kaha sulaga ii
TRANSCRIPT
~vii~
uf.a ,sùu
2015-03-21
f,dalhg hym;a meje;aula we;af;a f,daljdiS ldf.;a
Wkkaÿj u;h' f,dalfha hym; fjkqfjka ljqre;a ;ukaf.a u;hka
bÈßm;a lsÍu fhda.Hhs' th lsisu úg n,y;aldÍ f,i msysgqùug ;uka
wdhdihla fkd.; hq;=h' Bg nyq;r ck;dj tlÕ kï muKla ish¨
fokd tlaù Èkd .ekSug jEhï lsÍu wjYHhs' tfia fkdlf,d;a
Wjukdj iïmQ¾K ùug .=Kfhka my, kqiqÿiq fohla m;aúh yelsh'
túg Wjukdj ys;lr úÈyg iïmQ¾K fjkafka ke;' tkï rglg
md,khla Wjukdh' t;kg wid¾:l md,k l%uhla wdfjd;a ck;djg
hym;la fjkafka ke;' ta wdldr fkdùug ´ku fohla iïnkaOj
hym;a mßj¾;khlg fhduqùu ñksidg l< yels yd l< hq;= fohlah'
ñksfil=f.a ysf;a ffjrhla ;sfhkjdg jvd wdorhla we;akï
i;=glah' tfyu kï ñksid l,hq;= fjkafka ffjrhka ;=rka lrk
wdorh ,xlrk meje;aulg wj;SrK ùulah' fï f,dalfha
wkjfndaOfhka wjfndaOhg m;al,hq;= ñksiqka yer ffjr l,hq;=
lsisfjla ke;' ñksfil=g ñksfila ffjrldrhl= lrjk
foaYmd,kho wd.ïo ;j;a ´ku fohlao ksjrÈ lsÍu uf.a wruqKh'
ukqIH meje;au wdrËd lr .ekSu yd hym;a lr .ekSu fjkqfjka
ud;Dld úYd, m%udKhla tljr l;d l, hq;=j we;' iuyr ud;Dld
i|yd úYd, úia;r lsÍï Wjukdh' fuu fmdf;ka bÈßm;a lr
we;af;a thska mqxÑ m%udKhlah' uf.a f.dfrdaiq jpk wj,iaik jdlH
Tfí f;areuq .ekSu m%udo lrkq we;' Tn flaka;s .kajkjd we;' ly
iq<Õ 1 fmdf;a§ udf.a NdId Ndú;h .ek jegySula ,efnkq we;'
uf.a b,a,Su" ud bÈßm;a lrkfoa ukdj f;areï hEug wudrefjka fyda
fmd;u lshjk f,ih'
~viii~
2010 ,shQ ly iq<Õ 1 fmd; yd 2015 ly iq<Õ 2 fmd; bÈßm;a
lrkafka fldfyduo@ folu lshùug myiq f,i ;j ÿrg;a ieliSug
hEfï§ isoaO fjkafka ,sms ;j ;j;a úYd, ùuh' ta ksid wo ;sfhk
uÜgug fmd;a folu tl fmd;la f,i bÈßm;a lsÍug is;=fjñ' uf.a
wruqK f,dal iduhhs' th bgqjkf;lau uu ,shñ'
2015 ud¾;= 21
B'ã' iqukr;ak
ãi,a tkaðka ;dËKsl Ys,amS"
l¾udka; Yd,d 29"
m%'hd'b' Wm fomd¾;fïka;=j"
Y%S ,xld ÿïßh fomd¾;fïka;=j"
r;au,dk'
0712519543
~ix~
ye¢kaùu
mDÓúfha nqoaêu;au Ôúhdjk ñksid úiska iuia; mDÓúh /ln,d
.; hq;=h' kuq;a tfyu fohla isÿfjñka ke;'
f,dal ixúOdk yd f,dal n,j;a rdcHhka úiska fï f,dalfha
ukqIH meje;au wdrËd lr fohs' fi!uH jQ ukqIH meje;aula we;s
lrhs lshd ys;=jdg tfyu fohla isÿfjñka ke;'
wd.ï YsIaG iïmkak ukqIH meje;aula we;s lsÍug odhl fjhs
lshd ys;=jdg tfyu fohla isÿfjñka ke;' ñksid úiska fuf;la
f.dv ke.+ YsIaG;ajh urd ouk wd.ñl l%shdldrlï jeä fjñka
we;'
f,dalhg fuf;la ìysjqfka rdcH kdhlhka wd.ñl kdhlhka
yd ;j;a cd;s" l=," f.da;% wdÈ kdhlhka h' fï wdldr lKavdhï
kdhlhka ukqIH meje;aug w¾nqo we;s lrkjd muKs' ukqIH meje;au
wdrËd lsÍug wiu;ah' tfyu Wjukdjla y÷kdf.k o ke;' ta ksid
±ka ukqIH meje;au wdrËd lr .ekSug yd Bg miqj fi!uHjQ ukqIH
meje;aula olajd hEug yels ukqIH meje;afï kdhlhka ìyslr
.ekSug wjYHh' ukqIH meje;afï kdhlhka ìysfjkúg rdcH
kdhlhka wd.ñl kdhlhka yd ;j;a úúO lKavdhï ksfhdackh
lrk kdhlhka Wjukd ke;' wd.ïj, we;s ldg;a fmdÿ jákdlï
f.!rjfhka ms<s.ksuq' kuq;a ñksfil=g ñksfila fjkia lrk foa
ukqIH meje;au i|yd Wjukd ke;'
rgla f,i tl;=jqfka m%dfoaYSh f.da;% lKavdhïh' tf,i wo
tl;= úh hq;af;a ish¨ rdcHh mDÓúh uõìu lrf.kh' ish¨ ck
j¾.hka tla ukqIH j¾.hla f,ih' ish¨ wd.ï ñksidf.a i;H
fj;h' ukqIH meje;aug ;¾ð; foa ;jÿrg;a úúO kï .;a wd.ï"
~x~
cd;Ska" ixialD;Ska f,i ck lKavdhï u.ska mj;ajdf.k hEug
lghq;= fkdl, hq;=h' tajd ldg;a fmdÿ f,i mj;ajdf.k hEu iqÿiqh'
tkï wm ljqre;a ñksiqkah' ta ksid wm lrk foa tlsfkld .efgk
wdldrhg fkdù iyfhda.h" ñ;%;ajh" iqkaor;ajh" Ôú; w¾:h"
jákdlu we;sfjk f,i ldg;a fmdÿ f,i lsÍuhs' hï ck j¾.hla
lrkak fhfok hï ixialD;sl W;aijhla th Tjqkaf.a w;S;
Wreuhla f,i muKla fkdfõ ukqIH j¾.hdf.a w;S; Wreuhla f,i
f.k isÿ lruq' wmg wjYH fn§ï ;=rka lr tla ukqIH j¾.hla
lsÍuh' tu.ska wfmaËd lrkafka ukqIH meje;aug ksjrÈ u. hEug
ndod fkdmeñKùuh' ñksiqkag yeu wd.ulu O¾uh Y%jkh lsÍug yd
lshùug bv myiqlï ,nd§u wjYHhs' ta w;r nqÿka jykafiaf.a O¾u
foaYkd wksjd¾hfhkau ;sîu fhda.Hh' tfyu lshkak fya;=j tu
O¾u foaYkd lshùfuka weiSfuka Tng wjfndaO fjkq we;'
mqoa.,hl=f.a Ôú; w¾:h jrod fkd.ekSu fjkqfjka wd.ï lsysmhl
O¾uh wid lshjd ne,Su iqÿiqh'
wd.ñl kdhlhska yd wd.ñl mQcljreka úiska fmdÿ
uyck;dj úúO wd.ñlhka f,i yd thska fldgila ;ukaf.a
wd.ñlhka f,i f.k j¾. jYfhka fn§ula we;sj olskak tmd'
fn§ula fjk f,i l%shdlrkak;a tmd' Wmka ñksidg ;ukaf.ka O¾u
foaYkd yer fjk;a lsisu n,mEulg hg;a lr.kak tmd' wOHd;auh
hkq ñksia is;l Y=oaO nj wdrËd lr .ekSu yd ÈhqKq lr .ekSuh' Bg
ydksfjk lsisu fohla fkdlsÍug wd.ï j.n,d .ekSu wjYHhs'
j¾;udk úYd, iudchg fkdfyd;a f,dalhg johla fjk wdldrhg
lghq;= lrkak tmd' ñksid wd.ñlhl= njg m;a lsÍu;a Bg miq wd.u
wirejl= ù wd.ñlhd ;r.hg ÿjk wiajhl= f,i Ndú;d
fkdlrkak' tfyu .ukl§ mqoa.,hdg ;u wOHd;añl ÈhqKqjla
we;slr .ekSug;a ukqIH meje;aug ys;lrj mj;skakj;a bv
~xi~
,efnkafka ke;' wka;sug wd.ñlhd wd.u fjkqfjka wdhqO w;g
.ekSug;a igkalrejl= ùug;a ukqIH >d;lhl= njg;a m;afõ' ±ka
Tjqka jerÈlrejkah' mQcljreka kdhlhka ksjrÈlrejkah'
fï wdldr jerÈ j,g f.dÿre fkdùu fjkqfjka ck;djo ;u
i;H fjkqfjka ;u ksjrÈ u. fjkqfjka ;u wd.fuka jxpdjla
fjkjdo lshd ks¾NS;j l,amkd lsÍu yd m%Yak lsÍu wjYHhs'
wOHd;añl foúhl= úYajdi lrk úg f.da;%sl foúhkao jd¾.sl
foúhkao hqoaOhg foúhkao uqo,a ire lrk foúhkao ;j;a fndfyda
jxpksl foújre ìysfjhs kï ish¨ foújre ke;s f,dalh ñksidg
hym;ah' wmg yeuodu foújrekaf.ka msysg m;ñka foújre
¨yqn¢kak neye' foúhka hkq we;a;la fkdfõ kï wm foújre wkqj
fn§ isàu;a foúhka fjkqfjka lrk foa;a Bg .kakd ld,h;a Okh;a
wmf;a hEulah' jvd;a ydksh foújre wkqj ñksiqka fn§ .egqï
we;slr .ekSuh' tu.ska tluq;= Yla;sh f.dv kef.kafka ke;slu yd
tlsfkld úkdYlr .ekSu ukqIH meje;afï úkdYhhs' ñksidf.a
fuf;la .uk;a u;= .uk;a ish,a, ;Skaÿ úh hq;af;a ñksia
ukiskauh'
hï wd.ï fN!;sl foaj,g ^rgj,a j,g" uq¿ f,dalhgu&
;DIaKù tajd Èkd .ekSug orejka iQodkï lrhs' th ukqIH Ôú; jxpd
lsÍulah' ukqIH meje;au i|yd Wjukd ke;s hqoaO le|ùulah'
;ukaf.a rfÜ ;ukaf.a mdvqfõ Ôj;ajqkd kï hqoaO u;=fjkafka keye'
wfkl=;a rgj,g f.dia tajdg ;DIaKù lghq;= lrkafka ldf.a
Wjukdjgo@ wo wd.ñlhd ;DIaKdfjka jo ú¢kafka w;S;fha
f.da;%slhkaf.a ys;aj, Wmka ;DIaKdj wd.ula jYfhka ìysùu ksidh'
tu.ska wd.ñlhdg i;H wOHd;auh wysñ fjkjd" yeuodu hqoaOh;a
iu. yd hqo udkisl;ajh iu. Ôj;a fjkak fjkjd' wd.ul
wdrËdjg O¾uh ;sfí' ^ksjrÈ O¾uhla we;sj ta O¾uhg wkqj
~xii~
Ôj;afjhs kï hqoaO u;=fjkafka ke;& ks¾ud;Dka lshk wdldrhg
wdrËdjg foúhka isà kï wd.fï wdrËdjg hqo lKavdhï l=ugo@
fjk;a wd.ïj,g Wjukd ke;s foaj,a tl wd.ulg Wjukd wehs@
wd.ï ìysfjkak l,ska isá fin,d wd.u ìysùfuka miq;a ìyslrhs
kï wd.ula jYfhka ,enQ mßj¾;kh YsIaG;ajhg w.hla fjkafka
fldfyduo@
wd.ï úiska ñksid ienE wOHd;añl b,lalj,g fhduq lsÍu
wjYHhs' fN!;sl b,lal fj; wd.ñlhd fhduq fkdl, hq;=h' tfia
lrhs kï th mQcljreka" ks¾ud;Dka" foúhka hk ldf. w;ska
isÿjqj;a ta yeu jerÈh' fï yeu ñksia is;sú,suh' foúhska bÈßm;a
lrk ´ku ;ekl jerÈ wruqKq yd ;j;a fndfyda jerÈ ;sìh yelsh'
ta ksid foúhka i|yka fjk ´ku ;ekl§ Nla;su;a ù yels,S ish,a,
ms<sf.k lghq;= lsÍfuka je,lS .eUqßka úuid ne,Su wjYHhs'
wd.ñl igkalrejka ìysùu hkq wd.ulg wdvïnrhla
fkdfõ' ,eÊcdjlah' Bg fya;=j ta ;=,ska fmkajkafka wd.fï O¾ufha
we;s ksirelu ksidh' mDÓúfha ukqIH Ôú;hla ùu kï >d;lhl=
fkdù >d;kh fkdù Ôj;a ùuhs' tys w¾:h ñksia ukfia w.hg
yßhk f,i Ôj;aùuh' tkï mqoa.,hd ksjrÈ ùu;a ukqIH meje;au
ksjrÈ lr .ekSu;a ñksid úiska lr.; hq;= njh' ta wkqj tl tl
kñka wd.ï ìyslrf.k ñksia j¾.hd fnodf.k tllg tlla
;¾ckhla fjk wdldrhg ñksid fhdod .ekSu ksjrÈ ùu wjYHhs' th
isoaO fjkafka ñksid Wmhd.kakd ±kqfuka Wiia ±kqug bv §fukah'
ta Wiia ±kqfuka ish¨ ñksiqka fmdaIKh ù Wiia lu N=la;s
ú£fukah' tfia fkdù ÿ¾j, ±kqula foaj Nla;sh fhdodf.k
iudc.; lsÍfuka ta ÿ¾j, nfjka ,efnk fkdÈhqKqlu" mSvd"
wiykh yeuod orkak fjkq we;' ta ksid wo uq¿ f,dalhgu ukqIH
uki hg;g .ekSu wjYHhs' ;j ÿrg;a foújrekag;a foújrekaf.a
~xiii~
wd.ï j,g;a ñksia meje;au ksire lsÍug;a úkdYh olajd f.k
hEug;a bv fkdfouq' fuh wd.ula úiska wd.ulg tfrys ùula
fkdfõ' mqoa.,hd úiska ksjrÈ wOHd;auh wjfndaO lrf.k wd.fï
we;s jd¾.sl nj f.da;%sl nj ysia nj jgydf.k tajd m%;sfËam
lsÍulah' ;ukag wysñl, ñksia uki wdmiq ,nd .ekSulah' ñksiqka
f.!rj lrkafka foúhkagh' kuq;a ÿla ú¢kafka ÿl ord.kafka ;u
ukih' ñksiqka ;u ukig f.!rj lrkak yqrejQjd kï uki Wiia
fohla Èkd fokak iu;a lshd is;=jd kï ñksia uki oYufhka oYuh
fyda bÈßhg hñka b,lalh ch.kakd nj iaÒrh'
f,dalfha úYd,u wd.ï fj,d ;sfhkafka rgj,a wdl%uKh l,
ñksiqkaf.a wd.ïh'
wd.ï úYd, lr .ekSug wd.ñlhka rgj,a wdl%uKh l, hq;=o@
fjk;a wd.ñlhkag ;Eys fnda. § ;ukaf.a wd.ug yrjdf.k
wd.u úYd, lr .; hq;=o@
wd.ñlhkag orejka jeäh yokak fmd<Ujd wd.ï úYd, lr.;
hq;=o@
fN!;slj fmdä fohla úYd, lr .ekSu wd.ul wOHd;añl
.uko@
wd.u úYd, lr.;a;du wd.ñlhdg ,efnk jdis fudkjdo@
by; ldrKd .ek fuf;la is;=jdg jvd .eUqßka ys;kak' Bg
miq wm m;aúh hq;= w.h fuf,ih'
wd.u m%udKfhka úYd, fjkak ´k lshk udkisl uÜgu miq
lrkak ´k'
lsisfjla flfrys ffjrh u;= fjk uÜgu myq lrkak ´k'
;j;a flkl= ;u u;fha msysgqùug n, lrkak fhduqfjk uÜgu
miqlrkak ´k'
~xiv~
foúhka bkakjd foúhkaf.a msysg fyda fjk;a n,j;l=f.a msysg
;ukag Wjukdhs lshk uÜgu myq lrkak ´k'
úIajhgu wdorh ysf;k yeug wkqlïmdj we;sfjk uÜgug
meñfKkak ´k'
ukfia .ukla we;' wd;au úuqla;sh uki úiskau ,nk fohla
lshd jegfyk ;ek ±lajdu uki ÈhqKqùu wjYHh'
ñksid f.õj Ôú;h;a ñksid olsk wkd.;h;a ñksia ukfia
.uka ud¾.hlah' foúhka uQ,sl lr.;a wd.ï j,ska fjkafka hq.hg
´k ±kqu w;miq lsÍulah' wd.ï mj;skak ñksid ;u wkd.;h
urdf.k wd.ï ìysjqka ;ek yeuod keje;S isáh hq;=o@ úh hq;af;a
wd.ï mej;Su fjkqfjka ñksid mej;Su fkdfõ' ld,h f.fjk nj
wd.ï ±k.; hq;=h' ta f.fjk ld,fhka ñksidg wi;H f.jd ±ñh
yels nj;a wd.ï f;areï .; hq;=h' wd.ï .kqfokqlrkafka uki
ÈhqKqfjk if;la iu. njo f;areï .; hq;=h' wd.ug mj;skak
foúfhla ´k Wkdg ñksidg mj;skak foúfhla Wjukd ke;' wo
wjYH ñksia j¾.hd úis/jd fkdouk ñksidf.a tl u.lah' ;u isf;a
ffjrh kQmojk meje;aulg yeu ñksidu leu;sh' ta ksid ffjrh
u;= lrk yd j¾Okh lrkak fya;=fjk ckjd¾.sl" wd.ï jd¾.sl
wdÈ ish¨ fn§ï rys; ùu wjYHhs' ukqIH meje;au ksjrÈ ùug
mqoa.,hdf.a wNHka;rh ye§u wksjd¾hh Wjukdjlah' wNHka;rh
ye§u fjkqfjka ndysrh ye§u;a wksjd¾hh Wjukdjlah' tkï
wd.ula fN!;sl f,dalhg ;DIaKdù ta i|yd wd.ñlhdf.a wNHka;rh
¥IKh lr wdl%uKhl= njg m;alrhs kï ta wd.u msßisÿ ùu wjYHhs'
wd.ula ìysfjkafka keje; finf,la ìyslsÍug fkdfõ' mqoa.,hdf.a
wNHka;rh;a Bg n,mdk ndysrh;a hk fome;af;kau we;s jerÈ
ksjrÈ lr .ekSfuka ukqIH meje;au hym;a lr.; yelsh'
~xv~
ukqIH meje;afï wdrËdj hkqfjka foúhka yd m%pKav;ajh
hk fol bj;aúh hq;=h' ta foflka jHdma; jQ wd.ï ;uka fuf;la
meñKsfha wOHd;añl lshd wOHd;añl fkdjQ jd¾.sl .ukla nj
wjfndaO lr.ekSu wjYHhs' ;uka fuf;la meñKsfha fiiq ñksiqka
ßojñka yd ;u wd.ñlhka m%{a{djg m;a fkdlrñka fin¨ka njg
m;a lrñka nj f;areï .; hq;=h' ;u wd.ñlhkao we;=¿ iuia;
ukqIH j¾.hdgu w¾:hla ùu i|yd flÈkl fyda isg yeu
wd.ñlhl=u m%{a{d ud¾.fha .uka l,hq;= nj yeu wd.ulau
wjfndaO lr .ekSu wjYHhs' ñksidf.a wOHd;añl .uko ñksid
weúokjd jdf.a ñksia mshjr j,ska hd hq;= .uklah' tkï lreKq ±k
wjfndaO lrf.k ksjrÈ j. ;yjqre lrf.k lsisfjl=g whym;la
ke;s ldg;a hym;a tla mshjrla bÈßhg .uka lsÍuh' ta mshjf¾ isg
fmr wdldrhgu ish,a, hym;a lshd ;j bÈß mshjrla ;eîuh'
miqlrk mshjf¾ fodai miq lrk nqoaê uÜgug wh;ah' th y÷kd.;
yelafla nqoaêfha bÈß mshjrg hEfukah' tkï wm miqlrk mshjf¾
ksjrÈlu wod, ta mshjrguhs' th wog ksjrÈ lshd iaÓr ke;' wd.u
fjkqfjka hqoaO lr ñh hEu foúhka <Õg hEula lshd lsisfjla lshk
ksid ms<sf.k úYajdilrf.k ;uka fkdokakd .ukla hEu wo ñksia
ukig wod, ke;' tajd w;S;fha jd¾.sl nj ±älr.;a hq.hl
nqoaêuÜgug wh;a ksjrÈ lulah' kuq;a wo tfyu fkdfõ' tajd ñksia
uki fkdu. hjk jd¾.sl m%ldYkh' tfyu m%ldY ndr .ekSfuka
hqoaO j,ska ñfokak ,efnkafka ke;' w;S;fha nqoaêu;alug wh;a foa
wo nqoaêu;alug fkd.e,fma' w;S;fha f.da;%hg WjukdjQ foa wo
ukqIH meje;aug úI fohla fjhs kï th w;S;fhka j¾;udkhg
fkdf.kd hq;=h' wOHd;añl w.hka .ek jegySula fkdjQ w;S; ñksid
f.da;% w;r m%Yak f,a j,ska ^.egqï& úi|df.k we;' kuq;a wOHd;añl
w.hka .ek jegySula we;s ñksiqka f.da;%sl fyda jd¾.sl .;s
~xvi~
mj;ajdf.k hEula ke;' Tjqka úYajhgu wdorh lr úYajh ;rï
udkisl iqjhla ú¢kak W;aidy .kS'
w;S;fha bmÿKq ñksfila ;u f.da;%hg f,ka.;=j f.da;%fha
meje;au Wfoid l,amkdlr hï ie,eiaula f.dvk.df.k ta wkqj
;u b,lalh imqrd .ekSug yels foúflkl= ks¾udKh lrf.k
wd.ï ks¾ud;Dka flkl= njg m;aù wd.ñlhkaf.a ys;aj, N+ñ
;DIaKdj yd msßia ;DIaKdj we;s lr Tjqka u.ska f.da;%h jHdma; lr
.ekSug ls%hdlsÍu wOHd;añl fkdfõ' wOHd;auh fydhk ñksiqka
/jàulah' wo f,dalhg iduhla ke;af;a tjeks ÿ¾j, ;eka ksidh'
tu wd.ñlhka ndysr wd.ï iu. hqo jÈkak yd fjk;a foaYhka
wdl%uKh lrkak ks¾NS;h' kuq;a ;ukaf.a wd.fï wNHka;rh úuid
n,kak" m%Yak lrkak ks¾NS; lula ke;' tkï ;uka w.u Èkùug
lemfjkak leu;s kuq;a ;ukag fjkafka l=ulao@ wd.ï úiska ;uka
rjgd m%fhdackhg f.k ;ukaf.ka whq;= jevf.k ;uka mjqldrfhl=
lr ;u wd;au .uk wirK lr oukjd fkdfõo lshd úuid n,kak
±kqula Tjqkag ke;' wd.fuka m%Yak lrkak wjirhlao ke;skï tjka
wd.ula woykak ùu jy,aluls' wd.u ksid ñksfil=g ksoyfia
ys;kak ke;s lu;a" Wiia is;sú,s Wmojdf.k Wiia Ôú;hlg yd
Wiia ukqIH meje;aulg hkak fkd,eîu;a jy,aluls' msßñkag
hg;aù .eyekqkag Ôj;a fjkak ùu;a .eyekq msßñ fof.d,a,gu
wd.ul kS;sj,g hg;aù Ôj;afjkak ùu;a jy,aluls' fuys we;s
f,dl=u w,dNh fï jy,alu ukqIH meje;aug ;¾ckhla ùuh'
fjk;a wd.ñlhka wúwdhqo w;ayer m%{a{dfõ ksï j,¨ m,,a lr
.ksñka wd;au úuqla;sh .ek ksjrÈj wjfndaOlr .kak W;aidy lrk
úg tl wd.ula fN!;sl f,dalhg ;DIaKù lghq;= lsÍu ukqIH u.
