استفاده کنید برای پاراگراف پایانی خبر هم می

.کند این کار تاثیرگذاری خبر را بیشتر می. خبر های اصلی شخصیت

: نکته. ایـد این شغل شما است که برای آن آموزش دیـده . دهید اطالعات را شما بهتر توضیح می

یک خبرنگار این است که اطالعات را از منابع بگیرید، ساده کنیـد و عنوان استعداد شما به . به طور شفاف منتقل کنید

های خود برایتان می گوید شما باید بتوانید جمـالت تخصـصی او دانشمندی از یافته وقتی . عام بفهمد برای همه توضیح بدهید مخاطب به زبانی که را ساده کنید و

هـای آقـای دانـشمند را در گیومـه قـرار بدهیـد و همـه خبـر نقـل نیازی نیست تمام جمله . های او باشد قول

توضیحات طوالنی او را کوتاه کنید و درجمالت کوتـاه و شـفاف از زبـان خودتـان شـرح عات پیرامونی اضافه کنید تا موضوع بـه طـور کامـل و اطال هر جا الزم بود پیشینه . دهید

.برای خواننده روشن بشودبه دو یا سه نقل قول طالیی کوتاه از آقای دانشمند اکتفا کنید و آنها را در ال بـه الی مـتن

.بگنجانید

40

: نکتهه هایی کـ مطمئن شوید نقل قول. ورزی بینجامد تواند به غرض ها می انتخاب گلچین نقل قول

های منبـع هـستند و حرکـاتی را کـه منبـع بـا اعـضای منعکس کننده گفته کنید استفاده می در صورتی که در معنای -) زدن یا نیم نگاه مثل لبخند (صورتش یا دستهایش انجام داده

. منعکس کنید-نقل قول تاثیر گذاشته ها در آن به زبان حرفهمیشه متن و بستری را هم که این کنید وقتی از کسی نقل قول می

. آمده شرح دهیدشغل ما این هم نیـست . هایشان بزداییم را از حرف ها شغل ما این نیست که جمالت بد آدم

ها توانید به خوبی از نقل قول نمی اگر . ها مورد تمسخر دیگران واقع شوند کاری کنیم تا آن .استفاده کنید بهتر است از یک دبیر با تجربه کمک بگیرید

: نکته

ها را تغییر بدهید مگر این که بخواهید یـک کلمـه گاه نباید آن هیچ. ها مقدس هستند نقل قول حذف کنید و این هم تنها در صورتی کـه آن کلمـه یـا عبـارت حـذف یا عبارت تکراری را

نقل قولی را به لحاظ دستور زبان ویرایش اگر . شده در معنای نقل قول تغییری ایجاد نکند .کنید باید حواستان جمع باشد که محتوا و معنای آن تغییر نکند یم

انواع نقل قولمطلـب شـماره ا چطور بنویسیم بد نیـست نگـاهی بـه ها ر برای این که یاد بگیریم نقل قول

نقـل . انـد آنجلس تایمز بیندازیم که در این سایت ترجمه و تحلیل شده سلسله مطالب لوس 3هـای جدیـدی تواند راه ها می اند و مطالعه آن این مطلب را پر کرده درصد 20 ها حدود قول

.شما بگذارد ها پیش روی را برای آوردن نقل قول

:نکته نقل قول آوردن یا نیاوردن

های طـوالنی و اما نقل قول . کند دانیم که نقل قول خوب ارزش خبر را زیاد می همه مان می . دهند ری میکسل کننده بر عکس خواننده را فرا

قبل از این که یک نقل قول بنویسید به این فکر کنید آیـا واقعـا چیـزی بـر خبـری کـه مـی . افزاید یا نه نویسید می

41

هـای بـه درد بـه خـور و جـذاب را داخـل گیومـه بیاوریـد اگر نـه، تنهـا برخـی از عبـارت )Paraphrase ( روریسم را ادامـه جرج بوش گفت امریکا مبارزه با ت : و جمالت را کوتاه کنید

» .لحظه ای کوتاه نخواهد آمد«خواهد داد و در مقابل تروریست ها اید برای این که محکم بشود بـه یـک نقـل قـول نیـاز حواستان باشد گاهی لیدی که نوشته

. دارد که می توانید آن را در پاراگراف بعد از لید بگنجانید ید به همان ترتیبی که ادا شده آورد با میهمچنین گاهی اوقات کلماتی که خود فرد به زبان

مثال سخنان محمـود احمـدی نـژاد دربـاره . [شود نوشته شوند و گرنه روح خبر کشته می .] پیش می رود» یک قطاری ترمز بریده «ای ایران مثل این که فعالیت های هسته

پیشینه

در . شـود مـبهم اخبـار مـی پیرامون خبرها باعـث انعکـاس توجهی به پیشینه و اتفاقات بیهـایی از اطالعـات بـی معنـا بـه شفاف و معنادار خبر، تکه پاره بیان نتیجه، اغلب، به جای

. خواننده می رسد دست .پیشینه کمک می کند تا مخاطب بتواند ماجرا را دنبال کند

توانـد هم میپیشینه در لید . یک مقدار اینجا و یک مقدار آنجا . پیشینه را در خبر پخش کنید . خبر» خب که چی«و » چرایی«برای به پاسخ روشن به چهار یا پنج کلمه . بیاید

یک جای . را در شش جای مختلف پخش کنید ها بهتر است آن اگر شش جمله پیشینه دارید قبل یا بد از رنـگ و جزئیـات تـا ایـن یا . بعد از نقل قول ها است خوب برای پیشینه قبل و

.معنا پیدا کنند البه الی توضیحات و تعریف ماجرا جزئیات در پیشینه کمک می کند با جریان اطالعات دست و پنجه نرم کنیم کـه همـه از و این کـاری بـود صاف و صریح بود "وی افزود "، "گفت وی "روش قدیمی « . داشتند انتظار آسوشیتدپرس بـا کنیم که بتوانـد خواننده کمک خواهد به ما می نه از زما... دوره گذر کردیم اما ما از این

…بشود کند همراه دست و پنجه نرم تنهایی با آن تواند به نمی که اطالعات جریان

پیشینه توضیحات و موضوع برای فهم بهتر که خبرنگارها است وظیفه همین، دیگر برای .آسوشیتدپرس رییس پبشین خبرگزاری بوکاردی، . لویی دی » . اختیار خواننده بگذارند در

42

) Boiler_Plate(انبار پیشینه هـای سـریالی سـرکوب مـسلمانان در ازبکـستان بیندازیـد متوجـه اگر نگاهی به گـزارش

کنند و پیشینه در اختیـار ها، که ماجرای کلی را تعریف می پاراگراف شوید که برخی از می . اند تکرار شده ارند، تقریبا در همه خبرها گذ خواننده می

:نکته )1(؟پیشینه را چه طور بنویسیم

کننـد تـا پیـشینه را در هـای خـوب کلـی تـالش مـی اما نویسنده . آوردن پیشینه الزم است جـا دادن مقـدار زیـادی پیـشینه در بـاالی خبـر خواننـده را . بدهند بهترین جای مطلب جا

توضیحات و پیشینه در همـان بـاالی خبـر ال، اغلب به مقدار کمی دهد؛ با این ح فراری می . نیاز است

]به تهران می آیـد ) برای اولین بار (مثال تیم فوتبال ایتالیا [آیا خبر برای اولین بار رخ داده وزیر امـور خارجـه گفـت ایـران در [یا آیا خبر مربوط به واکنشی به اتفاقات پیشین است

یا آیا یک دادگاه بر پا شده اسـت؟ در تمـام ایـن مـوارد ]کند مداخله نمی امور داخلی عراق . باید قدری پیشینه بدهید

آیـد؛ یـا مـثال ایران مـی بنویسید که مثال تیم فوتبال ایتالیا برای اولین بار است که دارد به توضـیح و کند؛ یا درباره اتهام امریکا ایران را متهم کرده در امور داخلی عراق مداخله می

. مجازات احتمالی توضیح بدهید روایـت رمز موفقیت در آوردن پیشینه این است که در همان حـالی کـه داریـد داسـتان را

مـثال –کنید مقداری پیشینه و توضیحات در البه الی آن اضافه کنید، نه این که یک تکه میرویتـرزی . [را قطـع کنیـد را وسط خبر جا بدهید و جریان روایت –پیشینه چند پاراگراف

.] خبر ببافید گویند پیشینه را باید البه الی ها اغلب می

:نکته )2( را چه طور بنویسیم؟پیشینه

تان تزریق ترین بخش پیشینه را در آغاز خبر یا گزارش ترین و دانستنی پس از این که مهم وانید به سراغ بخـش عمیـق ، می ت )رجوع کنید ) 1(را چه طور بنویسیم؟ به پیشینه (کردید،

. تری از پیشینه بروید که برای درک مطلب تان الزم استکنند، اغلب بهترین کار ایـن نگارانی که در نشریات متنی کار می روزنامه برای آن دسته از

کند نیـاوریم و آنـرا الی مطلبی که ماجرا را روایت می است که بخش اصلی پیشینه را البه

43

بـا اسـتفاده از .) کنـیم بنـدی صفحه. (بگذاریم کنار مطلب » های اطالعاتی سباک«جداگانه در توانیم کاری کنیم تا می یکی دو تا عکس کوچک، استفاده از عناصر گرافیکی یا قلم متفاوت

. ها معطوف بشود نگاه خواننده به این باکس

: مثالیـدی کـه موضـوع را هـای کل ال و جـواب از سـؤ حوالت مهم تاریخی؛ فهرستی روزشمار ت کـه حـاال خبرسـاز نامه کوتاه افرادی ؛ آمار و ارقام پیشین و زندگی ) FAQ (کند روشن می

نویـسید بـه اطالعـاتی فکـر کنیـد کـه تان را مـی در حالی که دارید خبر یا گزارش . اند شدههـا را جداگانـه بیاوریـد و از قطـع شـدن جریـان روایـی خبـر یـا گزارشـتان آن توانید میاصل خبـر بایـد همچنـان بـه انـدازه کـافی : خاطرتان باشد اما این نکته هم . لوگیری کنید ج

توانیـد جملـه ای اوقـات مـی گاهی . پیشینه داشته باشد تا خودش به تنهایی قابل فهم باشد ).به باکس اطالعاتی رجوع کنید(جایی داخل مطلب اضافه کنید که مثال

رنگ

.ل بودن در محیط خبری را می دهدرنگ به خواننده حس و حاجزییاتی که باعث می شود . دنبال جزییاتی باشید که به خواننده می گوید آنجا چطور بود

اگـر هواپیمـایی سـقوط کـرده، از چیزهـایی . و آن را رها نکنـد خواننده به خبرتان بچسبد ندلی نیمـه سـوخته، جزئیات؛ یک ص بگویید که این ور و آن ور پراکنده شده و البته با ذکر

... چمدان شکسته، عروسک له شده و نـشان . انـد ها هم در این سانحه کـشته شـده دهدا بچه می اشاره به عروسک له شده نشان

. ..سر و کار دارید دهد با یک فاجعه انسانی میبـه جـای ایـن کـه بنویـسید بیمـار «دیوید فینکل از روزنامـه واشـنگتن پـست مـی گویـد،

مـثالً بنویـسید . غریب می شنید بنویسید آن صداها چه بـود ی صداهای عجیب و شیزوفرن »».برو همسرت را بکش«: او می شنید

: نکته

ها اگـر همـان لحظـه تان را جمع کنید خیلی وقت مثل مورچه که دانه جمع می کند اطالعات بـا هـر کـه .ننویسید، دیگر در خبرتان از آن مـشاهدات خبـری نخواهـد بـود مشاهدات را

اگر در دفتر کـارش بـا . لباسش را هم یادداشت کنید اش و صحبت می زنید، جزئیات قیافه

44

مثالً دو تا مجـسمه افریقـایی . او صحبت می کنید، توضیح دهید دفترش چطور جایی است ...دارد یا همه مدارک تحصیلی اش را به دیوار زده و

خواهیـد نچـه مـی آورید باید به نحوی بـا آ یفقط حواستان باشد جزئیاتی که در خبرتان م . دنبنویسید مرتبط باش

بنویسید یک شاهد عینی که کاپـشن سـبز پوشـیده بـود گفـت سـه جـسد را از داخـل اگر اما اگر بنویسید . کند توصیف بهتر ماجرا کمکی نمی هواپیما بیرون کشیده، رنگ لباسش به صـورتش خـاک گرفتـه بـود سبیده و های خون چـ یک شاهد عینی که روی دستانش لخته

.اید گفت سه جسد را از داخل هواپیم بیرون کشیده به بار دراماتیک ماجرا افزودهخواننـده متوجـه مـی شـود کـه شـما از . رنگ باعث می شود تا اعتبار خبرتان زیاد بشود

.اید اید و در صحنه بوده ننوشته پشت میز خبرتان را هایی از گزارش شما را به یـاد داشـته ها تا سال ها بعد بخش شود خواننده رنگ باعث می

. باشند

: نکتهکند و خواننده با تعدادی تصویر به خاطر داشته باشید رنگ زیاد خبر را در خود غرق می

.آخر ماجرا از چه قرار بوده ماند که گنگ می

بصری فکر کنید نویـسند، بایـد بـصری فکـر می) witness_reports (های در صحنه خبرنگارهایی که گزارش

.اند و خبری بنویسند که نشان بدهد آنها در صحنه حضور داشته ) think visual (کنند .ش باف اجزای خبر را به هم ببافیدمثل یک فر

در . شـود مـبهم اخبـار مـی پیرامون خبرها باعـث انعکـاس توجهی به پیشینه و اتفاقات بی هـایی از اطالعـات بـی معنـا بـه شفاف و معنادار خبر، تکه پاره بیان ه جای نتیجه، اغلب، ب

. خواننده می رسد دست .پیشینه کمک می کند تا مخاطب بتواند ماجرا را دنبال کند

توانـد پیشینه در لید هم می. یک مقدار اینجا و یک مقدار آنجا . پیشینه را در خبر پخش کنید . خبر» خب که چی«و » چرایی«برای به پاسخ روشن به چهار یا پنج کلمه . بیاید

45

یک جای . را در شش جای مختلف پخش کنید ها بهتر است آن اگر شش جمله پیشینه دارید قبل یا بد از رنـگ و جزئیـات تـا ایـن یا . بعد از نقل قول ها است خوب برای پیشینه قبل و

.ا پیدا کنندمعن جزئیات در البه الی توضیحات و تعریف ماجرا

زاویه دید نـشریات بـرای انتخـاب . شود از زوایای بسیار گوناگونی وارد شـد برای پوشش خبر می

به این ترتیب، چیزی که بـرای نـشریه ای . گیرند مخاطبان را در نظر می زاویه دید تمایالت .دیگر اصالً اهمیت نداشته باشد ای جالب است ممکن است برای نشریه

بایـد روی آن دسـته از کنیـد طبیعتـا انتخابات، اگر برای نشریه زنان کـار مـی در پوشش . اظهارنظرهای نامزدها متمرکز بشوید که درباره وضعیت زنان است

کارگری باید روی مسایل کارگرها متمرکـز بـشوید و اگـر در روزنامـه ای در یک نشریه . هـایی دارنـد هر کوچک شما چه برنامه نامزدها برای ش توانید ببینید کنید می محلی کار می

هـا زنـدگی پـشت پـرده نماینـده همچنین در یک روزنامه همه خوان ممکن است بـه دنبـال .باشید

) ای ایران های هسته مثل انتخابات یا درگیری ها، مثال فعالیت (دار برای پوشش اخبار دنباله بعـادی را پیـدا کنیـد کـه دیگـران ترین تحوالت باشید یا تالش کنیـد ا دنبال تازه همیشه به

توانیـد بـا نگـاه هـای مختلـف خبرهـای هواپیما می در سقوط یک . اند هنوز به آن نپرداخته مثال، خبری صرفا درباره. مختلفی بنویسید

علت سقوط چه بوده است؛- دهد؛ دولت درباره علت سقوط اطالعات متناقض می- آمار سقوط را در بین هواپیماها دارد؛ هواپیمایی که سقوط کرده باالترین - ... تحریم باعث شده بخشی از ناوگان هوایی کشور بدون استفاده بماند-

: نکته

بقیه خبر هـم بایـد حـول همـان . کنید بنویسید ای که به خبر نگاه می لید را بر اساس زاویه . محور باشد

ا گفتـه و همچنـین قـدری هـم اگر در نشستی خبری وزیر راه راجع به علت سقوط هواپیم های کشور صحبت کرده تـصمیم بگیریـد قـصد داریـد دربـاره فرودگاه راجع به وضعیت

.ها فرودگاه علت سقوط هواپیما بنویسید یا درباره وضعیت

46

لید مثل یک زمین مرغوب است زمینـی لید را به عنوان یک تکه زمین مرغوب در مرکز شهر در نظـر بگیریـد؛ روی چنـین

.آدم آلونک نمی سازد .خالصه نویسی به درد انجام تکالیف مدرسه می خورد. لید خالصه خبر نیست

یعنی ماجرا به زبان ساده و بـا پاسـخ -خبرهای مهم اغلب با لید سخت نوشته می شوند . بیان بشود-چه چیزی، کجا، کی، چرا و چه طور کسی، به چه

در ترین منبـع را هـم نویسند و مهم را در یک جمله می خبرگزاری های بین المللی اغلب لید .آورند همان لید می

بـا بتوان تصویری خیره کننده که ؛شود ها عموما از لیدهای نرمتر استفاده می در گزارش معطـل زیـاد اما برای رفـتن سـر اصـل موضـوع خواننـده را ؛ آن سر اصل موضوع رفت

تمایل خـود را از ب کافی است، اگر نه ممکن است خواننده سه یا چهار پاراگراف اغل ؛ نکنید .دست بدهد و خبر را نصف و نیمه رها کند

چون کلمه؛ 45 تا 40در فارسی حدود [ کلمه ای 35 تا 30در مورد خبرهای سخت، یک لید چیزی را کـه هر یعنی » .ای به سر آن بکشید شانه«بنویسید و بعد ] انگلیسی موجزتر است

: مثل،یدی نیست از جمله اول حذف کنیدکل .که می شود آن را چند پاراگراف پایین تر آورد ای اطالعات و پیشینه عناوین طوالنی، یا

اید؟ توی لید گیر کرده: نکته

) چـرا ایـن اتفـاق افتـاده اسـت (شوند، عنصر چرایـی در لیدهایی که این روزها نوشته می

بـر آن اسـت تـا اهمیـت موضـوع خبـر در همـان ابتـدا و بنا تر شده نسبت به گذشته مهم . مشخص شود

مرتبط بـا خبـر نیـاز باید توجه کرد برای بیان چرایی، اغلب به مقداری پیشینه یا اطالعات .کند معنا پیدا ) context (ای از اتفاقات است تا اتفاق جدید درون سلسله

:مثال

ای نیست سالح هستهژاپن به رایس اطمینان داد در پی

47

ژاپن چهارشنبه کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه را مطمئن ساخت که قـصد نـدارد یـک ای کـره شـمالی و پیـشنهاداتی نظامی را دنبال کند، به رغم آزمایش هسته ای هسته برنامه

تیابی مبنی بر این که ژاپن باید مذاکره دربـاره دسـ دهند می که برخی کارشناسان سیاسی .ای را آغاز کند به سالح هسته

پرهیز از به کار بردن افعال مجهول در لید

به . از فعل معلوم استفاده کنید «نویسد، نگاری می ریچارد کیبل در کتاب راهنمای روزنامه بهتـر اسـت "سـی هفتـه آینـده برگـزار خواهـد شـد، یو روسای تی نشستی توسط ": جای

»".کنند می یوسی هفته دیگر مالقات تیروسای ": بنویسیدعلـت آن اسـت کـه جمـالت . شـود نوشته مـی در خبرنویسی مدرن لیدی به ندرت مجهول

.کنند تحرک بیشتری اتفاقات را بیان می تر و با معلوم به شکل زنده

منبع نگاری خوب توانـد ی مـی تـان خـوب هـستند و کـس نگار خوبی هستند که منابع شما همان قدر روزنامه

.ای هم داشته باشد آوری کند که منابع خوب و ارزنده خوبی جمع اطالعات

:نکته چه کسی گفته؟

حتـی – منابع بی نام و نـشان ؛بهترین منابع آنهایی هستند که نامشان در خبر آمده است اضـر بـه انـدازه آنهـایی کـه ح » یک مقـام رسـمی «یا » یک منبع آگاه «گوییم آنهایی که می

اگر مجبور هستید نـام یـک منبـع را نیاوریـد بـه ،هستند نام خود را بیاورند اعتبار ندارند .خوانندگان بگویید چرا منبع تمایل نداشته نامش بیاید

48

اید، از خودتان بپرسید چرا چنـین اگر بخشی از خبرتان را با اتکا به منابع ناشناس نوشته . اید کرده

اگـر چنـین . تواند این اطالعات را تایید کند امش را بیاورد میآیا یک منبع که حاضر است ن . توانید این اطالعات را به نقل از او بنویسید است می

از خود بپرسید آیا آماده هستید در دادگاه پشت منبـع خـود بایـستید و از او دفـاع کنیـد؟ اشـناس بـر شـک و منـابع ن . افزایند آورید بر اعتبار خبر شما می منابعی که نامشان را می

.افزایند تردید می

: نکته ...بگذارید مردم هم صحبت کنند

هـا دربـاره هـر چیـزی نظـر برخـی آدم ! باشـید ) favorites (هـا داشـتنی مواظب دوست -1یکـی از . هـا برویـد ای به سـراغ آن و ممکن است وسوسه بشوید و سر هر مسئله دهند می

ست که بیشترین تعداد مراجعه از سوی خبرنگارهـا را ا مردم امریکا به این خاطر مشهور خبرنگارهایش را منع کرده کـه نقـل های امریکایی شود یکی از خبرگزاری دارد و گفته می

.قولی از آن شخص منتشر کنند یـک گـزارش خیابـانی خـوب : های خبـری گرهای تلویزیون و عکاس برای شما گزارش -2

در تلویزیون کـم و . رود ها می به سراغ فرد فرد آدمخصوص وقتی تشنه تصویر است، به هـایی کـه بـا آدم. آن روایـت خبـر اسـت شود که هدف های خیابانی دیده می بیش گزارش

رنـگ و هـا و نـشریات چـاپی کلـی توانند برای روزنامه ها صحبت می کنید همچنین می آناول روی یـک فـرد خـاص اگـر چـه ایـن تکنیـک کـه . جزییات و نقل قول به همراه بیاورند

دایره تمرکزتان را باز کنید و به سراغ نظرات دیگر بروید اغلـب کـار متمرکز بشوید و بعد .شود گرفته شود کارکردش ضعیف می کند، اما همین تکنیک اگر زیاد به کار می

هـای حواسـتان باشـد حـرف ) Man-in-street pieces (هـای خیابـانی در نوشتن گزارش -3

گـاه یـک گـروه کنـیم تقریبـا هـیچ ها صحبت می هایی که ما با آن آدم . ا را جمع نبندید ه آدممذهب، یک قـوم، یـک سـازمان یـا هـر چیـز جمعیتی مثالً یک کشور کامل، طبقه اجتماعی،

را بـا آمارهـا و هـا های ذهنی خود یا این نقل قـول بندی جمع. کنند دیگری را نمایندگی نمی

49

در ضمن، حواستان به نقل قـول . ج انتخابات همراه کنید تا قوی بشوند ها یا نتای نظرسنجی .شود ها باشد به خصوص وقتی قضیه سیاسی می اقلیت کردن از

به این ترتیب . آورید حتما الاقل با ده نفر صحبت کنید اگر نام پنج نفر را در خبرتان می -4

. وانید تعادل را بهتر رعایـت کنیـد ت کنید و می به نظرات مردم پیدا می تری نسبت حس دقیق ورا : مـثالً . ایـد حـدوداً چنـد نفـر صـحبت کـرده نویسید بگویید با همچنین در خبری که می نفـری بـود کـه بـا مـا ساله از شهر ارفورت، آلمان یکـی از ده 23اشمیت، یک معلم تاریخ

. صحبت کردای لحاظ زبـانی و گرامـر تـا انـدازه توانید به نقل قول را می . ها را دستکاری نکنید نقل قول

ها را تبدیل به چیزی بکنیـد کـه از زبـان آن دسـته جمعیتـی کـه نباید آن تصحیح کنید اما ایـد نبایـد جمـالت را طـوری صـحبت کـرده اگر با یـک کـارگر . اید دور باشد انتخاب کرده

. بودید اصالح کنید که انگار با یک ادیب صحبت کرده کی از سردبیران ارشد رویترز، به تـازگی یـک کتابچـه راهنمـای داخلـی پاول هولمز، ی -5

. وگوهـای خیابـانی هایی است درباره گفت رویترز تدوین کرده که توصیه برای خبرنگاران یا صـدای – Vox_Populi : التین. (شود گفته می vox_pops به گفت و گوهای خیابانی اغلب

:ایم ها را آورده در اینجا برخی از این توصیه) مردمایـن روزهـا دیگـر –ها را کامل بیاورید و تا جایی که ممکن است جزییـات بدهیـد نام آدم

محمـد ": ها نگاه کنـیم و مـثالً بنویـسیم ای به آدم به شکل کلیشه زیاد قابل قبول نیست که ". نانوااکبرآقای یا "راننده تاکسی

در . هــای دیگــر برویــد دهنــد بــه ســراغ آدم شــان را بــه شــما نمــی کامــل هــا نــام اگــر آدمنویـسید واهمـه دارنـد، در خبـری کـه مـی های نادری که مردم از صحبت کـردن وضعیت

. شان فاش بشود توضیح بدهید چرا مایل نیستند نامخاطر شرایط فعلی برخورد با دانشجوها نخواسـت نـامش فـاش یک دانشجو که به ": مثالً

استفاده از یک نام مستعار یا جعلی با د اختراع نکنید یا بر سر هرگز نامی از خو "...شود، . ها توافق نکنید آن

ساختگی است، به هر حـال یعنـی حتی اگر در خبرتان توضیح بدهید که اسامی –این کار دسـت جعل کردن و خبر من در آوردی نوشتن و ممکن است باعث شـود اعتبارتـان را از

.بدهید

50

چطور اعداد و ارقام ضد و نقیض را پوشش بدهیم تارا رعایت کرده باشیم و هـم » دقیق بودن «هم اصول

نکـرده » اشـتباه «هـا در نوشتن تعداد کـشته شـده .باشیم

شما خبرنگار هستید : یادتان نرود : رمز کار این است گزارش بدهید که آمـار : شما گزارش دادن است و کار

بگوییـد منـابع . هـا دقیـق نیـست تعداد کشته شـده هـا را مختلف به طور ضد و نقیض تعداد کشته شده

گویـد، بگوییـد بگویید ایرنـا چـه مـی . کنند اعالم می گوید و همین شیوه را ادامه بدهیـد شبکه خبر چه می

ه در آن تـاز . تا آمـار صـحیح را بـه دسـت بیاوریـد صورت هم به هر حال، باید نام و سمت منبع را حتما

.بیاوریدتوانیـد در شرایطی که آمارها ضد و نقیض است می

را ... ها، هزارها و ها، صده در تیتر و لید از عبارت ده .برانگیز استفاده کنید به جای یک رقم بحث

:هدستورالعمل ویژ نگاری رویترز اساس منبع

آتش در هواپیمای توپولوف جان

ده ها نفر را در مشهد گرفت

یــک هواپیمــای توپولــوف هواپیمــایی ایــران ایرتــور کــه از بنــدرعباس بلنــد

سـوزی سرنشین در حال فرود در فرودگاه مشهد دچار آتـش 148شده بود جمعه ظهر با شـبکه خبـر ؛ انـد نفـر کـشته شـده 80ا اعالم کرد، شد و در جریان این حادثه، چنانکه ایرن

هـا جمهوری اسالمی ایران تعداد کشته شـده . نفر اعالم کرده است30را

در سقوط یک هواپیمـای متعلـق بـه شـرکت نفر کـشته 30هواپیمایی ایران ایر تور حدود

شدند تـن از 50ایرنا همچنین نوشـته، در مجمـوع

نفر از 39و مسافران از مرگ نجات یافته اند . انـد های مشهد منتقل شده آنان به بیمارستان

تن دیگـر از سرنـشینان ایـن 17از سرنوشت .هواپیما هنوز اطالعی در دست نیست

********

. مـان اسـت ورزی بـه خـاطر اعتبـار منـابع شهرت ما به دقیـق بـودن و رهـایی از غـرض

منبعی که ؛ شاهده یک رویداد است همیشه بهترین منبع برای م گزارشگر یا دوربین رویترز . شود می نامش بیاید همیشه بر منبعی که نامش نیاید ترجیح داده

مـان را خـراب کنـیم، مـثال اطالعـاتی را از قـول او ما هیچ گاه نباید بـه عمـد اعتبـار منبـع اطالعات را به نقل از منبعی که خواسته نـامش ذکـر نـشود بنویسیم و بالفاصله نقض آن

. گفتند یم، یا نباید وقتی فقط یک منبع داریم بنویسیم منابع بیاور

51

نگارها باید بـا اصـولی کـه در پـی تمام روزنامه . ترین منابع هستند منابع ناشناس ضعیف .باشند آید آشنایی داشته می

ها داری آن هبرقراری رابطه با منابع و نگ

هـا رفتـاری ها اطمینان بدهیـد بـا آن به آن ای به منابع احترام بگذارید و باید به طور حرفه .این کار منابع را برای خود نگه دارید منصفانه خواهید داشت و با

در . نگـاری مـالی و اقتـصادی بایـد رعایـت شـود این امر به خصوص در مورد روزنامـه هـا مطلـع حق را ندارند کـه از اطالعـات اختـصاصی شـرکت بسیاری از موارد، عموم این

.شوندنگاری سیاسی هم، در برخی از کشورها ممکن اسـت کـه عمـوم حـق اما حتی در روزنامه

.دولت مطلع بشوند نداشته باشند از عملکرد شود که به روابط خبرنگار و رویترز در مواردی به کار گرفته می » ای اصول اخالق حرفه «

هـای گـار و فرصـت و موضوع هدیه دادن، پرداخت هزینه سفر خبرن شود منبع مربوط می پـیش ) Inside_information (هـا داخلـی شـرکت دیگری است که به خاطر داشتن اطالعـات

. آید می . اصول کلی این است که ما باید راه خودمان را برویم

شان گسترش بدهند، اما در عین منابع کنیم که روابط خود را با ما خبرنگارها را ترغیب می تـا آنجـا بـا نباید در یـک مـاجرا . ها جدا نگه دارند داریم خود را از آن ها انتظار حال از آن

آیـا رابطـه خبرنگـار و منبـع از رابطـه : مان همسو بشویم که این سؤال پـیش بیایـد منابع ای فراتر رفته؟ حرفهمان بیرون برویم و تفـریح کنـیم امـا چه خوب است در خارج از ساعات کاری با منابع اگر

تواند به طـور بـالقوه بحـران وقت مان در ساعت غیر کاری می ای از عمدهگذراندن بخش .ورزی بشود آفرین باشد یا منجر به غرض

ای بـا منبـع فراتـر یک راه خوب برای اندازه گیری این که آیا رابطه تان از یـک حـد حرفـه نبعـی بپرسید آیا همین زمـانی را کـه بـا آسـودگی خـاطر بـا م نرفته این است که از خود

از طـرف دیگـر قـضیه هـم توانیـد بـا یـک منبـع گذرانید می مربوط به یک طرف قضیه می .بگذرانید؟ اگر شک کردید، با سردبیر خود درباره موضوع صحبت کنید

52

چطور منابع خوب پیدا کنیم ببینیـد چـه کـسانی را در حـوزه جدیـدی کـه وارد آن ؛به دور و بر خودتان نگـاه کنیـد *

مـثال ممکـن اسـت وارد حـوزه آمـوزش شـده باشـید و دو تـا پـسر . شناسـید می ید ا شده توانیـد بـا آنهـا مـی . شناسید و دوستی هم دارید که معلم است ای دور و برتان می مدرسه . تان چـه خبـر اسـت توانند به شما بگویند که در حوزه می ها صحبت کنید، حتی همین آدم .توانید نقل قول های طالیی پیدا کنید میها های همین آدم در بین گفته ببینیــد، . هــا هــستند توانیــد منــابع خــوب را پیــدا کنیــد روزنامــه جــای دیگــری کــه مــی* نـام . برنـد روند و از چـه کـسانی نـام مـی ها سراغ چه کسانی می روزنامه ها و خبرگزاری .شود بوعات پیدا میکنند بیشتر از همه در خود مط صحبت می منابعی که با مطبوعات تـان را مربـوط بـه حـوزه هـای داخلـی ها شرکت کنید و بـولتن ها و کنفرانس در نشست * .بخوانید در . ها یکی دیگر از کارهـای بـه درد بخـور اسـت جستجو در اینترنت یا سایت دانشگاه * تواننـد شـان مـی هتوانید کلی کارشناس و استاد و متخصص پیدا کنید که هم ها می دانشگاه .مختلف درباره مسائل حوزه شما اظهار نظر کنند یا به شما اطالعات بدهند از زوایای معرفـی ها بخواهید به شما اشخاصی را ها تماس بگیرید و از آن با دفاتر روابط عمومی *

.کنند و چه خارج از آن چه داخل سازمانی که در آن کار می . کنند

ت را باید با ذکر منبع بیاوریم کدام اطالعا : اش ذکر کنید مگر آن که ای را با منبع باید هر گفته

کـه دو تیم مثال نتیجه بازی فوتبال (باشد ) Established_information ( آن اطالعات موثق *

ای بـاران هـسته بمب نیازی نیست آن را از زبان مربی تیم یا رییس ورزشگاه ذکر کنید، یا ).اپن در پایان جنگ جهانی دومژ

53

علنـی های آن اطالعات به طور کامل در دسترس عموم باشد، مثل مدارکی که در دادگاه * .شود مطرح می

خودش مثال به چشم . وقتی که خود گزارشگر یا عکاس موسسه خبری در صحنه باشد *

.ها را کتک زده است که پلیس تظاهرکننده دیده باشد

گفـت، نظـامی گر یک تحلیل : شان ذکر کنید نین نیازی ندارید اطالعات بدیهی را با منبع همچ ».انهدام نیمی از ارتش رم اتفاق بسیار بدی است«

هر ایده ای که متعلق بـه دیگـری «در دایره المعارف ویکی پیدیا درباره دزدی مطلب آمده، ».باشد باید با ذکر منبع بیاید

یـا ایرادی ندارد که چند پاراگراف از متن یـک کتـاب «ارف همچنین آمده، المع در این دایره دزدی گزارش در مطلبی دیگر آورده شود، اما اگر منبع این مطالب ذکـر نـشود، ایـن کـار

».است

ها هستند؟ بهترین منابع کدام، بایـد بـا اگر حوزه شما نظـامی اسـت . منابع باید، اول از همه، وزن و اعتبار داشته باشند

های پایین هـم مهـم اسـت؛ چـون بـه صحبت با رده . های ارتش صحبت کنید باالترین رتبه داشـته تان وزن و اعتبار وقتی منبع . کند مسایل آگاهتان می دهد و از خیلی از شما نگاه می

.ها باشید پس همیشه دنبال آدم بزرگ. گیرد و اعتبار می باشد خبرتان هم وزن البتـه کنـد، نگار یا عکاسی است که در موسسه شما کار مـی ترین منابع روزنامه یکی از به

.شود که خودش در صحنه حضور داشته باشد منبع خبر تلقی می زمانی

مذاکره برای نوشتن نام و سمت سـمتش چطـور وقتی منبعی را پیدا کردید، باید با او مذاکره کنیـد کـه دوسـت دارد نـام و

حـساسی برخی از منابع به خاطر ترس از مدیرانشان یا به خاطر اطالعـات .منعکس شود .گذارند تمایلی به افشای نام خود ندارند که در اختیار می

البتـه . شود ها اغلب به سه شکل اطالعات به خبرنگار منتقل می ها و خبرگزاری در روزنامه .تعاریف بنا به کشور و نزد منابع مقداری متفاوت است

54

اگـر اطالعـات بـر ایـن مبنـا داده شـود : ) On the Record (انتشار اطالعات با ذکر منبـع .را منتشر کنید و منبع آن را هم بنویسید توانید اطالعات می

کنید، امـا توانید منتشر اطالعات را می: ) Off the Record (انتشار اطالعات بدون ذکر منبع بـشوید منبـع را چطـور بیاوریـد بایـد بـا منبـع وارد مـذاکره نـام و سـمت درباره این که

...)اقتصادی، غربی، یک مقام ارشد شرکت، یک تحلیل گر سخنگوی دولت، دیپلمات (اگر . حتما با منبع خود صحبت کنید و به توافق برسید که نام و سمت او را چطور بیاورید

اگر نـه، . همیشه برای خودتان نگه می دارید تان را برای این کار را خوب انجام بدهید منبع .دیگر باید به سراغ منبع دیگری بروید بار

حتـی دهـد به این معنا است که منبع اجازه نمـی ): Background (اطالعات غیرقابل انتشار دیگـری بـه هایش را منتشر کنید، مگر این که شما آن اطالعات را از جای گفته یک جمله از

این عبـارت جای در ایران به . (رید یا چند روز دیرتر آن اطالعات را منتشر کنید دست بیاو ».گویم خودتان می فقط برای «یا » گویم که بدانید فقط برای این می«شود اغلب گفته می

: نکته

. دارند Background یا Off the record یا On the Record منابع اغلب تعریف خودشان را از نام و سمتش و اجازه انتشار درباره برای همین بهتر از همه این است همیشه با منبع خود

.اطالعات مذاکره کنیدو اید و با آسودگی خاطر گفـت تان با این موضوع کنار آمده مطمئن بشوید که شما و منبع

.دهید انجام می گو را از زنی درباره نام و سـمت را قبـل نهگوید، همیشه بهتر است چا یکی از دبیران رویترز می

تـازه گذارنـد وقتـی منـابع اطالعـاتی را در میـان مـی «گوید، او می . انجام بدهید گفت و گو ».اند گفته شوند که چه نگران می

ر کنیـد کـه در ای را ذکـ توانید نام مجموعه منابع حاضر نیستند نامشان را بیاورید، اما می .کنند می آن کار

نویسی پرهیز کنید کلیاز

.شود، پرهیز کنید نابع مربوط میاز کلی گویی، به خصوص آن جا که به آوردن مهـای تاییـد نـشده گـزارش «یـا » ها حـاکی از آن اسـت گزارش«خبرهای خود را بر مبنای

خـورد و محکـم بـه درد کـسی نمـی » های تایید نـشده گزارش«عبارت . ننویسید» گویند می

55

ایـن » ...گفتنـد، توی تاکسی نشـسته بـودم و مـی «ست مثل این است که بگویید، در . نیست . نکند توانید یک منبع قوی پیدا بکنید، اگر چه آن منبع اطالعات را تایید می ها جور موقع

:مثال ». نفر کشته شده باشند100ند که تواند تائید ک وزیر گفت نمی«

توضـیح در متن خبر باید » شود چنان که گزارش می «ید، گوی اگر در لید خبر یا در تیتر می .ها از کجا آمده است گزارش بدهید که این

سـیگنال را تنها ایـن . کند به کسی کمک نمی » رسد چنین به نظر می «همچنین عبارت منفعل .دانم چه اتفاقی افتاد فرستد که خودم هم درست نمی خواننده می به

: چند نکتهنکنیـد، گوید که فالنی چه نظری داشته است، آن نظـر را مـنعکس سی به شما می وقتی ک *

.با خود آن شخص سوم صحبت کرده باشید مگر

دیگـری عبارتی است که وقتی کسی شخص یا موسسه » کند ادعا می «یا » شود ادعا می «* باشـد کـه واسـتان باید خود را از قضیه بیرون بکشید و ح . برید کند به کار می متهم می را

را مـتهم ای باید بگویید چه منبعی چه کسی یـا چـه موسـسه . را متهم نکنید خودتان کسی .کرده است

افزاید تعدد منابع بر صحت اطالعات می

بـه با رجـوع . آوری اولیه اطالعات همیشه سعی کنید حداقل دو منبع داشته باشید در جمع .شوید که اطالعات صحیح است مطمئن ) Double_Checking (دو منبع مختلف

ثبت اطالعات

د کنیـ یا آن را یادداشت کنید یا وارد کامپیوتر : آورید ثبت کنید اطالعاتی را که به دست می .از ضبط صوت استفاده کنید یا

.کنید قبل از آن از منبع اجازه بگیرید اگر از ضبط صوت استفاده می . کنند ها هم اغلب سختشان است جلوی میکروفن صحبت و آدمترساند ها را می ضبط آدمصـحبت ها جور دیگری بـا شـما گذارد آن ها میکروفن می گوید، وقتی جلوی آدم مارکز می

.کنند می

56

مـثال بگوییـد، . هایش ضبط بشود بهتـر اسـت سعی کنید منبع را ترغیب کنید که اگر حرف مـنعکس تـر هایتـان دقیـق است ضبط کنم؛ چون حرف شما و هم برای من، بهتر هم برای «

هایشان ضـبط حرف دهند که ترجیح می کنند کسانی که دایم با مطبوعات کار می » .شود می .بشود

خبرنگارهـا بسیاری از . کنید، در همین حال یادداشت هم بردارید ها را ضبط می وقتی گفته ایـراد پیـدا کـرده شود و اگر ضـبط شان خاموش می کنند حافظه ضبط را روشن می وقتی

.دهند مصاحبه را از دست می باشد، تمام

:دو نکته اخالقیگذارنــد یــا بــا دوربــین مخفــی هــا خبرنگارهــا ضــبط را در جیبــشان مــی بعــضی وقــت. 1 شـان تـصمیم ها مسایلی اخالقی اسـت کـه خودتـان بایـد دربـاره این. کنند می برداری فیلم مربـوط ) Public Interest (ای بـه منـافع مـردم اگر مـسئله : کار این است س اما اسا. بگیرید

.ای را مخفیانه ضبط کنید باشد شما مجاز هستید مصاحبه

نگار روزنامه نگار هستید او باید این را بداند که دارد با یک اید روزنامه اگر به کسی گفته . 2 شـود کـه صـحبتی مـی اگر در این بـین . دکند حتی اگر مصاحبه تمام شده باش صحبت می

