kabanata 11: pagkamulat
TRANSCRIPT
KABANATA 11:
Pagkamulat
=> Rebolusyong Pangkaisipan =Ay isa sa mga bunga ng pamaraang
makaagham ang epekto ng rebolusyong sa iba’t-ibang aspeto ng buhay.
Marami ang pamaraan upang mapaunlad ang buhay
*pangkabuhayang pampulitika
*pangkabuhayang panrelihiyon
*pangkabuhayang edukasyon
o Ito’y tinatawag na ‘Enlightenment”.o Ito’y nagsimula sa kaisipang pilosopo.
=>Ugnayan ng rebolusyong pangkaisipan sa rebolusoyng pranses at
amerikano.
*Rene Descartes=-nagsasabing nakasalalay ang
katotohanan sa sariling isip at kakayahan mangatwiran sa pisika at bisyon.
*Isaac Newton=-ang nagpawi sa natuklasan ni
descartes.
*John Locke=-Ang ingles na nagbigay ng batayang
pangkaisipan na tinatawag na na “empricism”.
*VOLTAIRE--INAKADAKILA SA PANGKAT NA ITO.
-ANG NAGPAKILALA SA MGA KAISIPAN NINA NEWTON AT LOCKE SA FRANCE SA PAMAMAGITAN NG KANYANG PHILOSOPHICAL LETTERS
ON THE ENGLISH NA KANYANG SINULAT NOONG 1743.
*DENIS DIDEROT--ANG NAGTIPON NINA NEWTON AT LOCKE SA
FRANCE SA PAMAMAGITAN NG KANYANG PHILOSOPHICAL LETTERS ON THE ENGLISH NA
KANYANG SINULAT NOONG 1743
*Charles-Loius de secondat baron ng montesquieu=
-Ipinakilala niya nag bagong patakaran sa samahan ng isang makatarungang
pamahalaan
=tatlong sangay ng pamahalaan. Tagapangasiwa Tagapagbatas Hukuman
=Mga Amerikanong mambatas.
Thomas Jefferson John Adams
*George Berkeley--nagsasabi na walang laman ang utak ng tao kundi mga ideya at naayon ang katotohanan sa kung ano
ang tunay na pag-iisip ng tao.
*Immanuel Kant--naniniwala siya na nasa likas na mabuti
ang tao.
=>Impluwensiya ng pagkamulat ng pangkaisipan ng mga pranses at amerikano.
*Jean Jacques Rousseau--ayon sa kanya,walang natural na karapatan
ang sinuman na pamahalaan ang kapwa niya.
=Social contract o rule by consent-
-isusuko ng tao ang kanyangwill o kagustuhan sa pamahalaan
-ang aklat ni jean jacques rousseau
-ang saligan na mga batas ng rebolusyon sa france.
=Toleration act-
-bunga ng pagbabagong panlipunan o ng paniniwala ukol sa relihiyon
-kalayaang pumili ng kanilang relihiyon
=Ang tumanggap ng ideya na ang lupa ang tanging pinagmulan ng yaman o nakatutulong sa pagpapayaman.
Francois Quesnay Adam Smith
=>Paghahambing ng nasyonalismong nalinang sa Europe at sa kolonya.
*Clemens Metternich--pinuno ng kongreso ng Vienna at
awtokratikong pinuno.
=1830 at 1848-
-sumiklab ang rebulosyon sa France,Italy,Poland at Germany.Dahil sa umunlad na diwa ng nasyonalismo at demokrasya.
=America-
-nagkaroon ng mabilis na pagpapalaganap ang nasyonalismo at demokrasya.
=Britain,France,Holland,United States-
-mga bansang napilitan na palayain ang mga nasasakupang bansa o kaya bigyan ng pansariling pamamahala ang mga taong nagkakaisa at kinakitaan ng nasyonalismo dahil sa nakapaghina sa pananakop ng bansang kanluranin sa kanilang imperyo.
Pag-unlad ng nasyonalismo sa
England
*Egbert-hari ng wessex.
*Alfred the great--apo at kahalili ni egbert
-isa sa pinakamahusay na hari sa England-makatarungang hari-matalinong pinuno
=Anglo-saxon chronicles-
-isang kasaysayn ng england mula sa sinaunang panahon.