wdmiq .uka lrjkak fya;=jlah' hqoaOhg uq, mqrkafka Tjqkah'
ïf,aÉp;ajh je,| .kafka Tjqkah' ukqIH meje;aug ;¾ckh Tjqkah'
~xvii~
hfula ;ukaf.a wd.ug ±äf,i Nla;su;a ù Bg iSud jqfkd;a ñksid
ÈhqKqj ,nk l%u ;=fkkau Tyq ÈhqKqj fkd,nhs' m,uq tl
wd;aufhka wd;auhg /f.k tk ú{a{dkh u;= fkdùu" fol fï
olajd f,dalfha mj;sk ±kqu tl;= lr.ekSula ke;' ;u mrmqfrka
±kqu ,nd .;a;;a ta mrmqro wd.ug Nla;su;aù w;S;fha keje;S we;s
ksid ;ukag ,efnkafka uE;g meñKs ±kqula fkdfõ' ÿr w;S;hl
kej;=kq ±kqulah' ;=kajekak wd.ug Nla;su;a jQ úg w¨;a Wjukdjla
u;=fkdfõ' ta ksid w¨;a l,amkdjla ke;' ta ksid w¨;a ±kqu Wmojd
.ekSula ke;' fï wkqj wd.ula weoySu wjOdkï iy.; fohlah'
fudlo ;ukag fkdÈhqKq wd.ula woykak jqfKd;a thska .e,ùug
yelshdj ,efnkafka ke;' wd.ug ´k wdldrhg ;ukaf.a T¨j
yefokjd' Bg miqj wd.ug ´k wdldrhg ;uka jev lrkjd' ndysr
wh ;ukag wd.ñl wka;jdÈfhla lshkjd' kuq;a ;uka lr we;af;a
;ukaf.a wd.ug wiSñ;j wdorh lsÍuh' wd.u fjkqfjka Èú fkd;ld
jev lsÍuh' hqoaO lsÍuh' y;=rka ueÍuh' fï ld¾hhka wd.u foaYkd
lrk wdldrhg foúhka ,Õ bm§ug fya;=jlah' kuq;a foúhka we;=
fï ish,a,u we;a;la fkdfõ' ñksia ukfia ÈhqKqj;a iu. w;S;fha
je,,S hd hq;=j ;snQ nd, ksIamdokhla muKs' kuq;a ukfia ÈhqKqùu
je,lS ksIamdokfha wdhqI Èlaù we;' ta ksid ukqIH meje;afï wdhqI
fldg úh yelsh' ñksidg jrÈkafka we;a;la f,i ms<s.kak lreKq
ke;sj foúhka we;a;la lshd Ndr.;a ;ek isgh' wd.ï foúhka uQ,sl
lr.;a ksid wd.fuka ñksiqkag jrolaù miqj th bj;alrkak ´k
jqj;a foúhkaf.a mKsúvhla ksid th bj;alrkak fkdyelsj we;' ta
ksid foúhka uQ,sl lr.;a wd.ïj,g bkak ;ekg jvd ÈhqKqjla
w;alr .ekSug yelshdjla ke;' wd.fï ÿ¾j, ;eka y÷kd.;a;;a tajd
bj;a lrkak neye' wd.ñlhkag tajd ord.kak isoaO fjhs' yeu
fndrejlau yeu wid¾:l lulau yeu o~qjulau yeu ÿllau yeu
~xviii~
wiykhlau wd.ñlhdg ord.kak fjhs' wd.fï we;s ÿ¾j,lï j,g
wd.ï ìyslrmq whg ±ka fodia lSfuka M,la ke;' ukqIH meje;afï
wdrËdj fjkqfjka fodai ksjrÈ lrkak bv ,efnkjd kï ta
fyd|gu m%udKj;ah' ukqIH >d;k lrñka rgj,a wdl%uKh lrñka
wd.ula jHdma; lrkjd kï th wOHd;añl fkdfõ' ta jf.au rglg
ixl%uKh ù uq,ajdiskaf.a wkqlïmdj Wmldrh iyfhda.h ,en ;u
j¾.hd úYd, lrf.k Bg miq uq,a jdiSka hg;a lr iaj wd.ñl rgla
lr .ekSu;a wOHd;añl fkdfõ' ta jdf.au wfkla ksldhg wh;a rgla
;u ksldhg .ekSug jEhï lsÍu;a wOHd;añl fkdfõ' fï ish,a,u
wh;a fjkafka jd¾.sl jHdma;sh i|ydh' th whs;s w;S; kqÈhqKq
hq.hgh' ñksid ukiska ÈhqKqj ,nk úg ck j¾. yd jd¾.sl wd.ï
.;ùfuka je,lS ñksidf.a i;H wOHd;añl ÈhqKqj we;slr .ekSug
Wkkaÿ ùu wjYHhs' túg ñksidf.a wdrËdj;a i;=g;a wOHd;añl
iqjh;a ú¢h yelsh' tl ck j¾.hlg tl wd.ulg wdorh lrkjdg
jvd uq¿ ukqIH j¾.hdgu wdorh lsÍu by, wOHd;añl iqjhlah'
ish¨ i;ajhkagu uq¿ úIajhgu wdorh lsÍu Bg;a jvd wOHd;añl
iqjhlah'
wd.ï ckj¾. f,ig m;aùu ksid wd.ï f,i f,djg ìysjqKq
±kqu ieug me;sr hEula ù ke;' ta ksid my, w.hl wd.ïj,g Wiia
wd.ñl ±kqu wysñ ù we;' tys úmdlh wo f,dalhgu orkak isoaO ù
we;'
m%{a{djka;hska l%shd;aul úhhq;= wjêhl tfia fkdlr ysáfhd;a
iuia; ukqIH meje;au ì|jefgkjd'
foaj úYajdih ksid m%{a{djka; fkdjQ foaj Nla;sl kdhlhkag
ukqIH meje;afï kdhl;ajh ,enqfkd;a ta;a ukqIH meje;au ì|
jefgkjd'
~xix~
Tjqka úiska ñksiqkaf.a m%Yakj,g foúhka u.ska id¾:l
W;a;r ,nd fokjd kï Tjqkaf.a kdhl;ajh ms<s.ekSu fhda.Hhs'
kuq;a fjkafka m%Yak f.dv.eiSu muKla kï ta wh bj;aù
m%{a{djka;hskag bv§u wjYHhs'
wd.ñl kdhlhka hkq ir, lreKla fkdfõ' úYd,
j.lSulah' ;reKhska wd.ñl igkalrejka fjkjd kï tys jro
we;af;a wd.ï j, O¾ufha yd wd.ñl kdhlhkaf.ah' wd.ñl
kdhlhka tajdg W;a;r fidhd fkd.kakjdkï Bg iqÿiq l%ufõohlska
ñksiqka wdrËd lr.kak fjkjd' ukqIH meje;afï kdhlhka
ìysfjkafka tf,ih'
ukqIH meje;afï kdhlhka hkq f,dalfha fuf;la we;s
Wiiau {dkfhka bÈß ukqIH meje;au f.k hEuh' t;k§ wd.ïj,
yd bka ndysr jákdu ±kqug yd j¾;udk ñksid Wmojd fhdackdlrk
Wiiau ±kqug bv ,efnkjd' .=ma; foam,j,g yd ta ksid kdhlhka jQ
whg bv ,efnkafka tajd u.ska m%dfhda.slj f,dalh iqjm;alr
fmkakqfjd;ah' wd.ï ksid w;S;h mqrd fldaá m%fldaá .dKla ck
>d;k isoaO ù we;' kuq;a u;=jg tf,i úh hq;= ke;' wd.ï kñka
weÕs,a,la lmkakj;a bv fkd§ug lghq;= lsÍu ly iq<fÕa
n,dfmdfrd;a;=jhs' ly iq<Õ W;aidy .kafka ukqIH meje;afu
id¾:l;ajh fjkqfjka Wjukd 100% ±kqu fldfyka fyda tl;=lr
.kakh' tl wd.ul ±kqfuka muKla ukqIH meje;au id¾:l
lr.kak wruqKq lrf.k ke;' ta jf.au tl tl wd.ug Wjukd
wdldrhg ñksia j¾.hd fjkiaj Ndú;d lrkak §ug;a ly iq<Õ
tlÕ ke;' tfyu úh hq;=kï Bg idOdrK fya;= ;sîu wjYHhs' wd.ï
fuf;la lf,a mQcljrekq;a fjkia we֕ we|f.k wmsg;a fjkia
we÷ï wkaojd wm wd.udkql+,j Ôj;afjkafka keye lshd jro wmgu
mejÍuh' wm wo wd.ïj,ska wyk m%Yakh mQcljreka fjkia we÷ï
~xx~
we|f.k wmg;a fjkia we÷ï wekaÿfõ wehs@ fï we÷ïj,g háka
bkak we;a; ñksidg we;a; wd.ula ;j ÿrg;a wysñ lsÍu idOdrKo@
ñksiqka fyñka fyñka f.dv ke.+ ish,a, ksfïIhlska úkdYlr ouhs'
fndaïnj,ska fjä;eîïj,ka lmdfldgd ±óï u.ska tljr ñksiqka
ish oyia .Kkska >d;kh lrhs' fya;=j wd.ï w;r .egqïh' fjkia
we÷ï weka|ùfï m%;sM,h tf,ih' fï .eg¨ w;S;fha fkdúi÷kq
ksid j¾;udkfha .egqïh' j¾;udkfha fkdúi÷fjd;a wkd.;fha;a
.egqïh' .eg¨jla .eg¨jla f,iu yeu ld,hgu wrka hkjd kï th
ñksia ukfia woËlulah' w;S;fha ñksia ukfia woË ùu fkdÈhqKq
luhs' j¾;udkfha ñksia uki woË ùu fkdÈhqKqlu fkdfõ'
Wjukdjla ke;sluh' hq.fha hq;=lu meyer yeÍulah' ñksid úiska
hq.fha udkisl ÈhqKqj Ndú;d fkdlsÍu;a hq.fha oË;d u;=lr
fkd.ekSu;a hq.fha hq;=lï meyer yeÍu;a ksid t<fUk wkd.;h
mßydkshg m;aùu wksjd¾hhs' ñksid ;uka woyk wd.ug wdorh
f.!rjh lrkakd fia ;uka Ôj;afjk hq.hg;a wdorh f.!rjh lsÍu
wjYHhs' fudlo ;uka woykafka ÿ¾j, wd.ula kï ;ud fmdaIKh
úh hq;= fjkafka ;ud Ôj;afjk hq.fha fiiq ±kqfukah' wd.fuka
fyda hq.fhka udkisl ÈhqKqj we;slr .ekSu iEu mqoa.,lhl=gu
wksjd¾hfhkau Wjukd fohlah' th ;u Ôú; ld,hg;a u;= iir
.ukg;a w¾:hla we;s lrhs' j¾;udk wd.ñl mQcljreka hq.fha
myiqlï m%fhdackhg .ksñka fjk;a wd.ï bf.k .kS' jeo.;a mdvï
;u Ôú;hg tl;=lr .kS' kuq;a ;u .sys ck;djg fjk;a wd.ï
b.ekaùu ;u wd.ñl lghq;a;la fkdjk ksid thska je,flhs' .sys
ck;dj fï ;;a;ajh jgydf.k ;ukq;a f,dfõ by<u wOHd;añl
±kqu ;u Ôú;hg tl;=lr .ekSug Wkkaÿ ùu wjYHhs' fudlo
Ôú;fha§ woyk wd.u ;uka lKavdhï idudðlhl= njg m;alrhs'
kuq;a mqoa.,hdg iir mqrdu we;af;a ;ks .uklah' fï Ôú;fha§ yuqjQ
~xxi~
wh u;= yuq ùug;a fkdùug;a mq jk' l=uk ;;a;ajfhka yuqfjhso@
Tjqkaf.ka ;ukag Wmldrhla fjhso@ ;uka Tjqkag Wmldr l<hq;=
fjhso@ lsj fkdyelsh' ta ksid ;uka ,enQ ukqIH Ôú;fha§ uq
úIjhgu wdorh lr úIajhgu Wmldr ù úIajfha we;s by,u
wOHd;añl ±kqfuka fmdaIKh ù ;u ukiska tajd ;j;a ÈhqKq
lr.ekSu wjYHhs' ;uka tl wd.ulg iSud jqfkd;a ta wd.u;a id¾:l
fkdjQ ks¾ud;Dka flfkl=f.a kï ;ukag id¾:l ùug bv
,efnkafka ke;'
ukqIH meje;afï wdrËdj fjkqfjka mqoa., Ôú;h jerÈ
;ekska ksjrÈ ;ekg fhduq lsÍu fjkqfjka iuia; ukqIH j¾.hd tl
i;Hlg fhduqlr .ekSu fjkqfjka hq.fha we;s .eg¨ u;= hq.hg
fkdheùu fjkqfjka bÈß jir 20 g fuyd§ uq f,dalfhkau hqoaO
;=rka lsÍu fjkqfjka ly iq<Õ jev igyka lsysmhlau fhdackd
lrhs' thska tlla wd.ïj, ksjrÈ;djh msßËSug;a ukqIH meje;au
fjkqfjka jvd;a iqÿiq O¾uh ms<sfj,g wd.ï fm,.iajd .ekSu;a
wfmaËd lrhs' iEu ñksfil=gu Wjukd i;Hhs' ñ;Hdj Wjukd
lsisfjla ke;' kuq;a ñksid ;ukaf.a wd.ug i;Hhs lshkak Wkkaÿhs'
i;H fydhkak Wkkaÿj ySkh' j¾;udk ñksid f.!rj lrk
jeäfokl=f.ka i;Hhs lshd ;du;a jeäfhka ,efnkafka meyeÈ,sj
ms<s.; yels i;Hla fkdfõ' ñ;Hdj lshd ±fkk foaj,ah' kuq;a .=ma;
foa ms<sn|j ±kqfuka yhshla ke;s ksid m%;sfËam lrkak ysf;a yhshla
ke;' wd.u l=ula jqj;a f,dfõ nyq;rhla bkafka fï udkisl
uÜgfïh' .=ma; foa mrmqfrka mrmqrg meñKs ksid j¾;udk mrmqrg;a
Wreu ù we;' w;S;fhka .=ma; f,i fkdù ,enqKq yeu fohlau ;u
myiqj fjkqfjka jeä ÿrg ÈhqKq lr.kak iu;aù we;' kuq;a
w;S;fhka úúO kï .;a foújre iu. meñKs úúO kï .;a wd.ï
w;r iqyo;ajhla ke;slu yd .egqï we;slr .ekSu" je,lsh yelafla
~xxii~
l=uk wdldrhlg lghq;= lsÍfukao lshd §¾>j l,amkd lsÍfuka
jgyd .kak yels jqfKa .=ma; foújre úYajdi lsÍfuka ñksiqkag
fjk fyd|g jvd krlla fjk njh' ñksia ukig fkdf;afrk foa
iu. meje;au ñksidg ysñlr.; yelsj ;snQ fndfyda foa je,lS
we;snj jegysks' iduh" iyÔjkh" tluq;=lu f.dv ke.Su wd§
fndfyda w,dn isoaO ù we;' neyer l,hq;= fndfyda jerÈ ;du;a neyer
lrodkak fkdyelsù we;' fï fmd; W;aidy .kafka f,dalfha
u;=fjk .eg¨ ksjrÈj y÷kd.kak;a tajdg l,amj;sk id¾:l W;a;r
y÷kd.kak;ah' w¾nqo we;s fkdfjk f,dalhla ìys lsÍu fjkqfjka
Bg iqÿiq udkisl;ajh f.dv ke.Sug;a th l, yels m%{a{djka;hkag
f,dalh ndr §ug;ah'
,xldfõ ckjd¾.sl m%Yak foaYmd,k m%Yak fjku l;d
lrkak Wjukdjla ke;' tajd f,dafla m%Yakj,ska ì|lah' ke;skï
ukqIH meje;afï fkdúi÷Kq wrqíoj, ;j;a wxY=jlah' ,xldfõ
j¾;udkfha we;s foaYmd,k mßirh ukqIH meje;au iqjodhl lsÍug
hk uf.a wdrïNh .ekSug iqÿiqh' fï fmd; blauka lf,a ta
fya;=fjkah' ly iq<Õ tl fmdf;ka Y%S ,xld ukqIH cd;sl fldäh;a
ly iq<Õ fol fmdf;ka ly iq<Õ md,k l%uhla fhdackd lr we;'
Y%S ,xld ukqIH cd;sl fldäfhka ud ck j¾.hla" wd.ula fyda
wd.ñl ck;djla bÈßm;a fkdlrk nj u;la lrñ' ta u.ska bÈßm;a
lrkafka ukqIH j¾.hdg fmdÿ jQ w¾:hlah' th n,y;aldrfhka fyda
m%fhda.fhka msysgqùug ud W;aidy fkd.ksñ' Bg jvd Wiia w.hl
w¾:hla we;akï bÈßm;a lrk f,i f,dalfha ;sfnk iEu wd.ulskau
b,a,d isáñ' ukqIH j¾.hd úúO ck j¾. úúO wd.ï úúO rgj,a yd
;j;a úúO;ajhka orkak hEu ukqIH meje;au wkdrËs; ùug
fya;=jlah' tfyu úúO;ajhla ±Íu mqoa.,hl=g wjYH fohla fkdfõ'
wkjYH fohla <Õ ;ndf.k ;ukao fiiq who jo ú£ulah' ñksid
~xxiii~
ÈhqKqj ,eìh hq;af;a wmyiqj neyerlr myiqj ,xlr .ekSugh'
jákdfoa ,en ysia foa w;a yeÍugh' wdorh ,xlr ffjrh neyer
lsÍugh' tfia fkdlr fkdjákd foa /l.kak ffjrh ßoùfuka
m<s.ekSfuka ch .kak wkqkaf.a foa Wÿrd .kak jxpdfjka .kak
ÈhqKqj Ndú;d lf,d;a mqoa.,hl=g wOHd;añl iqjh lshk foa
y÷kd.kak ,efnkafka ke;' wdrËd fjkafk;a ke;' wOHd;añl
iqjh hkq fjk;a if;l= fkd,nk fohlah' ñksidg hï nqoaê
;,hlg meñKshdg miq y÷kd.kak ,efnk fohlah' ta fjkqfjka
ukqIH j¾.hd ;=, fjk;a úúO;ajhla fkdolsk ukqIH iajNdjh
olsk nqoaê uÜgugu meñKSu wjYHhs' isxy, wïud flkl= fou,
wïud flkl= uqia,sï wïud flkl= n¾.¾ wïu flkl= fjkia we÷ï
wekao;a fjkia l;d lSj;a Tjqka flrys iudk wdorhla bm§u
wOHd;añlh' mshjrekao <uhskao ;reK ;reKshka flfryso jYfhka
iuia; ukqIH j¾.hd flrys iudk wdorhla bm§u wOHd;añl ÈhqKqj
,eîfï wdrïNhhs' ñksia ukfia ksjrÈ l,amkdjhs' ñksid
y÷kd.kakd ksjrÈ .uka u.hs' Bg bv j,lk fjkia we÷ï wkaojk
ñksid flkl=g flkl= fjkia lsÍug lrk yeu fohlau
wOHd;auhg fuyd foaj,ah'
ñksid wkdrËs; ;efka isg wdrËs; ;ekg taug" iekiqu
ke;s ;efka isg iekiqu we;s ;ekg taug jerÈ wOHd;aufha isg
ksjrÈ wOHd;auhg taug;a ta ta ;ekg wjYH ksjrÈ ±kqfuka
fmdaIKh ùu wjYHhs' fï fmdf;a wruqK ta fjkqfjka Wmldr ùuh'
ñksiqka foaYmd,kfha we;s jerÈ olsñka ksjrÈlr fkdf.k
nqla;s ú§kï ñksidg B.djg nqla;s ú¢kak fjkafka ta jerÈ j¾Okh
ù oreKq jerÈj,gh' wd.ï weoys,af,ao tf,fih' ñksiqka wd.ïj,
we;s jerÈ olsñka we;s .=ma; foaj,a j, we;a; ke;a; ±k.kak Wkkaÿ
fkdù ta wdldrfhka ms<sf.k woyf.k l,af.jk úg ta foaj, jerÈ
~xxiv~
;j ;j;a j¾Okh ù yd we;s .=ma; ;ekaj,ska ñksiqka wfmaËd
fkdl<foa ìysù yd we;s úYajdi krl me;a;g úlD;sù ñksidg nqla;s
ú¢kak isoaOfjhs' fujeks jerÈ j,ska ú¢kak fjk mSvd lror j,ska
ñ§ug kï ñksid jgd we;s yeufoau ieuf.a l,amkdfjka ksjrÈ lr
.ekSug;a Wiia ;;a;ajhg m;a lr .ekSu;a wjYHhs' .=ma;foa tf,iu
.=ma; f,ig mj;skak bv fkd§ tajd ienEjg ±k.kak fyda .=ma; nj
;=,ska krl fohla ìysùug we;s bvlv jid ±óu wjYHhs' ñksid
Wiia ÈhqKq fohla fjkqfjka uki fjfyiqfjd;a ta foa fndfydu
fyñka fyda bgqfjhs' ñksid we;sfoa Wiia ksjrÈ i;Hhs lshd je|f.k
hd{a{d lrf.k Nla;su;aù isàfuka ñksia ukig Wiialu ÈhqKqj
,nkak ,efnkafka keye' my; ldrKd .ek uola l,amkd lrkak'
wd.u jákjd kï wd.u kñka w;a md f., lmdodk ñksiqka
ìysfjkafka wehs@ ;u rfÜ fjfik fjk;a ksldhl l=vd ck
m%udKhla ^f.da;%hla& iuQ, >d;kh lrkafka wehs@ wd.ul u.
wOHd;añlh' w;a md" f., lmd ±óu wOHd;añl fjkafka fldfyduo@
f,hg f,h f,i m<s.ekSu ;=,ska ;ukq;a >d;lhl= fyda >d;khlg
wkqn, fokafkla fjkjd' túg Tyqg ysñ uki m%pKavh' kuq;a
iudj§ ke;skï tu ld¾hh rdcH md,khg wh;a ksid ;uka ueÈy;a
fkdù isáhd kï ;u ukfia m%pKav nj b;sß fjkafka ke;' th
udkisl ÈhqKqj ,eîug ndOd ke;slr .ekSulah' iudj § ;snqKd kï
ta Wiia is; ukfia B.dj Wiia mshjrg /l=,lah' wmdroldrhl=
jYfhka y÷kajd fyd| ñksfil= jxpkslj >d;kh lf,d;a tfia
lrkafka wd.ñl kdhlhl= fyda rdcH kdhlhl= f.a u;h wkqj kï
Tjqka l, jrog o~qjï fokafka ljqo@ tfia o~qjï Èh yels Bg by,
n,jf;la ke;skï tjeks widOdrKlï j,ska ck;dj wdrËd
fjkafka fldfyduo@ rgl Okh idOdrKj fn§ fkdhkjd kï
md,kfha ÿ¾j,lï fyda ÿIaGlï ksid ÿmam;=ka ìysfjhs kï
~xxv~
Tjqkaf.ka fydfrla ìysfjhs kï ta fydrdf.a w; lmd ±uqfjd;a th
fydrdg muKla fjk w,dNhla fkdfõ' rgla hkq ñksiqkaf.a w;a md"
ysiaj,ah' b;sx fïjd wvqùu yd wvqjQ whf.a nr wfkla whg orkak
ùu rgg w,dn follah' fï foaj,a ±kg wjqreÿ ;=kaodylg ydrodylg
Wv foaj,ah' fïjd /l .ekSfuka ñksiqkag wysñ fjkafka Wiia
±lauh' Wiia iudchlah'
ukqIH meje;au wd.ïj,g wh;a ke;' wd.ulg wh;a ñksfila
ke;' wd.ïj,g Wjukd wdldrhg ukqIH meje;au úh hq;= ke;'
wd.ï ks¾ud;Dka,d fyda foújre ukqIH meje;aug wod,d ke;'
foúhka hkq wo f;lau ysia fldgqjlah' fï ysia fldgqjg ienE
w.hla fokak fuf;la lsisfjla iu;a ke;' fï ysia fldgqj we;a;la
lrkak lshk fndrej, fl<jrla keye' fï fndre lSuhs weySuhs fï
ysia fldgqjg odf.k we;s úúO kuq;a ksid ñksiqka fudavfjkjd
.efgkjd urd.kakjd ukqIH meje;aug fï uÜgu myqlrkak ;du
fkdyelsù we;' wd.ï ìysjqKq ;ek isg wo f;lau ukqIH meje;au
tl ;ek m,afjkjd' wo fjkúg wd.ï f,an,fhka ñksiqkaf.a fn,a,
lmkjd' mkmsáka ñksiqka .sks ;shkjd' wd.ul fl,jr m%;sM,h
tf,i kï bÈßfhaÈ wfkla wd.ïo tjeks fl,jrla olajd .uka lrhs
kï fï f,dalfha ukqIH meje;aula b;sßfjhso@ ukqIH >d;lhkag
wo ;%ia;jd§ka lshd M,la ke;' úh hq;af;a tjekakla ìysùug bv ye¥
wd.ïj, we;s jerÈ foaYkd bj;a lsÍuh' jerÈ Ndú;hka neyer
lsÍuh' f.da;%hlg rgla whs;slr .kak rgj,a folla whs;s lr.kak
uq¿ f,daflu whs;s lr.kak b,lalhla ;sîu f.da;%sl udkisl;ajh
lshd is;sh yelsh' kuq;a wd.ula ìysù wd.ñlhdg tjeks b,lalhla
ÿkafkd;a th mqoa.,hdg lrk fødays lulah' wOHd;añl lshd mqoa.,hd
jd¾.sl Èidjg fhduqlsÍulah' ukqIH meje;au YsIaG;ajhg hEu
~xxvi~
je,elaùulah' wkdrËs; lsÍulah' f.da;%sl;ajfhka ñfokak
fkd§ulah'
wykak olskak ,efnka fo f.jkak ù we;s Ôú;h .kqfokq
lrkak we;s f,dalh óg jvd fyd| jqfkd;a fyd|h' ta fjkqfjka
fudl=;a fkdlr is;sú,af,a muKla ysáfhd;a fjk fyd|la ke;'
iqmqreÿ fohska Tíng fkd.sfhd;a ta;a fjk fyd|la ke;' bkak ;ek
b|ka we;s foag jvd mqxÑ fyda fyd| fohla lf,d;a m%;sM,h fyd|
fjkjd we;' f,dl= fyd|la lf,d;a m%;sM,h f,dl= fyd|la fjkq
we;' f,daflu ieflka ìfhka fkdi;=fgka bkak ksid f,dl=
fyd|la lf,d;a f,daflgu iekis,a,la ,efnkq we;' wmsg lrkak
neß fohla keye' wms ñksiaiqfka' w;S; ñksiaiq wd.ñ ìysl,d' tu.ska
úYd, ck úúO;ajhka m%udKhla iSñ; m%udKhla olajd wvql,d' wo
wmg lrkak we;af;a ta iSñ; m%udKh tl i;Hla u.ska tla ukqIH
j¾.hlg m;a lsÍuh' ta ukqIH j¾.hg mDÓúh uõìu lsÍuh'
mDÓúhg tl md,k l%uhla f.k tauh' ta md,k l%uhg iuia;
mDÓúhu /ln,d .ekSu whs;sh' ly iq<Õ md,k l%uh u.ska Bg iqÿiq
md,lhka ìyslrkq we;'
ñksiqkaf.a wo m%d¾:kh yd W;aidyh ;u wd.u ;u cd;sh ;u
rg Èkjd i;=áka Ôj;a ùuh' ta W;aidyh fuf;la ±rej;a tfyu
i;=áka Ôj;aùula ;ju ,eî ke;' u;=jg;a tf,ih' Bg fya;=j Èksh
fkdyels foa u.ska Èkkak W;aidy lsÍuh' wd.ulg ;j;a wd.ula"
cd;shlg ;j;a cd;shla" rglg ;j;a rgla hg;a fjkak leue;s ke;'
ta ksid i;=áka Ôj;aùug kï ñksia j¾.hdf.a i;H" ksjrÈu md,kh
yd iuia; mDÓúhgu wdorKSh Ôj;a ùula wjYHhs' fï olajd taug wo
ñksid ;u uki ksjrÈ f¾Ldfõ msysgqjdf.k ÈhqKqj ,eîu wjYHhs'
ta fjkqfjka ñksiqka wd.ï weoySu fkdfõ' l, hq;af;a ;uka
ffokslj Ndú;d lrk uki ±kqfuka m,,a lr .ekSuh' ta
~xxvii~
fjkqfjka wd.ï je,|.ekSu fkdfõ úh hq;af;a wd.ïj, jákd O¾u
lreKq muKla ;u isf;a ordf.k ta wkqj Ôj;a ùuhs' wd.ula je,|
.;af;d;a wd.fï we;s fyd| krl" yß jerÈ" meyeÈ,s wmyeÈ,s" we;a;
fndrej wdÈ ish,a,u ndr .kakg isoaO fjhs' th jer§ug fya;=jlah'
ñksiqka lrk mõ j,g iudj fokak yels foúhl= fyda
lsisfjla ke;' ñksiqka >d;kh lrkakdg Wiiaùï ,efnkafka fï
f,dalfha§ muKh' i;H we;s ke;s yeu wd.ulu mQcljre ñksiqkag
jroaojkjd' ta je/oaoùï iuia; ukqIH meje;au úkdYh olajd fhduq
lrjhs' f.da;%sl ±laul isáñka wd.ï ìysùuhs foaYkd ùuhs ksidjQ
jerÈ wo jerÈ ^mõ& fkdjkakd fia idudkH lrkhg ,laù we;'
.=jkska .uka hEug ye¥ .=jka hdkfhka fndaïn fy,d ukqIH >d;k
lrhs kï t<j¿ lmkak ye¥ msysfhka fn,a, lmd ukqIH >d;k
lrhs kï ta ñksiqka jerÈ u.lg jeà .uka lsÍulah' Bg fya;=j
wd.ï fNaoh yd wd.ïj, fodaih' tajd ksjrÈ fjkak Bg by,
O¾uhl msysg jqjukdh' ta u.ska mõ je,flk ±kqu wjfndaOh ,eìh
yelsh'
mj" msk mjg iudj hd{a{dj" je£u" weoySu" wd.u" O¾uh"
foúhka" wd.ñl pdß;% fï wd§ wd.u ;=, yd wd.ï iïnkaO fndfyda
lrKd j,ska jd¾.ssl Wjukdjka imqrd .kak l%shdlr we;' th wd.ï
ks¾ud;Dka mQcljreka .syshka hk yeuf.a w;ska isoaO ù we;' ta yeu
fohskau mqoa.,hdf.a Y=oaO ys; fl,id wd.ï jd¾.sl fN!;sl jdis
,nd we;'
Y%S ,xld foaYmd,kh blaukah' rg yokak yosiaish' ue;sjrK
blaukska Wjukdh' jHjia:d ixfYdaOk tllska miqj B.dj tlg
blaukah' ;ukag wdof¾ we;s rgg wdof¾ ke;s foaYmd,k
n,y;aldrlï j,ska rfÜ m%Yak j.dlr f.k we;' rgg wdofrka
ÿrn,d lghq;= lsÍula olakg ke;'
~xxviii~
rfÜ j¾;udk foaYmd,k mßirh uyck;djg ;u ùßfhka
rg fyd| me;a;g yrjd.kak yels wjia:djlah' fujeks wjia:d
ÿ¾,nh' ta ksid ck;dj thska Wiia m%fhdack .ekSug Wkkaÿ ùu
wjYHhs' j¾;udk ckdêm;s ;ks mËhl ìys lsÍula fkdùu" uqo,a
úhoï lrf.k ñkSurdf.k widOdrK f,i ue;sjrK lghq;=j,
fh§ m;ajQfjla fkdùu ksid uqo,a yïnlrkak yd ;j;a úúO
iglmglï kQ,a iQ;% j, fh§ug Wjukd ke;s ksoyia ukila Tyqg
we;' ta fya;=fjka hula ms<sn|j h:d wjfndaOh ,eîug;a Bg msßisÿj
ueÈy;a ùug;a yelshdj ,eî we;' Tyq ;=, fuf;la foaYmd,kh .ek
l,lsÍula ;sîu;a rgg jvd fyd| fohla fjkqfjka ys;lr ùula
Wkkaÿ ùulao olakg we;' ta ,ËK ck;djf.a idOdrK
W;aidyhkag ch ,eîug fya;=jla fjkq we;'
md¾,sfïka;=fõ wdKavq mËhg nyq;rh ke;slu md¾,sfïka;=j
ld,h wjikaù úiqrejd yeÍug wdikak ùu B.dj ue;sjrKh ,xùu
hk ldrKd ksid rfÜ hym;a mßj¾;khlg iqÿiq wjia:djlah' fï
fmdf;a wvx.= foaYmd,k ,sms .ek blauka yd jeä wjOdkh fhduq
lrkak' uu fhdackd lrkafka Y%S ,xld ukqIH cd;sl fldäh ia:dms;
lr ñksiqkaf.a wjxl lu wysxidjd§ nj ksjqKq nj we;slr ;u Ôú;h
;ukag;a ukqIH meje;aug;a w¾:j;a f,i f.dv k.d .kak fhduqlr
Bg miq ly iq<Õ ue;sjrK l%uh u.ska rfÜ md,k n,h ,eîug
iEu jeisfhl=gu iudk wdjia:djla Wodlr §uh' tmuKla fkdfõ
f,dfõ iEu ñksfil=gu ;ukaf.a rfÜ fyda f,daflau kdhlhl=
ùugo iudk wjia:djla fï ue;sjK l%ufhka ysñfjhs' ta ksid hqoaO
lsÍï Wjukd ke;' ;ukag ñksiqka leue;s kï ;uka oË kï ;uka
f,daflgu fiajh lrkak leue;s kï Bg wjia:dj fï ue;sjrK
l%ufhka ldg;a ysñh' ñksiqka w;S;hg jvd myiq iekiqula we;s
meje;aula fjkqfjka Wkkaÿ ùu wjYHhs' ta wkqj .egqï we;s
~xxix~
fkdfjk foaYmd,k l%u j,g yd wd.ñl l%u j,g fhduq ùu
wjYHhs'
is;l l¨ ;s;;a ;snqfKd;a is; iïmQ¾Kfhkau l¨ me;a;g
yefrkak yelsh' ta ksid l¨ ;s;laj;a fkd/f|k f,i is; Ndú;d
lsÍu wjYHhs' wd.ï weoyqj;a wd.fï jd¾.sl .;s we;akï th ys;l
l¨ ;s;lah' th hqoaO we;sùu olajd hEug fya;=jlah' tf,i hqoaO
we;sfjkak fya;= we;sj mej;Su jer§' ñksiqka hqoaO we;ùug fya;=
rys;j Ôj;aùug {dkjka; ùu wjYHhs' j¾;udkfha ñksiqka ;u
;ukaf.a wd.ï wkqj is,a .ekSï lrhs' ta ñksiqka hym;afjkak we;s
Wkkaÿjh' wd;au úuqla;sh ,eîug we;s leue;a;h' tfia is,a .;a;hska
miqj wd.ï fíoh isf;a b;sßfjkjd kï tu iS,h iïmQ¾K ke;'
tu.ska hqoaO we;sùu olajdu is; wmú;% ùug yelsh' tu ksid ldg;a
tlu lreKla ^wd.ï fíoh& uq,aù iS,h wiïmQ¾K fjkjd kï
ñksiqka ljqre;a tl;=ù .eUqßka l,amkdlr wd.ï fíoh ;=rka lrk
ldg;a fmdÿ iS,hla f.dv k.d .ekSu wjYHhs' mqoa.,hl=f.a
wOHd;añl ÈhqKqj ;uka úiskau ÈhqKqlr.; hq;a;lah' kuq;a ñksiqka
iuQyhla tlaù Tjqka w;r we;s fío ÿre lr .ekSfuka yd ±kqu
yqjudre lr .ekSfuka yeuf.a ukfia wOHd;añl ÈhqKqj ,eîfï
ksjrÈ w;a;sjdrula oud .ekSug;a fõ.h by, oud .ekSug;a yelsh'
wd.ï jd¾.sl me;a;g .uka lf,d;a wd.ul we;s .=Kj;a foa
wd.ñlhdg;a wfkla whg;a wysñ fjhs' f,dalhu jd¾.sl úfIka .s,S
hhs' wo wd.ï folla fyda ksldh folla w;r hqoaOhlg fya;=j ta
wd.ï j, wOHd;auh fkdfõ' jd¾.sl njh' tkï wd.ï foll
W.kajk iduhhs iduhhs" lreKdjhs lreKdjhs" ohdjhs ohdjhs w;r
.egqï we;sùula ke;' .egqï ;sfhkafka fï O¾u lreKq b.ekajqjdg
wd.ïj,g Y=oaO mmqjla ke;s luh' jd¾.sl úfIka lreKdj" ohdj"
bjiSu m,df.dia ffjrh fl%daOh ßoùu" m,s.ekSu" by, isg my,g
~xxx~
úúO l%u u.ska .,d hEuh' wka;sug mqmqrd hkafka ;reKhka hqoaOhg
f.dÿre lsÍfukah' wd.ul by,la yd my,la ;sfhkafka by, wh
O¾uh m%pdrh lsÍu i|ydh' ta O¾uh wik ñksiqka O¾uhg olajk
leue;a; wkqj wd.u jHdma; ùu fyda fkdùu isoaO fjkjd we;' my,
wh ljod fyda O¾uh fyd¢ka bf.k by,g f.dia O¾u m%pdrfha
fh§u iqÿiqh' kuq;a wd.ï lrkafka by, wh ksy~j isg my,
whf.ka my, wdldrhg tkï ìh jeoa§ï /jàï u.ska wd.u jHdma;
lr .ekSuh' ta ;=, isoaO fjkafka O¾uh wjfndaO lr .ekSula
fkdfõ' wd.fï msßi jeälr .ekSulah' fuh wOHd;añl oDIaÀfhka
n,k úg wd.fï by, whgo my, whgo w¨;ska tl;= jkakkago
iuia; ukqIH meje;aug whym;la lr .ekSulah' Bg fya;=j tf,i
wd.ï jHdma; fjk úg ukqIH meje;afï ÈhqKqj fjkqfjka ,eìh hq;=
m%{a{djka; nj tl;= fjkafka ke;s ksidh' fuu ldrKh fuf,i
meyeÈ,s l, yelsh' ñksid uq,skau ks¾udKh l, jdykh woydf.k
Bg tyd fohla ke; lshd w¨;a fidhd ne,Sï fkdl,d kï wo we;s
ÈhqKq jdyk lsisod ks¾udKh fjkafka ke;' wd.ïo tf,ih' ñksiqka
;jÿrg;a uki fjfyijd fidhd n,kjd kï wd.ïj, we;s fodai
ÿrelr Bg jákd O¾uhka tl;= lr.; yelsh'
w;S; ñksiqka Bg w;S;fhka Tjqkag ,enqKq wd.ï yd foaj
úYajdihkag hg;aj ;u Ôú; f.õfõ ke;' Bg jvd fyd| Ôú;
meje;aulg taug W;aidylr we;' ;ukaf.ka úh hq;= hq. fufyjr
y÷kdf.k Bg WÑ; wdldrhg lghq;= lrkak fh§ we;' ;uka
foúhkaf.a mKsúvlrefjl= jYfhka fyda y÷kajdfoñka ;ukaf.a hq.