شـنود و منبـع خبـر هـم مـی نگـار آن را روزنامه ارزش خبری دارد، به هر حال گوش یک ذکـر آن اطالعـات بـر مبنـای پـس . کند می دانسته که دارد با یک روزنامه نگار صحبت می

.ایرادی ندارد اید قراری که راجع به آوردن نام و سمتش با او گذاشته

یـک یعنـی . نیـستیم ) Off-duty (در مرخـصی وقت ما هیچ «گوید، یکی از اساتید رویترز می کارش تمـام تواند ساعت پنج بعد از ظهر که نگار است و نمی روزنامه نگار همیشه روزنامه

» .دیگر نبیند و نشنود هایش را ببندد و ها و چشم شد، گوش

پس از آن که مصاحبه تمام شد بـه و ) دهنـد نه این که به آنها حمله کنید که چرا اطالعات نمی (باید به منابع احترام بگذارید

بایـستید تان سر قول . ها با رعایت انصاف برخورد خواهید کرد ها تضمین بدهید با آن آن نـا هـم بـر همـان مب ایـد گرفته Background یا به عنوان Off the record اطالعاتی را و اگر

.کنید را چاپ آن

57

بایـد نوع رابطه با منبع مثل یک رابطه تجاری است که بر اساس منافع دو طرف بنا شده و .صورت درازمدت به آن نگاه کرد به

همه چیز را توضیح بدهید

. بنویـسید به خاطر داشته باشید خبرنویسی تنها درباره این نیست که اطالعات صـحیح را کنیـد کـه از امـا اگـر در خبرتـان مـشخص ؛ت اطالعات هنوز مطمئن نیستید ز صح ا گاهی

.اید داده وقت کار خود را درست انجام یقین ندارید، آن صحت اطالعات هنوز را تا جایی که ممکن است برای خواننده توضیح بدهید که آن اطالعات از کجـا آمـده و آن

طـور اند، در یک بیانیـه اعـالم شـده یـا بـه فتهآیا به خود شما گ : اید چطور به دست آورده .اند یک نشست خبری به خبرنگارها گفته جمعی در

تر باشید، اعتبار اطالعات نویسی دقیق هر چه در منبع . پرهیز کنید گویی توانید از کلی تا می .رود اید باال می نوشته و خبری که

بدهید کـه اطالعاتی دقیق نیست توضیح اگر. همه چیز را توضیح بدهید : رمز کار این است . اطالعات دقیق نیست این

کنـد و صـلیب آمار را اعالم می دولت یک ای آمده و اگر دو تا آمار وجود دارد، مثال زلزله آمارهای مختلفی وجود بیاورید و توضیح بدهید که سرخ یک آمار دیگر را، هر دو آمار را

. را و دولت آن د گوی دارد، صلیب سرخ این را می .تر است وقت خودتان قضاوت نکنید که کدام آمار صحیح در چنین مواردی هیچ

58

فصل سوم چگونه خبری را قابل فهم کنیم؟

59

؟چه طور خبری را قابل فهم کنیم معنـا در این بخش قصد داریم بگوییم خبر بدون ارتباط با اتفاقـات پیرامـون خـود، اغلـب

گونـه کـه همـان شـود، می شود و زود از خاطر پاک درک نمی درست ندارد، به همین دلیل کنند و کسی تنها با مـشاهده راش نمی فیلم را بیان نشده یک فیلم، داستان های تدوین راش

.های یک فیلم نمی تواند از جریان فیلم آگاه بشودز ابتدا تا انتها تعریف خبرهایی که این روزها نوشته می شوند، باید جریان یک رویداد را ا

باشند؛ یعنی اگـر خواننـده سـه روز پـس از self-contained باید اصطالحا می گویند . کنندخبری را دنبال کند، بـا خوانـدن اولـین سقوط یک هواپیما از تعطیالت بازگشت و خواست

.خبر بفهمد قضیه چه بوده و بتواند با ماجرا همراه شودکنـد، شـرح همـان مـی بافـد و معنـادار واحدهای اطالعات را بـه هـم مـی در این بین، آنچه

.شوند دارند از آن آگاه قصد ماجرایی است که خوانندگان ای که کنار هـم مـی کنید و اطالعات پراکنده توجه داشته باشید که قصه را شما تعریف می

.را شما تعیین می کنیداش خمیری را داشته باشد که شکل نهایی تواند حکم گذارید می نـخ همـان طـرح .های اطالعات را به هـم بدوزیـد همیشه اول نخ را انتخاب کنید و بعد تکه

.دارید با ذکر جزییات آن را به طور عینی بیان کنید داستانی است که شما قصد مثال اگر قرار است راجع به نوسازی بم در پی زلزله سه سال پیش بنویسید اول فکر کنید

:و سعی کنید آن را در یک جمله شرح دهید که داستان اصلی چیست مثال به این نتیجه رسیده اید که با وجود گذشت سه سال از زلزله بم کـار سـاخت و سـاز

.هنوز به کندی پیش می رودهـای اطالعـات این جمله همان نخی است که باید تکه های اطالعات را به آن بدوزید و تکـه

هـای چنـد نفـر از مـردم راجع به آخرین تحوالت ساخت و سـاز؛ گفتـه العاتی تواند اط میشان در یکی دو سال اخیر؛ توصیفات شـما زندگی ناحیه درباره ساخت و ساز و وضعیت

مقداری اطالعـات و پیـشینه درباره قیافه فعلی شهر و تفاوت آن با روزهای پس از زلزله؛ .باشد ... شته شدند، چند درصد از شهر ویران شد و که زلزله چه موقع رخ داد، چند نفر ک

حواستان باشد در هیچ جای گزارش نباید از قول خودتان بنویسید که کـار بازسـازی بـه ذهـن داشـته باشـید و بـر مبنـای آن اطالعـات، جزئیـات و نـخ را در . کندی پیش می رود

هـای ، مـشاهدات و گفتـه اطالعـات خوانندگان خودشان با خواننـدن . توصیفات را بیاورید .کنند ساکنان و مقامات محلی درباره روند بازسازی قضاوت می

60

نکته کلیدی این که در هر صورت باید تالش کنید با رعایت اصول تعادل، دقـت و انـصاف اگر بـه نقـل از یکـی از اهـالی بـم . نویسید غرض ورزانه نباشد می کاری کنید تا خبری که

هـای مقامـاتی را هـم کـه بایـد گفتـه سازی کند پیش مـی رود، حتمـا اید که کار باز نوشته .مسئول پروژه بازسازی هستند بیاورید

ساختار مقدماتی یک خبر

اهمیت اطالعات پیرامونی کنند و تنهـا وقتـی کنـار های موسیقی به تنهایی در ذهن معنایی ایجاد نمی همانطور که نت برنـد، حـزن و انـدوه یـا شـادی مـی ا خـود بـه سـرزمین را ب شوند، ما می یکدیگر نواخته

بـه تنهـایی معنـا مان خبر بدهنـد، پیرامون است از اتفاقات واحدهای اطالعاتی نیز، که قرار گوینـد کنند و مـی می متوجه اطرافمان گیرند، ما را ندارند و تنها وقتی کنار یکدیگر قرار می

.موضوع از چه قرار بوده استییم ایران در بازی های المپیک پنج مدال طال، سه نقره و دو برنز گرفـت، آیـا بایـد اگر بگو

ناراحت؟ این موضوع به دو چیز بـستگی دارد؛ اول بـه جایگـاه ایـران خوشحال بشویم یا . های قبل در المپیک در دوره بین بقیه کشورها و دیگری به وضعیت ایران

گرفتـه باشـند و ایـران نـسبت بـه دوره هـای قبـل مـدال تـر مـدال اگر دیگران از ایران کم اما اگـر ایـران بـا ایـن تعـداد مـدال در تـه ؛رفته باشد، وضعیت ایران بهتر شده بیشتری گ

های قبل هم کاسته شده باشد، یعنـی لهایش در سال تعداد مدا جدول قرار گرفته باشد و از .وضعیت ایران بدتر شده

. کردن خبر مقایسه اطالعات به دست آمده استهای قابل فهم یکی از راهتـان مـی رسـد قبـل از آن کـه آن آمـار را دست اگر آمار جدیدی از تصادفات جاده ای به

بیـشتر بـود مـاجرا اگر تصادفات . را با آمار مثالً سال گذشته مقایسه کنید منتشر کنید، آن هم بیشتر شده و اگـر کـم تـر را این طور تعریف کنید که تصادفات جاده ای از سال پیش

کـاهش تـصادفات در » چرایـی «کنید علت ها را جویا بشوید و لید را بـه شـرح بود، سعی . سال جاری اختصاص بدهید

:مثال

امریکایی دیگر در عراق کشته شدند2رود ها همچنان باال می در حالی که آمار کشته شده

61

شنبه در عـراق کـشته سرباز دیگر امریکایی سه ارتش امریکا اعالم کرد دو –بغداد، عراق های امریکایی در مـاه اکتبـر و یـک هفتـه مانـده بـه ا شده کشته به این ترتیب آمار . شدند

. نفر رسیده103تعداد ای باال رفته و به نتخابات امریکا به شکل غیرمنتظرهخواهـان جمهـوری بنا بر یک نظرسنجی، جار و جنجال عراق ممکن است باعـث شـود تـا «

م جمهور امریکا کنتـرل کنگـره امریکـا را در انتخابـات هفـت رییس طرفدار جرج دبلیو بوش ... ».اکتبر از دست بدهند

اهمیت پاسخ به چرایی و خب که چی

.خبر پاسخ داده شود» خب که چی«نویسید به چرایی و مطمئن شوید در خبری که میخورد و گرنه ممکن اسـت ده بنویسید این دارو به چه درد می اگر داروی جدیدی کشف ش

.این کشف اهمیت دارد» چرا«بنویسید . »که چی؟ خب «خوانندگان بپرسند، خبر را در همان لید به طور مختـصر توضـیح بدهیـد و » خب که چی «سعی کنید چرایی و

.خواستید جزئیات بیشتری اضافه کنید در ادامه خبر اگر

:مثال های شهر صدر را برچید بازرسی و عراق ایستهـای بازرسـی شنبه دستور داد ایـستگاه نوری مالی نخست وزیر عراق سه –بغداد، عراق

این گام آشکار دیگـری بـود –سایر نقاط بغداد برچیده شود نشین صدر و در شهر شیعه نـد و و در عـین حـال هـا حفـظ ک امریکایی کوشد اقتدارش را در مقابل که نشان داد او می

.حمایت شیعیان را جلب کند

:مثال حمالت هوایی پاکستان اعتراضات گسترده راه انداخت

شنبه گفت ارتش با اطالعـاتی کـه نیروهـای سخنگوی ارتش پاکستان سه –خار، پاکستان نفـر کـشته 80 کـه در آن انجـام داد گذاشته بودند حمالتی هـوایی آمریکایی در اختیارش

.اعتراض کردند هزارها نفر از بومیان پاکستان به هر دو دولت . شدند

تعریف کردن ماجرا از اول تا آخر .را از اول تا آخر شرح داده شودخبر باید کامل باشد؛ ماج

62

.و با اطالعات جدید شرح داده شود نویسیم بافت داستان باید از نو در هر خبری که می .در ذهن داشته باشد ظار داشته باشیم که موضوع را کامل نباید از خواننده انت

اگر سه روز پیش در قزوین زلزله آمده و حاال داریـم یـک خبـر تکمیلـی راجـع بـه زلزلـه ماجرا را از اول توضـیح بـدهیم؛ یعنـی جـایی در خبرمـان نویسیم باید در این خبر هم می

...اند و شده فر کشته بنویسیم فالن روز زلزله آمد، تا به حال این قدر ن

لید کانتکسچوآل شده است ) چـرا ایـن اتفـاق افتـاده اسـت (شوند، عنصر چرایـی در لیدهایی که این روزها نوشته می

تر شده و بنا بـر آن اسـت تـا اهمیـت موضـوع خبـر در همـان ابتـدا نسبت به گذشته مهم اری پیـشینه یـا اطالعـات باید توجه کرد برای بیان چرایـی، اغلـب بـه مقـد . مشخص شود .کند معنا پیدا ) context (ای از اتفاقات مرتبط با خبر نیاز است تا اتفاق جدید درون سلسله

:مثال ای نیست ژاپن به رایس اطمینان داد در پی سالح هسته

ژاپن چهارشنبه کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه را مطمئن ساخت که قـصد نـدارد یـک ای کـره شـمالی و پیـشنهاداتی نظامی را دنبال کند، به رغم آزمایش هسته ای هسته برنامه

مبنی بر این که ژاپن باید مذاکره دربـاره دسـتیابی دهند می که برخی کارشناسان سیاسی .ای را آغاز کند به سالح هسته

هرم وارونه همچنان محترم است از همـان . خیلی زیاد . ه هرم وارونه احترام گذشت باید ب . هرم وارونه همچنان محترم است

چیزی به نام صفحه روزنامه ریخته شدند، و قضیه کمبود جا و قیچی زمانی که خبرها در .یک راه حل جای خود را محکم کردعنوان کردن ته مطلب پیش آمد، هرم وارونه به

جـه رسـیدند بـسیاری از های علم ارتباطات تحقیق کردند و بـه ایـن نتی کمی بعد تئورسین پـس -هـا و چـه در وب چـه در روزنامـه –خوانند خبرها را می ها تنها تکه باالی خواننده

.اطالعات در پایین خبر یشینه و ترین بخش خبر باال بیاید و پ بهتر است مهمسـفیدهای مطبوعـات بـه ایـن نتیجـه رسـیدند این شیوه ادامه یافت تا برخی دیگر از ریش

آید مجبـور هـستند نگـاهی درک اطالعات مهمی که باالی خبرها می ها برای انندهگاهی خو . آید خبرها می و توضیحاتی بیندازند که پایین هم به پیشینه

63

:پس طرحی نو در انداخته شداما اگر اطالعات مهمی بـاالی خبـر . تصمیم بر آن شد تا هرم وارونه همچنان محترم بماند

توضیح نیاز دارد، بهتر است توضیحات مربوط هم در همان باالی خبر آ که فهم آن به می . گنجانده شود –الی لید حتی در البه –

هـای شوند، اما لید و پاراگراف این روزها خبرها همچنان بر اساس هرم وارونه نوشته می را بخوانـد، تواند بی آنکه تـا تـه مطلـب تنهایی قابل فهم هستند و خواننده می پیروی لید به

.برای همراه شدن با جریان خبر کسب کند آخرین اطالعات و توضیحات الزم را هر جا الزم بود توضیحات . ها بپاشید توضیحات و پیشینه را البه الی سطرها و پاراگراف

نویسید قابل فهم باشد و اهمیـت خبـر کنید تا هر جمله و پاراگرافی که می و پیشینه اضافه .دا معلوماز همان ابت

:مثال

:خوانیم رامسفلد میدونالددر لید استعفای .د رامسفلد وزیر دفاع امریکا و طراح جنگ عراق استعفا داددونال

همان پیشینه و توضـیحات اضـافی اسـت کـه حتـی در همـان لیـد جـا » طراح جنگ عراق « .از همان لحظه اول برای خواننده معلوم باشد گیرد تا اهمیت خبر می

معنادار کردن اعداد

:مثال سال سن درگذشت 116مسن ترین فرد جهان با

شـد، در تـرین فـرد جهـان قلمـداد مـی مازیا استر دو کاپوویا، که مسن -کوئیتو، اکوآدور زندگی کرد، هـم زمـان 116او . اش خبر داد، در گذشت نوه موطن خود اکوآدور، چنان که کـه امریکـا وارد جنـگ جهـانی اول همان سالی ازدواج کرد با چارلی چاپلین به دنیا آمد و

. شد

:مثال میلیارد لیتر بنزین و گازوئیل دود شد 53

میلیـارد لیتـر گازوئیـل در کـشور بـه 29 میلیـارد لیتـر بنـزین و 24 بـیش از 84در سال . ونقل بیشترین سهم مصرف را به خود اختصاص دادند مصرف رسید که بخش حمل

64

:مثال ها ومیر تهرانی ایست قلبی مهمترین عامل علت مرگ

درصـد همچنـان 28/11، ایـست قلبـی بـا )س(به گفتـه مـدیرعامل سـازمان بهـشت زهـرا ومیر شـهروندان تهرانـی طـی درصد، کمترین علت مرگ 12/1ترین و سرطان ریه با شایع

. یک ماه گذشته بوده است

:مثال رد می ساعت یک معتاد در کشور می2هر

مخدر با تشریح عملکرد نظام جمهوری اسـالمی ایـران معاون دبیرکل ستاد مبارزه با مواد هر دو سـاعت یـک نفـر :در مبارزه با قاچاقچیان و معتادان طی یک سال گذشته اعالم کرد

ایـران نفـر در 4320دهد و سـال گذشـته در کشور بر اثر اعتیاد جان خود را از دست می . ندمخدر شد قربانی مواد

پیشینه

در . شـود مـبهم اخبـار مـی پیرامون خبرها باعـث انعکـاس توجهی به پیشینه و اتفاقات بیهـایی از اطالعـات بـی معنـا بـه شفاف و معنادار خبر، تکه پاره بیان نتیجه، اغلب، به جای

. خواننده می رسد دست »خاطب بتواند ماجرا را دنبال کندپیشینه کمک می کند تا م«

توانـد پیشینه در لید هم می. یک مقدار اینجا و یک مقدار آنجا . پیشینه را در خبر پخش کنید . خبر» خب که چی«و » چرایی«برای به پاسخ روشن به چهار یا پنج کلمه . بیاید

یک جای . را در شش جای مختلف پخش کنید ها بهتر است آن اگر شش جمله پیشینه دارید قبل یا بد از رنـگ و جزئیـات تـا ایـن یا . بعد از نقل قول ها است بل و خوب برای پیشینه ق

.معنا پیدا کنند جزئیات در البه الی توضیحات و تعریف ماجرا .در مورد پیشینه قبالً توضیحاتی را داده ام

:مثال

د امریکایی دیگر در عراق کشته شدن2رود ها همچنان باال می در حالی که آمار کشته شدهشنبه در عـراق کـشته ارتش امریکا اعالم کرد دو سرباز دیگر امریکایی سه –بغداد، عراق

. شدند

65

های امریکایی در ماه اکتبر و یک هفتـه مانـده بـه ا نتخابـات شده کشته به این ترتیب آمار . نفر رسیده103تعداد ای باال رفته و به امریکا به شکل غیرمنتظره

خواهـان ی، جار و جنجال عراق ممکن است باعـث شـود تـا جمهـوری بنا بر یک نظرسنج «جمهور امریکا کنتـرل کنگـره امریکـا را در انتخابـات هفـتم رییس طرفدار جرج دبلیو بوش

».اکتبر از دست بدهند

: توضیح مثالها در اکتبر کـه غیرمنتظـره بـوده و آمار کشته شده (با افزودن مقداری اطالعات پیرامونی

این موضوع به ذهن خواننده منتقل ) شود انتخابات امریکا یک هفته دیگر برگزار می ه این ک ها با برگزاری انتخابـات در تعداد کشته شده » غیرمعمولی«افزایش شود که ممکن است می

.امریکا ارتباط داشته باشد

:نکتهترجیحـاً در – هـا غیرمنتظـره بـوده جـایی در خبـر گویید تعداد کشته شـده اگر در لید می

.این غیر منتظره بودن را توضیح بدهید –های آغازین پاراگراف

آمار اکتبر چهارمین باالترین آمار کشته شدگان در ماه از زمـان جنـگ امریکـا در عـراق « ده ( امریکایی از صد نفر گذشت ژانویه تعداد سربازان کشته شده است و آخرین باری که

».بود) ماه پیشجایی در خبر بنویسید کدام انتخابات و این » انتخابات امریکا «گویید اگر در لید می همچنین

»...در انتخابات هفتم اکتبر ... کنگره امریکا ... « :شود انتخابات برگزار می که چه موقع این

:مثال های شهر صدر را برچید بازرسی و عراق ایستهـای بازرسـی شنبه دستور داد ایـستگاه عراق سه نوری مالی نخست وزیر –بغداد، عراق

این گام آشکار دیگـری بـود –سایر نقاط بغداد برچیده شود نشین صدر و در شهر شیعه هـا حفـظ کنـد و و در عـین حـال امریکایی کوشد اقتدارش را در مقابل که نشان داد او می

.حمایت شیعیان را جلب کند

66

هـا بازرسـی که ایـست » خب که چی «دهد که توضیح می » ...این گام آشکاری دیگری بود « .اهمیت دارد» چرا« برچیده شده و این خبر

67

فصل چهارم ...گزارش و مصاحبه

68

گزارش کـه بـه تحـوالت تـر، تـا آنجـا طرف خبرنگارها در گوشه و کنار کره زمین و قدری هم آن

شـود، تـاریخ بـشر را ثبـت مـی های دیگر مربوط ها و کهکشان ای و کشف ستاره ماهواره .اند کرده

بـه یـاد مانـدنی هـا شماری که نوشته شده است، برخی از گزارش های بی از میان گزارش استقالل هند که مقاومت منفی گانـدی در جریان » رژه نمک«مثل گزارش وب میلر از . است

. آموزد را به ما میمثـل ان شد و سرمشقی برای کـسانی منجر به استقالل هند از سیطره انگلست مقاومتی که

آزادی خـواهی درون خـود توانستند مشعل مارتین لوتر کینگ و نلسون ماندال بود که نمی :را خاموش کنند

در صد متری موانع نیروی پلیس متوقـف مردان گاندی در سکوت کامل صف کشیدند و «ناگهان، ... ار نزدیک شد سیم خارد یک گروه منتخب از جمعیت جدا شده و به موانع . شدندور حملـه پیمایانی که از جمعیت پیـشی گرفتـه بودنـد، راه یک دستور، پلیس محلی به بنا به

از حتـی یـک نفـر . فوالدی را نثـار سرهاشـان کردنـد های شده و بارانی از ضربات باتوم . خود را باال نیاورد پیمانان هم به خاطر دفع ضربات دست راهایـستاده بـودم صـدای از جـایی کـه . ریختنـد بولینگ به زمین می های بازی ینها مثل پ آن

جمعیتی که منتظـر . شنیدم دفاع را می های بی ها بر جمجمه باتوم آور فرو آمدن ضربه تهوعنفس خود را کشید و بسیاری به نشان همدردی ضربه آه می ایستاده بود با فرو آمدن هر

.دادند فرو میبرخی دیگر بـا جمجمـه شدند، برخی بیهوش، بودند، روی زمین ولو می ا که زده هایی ر آن

هـم بریزنـد سـاکت و که صف را به آن مابقی بی ... پیچیدند خود می های شکسته به یا شانه ... آن که نقش زمین بشوند رفتند تا سرسختانه پیش می

و یا شاید کشته شـوند، زمین دانستند چند دقیقه بعد ممکن است نقش می در حالی که همه هجـده سـالی کـه در در ... از مردد بودن یـا تـرس را مـشاهده کـنم توانستم اثری من نمی

و هـای خیابـانی هـای مـدنی، شـورش، جنـگ از نـاآرامی هـایی بیست و دو کشور صـحنه ندیـده های وحشتناکی مثل جارشـانا گاه صحنه هیچ ام، تا به حال ها را گزارش داده انقالب ».بودم

دارد کـه مـا را وا مـی و یا گزارش مارک فریتز گزارشگر آسوشیتدپرس از کشتار روآندا .بازبینی کنیم» نژاد بشر«در تعریف خود از

69

مادرهای چشم به راهی کـه بیـرون زایـشگاه چنبـره نه . کند اینجا دیگر کسی زندگی نمی « . زده بودند

نقشه افریقای کلیسا چپیدند، نه مردی که در کالس درس پای هایی که به داخل نه خانواده از جهـنم کاروبامبـا تـصویری . انـد اینجا همه مرده . است روی تخته سیاه در حال گندیدن

شـده هـا سـاکت انسان، کشتارگاهی که برای وزوز مگـس های پاره دانی از تکه است، زباله »...است

مصاحبه

به انجام یـک مـصاحبه بهتـر این بخش می تواند . رنگاری است مصاحبه برگ برنده هر خب .کمک کند

سه قانون طالیی برای انجام یک مصاحبه

از قبل آماده بشوید؛ از قبل آماده بشوید؛ از قبل آماده بشوید؛

گیآماد. 1

مانده است، فرض کنید زمان کمی تا مصاحبه . آمادگی شرط اول یک مصاحبه خوب است تمام پیـشینه . به فرودگاه می فرستد تا با یک دیپلمات مالقات کنید سرویس شما را دبیر -

و رو کنید، فرودگاه این اطالعات را زیر ای را که می توانید پیدا کنید به دست بیاورید و تا .تان را مشخص کنید چند موضوع را برای صحبت انتخاب و سؤال

نمـی ! با احتیـاط (ها، کتاب ها، و سایت های اینترنتی اگر وقت بیشتری دارید، در روزنامه گـشت بزنیـد و دربـاره فـردی کـه مـی خواهیـد بـا او ) اعتماد کرد شود به همه سایت ها

.تان را بنویسید سؤاالت کنید اطالعات به دست بیاورید و بعد مصاحبه .سعی کنید خبری را که قصد دارید بنویسید در ذهن تان کمی بپرورانید

اگر چه خوب است از قبل سـؤاالت خـود را آمـاده کنیـد، امـا سـعی کنیـد اسـیر فهرسـت نکنیـد نشوید؛ چون ممکن است دیگر به جواب ها توجه کافی هایی که پیش رو دارید سؤال

70

. دسـت بدهیـد از ) جـواب هـا بپرسـید که می توانیـد در پـی برخـی از (و سؤاالت پیرو را . تغییرات غیرمنتظره باشیدهمیشه منتظر زوایای جدید و

قرار مصاحبه. 2

وقتی می خواهید قرار مصاحبه بگذارید، کـامالً مـشخص کنیـد کـه در مـورد چـه چیـزی مـشخص ودر مـورد زمـان همچنین مکـان و زمـان مـصاحبه را . خواهید صحبت کنید می

سـر موقـع یـا همیشه . مشخص کنید اگر به عکاس نیاز دارید، از قبل . مصاحبه توافق کنید .ندارید شونده را منتظر نگه هرگز مصاحبه . قدری زودتر سر قرار حاضر بشوید

از مـصاحبه در (دور باشـد سعی کنید راحت و آرام باشید، محل مصاحبه از سر و صـدا جزییـات . نگاهی به اطراف بیندازید رفتاری دوستانه داشته باشید، ) رستوران ها حذر کنید

قبل از این که . ببخشد و آن را زنده کند رنگ به گزارش شما از مصاحبه بصری می تواند مـصاحبه شـونده بـا شـما شکسته شـود و ها مصاحبه شروع شود قدری گپ بزنید تا یخ

.و خصمانه نداشته باشید حواستان باشد زبان تحکم آمیز . احساس غریبی نکند صـوت اجـازه بگیریـد و معلـوم کنیـد مودبانه خواهد بود، اگـر قبـل از اسـتفاده از ضـبط

نـوار خـام و بـاتری . (یا پخش صدا از یک شـبکه صـوتی یادداشت برداری است قصدتان بـرداری در مـصاحبه خلـل برای جلوگیری از این که یادداشـت ) داشته باشید یدک همراه

بـه ایـن . داشته باشـد ) کانتر(صوتی همراه داشته باشید که شماره انداز وارد نکند، ضبط توانید هر گاه حرف مهمی زده می شود یا هر گاه بـه نقـل قـولی کلیـدی ترتیب راحت می

کانتر را یادداشت کنید و بعد به آن رجوع و بـه نقـل قـول کامـل شماره برخورد می کنید .کنید دسترسی پیدا

توافقات اولیه. 3

کنید های مصاحبه شونده را نقل آیا قبل از شروع مصاحبه باید بپرسید که می توانید گفته فـرض را بـر -ما اعتقاد داریم احتیاجی به این پرسش نیـست یا نیازی به این کار نیست؟

کنید، مگر مصاحبه شونده بگوید که این بگذارید هر چه را که گفته می شود می توانید نقل بپرسـید آیـا صـورت در این-هایش به نقل از او نقل بشود تمایل ندارد بخشی از صحبت

.هایش بدون ذکر منبع چاپ بشود یا نه اجازه می دهد که گفته او

71

: نکته پشت گوش نیندازید

اید را تا هنوز جزییات مـصاحبه از ذهنتـان هایی که طی صحبت با کسی برداشته یادداشتا پیـاده کنیـد، ه اگر بخواهید متن مصاحبه را بعدا از روی یادداشت – پاک نشده پیاده کنید

.مصاحبه بی رنگ و لعاب از کار در آید ممکن است بخشی از آن یادتان برود یا

؛نکته :درباره مصاحبه

قبـل از ایـن کـه مـصاحبه شـروع بـشود، وقتـی در راه . فکر کنید، فکر کنید و فکر کنیـد * یـن کـه بایـد قبـل از ا . مصاحبه و فرد مصاحبه شونده فکـر کنیـد هستید، درباره موضوع

شونده و موضـوع مـصاحبه تحقیـق مصاحبه آغاز بشود به اندازه کافی درباره مصاحبه توانیـد می بعد از تحقیقات اولیه، با این فکر مصاحبه را آغاز کنید که چه طور . کرده باشید

البته حواستان (مثال یک سری سؤوال سخت در ابتدا . بازی را به بهترین نحو انجام بدهید و پس از ) موقعیت ممکن است بهتر باشد که استراتژی خود را تغییر بدهید نا به باشد که ب

هایتـان را بـسط تان تازه است یادداشت هنوز حافظه مصاحبه گوشه خلوتی پیدا کنید و تا .بدهید و متن مصاحبه را پیاده کنید

د آن به شـوندگانی کـه زرنـگ باشـن مـصاح . ال را یک جـا نپرسـید سعی کنید دو تا سؤ * دهند و سؤوال دیگری را که به ضررشـان اسـت اول جواب می الی را که دوست دارند سؤ

. کنند بی پاسخ رها میالی بی پاسخ ماند هیچ اشکالی دیدید چنین اتفاقی رخ داد و سؤ اگر در یک کنفرانس خبری

.ال را بپرسیدکه شما دوباره همان سؤندارد

رَیت برگر، یکی از خبرنگارهای برجسته پیشین رویتـرز این راهنمایی از جانب فرانسوآ * آخرین سؤال مـن در یـک مـصاحبه ایـن «: های رویترز شده است معلم است که حاال جزو

بعـضی اوقـات آن چیـزی کـه مـصاحبه "بزنیـد؟ حرف دیگری دارید که بخواهیـد ": استانش بـه میـان فرصت بیـ اش صحبت کند اصال شونده بیشتر از همه دوست داشته درباره

.نیامده است

72

هـا از اما بـه هرحـال در یـک مـصاحبه جـواب . رسد توضیح این قضیه به نظر الزم نمی * یک تکنیکی پیاده کنید که باعـث بـشود تـا از پیـروی کورکورانـه . تر هستند ها مهم سؤوال

توجـه بپرهیزید و اجازه بدهید مـصاحبه بـا اید هایی که از قبل آماده کرده فهرست سؤوال خوبی برسید کـه به این ترتیب ممکن است به جاهای –ها جریان خود را طی کند به جواب

.اید انتظارش را نداشته

تـان بیـشتر از مگر یک مجری معروف تلویزیونی باشید و شهرت ... شما ستاره نیستید * . کنید او مصاحبه می کسی باشد که دارید با

دری عقـب بنـشینید و اجـازه بدهیـد مـصاحبه شـونده پس سعی کنید در حین مصاحبه قـ تـان تبـدیل بـه معنای این حرف این است کـه اجـازه ندهیـد سـؤواالت . باشد کانون توجه

دانـش خودتـان را بـه رخ بکـشید؛ ایـن کننده باشـد یـا ایـن کـه بخواهیـد هیا محکوم بیانیه . کنند ها بیشتر از آن که نور تولید کنند گرما تولید می تاکتیک

مورد تمسخر قرار ندهید، همچنین او را تحریک نکنیـد تـا احـساساتش مصاحبه شونده را .با ادب و نزاکت ها را بپرسید اما ترین سؤوال سخت؛باال بگیرد

آنهـا –ها در محل کارشان مـصاحبه کنیـد به عنوان یک قاعده کلی، تالش کنید تا با آدم *

. کنند ا تهدید میاحساس خطر ی تر در محل کارشان کمکنید به دور و بر نگاه . توانید جزییات بیشتری را ثبت کنید ها می همچنین در محل کار آدم

هـای روی میـز، عکـسی از منظره بیرون از پنجـره، عکـس : و دنبال رنگ و جزییات باشید مصاحبه شونده که با لباس ورزشی کنار دیگر بازیکنـان هـم سـنش روزهای جوانی فرد

... ک استادیوم ایستادهدر یشـان هـا خانـه هـا و خواننـده های معروف مثـل هنرپیـشه شخصیت البته برای مصاحبه با

گردیـد بـه وقتـی دنبـال جزییـات مـی : یک نکتـه . تواند محل خوبی برای مصاحبه باشد میاگـر مـثال : نویـسید مربـوط باشـد چیزهایی اشاره کنید که به داستان خبری که دارید مـی

نویسید و دفتر کار او در طبقه سی و سوم یک ساختمان مدرن ره یک تاجر موفق می دربا ...به این موضوع اشاره کنید و توانید قرار دارد می

کند، به او بگویید که به هر حال خبرتـان را اگر کسی از گفت و گو با شما خودداری می * تـر خواهید خبرتان دقیـق است که می اید این علت این که به سراغ او آمده خواهید نوشت و

برای راضی کـردن آنهـا از . منصفانه نوشته شود بشود و تا جایی که ممکن است خبرتان

73

اید؟ اگـر چنـین اسـت زده آیا زمان بدی زنگ . خود صبر نشان بدهید و زود تسلیم نشوید .شود آن کسی نباشید که اول از همه تسلیم می. بعداً دوباره تماس بگیرید

:لتحلی

تـاالر هـا، یـا هـای ویـدیویی، وبـالگ گاه نباید نظر خود را در خبرها، کلیپ خبرنگارها هیچ اساسـی هر گاه از این اصـل . درباره کارشان بیان بکنند ) چت روم (وگوهای اینترنتی گفت

آورده بـر پیروی نکنید ممکن است آن اعتمادی که نشریه شما در ذهن جامعـه بـه وجـود .دباد برو

اما به آن معنـا نیـست کـه نظـرات جـایی در . این قاعده برای همه خبرها باید رعایت شود خبـر در بسیاری از موارد نظرات برای فهم بهتر ماجرا یـا . نویسیم ندارند خبرهایی که می

یـک شود خواننده خبر را بفهمد و بهتـر بتوانـد پیامـدهای ضروری هستند چون باعث می و بگویید برای این منظور، باید اظهارات را به صورت نقل قول بیاورید . دماجرا را درک کن

.چه کسی این نقل قول را بیان کرده است در مـسیر سـود گـام X من اعتقاد دارم کمپـانی «اگر به نقل از یک منبع ناشناس بنویسیم،

ممکـن » ، درصـد بـاال بـرود 20کنم که سهامش ظرف شش ماه آینده بینی می نهاده و پیش محکـوم اگر مـا را . کنیم است ما را محکوم کنند که داریم از منافع یک شرکت طرفداری می

بدهیم، راهی کنیم تا سهام شرکتش را افزایش بکنند که داریم در جهت منافع منبعی کار می .برای دفاع از خود نداریم

کنم می بینی گام نهاده و پیش در مسیر سود X من اعتقاد دارم کمپانی « «اما اگر بنویسیم، ارشد بـازار این را جو مو تحلیلگر » درصد باال برود، 20که سهامش ظرف شش ماه آینده

» . را دارد X درصد سـهام کمپـانی 7,3چاک گفت که گذاری مان سهام در موسسه سرمایه .ایم آن وقت راهی برای دفاع از خود باقی گذاشته

خواننـده شـود تحلیل باعث می . دهیم کاری است که ما انجام می بخشی ارزشمند از تحلیلموضـوعات نـور به عالوه، از زوایای جدیـدی روی . تر به اتقافات و قضایا نگاه کند عمیق .زیر پا بگذارد نگاری را ای روزنامه آن که اصول و استانداردهای حرفه تاباند، بی می

جمـع لیل خوب دارد، هر چند باید حواسمان ای نویسنده نقش بزرگی در تح قضاوت حرفه تثبیـت شـده و تحلیل خوب بر مبنای اطالعات . باشد پا به درون دنیای اظهار نظر نگذاریم

شـناخت خـوب هایی که در اختیار داریم و باید بر بـستر قوی استوار اس، همین طور داده خبـر ذکـر شـان در نویسنده از موضوع و همچنـین اسـتفاده مناسـب از منـابعی کـه نـام

.شود نوشته شده باشد می

74

: نکتهبـسیاری از تحلیل نباید منعکس کننده نظری باشد که همه بر سر آن توافـق دارنـد؛ اتفاقـا

. کشند های خوب همین اتفاق نظر همگانی را به چالش می تحلیلعمیـق بـه کشد به عنوان مطلبی تخصصی با اطالعات را یدک می » تحلیل«مطلبی که عنوان

.خورد درد گروهی خاص از خوانندگان می

75

فصل پنجم خوب بنویسیم

76

نویسی پرهیز کنید از کلی .شود، پرهیز کنید از کلی گویی، به خصوص آن جا که به آوردن منابع مربوط می

هـای تاییـد نـشده گـزارش «یـا » ها حـاکی از آن اسـت گزارش«خبرهای خود را بر مبنای خـورد و محکـم بـه درد کـسی نمـی » های تایید نـشده گزارش«عبارت . یدننویس» گویند می ایـن » ...گفتنـد، توی تاکسی نشـسته بـودم و مـی «درست مثل این است که بگویید، . نیست . نکند توانید یک منبع قوی پیدا بکنید، اگر چه آن منبع اطالعات را تایید می ها جور موقع

:مثال

». نفر کشته شده باشند100 تائید کند که تواند وزیر گفت نمی«

توضـیح در متن خبر باید » شود چنان که گزارش می «گویید، اگر در لید خبر یا در تیتر می .ها از کجا آمده است گزارش بدهید که این

سـیگنال را تنها ایـن . کند به کسی کمک نمی » رسد چنین به نظر می «همچنین عبارت منفعل .دانم چه اتفاقی افتاد فرستد که خودم هم درست نمی میخواننده به

: چند نکتهنکنیـد، گوید که فالنی چه نظری داشته است، آن نظـر را مـنعکس وقتی کسی به شما می *

.با خود آن شخص سوم صحبت کرده باشید مگر

دیگـری عبارتی است که وقتی کسی شخص یا موسسه » کند ادعا می «یا » شود ادعا می «* باشـد کـه باید خود را از قضیه بیرون بکشید و حواسـتان . برید کند به کار می متهم می را

را مـتهم ای باید بگویید چه منبعی چه کسی یـا چـه موسـسه . را متهم نکنید خودتان کسی .کرده است

پرهیز از کلیشه

از زبان تخصصیپرهیز

77

فصل ششم بررسی خبرگزاری ها در غرب

78

رویترز برای خبرنویسی خوبایروش ه مهارت در ذکر منابع یکی از راه های دقیق بودن است . 1 خبرنگاری خوب یعنی ارتباطات خوب . 2 به دنبال نقل قول های طالیی باشید . 3 تکنیک های دقیق بودن را یاد بگیرید . 4 منصف باشید . 5 غرض ورزی نکنید. 6 به استقبال از خطر بروید . 7 زاویه خبر را تعیین کنید . 8 ساده و شفاف بنویسید . 9

جمالت کوتاه بنویسید . 10 به دنبال رنگ باشید. 11 مثل یک فرش باف اجزای خبر را ببافید. 12 دنبال جزئیات باشید. 13 خبرتان را ادیت کنید. 14 حواستان جمع باشد. 15 خالق باشید. 16 راحت باشید. 17

دهید همه چیز را توضیح ب. بنویـسید به خاطر داشته باشید خبرنویسی تنها درباره این نیست که اطالعات صـحیح را

کنیـد کـه از امـا اگـر در خبرتـان مـشخص . از صحت اطالعات هنوز مطمئن نیستید گاهی .اید داده وقت کار خود را درست انجام یقین ندارید، آن صحت اطالعات هنوز

را خواننده توضیح بدهید که آن اطالعات از کجـا آمـده و آن تا جایی که ممکن است برای طـور اند، در یک بیانیـه اعـالم شـده یـا بـه آیا به خود شما گفته : اید چطور به دست آورده

. اند یک نشست خبری به خبرنگارها گفته جمعی در د، اعتبار اطالعات تر باشی نویسی دقیق هر چه در منبع . پرهیز کنید گویی توانید از کلی تا می

.رود اید باال می نوشته و خبری که

79

بدهید کـه اگر اطالعاتی دقیق نیست توضیح . همه چیز را توضیح بدهید : رمز کار این است آمـار دولت یـک ای آمده و اگر دو تا آمار وجود دارد، مثال زلزله . اطالعات دقیق نیست این

بیاوریـد و توضـیح بدهیـد گر را، هر دو آمار را کند و صلیب سرخ یک آمار دی را اعالم می . را و دولت آن گوید آمارهای مختلفی وجود دارد، صلیب سرخ این را می که

کـه البتـه تـر اسـت وقت خودتان قضاوت نکنید که کدام آمار صحیح در چنین مواردی هیچ .قبال هم توضیح داده بودم و این فقط برای یادآوری بود

ارتباطات خوب

خبرنگاری خوب یعنی ارتباطات خوب

مصاحبه گپ و گفت با مایک پیکاک، خبرنگار ارشد رویترز در پارلمان بریتانیا

او خبرنگـار سیاسـی ارشـد . مایک هشت سال گذشته رادر پارلمان بریتانیا گذرانده اسـت تانیـا اسـت خبرنگار پارلمـان بری 150 او یکی از .بریتانیا است دولت رویترز در پارلمان و

اجازه دارند بـه هـر سـوراخی خبرنگارها این . می گویند" Lobby Journalist "که به آن ها . های خود نماینده ها و مقامات دولتی را به چالش بکشند سرک بکشند و با سؤال