*Canute--isang hsating danish
-naging isang matalinong pinuno
*Edward the confessor--hari ng Witan Council
-buhat sa angkan ni Alfred the Great
*William the conqueror--nag-alaga sa katahimikan sa buong kaharian.
=>rebulosyong Amerikano:pag-unlad ng
nasyonalismo at demokrasya.
=Mayflower-
-barkong sinakyan ng mga mandarayuhang ingles
=Melting plot-
-naging paraiso ang america ng mga lumikas dahil sa iba’t-ibang dahilan.
*Panlipunan=frontier o lupang basal o hangganan*Panrelihiyon=dahil lumakas ang putitanismo ang mga tao ay binigyang-aya ng makapili ng sariling relihiyon.*Pang-ekonomiyanavigation acts=maaaring ipagbili ang ilang produkto ng kolonya ng mmga yaring produkto sa una.Greenville at townshend acts=tunkol sa paglikomng salapi at paghihipit sa mga kolonya.
=>MGA IBINUNGA NG REBOLUSYON
=Rebolusyong Pranses-• Lipunang Piyudal-
-bumuo ng dalawang antas ng populasyon ang dalawang at nagmamay-ari ng 76% ng mga lupa ng bansa.
*Robert Turgot=-mananalapi ni Louis XVI.
=MAY TALONG KAPULUNGAN(Unang Estado)maharlika
(IkalawangEstado)pangkaraniwang mamamayan
(Ikaatlong Estado)ang huli at ang pinakamarami sa pangkat
=>MAHAHALAGANG PANGYAYARI NG REBOLUSYON
*Abbe Sieyes=-ang nagsulat ng “Ano ang Ikatlong Estado”
-Tennis Court-dito sila sumumpang hindi maghihiwalay hanggang hindi makabuo ng
Saligang Batas
*Louis XVI =-ang nag-utos ng pagsamahin ang dalawang pangkat na sumanib sa
Asemblea
*Gabriel Victor R. Marabeau=-ang pinuno ng Saligang Batas o
Contituent Assembly
*Contitutional Monarchy=-dahil dito,mayapa ang bansa-ngunit hindi ito nangyari dahil
ni……
*Jacques Necker=-ang ministro ng pananalapi
-ang tinanggal na ministro ni Louis XVI
=>MGA REPORMA NG KAPULUNGANG
NASYONAL
1789-Nagwakas ang institusyong piyudalismo sa France.
=Deklarasyon ng karapatan ng tao at mamamayan
*pagkapantay-pantay ng mamamayan
*nakasalalay sa mamamayan ang kapangyarihan ng mga tao
*Batasang Kapulungan=-binigyan ng kapangyarihang
bumoto ang mga tao-naitatag na Saligang Batas
noong 1791
=>ANG PANGALAWANG REBOLUSYON
*Gustav II =-hari ng Sweden
-namuno ng krusada laban sa mga rebolusyonaryo
*Emperatiz Catherine=-reyna ng Russia
-nagbawal sa mga ruso sa pagbasa sa mga isinulat ni Voltaire
-pinuno ng rebolusyon -nasawi sa “September Massacre
Charlotte Corday
=>MGA BUNGA NG REBOLUSYON
*John B. Harrison=-mananalaysay
-nagsasabing,”tulad ito ng kahon ni pandora na nang natuklasan
ng nagpakawala ng mga kaisipang nakagimbal at
nakaimpluwensiya sa halos lahat ng sulok daigdig”.