fufyjr todg ´k wdldrhg tod l, yels wdldrhg isÿlr we;'
kuq;a wo ñksid w.ïj, jerÈ ±l ±l;a tajd ksjrÈ lr fkdf.k
tajdf.a ysßyer ú| ord .ksñka Ôj;a fjhs' ´kEu hq.hl ñksiqka
;ukaf.a nqoaêfha ks¾NS; lug meñKSu wjYHhs' tu.ska Tjqkag
~xxxi~
w;S;fhka tk wkqjKlï neyer l, yelsh' th w;S;fha isÿlr
wd.ï ìysjqKdfia j¾;udkfha ñksiqka nqoaêfha ks¾NS;lug meñK
wd.ïj, wkqjK foa neyer lr i;Hg meñKSu wjYHhs'
ñksid úh hq;a; y÷kdf.k th iïmQ¾K lr.kakjd kï
foúhkao mqo mQcdo Wjukd ke;' foúhkag je| hd{a{d lr" mqomQcd
lr úh hq;a; fkdlr isàu ke;skï wiïmQ¾Kj lrhs kï ñksidg
yeuodu foúhka mqomQcd hd{a{d Wjukdh' fuh fndfydu fláfhka
fufyu lsj yelsh' ñksid fjk ´ku ldrKhla ,.§ fudavjqj;a th
kej; f;areï f.k fudavlu ;=rkalr ±ñh yelsh' kuq;a wd.ï
woykak f.dia fudav jqfkd;a yeuodu fudavhdu ;ud' thska .e,ùu
myiq ke;' ta ksid fld;kl§ fudav jqj;a wd.ï ,.§ fudav fkdùug
j.n,d .kak' Bg fya;=j th Tfí Ôú; ld,hgu wd;au .ukgu
^iirgu& w,dn we;s lrk ksidh' mrïmrd wd.uo" jd¾.sl wd.uo
;ukag úI úh yelsh' ta ksid wd.ula ,eìh hq;= tlu ud¾.h ;u
kqjKska .eUqßkau úuid n,d ;ud ;=,g .ekSuh'
wo ;sfhk wd.ï ìysfjk wjêfha weyeg fmfkk" wefÕa
yefmk wdldrfha f,dl= jerÈ ;sî we;' kuq;a wo wd.ïj, we;af;a
tlmdrg fkdfmfkk jerÈh' ñksiqka wdorfhka f.!rjfhka wd.ï
je,| .kakd úg fï jerÈ;a Tjqkaf.a ;=re,g tkjd' ta ksid Tjqkag
iekiSula we;s Ôú;hlao f,dalhlao ìysùu je,lS hhs' yeu wd.ulu
we;s jerÈ tl tl bj;a lrodk úg b;sß fjkafka i;H muKh' ta
i;H wd.fuka wd.ug fjkia fjkafka ke;' fï hq.fha ñksid
Èkd.; hq;af;a tfia jQ i;Hhs'
wd.ï fY%aIaG fjkafka ñksid fudav;dlah' ñksid fudavlï
mrod fY%aIaG njg m;ajQ odg wd.ï lshd fohla ke;' we;af;a ñksidf.a
i;H muKh' wd.ï lshd fjku kï l, yels ±kqula ke; fï
f,dalfha' ñksiqka w;r we;af;a ñksid Wmhd.;a ±kquh' ta ±kqu
~xxxii~
jákdlï wkqj fm,.iajd f.k by, ±kqug wkqj yeufokd Ôj;aùu
ieug myiqjlah' wd;au úuqla;sh hkq tys ;j;a bÈß mshjrlah'
mj;sk foaYmd,k yd wd.ñl l%u j,ska idOdrK f,dalhlg
Èß .ekaùula ke;' ta ksid ñksiqka yeuodu Ôj;aùfï yd Okj;aùfï
;r.hl ks;rh' fï ldrKd j,ska ñksiqka jo ú¢h hq;= ke;' fïjd
fndfydu myiqfjka úi|d.; yelsh' ñksiqka ieug idodrK ksjila
we÷ula hk uÜgu miqlr hd hq;= fkdfõ' yoj;g yoj;a ióm lrk
foa w;ayefrk ^tlsfkld ÿrialrjk& iudchla f.dv fkdkef.k
wdldrhg meje;au ilid .ekSu wjYHhs'
w;S;fha rÊcqrefjda" rc mjq," rc mrïmrdj j¾;udkfha
foaYmd,lhka" Tjqkaf.a mjq,a mrïmrdj,a Tjqkaf.a kEoE ñ;% yd pKaä
mrïmrdj,a jYfhkajQ w;S; yd j¾;udk foaYmd,k l%u fuf;la isg
u;=jg fhda.H ke;' ñksid myiqfjka fudavfhla l, yels wjêfha
foaYmd,khg ;j ÿrg;a bv§ ñksid ñksidf.ka úkdYù hEug
bvyer§ ksy~j isàug ;rï hq.fha ñksid ksjg úh hq;= ke;'
f.da;%sl .;s" jd¾.sl foúhka" jd¾.sl .;s" hqoaO" wd.ñl kS;s"
o~qjï" rdcH md,k l%u we;sj wd.ï ìyslsÍu myiqh' kuq;a tajdf.ka
ukqIH meje;aug ù we;s lror bj;a lsÍu wo myiq ke;' wd.ï
folla fjkqfjka rgla folg lvd .kak ke;skï wfkla wd.ñlhka
iuQ, >d;kh lr rg w,a,d .kak wd.ñlhka tlÕh' wd.ï ìysùfï
isg fï olajd uyd ñksia ixydr fïjd bjr fjkafka ljodo@
fldfyduo@
wd.ula úiska wd.ñlhkag mqxÑ O¾uhla§ úYd, jd¾.sl lula
we;=,;a lrkjd kï th wd.ñlhdg mdmhg fodrgqjla yer§ulah' fï
jrÈka je,lSu i|yd wd.ñlhdf.a jd¾.sl nj ;=rka lsÍu fjkqfjka
O¾ufhka iïmQ¾K ùu fjkqfjka yeu wd.ulu O¾uh bf.kSug
~xxxiv~
mgqk
1. ly iq<Õ 1
2. hqoaO lrkak neye 11
3. kshdlh - wd.u - i;Hh 16
4. fY%aIaG 21
5. úkdYhg fmr 29
6. ñksid iy fmd<j 40
7. ñksid yd wd.ï 44
8. Y%S ,xldfjka f,dalhg iduh 49
9. {dkjka; m%ldYh 67
10. kjh 69
11. meje;aug iqÿiq ieleiaula wjYHh 81
12. .egqï 89
13. ñksia meje;au wkdrËs; lrk wd.ï 106
14. kj úIhla 112
15. wefÕa yhsfhka wd.ï jHdma;sh 114
16. ksjerÈ u. fjkqfjka 118
17. mQcd N+ñ 123
18. krlg bv yok .=ma; udOHh 125
19. ñksid iy úIajh 149
20. flá woyia 159
21. Y%S ,xld cd;sl fldäh .ek l;d lrkafka wehs@ 178
22. mË foaYmd,kfha fodai yd bka ñ§u 182
23. ly iq<Õ - ue;sjrK l%uh 203
24. lyiq<Õ fhdackd lrk kj md,k l%uh 210
1 ly iq<Õ - II
ly iq<Õ
ienE ñksfil=g ;ukaf.a" ;u mjqf,a" ;u wd.fï" ;u rfÜ"
;u cd;sfha hym; muKla m%udKj;a ke;' uq¿ f,dalfhau ish¨
i;ajhkaf.au hym; m;hs' ta fjkqfjka l< yelafla l=ulao lshd
fidhd n,hs' ta fjkqfjka l%shd;aul fjhs' ñksfil=g ,o yels W;=ïu
iqjh tfia lsÍuhs' tf;la ÿr fkdmeñfKk f;la ta nj
fkdjegfyhs' j;=r j,lg jegqkq lDñfhl=f.a Ôú;h fírd§ug
l%shdlr fyda W;=ï udkisl iqjh ,nkak yels .uk wdrïn lrkak'
ñksfil= ù bm§ ñksfil= f,i Ôj;a ù ñksfil= f,i ñh hEu fï
f,dalfha ñksidf.a fldgihs' fjk;a i;=kaf.a fldgia fjkqfjka ta ta
i;=ka we;'
ienE ñksfil= tl ck j¾.hla" tla wd.ula" tla rgla
fjkqfjka muKla fmkS fkdisà uq¿ ukqIH j¾.hd fjkqfjkau fmkS
isà' ta fjkqfjka Tyq ±kqu tl;= lrhs' jeäÿr l,amkd lrhs' wd.ï
j,g f.!rjh olajñka wd.ï yryd hñka ta ta wd.ï j, jákdlï
tl;=lr.kak;a fkdjákd yd ydkslr foa .ek m%Yak lrkak;a
bÈßm;a fjhs' we;s ydks lr foa bj;alr okak l%ufõo y÷kd.kak;a
mSvdjg m;afjkakka uqojd .kak;a mSvd we;s lrkakkaf.a wjfndaOh
ÈhqKq lr hymf;ys msysgqjkak;a Wkkaÿ fjhs'
ñksid jrl ;u jd¾.slhdg wdorh lrhs' ;j; jrl wkH
jd¾.slhdg ffjr lrhs' fï foflka iqjm;a f,dalhla fjkqfjka
bj;a l< hq;af;a wkHjd¾.sl yd ffjrh hk ldrKd folh' fï
folu ñksidg bj;a l< yelsh' kuq;a tfia fkdlr tajd fmdaIKh
lrkak fhÿk ksid ñksid ú¢k ÿla lror bjrhla ke;' thska ñksid
,enQ f,dl=u w,dnh ;ukag ksoyia is;la wysñ lr .ekSuh' cd;s jd§"
11
2 ly iq<Õ - II
wd.ï jd§" l=, jd§ jeks ldrKd ñksia ukfia .ufka§ uq,au mshjr
j,§ lr.;a jerÈh' fïjd ksfodia lr.kak m%udo fjk ;rug tl;=
fjk jerÈ by< hhs' ñksiqka lr.;a jerÈ ksid Bg ;j;a jerÈ tl;=
fjñka úYd, jerÈ m%udK N=la;s ú¢kakg ù we;' mßydkshg m;ajQ
is;lg mßydkshg m;aùu y÷kd.kak;a j,lajd .kAk;a fkdyelsh'
B;,fha isg ñihs, m%ydrh olajd ñksid mßydkshg m;aù we;' kuq;a
ñksid wdmiq B;,h olajd meñfKkafka ke;' ñihs,hg tyd
úkdYhla l, yels wúhla .ek Wkkaÿ fjkq we;' ñksidg i;=frla
isàu ñksid Èkq Ôú;hla fkdfõ' ñksid i;=re nfjka f;dr Ôú;hla
Èkd .ekSu ienE ÈkSulah' túg ñksidg ukqIH Ôú;h" wd;au .uk"
wd;au úuqla;sh" úIajh .ek .eUqßka ys;kak yels ksoyia ukila
ysñfjhs' ly iq<Õ W;aidy .kafka ta ksoyia uki Èkd §ugh'
ly hkafkka ly j¾Kh;a tu.ska Od¾ñl nj;a ukqIH
O¾u;djh .eUqßka .eUqrg wOHkh lrkak fhfok nj;a ñksidf.a
i;H O¾u;djh ksjerÈj wjfndaO lr .kakd f;la uki fjfyi
jk nj;a wÕjhs' ly Èhr hkq ly Ydlfha w,fhka idod .kakd
úiîc kid oud msßisÿlu we;slr.; yels Èhrhls' ly Èhrh biQ
;ek kj;S' jeämqr biqfjd;a my<g .,d hhs' kuq;a ly iq<Õ uq¿
mD;=ù f.da,fhau yud f.dia yeufoalu iam¾Y ù yeu foalu úI kid
msßisÿlu rlskq we;' ly iq<Õ iEu ñksia ukilu iam¾Y ù ukfia
we;af;a wmsßisÿ ±laula kï th msßisÿ ±laula njg m;a lrkq we;'
ly iq<Õ wefÕa yemS yukafka is;l w.=K kid .=K u;= lrkakhs'
ly iq<Õ rg yryd yukafka rfÜ w.=K kid .=K u;= lrkakhs' ly
iq<Õ f,dj mqrd yukafka f,dfõ w.=K kid .=K u;= lrkakhs' ly
iq<Õ Wmkafka f,djg iekiqu wd;auhg iqjh we;s lrkakhs'
mDÓú Ôúkaf.ka nqoaêu;au Ôúhd ñksidh' ta fya;=fjka ðú
wðú iuia; mD;=úh wdrlaId lrf.k ÈhqKq lrf.k yeug hym;
3 ly iq<Õ - II
Wodlr §fï kdhl;ajh ñksidg ysñfjhs' ñksidg ysñ n,h j.lSï
hq;=lï fkdfmfkk" fkd±fkk foúhl=g" foúhka f;d.hlg ndr§
u.yer fkd±ñh hq;=h' fï mD;=ú .%yhdf.a fmakak bkak m%dfhda.sl
kdhlhd ñksidh' ñksidg fï mD;=úfha fl,ska ysgf.k fl,ska jev
lrkak lsisu foúhl=f.a msysglaj;a uqlal=jlaj;a Wjukd ke;'
w,shdg" wYajhdg" yrldg wdÈ i;=kag ;u ukiska l, yels foaj,
iSudjla we;' kuq;a ñksidg ;u ukiska lM yels foaj, iSudjla
ke;' wd.ula ìys lrkak;a wd.ug foúfhla ìys lrkak;a wd.ug
jevigyka ilia lrkak;a ñksidg yelshdj we;' m%Yakhlaj
;sfhkafka fïjd wjxlj fukau jxpdjg lsÍug;a ñksidg yelshdj
,eî ;sîuhs' ñksid we;= iuia; mD;=úhg foúhka iu. iaÓr
meyeÈ,s .ukla ke;' ñksidf.a nqoaêfha fl<jrf;la y÷kdfkd.;a
ñksiaiq fkdfmfkk foúhka ,Õ okska jeà hdplhka ùu ñksia
ukig lrk wf.!rjhlah' ñksidg l, yels foa fndfydah' thska
álla yßhg lsÍfuka ldg;a iekis,af,a Ôj;a úh yelsh' ;ud jgd
we;s f,dalfha i;disõmd .yfld< mßirho iqrlsh yelsh' kuq;a
ñksid jrojd f.k we;s ksid yd wd.ï ks¾ud;Dka,d jeä fofkla
ñksidg jrojd we;s ksid ñksid fldf;la foa l,;a iekis,a,la ke;'
mßirho frda.Sh'
ly iq<Õ ksjerÈ foa y÷kd .ekSu fjkqfjkah' ksjerÈ foa
lsÍu fjkqfjkah' yeuf.a iekiqu fjkqfjkah' f,dalhu iqrlSu
fjkqfjkah' ly iq<Õ Od¾ñlh' f,dj fi; m;d Wia my;a yeu;ek
yud hhs'
f,dalfha fjfik ñksiqkaf.ka w;s nyq;rh wkqkag nrla
fkdù lrorhla fkdù ldg;a msysg fjñka ljqre;a iu. iqyoj Ôj;a
fjkak leu;shs' kuq;a ta foa bgq fjk f,djla wo wm bÈßfha ke;'
tjka hym;a ñksiqkag lmá" pkaä" fudav fyda Wu;= ñksiqkaf.a ;Skaÿ
4 ly iq<Õ - II
;SrK j,g hg;aù ÿflka msrekq fjfyilr Èúhla f.jkakg isoaOù
we;'
f,dal ck.ykfhka w;s nyq;rh iduldóh' tfy;a fodai
iys; foaYmd,kh iy fodai iys; wd.ï Tjqkag iduldój Ôj;a
fjkak bv§ ke;' f,dalh ixiqxj f.fjk tl Èklaj;a ke;'
yeuodu foaYmd,k fyda wd.ñl hqoaOhla iys;h' foaYmd,kh yd
wd.ï hqoaO u;=lrkak wdrïNlr fndfyda l,ah' ;du;a id¾:l úiÿï
ke;' foaYmd,kh yd wd.ï ñksia ukfia u. yria lr we;' ñksid
ld,h f.ùu iu. nqoaê j¾Okhla we;s lr .kS' ta u.ska ta ta hq.fha
u;=jk .eg¨ hq.fha nqoaêfhka hq.fha ±laulska úi|d .; yelsh'
kuq;a wd.ï yd foaYmd,kh ñksidg wys;lr ;;a;ajfha ;snqK;a tajd
mj;skak ´k úÈhg W;a;r fydhkak .shdu ta W;a;r ;=, wjxllu
olaIlu mj;skafka ke;' ta ksid tu W;a;r ;j;a m%Yak f.dvlg uq,a
fjhs' B.djg hqoaO fj;g ;,a ù hhs' ly iq<Õ W;aidy .kafka hqoaO
we;sùu iïmQ¾Kfhkau kj;d ±óu i|yd wd.ï yd foaYmd,kh
ksjerÈ ;ek msysgqùugh'
f,daflg ìysjqkq yeu wd.ulau iudkhs" fyd|hs" ksjr§
lSfjd;a th widOdrK m%ldYhlah' ta fya;=fjka hï wd.ula woyk
ñksiqka ;u Ôú; ld,hu ksire oyulg iSud jkq we;' ta wdldrhgu
ksire foaYmd,khlg o ñksiqka fldgqùug bv we;' wd.ï j,ska yd
foaYmd,kfhka ñksidg ksjrÈ ;ekg hEug fkdfok ndOl bj;a
lsÍug ly iq<Õ l%shdlrhs'
ñksid lshk uyd ixlS¾Khg yd ñksia uki lshk wkka;
Yla;shg f.!rjhla fkdfjk f,i wd.ï ìysùu ñksidg l<
jrolah' ñksia ukig m%udKj;a fkdjQ yqkavqjl ;rï oyula
Wmhd.;a f.da;%sl È.=jla wd.ula f,i .ekSu jrolah' tu wd.ï ;=,
ld,h f.ùu ksid ñksidg we;slr .; yelsj ;snQ udkisl ÈhqKqj
5 ly iq<Õ - II
we;slr.kak fkd,eî we;' wd.fï we;s mgq iSudj, mgqlï orñka
kj;skak ùu ta ;=, ñksia meje;aug wys;lr foa;a /£ ;sîu
fya;=fjka ñksidg iekiqula we;s meje;aula we;sùu je,lS we;'
ñksid mej;sh hq;= w.fhka my,g jegqfkd;a ñksid muKla fkdfõ
mD;=úfha yeufohlau ta fya;=fjka mßydkshg m;aùula we;' ñksid
mej;sh hq;= by, w.fha mej;Su wksjd¾h wjYH;djhlah' Bg fya;=j
ñksid nd,fhla jqfjd;a fï f,dalh /l.ekSfï ±kqu ke;sj ;ukag
ßisfoa lr fï mD;=úhg Ôjhg kqiqÿiq ;ekla lr .kakjd we;'
fmd,j ldka;drhla f,i;a jdhqf.da,h ÿula f,i;a c,h jila
f,i;a m;alr .kakjd we;' ñksia is; fl%daofhka ffjrfhka
m,s.ekSfuka mqrjdf.k hqoaOh yer fjk;a fohla fkd±l fï mD;=úh
f,a j,ska u, l|la j,ska jid oukq we;' wo wd.ï fjkqfjka hqoaO
lrkq we;' fyg n,h fjkqfjka hqoaO lrkq we;' fï yeu;ekl§u
úreoaOjdÈhdg wu;rj ;u md¾Yjfha bkak mdjdfokakka"
T;a;=lrejka" kdÿkk iel iys; wh ;uka wNsnjd hhs lshd ys;k
wh ;ukag ndod ù we;s wh f,i fndfyda >d;k we;'
hqoaOh hkq ñksid Èkjk fohla fkdfõ' ñksid Èksh hq;= foa
j,lajk fohlah' ta ksid bÈß jir 20 we;=,; uq f,dalfhkau hqoaO
we;sùu j,ld odkak ly iq<Õ iQodkïh' lyiq<Õ hqoaOh olskafka
ñksid ;du fudavhs lshd wÕjk fohla f,ih' ta ksid ly iq<fÕa
ld¾hh f,dfjka fudavlï ;=rka lsÍuh' ta fjkqfjka ,shk foa
mj;sk wd.ñl yd foaYmd,ksl ;;a;ajhkag ys;aßfok foa úh yelsh'
kuq;a ly iq<Õ fmd;u lshjd ly iq<fÕa wruqK f;areï .;aúg ys;a
ߧu ;=kSù hkq we;'
mqxÑ mqxÑ jerÈ tl tl tl;=ù ál ál j¾Okh ù úYd, jerÈ
ù jerÈ nyq, f,djla ìysù we;' wjxllug w.hla ke;' wjxlj
bÿkq m<;=rla ke;' wjxlj yeÿkq t,j¿jla ke;' rlaIdjg wjxl
6 ly iq<Õ - II
ke;' md,khg wjxl ke;' idOdrK;aj ;sfhkafka fldfyao@
Widúfhao@ fmd,Sisfhao@ fï wo nia tlg ke.a.;a yxÈhg .sh;a fmdÿ
,s|g .sh;a mdf¾ .sh;a wykak ,efnk foaj,ah' plaälï me;sfrk
úg yeu flkdf.au wf;a ;=jd,hla fyda ;=jd, jqkq le,,la j;a
;sfhkjd¨' hym;a lshk fodia;rf.a wef.ka .=Kj;a lshk
mQcljrhf.a we.g;a fmdÿhs ' ¥IKh me;sfrk úg idlal=" m¾ia"
yeô,s we;s yeu ;ekgu fndafjkjd¨' fydrlu;a tfyu¨' tlaflkla
j,la lmd .kakd úg wfk;a wh;a Wo¨ w;g .kakjd¨' ñksiqkaf.a
yeá tfyu¨' ñksia uki ÿ¾j, ùu wmú;%ùu werô úg th
fudk;rï me;sfrhso fudk;rï m%md;hlg we§ hhso lshd is;sh
fkdyelsh' Bfha ;snQ .eg¨j wo .egqulah' fyg uyd hqoaOhlg
ie,iqula kï bÈß Èkl§ uyd hqoaOhla ia;srh' ñksia ukfia mú;%lu
yd olaIlu u;= lr.kak Wkkaÿ fkdjQ ñksia .uk È.ska È.gu
m%md;hgu we§ hkq we;' ly iq<Õ W;aidy .kafka fï .uk kj;d
.kakh' ta fjkqfjka l< yels Wmßuh lrkak ly iq<Õ iQodkïh'
ly iq<Õ úYajdi lrkafka f,dalh iekiqula we;s ;ekla lr
.ekSug idudkH ia;%ska mqreIhka W;aidy .kakd úg ta w;sßka uyd
mqreIhka yd uyd ia;%Ska ìysfjk j.hs' ukqIH f,dalfha fY%aIag
ñksfil= fyda fY%aIag .eyekshl= úh fkdyels lsisfjla ke;' kuq;a
ñksid Nla;s jka; jQ wd.ï o¾Yk" foaYmd,kh" úuqla;s ixúOdkhl
wkq.dñhl= jQfjd;a Tyqg ;u ukiska hd yels Wmßuhg hd fkdyelsj
Bg my, ÿ¾j, ±kqula mj;sk ;ekl kej;S f,dalhg yd ;u
wd;auhg wys;lr f,i Èú f.ùug isÿfjkq we;' ukila we;a;djQ
ñksiqka ukila ke;a;d fia wkq.dñlhka ùu f,dalfha we;s jerÈ
È.gu mj;skak fya;=hs' uki we;s ñksiqka uki we;s nj jgydf.k
ksis m%fhdack f.k ÿ¾j, foaj, fldgia lrejka fkdù Ôj;a ùu
f,dalhg fi;lah' ;u wd;auhg;a fi;lah' ukqIH f,dalh hkq uyd
7 ly iq<Õ - II
mqreIhka uyd ia;%ska ìysfjklka fyda foúhka msysg fjklka n,ka
bkakd ;ekla fkdfõ' hq.fha bkak ñksiqkaf.a ±kqñka olaIlñka
f.dvke.sh yels ;eklah' ñksid hulg Wkkaÿ jk úg Bg wjYH
±kqu;a olaIlu;a ÈhqKqfjka ÈhqKqjg m;afjhs' ly iq<fÕa ld¾hh
hq.fha ñksid hq.fha ld¾hh fjkqfjka olaIfhla lsÍu Wfoidh'
ñksid kï tla j¾.hls' ;j;a j¾. j,g fnfokak neye'
ñksiqkaf.a md,kh f,dalhgu tlls' ráka rgg fjkia fjkak neye'
ñksiqkaf.a wOHd;añl ud¾.h ^wd;au úuqla;s ud¾.h& tlls' th wd.ï
j,g ´k wdldrhg úlD;s lrkak neye' ukqIH j¾.h i|y wd.ï
f.dvla yd wd;au úuqla;s ud¾. f.dvla ìysù ;sîu .ek mÍlaId lrhs'
ñksiqka fudavhka lsÍu" mqyq lsÍu" fn§u" /jàu" m%pkav lsÍu"
hqoaOhg fhduq lsÍu" wl%uKhg fm<Uùu" ukqIH meje;au wkdrlaIs;
lsÍu .ek wd.ï j,ska m%Yak lrhs' Bg wd.ï ms<s;=re §u u.yßkak
tmd' wdrlaIs; f,dalhla yd fi!uH ukqIH meje;aula fjkqfjka ;u
wd.fï ld¾hh Ndrh f,djg meyeÈ,s lrfok f,i b,a,d isà' wd.ï
ck fldgilf.a ysñlrejka f,i fkdù iuia; f,daljdiskaf.a
wdrlaIdj fjkqfjka bgqlrk foa meyeÈ,s lr fmkajd fok f,i
b,a,d isà' we;eï fldgilg Y=oaO hqoaO fhdackdlr fiiq whf.a
urKh wfmalaId fkdlr hqoaOfhka f;dr f,djla fjkqfjka yd ieug
hym; fjkqfjka lghq;= lrk f,io b,a,d isà'
uyd iudch .,df.k hhs' úkdYh olajdu Tfya .,df.k hhs'
f,dalh wdrËd lr .kafka wkd.;h l,ska lshjk iq¿;rhlah'
Tjqka wdkd.;h l,ska lshjd wkd.;fha mqmqrd hd yels fndaïn
j¾;udkfha ksIal%Sh lrhs' uyd iudch jd¾.s; .;s by, oud .ksñka
fmdÿ ñksia .=K uld ouñka ìysiqKq wkd.;hla fj; .,d hñka
we;' Wkq;a wka;jd§ uqkq;a wka;jd§ wd.ï ìysjqKdg .uk f.da;%slh'
.eyeKq ;u Ôú; úuqla;sh fydhkjd' msßñ ;du wú wdhqO w;rh' ta
8 ly iq<Õ - II
ldrKd ksid ñksia meje;aug wd.uq;a ;¾ckhla ù we;' wd.ï ìysjqKq
ksid ukqIH >d;k by, .shdo@ wd.ï ìysjqKq ksid iduh wE;g
.shdo@ tfyu ke;akï wd.ï lshd ìysjqKq ish,a, wd.ï fkdfõo@
ñksiqka ke;;a wd.ug f,dalhla ;sîu m%udKj;ao@ ñksiqka jehlr
f,dalhu w,a,d.kak jHdc wd.ï ìysjqKdo@ uyd iudchg yßu.
hEu je,elajQfha ljqre jqK;a wd.ï ks¾ud;Dka flkl= jqj;a Tyq
f,dal wmrdOldrfhls' foúhka .ek ñksiqka m%Yak fkdlrk ksid
úúO Wjukdjka fjkqfjka wd.ï ìyslrf.k we;' iduh fjkqfjka
wd;au úuqla;sh fjkqfjka wd.ï ìysùu f,dalhg lrorhla fkdfõ'
kuq;a f.da;%h fjkqfjka wd.ï ìyslr .ekSu lrorhlah' foúfhla
fhdodf.k foúhkaf.a mKsävlrefjl= f,i f.da;%j,g muKla
fkdfõ l=, j,g;a j¾K fíoh wkqj;a wd.ï ìyslr.kak yelshdj
;sî we;' tfia ìys fkdùu jdikdjls' wkd.;h iqrlSu fjkqfjka wo
ksIal%Sh l, hq;af;a f.da;% fjkqfjka ìysjqKq wd.ñl
l%shdldÍ;ajhkah' fjkia we÷ï ks¾udKh lrkak fudaia;r
ks¾udKlrejkag we;s whs;sh wd.ï ks¾ud;Dka flkl=g ke;' fudlo
ñksfil=g ñksfila fjkiaj olskak ie,eiaùu fío ùulg fya;=hs'
tfia fn§u .eàug fya;=hs' tfia .eàu ukqIH meje;au wkdrËs;
lrhs' ñksia lh fjkia lsÍfï whs;sh we;af;a iajNdj O¾uhg yd
ffjoHjrekagh' wd.ï ks¾ud;Dkag lh fjkia lrkak whs;shla ke;'
fudlo ñksia j¾.hd fn§ula fjk ksidh' tfia fn§u .egqug;a
ukqIH meje;afï wdrËdj ke;s ùug;a fya;=fjk ksidh' f.da;%
.ukl fl<jr we;af;a wfkla f.da;% iu. hqo je§ïh' hqoaOfhka
miafia we;af;a foúhka <Õ bm§ula fkdfõ' wmd.; ùulah' wd.ï
ìysfjk úg ñksiqkaf.a nqoaêh m,,a fjkak ´k' ÿr olskak yels
fjkak ´k' ffjrh ;=rka fjkak ´k' ;DIaKdj Ëh fjkak ´k'
wkqkaf.a foaYhkag fmf¾; ùu neyer fjkak ´k' w;aj,ska wdhqo ìu
9 ly iq<Õ - II
yef,kak ´k' msßñhdg fukau .eyeKshg;a ksoyi ,efnkak ´k'
fï Tlafldu jrojdf.k f,dalfha f,a .,kak wd.ï ìysfjkak
wjYH ke;' fudlo f,dalhg wd.ïj, ysÕhla ke;'
yeu ñksidgu Wjukd i;Hhs' yeu wd.ulau th jgyd f.k
yeu wd.ulu Wjukdj i;H lr.; hq;=hs' Bg miq f,dfõ i;H
muKla b;sßùu wjYHhs' ,xldfõ§ isxy," fou<" uqia,sï" n¾.¾"
fn!oaO" yskaÿ" ia,dï" lf;da,sl lshk kï Tlafldu ueß,d ñksiqkqhs"
ñksiqkaf.a i;Hhs b;sß ùu wjYHhs' fjk;a rgj,;a uq¿ f,daflu;a
tf,i úh hq;=h' f,daflg wd.ï f;d.hla ìysù thska fudavu wd.ug
m%;spdr olajkak f,daflu fudavùu ñksia uki wdmiq .uka lsÍulah'
th wog jvd wkd.;h ìysiqKq lrhs' wd.ï ìysjqfka ukqIH
j¾.hdf.a brKu ;=jlal=jg lvqjg ndr fokak fkdfõ' jHdc wd.ï
ñksia uki ÈhqKq lf,a ke;' fudavl,d jd¾.slj ±ä l,d wd.ñlhka
ñkSurejka njg m;al,d' wOHd;añl ÈYdjg wod, ke;s ÈYdjlg
^.=ma; weoys,a,g yd jd¾.sl njg& wd.ñlhd fhduql,d' wd.ñlhdg
ksjrÈ O¾uhla ÿkafk;a ke;' ksjrÈ O¾uh fidhdf.k hEug bv
ÿkafk;a ke;' fï wd.ñl n,y;aldr lñka wd.ñlhdo fiiq
wd.ñlhkao jYfhka ish¨ ñksiqka wdrËd lr .ekSu wjYHh'
ukqIH meje;afï wdrËdj fjkqfjka wd.ï j.lSfuka jev
lrkaafka ke;' úfYaIfhkau blaukska flaka;s .kakd wd.ï
;reKhka úkdYhg f.dÿrefjkak bv yßkjd by,hs' ta jf.au
ksoyia ukilska wOHdmkh ,eîfï whs;sh .eyeKq orejkag
je,flkak bvyer we;' ldka;d udkisl ÈhqKqj yd udkisl iqjh
,eîu .ek fkdi,ld yßkak tmd' lsisu ñksia ukilg mSvdjla
ysxidjla fkdfjk f,i wd.ï lghq;= lsÍu wjYHhs' lsisu ñksfila
lsisu wd.ulg whs;s ke;s nj jgyd f.k wd.ï lghq;= lsÍu
wjYHhs' wd.ï ks¾ud;Dka wOHd;añl .ufka kdhlhkah' kuq;a
10 ly iq<Õ - II
ysñfjk ia:dk we;' jerÿkq ;eka we;' Èidj jrojdf.k we;' ñksid
jrojd fkd.ekSu fjkqfjka wd.ï yryd .uka lsÍu wjYHhs'
hqoaO lrkak neye
wd.u fjkqfjka hqoaO lrkak neye
cd;sh fjkqfjka hqoaO lrkak neye
foaYmd,kh fjkqfjka hqoaO lrkak neye
rg fjkqfjka hqoaO lrkak neye
lsisu ldrKdhla fjkqfjka hqoaO lrkak neye
;jÿrg;a ñksiqka w;r hqoaO mj;skak neye
22
11 ly iq<Õ - II
f,dal fmdÿ ck;dj jk wm wd.ïj,g f.!rj flrefjuq'
foaYmd,kh flfrys n,d fmdfrd;a;= ;enqfjuq' kuq;a wd.ï yd
foaYmd,kh fuf;la wd u. ñksidg ys;lrù ke;'
wd.ï ks¾ud;Dka,df.a wid¾:llï mQcljrekaf.a ÿ¾j,lï
wd.ñl foaYkdj, we;s jerÈ foaYmd,k l%uj, ÿ¾j,lï
md,lhkaf.a jerÈ fï yeu jrolau orkakù we;af;a f,dal jdis fmdÿ
ck;djgh'
fmdÿ ck;djg fi;la iekiqula we;s ±kqula wd.ula ùu
hym;ah' ck;djg fi;la we;s md,khla foaYmd,kh ùu hym;ah'
kuq;a fï yeu foalu jxpdj ÿ¾j,lu ñksidg ;j ÿrg;a ±ßh
fkdyelsh' f,dal fmdÿ ck;dj hkq ;jÿrg;a wd.ñl yd foaYmd,k
ÿ¾j,lï j, neg lkakka fkdúh hq;=h'
f,dal ck;djg wd.ï f;d.hla Wjukd ke;' f,dalfha
wd.ïj,g wd.ula y÷kdf.k ta wd.u fmdÿ ck;djg bÈßm;a lsÍu
iqÿiqh' ta ldßh ish¨ wd.ñl mQcljrekag whs;sh' tlu frday,l
bmÿkq orejkag wd.ï f.dvla tlu .ul Ôj;afjka ñksiqkag wd.ï
f.dvla iuyr ;ekl tl wïudf.a orejka wd.ï lSmhlh' f,dalhg
wd.ï f.dvla ìysjqfka fldfyduo@ wd.ïj,ska f,dal ck;djg fjk
hym; yd whym; flf,io@ wd.ï mej;sh hq;af;a wd.ï
ks¾ud;Dka,d fjkqfjkao@ wd.ï mej;sh hq;af;a f.da;%fha wdrËdjg
yd jHdma;shgo@ wd.ï Tlafldu tl;=lr tlla yokak nerÈ@ wd.ï
;sfhk ksid f,dal iduh lsisodl we;s fkdfjhso@ wd.ñlhka
ñhf.dia fyda wd.ï /lf.k u;= mrmqrg;a iduh wysñl, hq;=o@
wd.ï ;sfhkafka wd.fï jerÈ lshk whg o~qjï fokako@ wd.ï
jHdma; lrkak iqÿiq l%uh újdy u.skao@ orejka u.skao" uqo,a fyda
;k;=re §fukao@ ìh lsÍfukao@ O¾u wjfndaOh ,nd§fukao@ foúhka
12 ly iq<Õ - II
flfrys ìh lsÍfukao@ wd.ï jHdma; lrkafka mQcljrekao@
;=jlal=lrejkao@ fflrdálhkao@ wdhqO fjf<kaokao@
f,dalfha ukqIH >d;k jeäfhkau isoaO fjkafka wd.ï
ksidh' ta ksid ukqIH meje;afï wdrËdjg wd.ï ;¾ckhla fkdù
we;s wvqmdvqlï blaukskau ksjrÈ lr.kak' wd.ï fY%aIag ùug
f,dalfha ta fY%aIag lu olskak ;sfhkak ´k' f,dalh f,a ú,laù
wd.ï fY%aIaghs lshd nf,ka lSu ,eÊcdjg fya;=jlah' hula ksjrÈ úh
hq;=kï th wd.ñlhd ,Õ muKla fkdfõ mQcljreka ,.o muKla
fkdfõ' wd.ï ks¾ud;Dkaf.a foaYkdfõ ;snqK;a ksjrÈ l, hq;=fjhs'
wd.ï ks¾ud;Dka flfkl=f.a nqoaêu;alu Bg miq ld,fha tl
mqoa.,hl= ,Õ fkd;sín;a mqoa.,hka lSm fofkl=f.a tl;=jlska fyda
we;s jerÈ ±l ksjrÈ lrf.k ukqIH >d;k ùï j,ld ±ñh hq;=h'
wd.ul we;s wvqmdvq wd.ï lSmhla w;r hEfuka iïmQ¾K lr .ekSfï
yelshdjo we;' wd.ï ks¾ud;Dka flkl=f.a foaYkd fodai iys; kï
;j;a wd.ï ks¾ud;Dka flfkl=f.a foaYkd Ndú;d lr fyda f,dal
jdiSkag ksjrÈ O¾uhla §u wjYHhs' lsisu wdldrhlg ñksiqkag johla
fjñka wd.ï mej;sh hq;= fkdfõ' ñksiqka nqoaêu;a ùu je,flk
wdldrhg wd.ï mej;sh hq;=o fkdfõ' ñksidf.a ±kqu fyda wd.u hk
foflka jvd nqoaêu;a foa;a iu. ñksiqkaf.a bÈßh ksjrÈ lr .ekSu
wjYHh' wd.ï f;d.hla we;s f,dalfha jerÈ we;s wd.ï ;sfnk j.