او خبرنگـار سیاسـی ارشـد . مایک هشت سال گذشته رادر پارلمان بریتانیا گذرانده اسـت خبرنگار پارلمـان بریتانیـا اسـت 150 او یکی از .بریتانیا است دولت لمان و رویترز در پار

اجازه دارند بـه هـر سـوراخی خبرنگارها این . می گویند" Lobby Journalist "که به آن ها . های خود نماینده ها و مقامات دولتی را به چالش بکشند سرک بکشند و با سؤال

یابی به اطالعات دست

کنـد، اما اضـافه مـی . شود گوید در پارلمان آدم با حجم زیاد اطالعات بمباران می یک می ما ».نا کنید و خبرتان را صید کنیدباید ش. نیست همه این اطالعات خبر «

شود و آن وقـت بـه جـای ایـن کـه خبرنگارهـا از در پارلمان، هر ماه یک وزیر حاضر می .کنند باران می هایشان بمب وزیر را با سؤال ها نماینده ها سؤال کنند، نماینده

هـا بیـشتر شود و خیلی وقت گوید بعضی روزها تا دو هزار تا سؤال پرسیده می مایک می خواهند نشان بدهند کـه پارلمـان بـاهوش و جواب باشند، می به دنبال ها از این که نماینده

.تیزبین است و وزیر را زیر نظر دارد

80

هـر روز . تـرین را پیـدا کنیـد شود بایـد مهـم همه موضوعاتی که مطرح می گوید، از او می رویترز . شود مطرح می ... بهداشت، خبرهای داخلی بریتانیا و آموزش، موضوعاتی درباره

زمانی افغانستان مهم بود، زمانی . است مهم بیشتر به دنبال خبرهایی است که برای جهان . ق و ایران مطرح استکوزوو، حاال بحث خاورمیانه، عرا

رسد کـه تان می گاهی خبری به دست . باید خیلی متمرکز باشید که دنبال چه چیزی هستید مـثالً اول . کنـد اما گاهی همان خبـر ابعـاد دیگـری پیـدا مـی . دهید را پوشش قرار است آن

یـر وز ممکن است پـای نخـست شوید که می موضوع یک الیحه مطرح است، اما بعد متوجه . متمرکـز شـود شود که خبر اصلی روی موضـوع دیگـری در میان باشد وهمین باعث می

.جمع باشد و خبرها را پیدا کنید تان همیشه باید حواسهـا انـد و یکـی از آن گوید که او و همکارانش به تعدادی از سیاستمدارها چسبیده مایک می گوید این یکـی از بهتـرین شود و می جت اختصاصی بلر همراه می مایک گاهی با . بلر است

off the record ممکـن اسـت فقـط گاهی . شود پای صحبت بلر نشست مواقعی است که میکه وقتی مدتی با مثال ً این . آید تان می دست صحبت کند،اما به هر حال، حال و هوای قضیه

.کند فهمید که موضوع ایران را ول نمی بلر باشید می

با منابعحفظ ارتباطهـا تنهـا بـا شـرط شود که نماینده بخشی از کار به گرفتن اطالعات و خبرهایی مربوط می

این جور مواقع مایک راهی . گذارند در اختیار می ) Off_the_record ( انتشار بدون ذکر منبع ع به خبرش پیدا کند و آن اطالعات را اصطالحاً با رجو ندارد جز این که منبع دیگری برای

. ایـستد نماینده پشت حرفی کـه زده نمـی بنویسد؛ چون ) Double _ Check (دو منبع مختلف » .است درست بودن بهتر از اول بودن «گوید، او می

پرسد تا باالخره منبع مـوثقی بـرای خبـرش پیـدا افتد، از همه می برای همین، مایک راه می .کند منتشر را د تا بتواند آنکنگوید حداقل یک سـال طـول شود، او می ها مربوط می آنجا که به ایجاد ارتباط با نماینده تا

دست بیاورید و یک سال دیگر تا بـه تـو اعتمـاد کننـد و خبرهـای ها را به کشد تا تلفن می . خبر است چه دست اول را در اختیارت بگذارند و بگویند که

امـا وقتـی مـدت زیـادی در ایـن کـار باشـید، . وندشـ ها دایم عوض می گوید نماینده او می .کنند به تماس گرفتن با شما می شروع های جدید خودشان آدم

اما این طور که مایک با تجربه هـشت . نگه داشتن روابط تا حدودی به تجربه بر می گردد .گوید، قضیه به هر حال تا حدی بده بستان است بریتانیا می پارلمان ساله خود در

81

گویند بنویسیم، اما به هر حال گاهی ما پـشت مجبور نیستیم هر چه را که می «گوید، او می » .ها پشت ما را گاهی آن خارانیم و ها را می آن

و اضـافه » .گوینـد بنویـسیم هـا مـی قرار نیست هر چه را که نماینـده «کند، او باز تکرار می گویـد حتـی بـه شـما مـی . پـرد ش بیـرون مـی اطالعـاتی از دهـان نماینده کند، گاهی یک می

این خبر خیلی مهم باشد، راهـی اما اگر . ببخشید، اشتباه کردم آن اطالعات را منتشر نکنید بـزرگ خیلـی امـا اگـر خبـر . ندارید جز این که بگویید متاسف هستید و خبر را کـار کنیـد

دست بیاورید یا چند روز بعـد توانید دست نگه دارید یا آن را از منبع دیگری به می. نباشد .آید آن را منتشر کنید خبر صدایش در می حال که به هر

ایـن اسـت اگـر خبـری اما اسـتثنا . تان را نسوزانید قاعده کلی بازی این است که ارتباطات .را کنار گذاشت خیلی مهم بود، باید بده بستان

ار نکنید آن منبع شما را پـیش منـابع گوید که اگر با یک منبع خوب رفت مایک این را هم می ».کند گوید، با این یارو حرف نزن، نابودت می رود به بقیه می می« . کند می دیگر هم خراب

:رسیم نکته میچندبندی کنیم به های مایک را جمع اگر بخواهیم حرف

. باید هوشیار باشید و زیر انبوه اطالعات خبر خود را پیدا کنید .1 ایـد تان خراب نکنید، مگر خبری که بـه دسـت آورده تان را با منبع سعی کنید رابطه .2

.واقعا بزرگ باشدتوانیـد آن کنـد، ایـرادی نـدارد و مـی صـحبت مـی off the record اگر کسی با شـما .3

شـوید خبـر دیگر چک کنید و به هر حال اغلب موفـق مـی با منابع اطالعات را دنبال و .از جای دیگری به دست بیاوریدخود را

نقل قول های طالیی

یکی از اساتید رویترز می گوید، باید صدای یک انسان را در خبرتان بیاورید؛ چـون خبـر

.ها است درباره آدمهـای طالیـی خبرنگارهـا امـروز حریـصانه بـه دنبـال نقـل قـول همانطور که اشاره شـد ؛

جمـع باشـد تـا ایـن حواسـتان بایـد و شما نیـز ثیرگذارهای کوتاه و تا نقل قول : گردند می .جمالت را صید کنید و به موقع در خبرتان به کار ببرید

82

نقل قول های طالیی

ــخت و * ــدن آن س ــند خوان ــوالنی باش ــر ط ــون اگ ــند؛ چ ــذار باش ــاه و تاثیرگ ــد کوت بای .شان کم می شود تاثیرگذاری

. باید به ارزش خبر اضافه کنند* . زوایای احساسی خبر را برجسته کنند باید*

دقت اش بـه همـین سـاله 150رویترز دقت را بر سرعت ترجیح می دهـد و اعتقـاد دارد اعتبـار

.خاطر بوده است .دقیق ترشود تکنیک هایی وجود دارد که رعایت آنها باعث می شود خبری که می نویسید

اعتراف به اشتباه

کـه رویترز برای جبران اشتباه خـود خبـری را . شفاف عمل کنید در مورد اشتباهات خود عنـوان اطالعات غلط در آن بوده همچنـان روی خـط نگـه مـی دارد و خبـر دیگـری را بـا

Correction رخ داده بوده کند که در خبر قبلی چه اشتباهی منتشر و اعالم می . در یکـی از واننـد متوجـه بـشوند ت کننـد مـی به این صورت، کسانی که خبرها را دنبال می

. خبرهای پیشین اشتباهی رخ داده بوده

نگاری است الزمه دقت صداقت و شفافیت در منبعورزی، اعتبار ما به دقت و رهایی از غـرض «نگار رویترز آمده، در کتاب راهنمای روزنامه

».ایم کسب کردهمان خبری استوار است که به خاطر ذکر دقیق منابع بر پایه اعتباری

خبرنگار همیشه معتبرترین منبع استوقتـی نـام . منبعی که نامش بیاید به منبعی که نامش فـاش نـشود تـرجیح داده مـی شـود

عـالوه بـر آن، . ایـد افـزوده مـی شـود اعتبار خبری کـه نوشـته منبعی را ذکر می کنید بر اید تـا چـه عاتی که به او داده اطال خواننده می تواند با توجه به سمت منبع قضاوت کند که

...یک راننده تاکسی گفت، سخنگوی دولت گفت، : اندازه معتبر و موثق است

83

هایش را دو دسته کنیـد و یـک زند، نباید حرف در صورتی که منبع ضد و نقیض حرف می .او بیاورید و بخش دیگر را به نقل از فردی ناشناس بخش را به نقل از

وقتـی منـابع . تی با یک منبع صحبت می کنید بنویسید منابع مختلف گفتند هیچ گاه نباید وق ولی اگـر فقـط . بزنند می شود استنباط کرد که آن حرف درست است مختلف یک حرف را

.چه می گویند یک نفر آن حرف را زده باشد، باید دید دیگران

.ترین منابع هستند منابع ناشناس ضعیف بخشی از این اصول را در زیـر . نگاری آشنا باشند باید با اصول منبع نگاران تمام روزنامه

.تری از این اصول را در اینجابخوانید گسترده بخش . خوانید می

کند کـه اطالعـات ایـن منـابع در جهـت رویترز تنها زمانی از منابع ناشناس استفاده می * در . در دسترس نباشد On the Record و این اطالعات به صورت باشد حفظ منافع عمومی

.اطالعات هستیم بودن این این مواقع، ما به تنهایی مسئول دقیق

: پیش از گفت و گو با منابع خود در مورد این موارد با او به توافق برسید* ) On the record (اجازه انتشار اطالعات با ذکر منبع

) Off the record (اجازه انتشار اطالعات بدون ذکر منبع ) Background (اطالعات غیر قابل انتشار یا

دو یـا ) Cross-checking . (آورید با چند منبع دیگر چک کنیـد اطالعاتی را که به دست می *منبـع، ایـد سـابقه در صحت اطالعاتی که بـه دسـت آورده . منبع بهتر است سه منبع از یک

ببینیـد تـان اسـتفاده کنیـد و های گذشـته تجربه از . دسمت و انگیزه او را سبک سنگین کنی .کنید چک اگر به نظرتان اشتباه بود، باز باید . حس خودتان نسبت به قضیه چیست

هـای درگیـر در یک معامله، اختالف، مذاکره یا مواجهه و بحـران بـا منـابع تمـام طـرف * .صحبت کنید

و در مورد منابع، چـه نامـشان بیایـد . است باشید رو ر در دریافت اطالعات و ذکر منبع *

شـفاف . توانید اطالعات بدهید تا به اعتبار اطالعـات اضـافه کنیـد می چه نیاید، تا جایی که .دانید بنویسید که چه چیزی را نمی

84

توانیـد مـی ) Hierarchy_of_Sources (ای ذکـر منبـع سـاختار شـاخه «با اسـتفاده از شـیوه ای را که منبع در آن قرار دارد ذکر کنید و بـه ایـن فاش کنید محدوده نبعی را آنکه نام م بی

مثالً بـه جـای . اید تا چه اندازه اعتبار دارد نوشته ترتیب به خواننده نشان بدهید خبری که یـک «توانید بنویسید می » حسن حسینی استاد حقوق دانشگاه تهران گفت «این که بنویسید

».و صنعت گفتاستاد دانشگاه علم

اطالعـات کند کـه ایـن رویترز فقط زمانی اطالعاتی را با داشتن تنها یک منبع منتشر می * جریان خبر داشـته منبع مورد اعتماد باشد؛ منبعی که به طور مستقیم از کامال موثق و یک

ایـن کـه دیگر .طی کنند ای را باید فرآیند ویژه خبرهای تک منبعی برای منتشر شدن . باشد .داشته باشید نویسید به هر حال باید بیشتر از یک منبع اگر درباره یک درگیری می

اختیـار باید نام منبع را در . حفظ هویت منبع بر عهده رویترز است، نه بر عهده خبرنگار *

نهادهای خـارج اما هویت منبع را هم باید دبیر و هم خبرنگار در مقابل . دبیر خود بگذارید .از رویترز حفظ کنند

خبرتـان کنید هم به دنبال اثبات و هم به دنبـال رد آوری می وقتی اطالعات اولیه را جمع *

.باشید

قبل از ایـن کـه . بهتر این است که از دیر بشود تا اشتباه . آید دقیق بودن همیشه اول می * جوابی ها را رد کند چه وشتهخود بپرسید اگر کسی خواست این ن کلمه آخر را بنویسید از

.خواهم داشت

.ایستد نویسی را رعایت کرده باشد می رویترز پشت کسی که اصول منبع*

مذاکره برای نوشتن نام و سمت سـمتش چطـور وقتی منبعی را پیدا کردید، باید با او مذاکره کنیـد کـه دوسـت دارد نـام و

حـساسی س از مدیرانشان یا به خاطر اطالعـات برخی از منابع به خاطر تر . منعکس شود .گذارند تمایلی به افشای نام خود ندارند که در اختیار می

.در این مورد قبال توضیحاتی داده ام

85

ای منابع ساختار شاخهممکن است با سفیر آلمان، که یکی از سه کشور اروپـایی طـرف مـذاکره بـا ایـران اسـت،

.اتی در اختیار شما بگذارد، اما تقاضا کند نامش را ننویسیدصحبت کنید و او اطالع تـری تنـگ گفت، دایـره » یک مقام دیپلماتیک«این که به طور کلی بنویسید توانید به جای می

تـری توافـق تنـگ یا حتـی سـر دایـره . گفت» یک دیپلمات غربی«بنویسید را انتخاب کنید و گفـت و الـی » نزدیک اسـت ای ران که به مذاکرات هسته اروپایی مقیم ته یک دیپلمات «کنید، .آخر

.بخشد می کنید اعتبار بیشتری دهد و به اطالعاتی که منتشر می این روش اغلب جواب می .سفیر آلمان در تهران: شاخه اول .سفیر یکی از سه کشور اروپایی طرف مذاکره با ایران: شاخه دوم .ی مقیم تهرانیکی از سفرای اروپای: شاخه سوم

.یک دیپلمات غربی: شاخه چهارم :اــی

عالءالــدین بروجــردی ریــیس کمیــسیون سیاســت خــارجی مجلــس شــورای : شــاخه اول .اسالمی

.یکی از اعضای کمیسیون سیاست خارجی مجلس شورای اسالمی: شاخه دوم .یکی از نمایندگان مجلس شورای اسالمی: شاخه سوم

گویـد نـامش را نیاوریـد ید و سر آن چانه بزنید تا وقتی کسی مـی از این روش استفاده کن او توانید دایره مـسئولیت می» .یک مقام ناشناس گفت «: نباشید در خبرتان بنویسید مجبور

اعتبـار الزم نویسید اش حفظ شود اما در عین حال به خبری که می هویت را بزرگ کنید تا .را بدهد

منابع « از » مقام دولتی «تر است و یک قوی» منابع دیپلماتیک «از » یک دیپلمات «به هر حال، » .دولتی

یـک « کنید، بهتـر اسـت بگوییـد، اگر پشت درهای بسته از مجلس خبرگان گزارش تهیه می تـا : اسـت رمـز کـار ایـن » .یک نماینده گفت «تا این که » نماینده که در این نشست بود گفت

منبعـی را توانیـد تری دور منبع بکشید و تا جـایی کـه مـی ره کوچک توانید دای می جایی که .تر بوده باشد نزدیک بیاورید که به اتفاق

بنویسید چه نوع کارشناسی؟» یک کارشناس گفت«نویسید، اگر می

86

:معنا و زیادی کلی هستند ها استفاده نکنید چون بی از این عنوان

. عضو محفل یا یک عضو با نفوذ * .گویند ناظران می * . منابع موثق * . منابع آگاه *

هـا پیـام بفرسـتید کـه اطالعـات همیشه باید با منبع نویسی برای خواننده : توصیه رویترز

.اید را از جای خوبی گرفته قابل اعتماد است؛ چون آن شما

... با منابع خبرساز منصف باشید، اما یا موسسات این فرصت را بدهید که اگـر در خبـری کـه تهیـه همیشه به مردم، شرکت ها

. ها وارد شده، بتوانند به آن اتهام پاسخ بدهند اید اتهامی علیه آن کرده نقـل توانیـد اما می ؛تان آن را بخواند شود منبع اجازه ندهید قبل از این که خبری منتشر می

مطمـئن اید برایش بخوانیـد تـا کردههایی را که از قول آن شخص در خبرتان استفاده قول . ها صحیح است شود نقل قول

در صورتی موافقـت کنـد بـه شـما وقـت ها ممکن است یک منبع خبرساز تنها بعضی وقت سعی کنیـد تـا جـایی کـه امکـان . بخواند هایش را قبل از انتشار مصاحبه بدهد که نقل قول

. دارد در مقابل این خواسته مقاومت کنیداگـر . شود دیگر نیازی به این کار نباشد مصاحبه و یادداشت برداری دقیق باعث می ضبط

مجبور به این کار شدید، این موضوع را روشن کنید که حاضر نیستید محتـوای یـک نقـل . قول را تغییر بدهید تا به خواسته آن شخص خبرساز نزدیک بشود

در ضـمن، » .روی خبرتـان ننـشیند «مهلتی تعیین کنید تـا منبـع اصـطالحا در ضمن، حتما این موضوع با منبع توافق کنیم که یک نقل قول را به لحاظ ساختار زبـانی توانیم روی می

. ، به خصوص وقتی منبع خبر هم زبان ما نباشد]تمیز کنیم[ ویرایش کنیم سـت اگر شخص خبرساز از شما خوا . نقل قول را تغییر بدهیم اما اجازه نداریم معنای یک

اطالعات را حذف کنید، نقل قول او را به طور کامـل از خبرتـان حـذف ای از تا بخش عمده .های او را منتشر نکنید توانید حتی از خیر آن مصاحبه بگذرید و کل گفته می کنید و اگر

87

تعادل و رهایی از غرض ورزی یکـی از » دقـت «س از در اصولی که این روزها خبرگزاری ها دنبال می کنند تعادل اغلب پـ

.هایی است که باید رعایت بشود ترین اولویت مهمکنند، یـا می برانگیز هستند یا یک کشمکش یا درگیری را گزارش در مورد اخباری که بحث

رعایت نکـردن چون .اطالعات جدید و مهم دارند، حتما باید حداقل دو تا منبع داشته باشید از یکـی از گ بزننـد مغرضـانه خبـری را پوشـش داده یـا شـود بـه مـا انـ تعادل باعث می

.ایم های ماجرا طرفداری کرده طرفاگر در خبری فردی شخص یا موسسه دیگری را متهم مـی کنـد اظهـارات آن شـخص یـا

:حتی در لید. بالفاصله بیاید موسسه دیگر باید آورده رف های پلیس هم اگر در تظاهراتی تظاهرکننده ها می گویند کتک خورده اند باید ح

.رد می کند تظاهر کننده ها می گویند کتک خورده اند اما پلیس رد گفته های آنان را : شود

:توصیه مهمتعـادل یعنـی ایـن کـه . برای رعایت تعادل الزم نیست بـه دو طـرف وزن مـساوی بدهیـد

غیرمنطقـی نطـق شـما، اما اگر یکی، بنـا بـر م . های هر دو طرف را در خبرتان بیاورید نگاه .هایش کافی است کند، اشاره کوچکی به حرف صحبت می

:دو نکته

ای گفته اند نامشان فاش نشود و در یک طرف درگیری هستند اگر از منابعی که خواسته . 1 » اطالعـات « ها تنهـا بایـد افتد، این گفته کنید که در طرف دیگر دارد چه اتفاقی می می را نقل

».نظر«بگذارند، نه اختیار در ای یـا کـشوری حملـه یـا اگر منبعی قصد دارد بـه کـسی یـا موسـسه «علتش این است که

ایـستند، شـان نمـی کـسانی کـه پـای حـرف . صـحبت کنـد On the record باید فحاشی کند ».حرفشان را هم نیاور

در . سـیاه و سـفید نیـست شـود، تعـادل تا آنجا که به تعادل در خبرنویسی مربوط می . 2 هـستند، راجع به یک درگیری یا مواجهه است که اغلب دو طرف درگیـری آن خبرهایی که

مواجهه عـالوه بـر در : این را به خاطر بسپارید . سومی هم وجود دارد ها طرف خیلی وقت .هست سیاه و سفید، خاکستری هم

88

ورزی رهایی از غرض .ا را منعکس کنیدطرف کسی را نگیرید، همه طرف ه

یـک نگار نباید ما را متعلق به گروهی خاص یا کسی که حامی یک طـرف در مقام روزنامه .درگیری است بشناسند

یـک های اندازیم باید منعکس کننده تمام طرف هایی که می نویسیم یا عکس خبرهایی که می نگارهـای روزنامه ود تا ش این کار باعث می . مواجهه یا یک موضوع باشند نه یک طرف آن

پرسـیم سئوال را از خود می کردن اطالعات این چون در هر مرحله از جمع . بهتری باشیم بدانیم؟ دانیم؟ و چه چیزهای دیگری را باید که چه چیزهایی می

کنـد بایـد ایـن تری را در خود ادغـام مـی نویسید که شرکت کوچک اگر درباره شرکتی می .تر هم داده شود تا نظرات خود را ابراز کند فرصت به شرکت کوچک

کـه طور، در یک مواجهه نظامی یا سیاسی، همیشه حداقل دو طرف ماجرا قـرار دارد همینکـه بـه باید در نظر گرفته شوند و اگر چنین نکنیم ممکن است مورد این اتهام قرار بگیریم

.اید های مختلف فضا برای اظهار نظر نداده های طرف گفتهگرایی به این معنـا نیـست کـه همیـشه بـه دو نکته کلیدی در این بین این است که این عینی

.طرف یک ماجرا به یک اندازه فضا داده شود قربانیـان تری از گرای سیاسی باید فضای کم عامل اقدامی خبیثانه یا رهبر یک گروه افراط

.یا جریان اصلی سیاسی یک مملکت داشته باشدرعایت حال، همیشه باید تالش کنیم تا به شکلی وسواسی منصف باشیم و تعادل را با این نبایـد ایـن اتهامـات . شده در خبـر آورده شـوند ادعاها نباید به عنوان اطالعات ثابت . کنیم

امکـان را بـه وظیفه این است که منـصف باشـیم و ایـن . حس تقصیر و گناه را منتقل کنند .هیم که نظرات خود را ابراز کنندهای یک درگیری بد طرف

بنا «یا » شود ادعا می «عباراتی مثل . هنگام استفاده از عبارات باید مواظب بار کلمات باشیم از آن « عبـاراتی مثـل . ایـم شـک داریـم دهد که درباره آنچه نوشـته نشان می » های بر گفته

داریـم طـرف ود بیاورد که ممکن است این تصور را به وج» او امیدوار است «یا » ترسد میایـن تـصور را بـه هایی مثل موفق نشد، اصرار داشت، ممکن است فعل. گیریم کسی را می

. هـا پرهیـز شـود عبـارت بهتر است از این . کند وجود بیاورد که نویسنده دارد قضاوت می .شود نویسیم فکر کنیم شیوه نوشتن مان بهتر می اگر به آنچه می

89

خطرناککار در محیط های

خبرنگار در جهـان 150، حداقل 2005در سال بیشترین تعداد به عراق و فیلیپـین . کشته شدند . شد مربوط می

درگیری، تظاهرات و آشـوب در سراسـر کـره

هـا را تحـت فـشار خبرنگار های مختلف همچنان ها و باند گروه. زمین همچنان وجود دارد ــی ــی م ــد م ــشان را تهدی ــد و جان ــد گذارن ــی . کنن ــشان م ــا ن ــد از آماره ــاکنون 1990ده ت

.اند خبرنگار در جهان کشته شده1300 ها آن طور که باید رسیدگی نشده تا مشخص شود واقعاً علت مرگ چـه های قتل به پرونده

.بوده استالمللی هـم زیـاد پراهمیـت های بین رسد موضوع مرگ خبرنگارها برای سازمان به نظر می .نتیجه گرفت که ما تنها هستیم توان براین مینیست، بنا

سـاله هزارهـا 150هایی اختصاص یافته که منعکس کننـده تجربیـات این بخش به توصیه .اند تقریباً در تمام نقاط خطرخیز کره زمین حضور داشته خبرنگار رویترز است که

. قـوانین اجرایـی آنچه در این بخش ذکـر شـده، بیـشتر توصـیه اسـت تـا دسـتورالعمل و دهد تا بتوانید اتفاقاتی را همچنین به شما تصویری ارائه می هایی که در اینجا آمده توصیه

. رخ بدهد بهتر حدس بزنید برایتان های پرخطر در محیط که ممکن است در حین کار د را از کنند، نباید خود را دست قضا و قـدر بـسپارید ، بایـد خـو استادان رویترز تاکید می

.ریزی کنید خطر از قبل برنامه قبل آماده و برای گریز از

چند نکته خبرنگاری به هر حال شغل خطرناکی است. 1 آمیـز را پوشـش کنیـد، مـثال یـک تظـاهرات خـشونت های خطرناک کار می وقتی در محیط

قـات یـک دوسـت با شما خـوب رفتـار کننـد، بدانیـد بـه مال باشید دهید، انتظار نداشته می .اید نرفته

90

کنند ترساندن خبرنگارها کار خـوبی اسـت؛ مقامات دولتی در بسیاری از کشورها فکر می . تر در کار کسانی که قدرت را در دست دارند سرک بکشند ها کم آن تا شود چون باعث می

.کنند در بسیاری از کشورها وسایل، ضبط و دوربین خبرنگارها را ضبط میدر امریکا اگـر منبـع . کنند خبرنگارها منبع خبر خود را افشا کنند ستور صادر می قضات د

.ممکن است به زندان بروید نکنید خبر خود را افشا .کنند حتی کشورهای دموکراتیک هم خبرنگارها را تهدید می

نگارها هم حق زنده ماندن دارند روزنامه. 2

فاقـات را پوشـش بدهنـد، امـا حـق دارنـد کـه خـود را از ها نگارها اگر چه باید ات روزنامه .امنیت خود هم فکر کنند درگیری دور نگه دارند و به

».هیچ خبری ارزش کشته شدن ندارد«گوید، یکی از اساتید رویترز مینگذاریـد فرصـت گـرفتن » .شود خوب پیدا می همیشه فردا هم خبرهای «دهد، ادامه می یو

وقتـی . بـشود تـان جـان وشش یک سوژه بکر منجر به از دسـت دادن یک عکس خوب یا پ . کنید درجه خطر باال است سعی کنید جلوی وسوسه شدن خودتان را بگیرید احساس می

ماجرا را روایت کنید، بخشی از آن نشوید. 3

ند توا نگار مرده نمی روزنامه. یک خبر یا عکس زمانی ارزش دارد که بتوانید منتشرش کنید .بفرستد را عکس یا خبر خود

کند یاد بگیرید تان کمک می اصولی را که به ایمنی. 4

اید باید بـه دنبـال اصـولی باشـید کـه طور که اصول خبرنویسی را یاد گرفته درست همان .شما را در مقابل خطرات احتمالی حفظ کند تواند جان ها می رعایت آن

:حال چند توصیه

ماده شویداز قبل آدانید قرار است فردا تظاهراتی برپا بشود که ممکن است به خشونت کـشیده مثالً وقتی می

درباره محلی که قرار اسـت . به محل برپایی تظاهرات سر بزنید بشود، بهتر است روز قبل اسـت، کجـا تحقیق کنید کـه چـه چیـزی از قبل . درگیری آنجا رخ بدهد اطالعات جمع کنید

. حتماً یک نقشه خوب تهیه کنید وها هستند های در رو کدام نخیابا

91

اگر باید برای ورود بـه آنجـا از جـایی . روید تردد ممنوع نباشد مطمئن شوید جایی که می . آماده کنید بگیرید، باید از قبل مجوز

ی خـود را بـرا فکر کنید که چه خطراتی ممکن است در محل درگیری شما را تهدید کنـد و .کنید مقابله با آن خطرها آماده

برای تخمین خطر باید اول بدانید چه خطراتی در کمین . درجه خطر را از قبل تخمین بزنید توانیـد خـود وقت خیلی بهتر می آن کند می چه چیزی شما را تهدید وقتی بفهمید . شما است

.را برای مقابله و گریز از آن آماده کنید اولیه،اقدامات پیشگیرانه انجام بدهیدبعد از ارزیابی

روید اتومبیل را رو به سمتی پـارک مثال بد نیست اگر با اتومبیل خود به محل درگیری می . . .نداشته باشید و راحت بتوانید صحنه را ترک کنید زدن کنید که احتیاج به دور

ایـد بدانـد شـما کجـا یک نفـر حتمـا ب .خط ارتباط خود را با تحریریه از قبل مشخص کنید .گردید می اید و چه ساعتی باز رفته

شـاید مجبـور . توانند به دردتان بخورنـد همـراه داشـته باشـید هایی را که می شماره آدم .جعلی بنویسید که قابل شناسایی نباشند های ها را با نام باشید این نام

توانید به خودتـان کمـک کنیـد هـم یبه این ترتیب هم م . های اولیه را حتما یاد بگیرید کمک . بدهید دیگران را نجات جان

:توصیه رویترز

دوربـین را زمـین . های اولیه بلد هستید، حتما به کسی که زخمی شده کمک کنیـد اگر کمک .ای هم درنگ نکنید و به کمک او بروید و در این کار لحظه بگذارید

های دیگـر را شماره تلفن خبرنگار. ن هم اطالعات بدهیدتوانید درباره محیط به دیگرا تا می

نحـوه ارتبـاط بـا کـسانی را کـه ؛خطرات با آنها هم صـحبت کنیـد ره داشته باشید و دربا .بگذارید توانند به کمک شما بیایند را در اختیار همه می

. کار کنـد چه به دبیر خود یا کسی که منتظر است شما باز گردید، بگویید اگر پیدایتان نشد .برنامه داشته باشید قبل برای نجات خودتان از

.تان از قبل تصمیم بگیرید درباره لباس، استفاده از کارت خبرنگاری، کیف پول و هویتتـان س تـان باشـد تـا ایـن کـه آن را روی لبـا نگـاری بهتـر اسـت در جیـب کارت روزنامه

کنیـد، کـار مـی کسی از شما پرسید اینجا چـه است وقتی تجربه نشان داده بهتر . بچسبانید

92

مـواردی، اول سـعی کنیـد در چنـین . را نـشان بدهیـد تان بگویید خبرنگار هستید و کارت . تان را آرام کنید طرف مقابلگاهی اوقات شاید کـارت داشـتن البته . صحبت کنید و بعد کارت را نشان بدهید با او آرام

مربـوط کنیـد آن کار مـی ین باز به تجربه شما و محیطی که در کند و ا تر اوضاع را خراب شود، کـسی کـه وضـعیت بـدنی خـوبی آمادگی به ورزش کردن هم مربوط می ؛ شود می

ببینید آیا آماده هستید مثال تمام شـب ؛خطر دور کند از تواند خود را داشته باشد بهتر می . توانید بدوید آیا می ورا پیاده راه برویدخـل کنید یـا از دا شاید بهتر باشد از همان هتلی که در آن اقامت می کند اگر پایتان درد می

ریزی کرده باشید، خبـری اگر از قبل برنامه در همین حال، ؛گیری کنید تحریریه خبر را پی .شود که خواهید نوشت هم بهتر می

چیزی را دست قضا و قدر نسپارید، به شانس اعتماد نکنید و چنین اتفـاقی بـرای شـما شود فکر نکنید این فقط همکارتان است که مجروح یا کشته می

اند که اگر قبـل از شـروع یـک درگیـری کمـی کسانی بوده . افتد نمی نگویید اتفاقی . افتد نمیاســتادان رویتــرز از چنــد تــایی از ( . مــا بودنــد کردنــد، هنــوز در میــان بیــشتر فکــر مــی

.) اند شده کشته ها به سادگی برند که در جریان درگیری ز نام میخبرنگارهای رویتراگر خطر را درک نکنیـد یـا از قبـل آن را تخمـین نزنیـد مطمـئن باشـید کـه روی مـین پـا

.توانید از وسط آن عبور کنید مین را شناسایی کنید، بعد هم می میدان وقتی . گذارید می

شق بازی در نیاورید کلهجـان راننـده، دسـتیار و تمـام . اندازیـد شق باشید، جان دیگران را هم به خطر می اگر کله

.اند منطقه خطر شده راهی کسانی که به خاطر شما ایـن طـور نیـست کـه اگـر در کـانون درگیـری . همیشه نیاز نیست در کانون ماجرا باشید

. کنید باشید بتوانید خبر بهتری تهیه نه یک تظاهرات خشونت آمیـز، کـه نیروهـای نظـامی بـرای متفـرق دو فیلم مستند از صح طور خبرنگاری که دوربین بـه دسـت قـاطی دهد چه نشان می شده، کردن مردم وارد عمل

شـود، در حـالی کـه مجـروح مـی نظـامی جمعیت بود، در پـی وارد عمـل شـدن نیروهـای خیلـی های صحنه کرده برداری خبرنگار دیگری که از روی بالکن آپارتمانی صحنه را فیلم

.بهتر و گویاتری گرفته و در عین حال جان خودش را هم حفظ کرده بود

93

بر باشد و تان به دور حواسو جمـع کـردن » مـشاهده «دهیـد، بایـد بـا در حالی که دارید مثال تظاهراتی را پوشش مـی

. کنیدبینی کنید اتفاقات احتمالی را پیش حواستان به دور و بر سعی آور مثال خشونت باال بگیرد یا گاز اشـک (زنید ممکن است مشکلی پیش بیاید اگر حدس می

مـثال، بایـد قـدری از . باید قبل آن عمل کنید ) وارد معرکه بشوند ها دست بزنند، یا باتوم به هـا کـرد، شـما قـاطی تظاهرکننـده بگیرید تا اگر پلیس شـروع بـه بازداشـت صحنه فاصله

.اشت شوندگان نباشیدبازد

گروهی کار کنیدیکی از نکاتی که همیشه باعث شده تا سربازها جان خود را بهتر از خبرنگارها حفظ کننـد

نگارهـا اغلـب کنند، در حالی که روزنامه به صورت گروهی کار می ها اغلب این است که آن . تنها هستند

کنید، حتی اگـر مجبـور باشـید بـا یـک صورت گروهی کار کنید به وقتی احساس خطر می خبرنگارها را هم ترغیب کنید تـا بـه سایر . خبرنگار رقیب در یک تیم حضور داشته باشید

.سعی کنید به کار تیمی مثبت نگاه کنید. شما بپیوندند

بر اوضاع مسلط باشیدمـثال . تـان خـارج شـود شـود کـه کنتـرل از دسـت اوضاع وقتی خطرناک می : یادتان باشد

موضوع فکر همیشه از قبل به . برانگیزید یا او را عصبانی کنید دشمنیِ طرف مقابل تان را .کنید

بازیگرهای اصلی را پیدا کنید

هـا را زیـر نظـر داشـته در یک تظاهرات یا درگیری بازیگرهای اصـلی را پیـدا کنیـد و آن . توجه کنیدکنند می اشخاص دور و برشان به اشاراتی که به . باشید

از تمام حواس خود استفاده کنید

کـن آیـد، یعنـی مم در دور و بر بـوی بنـزین مـی اگر . بو بکشید ... بینایی، شنوایی، بویایی، با فرغـون سـنگ دارد بینید که آن وسط اگر کسی را می ؛رخ بدهد است هر لحظه انفجاری

94

آجر نمایان اسـت ممکـن اسـت قـرار و های از سنگ کند یا در گوشه و کنار توده حمل می .ها به سر این و آن پرت شود سنگ این باشد

های پلیس فرود تواند در مواقعی که باتوم چند الیه روزنامه لوله شده که توی لباستان می .کند حفظ آید سالمت شما را می

کنید بدانید دارید چه کار می

ممکـن اسـت . شما را به کانون خطر بفرستد اجازه ندهید کسی جای شما تصمیم بگیرد و شما خودتـان در محـیط . بزند و بخواهد شما کاری انجام بدهید سردبیر از تحریریه زنگ

.را تخمین بزنید و تصمیم بگیریدهستید و باید خطر ممکن است دست خط یا مجوزی از طرف مقابل درگیری داشته باشید که به کارتان یگاه . ممکن است دست طرف دیگر بیفتد و کار را خراب کند همین نوشته اما گاه. بیاید

ممکن است چیزهایی همراه داشته باشـید ؛ب باشید چه اطالعاتی همراه دارید همیشه مواظ . مثال با یک شورشی اشتباه بگیرند که باعث شود شما را

شورشـی کـه هبـر ر نامه، عکس بـا یـک مثالً تصویری از سخنرانی رهبر شورشیان، شب فشارید و ممکن است یادتان رفته باشد عکس را از کیف پولتان خـارج دارید دستش را می

آمیز در یک ایست بازرسـی ممکـن اسـت خطـر آفـرین یک بریده جراید تحریک حتی . کنید .باشد

شوندشوند چند توصیه برای خبرنگارهایی که به ماموریت فرستاده میچند توصیه برای خبرنگارهایی که به ماموریت فرستاده می

کنید، حتماً دربـاره فرهنـگ و آداب و رسـوم آن محـل هـم ی کار میا اگر در محیط تازه *

به هر حال بایـد . اید یا در کشور خودتان در آن بزرگ شده که حتی در محلی . تحقیق کنید .با آداب و رسوم آشنا باشید

تان را به تان جان کنید که ممکن است رنگ پوست، زبان یا قومیت اگر در محیطی کار می *

.محل نروید بیندازد به آن خطر

اگر در کشور دیگری قـرار اسـت بـرای مـدت طـوالنی حـضور داشـته باشـید، اصـول * .بگیرید ی زبان آن کشور را یاد مقدمات

95

مـن خبرنگـار «الاقـل عبـارت . گاهی فقط چند جمله ممکن است جان شـما را نجـات بدهـد .آن کشور یاد بگیرید را به زبان » هستم

. شوید، همیشه با خبرنگارهای محلی صحبت کنید وقتی جای جدیدی مشغول به کار می *

گویند، ایـن طـوری دهند یا از خطرات و خط قرمزها می نشان می شما چاه را به آنها راه و .داشته باشید دست را در توانید کنترل اوضاع خیلی بهتر می

در منـاطق جنگـی بـد نیـست، نگـاهی بـه کنیـد مـثالً اگر در مواضع خطرنـاک کـار مـی *

این به آن معنا نیست کـه وقتـی از . کنوانسیون ژنو بیندازید المللی مثل های بین کنوانسیونتوانـد فقـط بیـان ایـن حقـوق مـی گاهی . کنید حقوق خود صحبت کنید، حتماً نجات پیدا می

بعـداً بکنـد ممکـن اسـت طرف مقابل را آگاه کند که اگر هر کاری دلـش خواسـت بـا شـما .اش سنگین تمام شود برای

کـم خورد، هم اگر کـشته شـدید دسـت هم برای بیماری به دردتان می . حتماً بیمه باشید *

کنیـد، های جدید کار می اگر در محیط . مشکل نخواهند شد مالی دچار تان به لحاظ نزدیکانهـا چـه ورود بـه ایـن محـیط از ن کـه قبـل ها، یـا ایـ ها باشد، به پشه تان به بیماری حواسدرد هـایی اسـت کـه بـه کارت بین المللی واکـسیناسیون از کـارت . هایی را باید زد واکسن

را باید از شش مـاه پـیش زده B تان باشد که واکسن هپاتیت حواس. خورد خبرنگارها می . باشید

دتان یک ژاکت ضد گلولـه دسـت و روید سعی کنید برای خو های جنگی می اگر به محیط *

.پا کنید

ایـد و کفشی را همراه ببرید که چند وقتی است آن را پوشـیده . در سفر کفش نو نپوشید * ببرید، کـه سـبک، سـاده ، ضـد آب و کفشی را همراه. زند نمی مطمئن هستید که پایتان را

.راحت باشد

هـا همراه داشته باشید و این لبـاس اس نازک سعی کنید به جای یک لباس ضخیم چند لب * .روی هم بپوشید هوا را به فراخور آب و

96

.آید یک کاله خوب همیشه به کارتان می*

تـان شـبیه یـونیفرم تان باشد اشتباهی کاپـشن روید حواس اگر به محیط های جنگی می * .نباشد های درگیر یکی از طرف

مثال اگر نـارنجی پوشـیده باشـید، ممکـن . باید زیاد تو چشم بزند پوشید ن لباسی که می *

. های درگیری روی شما زوم شود طرف است مگسک تفنگ یکی از

روسـری سـفید . در مواقع خطر بد نیست پارچه یا روسری سفیدی همراه داشته باشید * .تواند شما را از مرگ نجات بدهد است و می تسلیم اغلب به معنای صلح و

گـاهی ممکـن اسـت . در چنـد جـای مختلـف . پولتان را همیشه چند جای مختلف بگذارید *

. جیب را که خالی کنند، شاید دیگر دست بکشند ی دو بگیرند، یک تان را بخواهند به زور پول مقدار ناچیزی پـول و چنـد تـا کیف پول با یک . بد نیست اگر دو تا کیف پول داشته باشید

.عابر بانک و کارت شناسایی تاریخ اعتبار گذشته

قـرص تـصفیه آب توانید همراهتان آب یا می. بعضی جاها آب تصفیه شده وجود ندارد * .شته باشیددا

اطالعات پزشکی مربوط به خودتان همراهتان باشد، مثـل گـروه خـون، ایـن کـه دیابـت * .تواند به کارتان بیاید همه این ها می. چیزها آلرژیک هستید دارید یا نه یا در مقابل برخی