*Michael Romanov=-pinili ng Asemblea bilang emperador
-ang nagtatag ng dinastiyang Romanov
*Catherine the Great=-nagpatuloy ng patakaran ni Peter the Great
-nagpalawak sa nasasakupan ng Russia
*Alexander II =-isang makatao at liberal ng czar
-ang kanyang pamamahala ay tinawag na “Panahon ng mga Pagbabago
*Nicholas II =-pinakahuling Czar sa Romanov
=>PAG-UNLAD NG NASYONALISMO SA SOVIET
UNION
=Soviet Russia-pinakamalaking bansa sa
daigdig-doble ang laki sa U.S
-naririto ang lahat ng uri ng klima at mineral
=>SIMULA NG BANSA
*Vladimir I =-hari sa Russia
-nagpapalaganap ng kristiyanismong griyego(Orthodox)
-dahil dito tinawag siyang “Vladimir the Saint”
=>HIMAGSIKANG RUSO
-Isa sa himagsikang nakagimbal sa daigdig
*Lenin=-namuno ng pamahalaang komunista sa
Russia
*October Revolution=-ito ang unang pagkakataon na
nagkaisa ang mga ruso*Cold War=
-ang mga bansa,demokratiko at ang Kurtinang Bakal ay napilitan ng “Pakikimuhay” o Coexistence
=>PAGPAPAHALAGA SA NASYONALISMO SA IBA’T-
IBANG BAHAGI NG DAIGDIG
-isang proseso ang paglinang at pag-unlad ng nasyonalismo,hindi maaaring
biglaan-kakambal ng nasyonalismo ang kawalan
ng kasiyahan ng mamamayan-kailangan madama
-kailangan paghirapan ng mga tao upang mahalin nila ang kanilang bansa
=>NASYONALISMO SA LATIN AMERICA
-ang bawat isa sa 20 bansa sa Latin America ay
pinamamayanihan ng makabansang damdamin
*Ilog Orinoci=-hangganan nito ay ang Colombia at
Venezuela*Amazon=
-ang pinakamalaking ilog sa Timog Brazil
*bundok,gubat,ilog at ang dagat Carribean-ang nakakatulong sa
paghihiwalaya sa iba’t-ibang bansa
=>PAGKAKAIBA NG LAHI BILANG SALIK SA NASYONALISMO
*Creole=-ang tawag sa mga ipinanganak sa
Bagong Daigdig na may lahing Europeo*Mestizo=
-mga Espanyol at Indian*Zambo=
-mga Indian at iba’t-ibang lahi*Mulatto=
-mga puti at iba’t-ibang uri
=>MGA SAGABAL SA NASYONALISMO
-maraming mahihirap at mangmang ang hindi nakikilahok sa mga
makabayang pag-aalsa sa Latin America dahil sa mga sagabal sa
nasyonalismo=Peones-uri ng piyudalismong umunlad sa Latin America at
nakasagabal sa kanilang nasyonalismo
=Bolivar-ang tagapagpalaya o liberator
*Simon Bolivar=-isang creole
=>ANG DEMOKRASYA AT NASYONALISMO SA LATIN
AMERICA
*Rivadavia=-isang pinuno ng Argentina-nagtaguyod ng edukasyon
-nagsikap na matamo ang karapatang bumoto para sa lahat at gumawa ng paraan upang magkaroon ng
makatarungang sistemang legal
*Juan Manuel de Rosas=-isang malupit na lider
-sumunod sa pamumuno ni Nivadavia
=>PAG-UNLAD NG NASYONALISMO SA AFRICA
*Sahara- ang naghiwalay sa Itim at Caucasoid Africa
+unang tao sa Africa+=kayumangging Bushman ng
kalahari-Puting minorya –dalawang
bahagdan-Lahing itim-98 bahagdan
-nagtayo ng mga daang bakal at industriya
*Malalayang bansa sa Africa*=Ethiopia=Liberia
=Republika ng South Africa
=>KILUSANG NASYONALISMO SA BIAFRA AT NAMIBIA
*Biafra- ang nakipaglaban sa kanilang kalayaan laban sa
Nigeria
*Odumegwa Ojukwu=-dating pinuno ng Biafra
-isang kolonel ng sandatahang lakad ng Nigeria
=Namiha-matatagpuan ito sa Timog-Kanluran ng Africa
*3 bansang nagkaisa*>United States>Great Britain
>France
-humiling ang tatlong bansa na huwag bigyang-halaga ang lahat ng kahilingan ng South Africa ukol sa
kanyang ukol sa kanilang kapakanan=Marso 21,1990-itinaas sa paglinang ng nasyonalismo
-isang pinalaganp ng pilosopo at namulat sa katotohanan na ang bawat tao ay isinilang na may karapatang mabuhay,lumay at
maging maligaya