ñksiqka ±k.; hq;=h' ta jerÈ we;s wd.ï w;r ;ukaf.a wd.u;a ;sìh
yels nj ys;kak' ñksiqka ;ukaf.a wd.u lshd tl wd.ulg ±äùu yd
wd.ï úiska wd.ñlhka wd.fï ±älr .ekSu jrolah' ñksfil=g i;H
Wjukd kï m<uqfjkau ;u uki yd ;u mrmqr wdl%uKh l,
wd.fuka ksoyia ùu wjYHh' B.djg yeu wd.ulau wOHkh lr iqÿiq
fyda jvd iqÿiq wd.u f;dard.; hq;=h' fkdÈhqKq ñksid wd.ï weoyqj;a
ÈhqKq ñksid l,hq;= fjkafka m,uqj wd.ï wOHkh lsÍuh' hï wd.ï
13 ly iq<Õ - II
ñksidg jerÿj;a j¾;udk ñksidg yßu. y÷kd.kak yelshdj we;'
wd.ula meje;Su kï mrïmrdfjka mrïmrdjg fkdÈhqKqlu"
fudavlu" jo ú£u" ukqIH meje;aug fødayslï /f.k hEula lr
fkd.kak'
wd.ï w;r hqoaO lr .ekSï Wjukd ke;' wd.ï idlÉPd lr
m%Yak ksrdlrKh lr.kak' fjk fudkfoa wmú;% lr.;a;;a wd.ï
wmú;%foa lr.kak tmd' tkï háka rgj,a w,a,d .ekSfï Wml%u
we;sj wd.ñl lghq;= fkdlrkak' wd.ï ks¾ud;Dka flfkl=f.a
f.da;%sl fmf¾;lu ^f,dalhgu wdYdùu& ksid f,daflu jo úkaod
fyd|gu we;s' ñksidg wd.ula cd;shla rgla lshd ne£ula ±äùu
nrm;, wys; lrh' ;ksj úYajhg WmÈk ñksid rg cd;sh wd.ï
jYfhka mqxÑ ljhka j,g mgqjqfkd;a Tyqg wysñfjk fËa;%h
úYd,h' fï ljhla ;=,g iSud ùu udkisl m,aùulgo fya;=h'
nrm;,u ydksh fjkafka ´õf.a we;=f,a bkakd fudav kdhlhkag
hg;aj bkak Wfkd;a uki ÈhKqùula we;af;au ke;' ÈhqKq fjkafka
ffjrhhs" m%pKav luhs" mdmhhs' ñksfila ù bm§ ´jd ÈhqKq lrf.k
ñh hkjdg jvd t¿jl= l=l=,l= ù bmso if;l=g wdydrhla ùu jà'
Wmka yeu ñksfil=f.kau ñh hkf;lau ukqIH meje;afï w.h
by, ±óug yd f,dalfha meje;au iqjodhl ùug lskï fyda fohlska
odhl ùu wjYHh' tfia l,hq;= fjkafka ;ukaf.a u;= Wm; ukqIH
ùu i|yd;a ta Wm;g Wiia ukqIH meje;aula yd iqjodhl f,dalhla
Wreu ùu i|ydh' fï ldrKh jvd meyeÈ,j fuf,i f;areuq .ksuq'
Tn Wiia lrkak fhÿkq ukqIH meje;au w¨;a Wm;a tl;=fjñka
úhm;a wh uefrñka bÈßhg .,hs' Tn iqjodhl lrkak fhÿkq
f,dalho tf,i bÈßhg .,hs' Tno ñh hñka keje; bmfoñka kej;
ñhhñka f,i keje; keje; fï .ukg tl;=fjhs' fï .ufka§
Tfí udkisl ÈhqKqj È.gu isoaO ùu;a Bg myiqjla f,i ukqIH
14 ly iq<Õ - II
meje;au;a Wiia ;;a;ajhl ;sîu;a fN!;sl f,dalh;a myiqjla ùu;a
fhda.Hh' fï .ufka§ Tn ,nk udkisl ÈhqKqjg wd;au úuqla;sh
l=ulao lshd jegySula ,efí' ñksia ukfia ÈhqKqùu b,lal lr
fkd.;a wd.ï wd.u kñka lrkak fhfokafka f.da;%sl Wjukdjla
imqrd .ekSulah' tys§ mqoa.,fhl= fhofjkafka mqoa.,hd fjkqfjka
fkdfõ' f.da;%h fjkqfjkah' th mqoa.,hdg fjk widOdrKhlah' wo
f,dalfha wd.ñl hqoaO nyq,ù we;af;a fï ldrKh ksidh'
ñksia ukfia iajNdúl ÈhqKqùfï§ tla wjÈhl§ hqoaO l,;a
Bg miq t,fUkafka hqoaO fkdlrk hqoaO Wjukd ke;s wjÈhlah'
kuq;a hï wd.ï ìysù hqoaO lr.kakd wjêfha ±kqfï ñksia uki
kj;d ;eîu fya;=fjka wfkla whg hqoaOh ,eÊcdjla jqj;a ta whg
hqoaOh wdvïnrhla ù we;' ñksiqkag iajNdúl udkisl ÈhqKqj;a
j,ld wd.u ksjrÈ O¾uhl=;a bÈßm;a fkdlrkjd kï ta wd.ñlhkag
wd.fuka fjk jerÈ f;areï .kak yelshdjla ke;' fujeks
;;a;ajhla y÷kd .kakd ndysr wh Tjqkag yels whqßka lreKq
wjfndaO lr§ug bÈßm;aùu jà' ñksfil= >d;kh ùfuka j,ld
.ekSuo ñksfil= ukqIH >d;lhl= ùfuka j,ld .ekSuo mskls' w;S;
ñksid b,a i;Hg .=ma; foúhka W;a;rhla tfy;a j¾;udk ñksid
wd.ïj,ska b,a,k i;Hg .=ma; foúhka W;a;rhla fkdfõ'
w;S; ñksid b,a O¾uhg ir, iudc Tjoka W;a;rhls'
tfy;a j¾;udk ñksid b,a,k O¾uhg tajd iEySulg m;aúh
fkdyels W;a;rh'
f,dal ck;djf.a hym; fjkqfjka Bg iqÿiq oyulg bv Èh
hq;= ld,h meñK we;'
wmg cd;shla we;' ta ukqIH cd;shls' ta yer ;j;a cd;s ke;'
wmg wd.ula we;' ta i;Hhs' ta yer fjk;a wd.ula ke;' wmg uõ
ìula we;' ta mDÓúhhs' mDÓúfha meje;au we;af;a we;s wdldrhg
15 ly iq<Õ - II
f.da,hla f,i meje;=fkd;a muKS' ì÷fkd;a mDÓúhla ke;' ñksia
j¾.hdf.a iqrËs; lu we;af;a f.da,hla f,i tlg isàfukah'
uqyqÈka uyoaëm fjkal,dg f.dvìï udhsï j,ska rgj,a fjkal,dg
álla .eUqrg hkúg tl f.da,hlah' ñksid u;=msg mqxÑ fjkialï
pu;aldrhla lrf.k .eUqre ±laulska tluq;=lu jgydf.k mDÓúh
tla rdcHhla lrf.k meje;Su fhda.Hh'
ksldh - wd.u - i;Hh
f,dal iduh fjkqfjka wd.ñl ksldh keje; wd.u olajd;a
wd.ï ish,a, ñksidf.a O¾u;djfha i;H olajd;a meñKSu wjYHh'
wd.ï ;ukag lshd oyula ;ukag lshd ck;djla iu. fjkaj
isàfuka w¾:hla fjhso@ tf,i isàfuka oyñka ÿ¾j, wd.ulao
lKavdhula f,i meje;Sug yelshdj we;' túg tu ck;djg i;H
wjfndaO lr .ekSfï bvla fkd,eî hhs' kuq;a Tjqkaf.a lKavdhu
úiska we;slr .kakd msßia Yla;sh hqo Yla;sh u.ska wfkla wd.ï
33
16 ly iq<Õ - II
úkdYlr ±óug yelshdj we;' tfia lsÍug Tjqkag myiqjla we;'
ukao Tjqka hqoaOh m,s.ekSu wdl%uKldÍnj O¾uh f,i f.k
we;akï tfia fkdjQ wfkla wd.ïj,g ïf,aÉp f,i myr§ úkdY
lsÍfï yelshdj ,nhs' túg f,dalhg wysñ fjkafka wOHd;aufhka
fmdfydi;a wd.ïh' b;sß fjkafka wdl%uKldÍ hqoldó wd.ïh' ta
wd.ñl ±kqu úiska kdhl;ajh fok f,dalh yeuodu fnfoñka hqoaO
lr.ksñka mj;skq we;' yeu lKavdhuu ;uka lrkafka Y=oaO
hqoaOhla lshkq we;' uq f,dalhu hqo msáhla fjkq we;'
ñksiqkag myiqfjka ke;sl, yelaafla wmyiqfjka ìyslr.;a
ksjrÈ O¾uhhs' kuq;a ukqIH meje;afï wdrËdj fjkqfjka wdrËdlr
.;hq;= fjkafkao tu O¾uhuhs' ksjrÈ O¾ufha wdrËdj we;af;a
ñksid i;H fydhkak Wkkaÿ;dlah' tu ksid ñksid wd.ï Ndú;d
l, hq;af;a wd.ï w;r ;ukaf.a wd.u meje;Su wruqKq lrf.k
fkdfõ' wd.ï w;ßka i;H O¾uh u;=lr .ekSu wruqKq lrf.kh'
ñksidg jeo.;a ;u Wm; ;ukaf.a ksjrÈ u. lr .ekSugo ke;skï
;u Wm; ;u mrïmrdfjka Wreu lrk wd.u /l .ekSu i|ydo lshd
.eUqßka l,amkdjg .ekSu wjYHh' ñksia ukiska úh hq;= wksjd¾hh
.=Kh kï mqreoaola" mrïmrdjla u;=jg ndr§u fkdfõ' i;H yd ÈhqKq
foa u;=jg ndr §uh' ta fjkqfjka hq.fha ñksidf.a ld¾hh úh hq;af;a
mrïmrdfjka ;udg Wreu wd.u;a f,dalfha we;s fjk;a wd.uq;a tlg
f.k nqoaêu;aj .,md ksjrÈ foa fyda jvd ksjrÈ foa y÷kdf.k jvd
ksjrÈlr jvd w¾:j;a lr u;=jg ndr §uh'
ñksid m<uqfjkau ;u ukqIH wd;auhg .re lsÍu wjYHhs' th
wmú;%lr fkd.ekSug;a jHdc foaj,g ^wd.ï$ O¾uhkag& /jeàug
,la fkdlsÍug;a j.n,d .; hq;=h' f,dalfha we;s Wiiau ±kqfuka yd
;ukag Wmhd .; yels Wiiau is;sú,s j,ska fmdfydi;a ùu wjYHhs'
fojekqj ;u hq.fha fufyjr bgql, hq;=h' th ;u rg" cd;sh" wd.u
17 ly iq<Õ - II
fírd .kak ´k Yla;su;a lrkak ´k' jHdma; lrkak ´k cd;sl
we÷u" wd.ñl we÷u w¢kak ´k jdf.a mgq foaj,a fkdfõ' hq.fha
ñksia ukig l, yels hym;ajQ Wiiaufoa ìyslsÍu wjYHhs' ukqIH
j¾.hd hkq tla j¾.hla nj ±kf.k;a cd;s jYfhka fjkaj isàu
jer§' wd.ï ìysjqfka ñksidf.a O¾u;djh ±k.kak W;aidy lsÍfï§
nj ±kf.k;a wm wd.ï jYfhka fjkaj úúO foa lshñka lrñka
isàu ksjrÈ ke;' foaYmd,kh hkq ñksidf.a meje;au hym;a lsÍu
Wfoid lshd ±k isáoa§ f,daflu ñksiaiq úúO whqßka y÷koa§
fldf;la ÿr jqj;a ñksiqkaf.a ÿl iem wdÈ f;dr;=re ±k .ksñka
ñksia yoj;a ixfõ§ fjoa§ f,daflu ñksiqkaf.a hym; bgqúh hq;=hs
lshd wjfndaO fjoa§ f,daflgu iqÿiq tla md,k l%uhlg fhduq
fkdùu jerÈh' yeu úIhlau ÈhqKqúh hq;= ld,fha ,eìh hq;= ÈhqKqj
fkd,enqfjd;a th ñksia meje;au wdk¾: lrk yd wkdrËs; ùug
fya;=fjhs' foaYmd,kfha fflrdál nj" wd;aud¾:ldñ nj ÈhqKq jQ úg
wd.ïj, pKaälï jHdma; fjkak .;aúg tajd wdmiq yrjkak myiq
ke;' tajd uyd hqoaO olajd f.dia ñksiqka fldaá .dkla úkdYjQjdg
miqj hï úg f;areï .kakjd we;s' wmg jvd jákafka tf;la úkdY
olajd fkdf.dia wfma ÈhqKq ;shqKq ±lafuka Bg fuydÈ ñksia meje;au
ksjrÈ lr .ekSuh' fï foaj,a fjkial, yelafla mj;sk wd.ñl yd
foaYmd,k l%ufõohka fjkia lsÍfukah' th l, fkdyels fyda l,
fkdhq;= foaj,a fkdfõ' l, yels yd wksjd¾hfhka l,hq;= foaj,ah'
wd.ï ìysjqkq ksid ;du w;S;fha kej;=kq ñksiqka we;' fjk wxY
j,ska Tjqka ÈhqKqj ,enqj;a wOHd;añl w;ska Tjqka w;S;fha È,s÷
;eklh' foúhka úYajdi lrk ksid Tjqkag ks¾NS;j is;kak tä;r
ys;la ke;' fkdÿgq fkd±fkk foúhl= úYajdilr ta foúhkag ìfha
wjqreÿ iShla Ôj;a fjkjdg jvd ;u ñksia ukig ks¾NS;j ksoyfia
18 ly iq<Õ - II
ys;kak bv§ ;;a;amr iShla Ôj;aùu;a ukig f.!rjkSh f,i
Ôj;aùulah'
foúhka we;a;la nj Tmamqlr iïmQ¾Klr ;sîu wjYHh' wo
ck;dj w;S;h jà lshd w;S; wd.ï ms<s.ekSug kï yd w;S;fha
fohla bf.k .kak kï wog jvd w;S;h iïmQ¾K ù ;sìh hq;=h' ta
ksid wd.ï ks¾ud;Dka foúhkaf.a mKsúvlrejl= lSu we;a;la nj
Tmamqlr iïmQ¾K lr ;sîu wksjd¾h Wjukdjlah' wo hula ms<s.kak
th idOdrKj Tmamqlr ;sîu wjYHh' tfyu kï w;S;h wog jvd
idOdrKù ;sîu wjYHh'
udf.a b,lalh fldaá y;aiShlg wdikak fjk f,dal
ck;djg iduh iekiqu we;slr§u yd Ôú; w¾:h wjfndaO lr
§ugh' fuysÈ ug we;s f,dl=u wNsfhda.h fjkafka ñksiqka ;u
;ukaf.a wd.ïj,g ±äj ne£ wd.u /l.kak yd jHdma; lsÍu i|yd
;ukag yd ukqIH meje;aug ydkslrfoa lsÍfuka j,ld .ekSuh' ta
wkqj wd.ï ks¾ud;Dka fya;=fjka f,dal jdiSkag ù we;s wNd.H
;;a;ajh fmkakqï lr§ug W;aidy lrñ' f,dalh fi!uH ukqIH
meje;aula olajd fuf;la fkdmeñKfha hï wd.ï ks¾ud;Dka,df.a
yÈiais O¾u foaYkdjka ksidh' O¾u foaYkdjkaf.a wiïmQ¾Klu th
iïmQ¾K lsÍug foúhka fhdod .ekSu ta wkqj úúO kïj,ska úúO
.;s j,ska hq;a foújre y÷kajd§u ñksia ukiska ukqIH meje;au
ÈhqKqjg m;a lr .ekSfï u.g ndOdjla ùuh' foúhka iïnkaO
fkdjqkdkï wd.ï ks¾ud;Dka lSm fofkl=f.a foaYkd tlgf.k jvd
ksjrÈ O¾uh f;dardf.k ta;a iu. ukqIH meje;au ksjrÈj bÈßhg
hEug yelsh' kuq;a fjkia kï yd .;s we;s foújre ksid tfyu
ksjrÈ bÈßhg hdu je,lS ukqIH j¾.hd tlg tl;= lr.; fkdyels
wdldrhg fn§hEu ukqIH j¾.hdg jQ nrm;, wmrdOhls' fuh jvd;a
oreKq fjkafka wfkla wd.ï je,elaùu uki ÈhqKqùu je,lSu" wd.ï
19 ly iq<Õ - II
jd¾.sl nj ±ä lsÍu" p¾u fÉokh jeks Ydßßljo ;j;a fndfyda
lreKq j,skao ñksia j¾.hd fnod jv jvd;a ÿria lsÍu yd
fkdjqjukd jd¾.sl wdvïnrhlg m;a lsÍuh' tf,i ukqIH
meje;augjQ jrÈka .e,ùug j¾;udk ñksidg úYd, W;aidyhla
.ekSug isÿ ù we;' ta wkqj wo bkak ;ek isg ksjrÈùug .=ma;
foúhka fyda fjk;a ´ku .=ma; fohla lshkakka jdf,a ms<sfkdf.k
.eUqßka .eUqrg fidhd ne,Su wjYHh' wmg ffjr lrkak fjk;a
wd.ï fjk;a cd;ska lshd fohla ke;' wm yeu ñksiqkah wm fjk;a
m%foaYj, fjk;a rgj, fjkiaj yeÿKq jevqkq ksid yd fjkia woyia
we;s wd.ï ks¾ud;Dka ksid;a wm fjkaù we;' fuf;la isg ta ldrKd
lsisjla ñksia j¾.hd lshk talSh nj ì¢kak fhdod fkd.kak'
wd.ï ks¾u;Dka,d foiQ hym;a foag wms f.!rj lruq' kuq;a
wd.ï ks¾uD;ka,df.a fjkia ±lau yd iuyr ;ekaj, we;s jerÈ ksid
ukqIH meje;aug ù we;s ;¾ckh blaukska bj;aùu wjYHh' ta wkqj
ukqIH j¾.hd fn§ug ,lalrk ish¨ufoa bj;a lsÍu wjYHh' i;Hla
lshd Tmamq fkdl< .=ma; úYajdihkao ñksia uki bÈßfha fkd;sìh
hq;= ldrKdh' ta wkqj foúhka we; lshd ;Èka lSu;a wksjd¾hfhka
ms<s.kak lSfukq;a je,lSu wjYHhs' leu;s flfkl=g foúhka
woykak yd wlue;s flfkl=g woykafka ke;sj bkak ksoyi Èh
hq;=h' tu.ska foaj úYajdih ,. kj;skafka ke;sj Bg tyd ys;kak
fm<Uúh yelsh' ñksia uki whs;s úYajhghs' ta ksid ñksia ukig
mshjfrka mshjr úYajhu yeo EÍu olajd hEug yelsh' foúhka whs;s
foúhka y÷kajdÿka ks¾ud;Dkagh' ta ksid ta ta foúhka ta ta
ks¾ud;Dkaf.a is;sú,s iSudj yd leu;s wxYhka wkqj ;Skaÿfjhs' wd.ï
ks¾ud;Dkao wms bmÿkd fuka w;S;fha bmÿkq ñksiqkah' WkkaÿjQ
ud;Dld wkqj WkkaÿjQ m%udKh wkqj ;ukaf.a nqoaêfha m%udKh wkqj
tl;= lr.;a lreKq yd ;ud ;=,ska Wmojd .;yels ±kqu yd ±lau
20 ly iq<Õ - II
wkqj O¾uh foaYkd lr we;' j¾;udk ñksid .;hq;= nqoaêu;au
;Skaÿj jkafka tl wd.ï ks¾ud;Dka flfkl=g yd tl foúflkl=g
iSudù fkdisg yeu wd.ulau wOHhkh lr jvd;au ksjrÈfoa;a iu.
tlÕj lghq;= lsÍuh'
is;l is;sú,s ìys lsÍu ukqIHhdg we;s Wiiau yelshdjhs' th
je,flk wdldrhg lsisu wd.ulska n,mEula fkdúh hq;=h' wo hqoaO
we;sfjkafka wd.ï ksidh' tu hqoaO j,lajd .kak yelafla ÈhqKq
is;sú,s ìyslr .ekSfukah' hï wd.ula hqoaOhg Èßhla we;s lrkjd
fukau ñksiqkag ÈhqKq is;sú,sj,g hEula j,lajkjdkï tu wd.u
meyeÈ,sju ukqIH meje;aug fødayS wd.ulah'
ñksfil=g Èhhq;= b,lalh fjkafka ;u wd.u by,gu weoySu
fkdfõ' ;u uki ÈhqKq lr .ekSuh' Bg ish¨ wd.ï yeoEÍug bv
i,id §uh'
fY%aIaG
j¾;udk f,dal ck.ykh fldaá 600 ls' f,dalhg uq,skau
wd.ula ìysjQod isg fuf;la olajd ñksiqka fldaá lShla Ôj;afjkak
we;ao@ fï úYd, ukqIH meje;au wojkúg ,nd we;s wdrËdj yd
f.!rjkSh nj .ek ñksiqka jk wmg we;af;a i;=gla fkdfõ
lk.dgqjlah' ñksia meje;au .ek ie,iqula wmg ke;' f,dalfha
fuf;la Ndú;d l, md,k l%uhkaf.ka yd iqmqreÿ wd.ï weoys,af,ka
Wodlr.;a f,dalh hqoaOh" id.;h" iel" ìh iys;h' ,o yels iqjhla
44
21 ly iq<Õ - II
ke;' ta;a ñksiqka óg fjkia úÈhg f,dalh f.dvk.kak W;aidy
fkd.kafka wehs@
ukqIH meje;au bÈßhg hd hq;af;a ñksiqka urd.ksñka fkdfõ'
ñksiqka ;=, we;s fudavlï urd ouñkah' f,dalhg ìysjqk wd.ï .ek
ffjrhla ke;' ta;a iuyr wd.ï ñksidg ÈhqKq oyula bÈßm;a
fkdlsÍu" ñksid wOHd;añlj ÈhqKq fkdfjk fia wkqjk meje;aula
Wreu lsÍu iïnkaOj tu wd.ï .ek lk.dgqjla we;' ukqIH
>d;lhka úiska iaj wd.ug fyda iaj wd.ñl ksldhg n,y;aldrfhka
fjk;a wd.ñlhka yd fjk;a ksldhj, ck;dj iu. .ï k.r
rgj,a whs;slrfohs' by, mQcljre Bg úreoaO ùula ke;' fmf¾;
lñka ish,a, ndr .kS' i¾j n,odÍ foúhka wdl%uKsl >d;lhkaf.a
me;af;ah' wmßñ; lreKdj ohdj we;s ks¾ud;Dka,df.a idOdrK oyu
ta wdldrh' ta wd.ï f,dalh mqrd me;sfrkafka >d;lhka ksidh' 5% la
muK tu ks¾ud;Dka,df.a hq.fha ks¾ud;Dkag leue;sjQ
mrïmrdj,skah' wfkla 95% lau ck;dj Tjqka úiska n,y;aldrfhka
wd.ug n|jd.;a ñksiqkaf.a mrïmrdj, ñksiqkah' wo ta ldf.a;a is;a
mú;% ;ekl ke;' i;H fidhd hEul Wjukdj" ;u wd.u i;Ho
lshd .eUqßka úuid ne,Sug fhduqùu" Tjqkaf.a yoj;a m;=f,kau uld
oud we;' Èklg úYd, jdr .Kkla foúhka isyslsÍu ks;r foúhka
fY%aIaGhs lshkak yqre lsÍu Èklg úYd, ld,hla hd{a{d lrkak yqre
lsÍu u.ska ñksia ukfia iajdNdúl ÈhqKqùu j,ld we;' foúhka
ke;skï ish,a, bjrhs lshk ;ekg Tjqka m;alr we;' wd.ula
m%pdrh úh hq;af;a m%{a{d ud¾.fhkah' túg ukfia iajdNdúl
ÈhqKqjg ndOdjla ke;' ys;kak fhduq lsÍfuka ys; ÈhqKq fõ' ta ksid
wd.ula úiska ;u O¾uh bÈßm;a l, hq;af;a ms<s.kak fmr ys;d
n,k f,ih' th ñksia ukfia f.!rjhg ys;lr O¾uh m%pdrh
lsÍulah' ;=jlal=j mmqjg t,a, lr wd.u je,| .kak lSu wOHd;añl
22 ly iq<Õ - II
fkdjk f.da;%sl n,y;aldrluls' wo ;=jlal= w;g .;a wh ;u
mrmqro hful=f.a lvq myrg ìfha wd.u je,|.;a wh úh yels
fkdfõo@ lshd l,amkdjg .ekSu ;ukag fukau ukqIH meje;afï
hym; Wfoid wjYHh' ´kEu ñksfil=g fi;la fjkafka ;u uki
by,gu ÈhqKq lsÍfuka muKh' wo fkdolsk fndfydafoa olskak
yelafla wog jvd uki ÈhqKqùfukah' wo wd.ï ksid fl,jrla
fkdolsk hqoaOj,g meg¨kq ck;djg ;u iqmqreÿ wd.ñl l%shdjka ;=,
j;a O¾uh ;=,j;a foúhkaf.a msysfgkaj;a id¾:l úi÷ï ke;' tajd
u.ska flfrkafka hqoaOuh uqjy;a lsÍuh' hqoaO we;sùug fya;= we;sj
yd udkisl ÈhqKqj je,flk wdldrhg wd.ï ìysjqk úg ta wd.ï
ms<s.;a ñksiqkag fiiq ñksiqkag jvd ÿla lror ú¢kak fjkjd' tajd
foúhkaf.a mÍËK fkdfõ' bkak ;ekg jvd by,g hEug
{dkjka; fkdùuh' fldaá ish .dkl ñksiqka tlu fj,djg tlu
wdldrhg hd{a{d l,;a iekiqula we;s meje;aula Wreu fkdjkjd
kï ñksiqka fkdlvjd Bgu fhduqù isàu iekiqula ke;s meje;au
tf,iu mj;skak fya;=jlah'
wd.ïj,ska f;dr iajdNdúl ukqIH meje;au wE; w;S;fha
isgu ñksidf.a i;H O¾u;djh y÷kd .kak wjxlj fjfyiS we;'
kuq;a nqoaê mßudj l=vdjQ fyhska yßfoa tl;=jqfka fyñkah' yß lshd
jerÈ tl;=ùu Bg jvd úYd, ù we;' tfia ùu jrola fkdfõ' jro
we;af;a Bg m%udKj;a nqoaê uÜgug meñKs miq tajd ksjrÈ lr
fkd.ekSuh' m%udKj;a nqoaêuÜgulg meñKs miq Bg .e,fmk fohla
jrÈkafka ke;sj l, yelsh' WodyrKhla .ilska iqÿiq w;a;la lmd
uqlal=jla yod we,jqKq flfi,a .i fkdjefgkak ;eìh yelsh' kuq;a
óg jvd úYd, fohla lrkak ys;=kdu wfma nqoaêh ;sfnkafka ys;=k
;ek olajd muks' tf;la isg ys;=k jevh ksu lsÍu olajd w¨;a nqoaê
j¾Okhla we;s lr.kak isoaO fjhs' th blaukska lr.kak
23 ly iq<Õ - II
yelsfohla fkdfõ' blaukska flá ld,hlska tk is;sú,sj,g wkqj
jevh ksudlrkak ys;=fjd;a th id¾:l ksudjlg fuyd§ ìyslrk
wvqmdvq iys; ksudjla fjkq we;' ñksidf.a O¾u;djh y÷kd .kak
hEu ñksidf.a wd;au úuqla;sh y÷kd .kak hEu óg fkdfjkiah'
tajdf.a we;a; y÷kd .kak fmr we;a; fia fndre fohla ysf;a
jefvkak mq¿jks' ta foag we;a; lshd /jgqfkd;a th w;ayer we;a;
fidhd hEulg keUqre fjkafka ke;' B.djg is;sú,s we;s lrkafka
ìyslr.;a foa we;a; lshd ta;a;= .ekaùugh' kuq;a tfia we;a; lshd
wkqkag ta;a;= .kajkak m,,aj úysohk yd tlsfkl weuqKq we;a;
lreKq ke;' tjka úgl l, yelafla kula fhdod .=ma; foúhl=
y÷kajd§ fl,jr lsÍuh' wd.ïj,g i¾j n,Odß foújre
tl;=fjkafka tf,ih' fï woyia ±laùu wd.ïj,g ßoùug fyda
wmydi lsÍug fkdfõ' ñksia uki iqÿiq ;ekl msysgqùu Wfoidh'
ñksia uki .=ma; fohla úYajdihg f.k wjqreÿ oyia .dkla tf,i
f.jd ±óu u;=jg;a tf,iu úYajdi lsÍu wmrdOhla ksidh' ñksia
uki bÈßfha .=ma; fohla §¾> ld,hla .=ma; f,ig mj;Skï th
ñksia ukfia ÈhqKq fkdùulah' th ndr.; hq;af;a flfkla
^ks¾ud;Dka& úYajdi lr wfkla ish,a, fudavùula f,ih' fuh .Kka
fkdf.k isáh yels fohla fkdfõ' tf;la isg fï f;lao u;=jgo
fldaá m%fldaá ck;djlf.a Ôú; yd wd;au .uk iïnkaO m%Yakhls'
ñksiqka msßila bÈßfha .=ma; foúfhla ;j;a ñksiqka msßila bÈßfha
;j;a foúfhla fï wdldr foúhka f.dvla bÈßfha tla ukqIH j¾.h
fn§ ukqIH f.dvj,a f.dvla ta w;r hqoaO fïjdg W;a;r ke;sj
f.jd ±uQ ld,h wjqreÿ oyia .dklah' lvqfjka ;=jlal=fjka wd.ï
jHdma; fkdù m%{a{dfjka wd.ï jHdma; lrkak jQjdkï fï .eg¨
w;S;fha§ úi£ ;sfnkq we;' ñksiqka yeufok ksjrÈ tla u.la
f;dardf.k ;sfnkq we;' f,dalfhka hqoaO ;=rkaù ;sfnkq we;' kuq;a
24 ly iq<Õ - II
tfia fkdjqKq ksid ;j;a m%udo fkdlr j¾;udkfha§j;a wd.ïj,
we;s ksjrÈlu foúhkaf.a we;s i;H ñksidf.a ienE úuqla;s u. .ek
ksjrÈ W;a;rhla ,nkak fjfyiSu wksjd¾hh Wjukdjlah' wd.ñl
ksldh w;r .egqï" wd.ï w;r .egqï" fufyu fjk f,dalhl wd.ul
fyda ksldhl ienE wOHd;añl kdhlfhda isáh fkdyelsh' isáh
yelafla j¾.jd§ wd.ñl kdhlhkah' Tjqkaf.a fufyh mqoa., wd;au
úuqla;sh Wfoid fkdfõ' wd.fï jHdma;sh Wfoidh' wd.ñlhd ta
fjkqfjka fhdojk b;af;ls' wd.ñlhd ;=, wOHd;añl ksùula ke;'
we;af;a jd¾.sl m;a;=ùuls' kuq;a fï lsisfjla ;j flkl=f.a
ffjrhg ,laúh hq;af;da fkdfõ' wkqlïmdjla ,eìh hq;af;dah' Bg
fya;=j fï yeufok /jàug ,lajQfjda fyhskah' fudjqka ;u wd.ug
f,ka.;=h foúhkag ìhh' wfkla ksldhg yd wkH wd.ulg nh
ke;' ;uka fjkqfjka mqyqh' tkï ;ukaf.a Ôú;h yd wd;au .uk
fjkqfjka .eUqßka l,amkd fkdlr lghq;= lrkakkah' ;j;a úÈhlg
lshkjd kï lKavdhula ù hd{a{d lrhs' lKavdhula ù igkg hhs'
lKavdhï .=kfhka wd.ug fiajh lrhs' kuq;a lKavdhula jYfhka
bmfokafka ke;af;a wehs lKavdhula jYfhka ñh hkafka ke;af;a
wehs lshd l,amkd fkdlrkakkah' fuys w¾:h kï wd.ï ks¾ud;Dka
ke;skï wd.fï kdhlhka úiska wd.ñlhka lKavdhula jYfhka
;nd.kak lKavdhula jYfhka Yla;su;a lrkak Wkkaÿ fjkafka
wehs lshd fkdis;Suh' f;areï .ekSu ;j;a myiq lsÍug fufyu lshuq'
ñksfila bmfokafka ;kshu ñh hkafka;a ;kshu' Ôú; ld,fha ;u
ys; ork foa ;ukag muKh b;sx' fï mqoa.,hdg Wjukd ;ukaf.a
wd;au úuqla;sh olajd hEugh' ta;a fï mqoa.,hd wd.u kï lKavdhfï
idudðlhl= jYfhka ;nd .kak wd.u Wkkaÿ wehs' wd.ula
lKavdhula jYfhka Yla;su;aj mj;skak Wkkaÿ ùu kï wd.ñlhka
f.ka whq;= m%fhdackhla .ekSulah' wd.ula O¾u foaYkd l, hq;af;a
25 ly iq<Õ - II
mqoa,.hkaf.a wd;au úuqla;sh Wfoidh' wd.ula ìysúh hq;af;a f,dfõ
ish¨ ñksiqka fjkqfjkah' ta ksid wd.ñlhka lKavdhula jYfhka
;nd.ekSu wd.ula úiska lrk jrolah' th hqoaOhla we;sùfï uQ,
îcj,g wh;ah'
hqoaOhla we;s fjkúg mrÈkafka ñksidh' ñksid mrÈkafka
ñksidf.au ÿ¾j, ;eka ksidh' ta ÿ¾j, ;eka wd.ï ks¾ud;Dkaf.a
isgu meñKsh yelsh' wd.ï we;= yeu fohlau yeu hq.hl§u
.eUqfrka .eUqrg úuid ne,sh hq;=h' yß jerÈ fjkalr .; hq;=h'
tfia fkdlf,d;a ÈhqKqjQ ukiska m%fhdack fkd.;a;d fjkjd' tf;la
isg by, mshjrg uki ÈhqKqùu je,flkjd' túg jerÈ wd.ula
ms<s.;a ñksiqkag th neyer lr ksjerÈùug yelshdj fkd,nd jerÈ
foau ksjrÈ lshd ±äj msysgk ;;a;ajhl miqfjkjd we;'
ñksiqka f,dalfha we;s wd.ï j,ska yß wd.ula f;dard.kakjd
kï fyda w¨;ska wd.ula ìyslr .kakjdkï ta foa ksjrÈ j. ±k.;
yelafla ta wd.ï u.ska ñksia j¾.hd fnod fkd±óu" ñksiqka w;r
hqoaO we;s fkdùu" ielfhka ìfhka f;drj ldg;a Ôj;a ùug
yelshdj ,eîu" f.jk oskhla mdid udkisl ÈhqKqjla w;afjk nj
±kSu' Èfkka Èk w¾:fhka by, ±kqu tl;=ùu Èfkka Èk jerÈ
bj;aùu' ta wkqj ukqIH meje;au Èfkka Èk myiqùu' ta u.ska Ñ;a;
wdf,dalhla nqla;s ú¢kak yelshdj ,eîu' ta fya;=lrf.k .y fld,
i;d isõmdjd wdÈ mßirhg f,ka.;=ùu mßirfhkao fmr,d
f,ka.;=lula ,efnkjd ±kSu fuf;la isg ñksidf.a ìysùu Ôjfha
ìysùu úIajfha f;dr;=re ±kafkak .ekSu Bg;a miq Ôjhl wd;au
.uk ms<sn|j wd;au úuqla;sh ,eîu ms<sn|j ±kqu tl;= ùula we;'
fï mqoa.,hl= wd;au úuqla;sh olajd hk wOHd;añl u. ielfik
wdldrhhs' fï u. lsisu ;ekl ffjrh" i;aj ysxidj" fndre lSu"
f;dard.;a lKavdhulg fiajh lsÍu wfkl=kag trysj hqoaO lsÍu wdÈ
26 ly iq<Õ - II
uki iDK w.hlg hk ldrKd ke;' fï ldrKd wjfndaO fjkak
m%pKav nj w;ayer ksjqkq mqoa.,fhl= njg m;aùu w,i .;s ÿre lsÍu
;ud flÈkl fyda fYA%IaG ñksfil= jk nj ysf;a ;ekam;a lrf.k
isàu wjYHh' j¾;udkfha Ôj;afjk ñksfil= mj;sk iudc rgdj
;=, w;ruxjQfjl= yd iudkh' Tyq wd.ul ,shdmÈxÑ jQ idudðlhl=ù
we;' wd.u fjkqfjka fiajh lrkak ne£ isákq we;' rg ;=, yd
úfoaY j, úYd, wd.ñl ia:dkj,g hEu m%isoaO mQcljrekaf.ka
wOHd;añl u. ksjrÈj ±k .ekSu úYd, mqo mQcd" ksjrÈ wd.ñl
we÷ula" Èkm;d je£u" hd{a{dj' fï jdf.a fndfyda foa ysf;a
r|jdf.k isákq we;' ta;a iu. ys; fjfyig m;a lrf.k;a we;s'
tfyu whg uu lshkafka ir, fjkak' ñksfila .ila úuqla;sh lshd
ys;kak .kak' ;uka bkak ukfia isg Wiia ukila olajd hkj.