.صابون همراه داشته باشید. خود را تمیز نگه دارید*

. تان را بهتر کند تواند حال شکالت خوب گاهی می. شته باشید مقداری شکالت همراه دا*

:خبرگزاری آسوشیتدپرسروش های

زمانه عوض شده، دیگر نیازی نیست از سیر تا پیاز یک کنفـرانس یـا نشـست را گـزارش .بدهیم

97

تــا نیمــه دهــه هفتــاد خبرگــزاری آسوشــیتدپرس دفتــری محلــی در نیویــورک داشــت و آنهـا . فرسـتاد هـا مـی هـا، و کالنتـری های نیویورک، دادگـاه محله گزارشگرهای خود را به

. بود هر چیزی خبر . دادند دیوار به دیوار شهر را پوشش میگویـد، چنانکه لوییس بوکاردی، رییس پیشین خبرگزاری آسوشـیتدپرس مـی » و یک روز «ی نیـست و جـایی بر انداختیم و متوجه شدیم دیگر نیازی نیست، تقاضای نگاهی به دور و «

بـرای . نیـست "در محله بـرانکس اتفـاق افتـاد امروز "برای این جور خبرهای روز به روز ».همین همان دفتر محلی هم برچیده شد

. الملل یـک اسـتاندارد بـود دهی زمانی در سراسر امریکا و در سطح بین همین نوع گزارش یـا ) پارلمـان آلمـان (تـاگ دسداد چون مثال در بون چیزی را گزارش می آسوشیتدپرس هر

هـایی شـرح تفـصیالت امروز چنـین گـزارش . پارلمان ژاپن یا سنای امریکا گفته شده بود . اضافی است

توانـد کانـال گذشـته اسـت مـی هر کسی که بخواهد بداند مو به مو در کنگره امریکـا چـه دیگـر مثـل سـابق دهـی سـطح گـزارش «گوید، بوکاردی می . را نگاه کند c-span تلویزیونی

».نیست سـیلی کـه «. شـود برخی از این تغییرات به هجوم اطالعات در عصر اطالعات مربـوط مـی

شـد حتـی آن را تـصور وسیع است، در حدی که چند سال پـیش نمـی ابعاد آن وحشتناک .کرد

توضیح و پیشینه در اختیار بگذارند و کاری کننـد کـه «پس این وظیفه خبرنگارها شده که ها علیه این شیوه جدیـد یک جورهایی بعضی «تا همین چند وقت پیش » .ر معنادار بشود خب

و ایـن همـان کـاری "وی گفت، وی افـزود " شیوه قدیمی صاف و پوست کنده بود . بودند ».بود که همه از آسوشیتدپرس انتظار داشتند

ه خواننـده بـا جریـان خواهد ایـن اسـت کـ آنچه زمانه می ... ما از این مرحله عبور کردیم « ».تواند با آن دست و پنجه نرم کند همراه بشود تنهایی نمی اطالعات که کسی به

خبرنویسی داستانی

دو خبرگزاری رویترز و آسوشیتدپرس این روزها بر رعایت اصـول داسـتان نویـسی در اوج شخصیت پردازی، فضا، طرح داستان، گره و گـره گـشایی، نقطـه . خبر تاکید می کنند

سازد می تواند به کمک خبرنویسی بیایـد و داستان و همه چیزهایی که یک داستان را می .شود خبری را شکل بدهد که در ذهن ها ماندگار و تاثیرگذاری اش بیشتر

98

:نویـسد آسوشـیتدپرس مـی نویـسی جری اشوارتز در بخشی از کتـاب راهنمـای گـزارش امـا بـروس دو سـیلوا عقیـده . نویـسند ند داستان می گویند دار نگارها همیشه می روزنامه«

».دیگری داردما به همه چیز داسـتان «گوید، های خبری آسوشیتدپرس می دوسیلوا رییس بخش گزارش

دهـیم نوشـتن مقالـه اسـت، کـاری کـه در اصـل انجـام مـی هـا گوییم، اما بیشتر وقـت می ».رسند نمی نظر هایی که به چشم یک بچه شش هفت ساله داستان به مقاله

هـایی کـه ها هستند یا داستان ها یا رمان هایی که دوسیلوا در نظر دارد مثل افسانه داستانهای دیگـر ها با داستان تنها فرق این داستان . کنند تعریف می مردم دور آتش برای همدیگر

.ها واقعی هستند این است که اینید کسی باشد کـه خواننـده را بـه لحـاظ شخصیت داستان با «. آنها شخصیت اصلی دارند

سرنوشت این شخصیت بـه نحـوی بـرای خواننـده اهمیـت داشـته احساسی درگیر کند و بـه هـر حـال، » .او منزجـر شـوید باشد، این که بتوانید عاشق این شخصیت بـشوید یـا از

».تان قدری خرج کنید باید از احساس«گوید، که دوسیلوا می چنانپـردازی صـورت بایـد قـدری شخـصیت ] در یک داسـتان خبـری [است که این به آن معنا

و سن طرف را درج کنید؛ چرا که تنها با این خـصوصیات توانید نام، شغل فقط نمی . بگیردپرداخت شـود کـه در صـفحه کاغـذ این شخصیت باید جوری . نمی توان کسی را شناخت

».تبدیل به یک شخص واقعی بشود. یک مشکل واقعی که به نظر خواننده جدی بیاید . لی داشته باشد شخصیت اصلی باید مشک

هـا حـل یعنی این مشکل به ایـن راحتـی «: مشکل را حل کند و شخصیت باید سعی کند این را حـل کنـد شـما یـک آن اگـر شخـصیت شـما یـک مـشکل داشـته باشـد و . شدنی نیست

».پاراگراف خواهید داشت و نه یک داستانه آمده و خانه مردم تخریب شده و مشکل فاطمه حبیبـی کـه لبـاس خـاک مثال جایی زلزل [

گرفته ای پوشیده و بچه اش را بغل کرده این است که خانه اش خراب شده و نمی داند در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد، چه کسی خرجش را خواهـد داد و بچـه اش کـی دوبـاره بـه

خواهد بود که می تواند مثل یک داستان قصه فاطمه همان خبری ... مدرسه خواهد رفت و ]شخصیت پردازی، فضاسازی و گره داشته باشد

.در نهایت شما باید یک راه حل داشته باشید. شخصیت شما یا باید مغلوب مشکل شود یـا آن کـه بـر آن غلبـه کنـد «گوید، دوسیلوا می

شـود نمـی . ییری رخ دهد روشنی نیست، اما به هرحال باید یک تغ البته دنیای واقعی به این

99

باید چیـزی باشـد . هیچ اتفاقی نیفتد شخصیتی داشته باشید که تا آخر صفحه سعی کند و ».که در نهایت تغییری را در بر داشته باشد، که حس پایان را القا کند

در مورد قصه فاطمه در پاراگراف های پایانی داستان مـی تـوان نوشـت سـیل کمـک هـا [اگر چه هنوز مشخص نیست فاطمه چه موقع بتواند زنـدگی ) کر جزییاتبا ذ(سرازیر شده

.]خود را از سر بگیردبدون این چهار چیز؛ یعنـی شخـصیت، مـشکل، تـالش و راه حـل توصـیف راه بـه جـایی

.نخواهد بردبینیـد کـه نویـسی بـه موضـوع نگـاه کنیـد، مـی نویسی و نـه گـزارش و اگر از منظر قصه «

هـا چـاپ بیشتر چیزهایی که ما در روزنامـه . ریخته است و برتان های خبری دور داستانفقـط از ، کنیم داستان را تعریف نمی اما ما تمام ؛ها است ها و پایان داستان کنیم، راه حل می

. گوییم پایان میچیزها که ما بـه عنـوان تمام این –انتخابات، حکم دادگاه، تصمیم یک قاضی، ورشکستگی

تـر و هـایی هـستند کـه در واقـع بـسیار طـوالنی های داستان دهیم راه حل خبر گزارش می . هستند تر جذاب

.کنند هایی را در خود جا داده که با زندگی دست و پنجه نرم می هایی که انسان داستان ».ها است کنید، همین راه حل هستید، یکی از جاهایی که پیدایش می اگر دنبال داستان

هایی بنویسیم؟ ستاناما چرا چنین دا

دهد اگر اطالعـات را در زیرا کلی مدارک علمی وجود دارد که نشان می «گوید، دوسیلوا می شـود، تـا تـه خوانـده به مردم بدهید، بهتر درک مـی -شکل داستان یعنی به –ها این قالب

پرده اطالعاتی را منتقـل کنـیم، بـه خـاطر سـ شود و بهتر از هر راه دیگری که بخواهیم می ... شود می

موضوعاتی را در خود بگنجاند که تواند این سبک نوشتن، سرگرم کننده و جالب است، می .خبر است، اما ممکن است در حالت عادی روشن نباشند

یک علت دیگر این است که شما به جـای ایـن کـه . جذاب به نظر برسند این کار باعث شود هاشان سر و کار زندگی روزمره مردم و تالش یک مشت اطالعات لخت و خشک بدهید، با

.دارید، به همین دلیل همه چیز جذاب به نظر خواهد رسید

100

:کالبدشکافی یک خبر پوشش خبری سقوط یک هواپیما

روشن هستند، ها همیشه آنجلس آسوشیتدپرس روشن بودند؛ آن های دفتر لوس تلویزیونگزارش بدهد که آسوشـیتدپرس خبـری از اتفاقی را بیشتر به این علت که مبادا ایستگاهی

هـای تلویزیـونی کـه بـر فـراز کالیفرنیـای کوپترهـای شـبکه هلی آن نداشته باشد، یا مبادا . باشد خبر ای روبرو بشوند که آسوشیتدپرس از آن بی زنند با صحنه چرخ می جنوبی

شوند، اما معموال خبرهـا می ها ظاهر پشت سر هم بر صفحه تلویزیون "خبر جدید "نوارِ « این را جان آنتژاک دبیر خبر و یکی » .آن است مربوط به تصادفی جزئی یا چیزی شبیه به

2000گوید که اواخر بعـدازظهر آخـرین روز ژانویـه آسوشیتدپرس می گرهای از گزارش .آنجلس آسوشیتدپرس را بر عهده داشته است میالدی مسئولیت دفتر لوس

سـی نظـر آنتـژاک را جلـب کـرد و او بی ی آ چیزی بر صفحه شبکه تلویزیونی کی ناگهان، . اداره هواپیمایی فدرال خبر از سقوط یک هواپیمـا داده بـود . صدای تلویزیون را زیاد کرد

خبر سر راست بود، منبع آن مشخص بود، "گوید، خودش می . دهد او با دقت گوش فرا می آنقـدر خبـر ". در کـار نبـود 'در حال بررسی هستیم ' یا 'مکنی فکر می 'های دوپهلو مثل لغت

. دار پر کنیم ای از اخبار دنباله وجود داشت، که بتوانیم خط تلکس را با زنجیره . اولین خبر چنین مخابره شد. بود دقیقه بعدازظهر 4:53موقع ساعت در آن

28سقوط هواپیما، —ای سی-ام ای هواپیمـایی آالسـکا دوشـنبه در شـمال غربـی 737 یـک بوئینـگ —) پـی ای(آنجلس لوس] یزیـونی شـبکه تلو [آنجلـس در پـروازی از پوئرتـو واالرتـای مکزیـک سـقوط کـرد، لوس .سی گزارش داد بی ای کی 34سقوط هواپیما، تکمیل یک، —ای سی-ام ای

مللـی ال مایلی شمال غربی فرودگاه بین 27سی گفت هواپیما در بی ای کی] شبکه تلویزیونی [ . آنجلس سقوط کرده است لوس

یک لکه بـزرگ روی کوپتر باالی پوینت موگو گزارش داد که ال از هلی ای سی تلویزیون کی .شود آب دیده می

شد گفت که چه موقعی از روز برای سقوط یک اگر می . آنتژاک نگاهی به دور و بر انداخت آن موقـع روز بهتـر از هـر وقـت -گاه مناسب نیست که البته هیچ -هواپیما مناسب است

ها هنوز بودند تقریبا تمام افراد تحریریه حضور داشتند؛ بیشتر شیفت صبحی . دیگری بود . آمدند ها هم داشتند می و شیفت عصری

101

توانید در یک زمان، مطلب بنویسید، خبر را روی خط تلکس بفرستید شما می "گوید، او می . دها فریاد بکشی و دستورات را سر بچه

آیـد، امـا های مدرن زیاد پیـشرفته بـه نظـر نمـی فریاد کشیدن با توجه به وجود فناوری "صدای بلند ابزار بسیار موثری است تا در یک دفتر بزرگ همه را وادار کنید هـر کـاری را

". سوار داستان خبری اصلی بشوندزمین بگذارند و. تاییـد گـزارش تلویزیـون را بگیریـد اداره هواپیمـایی فـدرال را پیـدا کنیـد و : اولویت اول

شـعبه بخـش اقیـانوس آرام . های تلفنی را به لوئین لوتا و جان راجرز سپرد آنتژاک تماس آنجلس به سیاتل نقل مکان کرده بود و آنتژاک بنا بر تجربه اداره هواپیمایی فدرال از لوس

. دانست که دسترسی به آنجا سخت است میمال بیرون نـداده بـود، کـن پیتـرز و سـندی وب را عـازم محـل با همان نفسی که هنوز کا

آنتـژاک . آنجلـس آسوشـیتدپرس اسـت پیترز دبیر ورزشی دفتر لوس . سقوط هواپیما کرد ای که فریاد زدم یک هواپیما سـقوط کـرده، پیتـرز از جـایش برخاسـته و لحظه"گوید، می

".آماده حرکت بود ".گردم بالش میالعملی است که من به دن این همان عکس"

هـای اولیـه گـزارش . رونـد دانست آنها کجا مـی حا بود که آنتژاک دقیقا نمی تنها مشکل این مایـل دورتـر از 10کرد و در واقـع سـقوط هواپیمـا را محل دقیق سقوط را مشخص نمی . محل اصلی آن گزارش کرده بودند

به خوبی در پوشش خبر آنجلس آسوشیتدپرس، تجر آنتژاک مثل سایر افراد در دفتر لوس در کریتــوس یــک هواپیمــای هواپیمــایی 1986یــک بــار در ســال . ســقوط هواپیماهــا دارد بـا یـک هواپیمـای خـصوصی کوچـک 9 -سـی یک هواپیمای دی . ایرومکزیکو سقوط کرد

نفر 15برخورد کرد و بدون هیچ کنترلی در یک محله مسکونی سقوط کرد که کشته شدن ای به تحریریـه خبر سقوط لحظه . دو هواپیما را به دنبال داشت سرنشین 64روی زمین و

آسوشیتدپرس رسید که آنتژاک در یک زنگ تفریح در جایی نه چندان دور از محل سقوط . برد به سر میرسانی نیروهـای امـداد هنـوز درسـت برقـرار نـشده، زمانی که خدمات "گوید، آنتژاک می

هنوز موانع عبور و مرور و مثل آن چیده نـشده امدادرسانان سرگرم مهار آتش هستند و . توان خیلی راحت وارد دایره داخلی شد در چنین مواقعی می. است

این تجربه به من یاد داده که شما باید خود را سریع به محل برسانید، تا بتوانیـد بخـشی " که از فیلترهای افرادی. از دایره داخلی باشید، تا بتوانید به افراد اصلی دسترسی پیدا کنید

. خورنـد اند، و ذهنشان با چه بگوییم و چه نگوییم پر شده، به درد شـما نمـی دولتی گذشته

102

برای همین واکنش سریع حیـاتی . اساسا آنچه شما نیاز دارید دسترسی به این افراد است ایـن . طور بنشینید و درباره این بحث کنید که چه اتفاقی خواهد افتاد توانید همین نمی. است

ها را تلفنی به گوش او توانید زمانی روشن کنید که یکی در راه باشد و دستورالعمل را می ".و دیگران برسانید

ــاوت ــیفیک س ــایی پاس ــرواز هواپیم ــک پ ــقوط ی ــری س ــوس دیگ ــه وســت از ل ــس ب آنجلیک کارمند ناراضی به اعـضای کـابین . سقوط کرد 1987سانفرانسیسکو بود که در سال

آنتـژاک بـه . هـزار پـایی بزنـد 23ازی کرد که باعث شد هواپیما یک شـیرجه خلبان تیراند پی تلفنی از دفتر، خیلی زود از اداره هواپیمایی فـدرال در های پی با تماس "آورد، خاطر می

. این خبر را گرفتیم، که در کابین خلبان تیراندازی شده استکنید، تصور اول این است که ر می چنینی فک های بزرگ این در حالت عادی وقتی به فاجعه "

. های به جا مانده علت سقوط مـشخص شـود ها طول خواهد کشید که از میان قراضه مدتاما آن سقوط به من یاد داد که این امکـان وجـود دارد آدم خیلـی زود از موضـوع اصـلی

هـایی پیام. های بسیاری بین برد پرواز و فرودگاه در جریان است سردرآورد، این که پیام ".اطالع هستید ها بی که شما به عنوان یک مسافر از آن

هـای تلفنـی ها، آنتژاک افراد خود را مـامور کـرد تـا تمـاس با در دست داشتن این آموخته دیگران مثل میل دوآرموند گزارشگر، سو کراس رئیس دفتر و جرج گـراتیس . برقرار کنند

راجـرز . گرفتنـد امداد اضـطراری تمـاس مـی با مراکز –ها معاون رئیس دفتر، در کنار آن دقیقــه 5:02تائیــد اداره هواپیمــایی فــدرال را بــه دســت آورد؛ اولــین لیــد خبــری ســاعت

. یک خط مستقیم بین اداره هواپیمایی فدرال و مطبوعات به راه افتاد . بعدازظهر نوشته شد های خبری ولتنو وظیفه لوتا این شد که تمام عصر را پشت میز تحریرش به گوش دادن ب

. بگذراندهـا و یک نفر برای هر بخش، که تمام رفت . المللی فرستاد آنتژاک دو نفر را به فرودگاه بین

لیـد . دقیقه لید دیگری روی خط نرفـت 5:10تا ساعت . آمدها تحت پوشش قرار داده شوند دوم زمانی روی خط رفت که مـشخص شـده بـود، کـه اصـال قـرار نبـود ایـن پـرواز در

پیمـوده اسـت و فرانسیسکو مـی هواپیما راه خود را به سمت سان . آنجلس فرود بیاید سلو . از آنجا به سیاتل

. در همان زمان، یکی از سخنگویان فرودگاه اولین سرنخ علت سقوط را در اختیار گذاشت آنجلس تقاضـای هواپیما کمی قبل از سقوط خبر از نقص فنی داده بود و از فرودگاه لوس

. کرده بودفرود

103

فرانسیـسکو و سـیاتل نیـز بـه میـان کـشیده اکنون باید پای دفاتر آسوشیتدپرس در سان بـدون شـک . هـای ایـن شـهرها کننـد گرهـای خـود را راهـی فرودگـاه شد کـه گـزارش می

. ها جمع بودند های مسافران هواپیما در این فرودگاه خانوادهچـه نـوع . کردنـد خبر کـار مـی » ص فنی نق«در همین حال، اعضای تحریریه باید روی بعد

بود؟ هواپیمایی سقوط کردهرود کـه رخ داده پرونده ایمنی پرواز آن به چه گونه بوده است؟چه اشـتباهی احتمـال مـی

باشد؟ نوشـت، او داشت خبر را مـی ».دهید شما چند کار را در یک آن انجام می «گوید، آنتژاک می

شود که خیلی از کارها به این خالصه می ". کرد یم می کرد، وظایف را تقس را مخابره می آناالن چه کسی روی خط تلفن است؟ و سؤال به وجـود آمـده ایـن اسـت کـه چـه کـسی را

"شود با تلفن پیدا کرد؟ میامـا خیلـی زود . رفت که هواپیما در ساحل سانتا مونیکا سقوط کرده باشد ابتدا تصور می

شهرستان کـانتی در شـمال سـانتا مونیکـا بـوده مشخص شد که محل سقوط هواپیما در خواهـد بـه گیرد و با تعیـین مـسیر مجـدد از او مـی آنتژاک با سیندی وب تماس می . است

آنتژاک از کـن پیتـرز خواسـت تـا در جـاده سـاحلی . همراه مات فوردال به فرودگاه برود صور کنیـد کـه در توانیـد تـ وقت نمی این یکی از چیزهایی است که شما هیچ ": رانندگی کند

".در واقع جاده ساحلی روی آب قرار گرفته است. انتظار دیدن چه چیزی هستیدکـرد، در آکـسنارد؛ اسـتیو لـوپر دیبـر جف ویلسون گزارشگر درست همانجا زندگی مـی

. او کسی بود که قرار بود نامش باالی خبر بیاید. اش تلفن کرد اداری به خانه : دقیقه بعدازظهر مخابره شد5:44این لید کمی بعد در ساعت

32سقوط هواپیما، لید چهارم، —ای سی-ام ای سرنـشین پـس از 70 هواپیمایی آالسکا بـا 737یک بوئینگ —) پی ای(آکسنارد، کالیفرنیا

آنجلس در اقیانوس ارسال گزارشاتی درباره نقص فنی روز دوشنبه در شمال غربی لوس .آرام سقوط کرد

127سقوط هواپیما، لید چهارم، تکمیل یک، —ای سی-ام ایهـای دایـره بزرگـی از نیـروی دریـای و قـایق 3-کوپتر گـشت سـاحلی، هواپیمـای پ هلینـشانی از . خـورد، درنوردیدنـد مـی ها را که در تالطـم امـواج پونـت موگـو غوطـه پاره تکه

. بازماندگان دیده نشدفرانسیسکو و سیاتل گزارش داده شد کـه در از پوئرتو واالرتا، مکزیک، به سان 261پرواز

آنجلـس المللـی لـوس مایلی شمال غربی فرودگـاه بـین 20 دقیقه بعدازظهر در 3:45ساعت

104

ای سـازمان هواپیمـایی فـدرال در سـیاتل سقوط کرده است، میچ بارکر، سخنگوی ناحیـه . گفت

. ن جین رینکه گفت گارد ساحلی سروا "گردند، در حال حاضر دارند دنبال بازماندگان می " ".ایم ها شنیده بینند، اما این همه چیزی است که از آن ها می پاره یک میدان بزرگی از تکه"

مسافر و پنج خدمـه در هواپیمـا 65مدیر اجرایی اداره هواپیمایی فدرال سینتیا امری گفت . اند بوده 146سقوط هواپیما، لید چهارم، تکمیل خبر، دو، —ای سی-ای

المللی فرانسیسکو را داشـت، سـخنگوی فرودگـاه ران ویلـسون ما قصد فرودگاه بین هواپی . گفت

خواسـتند در فرودگـاه ویلسون گفت خدمه پرواز نقص فنی را گزارش کرده بودنـد و مـی . آنجلس فرود بیایند لوس

دهد که هواپیمـا رادار نشان می ": آراوان در سانفرانسیسکو گفت کی ویلسون به تلویزیون " هزار پایی سقوط کرده و بعد از صفحه رادار محو شده است، 17ز ارتفاع ا

دقیقـه بـه ایـستگاه سـاحلی آکـسنارد 30"5های تحقیق و تفحص از سـاعت حـدود گروه . رسیدند

. پوئترو واالرتا یک استراحتگاه تفریحی در ساحل اقیانوس آرام مکزیک استهـای فدار است کـه در مـسیرهایی در کرانـه هواپیمایی آالسکا یک شرکت هواپیمایی پرطر

. کند غربی و به مقاصدی در مکزیک و کانادا پرواز می 737های رده های مختلفی از بوئینگ هواپیما دارد که شامل مدل 80این هواپیمایی بیش از

. شود می80-دی و همچنین ام سال بـود کـه 7،6کا ، نرخ متوسط پرواز هواپیماهای هواپیمایی آالس 1998در اواخر سال

. های هواپیمایی آمد، بنا به گفته ترین هواپیمایی کشور به حساب می جوان . جا کرد میلیون مسافر جابه13,1 1998هواپیمایی آالسکا در سال

صبح شروع شـده 5:30ویلسون تازه پس از پشت سر گذراندن یک روز کاری که ساعت ای که تلفـن زنـگ زد، روی مبـل ر داشت و لحظه آو میگرنی مرگ . بود، به خانه رسیده بود

افسار سردردش را به دست گرفت، پرید توی ماشـین و خـود را بـه ایـستگاه . وارفته بود مـن "دانست کـه هواپیمـا در آب سـقوط کـرده اسـت و به خوبی می . گارد ساحلی رساند ".هیچی نخواهم دید

بـیچ بـود و اطالعـاتی را در سخنگوی گارد ساحلی منتظر رسیدن یـک آدمیـرال از النـگ زنـی بنـدر بـه سـمت محـل سـقوط های گـشت تمام قایق . داد گرها قرار نمی اختیار گزارش

105

سال گذشته را برای خبرگزاری یونایتد پـرس 26ویلسون که . هواپیما حرکت کرده بودند قـدر در ایـن کـسب و کـار مـن آن "گوید، اینترنشنال و آسوشیتدپرس کار کرده است، می

".جا برسانم ام که بدانم هر طور شده باید خودم را به آن هبودویلسون به مقرهای گـارد سـاحلی و گـشت سـاحلی، سیـسکوس لنـدینگ، مرکـزی بـرای

تنهـا یـک قـایق . تقاضای اجاره یک قـایق کـرد . ها رفت گیری ورزشی و تماشای وال ماهیاز برنامـه تلویزیـونی کـه یـک گـروه خبـری 45قایقی با نام رنجر . هنوز در دسترس بود

. دالر کرایه کرده بود1500را به آن"سی بی الین ان دیت"به او گفت، ببین، شما دنبـال سـوژه . صحبت کرد "الین دیت"ویلسون با تهیه کننده برنامه

من باید هرطوری شـده بـه آنجـا . برای من این یعنی یک خبر تازه . تان هستید برای برنامه . برسم

سـی بـی دالر پرداخت تا بتواند قایق را بـا ان 700آسوشیتدپرس . ش خورد یک معامله جو دقیقـه 45. و راه افتادنـد . ویلسون و عکاس آسوشیتدپرس سوار قایق شدند . شریک شود

مـایلی در 10سـواری قـایق "گویـد، ویلسون مـی . کشید تا به محل سانحه برسند طول می خورشـید ".هـوا وحـشتناک سـرد بـود . ران فوت، در دریایی بیک 20 تا 15دریایی با عمق . غروب کرده بود

شان در حـال پخـش صـحنه کوپترهای های محلی از هلی در همین حال در دفتر، تلویزیون ها را تماشا کـرد و چنـد پـاراگراف توصـیف صـحنه در جان راجرز صحنه . سقوط بودند

. اختیار آنتژاک گذاشتآنچـه . دهنـده بـود شدید، که ابعاد آن تکان جه می همان لحظه متو "آورد، آنتژاک به یاد می

چیـزی . همـه چیـز کـامال درب و داغـون بـود . روی آب شناور بود قابل شناسـایی نبـود شد که شما بتوانید آنرا را تـشخیص هیچ چیزی دیده نمی . شد گفت بیشتری هم تقریبا نمی

آمـد کـه ر بـه چـشم مـی تقریبـا همـانجو . ای از هواپیمـا نمایـان باشـد بدهید یا این که تکه هـا در پـشت پـاره طور که همه تکـه آید همان اقیانوس پس از یک طوفان بزرگ به چشم می

".شوند های آب جمع می کانالها کن پیترز به مقر گارد ساحلی در بندر چنل ایلند رسید؛ او در آنجا قصد داشت، نقل قول

دفتـر واشـنگتن . دپرس برسـاند آوری کند و بـه دفتـر آسوشـیت و اطالعات مقامات را جمع آسوشیتدپرس نیز دست به کار شد و اطالعـاتی را از اداره هواپیمـایی فـدرال و شـورای

. آوری کرد ملی ایمنی حمل و نقل جمع

106

. تعداد مسافران هواپیما در طول شب، در پی شمارش بهتر شرکت هواپیمـایی تغییـر کـرد بال پیشینه هواپیما و شرکت هواپیمایی همگی به دن . ایستاد 88سرانجام این شمارش روی

. بودندبرای آنتژاک فرصـتی بـود کـه قـدمی . اکنون جریان تولید خبر لحظاتی فروکش کرده بود

هـا بایـد گـشت بزنیـد و گـاهی بـا بعضی وقـت ". بیرون بگذارد و وضعیت را بررسی کند شـاید اطالعـاتی هـا آن. اند، صحبت کنیـد گرها درباره آنچه به دست آورده تک گزارش تک

".را درک نکرده باشند داشته باشند که بسیار مهم باشد، اما اهمیت آنگرهـا نـوبتی خبـر را نـو اما در طول شب گزارش . برای مدتی آنتژاک همه لیدها را نوشت

. فرستاد کرد و روی خط می و آنتژاک در نقش ادیتور خبرها را ادیت می. کردند میابتدا اداره هواپیمایی فـدرال . ط کرده سردرگمی وجود داشت در مورد مدل هواپیمای سقو بوده است، اما آنتژاک که در حوزه هواپیمایی کـار کـرده 737گفت که هواپیما یک بوئینگ . زده کرده بود بود، این موضوع او را تعجب

دانل داگالس را خرید، او فکـرش را کـرده ها قبل شرکت بوئینگ شرکت مک زمانی که سال هـشتادها -دی با مدل های شبیه به خود یعنـی بـا ام 737که ممکن بود روزی بوئینگ بود

و بـه همـین دلیـل، . اند، اشتباه گرفته شـود دانل داگالس ساخته شده که توسط شرکت مک آنتژاک با سخنگوی بوئینگ تماس گرفت و او تائیـد کـرد کـه هواپیمـای سـاقط شـده یـک

. بوده است83 -دی اماین که ایـن هواپیمـا –گ همچنین اطالعاتی درباره هواپیما درمیان گذاشت سخنگوی بوئین

های هواپیما و تعداد نشست و برخاست ) 25،584(تا به حال چند ساعت پرواز داشته است )14،345 .(

یکـی از نماینـدگان . دقیقه بعدازظهر آنتژاک نهمین لیـد را روی خـط فرسـتاد 7:16ساعت آنجلس او را در جریان گذاشت که هواپیما آالسکا ایر در لوس خدمات مشتریان هواپیمایی

دارد، مـی گر افقـی کـه هواپیمـا را متعـادل نگـه درباره نقص فنی در بخش مربوط به تعادل . گزارشاتی را پیش از سقوط ارسال کرده بوده است

ه بـه های بعدی انجام شد، مشخص کرد، پیچ جک باله عقبی هواپیما کـ تحقیقاتی که در ماه بـه ایـن ترتیـب . شود، هرز شـده بـوده اسـت خاطر حفظ تعادل هواپیما از آن استفاده می

161کـه پـرواز تـر از سـه سـاعت پـس از آن های علت سقوط هواپیما در کـم اولین نشانه . هواپیمایی آالسکا از صحنه آسمان محو شد، روی خط خبر مخابره شد

پاهـا در آن منطقـه مومـا بـرای شـکار هـشت هایی که ع صحنه سقوط در تابش چراغ قایق سـاحلی بـه کنـار آن در به صحنه رسید، گـا 85ی قایق رنچر وقت. زدند، پیدا بود پرسه می

107

ها احتیاج ما به کمک تمام قایق . افراد گارد ساحلی گفتند، ما به کمک شما احتیاج داریم . آمد .آوری کنیم های هواپیما را جمع پاره داریم تا بتوانیم تکه

هوا سرد بود، و بوی زننده سوخت جـت هـوا را پـر . سردرد ویلسون هنوز کم نشده بود را 261هایی از پرواز اعضای قایق تور انداختند و تکه . کوب ماند چشمانش میخ . کرده بود

. باال کشیدندهـا بـه چـشم وسایل توریـست . های آهن، اندازه کف دست تکه پاره . پشتی صندلی ها بود

قیمتـی کـه مـردم های ارزان یادگاری". های مکزیکی، و ساز مکزیکی ماراکا کاله: خورد می . ها و بدتر از این".آورند عموما از مکزیک همراه خود می

ما یک لنگه کفش را بـه تـور . شد ای از بار مسافران ظاهر می یکهو یک لنگه کفش و یا تکه "انسان بزرگترین تکه یک انسان بـود کـه تنه تکه پاره یک ... انداختیم که یک پا داخلش بود

» .باال کشیدیمها برای اعضای تیم شبکه تلویزیونی آنقدر مشمئزکننده بود، کـه گوید، صحنه ویلسون می

. ویلسون اما ماند. شد، خودداری کردند از رفتن به قسمت عقب قایق که تور باال کشیده می .کرد یده بود به او کمک میکه گزارشگر شود، د تعلیمات مخصوصی که قبل از آن

آنجلـس کـار هـای مـشکوک در لـوس گ او چهار سال به عنوان دستیار مامور پیگیری مـر سـوزی تـصادفات جسد افتاد، قربانیـان آتـش 13یک بار در یک شب گذرش به . کرده بود

جـوری آدم این چیزها خوشایند نیستند، اما یـک ". رانندگی در بین این اجساد قرار داشتند ".کند شان عادت می بهبـه خودتـان . شـوید خواهید توضیحات او روی قایق را بشنوید؟ شما اسیر لحظـه مـی می... ای بـازتر تمـام تـصویر را بگیریـد گویید که قـدمی بـه عقـب برداریـد کـه از دریچـه می » .گیرید دهید و خبرتان را می جوری ادامه می یک

وقتی به هشت مایلی ساحل رسید دوبـاره قایق به سمت ساحل بازگشت، و تلفن ویلسون برخی از این تـصاویر زیـاد از حـد بـرای . او آنچه را که دیده بود دیکته کرد . به کار افتاد

تکه شده بـود، یـا گوید، این که بگویید یک نفر تکه آنتژاک می . خط خبر رنگ و لعاب داشت از نظر خواننده زیـاده چیزی شبیه به آن کافی است، چرا که توصیف دقیق ممکن است که

» .از حد وحشتناک باشد : دقیقه صبح مخابره شد3:17های صبح ساعت لید پانزدهم و آخرین لید برای روزنامه

1145متن کامل، -سقوط هواپیما، لید پانزدهم —ای سی-ام ای کند، آنجلس سقوط می سرنشین در اقیانوس شمال غربی لوس88هواپیمای مسافربری با

های آسوشیتدپرس های آسوشیتدپرس؛ گرافیک عکسبا

108

نوشته جف ویلسون نویسنده آسوشیتدپرس

88 هواپیمـایی آالسـکا کـه بـا 83-دی یک هواپیمای مدل ام —) پی ای(آکسنارد، کالیفرنیا سرنشین از مکزیک به سانفرانسیسکو در حال پرواز بـود، دوشـنبه در اقیـانوس آرام در

پس از ارسال گزارشاتی درباره بروز اشکال در کنتـرل هواپیمـا آنجلس شمال غربی لوس . در لحظه اول تنها اجساد یافت شدند. سقوط کرد

خـورد، زمـانی کـه مـی هـا در تالطـم امـواج پونـت موگـو غوطـه پـاره دایره بزرگی از تکـه کرد در ایـن ای که خورشید داشت غروب می های کوچک درست لحظه کوپترها و قایق هلی

پـا تـصویری هـای صـید هـشت های نورانیِ قایق چند ساعت بعد، چراغ . تالقی کردند نقطه هـای سـاحلی و یـک کـشتی نیـروی جوهرآلود از سیاهی را نمایان کردند، زمانی که قایق

. دادند دریایی داشتند همچنان جستجو را ادامه می » چند جسد پیدا شده است،«: گارد ساحلی سروان چاک دیوریو گفت

آوری کردنـد، بـه همـراه هایی از اجساد را جمع گیری تکه ب، ملوانانِ یک قایق ماهی روی آ هـای صـندلی هواپیمـا و شده، یـک کفـش، تکـه های مکزیکی، یک حیوان خشک بازی ب اسبا

"خیلی آزاردهنده است، اما باالخره یکی بایـد ایـن کـار را بکنـد، ". هواپیما بخشی از عایق . گرهای سوار بر قایق گفت به گزارش، 31ملوان دیوید سیرلز،

ها پس از تاریکی هوا بـه بنـدر اونـیم در همـان پاره یک قایق حمل تجهیزات با باری از تکه . نزدیکی رسید

از پوئترو واالرتا، مکزیک، به 261 دقیقه بعدازظهر گزارش داده شد که پرواز 4:36ساعت . اپیمایی جک اوانز گفتسانفرانسیسکو و سیاتل سقوط کرده است، سخنگوی هو

نفرشـان قـصد 32از مـسافران، . خدمه سوار هواپیمـا بودنـد، اوانـز گفـت 5 مسافر و 83خواسـتند نفر قصد داشتند به سیاتل برونـد، سـه نفـر مـی 47سانفرانسیسکو را داشتند و

مسیر خود را تا اوگین در ایالت اورگان ادامه دهند، و یـک نفـر دیگـر قـصد فربـانکس در آنجلس مـستقر بودنـد و سـه خدمـه دیگـر در سـیاتل دو خلبان در لوس . سکا را داشت آال

. مستقر بودند 23مسافران شامل سه کارمند هواپیمـایی آالسـکا، چهـار کارمنـد هواپیمـایی اورایـزن و

. کارمند و خدمه وجود داشت7شان خانواده یا دوست بودند که بینــ ک کنفــرانس خبــری کــه در اواخــر شــب در رئــیس هواپیمــایی آالســکا جــان کلــی در ی

مـا هرکـاری ": آنجلس برگذار شد، در حالی که امید به یافتن بازماندگان داشت، گفت لوسمـن همیـشه " "را انجام خواهیم داد تا دقیقا بفهمیم چه اتفاقی باعث این حادثه شده اسـت،

109

بهترین چیزی این. آنجا هوا سرد است و عمق آب زیاد است ": کلی گفت "خوشبین هستم، ".باشید، اما پیش از این معجزه هم رخ داده است نیست که در زندگی خواسته

هـزار سـاعت سـابقه پـرواز بـا هواپیمـایی آالسـکا داشـته اسـت و 10 خلبـان :کلی گفـت . هزار ساعت تجربه داشته است8خلبان کمک

10جلس بود، حـدود آن المللی لوس مایلی شمال غربی فرودگاه بین 40محل سقوط هواپیما . مایل دورتر از ساحل بین بندر اصلی آکسنارد و جزیره آناکاپا

در سانفرانسیسکو، چهـار نفـری کـه در انتظـار رسـیدن پـرواز بودنـد، توسـط کارکنـان آنجلـس آمدنـد، المللـی لـوس تعداد کمی از وابستگان، به فرودگاه بـین . هواپیمایی رد شدند

ها و روحانیون قرار گرفتند، سـخنگوی صـلیب سـرخ اسشن جایی که مورد مشاوره روان اند تا شـاید کـسی را پیـدا تمام نیروها به آنجا رفته ": ویکتوریا کاستیلو گفت -رنداامریکا ب

"کنند،... ما به طور فعال در جستجوی بازماندگان هستیم " :گارد ساحلی کاپیتان جرج رایت گفت

ای کـه کـامال مطمـئن ما تـا لحظـه . زنده بماند تواند درجه فارنهایت انسان می 58در دمای ".نباشیم دیگر شانسی وجود ندارد، دست نخواهیم کشید

هواپیما گزارش داده بود نقص فنی دارد و تقاضای تغییر مسیر کرده بود تا : جوبرت گفت آنجلس فرود بیاید، مدیر اجرایی اداره هواپیمـایی فـدرال دایانـا جـوبرت در فرودگاه لوس

ت ای کـه هواپیمـا سـقوط کـرد بـه سـم اجازه تغییر مسیر صادر شده بـود و لحظـه . گفت .رفت آنجلس پیش می فرودگاه لوس

ــون کــی ــه شــبکه تلویزی ــسون ب ــسکو ران ویل ــاه سانفرانسی آراوان در ســخنگوی فرودگ هزار پایی فـرو افتـاد و بعـد از 17دهد که از ارتفاع رادار نشان می ": سانفرانسیسکو گفت

"ار محو شد،صفحه رادیک جنگلبان پارک ملی در جزیـره : سوزان اسمیت در مقر پارک ملی در بندر ونچورا گفت

.لین کسی بود که آن را گزارش دادآناکاپا شیرجه هواپیما را دید و او

مقدمه مثالی از یک بایـد هـر خبـری را . گرفـت باید ایـن خبـر را مـی . جا ایستاده بود طور آن جرج اسپر همین

به ویتنـام رفتـه بـود، در خـط مقـدم . بود اش که االن به دنبال اما این خبری بود . گرفت میهـا بعـد از ورود کمونیـست نویـسی کـه عنـوان آخـرین گـزارش خبر تهیه کرده بود، و به

را در اکنـون، دو دهـه بعـد، جنـگ . ترک کرده بود شهرت به دست آورده بود سایگون را بـه چهـار دانـشجوی سـال از تیرانـدازی 20. داد ود پوشش مـی سویی دیگر، در کشور خ

110

و او دوبـاره داشـت دربـاره ویتنـام امریکـا گذشـته بـود دانشگاه کنت توسط گـارد ملـی .نوشت می

خواست بدانـد می. کند او قصد داشت تا با مادران هر چهار دانشجوی کشته شده صحبت ها را پیـدا کـرد، امـا از او سه تا از آن . دارند ی چه حال و هوای ها ها پس از گذشت سال آن

اتومبیل خود شد و در کوالک برف پس سوار . نداشت، تنها یک آدرس داشت آخری تلفنی در را بـه فلـورنس شـرودر . ای را به صدا درآورد ساعت هفت صبح در خانه . به راه افتاد

.روی او گشود ».آیم شیتدپرس میاز آسو. نام من جرج اسپر است«او گفت،

بـه همـین "دهیم، نمی ما مصاحبه "یک جوری انگار من را از سر خودش باز کرد و گفت، « جـا ایـستادم، بـه همان. نکردم و برگردم ام را هم پشت. اصرار نکردم من هم زیاد ».راحتی

اش کـنم کـه دل سـردم بـود و فکـر مـی چکیـد و بودم، ازم آب مـی خاطر برف خیس شده ».سوخت ام برای

ای صحبت، فلورنس شرودر دو ساعت دربـاره پـسرش، و پس از چند کلمه » .بیا تو «گفت، در پایـان مـصاحبه، بهـم «گویـد، اسپر مـی . کرد شده بود، صحبت سال پیش کشته 20که

این کار اما او . دل خود را باز کند درد گاه تا این اندازه سر کرده که دیگر هیچ گفت فکر نمی ».ا کردر

. شاید علـت دلـسوزی بـوده اسـت . اسپر در این باره نظراتی دارد . اما چرا این کار را کرد اش ظـاهر شـده بـود، و او کشیده جلوی در خانـه مثل موش آب نویس این که یک گزارش

او پـس از یـک عمـر . بـوده باشـد شاید هـم دلنـشینی اسـپر . رد کند دلش نیامده که او را بزنـد و خواسـت حـرف شـاید هـم او مـی . دل نشده بود راژیک، هنوز سنگ اخبار ت پوشش

.درآورد اش را به صدا منتظر کسی بود که درست همان موقع در خانه بـیش از چهـار دهـه . شانسی نبـود اما موضوع این است که او حرف زد و این فقط خوش

شیادی، گاهی با احساس تیزبازی و را گرفته است، گاهی با است که اسپر همیشه خبرش .گیری پشتکار و پی همدلی و یگانگی، ولی همیشه با

این افراد کار خود را چگونـه درباره این که . این کتاب درباره افرادی مثل جرج اسپر است های عـالی نویسی و نه نوشتن، اگر چه مثال درباره گزارش کتابی است این . دهند انجام می

.شود کتاب دیده می الی صفحات باره در البه زیادی در این بسیار گویــد، مــی طــور کــه رنــه جــی کــاپن یکــی از نویــسندگان برجــسته آسوشــیتدپرس همــان

داسـتان (یـک گـزارش بـدون اطالعـات خـام، » .است نویسی مایه خوب نویسی بن گزارش« ».رساند نمی معنایی را ای از کلمات زیبا است، که هیچ تنها مجموعه) خبری

111

. گزارش اخبار بـود ، که بنیان گذاشته شد، 1848هدف اصلی آسوشیتدپرس از همان سال پوشش دادند و انتخـاب جیمـز نـاکس را 1848آسوشیتدپرس انتخابات های نویس گزارش

. پولک را اعالم کردندهای آسوشـیتدپرس همـراه جـرج آرمـسترانگ کاسـتر نویس گزارش یکی از مارک کیالگ

24در . کـرد میمون مردان کاستر را تجربـه های نا رنج تل بیگ هورن شد و همان لی راهی شــد، دفــاتر مــیالدی ســپری 1906ســاعتی کــه پــس از زلزلــه سانفرانسیــسکو در ســال

.کلمه خبر مخابره کردند 21،300آسوشیتدپرس درباره این فاجعه دستگیر 1932هندو در سال هبر این که این ر : داستان مهاتما گاندی بارها گفته شده است

. انجام در خفا آزاد شد زندان گذارند و سر شد، چند ماهی را در بردنـد؛ جـایی کـه او ایـستگاه قطـار دور افتـاده او را بعد از نیمه شب رها کردند و به یک

شـناخت، جـا، در سـیاهی شـب، گانـدی جـیم میلـز را آن. کـشید وسایلش را بـا خـود مـی بـه . کـرد هند دنبال می های گاندی را برای استقالل آسوشیتد پرس که تالش نویس گزارش

. گاندی مطلع شده بود شکلی تنها این میلز بود که از آزادی گـذارم و کنـار دروازه پـس از مـرگ پـا مـی احتماال وقتی که به دنیای «گاندی به او گفت،

رد، خبرنگـار آسوشـیتدپرس خواهـد را که مالقات خواهم کـ ایستم، اولین کسی می طالیی ».بود

برخـی مثـل نفـس جا در فرهنگ آسوشیتدپرس نفوذ کرده است که برای خبر گرفتن تا آن .پیچیده یا جذاب نیست حیاتی است، اما زیاد ماند، چیزی که کشیدن می

گویـد، مـی کنـد و نـویس ویـژه آسوشـیتدپرس قـدری تامـل مـی بلوم گزارش مورت روزن نویسی؟خب، ی گزارشراهنما«

سوار هواپیما بشوید؛. الف .بینید به تحریریه گزارش بدهید هر چه ماده خام خبری می. ب که نتیجه کارتان را دیدید به خرج خبرگزاری خودتان را مهمان کنید و پس از آن. ج

»آن هفتاد هزار کلمه دیگر چه خواهد بود؟تـوان از دارد کـه مـی و چیزهـایی وجـود اما به هر حال پیـشه خبـر گـرفتن جـذاب اسـت

ایـن کـار را بکـن و آن "که یک فهرست این راحتی نیست به . خبرنگارهای دیگر یاد گرفت نـویس خـوب به یـک گـزارش کار و آن کار را بکنیم و تبدیل تهیه بکنیم و این "کار را نکن

. بشویمچه ندارد، گر نون خاصی وجود قا«گوید، نویس ویژه آسوشیتدپرس می او نیل گزارش هلن

مثـال بـرای گـرفتن یـک خبـر جـرم این کار چارچوب خود را دارد؛ یعنی شما بـه عنـوان

112

. اسـت کـه قـانون خاصـی وجـود نـدارد شـوید، ولـی ایـن نکتـه هـم صـحیح نمـی مرتکب سـازند؛ قـوانینی کـه خود، قوانین خودشان را می شغلی ها در طول پیشرفت نویس گزارش .هایشان بستگی دارد ضعف رت و به قد

شـان تیتـر یـک که مطلـب این گرها عموماً کارکشته و تلخ هستند و برای ها گزارش در فیلم تواند بـسیار بسیار عرق ریخت و این فرایند می واقعیت، اما باید در . ریزند شود عرقی نمی . باشد کننده کثیف یا خسته

آنجلـس بـه روزنامـه لـوس سوشیتد پرس، که بعـدها گر با سابقه آ گزارش میچل لندزبرگ کند تـا قدر اصرار و این پا و آن پا می آن مصاحبه گفت که او در تایمز پیوست، یک بار می شـاید . گویـد بداند می آید و هر آنچه را او بخواهد رحم می اش به مصاحبه شونده آخر دل

جریان مـصاحبه زیادی هستند که در گرهای موفق قدری اغراق کرده باشد، اما گزارش او طور استفاده کنند یـا در جریـان چه دانند از یک بانک اطالعات یا نمی . کشند زحمت می کلی

.شوند می یک گزارش کندوکاوی سردرگم روشی را کـه این طوری . شود تا کارشان را پیش ببرند و این قدرت آنهاست، که باعث می

مصاحبه، توسعه منـابع خبـری، چیرگـی های تکنیک -هاشان قابلیت ها برای استفاده از آن .تقلید کنند توانند گیرند دیگران می می به کار -های سازمانی

العـاده و فـوق ) Profile (هـای از شـخص توانیم مثل هلن اونیل باشیم و گزارش همه ما نمی ه بتواند به ما در نزدیک شـدن هایی داشته باشیم ک شاید ایده بسیار شخصی بنویسیم، اما

.به مصاحبه شونده کمک کند . هر روز یک جریان خبری سیاسی ایجـاد کنـیم هامبرت باشیم و توانیم مارک همه مانمی

گیـرد، شـاید بـرای مـا آموزنـده کار می رابطه با منابع خبری خود به اما روشی که او در . باشد

سـوژه خبـر از درون آن و در روح زنـدگی بـدمیم و توانیم تد آنتـونی باشـیم همه ما نمی زندگی را از دریچه چشم او نگاه کنـیم، اما اگر فقط بتوانیم برای یک لحظه . استخراج کنیم .مان گشوده خواهد شد خبری جلوی چشم های داستان دورنمایی از

گفت این است خواهد اش بپرسید و اولین چیزی که به شما از جرج اسپر درباره نقاط قوت . است که او به شدت کنجکاو

حتـی وقتـی کـه ".کنی قدر سؤال می وای، چه "گویند که همیشه به من می ام حتی خانواده «که با یک زن و ممکن است . ام جالب است باز هم اتفاقات دور و بر برای گیرم، گزارش نمی

"ا هم آشنا شدید؟شد که ب چی " شوهر یا دو تا دوست مواجه شوم و بپرسم،

113

ای انـد یـا در چـه رشـته کجـا مدرسـه رفتـه شوم، این که شان می یک جوری وارد گذشته ».اند التحصیل شده فارغ

باید به شما . آن لذت ببرید باید از «نویس خوبی باشید، گوید، برای این که گزارش اسپر می » .شتر دربـاره مـردم اسـت کیف آن دانستن بیـ " کیف آن چیست؟ پرسید می. خوش بگذرد

پرسـند و سـوالی مـی "هـا نـویس گـزارش بـسیاری از . آورد نمی وقت سوال کم اسپر هیچ ».دهند تا کمی بیشتر عمیق شوند گیرند، اما ادامه نمی هم می جوابی

جـوانی در شـهر مـین یـک بـار وقتـی . کنـد قابلیت دیگر اسپر این است کـه پافـشاری مـی جوان تماس گرفت تا او را به مـصاحبه درپی با پدر آن پی ت روز خودکشی کرد، اسپر هف

کنیـد کـه قـدم بـه قـدم بـه کـسی که موضع بگیرید یا سـعی احتیاجی نیست ". ترغیب کند ».گیرد شوید، اما به هرحال پافشاری مزد خود را می نزدیک

ها موضوع خوبی برای نکنم که ای می نه این که از ارتش بدم بیاید، اما فکر «گوید، اسپر می گذرد، چه جنگ کنم که مردم حق دارند بدانند در جنگ چه می می فکر من . کار کردن هستند

شـود و هـا تـامین مـی آن جنگ با پول مالیـات ویتنام چه جنگ خلیج فارس؛ چرا که هزینه چـه ": دهـم مـی پاسخی نگیرم، به پافشاری ادامـه اگر . ها در میان است صحبت از جان آن

"دانید؟ چرا نمی موقع خواهید فهمید؟ مـثالً خیلـی محکـم -کـنم بعضی اوقات حتی از تهدید یا چیزی شبیه بـه آن اسـتفاده مـی «

زنـم یـا بـا پنتـاگون تمـاس تلفـن مـی تـان ندهید، به رییس گویم، ببین اگر این را به من می. کـاری داریـد قصد پنهان شما این باره خواهم نوشت که گیرم یا یک داستان خبری در می

هـا را بمبـاران آن طوربا سؤاالت واقع چندین بار در ویتنام افتاد و شما همین این اتفاق در »".دانید شما می دانم که من می. دانید؟ این را باید بدانید چرا نمی": کردید می

هـا صـحبت بـا آن گیرند کـه کـسی گوید، دیگران برخی اوقات فرض را بر آن می اسپر می . شـوند خیلـی زود تـسلیم مـی «گرفـت، شود از ارتش اطالعـات نمی نخواهد کرد یا این که

» .تسلیم نشوید گاه حرف من این است که هیچتر از آنچه خیلی راحت های خبری او درباره ویتنام گوید برخی از بهترین داستان اسپر می

افکن کـه از پـرواز درباره خلبان جنگنده یک بمب بود داستانی . اند شده آیند تهیه به نظر می .کرد خودداری می

کـه مقـر فرمانـدهی تنها چیزی که وجود داشت خبری بـود از شـهر اوماهـا در براسـکا « هـک بـه خـاطر خـودداری از انجـام گفـت، کاپیتـان مایکـل مـی استراتژیک نیروی هـوایی

ایـن همـه . شـود محاکمـه مـی دادگاه نظـامی در 52های ب افکن های خود با بمب ماموریت

114

شد با این یارو خدایا اگر می "نگاهی به این خبر انداختم و گفتم، من . چیزی بود که داشتیم »"!شد صحبت کنیم، عجب خبری می

توانـست از امـا مـی . بـرود تواند برای مصاحبه بـه پایگـاه هـوایی دانست که نمی اسپر می اش او را گیـر توانست با استفاده از تجریبـات نظـامی می . کند ده خطوط تلفنی نظامی استفا

.تلفن زد شان، که در تایلند بود، ترین نزدیک وجود داشت، او به 52پایگاه ب سه . بیاوردخواهم می" و بعد گفتم، شد و با مرکز ارتباط بر قرار ".مرکز"گفتم، : به همین راحتی بود «

ثانیه بعد داشـتم بـا کاپیتـان مایکـل هـک صـحبت 30و . حبت کنمص با کاپیتان مایکل هک ».کردم می

ایـن طـور کـه خـودش . بـود اسپر هک را در بار افسران در یو تاپائو در تایلند گیر آورده هـا هـا و بچـه دیگـر از کـشتن زن «هک گفت، . بود» مصاحبه عالی « اش یک گوید، جایزه می

ایـن . خودداری او از پـرواز شـده بـود لیلی بود که باعث د و این همان » .خسته شده بودم . عادی و دیوانه نبود آدم غیر

اش آویـزان بـود و از کلـی مـدال بـر سـینه حدود صد ماموریت پروازی انجام داده بود و .و حاال ناگهان پرواز را کنار گذاشته بود. شد می جهاتی قهرمان شمرده

باید بگویی "گفتند، می ها آن. دست من عصبانی شده بودند خب، بسیاری از خبرنگارها از « یا من برای مصاحبه بـا او بـه پایگـاه هـوایی کردند که تصور می "... کاپیتان هک کجاست

بـه فکرشـان گـاه هـیچ . ام را مخفی کـرده که جایی در سایگون او ام یا این کرده تایلند سفر ».ده استنرسید کاری که من کرده بودم بسیار سا

».خیلی راحت بهش تلفن زدم« اسپر بـه او پیـشنهاد کـرده البته، هک تا آن موقع هنوز با خبرنگارها صحبت نکرده بود و

متاسفانه، کسانی هـستند کـه «خلبان جوان گفته بود، او به . بماند بود که بهتر است ساکت ».ها اعتماد کنید به آن توانید شما نمی

کنجکـاوی و گیـردادن، جـرج اسـپر د به این نکته هم توجـه کنـیم کـه در کنـار بای. اوه، بله .دارد رقابت اشتهای خیلی تیزی هم برای

115

فصل هفتم نحوه پوشش خبری

116

؟می را پوشش بدهی سخنرانای ی نشست خبرکیچه طور کنفـرانس کیـ اگـر در . می را به طور کامل پوشش بده ی خبر ی کنفرانس ها میستی ن مجبور ی نم ی اظهارات به روشن شدن تحوالت کمک ای دی کن ی نم دای پ ی موضوع جذاب ی هفتگ یخبر .دی آن بگذرری از خی به کلدی توانیکند م

م؟ی را پوشش بدهی خبر فورکیچه طور

کیـ هشدار . دیگو ی م یلیخبر تکم /یخبر فور / ابداع کرده که به آن هشدار ی ا وهی ش ترزیرو دیـ سه پاراگراف است و اطالعـات جد ای دو ی خبر فور د،یو گ یجمله است و لب کالم را م

رخ یدیـ هـر بـار کـه تحـول جد یلـ ی خبـر تکم دهد، ی م هی ارا یرامونیرا همراه با اطالعات پ .شود یم خط فرستاده ی رودهد یم

:نکته گـزارش هیـ و بـا ته می بـزن رجهی بـه عمـق شـ میتـوان ی واقعه، مکی یهمراه با پوشش خبر

»Feature « احبه مص ای»Interview « گزارش از شخص ای »Profile « از واقعه یگریابعاد د .می مخاطبان روشن کنیرا برا

) ای چند رسانه(روزنامه نگاری مالتی مدیا هـای ویـدئویی را کنـار هـم متن، گرافیک و کلیـپ توانید عکس، در یک صفحه وب شما می

هـا ی آنالین بـا اسـتفاده از ایـن رسـانه ها نمایش بدهید و همین امکان باعث شده تا سایت در کنار هم نـوع جدیـدی از روایـت خبـر را ...) های ویدئویی، متن، گرافیک و کلیپ عکس،(

.ابداع کنند

117

فصل هشتم خبر نویسی در اینترنت

118

نویسنده خوبی برای وب باشیم

شتر مردم به دانستن اخبار عالقه دارند؟ تا به حال فکر کرده اید که چرا بیاین شاید به عقیده بعضی ها یـک پرسـش سـاده باشـد و جـوابش هـم مـسلما آگـاهی از وضعیت محل سکونت و جهان ، جهت تصمیم گیری در امور زندگی و یا حـداقل ارضـای حس کنجکاوی باشد و به عقیده عده ای دیگر ممکن است یک پرسش کامال فیلـسوفانه بـه

.ر بیاید که پاسخ به آن نیاز به تامل بیشتری داردنظ در واقـع مـی خـواهیم بـا فـرض اینکـه ؛اما موضوع بحث ما پاسخ به این پرسـش نیـست

همیشه افرادی وجود دارند کـه خواسـتار دانـستن اخبـار هـستندُ نیازهـای آنهـا را بهتـر .بشناسیم

اخت تفاوتهـای خواننـدگان موضوع شـن ؛ بحث روانشناسی هم در کار نیست ! داشتباه نکنی Printed Media یا رسانه های چاپی و Online Media یا رسانه های آن الین اسـت آن هـم

. برای اینکه بدانیم که چگونه می توانیم به بهترین شکل برای وب بنویسیم خواننده وب تفاوتهایی با خواننده رسانه چاپی دارد که به دالیل مختلـف از جملـه کمبـود

الزام دانستن اخبار در کوتاهترین زمان ممکن ،امکان دسترسی آسانتر به اینترنت تا وقت ، حـاال . رسانه های چاپی و یا حتی بی حوصلگی رسـانه هـای آنالیـن را انتخـاب مـی کنـد

تصورش را بکنید که شما قرار است برای وب سـایتی مطلـب بنویـسید ، پـس حتمـا بایـد .ده خوبی در دنیای آنالین باشیدناصولش را بدانید تا بتوانید نویس

Bloggingاز آن جملـه وبـالگ یـا .به طور کلی چند کانال برای نوشتن در وب وجـود دارد که یک دایرۀ المعارف عمومی به چنـد زبـان اسـت کـه Wikisاست و دیگری ویکی پدیا یا

ز کند هرکس می تواند راجع به هر چیزی و به هر زبانی که می خواهد در آن یک مدخل با . و مطلب خود را در آن قرار دهد

اما آنچـه مهـم اسـت . یا حوزه های بحث در اینترنت هستندDiscussion Boardsبعد از آن .نحوه نوشتن شمال در وب است که باید صحیح باشد

خالصه بنویسید

خواندن مطلب از روی مونیتور کامپیوتر حدود)Jakob Nielson ("جاکوب نیلسون"به گفته . درصد کندتر از خواندن از روی کاغذ صورت می گیرد??

119

کاربرانی که این موضوع را نمـی داننـد معمـوال از خوانـدن نوشـته هـای طـوالنی در وب از به عبارتی مردم دوست ندارند که نوشته هـای طـوالنی را .احساس ناخشنودی می کنند

.بخوانند روی مونیتور کامپیوتر درصـد کمتـر از ??ب سایتی می نویسید حجم مطلب شما باید زمانی که مطلبی را برای و

بـه ایـن ترتیـب خواننـده . وقتی باشد که برای یک رسانه چاپی مانند روزنامه می نویـسید .احساس بهتری خواهد داشت

پس یادتان باشد کوتاه بنویسید چون خوانندگان قدردان نویسندگانی هستند که وقت آنهـا وقت هم که می دانید حکم طـال را دارد . ح روده درازی نمی کنند را نمی گیرند و به اصطال

،پس اگر توقع دارید تا خوانندگان وقت با ارزش خود را بـا خوانـدن مطلـب طـوالنی شـما .هدر دهند ،هیچ وقت نویسنده خوبی برای وب نخواهید شد

ن لینـک بهتر است به جای طوالنی کردن مطلب ، متن خود را کلیک خـور کنیـد یعنـی بـه آ این یعنی شما عالوه بر .های مرتبط بدهید تا خواننده در صورت تمایل به آن مراجعه کند

احترام به وقت خواننده ، به او توانایی انتخاب هم می دهید و به این ترتیـب او را خـشنود .خواهید کرد

برای نوشتن در وب تغییر قلم بدهید -آیین نگارش وب

عدی دارد که رعایت آن ها به رسیدن به نتیجه مطلوب در ایـن نوشتن برای وب سایت قوا .زمینه کمک می کند

هـر نویـسنده ای . مسلما شما برای نوشتن روی کاغذ با محدودیت کمتری مواجه هـستید بعضی ها ترجیح می دهند تـا از افعـال معلـوم در نوشـته . سبک نگارشی خودش را دارد

ده از فعل های مجهول را بیشتر می پسندند ، اما به خاطر خود استفاده کنند و برخی استفا داشته باشید که برای نوشتن در وب از فعل های معلوم استفاده کنید ، به عبـارتی معلـوم

.نویسی کنید نه مجهول نویسی ، بنویـسید "مالیات خودروهای فرسوده افزایش مـی یابـد "به عنوان مثال به جای عبارت

".وهای فرسوده را افزایش دادودردولت مالیات خ":نکته دیگر در زمینه نگارش در وب این است که حتما از فعل هـای محکـم اسـتفاده کنیـد ، فعل هایی که قدرت داشته و ضربه ای باشند و به بهترین شکل ممکن عمل اتفاق افتـاده را

.به تصویر بکشند "به دیدار خدا رفت "های فعلی را به جای عبارت "درگذشت" یا "مرد"به عنوان مثال فعل

. به کار ببرید "از میان ما رفت" و یا "به لقاء اهللا پیوست"،

120

.یادتان باشد خواننده می خواهد لب مطلب را بداند نوشتن عبارت های حماسی و توصیفی برای رسـانه هـای چـاپی مناسـب اسـت ، امـا در

.مورد وب به هیچ وجه اینطور نیست

اعالم منبع دیگری که باید در نوشتن برای وب در نظر داشته باشید ، این است که حتما منابع را نکته

ه درسـتی آن اعالم کنید ، به این ترتیب به مطلب خود سندیت می بخـشید و خواننـده را بـ .مطمئن می کنید

.جلب اعتماد خواننده یعنی افزایش قدرت شما به عنوان یک نویسنده وب ی دهد تا منبع موثق اطالعاتی را که که به او می دهید بداند تا اینکـه خواننده شما ترجیح م

.یکسری مطالبی را بخواند که معلوم نیست از کجا آمده است

اصل مطلب را بگویید-نوشتن برای وب را بـرای نوشـتن '' هـرم وارونـه ''اگر خواستید برای وب سایت خبر بنویسید حتما روش

. ه و به اصطالح جمع و جور باشندا باید خالصاطالعات شم. انتخاب کنیدبه یاد داشته باشید که قرار نیست برای خواننـده داسـتان تعریـف کنیـد و یـا اینکـه انـشا

خواننده شما دوست دارد تا مطالب را به ترتیب اهمیت بخواند و اطالعـات مـورد . بنویسید .کوتاه ترین زمان ممکن بدست آوردنیاز خود را در

شـما بایـد بـه . ه از سبک هرم وارونه راهی است که این امکـان را بـه او مـی دهـد استفادترتیب از اهمیت اخبار کم کنید، یعنی هر چه به انتهای مطلب نزدیک مـی شـوید از اهمیـت

در عوض می توانید بـرای اخبـار کـم اهمیـت تـر لینـک بدهیـد تـا . خبری آن کاسته شود .ه کنددر صورت تمایل به آن مراجعخواننده

البته باید طراحی را بگونه ای انجام دهید که مخاطب بتواند زود جستحو کنـد و محتـوای مطلب شما را ببیند و آن وقت تصمیم بگیرد که مطلب را بخواند یا نه؟

بنابراین در سبک هرم وارونه بهترین اطالعات باالی هرم است، یعنـی مـا اصـل مطلـب را این بر خالف سبک تاریخی است که در آن مطلب طوالنی می می گوییم و پایین می آییم و

بطور کلی در هرم وارونه شتاب اهمیت دارد و در همـه جـای آن غیـر از پـاراگراف . شوددوم که در واقع نگاهی دوباره به لید است، شتاب وجود دارد و پاراگراف دوم در خـدمت

. لید است

121

ارد که در مطلبی که برای وب در سـبک هـرم البته در وب الزاما اینطور نیست و لزومی ند وارونه می نویسید هر چه به سمت پایین هرم می آیید، از اهمیت خبر کم شود زیـرا شـما

حتـی در وب . به راحتی می توانید لینک بدهید چه اخبار مهم در ابتدا بیایند و چه در انتهـا فتـه شـده و خبـر بـه داشته باشد چون زوائـد از خبـر گر Tممکن است هرم وارونه شکل

Hard Newsدر واقع باید گفت که در وب به جـای هـرم وارونـه از . سرعت جمع می شود . استفاده می کنیم

این مساله کامال واضح است که مطلب شما که در سبک هـرم وارونـه تنظـیم شـده اسـت، را بیـان حتما باید دارای لید باشد اما لید در وب باید عالوه بر اینکه مهمترین بخـش خبـر

.می کند، صریح و سریع هم باشد

ارزشها و عناصر خبری در وبدر وب باید نگاه چند وجهی به خبر داشت در واقع خبر باید با ارزش و بسیار غنی باشـد

.و به هیچ وجه نباید عناصر و ارزشهای خبری را از هم جدا کردرت، درگیـری، تـازگی، همانطور که می دانید عناصـر خبـری عبارتنـد از دربرگیـری، شـه

what, who, where, why, when, howیگانگی، مجـاورت و فراوانـی و عناصـر خبـری هـم . هستند

از میـان . ی را انتخاب کرد که دربرگیری داشته باشـد what باید آن whatدر مورد عنصر who ها باید آنwho از میـان . ی را انتخاب کرد که دارای شهرت باشـدwhere هـا بایـد بـه

یـا چـرا را بایـد از کـسی پرسـید کـه Why. دنبال مکانی بود کـه مجـاورت داشـته باشـد .مانی باشید که تازگی داشته باشد دنبال زwhenدر مورد . کارشناس باشد

بنابراین برای نوشتن خبر در وب، اولین کاری که باید بکنیم اینست که ارزشها و عناصر مام موفقیت خبر خـوب در وب بـه شـناخت دقیـق خبری را از هم تفکیک کنیم و در واقع ت .ارزشها و عناصر خبری بستگی دارد

متن خود را از کسالت باری در آورید

طبیعی است که یک متن تایپ شده یکنواخت که از نظم نوشتاری خاصی پیروی نمی کند ، .چشم خواننده را خیلی زود خسته می کند

سـاختار تـایپی یعنی از یـک د را فرمت دارکنید اید متن خو برای جلوگیری از این مساله ب .منظم استفاده کنید

122

اسـتفاده از . برای این کار یکی از راه ها این است که برای متن خود لیـست درسـت کنیـد . سرتیترهای درشت است ، سرتیترهایی که به سرعت نظر خواننده را جلب می کنند

ایـن کـار مـتن . یان مطلب از زبان دیگری نقل قول یعنی ب .نقل قول کردن راهی دیگر است . شما را از حالت یکنواختی درمی آورد

به این ترتیب متن خود را از حالـت . بهره بگیریدHot mailهای -همچنین می توانید از کلک .کنید-آورید و شکل ظاهری آن را دلنشین می-بار و خسته کننده در می-کسالت

هستند مثـل چـاپ ) static(یا ثابت : حالت دارند 2میکنیم بطور کلی متنهایی که در وب وارد های تجاری در اینترنت و یا کلیک خور -مانند آگهی ) moving(سنتی و معمولی، یا متحرک

)linkable( شـود -گیرد، تبدیل به دست مـی -، یعنی وقتی فلش موس روی آن کلمه قرار می وجود دارد امـا در هـر صـورت که نشاندهنده اینست که اطالعات یا متونی به پیوست آن

هـای الزم جهـت -کنـیم، بایـد دارای ویژگـی -فورمتی که بـرای نوشـته خـود انتخـاب مـی .باری متن باشد-جلوگیری از یکنواختی و کسالت

تغییر فونت متن

در متن BOLDیکی استفاده از دستور : در مورد تغییر فونت متن دو دستور وجور دارد قسمتی از متن را که بخواهیم پررنگ تـر و درشـت تـر از سـایر است که به وسیله آن هر

.تفاده از دستور رنگ در متن است قسمت ها می کنیم و دیگری هم اس 100نکته ای که همواره باید به یاد داشته باشید این است که اگر پاراگراف شما بیشتر از

ه کنید تا خواننده از خواندن خط باشد حتما از دستور میان تیتر در متن استفاد 5 کلمه یا .مطالب طوالنی پشت سرهم خسته نشود

سـطر بیـشتر نکنیـد و ?همچنین برای آسان خوانده شدن مطالب هیچ بلـوک متنـی را از .ید تا غلط امالیی نداشته باشد آخرین توصیه این که مطلب خود را خوب بررسی کن

نگاران ایرانی دارد زنامهنویسی فارسی ارتباط بسیار نزدیکی با رو وبالگ

: ی وبالگ بالگفا، اظهار داشـت دهنده مدیر سرویس -) ایسنا(خبرگزاری دانشجویان ایران نگـاران ایرانـی دارد و در واقـع نویسی فارسی ارتباط بسیار نزدیکـی بـا روزنامـه وبالگ«

فتـه نـی صـورت گر ی وبالگ به فارسی زبانان از سوی روزنامه نگـاران ایرا معرفی پدیده » .است

123

هـای خبرگـزاری وگو با خبرنگـار سـرویس نگـاهی بـه وبـالگ علیرضا شیرازی، در گفت نگـار نخستین راهنمای ایجاد وبالگ از سوی یک روزنامه « :، گفت )ایسنا(دانشجویان ایران

هـای فارسـی، از سـوی ایرانی نوشته شد و همچنین تعداد زیادی از اولـین گـروه وبـالگ نویسان نیز بعدها البته تعداد زیادی از اولین گروه وبالگ . اد شده است نگاران ایج روزنامه

» .نگاری و مطبوعات شدند ی روزنامه وارد عرصههــا در ایــران بــر خــالف برخــی از کــشورها کــه از ســوی افــراد وبــالگ« : وی ادامــه داد، نگارهـا آوری اطالعات به دیگر شهروندان معرفی شدند، از سـوی روزنامـه متخصص فن

های خبری و نشریات به جامعه معرفی شدند و یکی از دالیل مهم رشد سریع پدیده سایت » .زهای اولیه نیز همین دلیل استوبالگ نویسی در رو

توان به چند گروه تقـسیم کـرد، گـروه نگاران وبالگ نویس را می روزنامه« :شیرازی، گفت تـر طالب خود را به صورت شخصی اول روزنامه نگارها و خبرنگارانی هستند که مایلند م

ای از مخاطبان فارسی زبان در تمـام کـشورها منتـشر ای مستقل و یا گستره و در رسانه کنند؛ برای این گروه، وبالگ ابزاری است که مطالب و نظرات خود را بدون در نظر گرفتن

تـاثیر هـای مکتـوب معمـوال نظرات سردبیر ، مدیر مسوول و یا دیگر افرادی که در رسانه شـود، نـشریات اعمـال مـی گذار هستند و یا سانسورهایی که معمـوال براسـاس سیاسـت

» .بنویسندشــوند، هــای بیــشتر را شــامل مــی نــویس گــروه دوم کــه تعــداد وبــالگ «: وی ادامــه داد

هـای دیگـر مایلنـد نـویس نگاران و خبرنگارانی هستند که مانند بسیاری از وبالگ روزنامههـا میتوانـد خـاطرات مطالب ایـن وبـالگ . خصی خود را منتشر کنند نظرات و خاطرات ش

نگار، اظهار نظر درباره مسایل روز و همچنین پرداختن به مباحثی است شخصی روزنامه نگـار بـه طـور مثـال ممکـن اسـت یـک روزنامـه . نگار اسـت که گرایش تخصصی روزنامه

ار روز دنیای یل مسایل و اخب ورزشی بخشی از مطالب وبالگ خود را به اظهار نظر و تحل » .ورزش اختصاص دهد

تـوان نگاران ایرانـی مـی های معروف روزنامه با مطالعه وبالگ « : مدیر بالگفا تصریح کرد ای بـه مـسایل اجتمـاعی دارنـد و بخـش مهمـی از مطالـب دریافت که آنها حساسیت ویژه

ل و مـشکالت اجتمـاعی ی وقـایع روز جامعـه و مـسای نگاران دربـاره های روزنامه وبالگهای خود به مسائل و مـشکالت نگاران زن در وبالگ برای مثال بسیاری از روزنامه . است » .پردازند ن در جامعه ایرانی میزنا

نگاران بـا سـابقه و صـاحب نظـر توان روزنامه گروه سوم را می «: شیرازی در ادامه گفت نویسند، اما بخـش مهمـی ختلف می ی موضوعات م دانست که اگر چه مانند دیگران درباره

124

نگـاری و ارتباطـات از مطالب آنها اختصاص به تخصص آنها و مطالب مرتبط با روزنامـه شـود را وبالگی مانند وبالگ دات کـه توسـط دکتـر یـونس شـکرخواه نوشـته مـی . دارد هـا وبـالگ دیگـر کـه توسـط اسـاتید و توان از این گـروه بـه حـساب آورد و البتـه ده می

هـا این گـروه از وبـالگ . شود در این زمینه وجود دارد نگاران با سابقه نوشته می امهروزننگـاران ات و دیگـر روزنامـه منـدان علـوم ارتباطـ ی دانشجویان و عالقه بیشتر مورد عالقه

» .استنگـاران و خبرنگـاران مایلنـد در مـورد حاشـیه اخبـار و بسیاری از روزنامـه «: وی افزود

کنند، در وبالگ خود های خبری و یا نشریات تهیه می ها،سایت خبرگزاریمطالبی که برای ــه ــر دغدغ ــز از دیگ ــات نی ــه مطبوع ــشکالت جامع ــضالت و م ــه مع ــسند و البت ــای بنوی ه

ایـشان بـه آن پرداختـه شـده هـای نگاران وبالگ نویس است که بارها در وبالگ روزنامه » .است

اران بـه وبـالگ نویـسی در نهایـت باعـث نگـ عالقه و گـرایش روزنامـه « : وی معتقد است ها شده ی وبالگ در رسانه ها و به خصوص جدی گرفتن پدیده افزایش کیفی مطالب وبالگ

حتی در خارج از کشور نیز هنگامی که مثال نویسندگان یک نشریه معروف اقدام بـه . استهـای گشـود و حتـی برخـی از وبـال کنند به سرعت اخبار آن منتشر می نویسی می وبالگ

ی افراد فعـال در های گروه نگاران و یا وبالگ ی دنیا متعلق به روزنامه معروف و پر بیننده » .یک نشریه است

ی روزنامه نگاران ایرانی به وبالگ نویسی نیز باعث شـده عالقه« : وی در پایان تاکید کرد ها مطلـب الگر مورد وباست که مطبوعات در ایران، شاید بیش از هر کشور دیگر منطقه د

» .بنویسند

نوشتن برای وبی توان در سه سطح طبقه بنـدی اما درباره قاعده های جهانی آنالین نویسی؛ موضوع را م

اختار متن؛ محتوای متن و لینک های متنس :کرد

:ساختار متن اریف و تع . کلمه بیشتر شوند 100اجازه ندهید پاراگراف های شما از : پاراگرافهای کوتاه

سعی نکنید تعریف یا مفهومی را که می شود به آسانی به آن لینـک داد؛ خودتـان : مفاهیم .بهتر است که به آنها لینک بدهید و متن خودتان را طوالنی نکنید. دوباره ارائه کنید

125

میـان تیترهـا را . کلمه بیشتر است؛ به میان تیتر نیاز دارد 300اگر متن شما از : میان تیتر اب کنید و سعی کنید در انها به مخاطب بگوئیـد کـه پـاراگراف زیـر میـان تیتـر کوتاه انتخ

.مربوط به چیستمـی توانـد بـه ) Bold(استفاد از واژه هائی که فونت آنها درشـت تـر اسـت : فونت درشت

ولـی فرامـوش نکنیـد کـه از . مخاطب در یافتن موضوعات اصلی موجود در متن کمک کند و در حد کم استفاده کنید تا مخاطـب بـا شـلوغی و نـویز ریخـت و این کار باید با احتیاط

احتیاط هنگامی در این زمینه ضروری تـر اسـت کـه میـان . قیافه ای در متن مواجه نشود .تیتر هم داشته باشید

. / لیست همان کاری را می کند که گروبلی برای روزنامه نگاران قـدیمی مـی کـرد : لیست دایره های کوچـک تـو (وبلی یا همان عالئم اول پاراگراف ها گر/ یاد روزهای سربی بخیر

کمک می کرد تا مطلـب ارائـه شـده ...) پر یا تو خالی، ستاره، مربع های تو پر و تو خالی و تفکیک شده تر به نظر برسد و یا عمدتا وقتی به کار می رفت که چند موضـوع مـرتبط بـا

اسـتفاده از چنـین . ال هـم مـی آمـد هم می بایست به صورت یک لیست یا یک فهرست دنب کاری در فضای وب رایج تر از فـضای نوشـتاری اسـت و بعـضی هـا بـدون اسـتفاده از کاراکترهای مخصوص این کار؛ فقط بـا تـو رفتگـی اول پـاراگراف ایـن کـار را مـی کننـد

)Indent.(

:محتوای متن .همین. کوتاه بنویسید و سر هر واژه اضافی را به سنگ بکوبید:ایجاز

بـاز هـم از زیـاده نویـسی . جمـالت بایـد کـامال معطـوف بـه پیـام باشـند :ساختار جمله معلوم نویسی کـار نویـسندهخ . معلوم نویسی هم بر مجهول نویسی ارجح است . بپرهیزید

.را سخت تر می کند و کار مخاطب را راحت تریاوریـد کـه عـده سوء برداشت نشود و بالیی به سر من در ن :حرف زدن به جای نوشتن

محـاوره ای . ای بر سر حرف ها و نوشته هایم دربـاره بحـث سـافت نویـسی در آوردنـد ننویسید ولی مثل حرف زدن که همیشه منظور آدم را زودتر از نوشتن بیان می کند؛ عمل

تکرار می کنم من نگفتم محاوره ای نویسی کنید؛ بلکه گفتم از قـدرت انتقـال پیـام در . کنید .ر فضای وب استفاده کنیدحرف زدن د

االن هر که هر چه می خواهد در فضای وب می نویـسد و مـی گویـد ایـن سـافت نویـسی سافت نویسی عمدتا در روزنامه های جهان جاری است نه در وب؛ چـون روزنامـه . است

ها نمی توانند با سرعت وب و کوتاه نویسی رایج در وب مقابله کننـد بنـابر ایـن بـا قـالب

126

دقت کنیـد کـه در وب ایـن سـوژه هـای . سی به سراغ خوانندگان خود می روند سافت نوی بـر خـالف روزنامـه هـا کـه -سافت هستند که می توانند به خـاطر عـدم محـدودیت جـا

. خبر شوند؛ نه اینکه در وب سافت نویسی رگه حاکم باشد-صفحات محدودی دارند

:لینک های متن کلمـه 5سقف کـار (ید کوتاه باشند و در حد چند کلمه لینک هائی که می ده : کوتاه و گویا

.این خطاست که مثال یک پارارگراف را لینک بدهید). است .بی دلیل لینک ندهید هر لینکی باید یکی از توقعات مخاطب را برآورده سازد

همه لینک ها مخاطبان را به صفحات دیگری هدایت نمی کنند و بعضی وقت هـا بـه بخـش "باال"در این مواقع بهتر است با استفاده از کلمات . ن صفحه هدایت می کنند دیگری از هما

این موضوع را برای مخاطب مشخص کنید تا گمـان نکنـد لینـک شـما شکـسته "پائین"یا .بوده است

خبر در فولکلور اینترنتی

و یـا IMرسـانی فـوری یـا های الکترونیکی، پیام بر روی اینترنت، مردم با استفاده از نامه . بخشی از گفتگوهای الکترونیکی است» خبر«نویسی با یکدیگر در ارتباط هستند و وبالگای کـه مخـاطبین ای در اختیـار دارد، رسـانه نویس، ابزار وبالگ را به عنوان رسانه وبالگ

حال وبالگنویـسی را در . کند خاص خود را دارد و این مخاطبین را به سوی خود جلب می خواهد این رویداد را در وبالگ ای بوده است و می که شاهد رویداد مهم و تازه نظر بگیرید

در . را بشناسد و درباره آن بدانـد » خبر نویسی «و » خبر«او باید از قبل، . خودش ثبت کند . عین حال او باید، حق و حقوق و نیز حد و حدود خود را بداند

خبر چیست؟

ه رویدادی مهم است که به تـازگی روی داده اسـت و ای از اطالعات دربار خبر بخش تازه دهـد و بـه نـوعی مـورد عالقـه خوانندگان و شنوندگان و بینندگان را تحت تاثیر قرار مـی وبالگنویـسی کـه . ی آن بداننـد ایشان است، یعنی چیزی است که مردم عالقمندنـد دربـاره

آگاهی داشـته باشـد، بایـد خواهد خبری را روی وبالگش قرار دهد باید از این تعاریف میدهـد و یـا اینکـه رویـدادی بداند که خبر آن چیزی است که دارد در همین لحظه روی مـی

وبالگنویس بایـد بدانـد کـه رویـداد دارای اهمیـت اسـت و . دهد است که در آینده روی می

127

خواهـد خبـری را نویـسی کـه مـی وبـالگ . کنـد بداند که مخاطب هم اهمیت آن را درک مـی آیا افراد . د باید ببیند که آیا آن رویداد، رویداد بزرگ و قابل توجهی بوده است یا نه بنویس

. اند یا نه مهم یا سرشناسی در درگیر آن بودهخبر بایستی از رویدادی . اند یا نه آیا افراد مهم یا تعداد افراد قابل توجهی متاثر از آن بوده

اسـت و هنـوز کـسی چیـزی در مـوردش نوشته یا گفته شود که همـین اخیـرا روی داده هـای ای و بـا ایـن همـه سـایت با این همه کانالهای رادیو تلویزیون مـاهواره . نشنیده است

نگـارانی کـه وبـالگ شوند و با این همه روزنامـه خبری، با این همه روزنامه که منتشر می کار مشکلی است، نه؟ ... نویسند و می

مـا معتقـدیم کـه خبـر بیـشتر بایـد . د یا یک ایده یا عقیـده تواند یک رویداد باش اما خبر می تـا چیـزی کـه قـرار اسـت در آینـده اتفـاق بیافتـد Performanceرخداد یا رویدادی باشـد