ys;g .kak' ta wkqj ;ud fj; t,fUk foaj,ska ;ukag f;afrk
;rugj;a fyd| foa lsÍug ys;g .kak' ;reK wh blaukska .egqï
fj; we§ hkak tmd' Y=oaO hqoaO lsh,dj;a hqoaOhg fhduq fjkak tmd'
tajd jerÈ ;eka ´kEu ñksfila ;u fiajh iemhsh hq;af;a iuia;
f,dal i;ajhdf.a ys; iqj msKsiu nj f;areï f.k lghq;= lrkak'
fY%aIaG foa fkdl, flfkl=g fY%aIaGhs lSfjd;a th u;= mrmqrg
jeroùulah' w;S;fha tfia ù we;s fyhska j¾;udkfha whg jer§
we;' w;S; wd.ï wm ms<s.;af;a ukqIH meje;afï hym; fjkqfjka
l, fY%aIaG ìyslsÍu f,ih' kuq;a j¾;udkfha f,dalfha we;sù we;s
hqoaO .ek l,amkd lrk úg yeu wd.ulau fY%aIaG f,i ìysù ke;s
nj jegfya' wd.ul tl me;a;lska mQcljrekao wfkla miska
fin¨kao tla me;a;lska lreKdj ohdj .eko wfkla me;af;ka
f,hg f,h f,i m,s.ekSuo Y=oaO lshd hqoaO u;= lsÍugo bv ;nd
we;akï tfia jQ wd.ï weoyQ ñksiqkaf.a foaYhka j, isoaO jQfha rfÜ
iïm;a widOdrKj fn§ fldgila iemú¢k Okj;=ka n,j;=ka ùu;a
27 ly iq<Õ - II
nyq;rhla oyila widOdrKhkaf.ka ÿl orkakdjQ ÿmam;=ka ùu;a kï
fï ÿmam;=kag fjk;a rgj, jdf.a iudcjdoh f,i mSvkfhka
ñfokak u;=ùulg bv wjia:djka fkd,nd ;ukaf.a foaYfha udkisl
ysrlrejka ù b| we;snj jegfya' Tjqkaf.a j¾;udk u;=ùuo ienE
wjYH;djhg ndysrj hk ksldh wr., ù we;' ±ka ñfhkafka
ÿmam;=ka w;ska ÿmam;=kah' mSä;hka w;ska mSä;hkah' uu bÈßm;a
lrk m%Yakh kï ñksiqkaf.a m%Yak yß ;ekska úif|kafka ke;af;a
wehs lshdh'
fï wd.ï wd.ñlhka jd¾.sl .;sj,ska ±älr we;' ch.%yKh
m;d Y=oaO hqoaO lshd hqoaOgo fmd,njd we;' fï u.ska wfmaËd lr
we;af;a wfkla wd.ï wNsnjd jd¾.sl ch.%yK ,eîuh' kuq;a wd.u
ksldh jYfhka fnÿkq miq uq,ska fh¥ Wml%u Tjqkagu orkak isoaOù
we;' tkï ñksidf.a wOHd;añl u. Wfoid wd.u wjxlj ksh,S ke;
wd.u jYfhka fmkS isg jd¾.sl ch.%yk m;d we;' fï u.ska rjgd
we;af;a ;ukag fY%aIaG;ajfha ,d ie,l+ wd.ñlhkah' wd.ñlhkaf.a
Ôú;h yd wd;au .uk fjkqfjka i;H bÈßm;a fkdlr rjgd jd¾.sl
m%fhdack ,nd f.k we;' fuhg Èh hq;= id¾:l W;a;rh kï wd.fï
n,y;aldÍ kS;s bj;alr wd.ñlhkag i;H fidhd wfkla wd.ï w;r
hEug wjia:dj Wodlr §uh' tfia wd.fuka wd.u wOHkh lrk úg
Tjqkag fY%aIaGhs lshd .;hq;a; yd fY%aIaG fkdfõ lshd neyer l,
hq;a; fjkalr .kak yelsfjkjd we;'
;ukaf.a wd.u fY%aIaGhs lshdolajkak ;uka .kakd W;aidyh
úiska kej; kej; ;ukau fudavlfï .sf,kq we;' ta ksid wd.ï
ms<sn|j ys;kak yd l;d lrkak .;aúg ;ukaf.a wd.u ÈkSu w;ayer
i;H ÈkSu fjkqfjka wjxlj lemfjkak' f,dalfha ukqIH meje;au
id¾:l fjkafka i;H Èkqfjd;ah' jHdc wd.ï n,y;aldrfhka
mj;ajdf.k hEfuka yeuodu tlsfkld urd .kakjd we;' wd.u ksid
28 ly iq<Õ - II
ñksiqka >d;kh ù u, l|ks úisÍ we;' ta w;r mk wÈk lSmfokd
foúhka fY%aIaGhs' ks¾ud;Dka fY%aIaGhs lshd wjika yqiau fmdo fy,hs'
wykak we;s m%Yakh ñksiqka hqo N+ñj, >d;kh fjkafka ks¾ud;Dka
yd foúhka fY%aIaG ksido@
wd.ula fY%aIaG fjkafka ñksiqka hqoaOhg hEu j,lajkak yels
kïh' ñksiqkag w¾:j;a yd fi!uH meje;aula we;slr fokak
iu;akïh'
úkdYhg fmr
ñksid úiska we;slrf.k we;s ish¨ wdrjq,a úi|d .kakg
ñksid iu;a úh hq;=h' ta jdf.au lsisu wdrjq,la u;= fkdfjkak
meje;aula we;slr .ekSugo ñksid iu;a úh hq;=h' ñksid u;=lrf.k
we;s foaYmd,k yd wd.ñl .eg¨ blaukskau úi|d wjika lr.;
hq;=h' ñksidg mDÓúfhka ,eî we;s fï fi!uH ld, mßÉfþoh
wmf;a fkdyeßh hq;=h' mDÓú iajdNdj O¾uh ñksidg bÈßm;a lrk
,iaik o¾Yk úiska W.kajk jákd mdvï yd tajd uekúka lshjd.;a
fY%aIag ñksiqka f,da ish¨ i;ajhka fjkqfjka lreKdfjka
ffu;%sfhka hqla;j iajdNdj O¾uhg tlÕj bÈßm;a l, O¾uhka
f;areï fkd.;a ñksid ìyslr.;a wd;aud¾:ldó meje;au ñksidg
trysh' wfkla i;=kag trysh' iajdNdj O¾uhg trysh' fmd,jg"
c,hg" jd;hg wdorh f.!rjh fkdlrk Bg fødayS foa lrk ñksid
fj; yeuod fi!uH jQ iajNdj O¾uhl wdorh ,efnkafka ke;'
55
29 ly iq<Õ - II
iajNdj O¾uh ñksidg ffjr lrkafkao ke;' kuq;a ñksid l,foa
ñksidg wdmiq ndrfohs' nrg ls,sájQ we÷ï fya¥ miq;a me,a,ï álla
b;sßfjk wdldrhg ñksidf.a Ndú;h fya;=fjka ls,sáù h,s h:d
;;a;ajhg m;a fkdjQ iajNdj O¾uh ñksidg nqla;s ú¢kak isoaO fjhs'
fmd,fõ Ydka; f,i mj;sk øjH folla fyda lSmhla tlsfkl
l,jï lr úI ÿula ìyslr.;a úg ;snQ Ydka; .=Kh kej; nqla;s
ú¢kak fkd,efí' úI ÿfï ier ú¢kak fjkq we;' ta ksid ñksidf.a
nqoaêu;alu úh hq;af;a iajNdj O¾uh ls,sá lr fkdf.k mej;Suh'
kuq;a tfyu fkdù fõ.j;a .ukla wd ñksid iajNdj O¾uh ;=,
;ekam;a l, úI wêlh' tajdf.a mrd j¾;kh ñksid ;ekQ foaj,
ÈhqKqjg jvd ÈhqKqù ñksidg nqla;s ú¢kak fjkq we;' todg ñksid
úoHdfjka ;dËKfhka ÈhqKq fkdù isáhdkï óg jvd fyd|d lshd
is;kq we;' iajNdj O¾uh ñksidf.ka ÈhqKq foa wfmaËd lrhs' kuq;a
ñksid ÈhqKq fohla lr ke;' ñksid ÈhqKq fohla l,dkï .x.d we,
fod, jkdka;r fï yeu fohlau ;j;a ,iaik ù ;sìh hq;=h' iajNdj
O¾uhg f,ka.;=jQ ukqIH meje;aula ìysù ;sìh hq;=h' kuq;a tfia
isÿù ke;' úoHdj ;dËKfhkao wd.ï j,skao foaYmd,kfhkao ;j;a
fndfyda fohskao ñksid ;u meje;augo wfkla Ôúkaf.a meje;augo
f,dalfhau meje;augo úI tl;=lr we;' f,dalfha meje;aug wd.ï
úI fjkafka fldfyduo lshd flkl=g m%Yakhla we;s' f,dalhg
oreKqu wú wdhqO tl;= fjkafka wd.ï j¾. ksidh' tu ;;a;ajh
meyeÈ,sj wjfndaO lrf.k thska ñfokak yels udkisl ÈhqKqjla
fkd,nkafka .=ma; foújre woyk ksidh' foújre weoySfuka
je,flkak neß wd.ï ks¾ud;Dka,d úYajdi lrk ksidh' ñksiqka
wd.ï ks¾ud;Dka,d úYajdilr ks¾ud;Dka,d foaYkdlr we;s ksid
O¾uh ksjrÈ lshd yd foújre we;a;la lshd úYajdi lrhs' kuq;a th
jerÈ' wd.ï lSmhla wOHkh lrk úg ta w;r we;s fjkialï
30 ly iq<Õ - II
.,mkúg wd.ï ks¾ud;Dka,d i;H ke;s ;ekl isg i;H y÷kd.kak
fjfyiS we;s whqre meyeÈ,s fjhs' kuq;a yeu wd.ï ks¾ud;Dkau 100%
la i;H y÷kd .;a;d fyda foaYkd l,d lshd ms<s.ekSug fkdyelsh'
tjeks ;;a;ajhla ;=, ñksiqka ;u ;ukaf.a wd.ï ks¾ud;Dka 100% la
ksjr§ lshd O¾uhhs foúfhdhs tf,iu ndr.;a úg wd.u mj;S' kuq;a
;ukag jerfokjd we;' ñksfil=g Ôj;afjkak ish¨ myiqlï
;sfhkjd kï Tyqg ld;a iu.j;a .efgkak Wjukd ke;' kuq;a Tyq
wd.ula woykjdkï ;j;a wd.ula iu. .efgkak wdrËdfjkak
wNsnjd hEug wjYH fjhs' tfyu fjkafka wd.ïj, jerÈ we;s ksidh'
jeämqr .egqï we;s lr.kak fjkafka jeämqr jerÈ ;sfnk wd.ï
ksidh' iuyr wd.ñlhka ;u foúhka yer fjk;a foúhl= ke; lshd
wfkla wd.ïj,g myr§ úkdY l, wjia:d we;' kuq;a Tjqkq;a
;ukaf.a wd.fï foúhka ±l ke;' wfkla wd.ñlhka jf.au
ks¾ud;Dka lshk ksid úYajdi lr we;' ñksiqka fuf,i my, nqoaê
w.hl mj;skafka Tjqka úYajdi lrk ks¾ud;Dkaf.ka Tjqkag hula
ndr.kak fmr jeäÿr ys;d n,d ksjrÈ lshd yefÕ kï muKla ndr
.kak lshk WmfoaYh fkd,eîuh' ks¾ud;Dka,d tfyu WmfoaYhla §
;snqkd kï wo jk úg i;Hfhka f;dr wd.ï f,dfõ fkdmj;skjd
we;' kuq;a Wjukdj ;u f.da;%h n,j;a lsÍu muKla lr.;a
ks¾ud;Dka,dg i;H Wjukd ke;' ñksiqkaf.a nqoaêu;alug jvd
nqoaêu;a fkdùu jà' ñksiqka hula ys;kjdg jvd ;uka lshk foa
ms<s.kakd uÜgfï isàu m%udKj;ah' ta iuyr ^ÿ¾j,& kdh;ajhkaf.a
yeáh' fï yeu ;ekl§u ñksiqka ;uka wkqjK fkdù ;u wd;auh
ksjrÈ lr .ekSu Wfoid wd.ï ks¾ud;Dka lshd ;snqK;a ;ukaf.a
úuid ne,Sfï§ ;ukag i;Hhs lshd ndr .kak wmyiq foa ndr
fkd.;hq;=h' ñksidg jerÈ f.dvla we;s f,djla ìysùfï uq,a fldgi
whs;s jerÈ iys; wd.ï ìysl, ks¾ud;Dka,dgh' wo bjiSula ke;s
31 ly iq<Õ - II
úuiSula ke;s jerÈ w;ay, fkdyels iudchla yd wd.ñl >d;lhka
wdl%uKslhka ìysjkafka jerÈ wd.ñl foaYkd ksidh' ñksid yßfoa
bf.k .kak wd.ula Ndú; lrhs' wd.u ñksidg yß jerÈ folu
W.kajhs' wd.ula úiska .=ma; foúhl=g fyda .=ma; fjk;a fohla
ms<s.kak lSu ñksid fudav lsÍulah' ñksidf.a úuid ne,Sfï .;sh
urd ±óulah' ñksfil=g ;sìh hq;=u .=Kh jkafka úuid ne,Su yd
tu.ska ksjrÈ ÈhqKq foa y÷kdf.k we;s jerÈ fkdÈhqKq foa w;ayer
±óuh' ta ukqIH ud¾.h jidf.k .=ma; foúfhl= woydf.k wd.ul
we;sfoag muKla iSudùu kï fldf;la ld,hla f.õj;a udkisl
ÈhqKqjla fkd,eîulah' ta wkqj hful=g fkdÈhqKqu wd.ula je,|
.kak jQfjd;a Tyqg yeuod tu udkisl uÜgfïu mj;skak isoaO fjkq
we;' th Tyqg;a jrola lr .ekSulah' ukqIH meje;au;a fkdÈhqKq
;;a;ajhl yeuod mj;skak fya;=jlah' wfkla lreK wd.ï úiska
ñksid jd¾.sl .;s we;s wd.ñlhl= lsÍu ñksiqka m%pKav ùug
fya;=jlah' fï yeu ÿ¾j,lulau miqlrf.k ñksidf.a i;Hhg yd
ñksidf.a oËlïj,g bv ,efnk meje;aulg wd miq ñksiqka ljqre;a
tlh' ffjr lrkak fjk;a wd.ula" cd;shla" rgla ke;' iajNdj
O¾uhg y;=re foa lrkafka;a ke;' iajNdj O¾uhg ñ;=re ñksidg
f,vfrda. wvqh' wdhqI §¾>h' ñksia ukiska tjka fi!uH meje;aulg
hEug yelsh'
ud ÿgq ySkhla wkqj ,shkak.;a fï ,smsh u.§ fjk;lg
yereKs' ta;a mj;sk f,dal ;;a;ajhg Wjukd fohla ksid tfiau ,shù
hEug bv yeßfhñ' ±ka kej;;a m%Odk ldrKhg fhduq fjñ' ud ÿgq
ySkh ud ksjrÈj f;areï .;a;do@ f;areï .;a;d uÈo@ lshd;a jrl
±fkhs'
ta ySkh §¾>h' ixlS¾Kh' ;%dih iys;h' ìh msreKq ñksiqkao
ìh fkdie,l+ ñksiqkao we;' B.dj ksfïIh ìysiqKq úh yelsh' ta;a
32 ly iq<Õ - II
idudkH Èk pßhdfõ fhÿkq ñksiqkao úh' ñksiqka nyq;rh ìysiqKq
njg f.dÿre fjkf;la wjOdkula .ek ;elSula ke;' wmg ydkshla
ke;' wm wo;a fífrhs hk is;sú,af,ka isà' ;j;a wh fmd<jg
w,jd.;a ysfika hd{a{d lrñka we;' fï wh ljqre;a bkafka uqyqog
wdikakjQ ;rula WiajQ ;eks;,djlh' uqyqo foig jQ fl,jr isg
ñksiqka uqyqo foi n,dk isà uqyqfoa o¾Yk Wka Wka rKavq lr.kakjd
fiah' uqyqfoa /,s fjr, foig fkdfõ fomiska tk Wia /,s tlsfkld
.efÜ' ta /,s Wia l÷ ;rïh' tlsfkl .efgk úg c,fha we;s lrk
rE rgd ìh lreh' jrl uqyqfoa .eUqre j,j,a o.,;S' ;j;a jrl
c,l÷ tlsfkl yemS È. md,ï jeks c, myr ;sria w;g .=jfka
.uka lrhs' keje; uqyqog tl;=fjhs' fï c, .egqï fya;=fjka
le,fUk uqyqfoa /,s fï Wia ;ekakg l=ula lrhso lshd ñksiqka
;%difhka n,d b£' uqyqfoa Wi fï ;ekakg iudk fyda Wi nj ±fka'
uqyqfoa we;s ;;a;ajh wkqj .,mk úg fï ;ekafka wdrËdjla we;snj
iaÒr ke;' fï fmd<fõ ;ekska ;ek we;s isÿre j,ska fjr orñka
mqxÑ jdhq nqnq¨ u;=fjñka we;' fï l%shdj uyd mßudKfhka uqyqfoa
isÿfjk ksid uqyqo le,î we;s j. wkqudk l, yelsh' fmd<fõ
wNHka;rfha yg.;a jdhqjla ndysrhg msglsÍfï Wjukdjla l%shd
lrk j. f;areï .; yelsh' fï jdhqj mDÓú jdhqf.da,h úI lrhso@
fï jdhqj fmd<fõ wNHka;r c, ud¾.j,g tl;=ù blaukska t,shg
mkskak W;aidy orkjdo@ jdhq nqnq msg lrk ;eka j,ska fmd<j
mqmqrd hhso@ úYd, isÿre we;s fjhso@ tajd wlalr .dkla úYd, wd.dO
fjhso@ fï wdldr ìhuqiq is;sú,s je,a .,d ths' iekis,a,la ,nkak
yels lsisu fohla ke;' fï bkakd ;ek .ek we;s n,dfmdfrd;a;=
iS>%fhka Èhù hñka we;' Ôú;fha wka;sug isf;k is;sú,s ±ka .,d
ths' ud fmd<fõ Ôj;ajqkd jer§' ud ñksfil= f,i Ôj;ajqfka ke;'
fmd<jg ujlg jf.a wdorh lf,a ke;' fmd<fõ Wmka wfkla
33 ly iq<Õ - II
i;=kag ifydaor;ajfhka ie,l=fõ ke;' fudf,a uo i;=kag uf.ka
msysgla ,enqfka ke;' ud ;ksj wd;aud¾:ldój Ôj;ajqKd muKs' ud
fuka ukqIH j¾.hd fmd<jg y;=relï lr we;' úoH d{a{hka
fmd<jg w{a{dkhka fkdjqkd kï fufyu Èkla Wod fkdjkak
;snqKs'
ñksid f.dvlafoa ks¾udKh lrkak oËh' kuq;a Bg fmr
m<uqfjkau W.; hq;=j ;snqfKa ñksidf.a iajNdjh yd ñksid iajNdj
O¾uhg iïnkaOfjk wdldrhhs' .il iajNdjh jefvk ;rug
fmd<fõ Yla;su;aj msysàuhs' fmd<j .y fmdaIKh lrhs' .y fmd<j
iqrlS' fmd<fõ ðúka Ôj;a lrjhs' .i fmd<j iu. wfkdakH
iïnkaO;djhlah' mi c,h" jd;h" ysre t<sh yd Ôú wÔú ish,a,
iu. ñ;% meje;aulah' kuq;a ñksid tf,i jQfha ke;' fjk;a if;l=
jf.a jQfhao ke;' ta ta i;d fmd<j iu. fmd<fõ Ôúka iu.
;ukaf.a fldgi lrf.k Ôj;afjhs' bka tyd blaujd hEula ke;'
kuq;a ñksid lf,a ;ukaf.a ks¾udK yelshdfjka wfkl=ka fkdi,ld
ys;= ys;=foa f;dÕ .Kkska ksIamdokh lr .ekSuh' tu.ska fmd<jg
yd fmd<fõ Ôúkag uyd mßudKfhka ydks lsÍuh' ñksidg fndfyda
foa ys;kak yels fud,hla ,enqK;a ñksid tfia lf,a ke;' fndfyda
foa wu;l lr ;uka i;=gqfoa iu. Ôj;a úh' i;=g fjkqfjka
flfkl= w,s urkak úh' ;j;a flkl= .ia lmdodkako úh' ;j
flfkl= fkdfhla udÈ,sfha NdKav ksIamdokh lrkak úh' iajNdj
O¾uhg y;=rejQ ñksidf.a whdf,a hk ÈhqKqj kj;ajkak ;j;a
if;l=g fuf;la fkdyelsh' kuq;a yeuod tf,i f.fjkafka ke;'
ñksid fmd<fõ yd fmd<fõ Ôúkaf.a y;=frls' tmuKla fkdfõ
ñksid ñksidf.a;a i;=frls' ñksidf.a u;= mrmqf¾o y;=frls' ñksid
ks¾udKh lrk hka;%h fjkqfjka ñ,sógrfhka iSfhka mx.=j olajdu
ie,ls,su;ah' kuq;a ñksid Ôj;a lrjk mßirh iu. tfyu
34 ly iq<Õ - II
ie,ls,su;a lula ke;' ñksid ;u ÈhqKq fud<fhka fmd<jg
hym;la lf,a ke;' whym;lau lf,ah' ta ksid ñksid o~qjug
iqÿiqh' iajNdj O¾ufha Ydka; .=Kh úkdY l, ñksidg ú¢ka fjk
o~qjï ñksid fuf;la fkd±k isá fohlah' ,. fmakak ke;s ÿßka
we;s fohla .ek lSjdg ñksiqkag yß f;areï .ekSulg tkak wmyiqh'
uu ySkhla iïnkaO lrf.k ,Sfõ ;j ÿßka we;s fohla .ekh'
ñksid fï hk uf.a§ yuqùug kshñ; ta ìysiqKq wjia:dj u.yeÍug
kï fï u. fjk;a ÈYdjlg yerùu wjYHhs' wd.ñl yd foaYmd,ksl
.eg¨ blaukska úi|d .;hq;=hs lshd ud uq,ska ,Sfõ ta ksidh'
yeu fokdu úkdYfjk ìysiqKqu fudfyd; meueKsúg
ñksiqka cd;s wd.ï foaYmd,k wdÈ lsisu fíohla fkdolS' Tjqkaf.a
fk;a muKla l;d lrhs' ta Tjqka tf;la Ndú;d fkdl, Tjqkaf.au
fk;ah' tfyu lshkak fya;=j ñksid Ôú; ld,hu f,dalh olskafka
wd.ñl fk;a j,ska ksidh' ta ±lau yeu wd.ul§u ksjrÈ ±laula
fjkafka ke;' fndfyda úg ñksidg jerojQ ñksia j¾.hd fnod ±uQ
±laulah' ta jerÈ ±lauj,a bj;aù uu jf.au kqU;a ñksfila lshd ienE
±lau ,nkak ieug urKh nj fmak ÿrg meñKSu wjYHh' ñksid
;ks mqoa.,fhls' Tyqg whs;s ;ks .ukls' th fndfyda úg Ôú;h
mqrdjgu y÷kd fkd.kakjd we;' wd.ï" cd;s" l=, jYfhka .eg
.efik Tyq tajd ienEjla fkdfõ lshd f;areuq .ekSug ieuf.a
úkdYh isoaO fjk fudfyd;lg meñKsh hq;=u fjhs' tfyu
wjia:djla .ek ;j;a flkl=g lshkak ienE w;a±lSula ,enqKhska
miqj Ôú;hla b;sß fkdfjk ksid tjka isyskhla ±lSuu wjYH fjhs'
ñksid lKavdhï .; ùfuka mõ ieye,a fjka lrhs'
jeäfofkla mõ lrk úg mjla fkdfjk ;rï lreKq fm,.iajd
.kS' wfkla cd;shg wd.ug rgg tfrysj ukqIH >d;k lrk úg
mskla f,io Y=oaO whs;shla f,io y÷kajd .kS' kuq;a tajd jerÈh'
35 ly iq<Õ - II
wd.ï rg cd;s wdÈ f,i lKavdhï .; ùuo mdmhls' ;uka wka
ish,a,u fjkqfjka úh hq;=h' ñksid lKavdhï .; ùug jQ yqrej
úiska lKavdhu w;r .egqï we;s lrhs' ñksia meje;afï wdrËdj ke;s
lrhs' ±ä f,i lKavdhï .;lrk ,o wd.ï yd cd;Ska wfkla md¾Yj
iu. .egqï we;slr .kakjd by,h' Tjqka ;=, Ydka; .=Kh wvqh' hï
.eg¨jlg ksjqKq W;a;r y÷kd .ekSug woËh' ;u wd.fï cd;sfha
we;s wkqjKlï neyer lr.ekSug m%udoh' tfyu foa we;snj y÷kd
.ekSugo yelshdjla fkdyelsj mj;S' ´kEu ysia fohla wkqjK fohla
§¾> ld,hla /l.ksñka thska ;ukq;a lror ú¢ñka f,dalhgo lror
we;s lrhs' lKavdhï .;ùu yd lKavdhï w;r ;rÕldß;ajh"
lKavdhï w;r .egqï fya;=fjka ñksid iajNdj O¾uhg lrk ydks
by, hhs' fl,jrla ke;s fndaïn msmsrùï wdhqO ksIamdokh ñksidg
wjYH foaj,a fkdfõ' ñksid jrojdf.k we;s ksid wjYH lr.;a
foaj,ah' ñksiqka jeäfhkau ÿla ú¢kafka f,daflg wd.ï ks¾ud;Dka,d
jeäfhka ìysjqKq ksidh' ñksiqka fudavlfuka yd hqoaOfhka
uqojd.kak wmyiq wd.ï ks¾ud;Dka,df.a foaYkdj, ÿ¾j,lï ksidh'
wd.ï ks¾ud;Dka,d ñksidf.a i;H ms<sn|j uf.a ±lau lshd ;u
O¾uh foaYkd l,dkï ksjrÈh' kuq;a tfia fkdù ;ukaf.a ±lau
ñksidf.a i;H f,i ñksidg n, lsÍfuka fyda /jàfuka
m%fhda.fhka bÈßm;a lsÍu jrolah' fu;k§ úfYaIfhka lsjhq;= fohla
we;' ñksid wd.ï ks¾ud;Dka,dg wiSñ;j Nla;su;a jQfjd;a ;ud ;=,
bkakd nqoaêu;d wjÈ fkdjk j. jgyd.; hq;=h' fiiq wd.ïj,
muKla fkdfõ ;ukaf.a wd.fï;a we;s ish,a,u ksjrÈ lshd jerÈ;a
Ndr .kak ;rï ñksid wkqjK fkdúh hq;=h' ñksid ;ukaf.a
wd;auhg i;H wjfndaoh ,nd .kak ks¾NS;ùu wjYHhs' th foúhka
ks¾ud;Dka mQcljreka ,ÕÈ;a tf,iu úh hq;=h' Bg fya;=j f,dalfha
nyq;rhlg i;H wysñ fjkafka;a f,dalhg ;du i;H lshd iaÒr
36 ly iq<Õ - II
fohla ke;af;;a ukqIH j¾.hdg ysñ ksjrÈ ;ekg ljqre;a tl;=
fkdjkafka;a wd.ï ,. Nla;su;aù i;H fjkqfjka wykak ´k m%Yak
fkdwid isàuh' wd.ï nyq;rh lrkafka ;uka i;Hhs lshñka jd¾.sl
.ukla hEuh' ta /jàu ;ukag;a ydkshla lshd Tjqka jgyd .kafka
ke;' ;reKhka ukqIH >d;lhka njg m;alr wd.ï msßi yd N+ñh
úYd, lr.kS' wd.ug rgla f,dalhla f,i b,lal .;ùu ukqIH
Ôú;hlg wod, fohla fkdfõ' ;ksj Wmka ñksidg jeo.;a fjkafka
Ñ;a; wdf,dalhla we;s wjfndaOhla yd Ñ;a; wdf,dalhla we;s ñh
hEulah' tjeks ;;a;ajhla wjfndaO fjkak isf;a Bßishd fl%daO ffjr
fkd;sfnkak ´k' tajd isf;a we;slrjk idOl iudcfha
fkd;sfnkak ´k' wm ;ukaf.a ksjfia whg BßIshd fl%dao ffjr
lrkafka ke;' tf,i fï f,dalhu iu. mj;skak wjYHh' tfyu
f,dalhla we;sfjkafka ñksia is; ñksia iajNdjh olsk ta iajNdjh
;=, ñksid ú¢k ÿl ±l ta ÿflka ñ§fï l%ufõoh jgyd .kak
Wkkaÿ ùfukah' ñksid ÿl .ek" ÿlg fya;=" ÿlka ñ§u" ÿflka
ñ§fï ud¾.h .ek lreKq fydhñka ÿflka ñ§Afï ud¾.fha bÈßhg
hkúg wd.ï j¾." ck j¾." Okj;a ùu" n,j;a ùu ta fjkqfjka
;rÕldÍ ùu kqjukd foaj,ah' ta foaj,a iem jeä lr.kak f.dia iem
wvq lr.kakd foaj,ah' ÿl ke;s lr.kak f.dia ÿl jeä lr .kakd
foaj,ah' ñksid ñksiqka iu. ;rÕldÍ ùug fhduq fkdjk meje;aula
we;slr .ekSu wjYHh' tfyu l, hq;=fjkafka jákd is;sú,s Wmojd
.ekSug is; ksoyiaj ;nd .kak Wjukd ksidh' wfkla lreK ksoyia
is;;a úYd, ;Dma;shla fjk ksid;ah'
ñksia is; úlis; lsÍula yer yl=,d fudav lsÍula wd.ï j,ska
fkdúh hq;=h' wd.ñl .egqï we;sfjhs kï tu wd.ñl kdhlhska
tajdg j.lsj hq;=h' wd.ï m%{a{dfjka yer fjk;a l%u u.ska
mj;ajdf.k hdug yd jHdma; lsÍug lghq;= fkdl, hq;=h' bÈßfha§
37 ly iq<Õ - II
k.rj, msysgqjk m%{a{d Yd,d j,§ wd.ñl mQcljreka f,dalfha
´kEu ñksfila wyk m%Yakj,g .=ma; nfjka f;drj ksjrÈ idodrK
W;a;r iemhSu wjYHh' tfyu l,hq;=fjkafka ñksiqka fudavhka lr
hqoaO fndalrk wd.ï j,ska ñksiqka >d;lhka ùfuka yd >d;kh
ùfuka j,lajd .ekSu fjkqfjkah' wd.ula úiska wd.ñlhka
fudavhka njg m;a lrkjd kï tu wd.ñlhka thska fírd .ekSu
fiiq wd.ïj,g yd iajdëk ñksiqkaf.ka úhhq;= hq;=lulah' wd.ï
ksid f,dalfha lsisu ñksfil= >d;kh fkdúh hq;=h' wd.fï u.