Intention . خواهد خبری را بر روی وبالگش قرار دهد باید روی اثری وبالگنویسی که می خبـر چـه اثـری روی مخـاطبش گذارد دقیق شود و ببینـد کـه آن که خبر بر مخاطبش می

. داشته استخبر باید به روشی یا بـه صـورتی مـنعکس شـود کـه مـردم بـا آن آشـنا هـستند و آنـرا

در عین حال، وبالگنویس، باید بداند که انعکاس خبرش بر روی وبالگ به موقـع . فهمند میاخبار نقاط مردم بیشتر دوست دارند که از اخبار اطراف خود باخبر شوند تا . و به جاست

دور افتاده، حال ببینید که چه کار مشکلی است، وبالگ شما را ممکن اسـت فـردی در دور ی دنیا بخوانـد و دنبـال کنـد، چنـد خبـر محلـی قـدیمی و بـی اهمیـت در افتاده ترین نقطه

. دهید تان را از دست می وبالگتان قرار دهید و ببینید که چقدر سریع مخاطبینانـد مـثال ر جریان اخباری قرار بگیرند که خودشان درگیـر آن بـوده مردم دوست دارند د

هـا، هـا و کـشمکش درگیـری . های زندگی، درآمـد یـا مالیـات یـا قیمـت مـواد غـذایی هزینه . ای از زندگی ما شده اند هم همگی گوشه... مناقشات و

» خبـر «داند که وبالگنویس باید ب . کشمکش بین افراد یا بین دو ملت یا بین انسان با طبیعت خبر موضوعی است کـه بـرای افـراد برجـسته و مهـم اتفـاق . در ارتباط است » زندگی«با سـازند، امـا شـوند و اسـامی بـزرگ خبرهـای بزرگـی مـی افتد، اسـامی خبرسـاز مـی می

. هایش را نیز بشناسد وبالگنویس باید حق و حقوق خودش را بداند و محدودیتهای الزم سازند و به آنها آگاهی های راهنما آشنا می کتابچه در امریکا، وبالگنویسان را با

شـود، هایی که از آنها به لحاظ حقوقی می از حق و حقوقی که دارند، از حمایت . دهند را می هایی که دارند، بعد چنانچـه جـایی راه ها و احیانا محدودیت رایت گرفته تا مسئولیت از کپی

128

دهد و بعد تنها در صورتی که از آنها شکایتی شود تذکر می را به خطا بروند، ابتدا به آنها . دهند انها را مورد پیگرد قانونی بر اساس قوانینی که موجود و مدون است، قرار می

. ما متاسفانه در ایران، هیچ قانون و قواعدی برای وبالگنویـسی نداشـتیم و نـداریم هنـوز است در بسیاری از مـوارد وبالگنویـسان نگاران قواعد و قوانینی هم که در مورد روزنامه

دهد و آن وقـت در های جدی قرار نمی را نه در ایران و نه در هیچ کجای دنیا مورد حمایت ایــیم و کنــد؛ مــی هــای را تجربــه مــی ی جدیــد وبالگنویــسی اولــین نفــس حــالی کــه پدیــده

. کنیم وبالگنویسان را دستگیر و محکوم و مجازات میکشد اما ایـن نـوزاد مـا دیگـر چهـار ها را با درد می هم اولین نفس درست است یک نوزاد

ساله شده است و نباید شاهد زجر کشیدنش باشیم از نفس کشیدن که اگر چنین باشد یک ام و هنوز بسیاری از حق و حقوقی که دارم من سی و نه ساله . زند جای دیگر کار لنگ می

انتظاری است که از یک یا چند جـوان زیـر بیـست دانم، این چه یا باید داشته باشم را نمی سال سن دارید؟

هــای قــانونی راه حــل، بــه نظــرم تــدوین قــوانین مــشخص و آمــوزش حقــوق و حمایــت اما این قواعد و قوانین نباید آزادی وبالگنویس را در نوشتن رویـدادها . وبالگنویسی است

ای هم نیاز دارد انین حمایت کننده دهد محدود کند، او به قو اش رخ می و آنچه که در زندگی نویسان ما باید به آن توجه داشته باشند و وکال و قضات نیز باید درایـن راسـتا که قانون . باشند های الزم را دیده آموزش

اید، به تـازگی اسـت کـه وبالگنـویس مهم نیست که چه زمانی به وبالگنویسی روی آورده نویسید، مهم این است کـه بایـد بدانیـد در هـر تان می اید یا اینکه سالهاست در وبالگ شده

. های خود هستید و این مسئولیت را باید بپذیرید حال شما مسئول نوشتهاین فقط در . کنید باشید نویسید و منتشر می باید مراقب و مواظب آنچه که در وبالگتان می

نی بـه خـاطر آنچـه شنویم که وبالگنویـسا ایران نیست، در سرتاسر دنیاست، هر روز می ها نیز گـاهی نگاران و ناشرین، وبالگ ی روزنامه مثل همه . اند اند دچار دردسر شده نوشته

.خواهند که منتشر شود ستند یا نمیخوا ها نمی کنند که خیلی اطالعاتی را منتشر میمثال ممکن است چیزی را منتشر کنید که برخی افراد آنرا تهمت یا افترایی نسبت بـه خـود

یـک خبـر را از یـک . ی خود یا شرکت یا سازمان یـا حتـی کـشور خـود بداننـد یا خانواده خبرگزاری مثل خبرگزاری فرانسه یا رویتر بردارید که مورد حمایـت قـوانین کپـی رایـت

ها در خواهد آمد است و آن را در وبالگ خود منعکس سازید خواهید دید که صدای خیلی . ه دادگاه بکشانندو شاید برای حق طلبی شما را ب

129

به عنوان یک وبالگنویس، این را باید بدانید که در دنیـا و البتـه نـه خیلـی زیـاد در ایـران، نگاران و ناشرین سنتی قوانینی دارند که از آنها در قبال آنچه نوشـته یـا منتـشر روزنامه

. ندکنند اما این قوانین ممکن است نتوانند از شما حمایت کن اند حمایت می کردهچـرا کـه خیلـی سـاده دادگاههـا هنـوز بـرای وبالگنویـسان قـوانینی در اختیـار ندارنــد و

ی ایرانـی هنوز این نوزاد سه چهار سـاله ) خصوصا قانونگذاران ما در ایران (قانونگذاران . اند شناسند و درک نکرده را نمی

کنـد و در آن تواند بیاید روی اینترنـت و یـک وبـالگ درسـت یک نوجوان ده ساله هم می هایی بنویسد که مغایر با قوانین مملکت یا نظام است، اینکه چطور به این نتیجه رسیده چیز

است یا اینکه چطور از رویدادی خبردار شده است، یا اینکه چطور چنین تحلیل کرده است دانیم، شاید از روی دست کسی دیگر از اینترنت نوشته است تا مطرح شود و مـثال را نمی

. ر میان همسن و سالهایش شوخی کنددشـد، ممکـن این عین فولکلور اینترنتی است، این خبر که منعکس شده است و مثال نباید می

بینـد است برای شما اهمیت دارد اما وبالگنویس مثل یک روایت یا داستان ساده آن را مـی ف و سـخنش بـه حـاال او ابـزاری بـه نـام وبـالگ دارد، حـر . خواهد آن را منتقل کنـد ومی

ای از آن نوشـته امنیـت شود گوشـه ماند و روزها بعد خوانده می صورت نوشته باقی می . ملی را هدف قرار داده استاند؟ چه کسی اهمیت داده اسـت؟ خواننـده یـا قانونگـذار؟ چـه چند نفر آن مطلب را خوانده

خطر افتد یا اینکه آید که جان این نوجوان به است؟ آیا خدا را خوش می کسی شاکی بوده ای به نگرانی و تکاپو و رفت وآمد و خواهش و تمنا بیافتند؟ خانواده

سـازمانی در امریکـا بـه نـام بنیـاد مرزهـای الکترونیکـی . ما نیاز به یک بـازنگری داریـم http://www.eff.org ای را برای وبالگنویـسان تهیـه کـرده اسـت کـه در آن راهنمای سادهــذکرهای الزم را بــ ــوانین را نیــز برایــشان تــشریح کــرده اســت ت . ه آنهــا داده اســت و ق

وبالگنویسان امریکایی پیش از اینکه به وبالگنویسی روی بیاورند و پیش از پـست کـردن کننـد و در آن از حـق و ی خود ایـن جـزوه را دریافـت مـی و منتشر ساختن اولین نوشته

. شوند حقوق خود مطلع می مـشاوره . ی حقـوقی بدهـد ه بـرای اینکـه بـه مـردم مـشاوره این جزوه تهیه شده اسـت نـ

مـا نیـز در ایـران نیازمنـد چنـین . ی حقـوقی کـار وکـال اسـت خواستنی است و مـشاوره هایی برای وبالگنویسان ایرانی هستیم و من در حالی این را می گویم کـه امریکـایی جزوه

کننـد و هـایی اسـتفاده مـی هها خودشان از چنین قوانینی و از چنین مقرارتی و چنین جزو دهـد کـه هایی به زبانهای مختلف در اختیار قرار مـی سازمان خبرنگاران بدون مرز جزوه

130

آنهـا از هـر دو طـرف ! توانند به صورت ناشناس خبرپراکنی وبالگی کننـد چطور افراد می یک جـای ! کنیم و محدود دهند و ما ظاهرا از هر دو طرف اول مجازات می اول آموزش می

کنید و کدام درست شما بگویید که چه فکر می . شوم کار ایراد دارد و من آن را متوجه نمی .است

نکته تاپ برای یک وبالگ نویس موفق10سعی کنید وبالگی پر محتوی از نظر لینـک، مطلـب، عکـس و هـر : پرمحتوی باشید . 1

د که اگر شـما مـدتی وبـالگ پر محتوی بودن به این دلیل می باش . چیز دیگر داشته باشید خود را به روز نکردید، هربار که بیننده به وبالگ شما می آید به نکتـه ای جدیـد برخـورد

.ند و وبالگ شما به روز جلوه کندک اکثـر وبـالگ نویـسان در قـسمت بـاالی : ارتباط مستقیم با وبـالگ نویـسان دیگـر . 2

درس میل و وسائل ارتبـاطی بـا آنهـا مـی سایت خود قسمتی دارند که مربوط به آ /وبالگ فکـر کـنم در . (پس با آنها توسط خودتان، به صورت مستقیم ارتبـاط برقـرار کنیـد . باشد

!ایران بیشتر کامنت مرسوم باشه انباشـته و inbox ها پشت سر هـم در e-mailسر همه ما شلوغ است، : سمج باشید . 3

اگـر . و یادآوری کنید تا مکالماتتان ادامه پیدا کنـد فراموش می شوند، شما مدام میل بزنید !از شما سوال های سختی پرسیده شد از خودتان دفاع نکنید

سعی کنید در وبـالگ خـود وبالگنـویس دیگـری را بـزرگ کنیـد و در : تعریف کنید . 4

ر چون مخاطب شما و قتی کار شما را می بینید، به سرش می زند که د . مورد آن بنویسید در این دنیای جدید، لینـک ماننـد پـول و اعتبـار « : می گویدJeff Jarvis! مورد شما بنویسد

مخاطبانتان را تشویق » است، لینک ها به شما شخصیت عطا می کنند، لینک با ارزش است .کند که وبالگ داشته باشند، و در اوایل قوانین وبالگ مانند کپی رایت را سخت نگیرید

. هرچقدر شما بیشتر فروتن و خوب باشید کارتان بیـشتر مـی گیـرد : باشیدفروتن . 5

.اگر کارتان تظاهر باشد چیزی نمی شوید

131

سـعی نکنیـد بـا . سعی کنید با فروتنی خود بـه خـوبی میـزان شـوید : راز دار باشد . 6 .فروتنی خود مِن مِن کنید و هیچ حرف و رازی در دهنتان نماند

قـاد پـذیر سعی کنید نظـر بیننـده را بپرسـید و انت : سش و پاسخ درج کنید قسمت پر . 7

.باشید البتـه بایـد . به آنها کمـک کنیـد . وبالگ نویسان داستان دوست دارند : داستان ببافید . 8

بـا (داستان جالب باشـد چـون بعـضی از بیننـدگان فقـط گزیـده ای را مطالعـه مـی کننـد !کوتاه باشد).نگاه

مکان زندگی، اطالعات ارتباطی، بـایگرافی خـود و دیگـران، : اطالعات را پنهان نکنید . 9

نگذاریـد کـه شـما را . پرشس و پاسخها و باقی چیزهای مهـم را در دسـترس قـرار دهیـد whoisیا محل زندگی شما را حدس بزنند کنند .

طـرف وبـالگ اگر وبالگ نویسی درباره شما نمـی نویـسد، بـه : تند و خشن نباشید . 10

اگر کسی در مورد شما نوشت . آنها را سوال پیچ نکنید و طعنه نزنید . نویس دیگری بروید و نوشته او برا شما غیر قابل قبول بود، برایش یک میل یا کامنت توضیحی بگذاریـد و بـه

.برای مطالعه وبالگ شما می گذاردچون تاثیر منفی بر دیگر وبالگنویسان ! او حمله نکنید . کنید نوشته هایتان بی ادبانه نسبت به کسی نباشدسعی

. چون برای وبالگ نویسان نوشتن بی ادبانه کار سختی نیست بلکـه بلعکـس آسـان اسـت هـیچ گـاه . اگر هم تا به حال این کار را کردید سریعا متنی مخالف متن قبلی خود بنویسید

. در کامنت های عمومی نکنیددر مورد خودتان زیاد ننویسید و خودستایی نکنید یا حداقل

»ها مثل سواد اول دبستان است رعایت آیین نگارشی در وبالگ«وگوهــایی بــا رضــا ، در گفــت)ایــسنا(خبرنگــار بخــش ادب خبرگــزاری دانــشجویان ایــران

ارشـی در ی آیـین نگ شکراللهی، حسن محمودی و ناتاشا امیری، ارزیابی آنها را از شـیوه . ها جویا شده است وبالگ

زبان، : رضا شکراللهی با تفکیک قایل شدن بین زبان فارسی و نگارش در وبالگستان گفت اجماعی که وجود دارد، ایـن . تر و نگارش، بخشی از زبان است تر و مهم تر، عام بحثی کلی

است که وبالگستان به خاطر اینکه توانسته مرزهای بین زبان محاوره و معیار را بـردارد،

132

ا به تکاپو انداخته و زبان فارسی بـه خـاطر حـضور وبالگـستان از حالـت شناسان ر زبان . تواند گرفته باشد ای می ن تازهمردگی خارج شده است و جا

نویـسان و نگـاران، داسـتان او با بیان اینکـه وبالگـستان، نوشـتن را از انحـصار روزنامـه توانـد وبالگـی گی مـی به این وسیله هر کسی به ساد : اندیشمندان خارج کرده است، افزود

هـا، ی زبـان، بـا شـلختگی داشته باشد و بنویسد که در این بین، عالوه بر زنـدگی دوبـاره هـا ها هم مواجهیم که این به نظرم به ضرر زبان ما نیـست؛ ایـن ها و هرزنگاری معیاری بی

زی که درسـت اسـت، بـه جـا تواند اتفاق بیفتد و درنهایت چی بخشی از توفانی است که می . ماند می

خـودم یکـی : شکراللهی در ادامه با اشاره به اهمیت بحث آیین نگارش در وبالگستان گفت مطـرح » خوابگرد«در » نامه غلط «از کسانی بودم که این موضوع را اولین بار تحت عنوان

خـواهیم کردم و معتقدم درست است آزادیم در وبالگستان هر چیزی را هر جوری که می طور که نوشتن روی کاغذ آیینی دارد، نوشـتن روی وب فراموش نکنیم همان بنویسیم، اما

نویسی را بـا انـشا اشـتباه گرفتنـد و هم آیین خاص خود را دارد؛ بعضی این بحث درست . های منفی هم به همین دلیل بود خیلی از واکنش

ی هبا صاد مسخره اسـت، در وب هـم اصـول اولیـ » است«طور که نوشتن همان: او افزود کنـد و بایـد رعایـت گذاری وجود دارد که با نوشتن روی کاغذ فرق مـی نگارشی مثل نقطه

کننـد و مـن کـسانی را کـه ایـن ترنـد، ایـن مـوارد را رعایـت مـی کـسانی کـه جـدی . شودموضـوع مثـل سـواد اول کـنم؛ ایـن نگارشی را رعایت نکنند، بـه شـلختگی مـتهم مـی آیین

. دبستان استتواند هـر طـور کـه دلـش درست است که هر کس در وبالگستان می : ردشکراللهی تاکید ک

شـود کـه بعـضی بـا زیـان معیـار، خواهد بنویسد، اما این به نوع نگـارش مربـوط مـی میگویـد نویسند، ولی غلط نوشتن مساله دیگری است و هـر کـس مـی محاوره یا شکسته می . ش غلط بنویسد باید به او خندیددوست دارد در وبالگ

ها هم باید دقـت کـرد؛ چنـان کـه منظـور از آیـین بر روی واژه : و در عین حال تاکید کرد ا . نیست، یا زبان با نثر فرق داردنگارش، انشا

نویـسی، ی نگـارش در وبـالگ اما حسن محمودی گذاشتن قاعده و قـانون را بـرای شـیوه سـت کـه منتـشر ای ا ی یادداشـت روزانـه وبـالگ، دفترچـه : کاری نامعقول دانست و گفت

ها در فضای مجـازی ضـوابطی را دارد این یادداشت. بینند شود و دیگران هم آن را می میگیرد؛ نه از چیزهایی از پیش تعیـین شـده و ایـن ضـابطه ایـن که آن را از ذات خودش می

133

طور که قبل از این هم است که هر کس هر جور دوست داشت، بنویسد و منتشر کند؛ همان . ای نداشتیم ی یادداشت قاعده چهبرای دفتر

آورد کـه نویسی همـان بالیـی را سـر مـا مـی دستورالعمل گذاشتن برای وبالگ : او افزود هـا و نویسی ما آوردند؛ کتـاب ابوالحسن نجفی سر داستان » غلط ننویسیم «هایی مثل کتابویـسی مـا ن ردم وارد داستان هایی از این دست باعث شد گفتار و لحن م ها و نظارت هدایت . نشود

ــر ــوا«بالگ ــد » آدم و ح ــذکر ش ــالگ : مت ــوانین وب ــد و ق ــه قواع ــسی در وهل ی اول از نویکسانی که داستان نویس یا روزنامه نگارند و در کنار آن . گیرد اش نشات می گی ضابطه بی

ی ضوابط و قـوانینی پردازند که از همه نویسی مشغولند، برای این به این کار می به وبالگ نویـسی رو له بـه وبـالگ ده، خارج شـوند و برخـی اصـلن بـرای فـرار از ایـن مـسا که بو . آورند می

نویـسی کـه در سـالهای اول همـه از آن هـای وبـالگ یکی از مزیت : او همچنین متذکر شد زدند، وارد کردن لحن زنانه دردنیای مجازی بود که در فیلم و ادبیات رسمی مـا حرف می

. کند نویسان و پژوهشگران کمک می غایب بود و این به داستاندهند دانم چطور به خود اجازه می کم بعضی ها قواعدی مشخص کردند و اصال نمی اما کم

ی اول متکی به فرد، خواست او و تراوشات دنیای فـردی اوسـت، برای چیزی که در وهله . قاعده و ضابطه بگذارند

هـا، اتفـاقن خیلـی نگارشی را در وبالگهای مختلف گار شیوه نویس و روزنامه این داستان آنها که نگران این موضوع هستند، مثل استادان ادبیات قدیمند کـه در : مثبت دانست و گفت

زاده و صادق هدایت ایستادند و حـاال آنهـا های نوگرایی مثل محمدعلی جمال برابر جریان . اند و جمالزاده و هدایت ماندهاند به تاریخ پیوسته

ی رعایت مسائل نوشتاری، از جمله امالی صحیح کلمات توسط بالگرها، بارهمحمودی در اش ای را اشـتباه بنویـسد، وقتـی نوشـته مثال اگر فرد کم سوادی در خاطراتش کلمه : گفت

کننـد و راهکـاری ارزش پیدا کند و بخواهند آن را منتـشر کننـد، آن کلمـه را تـصحیح مـی ای را نادرست بنویسد، فکـر سوادی کلمه روی بی نویسی هم اگر کسی از در وبالگ . هستخواهد ساختار را عـوض کنم در زبان فارسی تاثیری بگذارد، گاهی هم کسی عمدا می نمی

سـازی الخط دیگری معتقد است کـه بـاز اگـر موفـق باشـد جریـان کند، و به شیوه و رسم . کند خاص خود را می

134

: کنند، یادآور شد ای وارد نمی ن فارسی خدشه محمودی با تاکید بر اینکه این مسائل به زبا تـر نویسی کمک کرده است تا زبان نوشتاری ما به آن چیزی که باید، نزدیک اتفاقن وبالگ

ایـم و قواعـد و مـان دیـده نویسی در این دهه، زبان پویا و جاندار را کمتر در داستان . شودسارتی در کـار نویـسندگان هـا بـوده کـه اگـر جـ ی ذهن نویـسنده ها خیلی ملکه محدودیت

هـای زبـان مان وجود دارد و درمجموع، مزیـت های بینیم، کمتر در داستان نویس می وبالگ . ی خیلی بیشتر از ضررهای آن استنویس وبالگ

از کسی که : نویسی شرایط خاص خود را دارد، گفت ناتاشا امیری نیز با بیان اینکه وبالگ غلـط د، این انتظار وجود دارد که شسته و رفته و بـی کن نویسی می نویسنده است و وبالگ

. جاست کسی که نویسنده نیست، بیبنویسد؛ ولی این انتظار ازاش هم ریاضی بوده، اصال بـه مثال کسی که کارمند است و رشته : نویس افزود این داستان

قـشنگ که ایـن بـه نظـرم خیلـی نویسد کند و حتا با غلط امالیی می آیین نگارش توجه نمی . است

: نویـسان اسـت، گفـت ی ذهـن خـود و بـالگ این بالگر با باین اینکه قواعد وبالگ، سـاخته هایشان پر از اشتباه است؛ نوشتن هم که دیگر بدتر است و به نظـرم، بیشتر مردم صحبت

. صیر را با سین بنویسد جالب استکه یک آدم عادی تق این

رانوبالگ نویسان در یک قدمی روزنامه نگانویسی شود که آیا وبالگ نویسان این سوال مطرح می های وبالگ با گسترش دامنه فعالیت

نگاری دانست؟ توان مترادف با روزنامه را میشود؟ شکی وجود نـدارد کـه در حـال نویسی تلقی می نویسی به نوعی روزنامه آیا وبالگ

ه نگـاری بـ ل از روزنامـه ها را به عنـوان فرمـی قابـل قبـو ها وبالگ حاضر برخی سازمان .اند رسمیت شناخته

اولین بار توانستند در زمینه پوشش برخی اخبار ماننـد برای 2004نویسان در سال وبالگها را پشت سر آخرین وقایع انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و فاجعه سونامی روزنامه

یــان ایــن دو واقعــه در جر. بگذارنــد و جدیــدترین اطالعــات را بــه خواننــدگان ارائــه کننــدها مبدل شـدند هایی که در متن حوادث بودند به منابع خبری معتبری برای روزنامه وبالگ

.و حتی در مواردی خود خبرساز شدندداد کـه اش نـشان مـی اما چندی قبل واقعه دیگری اتفاق افتاد که بـاوجود پیامـدهای منفـی

داستان از این قرار بود که یک . اند تهرسانی اهمیت یاف ها تا چه حد در عرصه اطالع وبالگقاضی ایالت کالیفرنیای آمریکا در تاریخ سوم مارس یک حکـم مقـدماتی را بـر ضـد سـه

135

کـه هنـوز در بـازار –نویس که اطالعاتی را در مـورد جدیـدترین محـصوالت اپـل وبالگالعـات را اپل ایـن اط . هایشان قرار داده بودند، صادر کرد روی وبالگ –عرضه نشده بود

محرمانه تلقی کرده بود و به همین علت خواستار مجازات این سه نفر شده بـود کـه خـود های این شرکت معرفی کرده بودند، هرچند که کش و را از مشتاقان محصوالت و نوآوری

های قضایی این پرونده کماکان در جریان است، اما اگـر حکـم بـه سـود اپـل صـادر قوس . نویسان ایجاد خواهد شد وبالگای در میان شود ولوله

نویسان از دید قوه قضائیه این زیرا طرفداری دادگاه از اپل بدان معنا خواهد بود که وبالگ هایی که در میان شوند و لذا حق انتشار اطالعات را به شیوه نگار تلقی نمی کشور روزنامه

ضـد سـه وبـالگ مـشهور بد نیست بدانید که اپـل بـر .نگاران معمول است، ندارند روزنامهاقامه دعوا کرده که گردانندگان هر سه آنها از طرفداران پـر و پـا قـرص محـصوالت اپـل

.اند بوده نام دارند و همیـشه آخـرین Think Secret و Power Page ،Apple Insider این سه وبالگ

دخواستی کـه جالب آن که اپل خود در دا .کردند اطالعات و اخبار مربوط به آن را ارائه می تقدیم دادگاه کرده به این نکته اشـاره کـرده کـه افـراد اداره کننـده سـه سـایت یـاد شـده

شوند و بنابراین اپل حق دارد تا اعضای قانونی هیچ یک از مطبوعات آمریکا محسوب نمی برای یافتن کارمند یـا کارمنـدان خـود کـه دسـت بـه نقـض قـوانین شـرکت زده و چنـین

امـا در .اند، اقدامات قانونی دیگری نیز به عمل آورد تیار سایرین گذاشته اطالعاتی را در اخ های طرفدار حقوق مدنی در آمریکا به اند یکی از گروه مقابل مخالفان اپل هم بیکار ننشسته

به نمایندگی از دو سـایتی کـه از آنهـا شـکایت شـده Electronic Frontier Foundationنام اران حق دارند تا منابع اطالعاتی خود را محرمانه نگهدارند و بـا نگ اعالم کرده که روزنامه .شوند نگار محسوب می ن هم روزنامهنویسا توجه به این که وبالگ

اپل حق ندارد برای شناسایی منابع خبری این سه وبالگ به مالکان آنها فشار آورد یا بـر ــد ــاوت اعــضای ایــن گــروه معتقد. ضــد آنهــا دادخواســت حقــوقی تنظــیم کن ــد تنهــا تف ن

های خود را از نگاران عادی آن است که گروه اول تمامی فعالیت نویسان و روزنامه وبالگدهند حال آن که ایـن مـسئله در مـورد طریق اینترنت و وب و به صورت آنالین انجام می

البتـه شـواهد دیگـری نیـز وجـود دارد کـه بـر مبنـای آنهـا .کند نگاران صدق نمی روزنامه . نگار دانست نویسان را روزنامه وبالگتوان می

نویس آمریکایی که از این طریـق بـه شـهرت رسـیده بودنـد در به عنوان مثال چند وبالگ حتی بسیاری از نشریات شناخته شده نیـز . اند های آمریکایی مشغول به کار شده روزنامه

ای متفـاوت و بـدون رسانی در آنها به شیوه هایی هستند که اطالع این روزها دارای وبالگ

136

حتی اگر این نکـات را نپـذیریم .گیرد در نظر گرفتن قید و بندهای دست و پاگیر صورت می نگار بـه کـار مـشغول یکی از این سه نفر به غیر از اداره وبالگش رسما به عنوان روزنامه

. استهـای هکنـد گزارشـگر یکـی از روزنامـ را اداره میThinksecretنیکوالس کیارلی که وبالگ

ــه ــاروارد موســوم ب ــشگاه ه ــی دان ــه برخــی . اســتHarvard Crimsonمحل ــب آن ک جالانـد و ها را کنـار گذاشـته های وبالگ، کار در روزنامه نگاران سنتی با درک قابلیت روزنامه

دان گلیمـور کـه سـتون فنـاوری او در روزنامـه سـان . انـد نویسان پیوسته به جمع وبالگ ای دارد به مدت یک دهه در این روزنامه مشغول به کار ژهخوزه مرکوری نیوز شهرت وی

انــدازی کــرده کــه را راهGrassroots Mediaای بــه نــام بــود؛ امــا او از ســال قبــل نــشریهها و نظراتشان در فضای مجـازی ترین هدفش تشویق مردم عادی به انتشار دیدگاه اصلینگار هـستند، بلکـه نه تنها روزنامه نویسان توان ادعا کرد که وبالگ با این حساب می . است

. نگاری سنتی نیز هستند اساسا در حال ایجاد تغییراتی بنیادین در روزنامه

الکترونیکى از وبالگ استفاده کرد؟ چرا باید براى انتشار مجلههـا از پرکـاربردترین ابزارهـاى مـورد اسـتفاده در بازاریـابى الکترونیکـى امروزه وبـالگ

در ایـن مقالـه بـه ایـن موضـوع . اى براى انتقال پیام است درحقیقت واسطه وبالگ . هستند .اشاره مى کنیم که چرا باید براى نوشتن مقاالت خود از وبالگ استفاده کنیم

توانید هـر زمـان و در فرض وبالگ بر مبناى صفحات وب است، بنابراین شما مى پیش -1

وبـالگ، . روز کنیـد هـا را بـه ه یـا آن هرکجا مقاالت جدید را در معرض دید عمـوم گذاشـت .روز کرد توان در یک چشم به هم زدن مطالب آن را به ابزارى پویا است که مى

Desktop شما شوند و به این ترتیب مطالـب مـستقیما بـه RSSتوانند مشترک افراد مى -2

ندیـد هـا را اى اسـت کـه هرزنامـه گونـه سیستم تحویـل مقـاالت بـه . شد آنها منتقل خواهد .گیرد و خوانندگان دقیقا مطلب دلخواه خود را دریافت خواهند کرد مى

چنـدین وب . چنـدانى نـدارد سـایت هزینـه اى الکترونیکى با ظاهر یک وب طراحى مجله -3

هـا سـایت ها وبالگ رایگان ایجاد کنید و بقیـه توانید در آن سایت وجود دارند که شما مى .اند هاى بزرگ درنظر گرفته بالگهاى معقولى براى و هم قیمت

137

هـاى دوطـرف صـفحه هاى مکمل در سـتون هایى براى تبلیغات و برنامه توانید لینک مى -4 .ها را در متن مجله قرار دهید بنابراین دیگر مجبور نیستید این لینک. ایجاد کنید

، محـض اضـافه کـردن یـک مطلـب جدیـد توانید یک فرم اشتراک درست کـرده، بـه مى -5

. هایى به مشترکان بفرستید ایمیل توانیـد یـک سیـستم ترتیـب شـما مـى ایـن هـم مرتبطنـد و بـه ها ازطریق لینک به وبالگ -6

. خـود را در موتورهـاى جـستجو افـزایش دهیـد بازاریابى ویروسـى ایجـاد کـرده، رتبـه ) نـى کلمـات کلیـدى غ (هاى تازه با قـدرت تمرکـز بـاال موتورهاى جستجو به محتوا و متن

.مند هستند عالقه اى و مطمـئن اى حرفه توانید با فیلتر گذارى، مطالب وبالگ خود را به مجله همچنین مى -7

دلیل بازدید هاى گوناگون را بى سایت از طریق این فیلترگذارى مشترکین، وب . (تبدیل کنید .)کنند نمى

وقتـى یـک مقالـه را در . ریـد آرشیوى از تمام مقاالت خود دا با وبالگ، شما یک نمونه -8

افـراد . آیـد جدید و یک لینک دایمى به وجـود مـى گذارید، یک صفحه معرض دید افراد مى ارجـاعى همچنین این لینک مستقیما بـه مقالـه . توانند این لینک را با یکدیگر تقسیم کنند مى

.شود فرستاده مى این امر اعتمـاد و . ت شما اظهار نظر کنند مقاال توانند درباره خوانندگان وبالگ شما مى -9

هـاى افـراد بـه غنـاى همچنـین دیـدگاه . دهـد ارتباط بین شما و مـشترکین را افـزایش مـى .برد هاى جستجو باال مى شما را نزد موتور محتویات سایت شما افزوده، باز هم رتبه

کنید که این را جذب مى کنندگان بیشترى با استفاده از وبالگ بازدید : که کالم آخر این -10

.افراد، مشترکان فردا و سرانجام، مشتریان آینده خواهند بود الکترونیکى، وبالگ انتقال مطالب مجله را به نحو قابل توجهى افزایش براى ناشر یک مجله

ها براى وبالگ خود تبلیغ کرده، مردم را ترغیب کنیـد سـایت سایت وب مانند همه . دهد مى توانید از طریق یک فرم اشتراک آن را بـه روز حتى مى . خود اضافه کنند RSSشما را در

138

ابق میل مشتریان به روز را مط گذارم و آن من همیشه یک فرم اشتراک در سایتم مى . کنید .کنم مى

اگـر . ها عضو شوید براى افزایش ترافیک، نیاز دارید در موتورهاى جستجو و دایرکتورى ) خبرنامـه الکترونیکـى ( مشترکین مجله الکترونیکى یک پایگاه داده در حال حاضر صاحب

.الگ به نمایش بگذارید ب رادر وبکنم همه مطال هستید، به شما توصیه مى. پـذیرد اى و به وسیله لینـک صـورت مـى با استفاده از وبالگ، بازاریابى به شکل محاوره

هـاى مجـالت ر من وبالگ و پایگـاه داده به نظ . الگ قرار داد توان در وب ها را نیز مى اعالنایـن دو ... انگیزى هـستند هاى اعجاب پدیده) مشترکین خبرنامه هاى الکترونیکى (الکترونیکى

برند، بـه ایـن ترتیـب مـردم عامل با همکارى یکدیگر زیبایى بصرى سایت شما را باال مى .کنند مىگذارى اطالعات مورد نظر را دریافت کرده، ارتباطات جدید را پایه

139

فصل نهم صدا و سیماخبر در

140

ی تلویزیونی در خبرنگاری کاربردینکته ها گـارث کانـت ی کتاب را از اقا نیا.دی به دستم رس یونیزی در حوزه خبر تلو ی کتاب ی تازگ به

یـی افـراد حرفـه اداشـت یخواندن . ان ان بود ی س رانیگارث در زمره سردب . نوشته است . استدیف مخاطبان میاغلب برا

پاسـخ ی به سه پرسش اساسیستی بادادی روکی از نوشتن گرارش شیو اما خبرنگاران پ . دهند

خبر است؟ دادی رونیچرا ا : الف

ی سـر زبانهـا سـت را مـ ریـ شتری ان ب ی هفت تا رانی که در ا ی خبر ی ارزشها - دوستان دارد؟ی ارزش خبر- مورد نظر دادی روای که ادیمحک بزن.دانند

وجود دارد؟ دادی رونی در ای معمولری غای ژهیچه نکته و: ب یـی اگر لحظه . ستی خبر ن - که دارد یتی با همه اهم دی دانند که طلوع خورش ی خبر م ارانی

است کـه ان را خبـر دی خسوف خورش ایکسوف . معمول است ری امر غ کی نتابد دیخورش . کندیساز م

. مخاطبان داردیا زندگ بی چه ارتباطدادی رونیا: ج

یدادیـ رو-مخاطب . دهندی از مخاطبان را هدف قرار میی گسترده فی ط ی خبر یبنگاهها . کندی دنبال میشتری اش در ارتباط باشد با دقت بیرا که با زندگ

مد نظر قرار دادیستی نوشتن خبر هم چهار نکته بایبرا

. دیسیساده بنو : الف موضـوع مطلـوب نیـ ا. مناسب است هی ثان 5 هر جمله حدود نیانگیم. ها کوتاه باشد جمله

ی کمک منهی زمنی مستمر به خبرنگار در ا نیتمر. نباشد یاست اما همواره ممکن است عمل . خبر را نداردی مانند خواننده روزنامه امکان بازخوانونیزیمخاطب تلو. کند

141

. دیی گوی که سخن مدیسی بنوییبگونه : ب گـسترده فیـ ط ی بـرا یستیـ با دادیـ گـزارش رو . اسـت می راه انتقال مفـاه نی تر سانآ نیا

نگارش وهی پا نهادن ش ری ز ینوشتن به سبک سخن گفتن به معنا . مخاطبان قابل فهم باشد . ستی نی ادبحیصح

. کامل باشدیستی بادادی اطالعات از رویگرداور : ج

از مخاطبـان در یندگی به نما کروفونی و م نیدورب. فراموش نشود دادی رو یدی کل ینکته ها ینکته ها . امانت دار مخاطب باشد دیچشم و گوش خبرنگار هم با . شود یصحنه کاشته م

. همان پاسخ مناسب به شش عنصر خبر است که در ذهن مخاطب وجود داردیدیکل . دی کنتی را ان گونه که رخ داده است روادادیرو: د

. حاصل شـود نیقی دی داده است با ینسبت به انچه رو . دی کن یاطالعات را دو باره بازخوان داده ی در مـورد انچـه رو دیـ دهداما تالش کن ی رو ی کوچک یممکن است بعضا اشتباه ها

بـه اعتبـار رسـانه یری اطالعات نادرست ممکن است ضربه جبران ناپـذ کی.دیسیاست بنو .وارد کند

ی تلویزیونی خبریشناسه فراورده ها

منـسجم ی بـه کـار گروهـ ازی ن ندی فرا نیا. است ندی فرا کی و پخش خبر نی تدو - ی گرداور - رانیـ دب - خبرنگـاران - ربردارانیتـصو . باشد ی تا انتن م دادیدامنه ان از محل رو . دارد . حوزه هستندنی و کارگردانان از عوامل موثر در اندگانی گو- رانیسردب

. برخـوردار اسـت ی تر ی است از نقش کانون که با سرعت توامان یاتیفهم مشترک در عمل ی صـورت مـ ی خبـر ی فـراورده هـا ی شناسه ها فی تعر قی در حوزه خبر از طر یهماهنگ

. نباشدکسانی ممکن است ی خبری در همه شبکه های شناسه هانیا. ردیگ ی به متون اصـل ی که دسترس ی دوستان ی برا دی ان ان شا ی شناسه ها در س نی با ا ییشناآ

متحـرک ری است که در ان تصو ی فراورده شامل خبر نینخست. ند راهگشا باشد دارند بتوا . وجود دارد

شناسـه نیـ ا. شودی گفته م VO" او ی و " ی ان ان به صورت اختصار ی فراورده در س نیاجملـه 5تـا 3 گونه خبرها که حدود نیمدت زمان ا . گرفته شده است VIDEO دئویاز وازه و

. ست شده اهی توصهیثان30است حدود

142

عبـارت نیـ ا. باشـد یمـ VOSAT ی او اس ا تـ ی با عالمت و زی مصاحبه ن کی از یی دهیگز ی خبـر ی کـه در گـزارش هـا یی هـا تیسـاندبا . اسـت تی ساندبا دئویبرگرفته از عبارت و

از شـبکه هـا ی فـراورده در برخـ نیـ ا. مطلـوب اسـت هیـ ثان25تا 15 نی شود ب یاستفاده م . معروف استSOUND BITE تی ساندبایعنی SBیبصورت اس ب

دیـ نبا زیـ که نوشتن مقدمه الزم باشد ن یهنگام. ندارد ازی اغلب اوقات به مقدمه ن تیساندبا ی حـاو یستیـ با تیساندبا. است در مقدمه تکرار شود تی که درون ساندبا یهمان اطالعات

. مخاطب باشدی براشتریاطالعات ب ثابـت ان در ی حتـ ایـ تحـرک م ری بـودن ان هنـوز تـصو ی است که به علت فـور ییخبرها

. شـود ی خوانده م ندهی گو ی صرفا از سو ری بدون تصو ی نوع خبرها نیا. ستیدسترس ن . باشدی مREADERدری ان ان بصورت ری خبرها در سلی قبنیشناسه ا یخوانـده مـ RO "ار او " زیـ شبکه هـا ن ی مشخصه باشند در برخ نی ا ی که دارا ییخبرها فقط خوانـدن "گرفته شده است که READ ONLYیز رد اونل ای عالمت اختصارنیا. شود

. معنا دارد" که خبرنگـار از یینخست گزارشها . شود ی م هی معموال به دو صورت ته ی خبر یگزارشها . معروف است FIELD PACKAGE جی پکلدی کند که به صورت فی ارسال مدادیکانون رو نیـ ا. شـود ی مـ هیـ در اتاق خبر ته رانی دب ی است که از سو ی خبر ی گزارشها زینوع دوم ن

ی شـناخته مـ IN HOUSE PACKAGE جی هـاوس چکـ نیـ ان ان با نـام ا یگزارشها در س . شود

کـه PKG ی ج ی ک ی بصورت پ ی خبر ی از شبکه ها گری د ی خبرنگاران در برخ یگزارش ها یخوانـده مـ VC ی سـ ی معمـوال و زیـ ن رانیـ گزارش دب . شود ی است خوانده م جیهمان پک

. استVIDEO CLIPE بی کلدئویبرگرفته از و ی سیو. شود ی پراکنـدگ زانیم. باشد ی م قهیدق5 تا کی از ی خبر ی به بولتن ها ی بستگ ی خبر یگزارشها . استشتری باری بسیونیزی تلوی در شبکه هاقهی تا سه دقمی و نکی نی بی خبریگزارشها ان ان یواند در سـ خ ی قبل از پخش گزارش م ندهی که گو زی را ن ی خبر ی گزارش ها مقدمه

نتــروی ای خبــری از شــبکه هــاگــری دی شناســه در برخــنیــا. نامنــدی مــTOSS تــوس-INTROشودیگفته م . ی اورده مـ ی هـر بـولتن خبـر ی خبر که معموال بصورت سه گانه در ابتدا ی اصل یعنوانها

معموال مدت زمـان هـر . شود ی م دهینامTEASE زی ان ان ت ی که در س BUMPشود بامپ . باشدی مهیثان7تا 5 یوان خبرعن

143

ی اسـت کـه خوانـده مـ ی شود عنوان خبر ی استفاده م ی که در بولتن خبر یگری شناسه د نـگ ی شناسـه بـا نـام کام نیـ ا. فاصله متن کامل ان پخش خواهـد شـد کیشود که پس از

. شهرت داردCOMMING UPاپ نیـ اطالعـات در ا . شـود یگفتـه مـ COLD OPEN کلـد اپـن - ان ان ی شناسـه در سـ نیا

. استی خبری از عنوانهاشی بی شود اندکی تلقزی تواند خالصه خبر نیفراورده که م

ینبایدها در خبر تلویزیون هی توصـ نیـ ا. کننـد ی مهی انتقال تجربه به رهروان تازه وارد توصی کسوتان اغلب برا شیپ

ی مـ گری د یی بگونه زی ن یخبر. رسد ی دهد که به هدف م ی قرار م ی را فرا رو یریها مس . شندیاند. شـود ی کنند که گام زدن در ان سبب دور شدن از هدف م ی م انی را ب یی افراد راه ها نیا

بـه مقـصد را بـه دنی است که زمان رس یی راه ها زی ن یونیزی تلو یدر حوزه گزارش خبر . اندازدی مریتاخ

. دیمخاطب را نترسان : الف

دییـ مـثال نگو .دیـ شود شروع نکن ی که موجب دلهره مخاطب م یی را با خبرها ی خبر بولتن . و در کنار مدرسه قرار داددیساله را در زاپن بر14 ی سر داشن اموزیقاتل

. دیبه مخاطب دستور نده: ب . دیی مخاطب فقط خبر بگویبلکه شما برا .... ای ندی بب- که گوش دهد دیی مخاطب نگوبه

.دی را با عبارت استمرار دارد شروع نکنیگزارش خبر: ج شروع جی نتانیبلکه با تازه تر. شهر تهران ادامه دارد ی شمارش ارا انتخابات شورا دیینگو . دیکن .دی رود شروع نکنی با عبارت انتظار میگزارش خبر : د ؛. رود حماس و فتح به تفاهم برسندی ؛ انتظار مدیی نگوی گزارش خبرای خبر دی لدر

144

. با سوال شروع نشودیگزارش خبر : ه. اطالعات او را مورد سـنجش قـرار دهـد نکهی به مخاطب اطالعات بدهد نه ا یستی با رسانه

. ندی بی عالمت سوال را نمونیزیمخاطب تلو . دیاستفاده نکن... شوک اور و - جالب - خوب ی از صفت هایدر گزارش خبر: و سهامداران بـورس ی شوک اور برای خبر- دهندگان اتی مالیا خبر خوش بر کی ؛ دیینگو . متن خبر صرفا گفته شود. ؛ .. .و . شروع نشودنی اای با او یجمله نخست در گزارش خبر: ز

؛ . در رقابـت هـا اول شـد نی ماشـ نیـ ؛ ا . کنـد ی مـ ی زنـدگ رانیسال که در ا 25 ؛ او دیینگو . داردیادی زتیم همراه کردن مخاطب اهی براهیاطالعات اول

. شروع نشودی با جمله منفیگزارش خبر : ح . با جمله بدون فعل شروع نشودی گزارش خبردیل: ط . بمب منفجر شدکی انفجار بمب بلکه گفته شود دیینگو

. مشهور شروع نشودری فرد غکیجمله با : ی

. ساله گفت 23 کارگر ی فرهاد رضودیینگو . شروع نشود .. ای گری بار د- گری بار دکیجمله با : ک اسـت یدی نفسه خبر ناخوشـان ی ف مایسقو ط هواپ . سقوط کرد مای هواپ کی گری بار د دیینگو

. داده استی ماه گذشته روکی سوم در ای بار دوم ی که برالی دلنینه به ا . متضاد نباشدریکلمات با تصاو : ل

و اگـر .... هزاران تن در اعتراض به دییجود دارد نگو و ری نفره در تصو 500 یاگر گروه . دو نفر کشته شدنددادی رونی در ادیی شود نگوی مدهی حادثه سه جنازه دکی ریدر تصاو

. دچار انبوه اطالعات نباشدیگزارش خبر: م

145

مخاطـب ی موجـب سـردرگم ی گزارش خبر ای خبر کیدر .. ای و امار فراوان ادی ز یاسام یطـرح عمرانـ 129 یبـرا 85سـال ... و ونیلیم125 و اردیلیم10 بودجه دیینگو. د شو یم

یرا15 موافـق در مقابـل یرا240بـا ... و یطـرح راه سـاز 15 – یطرح سد ساز 5شامل . شدبیمخالف تصو

. دچار فقر اطالعات باشددی نبایگزارش خبر : ن

موضـوع ممکـن اسـت نیـ ا. بـا کلمـات باشـد ی بـاز ی صرفا نوع یستی نبا ی خبر گزارش .مخاطب را از دنبال کردن گزارش دلزده کند

. شروع نشود .. ای شبی د- روزی زمان ددی با قی گزارش خبردیل: س دییـ نگو. شـود ی مخاطب از رسانه مـ ی موجب دوریکهنگ. ان است ی خبر به تازگ یژگیو

نـه ی زمنیـ حـول در ا ت نیبا تازه تر . سه کشته در بر داشت ی در سومال شبیزد و خورد د جان ی سومال یری است که دوتن از مجروحان درگ ی خبر حاک نی مثال تازه تر دیشروع کن

. است دهی سه نفر رسهشمار تلفات هم اکنون ب. باختند

. کندی چه مشاهده مدییبه ببننده نگو: خ نیـ ا. مـرد اسـت کیـ نیـ ا دییـ نگو. زنـد ی مـ رجهی ش اچهی درون در ی فرد ری در تصو اگر ری تـصو ی اطالعـات را از رو نیمخاطب همه ا . دی پر اچهی مرد درون در نیا. است اچهیدر . کند ی مافتیدر

. " پـرد ی صفر م ریدرجه ز 25 درون اب یساله سوئد 45 مرد کی " بهتر است گفته شود فرد را به تی برودت اب و مل - مانند سن ستی قابل مشاهده ن ری که در تصو دیاطالعات جد . دینتقل کنمخاطب م

دی را بصورت خطا گزارش نکندادیرو: ز

رفـتن نی تعمد در پخـش اطالعـات غلـط موجـب از بـ ای در گرفتن اطالعات و ی انگار سهل . شودیاعتبار رسانه م

. دی نکنانی را مانند روزنامه از چب به راست بیونیزی تلوریتصاو: ق

146

کـاله دارد نفـر اول ری که در تصو ی فرد دییبگو. فرد سوم از چپ کشته شده است دیینگو . رنگ تصادف کرددی سفنی ماشایشد

. تر باشدی طوالنیستی نبارینوشته ها از تصاو: ر

کیـ کـه در دیبکوشـ . شود ی م ندهی بب ی باشد موجب ناخرسند ری از تصو شتری اگر ب نوشته . استفاده نشودی تکرارری از تصاویگزارش خبر

.دی استفاده نکنیدر نوشتن گزارش خبر نامانوس یاز وازه ها: ش

واژه هـا بـه یبرخـ . مخاطب قابـل فهـم باشـد ی که برادی استفاده کنیی از واژه ها دیبکوش . داردازی نحیتوض

ینگارش خبر تلویزیون

یونیـ زی خبـر تلو می اگر بگـو ستی ن زیمبالغه ام . کند ی م دای معنا پ ری با تصو یونیزی تلو خبر . استهی رنگ و بو شبی ب به گلریبدون تصو

از شیخبرنگار پـ . شود ی نوشته م ری بر اساس تصو یونیزی اصل است که خبر تلو کی نیا یـی در زمره اصـول طال یسیکوتاه نو. را مشاهده کند دادی رو ری تصو یستینوشتن خبر با

. استیونیزی تلویخبرنگار

: شودتی رعایستی که باییهرگزها . توان ان را کوتاه تر نوشتی که می زماندیبلند استفاده نکن یهرگز از کلمه ها و جمله ها

. که امکان استفاده از فعل معلوم وجود داردی زماندی از فعل مجهول استفاده نکنهرگز ان وجـود ی معـادل فارسـ دیـ کن ی که فکر م ی زمان دی استفاده نکن گانهی ب ی از واژه ها هرگز .دارد . امکان ان وجود دارددینی بی می وقتدی نکندی کلمه تردکی در حذف هرگز . استسری فعل ساده مینیگزی که جای زماندی از فعل مرکب استفاده نکنهرگز حاصل شود که نیقی مگر انکه دی نده ریی تغ ی گزارش خبر ای خبر انهی فعل ها را در م هرگز

.مخاطب سردرگم نخواهد شد .ع اگر ندارد موضونیا. دی را نقض نکنی فارساتی دستور زبان و ادبهرگز

147

: باشدادتانی . مورد اعتماد است منبعکی ی خبرریتصاو . از کار استیمی خبر نی قوشروع .دی واضحات ندهحی توضنندهی بیبرا. دی شروع نکنیهی را با جمله بدخبر

؛ دیـ دار نیقـ یاگـر از صـحت اطالعـات . دیـ اطالعات قبل از اثبات را به منبـع ان نـسبت ده .دی منبع در خبر بگنجان بدون ذکردیتوانمی

. مخاطب نامفهوم استی واژه ها برای برخدی قابل پخش استفاده نکنری غی هاواژه .ستی قابل پخش نی اخالقای یاسی هست که از نظر سزی نییواژه ها

. به فرهنگ لغت مراجعه شودازیدر صورت ن . دی غلط استفاده نکنی امالای با تلفظ واژه .دی کنانیضوع را ب موکی هر جمله فقط در . باشد مناسب تر استکتری چه فعل به فاعل نزدهر نامفهوم اسـت حتمـا ییاگر نکته . دی بخوان گری از قرار دادن در کنداکتور بار د شی را پ خبر

.دی کنیسیباز نومخاطـب انتظـار دارد . اگـر ضـرورت دارد اسـتفاده شـود یونیزی زمان در خبر تلو عنصر

.وز را بشنود خبر تازه همان رشهیهم .دی کنیسیاگر قابل فهم نبود بازنو.دی بلند بخوانی نوشته را با صدا

.دی مطابقت دهی و اطالعات درون خبر را با نسخه اصلی اسام- امار

: خواندی مندهی که گوی گزارش خبرمقدمه در مقدمه اورده نشود. که خبرنگار در گزارش گفته استیدی کلیواژه ها

. بر عکس استفاده نشودای نرم خبر یسخت خبر از مقدمه ها ی گزارش هایبرا . در تعارض باشدیستی نبای با متن گزارش خبرمقدمه

.ستی و مبهم قابل قبول ندهیچیکلمه ها پ. کوتاه باشدیستیمقدمه با

در صدا و سیمامبانی خبرنویسی دیسی خواننده آن بنوی براشهی خبر را هم-1

. دیسی ننوتانی منابع خبرای خودتان ندیقرار دادن و خوشا ری تحت تاثی را براخبر

148

از دیسی نو ی که خبر م یهنگام. خوانندگان آن جالب باشد ی که برا دیسی بنو یخبر را طور داشت؟تی شما اهمی خبر براای آدی خواننده بودی اگر به جادیخود بپرس

دی در خبر استفاده کنی و فعل ماضی سوم شخصری از ضم-2

مـن ( مانند . دی و در آن به خودتان اشاره نکن دیسی طرف بنو ی ناظر ب کی از موضع را خبر ) ، من گفتم دمید نیـ البته در ا . دیسی نو یم که در زمان گذشته اتفاق افتاده اند ییدادهای شما درباره رو رایز ینوشته مـ ) زمان حال ( اوقات ، اخبار با فعل مضارع ی وجود دارد، برخ یی استثناها نهیزم

در یعنـ ی باشـد کدستی دی خبر بای توجه داشت که زمان فعل ها دیشوند اما به هر حال با سـتفاده ا دیـ از فعل با زمـان حـال نبا گری از فعل با زمان گذشته و بار د کبارینوشتن خبر

.کرد دیسی خبرتان را مختصر و کوتاه بنودی ل-3 دیـ طـول ل ،یبه طور کلـ . است بخش اطالعات آن نی پاراگراف خبر و مهم تر نی ، نخست دیل

یاز نوشتن اطالعات جزئـ . توجه خوانندگان را جلب کند دیکلمه باشد و با 30 از شی ب دینبا خبـر بـه ی بعـد ی گونه اطالعات را در پاراگراف ها نی و ا دی کن ی خوددار دی در ل تیکم اهم بخـش نی مهـم تـر ایـ از کـل خبـر ی خالصه کوتـاه دی با " سخت خبر " کی دیل. دیکار ببر

قیـ عم ی مگـر آن کـه بـه قـدر دی استفاده نکن می از نقل قول مستق دیدر ل . اطالعات آن باشد شـما د،یـ از خواننـده سـئوال نکن دیـ در ل . ردی حادثه را در برگ کی یباشد که تمام جنبه ها

.دی که از آنان سئوال کننی نه ادیده به سئواالت خوانندگان خبر پاسخ دی دارفهیوظ دیبر از سبک هرم وارونه استفاده کن خمی تنظی برا-4 در تیـ هـستند و اطالعـات کـم اهم کیـ اطالعات به راس خبر نزد نی سبک ، مهم تر نی ا در

سبک ، اطالعات خـوب را نیدر صورت استفاده از ا . ردی گ ی خبر قرار م یانی پا یبخش ها اگـر از . دیـ ار بـه خبـر ندارنـد کنـار بگذ ی را که ربط ی و اطالعات دی خبر قرار نده یدر انتها

آخر خبر ی توانست پاراگراف ها دی در صورت لزوم خواه دیسبک هرم وارونه استفاده کن . وارد شـود ی بدون آن که به خبر لطمه ا دی است حذف کن تی اطالعات کم اهم یرا که حاو

خبـر یی ابتـدا یدر صورت استفاده از سبک هرم وارونه ، خواننده با خواندن پاراگراف ها

149

جـان کـالم را خواهـد ی خواهد برد و بـه عبـارت یف نخست به داستان خبر پ پاراگرا یحت .مدیفه دی سابقه اطالعات را به خبر اضافه کن-5

هـر . داننـد ی ، مـ دیسی نو ی که شما م ی را درباره خبر زی مخاطبان از قبل همه چ دی نکن فکر. دیـ ر اضـافه کن به خبـ یجی جذاب و تدری به شکل دی دان یگونه سابقه اطالعات را که الزم م

کـار باعـث خواهـد شـد تـا نیـ ا رایـ ز دیـ پاراگراف جمع نکن کیهمه سابقه اطالعات را در کیـ نزد ی از نوشتن اطالعات کسل کننده در پـاراگراف هـا نیمچنه. خبر قطع شود انیجر

.دی کنیبه آغاز خبر خوددار دیسی کوتاه و ساده بنو-6

جملـه کیـ کـه یزمـان . دیسیـ و کوتـاه بنو خبر را سـاده ی ، جمالت و پاراگراف ها کلمات. دیـ اسـتفاده نکن ی دهد از جملـه طـوالن ی را انجام م ی جمله طوالن کی کار یکوچک به خوب

سه کلمـه را انجـام دهـد از ای کار دو ی تواند به خوب ی کلمه تنها ، م کی که ی زمان نیهمچن ی و عبـارت هـا ادیـ ز ی که اجزا دهیچیاز نوشتن جمالت مرکب و پ . دیکلمه تنها استفاده کن

طول هر پاراگراف خبر . دیسی کوتاه بنو زی را ن یپاراگراف ها . دی کن ی دارند خوددار یاضاف . تا سه جمله باشدکی نی بدیبا دی اطالعات خبر را به منبع آن نسبت ده-7

ایـ قابل بحث باشد ری از اطالعات غ ی مگر آن که بخش دی را به منبعشان نسبت ده اطالعات حی ، منبـع اطالعـات را کامـل و صـح نـان یبـا اطم . شده باشد رفتهی پذ تی واقع کی به عنوان

و دیسی منبع اطالعات خبر را بنو ی ارجاع ، نام کامل و عنوان شغل نیدر نخست . دی کن یمعرف . دی استناد کنی وی ذکر نام خانوادگه بیدر ارجاعات بعد

دی استفاده کن" گفت " انتساب از لغت ی برا-8 ، دیـ نسبت دادن اطالعات خبر به منبـع اسـتفاده نکن ی برا " بر اساس " ای " طبق " لغت از

ی بـرا " افـزود " مواقع از لغـت یبرخ. دی نقل کن یمگر آن که شما اطالعات را از مواد چاپ . " اظهار تعجب کرد " مانند ی شود اما از به کار بردن لغاتیانتساب استفاده م

150

جـان ی دچار ه ادی ز یلی مردم خ شتری ب رای اجتناب کرد ز دی با " متهم کرد " و " اعالم کرد "بـا . نـد ی نمای را اعـالم مـ یزی کنند و چ ی شوند و به ندرت ابراز تعجب م یو احساسات نم

از . اسـتفاده کـرد یی و قضا یی توان در اخبار جنا ی را صرفا م " متهم کرد " حال لغت نیا .دی نگران نباش" گفت " لغت ادیتکرار ز

دی استفاده کنی افعال قو از-9

از . کـشند ی داسـتان آن را بـه دوش مـ ی لغات در خبر هستند و بار اصل نی ، مهم تر افعال افعـال ایـ " بـود " از حـد از فعـل شی و بـ دی کن ی خوددار ینوشتن افعال به صورت انفعال

ه و بـ دیـ شـود اسـتفاده نکن ی را شامل م " هستند "و " بودند "، " بود " که کلمات یگرید .دی تر بکار ببری آنها اسم و فعل قویجا

دی نقل قول ها را انتخاب کن-10 که کم و با دقت استفاده شوند به زنده بـودن خبـر کمـک خواهنـد ی قول ها در صورت نقل

. از حد و بدون دقت به کار برده شوند از اثرشان کاسته خواهد شـد شیکرد اما چنانچه ب نقـل می کند ، آن را بـه طـور مـستق ی مانی را بی عادری جالب و غ ی مطلب ی که شخص یوقت نیگزی را جـا یگری توان عبارات د ی م ی هستند و به آسان یعمول که م ی و از نقل مطالب دیکن

نقـل قـول " را دوسـت دارم نمایمـن سـ : او گفـت "به عنوان مثال . دیآنها کرد اجتناب کن دیسیـ کـه هـست بنو ین شـکل ، مطلب را به هما میدر صورت نقل قول مستق . ستی ن یخوب بهتـر شـدن ی را بـرا ی مطـالب نی چن دی نکن یسع. اگر مشکل دستور زبان داشته باشد یحت

.دی کنی ناقص خودداری و باالخره از نوشتن نقل قول هادی اصالح کنای یدستکار

ـ قـضاوت نکن گرانی د دی در خبر درباره عقا -11 ـ و عقا دی ـ خودتـان را ن ی شخـص دی زی دیدخالت نده

مردم هستند و دی که آنها عقا دی داشته باش نانی اطم دیسی نو ی را در خبر م یدیشما عقا اگربـدون آن کـه ( خودتـان را دیـ عقا. دیـ را به صاحبانش نسبت ده دی عقا نیبه طور واضح ا دیـ اجـازه ده . دیـ قضاوت نکن گرانی د دی و درباره عقا دیدر خبر دخالت نده ) چقدر معتبرند

هـا را بـه طـور کامـل و منـصفانه ارائـه تیاگر شما واقع . ندی خودشان سخن بگو اتیواقع . کنندیری گجهی ، خوانندگان خواهند توانست خود درباره آنها نتدیده

151

دیی ، نگودی نشان ده-12 ایـ ، جذاب ، خطرنـاک ، کـسل کننـده زی انگ جانی حادثه ه دیی آن که به خواننده بگو ی جا به

ری بتواند تـصو اتی جزئ نی تا خواننده به کمک ا دیهم کن را فرا ی موثق اتی بود ، جزئ یبحران تیـ و روااتیـ کـه جزئ دیتوجه داشته باش. را در ذهن خود مجسم کنداتی از واقع یروشن

. تر و موثرترندی قواتی کوچک ، از کلیها

)پخش ( یونیزی و تلوییوی رادیسی خبرنویمبان

ی بخـش هـا ریاست که نسبت به سـا ی از جمله مباحث ونیزی و تلو وی راد ی برا یسیخبرنو . به آن شده استی توجه کمتررانی در ایروزنامه نگار

بـر مطبوعـات در نظـام آمـوزش دیـ و تاک یونیـ زی و تلو ییوی راد یمحدود بودن شبکه ها . وضع باشدنی از جمله علل ادی شایروزنامه نگار

در دانـشکده یونیـ زیو و تل ییوی راد سمی رشته ژورنال سی گذشته با تاس لالبته در چند سا رشـته ، نی در ا ی و ترجمه آثار مای در نحوه ارائه خبرها از صدا و س ریی ، تغ مایصدا و س

. از گذشته شده استشی بونیزی و تلووی رادی برایسیتوجه به مقوله خبرنو توانـد ی نوشـته اسـت کـه مـ یونیزی و تلوییوی رادیسی درباره خبرنو ی مقاله، نکات نیدر ا دیـ کننـد، مف ی کار مونیزی و تلووی رادی خبری که در بخش های مندان و افراد عالقه یبرا

. باشد ی منیی دادن اطالعات به مخاطبان تعی که برا ی بر اساس زمان یونیزی و تلو ییوی راد اخبار

: شود، دو نوع اند هـستند و شـامل قهی دق7 تا 3 نی بی، مطالب) News Features (ی کوتاه خبریگزارش ها) 1

نی چنـ هیـ ته ی مـورد نظـر بـرا ی هـا دهیا. شوند که در گذشته اتفاق افتاده اند ی م یحوادث صـدا ی شـود کـه شـامل چگـونگ ی مـ یزیـ برنامـه ر Story board ی بـر رو ییگزارش ها

ی درباره اطالعـات ارائـه مـ ی ا نهیهستند پس زم ) یری تصو اتیجزئ(و شات ها ) اصوات( .کنند

، ) Breaking news and daily announcements(زانــه روی و خبرهــای ناگهــانیخبرهــا)2

افتنــد و معمــوال در دســتگاه ی اتفــاق مــکیــ نزدنــدهی در آایــ هــستند کــه امــروز یاخبــار

152

Teleprompter کند اخبار را هم زمـان بـا یم کمک ندهی دستگاه به گو نیا. شوند ینوشته م 15 نی بـ یاطالعات در زمان روزانه ، ی و خبرها ی ناگهان یدر خبرها . پخش از آنتن بخواند

ممکن اسـت محـدود و ی نوع خبرها، منابع اطالعات نیدر ا . شود ی ارائه م قهی دق کی تا هیثان ی بـرا نـابع تمـاس بـا م ی بـرا یمعموال زمان کوتاه . باشد قی دق ری ناقص و غ زیاطالعات ن

30ل کلمـه معـاد 65 ، ی سخن گفتن عاد تمی ر کیدر . اطالعات وجود دارد حی تصح ای دیتائ . زدن زمان خبر استنی تخمی برای خوباری معنی است و اهیثان

ی ، سـخن پراکنـ ی سـخن پراکنـ ی بـه معنـا Broadcasting ارتباطـات واژه یدر کتاب ها * مـورد نظـر ریـ اخ ی مقاله معنـا نی آمده است که در ا ونیزی و تلو وی ، پخش و راد ییویراد

.است

:دی کنتی را رعاری زی نکات اساسدی، با دیسی بنویشما چه گزارش و چه خبر فور دیسی بنوی محاور-1

همـان گونـه کـه بـا د،یـ و احساس و بدون آن که کسالت آور باشد بگوئ جانی را با ه خبر . دی کنی مادر و پدرتان صحبت مای دوست و نیبهتر

دیسی کوتاه و مختصر بنو-2

دیـ و از بـه کـار بـردن لغـات زا انیـ جملـه ب کیـ ، هر فکر را در دیسی را کوتاه بنو جمالت . دی کنیخوددار

دی کنانی را ساده بدهیچی پدی عقا-3

کـه مـردم دیبه خاطر داشـته باشـ . دی را روشن ، واضح و ساده به مردم ارائه کن اتیواقع . شنوند، مهم استی درک ساده آن چه منی شنوند ، بنابر ای اطالعات را مکباریفقط

دی کنقیخبر تحق درباره همه اطالعات -4

افکـار ی و بـه جـا دی کن ی را بررس اتیواقع. دی داشته باش ی ، آگاه دی گوئ ی آن چه م درباره . دیسیدست دوم ، اطالعات دست اول بنو

153

و دی گرا باشینیع. کرددی خواه دای را پ اتی ، واقع دی کن قی ، تحق دیی گو یاگر درباره آن چه م ی اسـت و رو تیـ واقع آن ی رو کیـ دارد ، کـه خبـر دو رو دی در نظر داشـته باشـ شهیهم . باشدی واقعری ممکن است غگرشید دیزی بپرهی در نوشته خود از ساختار روزنامه ا- 5

. توانند دستخط شما را بخوانندی شنوند و نمی ، خبر شما را ممخاطبان دی مخاطبان را نترسان- 6 شد رو به رو خواهندی ادهیچی که با مطلب پدی آنها نگوئبه دی دستور نده-7 و اطالعـات دیـ کنی خـوددار " دی توجه نمائ" ای " دی گوش کن" مانند ی بکار بردن عبارات از

.دی بگوئقایرا دق دی اسم دفن نکنکی را در ی فعل قو-8

رومنـد ی در خبـر از افعـال ن " بمب منفجر شد کی " دی بلکه بگوئ " بمب کی انفجار " دینگوئ .دیاستفاده کن

ـ ی همان طـور ": مانند ی خبر را با عبارات -9 ـ رود و ی کـه انتظـار م ـ " ای ی در حرکت

دی آغاز نکن"شگفت آور . خواهند که انتظار بکشندی عبارات حشو و زائد هستند و مردم نمنیا

دی تکان دهنده مشخص نکنای اخبار را به صورت خوب ، بد ، جالب و -10

. تکان دهنـده اسـت ای خوب ، بد و یزی که چه چ رندیگ ب می که مخاطبان ، خود تصم دیبگذار . بد باشدیگری دی خوب است ممکن است برای شخصیآن چه برا

دی شبه جمله آغاز نکنکی ای و ی خبر را با عبارت وصفدی ل-11

. است" فاعل ، مفعول و فعل " ، ی پخشی خبر هادی جمله لی الگو برانیبهتر

154

دیغاز نکن خبر را با نقل قول آدی ل-12 یگـر ی به شـخص د ای دانند که کلمات متعلق به شما هستند ی آن صورت ، مخاطبان نم در

.تعلق دارند . رسدی تر به نظر میعی چرا که طبدی ، منبع را قبل از نقل قول قرار دههمواره

دی پرسش آغاز نکنای خبر را دی ل-13 خواهند نه پرسش ها یالعات را م که مخاطبان ، پاسخ ها و اط دی داشته باش ادی به شهیهم .را

" دارد " و " شـد " ، " بودند " ، " بود " ، " هستند " ، " است " خبر از دی در ل -14 دیاستفاده نکن

. هستندیفی ها ، افعال ضعنیا

دی آشنا آغاز نکنری غای خبر را با نام شخص ناشناخته دی ل-15. اخبار ادامه ندهنـد دنید ، آنها ممکن است به شن مخاطبان معنا نداشته باش ی برا ی نام اگرعـسکبردار : ماننـد . دیـ بکـار ببر یی نـام هـا نی را قبل از چنـ ی نشانه ا ای عنوان دی کن یسع

...روزنامه واشنگتن پست

خبـر ، اسـتفاده ی پـاراگراف هـا ری و سـا دی ل ی در ابتدا " او " ی شخص ری از ضم -16 دینکن عنـوان ایـ از نـام دیـ کن یسـع . شود ی باعث سو تفاهم م " آنها " و " او " ری نظ یریضما

.دیشخص استفاده کن

دی استفاده نکن" ادامه دارد" ای " روزی د" خبر از کلمه دی در ل-17 کـه دیـ گو ی ، به مخاطـب مـ " ادامه دارد " شود و کلمه ی ، شامل اخبار کهنه م " روزی د " دایـ پ یدیـ جد هی زاو دیکه ادامه دارد ، با یزی چ فی توص یما برا . وجود ندارد یتازه ا یز چ .میکن

نامناسب است ی کلمه ا" اتی جزئ" - 18

155

توان تمام آنهـا ی اطالعات وجود دارد که نم یادی که مقدار ز دی گو ی کلمه به مخاطب م نیا . دادحیرا اکنون توض

، مثبت باشدتانیدهای ل-19 بـه " ، عبـارت دی توان ی م نیهمچن. دی کن ی خوددار دی در ل " ستی ن " ای " نه " بکار بردن از

.دی دهریی تغ" گرفتدهی ناد" را به " توجه نکرد "و " فراموش کرد " را به "خاطر نداشت

ـ " ، " گـر ی بار د کی " ، " گری د یکی " مانند ی خبر را با کلمات - 20 ـ و " ی در حکم " ای دی آغاز نکن" یندیدر فرا

ـ حی کردن صح ی تلفظ درست و هج -21 ـ ام هـا را ن ـ ری بگادی ـ و اگـر دربـاره چ دی یزی

دی آن را جستجو کندیستیمطمئن ن

. نگرفتـه باشـند ادی آسان است که آن را ی کسان ی است و فقط برا ینوشتن ، کار سخت با گوش دادن سخت است و نوشتن سـخت ی ، نوشتن آسان مساو وسیبه گفته کنفس

. با گوش دادن آسان استیمساو

ی در عرصه جهان رسانهیتصویرساز

مشاوران رسانه ی اصلی از دغدغه هایکی ) image creating( از حکومت ها یرسازیتصو ری تـصو جـاد ی در ایداریـ و دیداریشن – ی نوشتار یرسانه ها . قدرت است ی نهادها یی

. کنندی مفای ای نقش کانونی در افکار عمومی منفایمثبت تـوام ی به جامعه ارائه دهنـد کـه بـا اقبـال مردمـ یری کوشند تصو ی ها همواره م حکومت . داردی معناداریی دولتمردان همسویشهای ها و گرانشی اغلب با بری تصونیا. باشد می جلـوه دادن تـصم ی تالش حکومت ها در عقالنـ - مثبت ری تصوجادی ای گام برا نینخست

. استیها یشان نزد افکار عموم

156

ممکـن اسـت بـا ی فرهنگـ ایـ ی اقتصاد - یاسی س ی حوزه ها ی حکومت ها در برخ کارکرد ری خدشـه ناپـذ تیـ واقع کی امکان وجود دارد که به صورت نی همخوان نباشد اما ا قتیحق

.در ذهن مخاطب جا انداخته شود کـه یری قدرت در اختیار دارند با تـصو ی که از سران یا نهادها یتی اغلب ذهن ی عموم افکار

. استکسانی یادی دهند تا حدود زیئه مرسانه ها از ان فرد یا حکومت ارا بـا ی رهبران نـزد افکـار عمـوم ری برخوردار است که تصوتی موضوع تا ان حد از اهم نیا

بـا نی رهبـران عـصر نـو ی ساز ریتصو. شود ی گرفته م کسانی نهاد ای ان مملکت ریتصو . متفاوت استاری که از سران در گذشته وجود داشته است بسیرینوع تصو

مقتـدر یی چهره دندی کوشی می شدن در نزد افکار عموم انیدر گذشته با کمتر نما رانیمد دو یکی سران بلوک شرق تا انی در م وهی ش نیا. بگذارند شی از خود به نما یافتنیو دست ن

. همچنان وجود داشتزی نشیدهه پ با برژنـف صـدر نی که زمان امدنش به کرمل هی روس نیشی جمهور پ سیی ر نیلتسی سیبور گورباچف فاصله داشت بـا لبـاس یاسی سابق فقط به اندازه عمر س ی شورو سهیی ر اتیه

. کردی میگری ها در ژاپن ماهنی مقابل دوربیراحت ی مـ دهیـ د ونیـ زی که در تلو زی ن ی شد و زمان ی م دای هو ی کم در انظار عموم اری بس برژنف

ی هـا نکیز پشت ع بودند ا دهی بلند پوش قهی اهی س ی ها ی عضو کاگ ب که بارون نیشد چند . همه چیز را زیر نظر داشتندیدود

پا نهاده است بـا اسـتفاده از نی کا گ ب به کرمل ی با گذر از راهروها زکهی ن نی پوت ریوالدم هـا بـه نی بـا کودکـان در مقابـل دوربـ ی جودوکار که در ان مهارت دارد براحت یهنر رزم . بودنش را اثبات کندی پردازد تا مردمیرقابت م

هـم بـا اسـتفاده از مـدل ویـژه یزومی کـوا رویچی باز و جون ری موتو شمش ی هاش ارووتیر زاپن هستند که در میان ی و کنوننیشی پری است دو نخست وز هی که به بتهون شب شیموها

. ندی همتای افتاب تابان بنیساستمداران هنرمند سرزم از بـس مقابـل هـم کـه سی انگلـ ری بلر نخست وز ی و تون کای جمهورامر سیی بوش ر جورج بتواننـد دسـت کـم بـه حرفـه ی در دوران بازنشـستگ دی کـرده انـد شـا نی ها تمـر نیدورب . سرگرم شوندیشگیهنرپ

ی از نژادهـا ی از زنان و مردانـ ی کند ترکیب ی خواهد سخنران ی م یرییس جمهور بوش وقت القـا امریکا رای و وحدت ملی تنوع نژادنندهی شوند تا به بیگوناگون پشت سرش ردیف م

.کند

157

تـصویر ری در مـس ی جهان سوم نیز به سرعت با در پیش گرفتن این شیوه رفتار رهبران ی بـرا ی رهبران هستند کـه هنـوز رغبتـ یبرخ. دارند ی گام بر م ی نزد افکار عموم یساز

. دهندی از این شیوه نشان نمیبهره گیر در برابـر ی بـسخت زیـ اسـت کـه هنـوز ن ی در زمره افراد ی رهبر کره شمال لی جونگ ا میک

و مـردم ردیـ گ ی سر و صدا صـورت مـ ی ب شیسفرها . ردی گ ی خبرنگاران قرار م نیدورب . انددهیکمتر لبحند او را د

جمهور مادام العمر هم هنوز با اکراه تن به ارائه سانیی ر ای ی پادشاه ی حکومت ها یبرخ امـسال در زیـ ستان ن دوم ملکـه انگـ زابـت ی دهند گرچـه ال ی مقابل دوربین م ی جد یبازیها

تـو ی ه ی مردم ازکودکـان بادکنـک گرفـت و اکـ انی سالگرد تولدش با رفتن به م نیهشتادم مـردم پـل ی گردد تا بر خندق دربار بـسو یامپراتور ژاپن هم سوار بر خودرو در شهر م

.بزند شهیـ بـه اند ی بنـد یپـا . نـدارد ی رهبر صرفا کـاربرد داخلـ ای کشور کی از ی ساز ریتصو

. منتشر شودیتی اظهار نظر بسرعت در گکی موجب شده است تا یاندهکده جه تـرز ی رو یری تصو یهای و خبرگزار ی پ ی و ا ترزی رو - فرانس پرس یتی فرامل یهایخبرگزار

. دارندی کانونی نقشی جهانی سازری ان در تصوی تی پیو ا 70یش از رسـد کـه بـ ی هستند اما به نظر مـ نی حوزه نقش افر نی در ا زی رسانه ها ن ریسا

شود بـصورت ی جهان سوم منتشر م ی که از رهبران یا کشورها یدرصد خبر یا تصویر . استی خبررسانی از نگاه این چند بنگاه اصلیمستقیم یا غیر مستقیم تابع

:رانی اریتصو

نقـش ی جهان ی از رخدادها ی است که در بسیار ی انگست شمار یایران در زمره کشورها بـدون در نظـر یز کارشناسان بر این باورند که نظـام نـوین جهـان ا یبسیار. افرین است

. رسدیابتر به نظر م-گرفتن نقش ایران بـا رانیـ رفت اما ا ی م شی شدن پ ی تک قطب ی بسو ی نظام کمونیست ی پس از فروپاش جهان

. قرار گرفتانی جرنی در مقابل اینی دی بر ارزشهای مبتنیسردادن شعارها تیـ موجود یی شناسـا ی بصورت اشکار و پنهان بـرا یگریاز د پس یکی ی عرب یکشورها

در نامـشروع بـودن اتشیـ از بـازگو کـردن منو رانیـ چراغ سبر نشان دادند اما ا لییاسرا . هرگز ابا نداشته استیستیونی صهمیرز

158

ی کـه اداره جهـان بـر مبنـا ی از کشورها یا رهبرانـ ی مثبت نزد افکار عموم ری تصو وجود . داردرتی با منافع نظام سلطه مغادی تردی را به چالش کشیده اند بیناندیشه انگلوساکسو

التین ی تا مصر و از فلسطین تا امریکا ی است که از اندونز ی در زمره چنین نظامهای ایران . داردیهواداران . باشدی هدفمند می تصویر سازی برای یا تحریف دو اصل راهبردسکوت

:سکوت : الف ی از کشور هدف نـزد افکـار عمـوم ای روشن و پو ییب نشان دادن چهره انچه که موج هر

. شودی مواجه می فراملیتی هوشمندانه رسانه های خبرکوتیشود با با از ی المللـ نی بـ ی رسـانه هـا ی ارسـال ی سهم خبرها نیشتری دهد که ب ی ها نشان م یبررس

. استیری بر ارزش تصاد و درگی مبتنرانیا

: فیتحر: ب چندان کارگشا ی اطالع رسان ی به سبب تنوع شبکه ها کمی و ستی در قرن ب ی خبر تکویبا مخـدوش در ی ارائـه تـصویر انیـ ب ی محمـل بـرا نی بهتـر فی تحر وهی رو ش نی از ا ستین

. استی المللنیعرصه ب نـشان دادن فرضـیه بـه عنـوان اصـل - یک پله جلـوتر از دروغ - مبالغه - تکرار - دروغ

. شودی می از ان بهره برداری است که در عملیات روانیه شیوه هایدر زمر... مسلم و برخوردار است که اگر با کـالم همـسو باشـد ینقش تصویر در این حوزه از جایگاه کلید

. بسیار اثر گذار خواهد بود گوید که در صـدد اسـت تـا نگـذارد ایـران بـه ی امریکا بصورت مستمر م یغرب به رهبر ی صـلح امیـز مطـرح نمـ یدر این جا هرگز دانش هـسته یـ . دا کند دست پی یسالح هسته ی

.شود ان ی تـ ی پـ ی اصفهان و نطنز نیز از طریق ا ی هسته ی ی دقیقه تصویر از سایت ها 4حدود

قرار داده شده اسـت کـه همـه شـبکه هـا از ان ی تصویر یو رویترز در اختیار رسانه ها . کنندیاستفاده م

واژه خطرناک نوشته شـده ی ان به انگلیس یست که رو ا ی یک سکانس این تصویرمثلث در شـود کـه ی دیگـر سـرازیر مـ یی از یک بشکه به لوله ی مواد مذاب یدر سکانس بعد . است

. ان در حال زبانه کشیدن استیشعله ها

159

در حـال تماشـا رونـد عملیـات توسـط ی سکانس سوم نیز ریـیس جمهـور سـابق خـاتم

یور با دیدن یکباره شعله ها سـرش را بـه عقـب مـ است که رییس جمه یدانشمندان ایران .کشد

در ی از درون بالگرد است که در ان وجود ضد هـوای ی هواییسکانس چهارم نیز تصاویر . شودی سایت نطنز مشاهده مینزدیک

یمـ ایران در ذهنش نقش ی هسته ی ی طرف از فناور ی که مخاطب ب ی شما تصویر ظره ن ب ی چنین تـصاویر - رامسفلد وزیر دفاع امریکا یان هشدارها بندد پس از انکه همزمان با بی

پخش شود چه خواهد بود؟

یونیگوینده خبر تلویز یـا ی ان را پیـشان ی کنـد و برخـ ی را ایفـا مـ ی نقش صورت در پیکره بـولتن خبـر ندهیگو

ب ارتباط با مخاطـب از طریـق قـا یگوینده با برقرار . کنند ی قلمداد م یویترین بخش خبر انچه که دست اندرکارا ن خبر تدارک دیده اند بصورت مناسب در اختیار بیینده -تصویر . دهدیقرار م

را در ی نقـش کـانون - گوینـده خبـر ی است و توانـای ی یک بنگاه خبر یاعتبار سرمایه اصل است که هنگام گزینش گوینـده یصدا و تصویر دو ویژگ . حفظ و تقویت این سرمایه دارد

. گیردیار ممد نظر قر خبــر ی گوینــدگی حجــم دار و بــدون خــش و تــصویر فتوژنیــک شــرط الزم بــرا یصــدا

ی در بهـره گیـر یی درست حـروف و کلمـات و توانـا یادا. نیست یتلویزیون است اما کاف . انکار ناپذیر استیمناسب از تن صدا و ممیک صورت هنگام قرائت خبر ضرورت

اشکار و پنهان در یک خبرگنجانده شده است از که بصورت ی وغیرکالم ی کالم یپیامها بـازیگر نیـستند ی خبـر یگویندگان در شبکه ها . شود ی منتقل م نندهی به ب ندهیطریق گو

ی و جـذابیت هـا ی شناسـ ی محسوب مـی شـوند گرچـه زیبـای یبلکه یک خبرنگار حرفه ی . در تلویزیون رعایت شودی همواره بایستیبصر

ی گوید هم بایـست ی انتن م ی و تسلط نسبت به انچه رو یونسرد خ -نترسیدن از دوربین . در گوینده خبر تقویت شودسال تجریه داشت سال گذشته هنگام رفـتن بـه 25 العالم که یعثمان الطیف گوینده اهل لیب

سرش به لبه دیوار - بامداد بر اثر لغزیدن در برف 5/2 خبرساعت ی اجرا یاستودیو برا

160

کـه هنگـام پخـش ییم ساعت خبر را با سـر شکـسته خوانـد در حـال ن یو. برخورد کرد . به الجزیره پیوسته استنکیاو هم ا. کردی خون سرش را پاک م-گزارش خبرنگاران

- تند و نوع لباس شی عرب زبان با استفاده از ارا ی بویژه شبکه ها ی خبر ی بنگاهها یبرخ ی حرفـه یـ ییـن شـیوه در رسـانه هـا ا. اورنـد یگوینده خبر را تا حد یک مانکن پـایین مـ

که به ) فون ( پودر ی گوینده خبر فقط به میزان استفاده از نوع یگریم برا . ندارد یجایگاه . زنند تا نور استودیو منعکس نشود مجاز استیصورت م

. است ی ضرورالعالم در گویندگان یپوشش اسالمخدیجه بن قنـه کـه در . رایت است نیز در حال سی ماهواره ییاین سبک به سایر شبکه ها