lreKdj ohdj wkqlïmdj kï ñksiqkag ldhsl o~qjï yd ukqIH
>d;k lrkak fya;=jla ke;" tu jpk j, f.!rjh /lsh hq;=h'
wd.ï hqoaOhg fya;= we;slr wd.ñlhka hqoaOhg fmd<Ujd Tjqkaf.ka
wd.ug rgj,a yd msßi Èkd.kak l%shdlsÍu jrolah' th f.da;%sl
u.lah' tjekakla iu. ñY%ù wOHd;añl ÈhqKqjla w;alr .;
fkdyelsh' hqoaOfhka miq hqoaOhlah' bjr fjkafka ke;s hqoaO yeuod
mj;S' ñksiqka ienE wOHd;añl ÈhqKqjla ,nkjdkï fndfydu flá
l,lska uq f,dalfhkau hqoaO ;=rkaù hkq we;' f,dalhg ìysjqK
wd.ï ish,a,u hqoaOhg fya;= we;s hqoaO fndrlk wd.ï jqkd kï wo
fjkúg fï f,dalfha ñksiqka ke;' hqoaO nyq, lr.;a wd.ï fï .ek
l,amkd lrkak ñksiqkag ,shkak l;d lrkak bv fokak' yeuodu
wd.ñlhkag hqoaO Wreulr §fuka j,lskak' hqoaO m%;sfËam lrk
wd.ïj,ska Wmfoia .kak' f,dfla iEu ñksidgu jeo.;a fjkafka
;ukaf.a wd.ï ks¾ud;Dkaf.ka muKla fkdfõ ´kEu wd.ñl
ks¾ud;Dka flfkl=f.a fyda fjk;a mqoa.,hl=f.ka fyda i;H
wjfndaOh ,nd Ôú;hg w¾:hla yd iekqula we;s meje;aulah'
;reK ;reKshka wd.ï fjkqfjka wdhqO w;g .ekSu ikakoaO
l,a,s ìysùu wd.ñl kdhlhka úiska j,ld ±ñh hq;=h' Tjqkaf.a Ôú;
wdrËd lrf.k we;sfjk .eg¨ ksrdlrKh lr .ekSug wd.ñl
38 ly iq<Õ - II
kdhljre bÈßm;a ùu wjYHhs' iEu wd.ulau ñksidf.a nqoaêfha Y=oaO
ÈhqKqjla we;s lsÍu fjkqfjka úh hq;=h' ñksia nqoaêh fnd,| lsÍu"
fudav lsÍu" ksjg lsÍu" wirK lsÍu" m%pKav lsÍu wdÈhg fya;=fjk
ldrKd O¾uh kñka ndr fkdÈh hq;=h' f,dal iduh we;s lr.; yels
wdrËd lr.; yels nqoaê uÜgug yeu ñksfil=u m;a lsÍu wd.ïj,
hq;=lu fjhs' ñksia uki wmf;a hkafk;a" fkdu. hkafk;a" Wiia
;;a;ajhg m;afjkafk;a wd.ïj,skah' ta ksid yeu wd.ulau
mÍËdlr yßfoa f;dard.kak' ukfia ksoyig ú,x.= ke;skï uki
Wmhd .kakd foa úYd,h' foúflfkl= fkdisáhd kï ukfia Yla;sh
úYd,h'
isyskh wkqj ish¨ fokd úkdY fjk wka;su fudfydf;a
ñksiqkaf.a weiaj,ska lshQfõ wm urKh ndr .uq' wmg msysgfjk
foúflfkl= ke;' ;j;a flfkl=o ke;' mDÓúfha Ôú;h ish¨
ñksiqkag wdorfhka ish¨ i;ajhkag wdorfhka mDÓúhg wdorfhka
iajNdj O¾uhg wdorfhka l,a f.ùuh'isf;a ffjrh bm§u
ÿ¾j,luls' ffjr l, hq;= lsisfjla ke;' l,amkd lrkjd wvq wh
wdorKSh f,dalhla ìyslr .ekSug ndOd lrhs' ta;a Tjqka wjfndaOhg
m;alr.; yelsh' mDÓúfha fi!uH ld,h wmf;a yßkak tmd'
fld,mdg mßirh ;du;a wmg ysñh' tys .ylg msg§ È.= l,amkdjl
fhfokak ;du;a yelshdj we;' uq,a mefha fyd| krl yeufoau
l,amkdjg tkjd we;' È.= l,amkdjlg fkdhk ;dla l,a wfma Ôú;
ld,hu whs;s fï mehg fkdfõo lshd isf;a' fojk mefha§ ys;g w¨;a
ud;Dldjla meñfKhs' t;eka mgka ys;g tk jákdlfuka wvq is;sú,s
uld ouñka jákd is;sú,s muKla tl;= lr .kak' jákd is;sú,s
fndfyduhla we;slu ñksfil=ù bm§fï w¾:hhs'
39 ly iq<Õ - II
ñksid iy fmd<j
rgl wo ;;a;ajh uolg wu;l lr fï woyi .ek álla
ys;uq' ñksia j¾.hdf.a meje;au ie,iqï lr .ekSug fï woyi
jeo.;a fjkq we;'
rgl wvlau iajNdúl meje;aug bv yeßh hq;=h' ñksiqka tys
w; .eiSula fkdl< hq;=h' .y fld, i;d isõmdjd fmd<j yd ;j;a
fkdfhla iïm;a tf,iu ;sfnkakg bv yeßh hq;=h'
b;sß wv ñksiqkaf.a meje;au i|yd ilia lr .ekSu fhda.Hhs'
fï fmd<fõ m%udKh wkqj ñksiqkaf.a fndaùu md,kh lr.; hq;=h'
th wïud ;d;a;d ore fofofkl= wdÉÑ iShd jYfhka yh fofkl= jQ
mjq,lg wlalrhlg fkdwvq N+ñhla w;afjk wdldrhg .Kka n,d
ck.ykh md,kh lr .ekSu fhda.Hh' tjeks N+ñ m%udKhlska yh
fofkl=f.a mjq,lg Ôj;a ùug yelshdj we;' ck.ykh jeä lsÍu
ñksidg l, yels jqj;a ta wkqj N+ñh úYd, lr .ekSug yelshdjla
ke;' ta ksid N+ñfha iSñ;lu wkqj ck.ykh iSñ; ùu wjYHh'
lsisu úg ñksiqkaf.a jeäùu ;=, wfkla N+ñ wv wdl%uKhg fkdhd
hq;=h' Bg fya;=j ñksidf.a fndaùu wfkla i;=kaf.a whs;Ska wysñ
lsÍug fya;=jla fkdùu i|ydh' ñksidg mDÓúfha ish¨ N+ñj,g
whs;shla ke;' ñksid wjfndaOh we;s ÈhqKq i;d ksid fmd<fõ
;ukaf.a fldgi idOdrKj fjkalr .; hq;=h' ñksid j¾.hd fnda
lsÍfï ;DIaKdfjka lghq;= lr ck .ykh iSudj blaujd jeä
66
40 ly iq<Õ - II
fkdlr .; hq;=h' tfia lf,d;a thska wfkla i;a;ajhkag
widOdrKhla fjhs' tf,i widOdrKhg yqrefjk ñksid i;a;=kag
lrk widOdrKh ñksiqka w;rg;a f.k ths' i;=kag lrk ysxidj
ñksiqka w;rg;a f.fkhs' úI ñksiqka m%udKh by, hhs' ñksiqkaf.a
wjxllu .s,syS hhs' ñksiqka oreKq fjhs' oreKq wú wdhqO wjYH fjhs'
hqoaO ksud fkdfjhs'
´ku i;aj j¾.hl fndaùu md,kh ùu wjYHuh' wfkla
i;=ka iajNdj O¾ufhkau fndaùu md,khla we;sjqj;a ñksidf.a
fndaùu ukiska l,amkdlr ;Skaÿ lsÍug yelshdj ,eî we;' t;ek§
ñksidf.a fud,h ÿ¾j,ù wd.ï f.dvla ks¾udKh lrf.k ta wkqj
j¾. f.dvla we;s lrf.k tu j¾. Yla;su;a lsÍug ;r.hg ñksiqka
fnda lsÍfï fh§ ukqIH ck.ykh by, heùu jrolah' wo f,dal
ck.ykh jeäù ú¢k joh wm w;aú¢ñka isákafkuq' ñksidf.a Ôú;
ld,h wjqreÿ 70 la 80 la muK fjk ksid fndaùu md,kh úh
hq;=uh' ñksia wdhqI wjqreÿ myla muK jQjd kï tfia md,khla
wjYH fkdfjkq we;' hqoaOfhka ck.ykh wvqfjhs' tys wfkla
me;a; ck.ykh wvq lsÍfuka hqoaOh meñKSu je,lsh yelsh' ñksiqka
wfkla i;=kaf.a meje;au .ek fkdis;d ck.ykh fndalrkjd tys
m%;sM,h ñksiqkaf.ka jeä m%udKhla i;a;= njg m;aùuhs' wd.ï
ñksiqka jeäfhka fndalrkak Èß .kajhs' kuq;a jvd fyd| tfyu foa
lrk jd¾.sl udkisl;ajh mylr.; yels ienE wOHd;añl ÈhqKqjla
,eîuh'
rgl ck;djf.a udkisl ld,igyk fuf,i ùu iqÿiqh' tl
È.g fyda hï fhda.H l%uhlg wkqj udifhka nd.hlg jeä
m%udKhla ksjfia /£u wjYHh' ta ;u f.j;af;a j.d jev" ;u
wOHd;añl ÈhqKqj" wi,a jdiSkaf.a yd .fï fmdÿ jev" hym;a
úfkdaodxY yd mjq,la f,i jeä ld,hla tlg isàug fhdod .ekSu
41 ly iq<Õ - II
i|ydh' b;sß udi nd.h wOHdmkh fyda /lshdj i|yd fhdod .ekSu
m%udKj;ah' ta i|yd;a Èklg Wmßu meh 12 la jeh lsÍu m%udKj;ah'
ukqIH Ôú;h f.ùu wêl ld,hla f.k bf.kSuj;a /lshdjla
lsÍuj;a fkdfõ' wo ñksiqkaf.a meje;au ;=, we;af;a wid¾:l luh'
ñksia meje;au ukig johla fjk ÈhqKqùula fkdúh hq;=h' w¾:hla
yd ;Dma;shla we;s Ôj;a ùula úh hq;=h' ñksid m%udKh blaujd
fN!;slj ÈhqKqùug jEhï lsÍu f;areula ke;' ñksidg by,
w¾:hlg yd i;=glg m;aúh yelafla fN!;slj ueÈ ÈhqKqjla yd
udkislj by, ÈhqKqjla ;=,h' ta ksid ukig úYd, ksoyila ,efnk
wdldrhg Ôj;a ùfï l%uhla we;slr .ekSu iqÿiqh' if;la 100% la
iajNdj O¾uh;a iu. Ôj;afjhs' ñksid 70% lg jvd by,ska iajNdj
O¾uh iu. Ôj;aùu wjYHhs' hula ,efnk úg we;s fohla wysñ
fjhs' ta kHdh wkqj kqjK fudard wkqjK lu ÿreùu fyd|h' kuq;a
úoH dj yd ;dËKh ÈhqKqù w¨;a fohla ìyslr iajNdj O¾ufhka
hula wysñùu tla;rd ÿrlg hklï ±ßh yelsh' ta nj ±k lghq;=
lsÍu wjYHh' ñksidg ,eî we;s iïmQ¾K lfhkau jev .ekSu
wjYHhs' th fud,hg yd weÕs,s ;=vqj,g iSudùu olajd fkdhd hq;=h'
ñksiqkag .=jka úÿ,sh rEmjdysksh Èklg meh y;rla ;sîu
m%udKj;ah' th Wiiau foa we;s meh y;rla úh hq;=h' Bg jeäjqfjd;a
mqyq yd ydkslr foa j.dfjhs' .=Kj;a foa l=vd fjhs' ukfia w.h msßyS
hhs' iudch nd, fjhs'
ñksiqka fl,jrla ke;sj bf.k .kS' fl,jrla ke;sj
jevlrhs' ta;a iekiqula we;s iudchka ke;' bf.k.;a ksid;a ÿlaú£'
jev l, ksid;a ÿla ú£' tfyu fjkak fya;=j ñksiqka jeämqr
l,amkd lr,d Wjukd foa fjkalrf.k lghq;= fkdlsÍuh' ñksiqka
wd.ï woykjd Ôúf;a myiqfjkak' ta;a wd.ï ksid f,daflu jo
ú¢kjd' óg we;s úi÷u wd.ïj,g wd.ula f;dard .ekSuh'
42 ly iq<Õ - II
ñksiqka u;= hï ld,hl§ fi!uH jQ ukqIH meje;aula we;s
lrf.k ;sfí kï tu ld,fha§ foúhka we;= .=ma; weoys,s j,ska
ñksiqka iïmQ¾Kfhkau ñ§ ;sfnkq we;' Tjqka tf,i meje;aula we;s
lrf.k ;sfnkq we;af;a foaj weoys,af,ka ñ§ §¾> l,amkdfõ fh§
ÈhqKq is;sú,s Wmojdf.kh' l,amkdlr id¾:l is;sú,s Wmojd .kak
yelshdjla we;s ñksid tfia fkdlr Bg ld,h jeh fkdlr yeuodu
tlu jpk jÜfgdarej lshñka wd.ï woyñka ysáhdg iudcfha
ÈhqKqjla we;s fjkafka keye' wd.u fjkqfjka flaka;s .kakd hqoaOh
le|jd .kakd iudchla we;s fjkjd muKs' wd.ïj,g f.!rj lrkak
ksjrÈ foa muKla .kak jerÈ foaj,g ksjrÈ lshd fkd/jfgkak
f.da;% folla w;r .egqï we;sùu jrola fkdfõ' ta ±kqfï mgqlu yd
.eg¨j,g fjk;a W;a;r fkdokakd luh' kuq;a wd.ï folla w;r
.egqï we;sfjkak neye' .egqï we;sùu wd.ïj,g ,eÊcdjlah' fudlo
wd.ï ìysfjkafka .egqï we;slr .kakd udkisl uÜgu myqlr ;sîu
ksidh' wd.ï w;r úh hq;af;a idlÉPdjkah' tys§ ;ukag ÈkSu
fkdfõ' fomd¾Yjhgu i;H Wjukdhs hk mokfuka idlÉPd isoaO
ùu wjYHhs' jvd i;H foa iu. fomd¾Yjhu tlÕùu wjYHh'
ñksidf.a wOHd;auh ÈhqKq fjkafka tf,ih'
43 ly iq<Õ - II
ñksid yd wd.ï
ñksid wd.ï .ek ys;kak ´k fï úÈhgh' wd.ï kï ±kqu
wmg ,eî we;' ñksiqka jYfhka wm thska jákdu foa f;dard .ksuq'
jákdlñka ySk" ñksiqka jYfhka tlg bkak fkdfok ñksiqka fnod
ouk" foa bj;a lruq' ñksia ukig fkdf;afrk .=ma; foújre yd
;j;a .=ma; lghq;= neyer lr ys;uq' tu.ska ñksia ukiska jeä
m%fhdackhla .ekSfï yelshdj ,efí' .=ma; weoys,s yd tajdg lrk mqo
mQcd hk ldrKd whs;s ñksid ñksid ms<sn|j i;H fydhkak Wkkaÿj
uq,a ld, mßÉfþohgh' tjd tlska tl miq lrñka i;H fj; hEu
wjYHhs' wmg fkdokakd foa ;=re¨ lrf.k tajd iu. i;H lshd
fohla ìyslrkak neye' wmg wo tla ñksia j¾.hg tkak fkdyelsù
we;af;a wd.ï wkqj lrk .=ma; weoys,s yd tajd;a iu. ne¢ mqomQcd
tlsfklg fjkia ksidh' ñksiaiq y÷kd fkd.;a;= foújre ksid
y÷kk ñksiqka iu. msßisÿ ñ;%;ajhla keye' fïjd ukqIH wfma
ÿ¾j,lïh' wd.ï ks¾ud;Dka,d wkqj ñksia j¾.hd fn§ isàu wfm;a
ÿ¾j,lï wd.ï ks¾ud;Dka,df.a;a ÿ¾j,lïh' ñksid ks¾NS;j
l,amkd lf,da; fï jerÈ ;eka j,ska ñÈh yelsh' yeu wd.ñlhdgu
f,vg fnfy;a .kak ;sfhkafka tl frday,hs' ta;a woykak wd.ï
f.dvla we;' tfyu wd.ï woy,d iu.sfhka Ôj;afjkjd kï
.eg¨jla ke;' kuq;a wd.u woy,d lrkafka wfkl=kaf.a foa ;uka
f.a lr .kak jEhulah' tf,i f,dalhu ;u wd.fï lr.kak jEhï
lsÍu wd.ï weoys,a,la fjkafka ke;' th wod, fjkafka f.da;%sl
77
44 ly iq<Õ - II
wdl%uKhkagh' tfyu wdl%uKldß is;sú,s /÷Kq is;l ÈhqKq
fjkafka Bg wod, is;sú,suh' ukfia Wiia lula .ek ys;kak
fm,fnkafka keye' fuh mqoa.,hl=g wd.ulska fjk jrolah'
f.da;%hl úuqla;sh ;u ìïlv f,dalh olajd úYd, ùulah'
mqoa.,hl=f.a úuqla;sh fjkafka ;u uki by,gu ÈhqKqlr tf;la
isg Ôú;fhka úh hq;a; y÷kdf.k ta wkqj lghq;= lsÍuh' th lsisu
.=ma; foúhl= fyda lsisu .=ma; fohla úYajdi lsÍula fkdúh hq;=h'
Bg fya;=j ñksiqkag foújre y÷kajd fokak wd.ï ks¾ud;Dka,d
fldf;la nysjqk;a foúhka we;a;la lshd Tmamq lr foaj úYajdih
iïmQ¾Klr ke;' ta ksid fldf;la foújrekaf.a kï lSj;a ñksia
ukig f.!rj lrk lsisfjl= ukfia f.!rjh fl,iS hk
wiïmQ¾Kfoa ms<s.; hq;= fkdfõ' wm ñksiqka ù bm§ we;' wmg we;s
Wiiau foa wfma ñksia ukihs' Bg ksis;ek fkdÿka ksid ñksia
j¾.hd foújre .dkg fn§ we;' ta w;r .egqïh' ñksia uki m%uqL
lr fkd.;a ksid wmg wkqjKlu neyer lr.kak fkdyelsù we;' ta
ksid ck jd¾.sl nj wd.ï jd¾.sl nj we;' ta ksid msßisÿ ys;a keye'
wkqkaf.ka hefmkak yqre jqkdu ;uka ;=,ska u;=lr .;
yelsfoa ie.ù hhs' ñksid foúhka yd fjk;a .=ma; n,hkaf.ka msysg
m;df.k hemSu fjkqfjka j¢k whÈk hd{d lrk yeu úgu ;uka
;=,ska u;=lr .; yels Yla;Ska ^yelshd& u;= fkdù ie.ù hhs' mrïmrd
.dkl b|kau mqxÑ jhfia b|kau foúhka yd .=ma; n,hka ,. je|
jefgkak yqrejQ ñksid wo Èkdf.k ;sfhkafka hqoaO msreKq ys;g
iekiqula ke;s ìh iel msreKq f,dalhlah' kuq;a tu ld,h mqrd
ñksid f,dal iduh" iekiqula we;s Ôú; meje;aula .ek ys;kak
.;a;d kï fï jk úg ñksid iekis,af,a Ôj;a fjkjd we;'
ñksidg iodld,slju foú flkl= wjYH ke;' 2050 jk úg
ñksid foúhkag hg;a fkdjQ foúhka ,Õ je| jefgkafka ke;s
45 ly iq<Õ - II
ñksiqkag f.!rj lrk ñksialu y÷kk ienE ñksiqka fjkq we;'
ñksiqkaf.a wo udkisl;ajh wkqj foúhka neyer l, fkdyels
idOlhlah' kuq;a foúhka fjkqfjka fuf;la l, foa wkqj úkao
iemla ke;' ÿla úka|d muKs' mqyq u;j, ñksiqka /|úh yelafla
wkqjK hq. j,§ muKs' ñksiqkag fi; ke;s foúhkag l=ug .re
lrïo wd.fï foúhka fjkqfjka ñksiqka iu. .egqï we;s lr.kafka
l=ugo@ ñksid foúhka lshd woykafka ;ukaf.a fudavlïh' fudavlï
woyk úg fudavlfï .eUqrgu hd yelsh' Bg kqjKska ndOdjla ke;'
ukao fudavlï wi, kqjK fkd/fok ksidh' kuq;a iudchla
jYfhka Ôj;afjk ñksiqka w;r flkl= fyda lKavdhula fudavùu
fiiq whf.a iduldó meje;aug ndOdjlah' tfia fyhska iudchla
jYfhka Ôj;afjk ñksid tlg tl;=ù wkqjK foa wkqjK f,i
y÷kdf.k neyer lr.; hq;=j we;' ta fjkqfjka ñksid nqoaêu;a
ùu;a ifydaor;ajh we;slr .ekSu;a jeo.;ah' f.jqkq w;S;h mqrdu
ñksiqka wd.ï yd foúhka j¾. jYfhka .egqï we;slr .;af;a ñksid
i;= fudavlï bÈßhg;a wrka hEu i|ydh' wd.u yd foúhka /lSu
fjkqjg ñksid l, hq;af;a wi;Hh mylr i;H /l .ekSuh' ñksia
meje;au id¾:lj bÈßhg hd yelafla .=ma; nj foúhka hk
wkaOldrhg ìh fkdù i;H kï wdf,dalh fjkqfjka ñksia ukfia
fjfyiSu u;h'
foúhka lshd flkl= lsisfjl=g yuqù ke;' flfkla is,a,r
fohla .ek i;=gqù foúfhda msysg jQjd lSu yer foúhka msysgjQ fmdÿ
úYd, fohla ke;' f,dal hqoaO folla we;sjQjd ukao fmdaIK orejka
fïjd .ek ys;k úg foúhka lshd flkl= ke;' ysáh;a wjYH úg
msysg fkdjfkjd kï l=ugo@ foúhka lshk jxpdj §¾> ld,hla
f.jd ±ïud' ,enQ hym;la ke;' b;sx ñksia meje;afï wkd.;h
ñksidu ie,iqï lr.; hq;a;lah' foúhka yd foúhka uejQ wd.ï
46 ly iq<Õ - II
ks¾ud;Dkaf.a O¾ufha fnd,|lï iu. ñksia meje;au id¾:l lr
.kak fkdyels' ta W;=ukag f.!rjlr ñksia meje;au fjkqfjka
ys;lr m%udKh muKla .ekSu iqÿiqh' foiQ ish,a, wrka ukqIH
meje;au j¾. f.dvla we;s foúhka f.dvla we;s ta fjkqfjka rKavq
lrk ñksiqka we;s wrdðl ;;a;ajhla u;= lr.; hq;= fkdfõ' wfma
orejka yokak wmg wjYH wfma wïud ;d;a;df.a .=Kj;afoa muKs'
Tjqkaf.a fyd| krl ysia ÿ¾j, ish,a, .;af;d;a wms fudavhkah' wms
wïud ;d;a;dg .re lrkjd' ÿka fyd| foa fjkqfjka keje; keje;
isyslr f.!rj lrkjd' krl" ÿ¾j, ysia foa wu;l lr oukjd'
ukqIH meje;au lshkafka thhs' wjqreÿ 2000 la ;rï ñksia meje;au
ksire foig .uka l<d' j¾;ukdh tys WÉp ùug wdikak ùulah'
fufyu ;;a;ajhla ;=, wd.ï nqoaêu;a ;Skaÿj,g t,fUkak wjYHhs'
foúhka bkak fldg wd.ï ñksidf.a Ôú;h fldg lrhs'
m%{a{dj úiska urd ±ñh hq;= wkqjKlï m%{a{djg bvla ke;s
wd.ï úiska wdrËdlr.kS' tys úmdl Tjqkag muKla fkdfõ' wka
whg;a ú¢kak isoaOù we;' ñksia uki .=ma; foúhka ,. §k jyf,l=
lr ukqIH wd;auhla f.ùu lskï f;areulao@ ñksia uki Wm;skau
ÈhqKq fohlah' Ôj;a ùfï§ ;j;a fndfyda ÈhqKqlr .; yelsh' tfia
ÈhqKqlr w¾:hla we;s Ôú;hla yd iekiqula we;s f,dalhla we;slr
.; yelsh'
fuf;la ld,hla iqjm;a Ôú;hla yd iekiqula we;s f,dalhla
foúhkaf.ka me;=j;a ;du;a ,eî ke;' b;sx ;j ÿrg;a foúhkaf.ka
me;Su f;areula yel' foúhka uq,skau ks¾udKh lf,a wd.ï
ìysfjkak;a fmr ñksiqkah' tod ysre" i÷" ;re" .skaor foúhka f,i
ie,lSh' Bg miq wd.ï úiska fkdfhla kï fh¥ foújre y÷kajd
fokq ,eîh'
47 ly iq<Õ - II
mqgqj yeÿfõ ljqo wyj,a jvqndia f.a yeÿfõ ljqo wyj,a
fïika ndia wU .y ysgjqfõ ljqo wfma iShd wr lkao yeÿfõ ljqo
foúhka fï fmd,j yeÿfõ ljqo foúhka wyi yeÿfõ ljqo foúhka
foúhka bkak ksid ´kEu m%Yakhlg myiqfjka W;;ar Èh yelsh'
foúhka bkak ksid f,dalhg wd.ï f.dvla ìysúh' wd.ug fyd|
;ekla ,efnkafka foúhkag fyd| ;ekla ,enqfKd;ah' wfma wd.fï
foúhka wxl tfla n,j;au foúhkah' wfkla foúfhda Bg my,h'
ke;skï ñ;Hd foújreh' tfyu lSj;a wfkla wh jf.au fï wh;a
foúhka ±l ke;' ljqre;a foúhka úYajdi lrkafka ;ukaf.a wd.ï
ks¾ud;Dka lshd we;s ksidh' wd.ï ks¾ud;Dka,d yeu fokdu 100% la
ksjrÈ oyula foaYkdlr ke;' ksjrÈ oyula foaYkd l,dkï wd.ï
ks¾ud;Dka,d fldf;la ìysjqk;a foaYkdlr ;sfnkq we;af;a tl
foaYkdjla muKla fjkq we;' Bg fya;=j ñksidf.a O¾u;djh tllg
fkdjeä ksidh ´ku fohl ksjrÈ i;H tllg jvd ke;s ksidh'
j¾;udk ñksid ksjrÈ foa fjkqfjka wd.ï ms<s.ekSfï§;a foúhka
ms<s.ekSfï§;a nqoaêu;a ùu wjYHhs' wd.ï ks¾ud;Dka úYajdi lsÍu
f,dalfha nyq;rhlg jrÈkak fya;=jlah' ta ksid ks¾ud;Dka,d
foaYkdlr we;sfoa f;areï f.k jákd foa muKla f;dard.ekSu
iqÿiqh' Tfí Ôú; ld,h wmf;a fkdheùu fjkqfjka wd.ï w;r
hñka yeu O¾uhlau kqjKska úuid n,kak' jákd oyï lreKq tlla
fyda bf.k .;a;dkï ta yeu ks¾ud;Dkagu f.!rj ±lajkak' wd.ul
oyï lreKq lSmhla fyd| ksid ish,a,u ndr .kak' blauka fjkak
tmd ;uka ndr.kakd ish,a, úuid n,d ndr .ekSu wjYHuh' f,dal
iduh fjkqfjka wd.ul fudavlï rlsk .=ma; foúhka bj;a úh
hq;=h' ñksid fnod ±uQ jd¾.sl nj bj;aúh hq;=h' ráka rgg fmf¾;
f.da;%sl wdl%uKldÍ njo bj;aúh hq;=h' b;sß úh hq;af;a ;ukao ;u
48 ly iq<Õ - II
ksjio .uo rggo f,dalho iekiqula we;s ;ekla l, yels O¾uh
muKs'
Y%S ,xldfjka f,dalhg iduh
Y%S ,xldfjka f,dalhg iduh /f.k hd hq;=h' ,xldfõ we;s
wd.ï ta fjkqfjka .eUqßka ys;kak wjYHhs' Bg fya;=j ,xldfõ iEu
wd.ulu mQcljrekagu fjk;a rgl mQcljrekag jvd is;Sfï ksoyi
ysñh' wd.ï w;r f.dia mQcljreka yuqfjkak ndOdjla ke;' tl
fïihlg meñK idlÉPd lrkak ndOdjla ke;' fï myiqlïj,ska
f,dal ck;djg fi;la w;alr§u fjkqfjka mshjrla bÈßhug ;eîu
hym;ah' th iaÒrju id¾:l fjkq we;' f,dalfha fi!uH ukqIH
meje;aula we;s lrkak ta m%{a{d n,hg yelshdj we;' mdmh .ek
f,dalfha úYd,u ú.%yh we;af;a ,xldfõh' ta ksid ,xldj fiiq
f,dalhg iduh we;s lsÍug;a mqoa., wd;auhg w¾:j;a u.