اسـت از دو سـال پـیش بـا حجـاب در مقابـل رهیـ زمره برجسته ترین مجریان خبر الجز هـم در حـال ی غیراسـالم ی در تلویزیـون کـشورها یاین پوشش حتـ . دوربین قرار گرفت

.افزایش استا در شـرق دانند که اوایل بامداد به وقت ایـران بیـشترین بیینـده ر ی م ی فراملیت ی ها شبکه

ی کنند که اصالت اسـیای ی در این زمان استفاده م یاسیا دارند از این رو معموال از مجریان ی عـاد ی امـر ی فرا ملیت یاستفاده از مجریان رنگین پوست هم در شبکه ها . داشته باشند

. کنندی با گوینده هم نژادشان راحت تر ارتباط برقرار مردمم. شودی میتلق گیرد نوع رنـگ لبـاس و یوشش مجریان تلویزیون معموال مد نظر قرار م که در پ ینکته ی

گوینده رنگین پوسـت اگـر لبـاس تیـره پوشـیده . است)بگ گراند (یزمینه پشت سر مجر . مخاطب زیاد خوشایند نیستی باشد برایباشد و زمینه پشت سرش هم قهوه ی

. اسـت ی فنـ یز تنگناهـا ا ی بعـضا ناشـ زیـ از رنـگ ن ی از محدویت ها در بهره گیـر یبرخ ی توانـد ابـ ی استفاده شود طبعا رنگ لباس گوینـده نمـ یچنانچه در خبر از زمینه کروماک

شـود کـه ی اسـتفاده مـ ی یا منظره های ی گرافیک ی بعضا از طرحها یپشت سر مجر . باشد . شده استجاد ایی نیست و از طریق کروماکیواقع

خبر را بر عهـده نـدارد بلکـه در هـر زمـان فقط مسوولیت قرائت یگوینده در شبکه خبر نداشـتن . ممکن است الزم باشد با خبرنگار یا میهمان در مورد یک رویداد گفت وگـو کنـد

. شودی سبب از بین رفتن اعتبار رسانه میدانش الزم در باره موضوع خبر. خبـر در ارتبـاط هـستند نـده ی بـا گو یسردبیر یا تهیه کننده خبر همـواره از طریـق گوشـ

چنانچـه . نـشده را نیـز داشـته باشـد ی حوادث پیش بینـ ی الزم برا ی امادگ یگوینده بایست گوینده تجربه الزم را نداشته باشد ممکن است ترکیدن یک نـورافکن در اسـتودیو موجـب

. شودی در بخش خبریاختالل جد

161

ین مـ مـت ی خبـر را از رو -پیـشتر گوینـدگان . همواره به ببینده نگـاه کنـد یگوینده بایست دیدن ورقـه خبـر بـاال و پـایین یخواندند و مجبور بودند بصورت مستمر سرشان را برا

. از اتوکیو برطرف شده استیاین موضوع با بهره گیر. ببرند شـود ی قرار داده مـ بین شبیه یک مونیتور کوچک است که در مقابل دور ی دستگاه اتوکیو

یان اقـدام بـه جابجـا کـردن خبرهـا مـ پـدال یو گوینده با استفاده از فـشار دادن پـا رو شود تا بیننده همواره احساس کند که گوینـده بـا او در ی موجب م ویاستفاده از اتوک .کند

. حال سخن گفتن است ی که کانون خبر باشد اعزام مـ ی پوشش خبربه مناطق ی برا یگویندگان ورزیده هر از گاه

را داشـته باشـد گرچـه هـم اکنـون خبـر ی دبیـر ی توانای یگوینده دست کم بایست . شوند . کنند کم نیستندیگویندگاه خبر که نقش سردبیر را نیز ایفا م

یهدالین در خبر تلویزیون

باشـد ی مشروح و مفصل م - بصورت کوتاه ی فراملیت ی خبر ی در شبکه ها ی خبر بولتن از یدر بهره گیر ایجاد تعادل . شود ی عرضه م ی دقیقه ی 55 تا ی دقیقه ی 5 یکه در قالب ها

و ی شود تا موجب دلزدگـ ی م ی طراح ی و چینش خبرها بگونه ی ی خبر یانواع فراورده ها . مخاطب نباشدی برایمالل اور

را بـه ی بـولتن خبـر کبـاره یبه ) تصویر ثابت ( با استفاده از کپشن یارائه پنج خبر متوال الـب گـزارش خبرنگـاران و در ق ی خبـر متـوال 5ارائـه . دهـد ی تنزل م یسطح خبر رادیوی

بـه خبرهـا از دسـت ی تنوع بخـش ی شود تا مجال برا یارتباط زنده مستمر نیز موجب م .برود

شـبکه . مناسب است ی تدوین بولتن خبر یبرگزیدن برجسته ترین خبرها نخستین گام برا دو ی خبـر ی کننـد گرچـه بولتنهـا ی معموال سه خبر را در قالب هدالین ارائه م ی خبر یها . شودی نیز بعضا مشاهده می هدالین5 و یالینهد

بنگـاه ی و خـط مـش ی مخاطـب محـور - ی خبر ی ارزشها یانتخاب هدالین معموال از تالق ی و سـ ی سـ ی ب ی ب - العربیه - رهی الجز - پنج شبکه العالم یبررس. گیرد ی شکل م یخبر

. دهد که معموال در موضوع دست کم دو هدالین مشترکندیان ان نشان م - اریـل شـارون ی سـکته مغـز - حمـاس در انتخابـات ی پیروز - ایران ی هسته ی وضوعم

امریکا ی سر ی وجود زندانها ی افشا - به عنوان نخست وزیر عراق ی المالک یانتخاب نور اسـت کـه سردبیررسـانه یرویـدادهای ... مرگ ملک فهد پادشـاه عربـستان و -در اروپا

162

دوم یـا سـوم قـراردادن ان - کنـد گرچـه در اول ی م با هدالین انتخ ی انها را برا یفراملیت .ممکن است اختالف نطر باشد

شود و ی بیان هر یک از این خبرها درهدالین استفاده م ی که برا ینوع واژه ها و تصاویر نـوع فـراورده ی از طریـق بـه کـارگیر یشیوه پرداختن به موضوع در قالب پرونده خبـر

. کندیپیام ویژه هر شبکه را به مخاطب القا م - است که با جهت دادن خبر یخبر زبـان اسـت امـا ی انگلیـس ی نپال در زمره هدالین شبکه هـا یتغییرات در حکومت پادشاه

نیـز یتحـوالت در موریتـان . عرب زبـان نیـست ی برجسته در رسانه ها یجزو رویدادها .د زبان برجسته تر خواهد بوی عرب زبان نسبت به انگلیسیطبعا در شبکه ها

کـه در ی شـود همـان نقـش ی از طریق هدالین اعمال مـ ی در خبر تلویزیون یبرجسته ساز اسـت کـه هی ثان 7زمان بیان هر هدالین حدود . گیرد یروزنامه ها از طریق تیتر صورت م

اسـتفاده از قالـب مناسـب عرضـه هـدالین شـامل . با تصویر مناسب تـوام باشـد یبایست . ودش ی و گرافیک نیز توصیه میموسیق کوتاه که با یک بار دیدن در ذهـن مخاطـب نقـش ببنـدد نیـز همزمـان بـا ی جمله ی انتخاب

یبهـره گیـر . شود ی مناسب پایین صفحه تلویزیون حک م ری تصو شیقرائت هدالین و نما . شودی مرکب نیز بعضا مشاهده میاز هدالین ها

جنگنده ها غزه را - یونستی صه می انتخاب نخست وزیر رز ی برا ی با شروع رایزن همزمان امنیـت و المـان در پـاریس تـسکیل جلـسه یپنج کشور عضو دایم شـورا . بمباران کردند

. صلح امیز تاکید کردی هسته ییدادند و ایران بر حقش در داشتن فناور کـه ی شـوند بگونـه یـ ی ارائـه مـ ی بصورت یـک پرونـده خبـر یهدالین ها در بولتن خبر

جزییـات در مـورد هـر پرونـده . شـود ی عرضه م یخش خبر از ان در ب یاطالعات بیشتر دبیر در اتاق خبر ی با استفاده از گزارش خبرنگار از محل رویداد یا گزارش تدوین یخبر

. شودیبه مخاطب رسانده م ویـدئوفون و - یگفت وگو با میهمان یا خبرنگار در استودیو یا ارتباط از طریق اس ان ج

ی پرونـدها ی بیان جزییات بیشتر هنگام بررس ی است که برا ی کارهای تلفن نیز از دیگر راه . گیردی مورد استفاده قرار میخبر را در جریان رویداد قرار دهد و پخـش تـصاویر بندهی از تصاویر مناسب که ب ی گیر بهره

ی مـ ی کارشناس یا خبرنگار نیز همواره پیش بین - ی رسم یهمزمان با گفت وگو با مقامها دقیقـه 6 در هـر بـولتن از ی تالش شود مدت زمان ارائه یک پرونده خبر یته بایست الب.شود

. بیشتر نشود

163

به مخاطب داده شود بـه مـدت ی انکه استراحت ی برا ی پس از پایان هر پرونده خبر معموال . شودی شبکه پخش می یا تبلیغ برنامه های ثانیه اگه30حداکثر

ی تلویزیوییگزارش خبر

ی خبـر ی ترین و کامل ترین فراورده ها ی حرفه ی -گزارش در زمره پیچیده ترین تدوین ... نریـشن و - سـاند اپ -پالتـو -است که در ان از سایر فـراورده هـا ماننـد سـاندبایت

. شودیاستفاده م ی دارا ی همانند یک فیلم سینمای ی حدود دو و نیم دقیقه است اما بایست ی گزارش خبر مدت

. و متن شیوا برخوردار باشدی و فرود باشد و از جذابیت بصر فراز-شروع یگفتـه مـ )پکـیج ( کنـد کـه ی معموال یا خبرنگار از محل رویداد ارسال م ی خبر یگزارشها

. شـود یخوانـده مـ )ی سـ یو( کننـد کـه یشود یـا دبیـران در اتـاق خبـر ان را تهیـه مـ . پالتو نیستی در اتاق خبرهیچگاه دارای تدوینیگزارشها

- بـودن در موضـوع ی عینـ - تعـادل در اجـزا - در روایـت ی طرف ی ب - مناسب ریتصو . استی تلویزیونی گزارش خبری اصلیسرعت در تدوین و متن هماهنگ از شاخص ها

- ی تلویزیـون ی رخداد محور است اما گزارش خبـر - مکتوب ی خبر ی در بنگاهها گزارش و سـپس ی و غیر انتزاعـ ی مجاز- زیبا یه ها با واژینوشتن متن ادب.تصویر محور است

را ی کنید و در صدد براییـد تـا کتـ هی را ته یدنبال تصویر گشتن مانند ان است که دکمه ی .برازنده ان دکمه بدوزید

نـامعقول و یتجربه بیانگر ان است که تدوین گزارش به این شیوه ناممکن نیست اما انـدک کـه در یرویداد در اختیار داریـد براسـاس طرحـ که از یتصاویر. بسیار دردسرزا است

. ان بنویسیدی برایذهن دارید بصورت زنجیر وار در کنار یکدیگر بچینید سپس متن یک یا چند ارزش ی خواهد دستمایه گزارش شود باید عالوه بر انکه دارا ی که م یموضوع

دن ان تحریـک دیـ ی و جالب نیز باشد وگرنه رغبت مخاطب بـرا ی واقع - باشد تازه یخبر . شودینم

. اسـت ی خبـر ی در نوشتن متن گزارش هـا ی دو اصل کلید ی و کوتاه نویس ی نویس ساده . چرا و چگونه باشد- چه - کجا - یک- ی کی شش پرسش اساسیمتن باید پاسخگو

اسـتب ( معـرف ی تـصویر ی تدوین ساختار گزارش الزم اسـت کـه در ابتـدا نماهـا یبراسابقه نقش جهـت . ان بیاید یتصاویر مربوط به سابقه در پ . ودگذاشته ش ) لیشینگ شات

.دهنده و تکمیل کننده گزارش را دارد

164

توانـد بـه جـذابیت ی مناسب مـ ی یا امبیانس محیط نیز در جای اصلی از صدا ی بهره گیر .گزارش کمک کند

ییچیـز هـا . که بیانگر جزییات بیشتر رویداد است پـس از ان قـرار داده شـود یتصاویرچنانچـه ایـن . شـود ی تـوان توضـیح داد نیـز در پالتـو گنجانـده مـ ی تصاویر نم یکه رو

. را تدوین کردی توان با سرعت گزارش خبری تکملیل شود میزنجیره به درست ی سرنـشین روز چهارشـنبه در ابهـا 113 ارمنـستان بـا ی مسافر ی فروند هواپیما یک

. سیاه سقوط کردی دریایساحلثانیـه سـاندبایت یـک 15 -ثانیه مقدمه 10 گزارش در باره این حادثه شامل ساختار تدوین

ثانیه جزییات این رویداد 15 - ی امداد روس یثانیه ساندبایت نیرو 15 - ی روس یشاهد عین یثانیه ساندبایت یک مقام خطوط هـوای 15 - در ارمنستان یثانیه سابقه حوادث هوای 15 -

و قهی حدود یک دق یطبعا مدت این گزارش خبر . اهد بود ثانیه نیز پالتو خو 15ارمنستان و . ثانیه خواهد بود40

نیـست زیـرا ممکـن اسـت خبرنگـار در یفرایند تدوین گزارش البته همیشه به همین راحت .انتخاب تصاویر دچار تردید باشد

شود اگر تصویر بردار نیز دوربیـنش را از اغـاز تـا پایـان یوضعیت بسیار زجراورتر م - امـداد ییداد به مدت دو ساعت روشـن نگـه داشـته باشـد و چـرت زدن یـک نیـرو رو

در دور دسـت را ضـبط ی اب تا حرکـت ارام قـایق هـای یشناور بودن یک لنگه کفش رو . کرده باشد

توانـد بـر یـافتن دو ی و تجربه چنانچه با صبر و حوصله خبرنگار در هم بیامیزد م دانش که البته به اندازه یـافتن یـک ییان انبوه تصاویر فایق اید کار دقیقه تصویر مناسب از م

.دانه عدس در یک انبار گندم مشقت ندارد

یپالتو در گزارش تلویزیون اسـت کـه ی از گزارش نلویزیـون یسکانسPIECE TO CAMERAیا ) STAND UP (پالتو

پالتـو را . دیـ گو ی سخن م خبرنگار با قرار گرفتن مقابل دوربین بصورت مستقیم با بیننده ش کرد از ایـن رو معمـوال در پایـان گـزار ی گزارش تلق ی خبرنگار در پا ی توان امضا یم . شودیورده مآ

165

پیـام ی القـا ی است که خبرنگار هنگام تدوین گزارش برا ی پالتو در حقیقت اخرین فرصت ان گنجانـده در ی جـان مایـه گـزارش خبـر ی کنـد و از ایـن رو بایـست یاز ان استفاده مـ

ی گفته شود که در تصاویر انها را نمـ ینکات. باشدیمعموال شامل سه جمله کوتاه م .شود .توان دید

کوشش الزم است تا از به درازا کـشیده شـدن . باشد ی م هی ثان 20مدت زمان پالتو حدود فرامـوش کـرد کـه مخاطـب مایـل اسـت یاین نکته را نبایست . شود ی سکانس جلوگیر نیا

.د را با کمترین دخالت خبرنگار مشاهده کندرخدا ببننـده در جریـان ی در گـزارش دارد یعنـ ی شود که نقـش کلیـد ی گرفته م یپالتو در جای

اعتماد به ی که در باره دادن را یمحل پالتو در گزارش . گزارش با ان محل اشنا شده باشد . در مجلس باشدیوزیران است بایست

تدوین کنید بهتر است پـیش از انکـه ی قصد دارید گزارش یت مطبوعا ی از یک گفت وگو اگر میکروفون ها بر داشته شودیا خبرنگاران محل را ترک ی کند یعن ی محل تغییر اساس ینما

. پالتو گرفته شود-کنند نـام شـبکه و محـل - این هم یک نقطه ضعف است که هنگام پالتو فقط به بیـان اسـم البته

رویداد گزارش یدقت شود توال . د جان مایه گزارش بیان شود رویداد اشاره شود بلکه بای در روز اتفاق افتاده است و به شب کشیده نشده اسـت یاگر رویداد . در پالتو حفظ شود

.نیستدادن پالتو در شب مجاز ان قرار دارد ی که لوگو شبکه مربوطه رو ی هنگام دادن پالتو معموال میکروفون خبرنگاران

. شـود کـه پـایین چانـه باشـد یمیکروفون چنان در دست گرفته م . رند گی یرا در دست م کنـد تـا یاین موضوع کمک م . درجه باشد 45 حدود یزاویه بدن خبرنگار با دوربین بایست

. که خبرنگار ایستاده را ببیندیجای) بک گراند (ت از پشی بیشتریمخاطب فضا کننـد مجبورنـد یا روایـت مـ از گزارشها که بیش از یـک موضـوع ر یخبرنگاران در برخ

کنند زیرا وحدت موضوع در گـزارش ی پیوند دادن موضوعها به یکدیگر چاره اندیش یبرا . شودی این گونه گزارشها پیشنهاد می است که برایپل زدن راه. یک اصل است

کـه یدر پالتوهـای . پالتـو در میانـه گـزارش اسـت یپل زدن در گزارش در واقع بیان نوع شـود بلکـه ایـن ی نام شبکه و محل بیـان نمـ - کند دیگر اسم خبرنگار یایفا م نقش پل را

. شودیاطالعات در پایان گزارش بدون نشان دادن دو باره خبرنگار بیان م

166

ی بعضا هنگام پالتو میکروفـون بـا لوگـو ی فراملیت ی خبر ی از شبکه ها ی خبرنگاران برخ اقـدام بـه ضـبط ی یقـه یـ یاز میکروفون ها گیرند و با استفاده یشبکه را هم در دست نم

. کنندیصدا مخبرنگـار ممکـن . دارد یپالتو معموال به ذوق و سلیقه خبرنگار و تصویر بردار نیز بـستگ

یدر یـک رزمـایش نظـام . است همگام با تظاهر کنندگان راه برود و متن پالتو را بیان کند . اید پالتو دهدی بیرون میشت تانک از پی که به ارامی تواند در حالیبعضا خبرنگار م

تواند بدون پالتو به یایان برسد امـا امـضا نیـاز ی که جنبه مستند داشته باشد م یگزارش ی نـام شـبکه و مکـان گفتـه مـ - اخر گزارش فقط اسـم ی نماها یدر این مواقع رو .دارد .شود

ی بـا مـضمون هـا خبرنگاران دور اندیش معموال اقدام به ضبط بیش از یک پالتو بعـضا مناسـب در ی از پالتـو - در نتیجـه کـار ی کننـد تـا در صـورت تغییـر احتمـال یمتفاوت م

.گزارش استفاده شود ی اشـغال ینهای زمـستان گذشـته در منطقـه نتانیـا در سـرزم ییک عملیات ضد صهیونیست

عـالم شبکه ال یخبرنگار فلسطین . بر عهده گرفت ی داد که مسوولیت ان را جهاد اسالم یرو . در این زمینه تهیه کردیگزارش

ان را ی اســراییلی محــل انفجــار کــه نیروهــا- ایــن گــزارش کــه در پــشت ان یدر پالتــو محـل عملیـات - العـالم -خـضر شـاهین : گفته شـد - شد یمحاصره کرده بودند دیده م

.ی فلسطین اشغال-نتانیا -شهادت طلبانه شـد تـا در یـک برنامـه ین رژیـم صهیونیـست موضوع دست مایه شبکه دوم تلویزیـو این

گفت کـه یکارشناس اسراییل . کند یویژه با پخش این پالتو بر ضد شبکه العالم جوساز را شـگفت زده کنـد و ی اشغال ی نشان دهد که همه ساکنان سرزمینها یقصد دارد تصویر

ضـد اسـراییل بری تا کجا نفوذ کرد و عملیات رواننمشخص کند که شبکه وابسته به ایرا . دهد و انگاه همین پالتو را که از انتن العالم ضبط کرده بود پخش کردیانجام م

بود که ایـن خبرنگـار فقـط در یـک پالتـو دو ی در این برنامه مدع ی صهیونیست کارشناس را شـهادت طلبانـه و ی را زیـر سـوال بـرده اسـت زیـرا عملیـات انتخـار یسیاست اساس

.!! نامیده استیلاسراییل را فلسطین اشغا فلـسطینیان از ان - داننـد ی کنند نیک مـ ی کار م ی بین الملل ی که در حوزه ها ییاران خبر

زمره بهترین خبرنگاران جهان عرب سخت بوده اند در یرو که همواره در متن رخدادها .هستند

167

یساندبایت در خبر تلویزیون-15- 5 ی در قالـب هـا ی فراملیت یتلویزیون ی درالعالم همانند سایر شبکه ها ی خبر بولتن

سـاندبایت . شـود ی اجرا مـ یبخش خبر 35 روزانه ی شود یعن ی تدوین م یدقیقه ی 55و 28ــا ــراورده ه ــره ف ــریدر زم ــ ی خب ــه ســردبیران م ــر ی اســت ک ــولتن خب ی کوشــند در ب

ممکن است تا ی است البته بعضا در شرایط یه ثان 30مدت زمان ساندبایت معموال .بگنجانند .دود یک دقیقه نیز برسدح

بنـد هـستند ی در عین حال که به زمـان پـا ی ملزم هستند که در هر بخش خبر رانیسردب و دانش انتقال پیام را نیز به ی مهارت استفاده از امکانات فن - ی تصویر یی شنا یهنر زیبای

. افزایش یابدی بولتن خبریخدمت بگیرند تا رغبت مخاطب به پیگیر ی نه فقط تنوع مـ ی است که معموال به بولتن خبر ی خبر یره فراورده ها ساند بایت در زم

تی ساند با یریفراموش نشود که با این همه بکارگ . افزاید یبخشد بلکه بر سندیت ان نیزم )Sound-bite ( ی محـدود بـه مـوارد دیـ با, ی ضبط ی ها یبرگرفته از مصاحبه ها یا سخنران

. باشدری پذهیتوجگردد که کاربرد آنها دادیـ گذارد که رو ی مخاطب م اری را در اخت ینی و اطالعات مع قی در رسانه یا حقا مصاحبه

, ی با صاحب را یی شناساند یا با ایجاد زمینه اشنا ی کند و آن را م ی م فی را توص یخاص . سازندی سخنگو را آشکار متی از شخصی بعد- ی خاصدگاهی دایقضاوت

اطـالع , کنـد ی دنبـال مـ ی تلویزیون یدر بولتن خبر تی ساندبا یری که بکارگ ی هدف نی تر کم که هدفمند باشـد نقـش نـسبتا ی دهد ساندبایت ها در صورت یتجربه نشان م . است یرسان

ی نظر شخص سخنگو را منتقـل مـ تیساند با . گذارد ی م ی برجا نندهی در ذهن ب یماندگار . دهدی میانسان ی رساند و به گزارش بعدی مخاطب مه و اعتبار او را بتیکند و اهم پـس از ی در نخـستین سـخنران ی اسالم ی بنیانگذار جمهور یامام خمین : دی گو ی م خبرنگار

دهد وبه شذت دولـت بختیـار یورود به ایران در بهشت زهرا فرمودند که دولت تشکیل م . را سرزنش کرد

شود که شخصا ی در بهشت زهرا پخش می که مشغول سخنرانی از امام خمین ی بایت ساندـ . زنـم ی دهان این دولت م ی من تو " فرمایند یم کـنم مـن بـه یمـن دولـت تعیـین م

." کنم یپشتوانه این ملت دولت تعیین م تاثیر گذار و در ذهن مخاطب ماندگار تر خواهـد - گویاتر -طبعا پخش خبر دوم مستند تر

. بود

168

سازند رو در یرا م که خبر یکسان. است که فقط در انحصار تلویزیون است یاین توانای سی نـو ریـ بـصورت ز , دیـ گو ی که سخن مـ ی و نام و سمت سخنگو را هنگام مینی ب یرو م .مینی بی مونیزی صفحه تلویرو

اری را در اخت دادی از رو یاتیمعموالً جزئ , ردی گ ی صورت م ینی که با شاهدان ع یی مصاحبهسخنان . شده است تهخی شاهد واقعه آم ی وعواطف سخنگو جاناتی دهد که با ه یما قرار م

واقعـه , ها تیساند با . کند ی کمک م دادی رو ی را در درک بعد انسان نندگانیب, ینیشاهدان ع و با آن ارتباط , کنند ی که آن را درک م یبطور, کند ی منتقل م نندگانیرا به سطح وجدان ب

. کنندی مدای پیعاطف ی وقتـ ی پـرود ی اقـا - " داشتید ی که قهرمان جهان شدید چه احساس ی وقت ی ساع ی اقا "

. چه کردیددیدی ایتالیا را شنی در انتخابات ریاست جمهوریخبر پیروز یزی متما ی است که نظرشان را با روش ها ی ساندبایت ها نیز از ان رو که از افراد یبرخ

و بیـ عج ی هـا دگاهیـ افـراد بـا د نیـ ا. مانـد ی م ی در ذهن باق ی طوالن یمدت, کنند ی م انیب .ندی افزایاطالعات مخاطب مشگفت خود بر

اگـر . افـراد اسـت تی نفوذ به اعماق شخص ی برا ی ساندبایت ها در حقیقت دریچه ی یبعض مخاطـب ی سـخنان او بـرا دنیشـن , باشـد ی نافـذ دگاهیـ و د انی فصاحت ب ی وزیر دارا کی

نتوانـد ی کـه حتـ یبطور, نداشته باشد انی شخص فصاحت ب نی اگر ا یحت. است یضرور اصـل در نیـ ا. واقف گـردد زی امر ننی که بر اارد دازیمخاطب ن, کندانی هم بدی جمله مف کی

. کندیمورد سایر مسؤوالن نیز صدق م بـه ری فـرد را بـا اسـتفاده از صـدا و تـصو تی قدرت را دارد که نوع شخـص نی ا ونیزیتلواجـازه . باشند ی که خبرنگاران سایر رسانه ها قادر به انجام آن نم یکار, منتقل کند نندهیب

چـه , چـه مـسؤوالن , کنـد دای پ یی مهم جامعه آشنا ی ها تی رو در رو با شخص نندهی ب دیده . ندارندی خوبانی آنان که قدرت بی حتایسخنرانان برجسته

نیـ بـا ا , نباشد ی مصاحبه شونده سخنور ماهر ای, بدانید که اگر خبر کوتاه باشد دوستان اجـازه ی مـواقع نیدر چنـ .ودمند باشـد تواند سـ ی از مصاحبه م ی بخش کوتاه شیحال نما

مطلب باشد که مصاحبه واقعـاً نی بر اثبات ا یلیتا خود دل , دی سخن بگو هی فرد چند ثان دیده صـورت اسـت نیدر ا . کند دیی اطالعات موجود درخبر را تأ ری سا بعاتفاق افتاده است و من

.دیاوری خودتان بی را با صدای اطالعات بعددی توانیکه م

169

ی سه گانه ارائه خبر تلویزیونیاقالب ه در صـدر ی و دیدار ی شنیدار - ی نوشتار ی تقویت باور مخاطب به خبر در هر بنگاه خبر

توانـد ی که تصویر م ی به علت نقش ی به این هدف در تلویزیون یدستیاب.اولویت قرار دارد . سهل تر استیبر ذهن ببینده بگذارد اندک

باشـند ) بود مانند دیدن یشنیدن ک( مایل به ترویج گفته یون دست اندرکاران تلویزی شاید .! بیندی کند که چشم همواره واقعیت را میزیرا مخاطبانشان را متقاعد م

داشته باشد معموال به سه شکل کـه بـصورت ی یک شخص چنانچه ارزش خبر ی ها گفته . شودی م گنجاندهی شود در یک بولتن خبری نامیده مsb و amb- lvo یقرارداد را بر اساس اظهارات سخنران یا مصاحبه شونده بیان کنـد ی گوینده تلویزیون متن چنانچه

) او یال و ( یا مـصاحبه نیـز وجـود داشـته باشـد یو در عین حال تصویر همان سخنران . ثانیه است45 معموال ی پخش این قالب خبریمدت زمان برا. شودیخوانده م

ثانیه که گوینده شروع به قرائت مـتن 15ت که پس از حدود شیوه اجرا به این صورت اس از مواقع نیز یدر برخ . شود ی محیط پخش م یخبر مربوطه را کرد تصویر ان بدون صدا

کـه خبـر یپس از پایان پاراگراف اول خبر یا هم زمان با رسیدن کالم گوینده به نام فرد این اقدام را معموال تپ . ( شود ی م انتن ارسال ی تصویر رو شود یبه نقل از او قرائت م

.) گویندیدادن تصویر ؛به ضمه ت و ساکن پ ؛ م صـلح امیـزش اش را ی هسته یـ ی بار دیگر تصریح کرد که حاضر نیست فعالیت ها ایران

.متوقف کند ایران در جمع مردم بوشهر در جنـوب ایـران گفـت ی نژاد رییس جمهور ی احمد محمود

دارد ی دست بر نم ی صلح امیز هسته ی یق خود در زمینه فناور که تهران هیچگاه از ح . از ان عدول نخواهد کردچکسیو این خط قرمز کشور است که ه

- نژاد ی پس از پاراگراف نخست همزمان با گفتن نام محمود احمد - پخش این خبر ی برا

. شودینتن فرستاده مآ ی محیط روی او بدون صداریتصو هم با لول کم که موجب اخـتالل ی اصلیکه هنگام پخش تصویر صدا ن است آشیوه دیگر

بـصورت زیـر صـدا ) امبیـانس (ی اصـل ی صـدا ییعن. شود یدر کالم گوینده نشود پخش م . رودینتن مآ یگوینده رو

170

سخنران یا مصاحبه شونده که بعضا توام بـا ی اصل ی در این حالت با شنیدن صدا ببیندهزمان این نوع خبر هم . کند ی م ی بیشتر یاحساس نزدیک محیط است نسبت به خبر یصدا

.است) او یال و(مانند مصاحبه شونده ی از کالم اصل ی کاربرد دارد بهره گیر ی که در خبر تلویزیون یقالب سوم

شود پس از انکه گوینده پاراگراف یگفته م ) ساند بایت (در این حالت که .یا سخنران است ی خـودش پخـش مـ ی کالم ریییس جمهور با صـدا -یان کرد اول که نقش مقدمه را دارد ب

.ورده شودآ شود در مقدمه ی که خبر از او نقل میرد نام فیالبته بایست. شود از مواقع عین یبرخ. ثانیه بیشتر باشد 30 از ی شود که مدت ساندبایت نبایست یتوصیه م

. شـود ییون حک م صفحه تلویز ی کند نیز بصورت زیر نویس رو ی که فرد بیان م یکلمات فرد سخنران یا مصاحبه شـونده ی که به غیر از زبان اصل یاین شیوه بویژه در شبکه های

. شود کاربرد داردیپخش م زیـاد نیـست ی از جوامع که میـزان باسـواد ی فراموش شود که در برخ یاین نکته نبایست

خبـر یده اصـل غیـر از گوینـ ی فرد ی کلمه به کلمه ترجمه و با صدا یبهتر است کالم اصل که گفتـه شـد ی کند تا تشخیص دهد جمالت یاین موضوع به مخاطب کمک م . خوانده شود

. شونده استبهدقیقا ترجمه کالم سخنران یا مصاح دشوار باشید زیـرا مـثال بایـد از میـان ی خبرنگار ممکن است اندک ی ساندبایت برا انتخاب

ی ان رو یاما در هر حال تاثیر گـذار ثانیه را انتخاب کند 30 یک ساعته فقط ییک سخنران .مخاطب بیشتر است

پوشش زنده دردسرزا

شـبکه را نـزد مخاطـب ی و مـدیریت یپوشش زنده اگر بموقع صورت بگیرد توان حرفه ی خبرنگاریا شـبکه در بـر داشـته ی نیز برا یی تواند دردسرها ی روش م نی برد اما ا یباال م آن هـم بـدون داشـتن فرصـت , رود یجام پوشش زنده م از خبرنگار انتظار ان یگاه.باشد . است ییکه البته توقع نابجا, یکاف

ارزش ی کـه دارا یـی مساله مطمئن شوند که خبرنگـار مطلـب تـازه نی از ا دی با سردبیران ی بـرا یشتریـ بـه زمـان ب ازیـ ن یخبرنگاران گـاه . دارد اری ارائه در اخت ی است برا یخبرکه , دارند دادی از محل رو ری غ ی رساندن خود به مکان ی برا ای به اطالعات جدیدتر یابیدست . قرار دهندانی اتاق خبر را در جردی صورت بانیدر ا

171

به منطقه ی داده است طبعا تیم خبر ی شود که سه انفجار در اهواز رو ی دریافت م ی خبر باشـد شود اما فراموش نشود که اگر بسیار ورزیده هم باشـید و بخـت یارتـان یاعزام م

. ساعت پس از حادثه از تهران به محل انفجار خواهید رسید 4در بهترین شرایط دست کم باشـند در ی که ممکن است مجروحـان در ان بـستر ی شود که بیمارستان های ی م توصیه

دریافـت ی بـرا ی توانند منبع خوب ی هم م یمسووالن و شاهدان عین . دستور کار قرار دهید . تامل کردیمورد ضرورت پوشش زنده ان بایستاطالعات باشد اما در

. شـود ننـدگان ی ب یممکن است منجر به گمراه , دور از موضوع ای موثق ری غ هیاطالعات اول حـاکم زی بر پوشش زنده نیی باشد و بداند که مقررات رسانه اری و هشقی دق دیخبرنگار با

.ض خطر است هنگام پوشش زنده در معریونیزی شبکه تلوکیاست و اعتبار بـر ایـن داده در جریـان انتخابـات ریاسـت ی مبتنـ ی و ارائه تحلیلها ی نامزد ی پیروز بیان

رسیده است به ی ایران از شبکه الجزیره که بعدا مشخص شد رقیبش به پیروز یجمهور . کندی شبکه صدمه وارد میصداقت و صحت خبر

خدشـه وارد ییـت حرفـه یـ تـوان بـه حیث ی نباشد مـ تی بر واقع ی که مبن یی ها یی گو شیپ .دی کنی حاصل منانی که از صحت آن اطمدی باشبندی پایقیپس فقط به حقا.کند

رفتـه ایـد نکوشـید ی اسالم ی اعتماد به وزیران به مجلس شورا ی پوشش را یچنانچه برا بعـد ممکـن اسـت احـساس ی کنید زیرا سـاعت یکه بصورت قاطع در مورد نتیجه پیش بین

. نداشته باشیدیخوب دیـ بیبینده باشد البتـه اگـر بتوان ی مجلس برا ی واقع ی فضا یخبرنگار وظیفه دارد فقط راو

دیـدگاه . مخاطب بیان کنیـد مطلـوب خواهـد بـود ی سرشناس را برا ی چهره ها یپیش بین . در گزارشها هویدا باشدیخبرنگار نبایست

از انجام آن , ندارد پوشش زنده وجود ی برا یلی دل چی که ه ی هنگام دی با زی خبر ن سردبیران . اقدام شما نزد مخاطب بیهوده جلوه خواهد کرد, صورتنی اریدر غ. کنندیخوددار

یدی که خبرنگار قادر به افزودن بعد جد یزمان. سؤال خواهد رفت ری ز زیاعتبار خبرنگار ن ننـدگان یب, نـدارد دادیـ با رو ی گونه ارتباط چی مستقر باشد که ه ی در محل ای, ستیبه خبر ن

. ابندی موضوع را درنی ای قدرت را خواهند داشت که بĤساننیا زنده از تظاهرات دانشجویان مقابل سفارت انگلـیس انهـم پـس از یـک سـاعت کـه پوشش

. خواهد شدی در محل نیست طبعا توهین به شعور بیینده تلقیاعتراضها پایان یافته و کس

172

نقش خبرنگار در پوشش زنده در (ی بـردار ادداشـت یخبرنگـار را از , خبر داغ کی حاکم بر یفضا, د از موار یاریدر بس

ی بـه گـردآور ازیـ او ن , یطی شـرا نیدر چنـ . سـازد یغافل م ) لب تاپ ای ادداشتیدفترچه یبـه گونـه ا , استی رسمری آنها بطور واضح و غدنی منظم و چی اطالعات با روش عیسر

. خبر سازدحیکه قادر به نقل صح تعـداد افـراد حاضـر در محـل نیشتریبا ب , هر چه مؤثرتر یو روش ها با سرعت یبایست

, دیـ نـام و پـست آنـان را بدان , دیـ ابی را ب ربطی مسؤوالن ذ دیبا. دی مصاحبه کن دادیوقوع رو .دی و افراد ساکن در محل واقعه صحبت کنینی و با شاهدان عدی بردارادداشتی

نکـات ست؟یـ موضـوع چ . دی سـاز خـود را مـنظم یافکار و اطالعات اساسـ , در وهله دوم و نـه طـرح نی دلنـش التی تخـ انیـ ب ی برا ینه مجال ) شات ویال( کدامند؟ شات زنده یاساس

مکانهـا فی و توصـ دهیچی ارتباطات پ لی و تحل اتیاز شرح مفصل جزئ . است دهیچیمسائل پ .دی کنانی بی مطالب را به سادگیتمام. دیزیبپره, نندهی بی برایریگی پرقابلی غیبه روش

بهتر است از وقت جهت کـسب . دی آن را حفظ کن ای دیسی متن را بطور کامل بنو دی نکن یسعتسلـسل , دیـ حفظ کن ای متن را مرور دیاگر بخواه . دی تر استفاده کن ی و جد شتریاطالعات ب

).گری نه بازدیشما خبرنگار( داد دیافکار خود را از دست خواه یبـ یبـا ترت , انـد ننـده ی ب ازی و مورد ن ینکات اساس ادآوریکه , را یدی کل ی از واژه ها یبرخ از سخنانشان استفاده دی خواه ی را که م ی افراد ینام و نام خانوادگ . دی کن ادداشتی یمنطق .دی کنادداشتی, دی با آنها مصاحبه کنای دیکن

از جمـالت سـاده و . مکالمـه شـباهت داشـته باشـد ای گفتگو کی است گزارشتان به خوب تا از همـان دی را با نام کوچکش مورد خطاب قرار ده ندهیگو. دی استفاده کن رمبهمیکلمات غ

تحـوالت نی را از آخـر نـده ی گو دیـ خواه ی م دیتصور کن . دوستانه حاکم شود ییابتدا فضا .دیمطلع ساز, دادیصورت گرفته درباره رو

نایـ داننـد کـه شـما در صـحنه م ی مرایز, کنندی می شما چشم پوشی از خطاها نندگانیب شما ی رسم ریلحن غ , نیبنابرا . دی کن ی نم تی متشکل از سردبیران و مدیران خبر فعال یمیت

بالفاصـله دیـ با, دیـ ادا نکـرده ا ی را به درست ی کلمه ا دیاگر متوجه شد . رفتیرا خواهند پذ خـود ی هـا ادداشـت یبـه , دیـ اگر تمرکز خـود را از دسـت داد . دیکن حیمکث و آن را تصح

. دیمراجعه کن .دی کنحی شما خواهند گذشت که آنها تصحی از خطاهای در صورتندگاننیب

کـار نیا. دی از پخش زنده با خود خلوت کن شی پ یلحظات, دی داشت اری در اخت ی زمان کاف اگراگـر دچـار . دی و به خـود مـسلط شـو دیبه شما کمک خواهد کرد افکارتان را متمرکز ساز

173

اسـت کـه نیـ ارجـح ا ، دهد ی م یشی نما یعد مسئله به گزارش شما ب نی ا ،دی نفس شد یتنگ. دییـ و آنچـه الزم اسـت بگو دی به خود مسلط شو دی بتوان ا ت دی به خود بده یشتریفرصت ب

. داددی را از دست خواهی صورت مدت زماننیدر ا پخـش زنـده وجـود ی جز شتافتن به سو ی چاره ا ،ی بحران طی در شرا ژهی بو ،ت اوقا یگاه

کـه ی و دربـاره مطـالب دیـ خلـوت کن ی دهد بهتـر اسـت لحظـات اگر زمان اجازه یول. ندارد .دی فکر کن، گفتدیخواه

در پایان از همه شما خوبان تشکر می کنم و امیـدوارم کاسـتی هـای ایـن اثـر را عفـو .از نظرات سازنده خویش بی نصیب نگذاریدنموده و این حقیر را

مهدی مؤمنی مقدم

1386خرداد

com.blogfa.mahdi-live://http com.yahoo@momenimahdi

174

: فهرست منابع و مĤخذ

حامــد فرحبخش؛رشــید غریبــی /کتــاب نــشریه دانــشجویی از تحریریــه تــا توزیــع .1 1380/چاپ اول/اندبیلی

1383/چاپ هشتم/خواهیونس شکر/خـبر .2

1386بهار /www.jadidnews.com/»جدید نیوز«سایت خبرنویسی مدرن .3

1386بهار /http://abedini85.persianblog.com/سایت خبرنگاری تلویزیونی .4

1386بهار /http://mousavionline.blogfa.comسایت اطالع رسانی ارتباطات .5

1386بهار /http://www.rahpouyan.com رهپویان وصالسایت اطالع رسانی .6

1386بهار /http://journal.blogfa.comسایت اطالع رسانی مجله بالگفا .7

1386بهار /خبرگزاری رویترز .8

1386بهار /خبرگزاری آسوشیتدپرس .9

1386بهار /www.irna.com/خبرگزاری جمهوری اسالمی .10

1386بهار /www.shabestannews.ir/خبرگزاری شبستان .11

1386بهار /http://rasaneh.org/وسعه رسانه هاسایت دفتر مطالعات و ت .12

1386بهار /http://www.iranwsis.ir/سایت مرکز پژوهش های ارتباطات .13

1386بهار /http://journalist.ir/سایت علوم ارتباطات ایران .14

1386بهار /http://www.khabarnegar.org/سایت خبری تحقیقی خبرنگار .15

1386بهار /http://ertebatat.net/سایت مرکز مطالعات سایبر ژورنالیسم .16