fmkaùug;a bÈßm;a ùu ;u hq. fufyjrla f,i i,ld lghq;= lsÍu
W;=ïh'
wd.ula hkq lKavdhulah' wd.ï f.dvla hkq lKavdfï
f.dvlah' kuq;a ukqIH meje;au hkq lKavdhï f.dvl tl;=jla
fjkafka ke;' ukqIH meje;au hkq mqoa.,hd yd iuia; ukqIH
j¾.hdhs' ukqIH meje;au fjkqfjka wd.ul ld¾hh fjkafka ñksiqka
fldgila wd.u kñka fjkalr .ekSu fkdfõ' mqoa.,hdg ksjrÈ
O¾uh bÈßm;a lsÍu yd ukqIH meje;au iqrlSug iuia; ukqIH
j¾.hd fkdìfok f,i /l.ekSug lghq;= lsÍuh' fï ldrKd folu
iïmQ¾K fjkafka ukqIH ud¾.h ìysù ish¨ wd.ï wfydais ùfukah'
88
49 ly iq<Õ - II
ñksidf.a i;H ud¾.h iaÒrj ±k.;a;dg miqj wd.ï ks¾ud;Dkag j;a
;u wd.u Wjukd ke;' ;ukag Wjukd ukqIH ud¾.fha f.dia ;u
wd;au .uk fl<jr lsÍugh' j¾;udkfha§ wd.ï kï ñksiqka ;u
wdY%fhka blaukska bj;al, hq;= fohlah' fudlo ta ;rugu f,dal
iduh blauka Wjukdjla ksidh' fmdâvla ys;kak wd.ñl ksldh
fkd;snqkd kï wo ksldh .egqï ke;' tf,i wd.ï fkd;snqKd kï
wo wd.ï w;r hqoaO ke;' tfyu kï ;sfhkak ´k l=ulao lshd
m%Yakhla we;' Bg we;s W;a;rh ñksidg Wjukd ñksia ud¾.hhs' th
y÷kd.; yelafla ñksiqka ;u yojf;a .eUqßkau ;ukag wjYH
wd.ula fkdfõ' ;u wd;auh fjkqfjka i;H lshd ys;kak
.ekSfukah' fuh wmyiq ;ekla' Bg fya;=j ñksiqkaf.a yqrej we;af;a
wd.u fjkqfjka ys;Sugh' ;u wd;auhg jvd wd.fï meje;au .ek
ys;kak yqre ù we;' fï udkisl;ajh uDÿ lr .ekSu m<uqfjkau
wjYHhs' Bg l, hq;af;a yeu wd.ulgu f.!rjlrkak woykak
wOHhkh lrkak fhduq ùuh' fï uÜgfï§ ñksiqka wd.ï jYfhka
fn§ meje;Su Ëh lr.; yelsh' ta ksid ñksid tla j¾.hla njg
m;afõ' ta fya;=fjka wd.ñl .egqï we;sùula ke;' Y%S ,xld iudcfha§
lf;da,sl yd fn!oaO ñksiqkaf.a ñ;%;ajh" {d;s;ajh yd ta wd.ñl
ia:dk folgu hEu tu mQcljre weiqr u.ska ukqIH meje;afï
wdrËdjg iqÿiq ;;a;ajhla ks¾udKh ù we;' fï ;;a;ajh yeu
wd.ula w;ru isoaO fjñka f,dalfhau jHdma; ùfuka ukqIH
j¾.hdf.a wd.ñl fn§u Ëh ù wd.ñl .egqï u;=ùu je,lS hhs' ±k
ñksid wka;jd§ fkdfõ' wd.ï w;r hk uDÿ .;s we;s mqoa.,hls' fï
udkisl ;;a;ajh hul yß jerÈ .=K w.=K y÷kd.kak fhda.Hh'
wd.u Èkùug jxl fkdù wd;auh ÈkSug wjxl fjhs' ta wkqj ukqIH
ud¾.h l=ulao lshd ksjerÈj jgyd .kS'
50 ly iq<Õ - II
f,dalfha iEu wd.ulau ;u wd.u wOHkh lrkak úuid
n,kak m%Yak lrkak lSug újD; njla yd ks¾NS;lula ;sîu wjYHhs'
ta u.ska ;u wd.u jd¾.sl ±laulska lghq;= fkdlrk nj;a i;Hg
tlÕ yd wi;Hfhka neyer ùug tlÕ nj;a ñksfil=f.a Ôj; ld,h
wmf;a hjkak fyda wk¾:hla we;sùug bv i,ikafka ke;s nj;a
ñksia Wm;l m%uqL Wjukdj jk ukfia w.h by, ±óug fhda.H
fm,.eiaula wd.u i;= nj;a ukfia w.h by, hkak fkd§ f.da;%sl
Wjukdjla imqrd .kak fhdod fkd.kakd nj;a ;yjqre l, yelsh'
wd.ï iïnkaOj l;d lsÍfï§ wd.ïj, m%;spdrh flf,i
±lajQj;a wd.ï k,jd ikid l;d l<dg M,la fjkafka ke;' w.=K
foa fudk;rï .eUqrg .s,f.k isáh;a ta w.=Kfoa .=K fjkafka ke;'
ta w.=K úiska we;s lrk wudrej my lsÍug kï w.=Kfoa t,shg ±ñh
hq;=uh' ffjoH úoHdj ÈhKqù fmrg jvd Ôú; /l.kS' kuq;a wd.ï
ukqIH >d;k by, oud .ksñka we;' b;sx iqmqreÿ wdldrhg wd.ï
fY%aIaGhs' lSfï f;areula ke;' ;u ;ukaf.a foújre n,j;a lshkak
wd.ñlhka uykais .kS' fï uykaish u.ska flfrkafka ;uka uq,djg
m;aùula fkdfõo lshd l,amkdjg .ekSu wjYHh' wo ñksiqkaf.a
wruqK fjkak ´k ish¨ wd.ï weiqre lrf.k jvd ksjrÈfoa u.ska
;u wd;auh ksjrÈ u.g .ekSu yd iuia; ukqIH meje;au wdrËd lr
.ekSu;a iuia; f,dalh /l.ekSu;a úIajhg nrla fkdfjk f,djla
mj;ajd .ekSu;ah' úIajh .ek;a ±kau l;d lsÍu fhda.Hh' ukao
fjk;a .%yf,dalhlg wd.ï lsysmhl ñksiqka hEu" tys§ wd.ï w;r
.egqï we;sùu iuyr wd.ïj,g wo f,dalhgu wdYdùu jf.a úIajhgu
wdYdù ta fjkqfjka wd.ñl fmd;g w¨;a jdlHh tl;= lf,d;a fyda
we;s jdlH ilia lr .;af;d;a ta .%yh;a whs;s wfma foúhkag wfma
ks¾ud;Dkag ta fjkqfjka hqoaO lrkak Y=oaO whs;shla we; lshd
orejka jeäh yod ;reKhka jeh lrkak .;af;d;a ta .%yf,dalfha;a
51 ly iq<Õ - II
mDÓúfha jf.au ;;a;ajhla we;s fjhs' ñksfila i;H fiùfï
Wkkaÿfjka neyer ù ;u wd.u i;Hhs lshkak yqreùu yd yqre
lsÍulg ,laùu tu mqoa.,hdg fukau rgg f,dalhg úIajhgu
lrorhlah' wd.ula hkq tl ;ekl m%{a{djka; fohla ;j;a ;ekl
hï ;rulg m%{a{djka; fohla ;j;a ;ekl m%{a{djka; lreKq
w,amhs wuq fudavlï f;d.hlah' ta ksid wo ñksid tl wd.ul
kj;skafka ke;sj wd.ï yryd hEu wjYHhs' fï nj wo bkak iEu
wd.ñl mQcljrfhl=u f;areï .kak ´k' fmdÿck;djg wd.ñl
mQcljrhl=f.ka Wjukd wd.fï ish,a,u fkdfõ m%{a{djka; foa
muKhs' iuyr wd.ï ldka;djkag mSvdldÍ foa w;S;fha b|ka fï
olajdu fkdlvjd /f.k taula we;' ta jf.au iduhg wys;lrfoa
hqoaOhg fm,fUkfoa" m%{a{djka; njg bv fkdfok foa fkdlvjd
/f.k tñka mqoa., Ôú;hg" iudchg" f,dalhg wys;lr ;;a;ajhla
we;slr we;' wo wd.ñl ;reK igka lKavdhï ìysùu Tjqkaf.a Ôú;
j,g;a iudchg;a f,dalhg;a iuia; ukqIH meje;augu nrm;,
;¾ckhla ù we;' fuh jerÈ mkakrh ;eîulah' wd.fï
wd;aud¾:ldólï fjkqfjka ;reKhd Ndú;d lsÍulah' ukqIH orejd
jeäysáhkaf.a mj;sk ;ry ffjr fl%daO i|yd Ndú;d lsÍug fkdfõ'
ta foaj,a ÿre lsÍu Wfoidh' ukqIH ;reKhd ukqIH meje;afï
wdrËdfj Ôjhhs' i;H fidhd hEfï cjhhs' fudavlï ÿre lsÍfï
cjhhs' ÈhqKq foa fidhdhEfï cjhhs' f,dalhg w¨;afoa fndfydauhla
fidhd .kafka úhm;a ñksiqkah' kuq;a Tjqka Bg wdrïNhla .kafka
;reK jhfia§h' ta ksid ;reK is; f.!rjkShhs' tys Y=oaO nj
flf,fik f,i fhdod fkd.kak' ;reK wdorfha ffp;is;
f.dvke.Su isÿfjkafka ukqIH meje;afï wdrËdj fjkqfjkah' th
ish¨ fNao fkdi,ld ukqIH ùu u; bmfohs' kuq;a wd.ï úiska thska
l=yl ,dNhla .kak l%shd lrhs' wfma wd.fï flfkla lido n¢kjd
52 ly iq<Õ - II
kï wfma wd.ug tkak ´k wfma wd.ñl ia:dkfha újdyh isoaO
fjkak ´k fujeks l%shd wh;a jd¾.sl f.dvgh' ñksiqka ;u ñksia
uki óg jvd by,ska Ndú;d lrkak yqrefjkak ´k' ñksia ukfia
jd¾.sl fohla f.dvk.k úg wOHd;añl fohla kefik nj f;areï
.kak ´k' ñksidg jvd;a jeo.;a fjkafka wOHd;añl ÈhqKqjhs' th
mqoa.,hd;a ukqIH meje;au;a iuia; f,dalh;a wdrËd lrhs w¾:j;a
lrhs' jd¾.slj f.dv k.k foaj, ksudjla kE' yeuúgu ;r.hla
we;' iel ìh we;' jvd;a krl foa ;uka fjfyfikafka ;ukag
krlla lr.kak ùuhs' tkï wOHd;añl ksjrÈ wjfndaOhl bkak
ñksfil=g Wjukd ;ukag iudkj wfkla ish¨ ñksiqkag i,lkakh'
jd¾.sl núka wd.u ms<s.;a úg tfia lrkak fkd,efnhs' ;u wd.u
.ek wdorh;a wfkla wd.ï flfrys ielfhkq;a ìfhkq;a miqfjhs'
fuh ys;g nrlah' ;u wd.u fjkqfjka hqoaO lrkak jqfKd;a th
;ukag mdmhlah' Èk .Kkla l,amkd lr,d yß fï ;ek yßhg
wjfndaO lr.kak wjYHhs'
wo jkúg wd.ï yeu tllau jd¾.slj ys;k ;ekg m;aù we;'
tl wd.ula jd¾.slj ys;ñka wfkla wd.ïj,g ;¾ð;j l%shd lrk
úg Bg uqyqK §ug fiiq wd.ï o jd¾.sl oDIaÀhlska l%shdlrkak f.k
we;' fuh ñksiqkag jerÿkq ;ekelah' ñksiqka l, hq;=j ;snqfka
jd¾.slj l%shdlrkak .;a wd.ïj,g tys we;s jro fmkajd §uh' wo
jkúg yeu wd.ulau jd¾.sl .;s ,ËK we;sj j¾. jYfhka olsñka
j¾.jd§j lghq;= lsÍu ukqIH meje;aug ydkshla nj f;areï .ekSu
wjYHhs' ukqIH meje;au wdrËd ùug ñksid fkdfõ fjkia fjkak
´k' wd.ïh' wd.ï l,amkd lrkak ´k ukqIH j¾.hdg wd.ï
f.dvla l=ugo lshd' wd.ï f.dvla we;slu jrola lshd olskak ´k'
wd.ï j¾. .dkg ñksid fn§u jrola lshd f;areï .kak ´k' B.djg
wd.ñl j¾. njg we;s úi÷u wOHd;añl nj lshd f;areï.kak ´k'
53 ly iq<Õ - II
wOHd;añl nj wd.ï wkqj fjkia fjk fohla fkdfõ' ukqIH
flakaøfha isg f.dv kef.kakla lshd f;areï .kak ´k' tkï
f,dalfha we;s iEu wd.ulu O¾uh ÿl" ÿlg fya;=j" ÿflka ñ§u"
ÿflka ñ§fï ud¾.h hk y;rg we;=,;a fjkak ´k' foaj úYajdih
we;a;la lshd fmdÿ ck;dj bÈßfha Tmamq lrkak lsisu wd.ulg
fkdyelsh' ñksidf.a yelshdj úh hq;af;a ;uka i;=fohska id¾:l
ùuh' tkï ;u ukiska hd yels ÿr fl,jrla ke;' ta udkisl
yelshdj ;u wd;au úuqla;sh Wfoido fkdjrÈk u.h' foaj úYajdih
u.ska flfrkafka ;uka fkdokakd m%Yakhlg fkdokakd pß;hlska
W;a;r §ulah' ta W;a;rh ;yjqre fjkafka foaj Nla;sh ksidh'
foaj Nla;sh foúhka bkakjdo keoao@ foúhka ke; jYfhka
iel lrk yd ke; lshd neyer lrk wjêhl§ iudc fufyjrg
fhdod .kak fkdyelsh' uyck hym; yd iduh me;+ wysxil wd.ï
ks¾ud;Dka flkl= wysxil foúhl= iudc fufyjr fjkqfjka
y÷kajdÿkak;a ;j;a ;ekl ;u f.da;%fha ch.%yK fjkqfjka
f.da;%fha ck;dj hqoaOhg oË lsÍug mkakrh ;eîula f,i
lKavdhï Yla;sh /l .ekSu fjkqfjka wdl%uKslj bÈßhg hEu
fjkqfjka Ndú;d lr we;' fï wkqj foaj úYajdih ukqIH meje;aug
ys;lrj fukau wys;lrj;a fhdodf.k we;' j¾;udk ñksidg
f,dalfha isÿfjk hqoaO wOHkh lr foúhka ms<sn|j nqoaêu;a
;Skaÿjlg meñKsh yelskï wkd.;h hqoaO ke;s f,dalhla fjkqfjka
iqÿiq foaj úYajdih fkdfõ ñksia ukfia ud¾.h f,i wjfndaO
lr.kakjd we;' hqoaO lr.kakd rgj,a foi ndysßka isg n,d isák
j¾;udk Y%S ,dxlsl mQcljrekag uOHia:j l,amkd lrkak yels kï
ukqIH meje;afï wdrËdj we;af;a flf,io lshd ÈhqKq is;sú,s Wmhd
.kak oËkï ;u ukfia Y=oaO nj we;af;a jd¾.sl nj w;ayeÍfuka
lshd f;areï .kak yelskï wOHd;añl Y=oaO njg fN!;sl f,dalhg
54 ly iq<Õ - II
;DIaKùu wh;a ke; lshd f;areï .kak yelskï Tjqkag ukqIH
j¾.hd fjkqfjka úYd, fiajhla lrkak yelshdj we;'
ñksiqka Ôú;h mrÿjg ;nd tjriaÜ lkao ;rKh lrkak
W;aidy lrhs' uqyqfoa kdkak" mSkkak" fndaÜgq mÈkak hhs' ;j;a
fkdfhl=;a foa lrñka úfkdao fjhs" w;a±lSï tl;=lr .kS' tu.ska
ñksiqkag f,dalhg fi;la lrhs' nd, mrmqrg W.kajhs' Y%S ,dxlsl
mQcljrekag isf;a i;=g fjkqfjka hq;=lula f,i w;a±lSï tl;= lr
.ekSula f,i lrkak ldßh fndfyda we;' ta w;rg lrkak ldßhla
f,i ud fhdackd lrkafka f,dalfha ukqIH >d;k kj;ajkak
W;aidy lrkak' hqoaO we;sùu j,lajkak hula lrk f,ih' uf.a
±lau wkqj ta fjkqfjka mQcljrekag l, hq;=j we;af;a wfkla
rgj,g wdo¾Yhla f,i fï rfÜ ñksiqka wd.ñlhka núka uqod
i;HjdÈka ùug bv i,ik f,ih' iajdNdúl ñksid wd.ñlhl=
lsÍfï jro ksjrÈ lrk f,ih'
Wmhd.kakd ±kqfuka ñksfil=g f,dalh m,,aj ±lsh yelsh'
;udfj; t,fUk yd ;ukag Wjukd úIh ud;Dld ms<sn|j .eUqßka
±lsh yelsh' ta ms<sn|j §¾>j l,amkdlr yd ndysßka lshjd wid yd
fjk;a whf.a w;a±lSï wid yd ;ukaf.a w;a±lSï u.ska ;ud Wmhd.;a
±kqfï m%udKh ;j;a úYd, lr.; yelsh' ±lafï ;shqKq nj ;j;a
uqjy;a lr.; yelsh' fufia w;alr.;a foa u.ska bÈßh ;j;a ÈhqKq
lr.; yelsh' fï ñksia ukfia iajNdúlj ÈhqKqùfï ud¾.hhs' fï
fjkqfjka tl wd.ula fkdfõ wd.ï ish,a,u wOHkh lr ;sîu
ñksidg m%fhdackj;ah' ;ukag yßfoa tl;= lr.kak bv ,eîulah'
kuq;a tl wd.ulg iSudjqfkd;a f,dalfha nyq;rhlg ;=jlal=fjka
tyd ±laula ke;' ta ;rïu jd¾.sl lr .eiSula muKs' ;u ukfia
.uk hEula ke;' m%{a{d ud¾.hg wj;S¾Kh ùula ke;' Wmka
ukqIH Ôú;h wmf;a yeÍulah' ;u ñksia uki fjkqfjka f.!rjkSh
55 ly iq<Õ - II
fjkak ks¾NS; fjkak f,dalhgu wdorh lrkak f,dalhgu fiajh
lrkak' mqoa.,hd ;ukag fukau úIajhguh' ta w;r lKavdhïj,g
wh;a ke;' lKavdhï .; fjk ´ku ;ekla f.da;%slhs" jd¾.slhs'
iSñ;hs' okakd m%udKhg jvd fkdokakd m%udKh úYd,hs' olsk
m%udKhg jvd fkdolsk m%udKh úYd,hs' f,dalhg lrk fiajhg
jvd lrk y;=relï úYd,hs' ;ksj WmÈk ñksfil= ;u ukfia
ud¾.h ÈhqKq ;shqKq lr.ksñka ksjrÈ foa fidhd hEfï Wjukdfõ
fhoùu wjYHhs' ta fjkqfjka wd.ï w;r hkak fkdfhl=;a o¾Yk
wOHkh lrkak' jvd jeo.;a tl;= lr.;a ±kqu mdol lrf.k §¾>
l,amkdfõ fh§uh' lKavdhï .;ùu wk;=reodhlhs' lKavdhï
.;ùfuka fndfydaúg ;ukag my, fudav whf.a woyiaj,g wkqj
jev lrkak isoaO fjhs' th ;u wd;auhg;a ukqIH meje;aug;a fødays
f,i fhofjkqo we;' m%{a{d ud¾.fha§ lKavdhula ch .ekSu lshd
fohla ke;' we;af;a Wmka i;=ka ldg;a w¾:hla we;s lsÍu fjkqfjka
lghq;= lsÍuhs' w;S;fha W;=ïu foag jvd W;=ï fohla j¾;udkhg
l, yels nj úYajdihg .ekSu wjYHhs' túg w;S;fha W;=ï lshd
ndr.;a jerÈ fohla j¾;udkfha§ jrola f,i y÷kdf.k neyer
lsÍug yelshdj ,efnhs' j¾;udkfha§ w;S;fha jerÈ jerÈ f,i ±l
bj;alr odkak yelshdj ;sìh§ wd.fï wvx.= ksid bj;a fkdlsÍfuka
thska t,fUk mSvd ú¢ñka È.gu mj;skak ùu w{a{dklulah'
w;S;fha .egqï we;sfjkak fya;=jQfoa j¾;udkfha;a tf,iu ;ndf.k
.egqï we;sùu iu. meje;Su yd wkd.;hg;a th Wreu lsÍu wkqjK
luls' fujeks ;eka fjkia lsÍu wd.ñl kdhl mQcljreka we;=
ieuf.a hq;=lulah' wd.ulska f,dalhg idka;=jrhka ìyslrkak
fkdyels kï w¨f.diqjka ìys ùuj;a j,lajkak W;aidy .kak'
wd.ñl fyda wd.ñl ksldh jYfhka jd¾.sl ù ffjrfhka lelEfrk
ñksiqkaf.a wOHd;añl .=K msßyS we;' ke;skï Tjqka wOHd;añl .=K
56 ly iq<Õ - II
lshkafka ;ukag jdis fohlgh' ñksiqka ueÍu;a wOHd;añlh' tjka
;;a;ajhl bkakd ñksiqkag iduh .ek id¾:l ±laula ke;' tjeks
;eklg ñksiqka jYfhka ndysr whf.a msysg ùu wjYHhs' ta jf.au
tjka ;;a;ajhg fkdjefgkak wfkla wh j. n,d .ekSula wjYHhs'
ta f.d,a,kaf.a wd.u ftfyuhs wfma wd.u fufyuhs lsh,
iuyr wd.ï ukqIH;ajhg fkd.e,fmk ukqIH meje;aug wys;lr
foa /lf.k lghq;= lrkak fh§ we;' fïjd yeuodu;a tfyuu
úhhq;= fkdfõ' wksjd¾hfhka fjkia fjkak ´k' ukqIH meje;aug
fkd.e,fmk foa yeu wd.fukau bj;a fjkak ´k' ;u wd.u nf,ka
i;H lrkak hEu wkqkag fmr ;ukag krllah' wd.ulg u;aùu ;j
ÿrg;a fkdl, hq;a;lah' ±ka l, hq;af;a wd.ï w;r hñka ksjrÈ foa
fiùuh' ;ukag wd.ï ks¾ud;Dka flfkla fkdfõ' f.dvla we; lshd
ms<s.ekSuh' ;ukag jvd jeo.;a wd.ula fkdfõ' ñksidf.a i;Hhs'
lshd f;areï .ekSu wjYHhs' ñksiqka úYd, wd.ñl bÈlsÍï l,dg
wOHd;añlj ksjrÈ ;ekl isg úYd, ÈhqKqjla ,nd ke;' úYd,
msßySula ù we;' fndfydaúg úYd, bÈlsÍïj,g hEu fya;=fjkak we;s
lr.;a ;r.ldÍ nj ksidu wOHd;añl msßySulg fya;= fjkak we;s'
úYd, bÈlsÍï wd.ï w;r yd ksldh w;r jd¾.sl .;s m%n, lr
.ekSula ù we;' wd.ï ueá .ymq mqxÑ f.dvke.s,a,lg iSud jqkd kï
ñksiqka wd.ñl ia:dkhg hkafka i,a,s u,a,la wrf.k fkdfõ m%Yak
u,a,la wrf.kh' mQcljreka ta m%Yakj,g W;a;r fidhkak fjfyis
;u nqoaêh ÈhqKq lr.kakjd we;s' ta úiska ck;d m%Yak myiqfjka
úi|k l%u yd mßk;lu úiska hqoaOhg fuyd W;a;r imhkjd we;'
fN!;sl bÈlsÍïj,g we,aula fkdolajk mQcljreka ;u ld,h
wOHd;añl ÈhqKqj Wfoidu jeh lsÍug .ekSfuka wd.ul we;s jerÈ
olsk uÜulg m%{a{djka; fjkq we;' ta wkqj wd.ul mj;sk jd¾.sl
nj hqo keUqrej j,ld ienE wOHd;añl ÈYdjg wd.u fhduq lrkjdo
57 ly iq<Õ - II
we;' wo tjekakla wjYHhs' ;dËKfha ÈhqKqj jf.a wd.fï
m%;sixialrK u.ska ÈhqKqùu" hqoaO ke;s lsÍu" jd¾.sl nj whska lsÍu"
ñksidg hym;a meje;aula we;s lsÍu" jrola fkdfõ'
wd.ula we;s ;ekska Wiia ùu fukau jerÈ ;ekska ksjrÈ ùu
wksjd¾hfhka úh hq;= foaj,ah' wd.ï f;d.hla ìysjqKq f,dalhl
wd.ï nyq;rhla iqÿiqlï ke;sj ìysjqKq nj meyeÈ,sh' fuh f;areï
.kak neß f,dalhg ìysjqKq wkqjKu wd.ñl ck;djgh' fudlo ta
úiska ñksiqka ta ;rugu wkqjK lr we;s fyhskah' f,dalhg wd.ï
ìysjqkdg YsIag;ajhla ìys lrkak wiu;aù we;' jeäfhkau isoaOù
we;af;a wd.ï f,an,fhka f.da;%sllu /l.ekSu;a wkqjKlu
/l.ekSu;a ienE wOHd;añl ÈhqKqùulg bv fkd§u;ah' ñksiqka hqoaO
lr.kakd ;ekg m;aùug wd.ï Wjukd ke;' wd.ï kdufhka
foúhka kdufhka f,dj mqrdu ñksidg wf.!rjkSh foa yd ukqIH
meje;aug ydkslr foa isoaO fjkjd' fïjd blaukskau fjkiaùu
wjYHhs' Bg iqÿiq ;eklska wdrïNhla .; hq;=h' ukqIH meje;au
wdrËd lr .ekSu fjkqfjka wd.ï u.ska blaukskau l, hq;af;a foaj
úYajdihka yd .=ma; úYajdihka flfrys wd.ñlhka fm,Uùu uola
mudfldg wd.ñl kS;s o~qjï fldgqlsÍïo ÿrialr ñksia ukfia
.ukg tkï ñksiqka l,amkdlr ÈhqKq lr.kakd foag bv §uh'
ñksiqkag wd.ï fío ÿrelr .kak ndod fkdlsÍuhs' ñksiqkag kmqre
f,dalhla ìyslsÍu fjkqfjka u. ye¥ wd.ï ;u jerÈ y÷kd.ekSug
iajhx úfõpkhla fhfokak wjYHhs' hym;a ukqIH meje;aula we;s
lsÍu fjkqfjka wd.ï.;a ld,h úYd,h' kuq;a wd.ï we;=f,aj;a
wd.ï w;rj;a /l.;a hym;la ke;' ta iïnkaOj wd.ï ish,a, tl
fïihlg meñK ñksiqka fjkqfjka ;u ;ukaf.a woyia bÈßm;a lsÍu
fhda.Hh' tf;la isg bÈßhg ksjrÈ úh hq;a; y÷kd.kak th
Wmldrhla fjkq we;'
58 ly iq<Õ - II
wd.ulska fyd| áll=hs krl f.dvl=hs fkdfõ f,dfõ ieug
fyd| muKla úh hq;=h' wd.ula w÷rg wdf,dalhla ñi wdf,dalhg
w÷rla fkdúh hq;=h' wd.ula f.da;%h le|jd .kak fkdfõ' f.da;%h
m,jd yer f,dalhgu YsIag;ajh le|ùu fjkqfjka úh hq;=h' m<uqj
nqoaêh >d;kh lr fojkqj wd.ñlhd >d;lfhl= lr iaj wd.ñl
f,dalhla ìyslr .kak jEhï lrkjd kï t;k mqoa.,hd uq,dlsÍula
we;' wOHd;auh ms<sn|j jrola we;' jvd;a biau;= fjkafka wd.u
kñka f.da;%sl ch.%yKhla wfmaËd lrk njh' wd.ulg mqoa.,hl=
Ndú;d lrkak whs;shla ke;' wyf.k bkakjdkï O¾uh foaYkd l,
yelsh' Bg tyd yeu fohlau mqoa.,hdg yd ukqIH meje;aug ys;lr
ke;' iuyr wd.ï hqoaO lsÍug igkalrejka ìysùug fmd,Ujd we;'
kuq;a uyd Ñka;lhska ìysùug bvlv ;nd ke;' ìysjqfkd;a
wd.fuka t,jd ouhs' fï wd.ïj, ñksiqkag .e,ùula ,eìh hq;=hs
lshd f;areï .kak fkdyelsh' Bg wfkla wd.ïj, wh nekqï wiñka
.=álñka fjälñka fyda Woõ lsÍu wjYHhs' wd.ul wvqmdvq ;sfío
lshd .,mkak fyda fjk;a wd.ï lsysmhla wOHkh lr ;snqkdkï Bg
wd.u úiska bv i,id§ ;snqkdkï Tjqka tjeks ;;a;ajhl mj;skafka
ke;' mqoa.,fhl=g jeäu wOHd;añl ±kqula ,nkak yels l=uk
wd.ulskao lshd ±k.kak yd ta wkqj yodrkak ksoyi ;sîu
wksjd¾hh Wjukdjlah' th j,lajk wd.ula fjhs kï th ñksidg
ñ;=rl= fkdfõ' y;=frls' wd.ula l, hq;af;a wfkla wd.ï weoySu"
wOHkh lsÍu ;ykïlr ;u wd.u i;H ksjr§ wfkla wd.ï jer§
ñ;Hdj lshd wd.ñlhd /jàu fkdfõ' wfkla ´kEu wd.ula wOHkh
lr by,u ksjrÈ by,u i;H we;s O¾uh ms<s.kak ksoyi §uh'
ñksidg ;j ÿrg;a wd.ï j¾.h jeo.;a ke;' wd.ï j¾.h hkq
johlah' yeu fudavlulau tf,iu yeuod mj;skak fya;=jlah' ta
59 ly iq<Õ - II
ksid wd.ï j¾. .; ùfuka bj;aù tla ñksia j¾.hla jYfhka ksjrÈ
w¾:hg uQ,sl;ajh fok f,djla f.dv ke.Su wjYHhs'
wd.ïj,g mj;skak kï wd.u fjkqfjka ñksiqka uefrkak
´k' ñksiqkag mj;skak kï wd.ïj, wkqjKlï uefrkak ´k'
wd.ïj, fjkila fkdù wkqjKlï iu. yeuod mj;skak ´k kï ta
;dlal,a ñksiqka wd.ï jYfhka hqoaO lr.ksñka ukqIH >d;k iu.ska
mj;skak ´k' ukqIH j¾.hdf.a fï wkqjK meje;=ï l%uh fjkia
fjkak ´k' v%lshq,d flkl= ñksfil=f.a we.g mek f., úldf.k
isà ál fj,djlska ñksid;a v%elshq,d flfkl= njg m;a fõ' Tyq
;j;a ñksiqkaf.a we.g mek f., úldf.k isà' fï wdldrhg
ñksiqka v%elshq,d,d njg m;afõ' fï tla;rd ld,hl f,dj m%isoaêhg
m;a v%elshq,d Ñ;%mgj, olakg ;snQ iqn, o¾Ykhkah' wo jd¾.sl .;s
±ä lr.kakd wd.ï j,skao flfrkafka ñksiqka v%elshq,djqka lrk
tlh' ud f,dalfha ;sfhk yeu wd.ulskau b,a,d isákafka wd.ï
jd¾.sl me;a;g werka hkak tmd lshk b,a,Suhs' tfia wrka hhs kï
f,dalfha ñksiqka b;sß fkdù v%elshq,djka njg m;afjkq we;' wd.ñl
mQcljrhl= ;=jlal=jla w;g .kS kï fmd,a,la w;g .kS kï we.s,a,
Èlalr ;¾ckh lrhs kï ñksidf.a mQckSh;ajhka fl,iS ñksidf.a
.=Kj;alïo fl,iS b;sß fjkafka pKaälïh' tkï wd.ï ìysjqkdg
wd.ï mej;=kdg ñksia meje;afï hym; fjkqfjka fkdieliS
whym; fjkqfjka ieliS we;s njh' fujeks ;;a;ajhla y÷kd.;aúg
wm l,hq;= jkafka tu uÜgfï isg thu fmdaIKh lrñka ;j;a
oreKq ùug odhl ùu fkdfõ' ta uÜgfuka by,g f.dia iuia;
wd.ï flfrys ±laula we;slrf.k iuia; ukqIH j¾.hd flrys
±laula we;slrf.k ukqIH j¾.hdg wd.ïj,ska úh hq;af;a l=ulao ta
fjkqfjka wd.ï ielish hq;af;a flfiao lshd l,amkd lsÍuhs' uu
f,dal iduh .ek ,shkak l,amkd lf,a th id¾:ljqfkd;a wxl
60 ly iq<Õ - II
tlg f,dalhg fi;la fjkjd wxl fol ta fjkqfjka lreKq fydhk
úg l,amkd lrkúg uf.a ±lau m,,a fjkjd' th uf.a u;=
Ôú;hg;a u;= wd;auj, by, udkisl w.hla we;sj bm§ug;a
fya;=fjk nj ud úYajdi lrkjd' wxl ;=kg f,dalfha ukqIH >d;k
je,lSfuka ug mskla ,efnk nj úYajdi lrñ' ta msfkka uf.a wd;au
úuqla;sh;a ug iómhkaf.a yd ish¨ i;ajhkaf.a wd;au úla;shg u.
ie,fiajd lshd m;kjd' fuhska m,uq lreK jk f,djg fi;la ùu
yd wxl fol jk uf.a ±lau m,,aùu hk ldrKd fol m%dfhda.slj
±l .kak yels foaj,ah' ug ta ldrKd fol bgqùu muKlao
m%udKj;ah' i;=glah' uu wd.ï .ek l,amkd lrk úg ye.Shkaf.a
iuyr wd.ïj,ska tu wd.ñlhkag jrola isoaO ù we;s njh' ta
fya;=fjka Tjqkaf.ka f,dalhgu jrola isoaO fjk njh' fuh Tjqka
f;areï .kakd mdgla ke;' Tjqka foúhkag wêl f,i ìhh' wd.fï
O¾uh fkdúuid ms<s.kS' Tjqka iuia; ukqIH j¾.hdu
ifydaor;ajfhka ms<s.kak m%sh ke;' Tjqka jd¾.sl núka yd lKavdhï
núka Yla;su;a lr we;s fyhska ;u ksldfhka msgg wjxl
ifydaor;ajhla ke;' ndysr wd.ñlhka Tjqka .ek olajk woyia
fuf,ih' Tjqka orejka jeäfhka yeoajjQfõ wfkla wd.ñlhka urd
f,dalh Èkkak fin¨ lsÍu Wfoidh' ta krl fÉ;kdj ksidu Tjqka
ksldh jYfhka fn§ tlsfkld urd.kakd njh' ñksiqka jeämqr
fndajqfk;a krl fÉ;kd ksidh' ñksiqka Ôú; ld,fha§ jeämqr
ÿlalror ú¢kafka;a krl fÉ;kd ksidh' jeämqr >d;kh fjkafka;a
krl fÉ;kd ksidh'
fï ldrKd .ek l,amkd lr n,kúg úfoaY wd.ï yd
,xldfõ wd.ï .ek .,md n,kúg ,xldfõ wd.ïj,g úfoia
wd.ïj, Wmfoia hkq fndfydaúg ,xldjg úkdYh le|ùulah' úh
hq;af;a ,xldfõ wd.ïj,ska úfoia wd.ïj,g Wmfoia §ulah' ,xldfõ
61 ly iq<Õ - II
wd.ñlhka ;du wka;.dñ ;;a;ajhg m;aù ke;' uOHia: ord .ekSï
iys;h' uOHia; úuid ne,Sïj,g ;du;a iqÿiq wjldY we;' Èksh
hq;af;a wd.u lshd .;af;d;a jrÈkq we;' Èksh hq;af;a ñksid lshd
.;aúg ,dxlslhkag jrÈkafka ke;' ta fjkqfjka Y%S ,dxlslhska
jd¾.sl wdhdihlska lghq;= lsÍu wd.u fkdfõ' wOHd;añl ksùulska
lghq;= lsÍu wd.u jYfhka f;areïf.k isàu wjYHhs' wd.ï fyda
´kEu fíohla u; hqoaO we;sù ;reKl= w;ska ;reKhl= >d;kh
fjhskï tys mdmh ;reKhkag muKla fkdfõ' tjka ;;a;ajhla
f.dv kef.kak bvyeßh jeäysáhkag;a wd.ñl mQcljrekag;a
foaYmd,lhkag;a ysñ fjhs' hqoaOh hkq wkqjK foaYmd,lhkaf.a
wkqjK mQcljrekaf.a yd wkqjK jeäysáhkaf.a ìyslsÍulah' fuys
wfkla me;a; jQ iduh m%{a{djka; jQ foaYmd,lhkaf.a mQcljrekaf.a
yd jeäysáhkaf.a ìyslsÍulah' ±ka Tng f,dalfha iduh ke;skï
bkak wh y÷kd.; yelsh' ta jf.au iduh Wjukdkï isáh hq;= wh;a
y÷kd.; yelsh' fï ldrKd wjfndaO lr.kakd ñksiqkag f,dalh
hqoaOfhka iduhg mßj¾;kh lr.; yelsh' f,dal ck;djf.ka
nyq;rhla ys;kafka ;ukaf.a cd;sfha foaYmd,lhkaf.ka cd;sh
Èkkakh' ;ukaf.a mQcljrekaf.ka wd.u Èkkakh' ;ukaf.a
jeäysáhkaf.ka Ôú;h Èkkah' kuq;a tfyu fohla fjkafka ke;'
tajd wjqreÿ oyia .dKla jhig hk m%d¾:kd muKs' ta m%d¾:kd
fjkqfjka wmg ysñfjkafka wjqreÿ oyia .dkla jhig hk ys;a
fkdfyd|lï" wfkld .ek meyeÈ,s lula ke;slu" iel" ìh"
ffjrh" fl%daoh" uq,sÉpdjg l;dlsÍu yskdùu jeks ;ukaf.a mmqjg
^yoj;g& úlis; fjkak fkdfok mmqj l=Kqfjkak fhfok foaj,ah'
ta ksid ñksia j¾.hdg wjqreÿ oyia .dkla f.jd ±ïu;a iduhla
iekiSula ke;' hqo .egqï we;' ñksidg iekiqula we;s meje;aula
we;sfjkafka ljod fyda tla ñksia j¾.hla yd wd.ï j,ska tla
62 ly iq<Õ - II
i;Hhla ms<s.;aodg muKs' wjqreÿ úiaila we;=,; f,dalh tjka
;;a;ajhlg m;al, yelsh'
Y%S ,xldfõ ish¨ wd.ñl mQcljrekag úYd, mskla lr.ekSfï
yelshdj mj;S' Tjqka th y÷kd.kak iu;akï ta msfkka fuf,da b;sß
ld,h;a u;= wd;auhkao m%{a{dfjka Wiia ;ekg m;aj Wiia
wOHd;añl iqjhla ,eîug yelshdj ,nkjd we;' ta fjkqfjka l,hq;=
fjkafka uq¿ f,djgu wdo¾Yu;a f,i ;u wd.ñlhkag ish¨ wd.ï
woykak;a wOHkh lrkak;a iaj wd.fuka we;s ndOdjka ke;s lsÍuh'
ckjd¾.sl nj w;ayefrkak ukqIH jd¾.sl ùug yd i;Hg hEug bv
yeÍuh' ;ukaf.a wdrËdj fjkqfjka m,uqj Yla;su;a úh hq;f;a ;u
f.da;%hhs' th f.da;%sl hq.hl§ f.da;%slhl= ms<s.; hq;= we;a;ls' ta
±lau wd.ula ;=,È;a fhdod .kakjdkï th iïmQ¾K jrols' Bg
fya;=j f.da;%sl wjêfha wjidkhg fmr f.da;%h ;=, ;snQ ±lau tlu
ksjrÈ i;Hhs' kuq;a f.da;%sl wjidk ld, mßÉfþoh wd.ula ìysùug
lreKq ielfik úg f.da;%h ;=, meje;sfha ksjrÈu i;H fkdfõ
lshd ms<sf.k ksjrÈu i;H wd.u lshd wd.ï je,| f.k we;'
wd.fï wjidkhg fmr ±lajdu tlu ksjrÈ i;H wd.uh' kuq;a th;a
ksjrÈ i;Hhla fjkafka tf;la muKs' f.da;%hg bÈß mshjrla f,i
wd.u;a wd.ug bÈß mshjrla f,i ienE i;H;a we;' ienE i;H
mej;Sug lreKq ielfik úg wd.ïj, mej;Su ksjrÈu i;H fkdfõ
lshd ms<sf.k wd.ï m%;sfËam lr ienE i;H ms<s.kS' fï yeu
mßj¾;khlgu §¾> ld,hla .kS' th isoaO fjkafka ñksiqkaf.a
is;sú,s ÈhqKq ùulska meje;s fkdÈhqKq jerÈ is;sú,s neyer lsÍula
u.ska h' kuq;a ksjrÈ is;sú,s tf,iu mj;S' ksjrÈ is;sú,sj,g
ñksidf.a nqoaêh ÈhqKq fjk yeu ld,hl§u mej;Sug yelshdj we;'
tajd ñksidg Wmldrfjk is;sú,s ksid yeuod mj;skak yelshdj we;'
ta wkqj wd.ïj, bÈß mshjr fjkafka w;S;fha mgka wo olajd tl;=jQ
63 ly iq<Õ - II
is;sú,sj, wi;Hhs lshd neyer lrkak fkdyels is;sú,sh' udf.a
f;areï .ekSu wkqj wd.ïj, bÈß mshjr f,i ienE i;H jYfhka
wo we;s fohska m;aúh yelsj we;af;a nqÿka jykafia foaYkd l,
p;=rd¾h i;H O¾uhhs' Bg fya;=j .=ma; foújre fyda fjk;a .=ma;
fohla Bg wh;a fkdùu;a ñksia ukiska f;areï .ekSug yelshdj
;sîu;a ukqIH jd¾.sl nj ìf|kafka ke;sj ldg;a fmdÿ ùu;a
fya;=fjkah' ukqIH j¾.hd fnod ouk fjkia kï j,ska hq;a
foújrekag hg;aj we;s O¾uhla ms<s.ekSfuka ukqIH jd¾.sl fmdÿ
njg meñfKkak fkd,efí' tkï foaj jd¾.sllu wkqj wd.ñl
jd¾.sl luo tlla f,ig .ekSug fkdyelsluh' ;j;a meyeÈ,sj
lshkjd kï foúhka y;r folk=f.ka tl foúfhl= ìys lrkak
fkdyelsh' foúhka úIajdi lrk ñksiqkao tf,ih' ^;ukaf.a
foúhka ms<s.;a wh b;sßlr wfkl=ka urd ±óu W;a;rhla fkdfõ'
wd.ñlhka jerÈ wjfndaohl isg lghq;= lsÍulah' ñksiqka wd.ñlhka
jYfhka i,lñka tla tla wd.ï kñka fldgq lsÍfï we;s ydksh
j¾;udk f,dalfhka wjfndaO lr.; yelsh'& B.dj lreK foúhka
lshk .=ma; njg wjqreÿ oyia .dkla f.jd ;j;a ld,hla f.jkak
fkdis;Su' B.dj lreK ;ukaf.a wd.u i;Hhs lshkak fuf;la .;a
wdhdih ;j ÿrg;a tf,iu ±Ífuka ;ukag;a wk¾:hla fjk nj
f;areï hEu" tl wd.ulg ne£ula we;sj i;H fiùu ksr¾:l nj
f;areï hEu" w;S; ñksid foúhka lshQ muKska ish,a, úYajdilr
we;' kuq;a wo foúhka we;a;lao lshd m%Yak lrhs' ta ksid w;S;hg
jvd ks¾NS;j i;H y÷kd.kak wo Wkkaÿh' fï ldrKd ish,a,
fya;=fjka w;S;fha i;Hhs lshQ ish,a, ;jÿrg;a i;H lshd tl. ùug
ñksiqkaf.a leue;a;la ke;' B.djg ñksiqka wfmalaId lrk i;Hh
,duljQ wvqmdvq iys;jQ .=ma; /já,s iys; fohla fkdfõh' ;u
ukig f.!rjhla we;s ;u nqoaêh m,,a lrk yd i;Hhs lshd
64 ly iq<Õ - II
meyeÈ,sj ±lsh yels fohla úh hq;=h' fï ldrKh meyeÈ,sj
fláfhka lsj yelafla fuf,ih' ñksidf.a uki ÈhqKqjQfha wdmiq
fkdÈhqKq fohla f.!rjfhka ms<s.kak fkdfõ' ÈhqKq ukig
f.!rjhla we;s ksjrÈ fohla y÷kd .ekSu fjkqfjkah'
wd.ï úiska ke;sl, ñksia ksoyi" mgq l, ñksia nqoaêh" úI
l, ñksia nqoaêh" ìh l, ñksia nqoaêh" oreKq l, ñksia nqoaêh wdÈ
ldrKd ish,a, ksjrÈ ;ekg m;alr .; hq;=h' ñksiqka jYfhka
Èkd.; hq;af;a fudkjdo lshdj;a jegySula we;slr .ekSug fkdyels
f,i jerÈ wOHd;añl ÈYdjlg fhduql, ke;skau wOHd;añl
w{a{dkhka njg m;a l, ñksiqkag Tjqka woyk wd.fuka ksoyi
,nd§ug lghq;= l,hq;= fjkafka fjk;a wd.ñlhkah' N+ñj,g
^rgj,a& msßig ^úYd, wd.uùug& fn!;sl f,dalhgu fmf¾;jQ wd.ï
;u wd.ñlhka hqoaOj,g mg,jñka we;' Y%S ,xldjg uq,skau tu
wd.ula meñKshd kï wo ugj;a mEkgj;a ksoyila ke;' wd.u kñka
f.da;%hla f.da;%h fjkqfjka lvqjg yd ;=jlal=jg ksoyila ÿka wd.ï
wd.ñlhdg m%{a{djka;fhla ùug fodrgq yer§ ke;' ráka rg
fmf¾; fN!;sl f,dalhgu fmf¾; ys;la we;slr ta ysf;a
m%pKav;ajhg fflrdálnjg fjka l, bv ksùug yd ksùfuka
ksùug jYfhka ysf;a wdf,dalh me;sÍug yd uq¿ úIajhgu ys;lr
ùug bvla fjkalr ke;'
wms idlÉPd lruq' wfma is;a ;du ÿ¾j, ksid nek .uq'
rKavqfjuq" ;ryfjuq' wdfh;a ñ;%fjuq' wdfh;a idlÉPd lruq'
nek.uq' rKavq fkdù isáuq' fï úÈhg wms l%ul%ufhka ÿ¾j,lï
ÿrelr .ksuq' nqoaêu;a lï jeä lr.uq' wjidkfha§ wm ldg;a w¾:hla
fjk ksjrÈ ;eklg tuq' wm ish,a, ñksiqka wm ieuod jrod
.;af;d;a wm ñksiqka fkdfõ' i;a;=h'
65 ly iq<Õ - II
ñksfil= ñh hd hq;af;a ;u bkaøshkag f;afrk mD;=úfha we;s
Wiiau ±kqu we;sj" ;u ukiska ,eìh yels Wiiau ÈhqKqj ,nd
Wiiau ±lau ,nd Wiiau ksùu we;s lrf.kh'
{dkjka; m%ldYh
ukqIH j¾.hd fn§ fjkaù bkafka w{a{dklu ksidh' fn§u
mj;ajdf.k hkak jeh lrkafka reêrh yd ñksia Ôú;hhs'
99
66 ly iq<Õ - II
ñksid tl;= fjkak fjfyikak Wjukd {dkhhs' kuq;a
w{a{dklu Bg bv fkdfohs' w{a{dkùfï úmdl ier jeã' ta;a thska
ñfokak {dkjka; lug Yla;sh ke;' f,dalfha nyq;rh w{a{dkh
Tjqka we;s lr .kakd ÿla lror fNaohla ke;sj ldg;a nqla;s ú¢kak
isoaO fjhs'
f,dalhg jeäfhkau w{a{dkhka ìyslrkafka wd.ñl
mQcljrekah' tfia lSug fya;=j kï wd.ñl mQcljre fufia
mjikafka ke;s ksidh' —ñksiqfka kqU,d wd.ï jYfhka fn§ fNaoù
tlsfkld urd .kak tmd' yeu wd.ulau yodrd yeu wd.ulgu wdorh
lr /l n,df.k kqU,df.a úuqla;s ud¾.h kqU,du ;Skaÿ lrf.k ta
wkqj Ôj;a fjh,a,d˜ jYfhka fkdlshk ksidh' mQcljrekag l,
yels {dkjka; m%ldYh thhs' kuq;a Èúysñfhka kqU,df.a wd.u /l
.ks,a,d lSfjd;a th w{a{dk m%ldYhlah' yeuod hqoaOhg fya;=h'
mQcljreka .sys ck;dj fï yeug wjYH ksoyia Ôú;hlah' ta ksoyia
Ôú;h úkdY lrkafka wd.ï úiskauh' {dkjka; m%ldYh yeu
wd.ulau tl Èkl§ m%ldY lsÍu fhda.Hh' yeu wd.ñl ia:dkhlau
bÈßfha m%o¾Ykh lsÍu jeo.;ah' f,dal iduh we;s lrkak ñksia
Ôú; wdrËd lr.kak' wd.ï l, hq;= hq. fufyjr u. yßkak tmd'
f,dalfha wd.ï fkd;snqkdkï wd.ñl hqoaO ke;' wd.ï we;s ksid
wd.ñl hqoaO we;' tfyu kï ta hqoaO keje;aúh hq;af;a fjk ljqre;a
fkdfõ' wd.ï úiskauh' hq.fha wd.ñl ldßh ndrh ysñ hq.fha
mQcljrekagh'
yeu wd.ulau tla ukqIH j¾.hhs lshd ms<s.kS' ta ksid ñksia
j¾.hd fjka lrk fjkialï we;s fkdl, hq;=nj wd.ï jgyd .;
hq;=h' Wmka ñksidg wd.u úh hq;=h' wd.ug ´k wdldrhg ñksid
fkdúh hq;=h' .sys ñksid wd.fï wdrËs; finf,l= lr .ekSu
fkdjà' wd.ul fl,jr .sys ñksidh' Tyq wdhqO w;g .kakd ;ekg
67 ly iq<Õ - II
m;a fjkafka Tyqg by, mQcljrekaf.a wd.ñl foaYkd fyda
ks¾ud;Dka w;skajQ fodai fya;=fjkah' ta fodai ksjrÈ lrf.k .egqï
ke;s ukqIH meje;aulg wj;SrKh ùu wjYHhs' ta fjkqfjka fmr
±lajQ m%ldYh wd.ï j,ska m%isoaO l, hq;=uh'
kjh
ukqIH meje;au wdrËd lsÍu fjkqfjka
f,dal iduh we;s lsÍu fjkqfjka
1100
68 ly iq<Õ - II
fi!uH jQ ukqIH meje;aula fjkqfjka
ñksia ukfia ÈhqKq ùug ndod fkdùu fjkqfjka
ukqIH j¾.hd úúO fldgiaj,g fn§ hEu je,lSu fjkqfjka
tfia lKavdhï .;ù ta w;r .egqï we;sùu je,elaùu
fjkqfjka
ñksid wd.ï jYfhka" cd;s jYfhka" l=, jYfhka" j¾K
jYfhka .,aù ^;o .;sh& ;sîu nqre,a lsÍu fjkqfjka
tfia nqre,alr tl i;Hhla fj;" tl ukqIH j¾.hla f,dalh
tl ujq ìula lsÍu fjkqfjka
ukqIH j¾.hd we;= ish¨ i;aj j¾.hdf.a Ôj;a ùfï
idodrK whs;sh /lSu fjkqfjka
wd.ï úiska ms<s.;hq;= foa
ñksia j¾.hd fn§ úúOdldr lKavdhï .; ùfuka je,lsh
hq;=h' ta fjkqfjka j¾. ùug fya;=fjk foa lsisjla fkdl, hq;=h'
wd.ul b,lalh ñksidf.a i;H O¾u;djh ñksidg wjfndaO lr§u
úh hq;=h' Bg iqÿiqlï wd.u i;=j ;sîu wjYHh' wr f.d,a, tfyuhs
wms fufyuhs lshd fjkia foa lsÍug wd.ïj,g whs;shla ke;' wd.ï
w;r fjkialï ;sfí kï wd.ï tl;=ù idlÉpdlr jvd ksjrÈ foa
ñksiqkag bÈßm;a lsÍu wjYHh' wd.ul we;sfoa n,y;aldrfhka fyda
m%fhda.fhka ñksiqkag ms<s.ekaùu fkdl, hq;=h' wd.ï ;ukag lshd
ck;djla fjka lrf.k Tjqkaf.a ksoyig ndodfjk lsisfohla
fkdl, hq;=h' wd.ula hkq foúfhla kï foúfhlaf.a foaYkdjla kï
foúfhla ,shQ fmd;la kï ta yeu fohlau ms<s.kajkafka ñksidg
ksid tajd ñksidf.a bkaøshkag f;afrk wdldrhg ñksia ukfia w.hg
f.!rjhla we;sj bÈßm;a lsÍu wjYHhs' tfia l, fkdyels kï tu
69 ly iq<Õ - II
wd.fï Ndrldr;ajh ks¾ud;Dka i;=h' ks¾ud;Dka hkq ñksfils' ta
ksid ;j;a ñksfil=g fhdackjdla ñi n, lsÍula lrkakg
ks¾ud;Dkag whs;shla ke;' tfia n, lrkak fhÿfkd;a wid¾:l
ks¾ud;Dka flkl=g;a hg;aù ñksiqkag wid¾:l foa je,|.kak isoaO
fjkq we;' th ñksia meje;aug ;¾ckhla fukau mqoa.,hdf.a
Ôú;hg;a wd;auhg;a wk¾:hlao lrkq we;' tjeks n,mEïj,g
ñksid f.dÿreùfuka j,lajd .ekSu i|yd wd.ï úiska my; ldrKd
bgq lsÍu wjYHh' ñksia lh ks¾udKh lsÍfï whs;sh we;af;a iajNdj
O¾uhgh' iajNdj O¾ufha iuia;h fuf,his lshd meyeÈ,s
fkdlrkafkl=g ñksia lfha we;s wdndOhla wvq mdvqjla iïmQ¾K
lrkak fkdyels flfkl=g ñksiqkaf.a iajNdúl lfha we;s fohla
ke;slr odkak lshd wjjdo lrkak fyda n,lrkak whs;shla ke;'
tla ukqIH j¾.h lfha fjkialï lr ;j;a j¾.j,g fnod ±óu
jrolah' ñksidf.a tluq;= f.dvke.Su j,ld fío lsÍug fya;=jlah'
ta ksid mqreI yd ia;%S p¾u fÉokh f,dfjka iïmQ¾Kfhkau bj;a
lsÍug wd.ï lghq;= lsÍu wjYHh' tfia lsÍug wlue;s kï tys we;s
wjYH;djh iudc úoHd;aul ufkda úoHd;aulj ÔjúoHd;aulj
;yjqre lsÍu wjYHh' th ukqIH j¾.hd fn§ulg ,la fkdjk f,i
yd mqoa.,hdf.a leu;a; yd wlue;a; u; lsÍug fyda fkdlsÍug
ksoyi mqoa.,hdg ;sîu wjYHhhs'
ñksia ukfia ld¾hh mqreoaog bv§ ksød.;ù wrdðl;ajh
nqla;sú£u fkdfõ' wrdðl;ajhg fya;=jQ fkdÈhqKq .;s miqlr ÈhqKqfoa
we;slrf.k ukqIH meje;au w¾:j;a lr.ekSu yd myiqlr .ekSuhs'
wd.ula úiska wd.ñlhka fjkqfjka wd.ñl we÷ula fhdackd lsÍfuka
je,lsh hq;=h'
ish¨ wd.ï tl;=ù ñksiqkaf.a úkS;lu fjkqfjka tfy;a
ñksia j¾.hd fn§ulg ,la fkdjk f,i tla we÷ï lÜg,hla
70 ly iq<Õ - II
fhdackd lsÍu fhda.Hh' th;a Ôj úoHd;aulj" iudc úoHd;aulj"
ufkda úoHd;ajlj wkqu; iqÿiq ;;a;ajhl ;sîu wjYHh' hï wd.ï
ukqIH meje;aug johla fjñka fkdÈhqKq ±kqu iu. tl;ek
m,afjk úg i|yka l, úoH djka ñksidf.a fi; msKsi ÈhqKq ù we;'
túg ÿ¾j, wd.ïj,g jvd tu úIhka jà' wd.ula n,y;aldrfhka
fY%aIaGhs lSjdg m,la ke;' fY%aIaG;ajh ñksiqkag ±fkka ´k'
f,dalfhka hqoaO ;=rka fjkak ´k msßñ <uhs .Ekq <uhs fï
ljqrekag;a ksoyfia bf.k .kak ,efnkak ´k' .eyekshlg
msßñfhlaf.a 1$7 wdorhlao msßñfhl=g .eyeKq y;a fofklf.a
wdorhlao jYfhka fkdúh hq;=h' újdyh hqoaOhg Wjukdjg fkdù
u;= ukqIH mrmqf¾ iqrËs;lu f.!rjh" iekiqu" i;=g fjkqfjka úh
hq;=h' túg hqoaO we;s fjkafka ke;' jekaoUqjka we;s fjkafka ke;'
hqoaOfhka miq ;;a;ajhg yßhk lshd jHdc újdy l%u Wjukdo ke;'
wdorfha yd újdyfha f.!rjh flf,fik úg th tf;lska
kj;skafka ke;' hym;a ukqIH meje;aulg Wjukd ;j;a fndfyda
foaj, f.!rjkSh nj fl,iS hhs'
ukqIH meje;au hkq úYd, ixlS¾Khlah' ukqIh meje;au
id¾:l ùu i|yd m%{a{djka;hka ish oyia .dkl u. fmkaùu
wjYHh' hï ck;djla iaj wd.ï ks¾ud;Dkaf.a foaYkdjka muKla
ms<sf.k id¾:l fjkak W;aidy lrkjdkï tu ks¾ud;Dkao ±kqfuka
ÿ¾j, ;eklkï tu ck;djg id¾:l;ajh m;ñka tfy;a ljodj;a
id¾:l;ajh fkd,eî yeuodu wid¾:l meje;aul lgql Ôú;
f.jkak isoaOfjkq we;' ta ksid ±kqfuka fmdfydi;a ùu wruqKq
lrf.k wd.fuka wd.ug hkak mqoa.,hdf.ka mqoa.,hd w;rg hkak
jeäÿr l,amkd lrkak fï yeu ;ekl§u Wiia ±kqug Wiia ;eka
fokak' túg Ôú;h;a iudch;a iuia; f,dalh;a Wiia ;;a;ajhg
m;afõ' wOHd;añl ±kqu wj w.hl we;s jd¾.sl .;s ±äj.;a wd.ï
71 ly iq<Õ - II
yeu úgu W;aidy .kafka wOHd;añl ±kqfuka by, wd.ï md.d oud
;uka jd¾.sl jYfhka n,j;a ùugh' tjeks ;;a;ajhla iaj ñksia
ukig y;=reh' ;ukaf.a ysi ;u fomd j,ska md.d ±óula yd iudkh'
f.da;%sl ±laulska jd¾.sl ±laulska lghq;= l< hq. iodld,sl lr
.;hq;= ke;' ±ka ukfia W;=ï wjfndaOfhka W;=ï ±lafuka W;=ï
f,dalhla W;=ï ukqIH meje;aula we;slr .ekSug wruqKq lr .ekSu
iqÿiqh'
ñksiqka w¢k we÷ñkao Bg iqÿiq wdrïNhla .; yelsh' wd.ï
ish,a, tl;=ù tla wd.ñl we÷ula fhdackd lrkjd kï ta tl;=ùu;a
iqÿiq foa f;dard.ekSu;a u.ska wd.ñl fjk;a lghq;=;a tf,i
tl;=ùu;a iqÿiqfoa f;dard .ekSu;a u.ska lsÍfuka ñksidg jvd iqÿiq
ukqIH meje;aula we;slr .; yelsh'
wd.ï úiska ,ehsia;=.;lr idudðlhka mj;ajdf.k hEula
fkdl, hq;=h'
wOHd;añl u.g tjeks lKavdhï.; njla Wjukd ke;'
tjeks foa we;s lsÍu u.ska w¾;hg fkdfõ j¾.hg uQ,sl;ajh §ula
isoaOfjhs' ñksidg wjYH i;Hfj; hEuh' kuq;a wd.ñl iñ;s
iud.ï j,ska flfrkafka we;s foaj, kej;Sulah' ±äùulah'
wfklajd iu. ;r.hlah' .egqïj,g uq, msÍulah' tu f.dvke.s,s
fmdÿfõ ñksiqkaf.a ±kqu fmdaIKh lsÍfï lghq;= lsÍug fhdod
.ekSu fhda.Hh' m%{a{ Yd,d" lshùï Yd,d" idys;H Yd,d" l%Svd Yd,d
jYfhka ñksia j¾.hdf.a fn§ï ÿrelrk ;ekanjg m;al, hq;=h'
wd.ï kS;s yd o~qjï fhdackd lrk ;ekg m;afjkak tmd' tajd
rchg ndrfokak' wd.ï yeu úgu ñksidf.a uki msú;=re lsÍug
.=Kj;alï j¾Okh lsÍug mdmhg f.dÿre fkdùug fmd,Ujkak
wd.ï n,j;a lr .ekSug wd.ñlhd Ndú;d fkdlrkak' wd.ñlhd
fudavfhla lr ìhlr ksoyi ke;slr wd.ug ne,fhla fyda
72 ly iq<Õ - II
ngfhla njg m;a lrkak tmd' Tyq;=, we;s l=i,;dj wkqj
ukqIH meje;aug ;¾ckhla ke;s ukqIH meje;afï w¾:hg
iqkaor;ajhg fi!uH nj /flk ´ku úIhla ÈhqKq lr.kak bv
fokak' ,udlu ;reKlu jgydf.k tajdf.a iajdNdúl .=Khka
;,dfm,d fkdoud u,a msfmk f,djlg Wjukd wOHdmkhla
,ndfokak' Tjqkag f,a .,k f,dalhla fjkqfjka j¾.jd§
wOHdmkhla ,nd fkdfokak'
wd.ñl ia:dk N+ñfhka Tíng Yío úldYkh lsÍfuka j,lskak'
O¾u foaYkd" foúhka isyslsÍï" wd.u isyslsÍï yd ;j;a
fkdfhl=;a Yío lsÍï wd.ï N+ñfhka ndysrhg heùu jrolah' wd.ñl
ia:dkhg meñfKk whg wd.u Y%jkh lrkak §fuka iEySulg
m;afjkak' wd.ñl ia:dkhg fkdtk whg nf,ka Y%jkh lrkak
§ula Wjukd ke;' fudlo ñksidg ksyv mßirh;a Wjukdh' th
wd.ï úiska wdl%uKh lrkak tmd' wd.ñlhkaf.ao mQcljrekaf.ao
ndysr whf.ao fudavlï ÿre lr .ekSug §¾> l,amkdj Wjukdh' ta
fjkqfjka ksy~ mßirh jvd;a fhda.Hh' wfkla lreK ñksidg
wd.u isyslr fokak Wjukdo ke;' fudlo ñksidg wd.u wu;lù
Bg jvd Wiia fohla ;u ysf;ka Wmojd .;af;d;a wo mj;sk wd.ñl
hqoaO wvqùug bv we;' wd.u isyslsÍu ;=,ska ñksid wOHd;añl
ÈhqKqjla ,enQnj olakg ke;' jd¾.sl mkakrhla ,nk nj wd.ñl
hqoaO by, hEfuka olskakg ,efí' wd.u isyslr §u fkdjqjukd
;j;a lreKla we;' tkï ñksid l%shdlrkafka O¾u wjfndaOh ,nQ
ukiskah' ta ksid wd.u isyslsÍu fkdfõ úh hq;af;a' ñksid ;=, we;s
O¾u wjfndaoh ksjrÈo lshd ieie£u i|yd fj;;a wd.ï wOHkhg
bv§uh'
73 ly iq<Õ - II
wd.ñl Yío u.ska weíneyslula we;s lrhs' w¨;afoa fiùu
je,lS hhs' we;s jerÈ tf,iu mj;skak fya;=fjhs' foúfhla isà kï
ta foúhka pq;ù .sh;a Yío úldYk hka;%fha foúhka yeuod mj;skq
we;' yeu wd.ulau foúhka isyslr Yío k.kak l%shdl,d kï iuyr
wd.ïj, foújre ish.Kkao fldaá .Kklao we;' ta ish,a,u fjk
fjku isyslr Yío lrkak .;a;d kï ñksiqkag ojfia meh úisy;ru
weyerf.k isákak isoaO fjkq we;' wd.ï fyda foúhka isyslsÍfuka
ñksid hym;a meje;aula we;slr .ekSug Wjukd ;rug wOHd;añl
ÈhqKqjla ,nd ke;' wfkl=kaf.a lka ßojd" kskao ì|" ksoyia ksy~
nj ì| Yío ¥IKh lr lsisfjl=g wd;au úuqla;sh ,eîug yels
udkisl ÈhqKqj we;slr .ekSug yelshdjla ke;' lsisfjl=g nrla
lrorhla johla fjkfoa f;areï .kak fkdyelsj ta foaj,a lrkak
fhfok lsisfjl=g wOHd;añl ÈhqKqjla ,nkak yels Y=oaO nj ukfia
ke;' wd.ñl wkil me;sÍula f,i wd.ñl Yío ;r.hl fh§ulao
olakg we;' tjeks foa wOHd;auhg wh;a ke;' jd¾.slh' ta u.ska Y=oaO
ukila ìysfjkafka ke;' ta ksid wfkl=kag johla fkdfjk f,i
wd.ñl Yío lsÍï Ndú;d lrkak' fï olajd úka| lror ksud lsÍug
kï fuf;la f.kd yeu jrolau ksjrÈ lr.kak wjYHh'
wd.ï újdy fjkakkag ta iïnkaOj Wmfoia §u fhda.Hh'
kuq;a ;u wd.ñlhd wkH wd.ñlfhl= újdy lr.kS kï Tyq fyda wE
;u wd.ug yefrkak ´k jYfhka n,mEï fkdl< hq;=h' mdi,g
we;=,;a lr.kak wd.ug yefrkak ´k jeks n,mEï iqÿiq ke;'
yeuúgu wd.ñl wmú;%ùulska f;drj ukfia Ya=aO nj wdrËd
lrf.k iudc lghq;=j, fhfokak' wd.fï msßi jeälr .ekSu jeks
jd¾.sl l%shdldrlïj, fh§u ta fjkqfjka fkdfhl=;a m%fhda. fh§u
kqjqukd lghq;= f,i ±kaj;a f;areï .ekSu wjYHhs' tjeks foa;a iu.
wjqreÿ ish oyia .dkla f.jd ±ïu;a ñksiqkag w¾:hla iekiqula
74 ly iq<Õ - II
ke;' ñksidg w¨;a fohla y÷kd.kak ,efnkafka fï w,a,df.k
bkak f.da;%sl yqrej iïmQ¾Kfhkau w;ayeßh úgh' wd.ñl
mQcljreka ;u wd.u ksjrÈhs lshd ta;a;= .ekaùug we;a; fndre
lrñka fndre we;a; lrñka .=ma; foa úYajdi lrkak lshñka uki
wY=oaO jk f,i lghq;= fkdlrkak' ;u wd.fï fukau wfkla wd.ï
.eko yß jerÈ újD;j lshkak' wfkla wd.ï ta .ek WrK fjkak
tmd' ñksiqka jk wm ;j ÿrg;a ;u ;ukaf.a wd.ï Èkùu fjkqfjka
lghq;= lr ;rÕlr f;areula ke;' ;u wd.u fjkqfjka ;u mqoa.,
uki ls,sá lrf.k l=Kq mqrjdf.k we;a; olskak yels ukila
we;slr .kak fkdyelsh' ukfia Y=oaO nj fjkqfjka we;a; iu.
meje;Su wjYHhs' ukqIH meje;au wdrËd lr.ekSu fjkqfjka ish¨
wd.ñl mQcljre Y=oaO ukila we;sj tlg meje;Su wjYHhs' tf;la
isg Y=oaO ukiska hqla;j ñksidf.a i;H fjkqfjka ñksia meje;afï
wdrËdj fjkqfjka tlg lghq;= l,hq;= fjhs' tfia fkdfldg wd.ï
jYfhka fjkaj ;u wd.ñl ch.%yK fjkqfjka lghq;= lf,d;a ta
fjkqfjka hqoaOhg Èß ÿkafkd;a bÈßfha§ f,dal ck;dj fldaá
.Kkla >d;kh ùug ,lafjkq we;' bka wk;=rej ñksiqka wd.ï
mQcljre ñksia meje;afï i;=rka f,i olskak .kS' Tjqkag
je,elaùug yelsj ;snQ hqoaO fkdj,lajd ukqIH >d;k we;sùug bv
yeÍu Bg fya;=jhs' wd.ñl mQcljre ;ukaf.a wd.ug wdorh we;s
ksid ;ukag i;H wysñlr .kS' ;u wd.ñlhkag i;H wysñ lrhs'
B.djg wd.u fjkqfjka mqxÑ mqxÑ jerÈ lrkak yqreù tajdf.a
j¾Okhla we;slr .kS' ld,h;a iu. Tjqka f,dalhg lrk y;=relï
úYd,h' ;u wd;auhg lr.kakd mdmh;a ta ;rïu úYd,h' fï foaj,a
úYd, úkdYhla ùug l,ska f;areï .kak' yeu ñksfilau ;u
ukfia Y=oaO nj /l.kak ´k lshd ys;kjdkï yeuf.a Ôú; Èfkka
Èk myiqfjkjd' jrojd .;a;du tafla wfkla me;a; Ôú;h Èfkka
75 ly iq<Õ - II
Èk wudre fjkjd' mQcljreka yd wd.ñlhka Y=oaO ukila
mj;ajdf.k ;uka Èkkak mrud¾: lrf.k lghq;= lrkjdkï
ish,a, ienE úuqla;s ud¾.hg jefÜ' tfia fkdis;k ;u ;ukaf.a
wd.ï Èkjkak .sfhd;a yeufokdu jd¾.sl njg;a ta fjkqfjka
hqoaOj,g;a msúfihs' wka;sug Èkkafkla ke;' ish,a, mrdo fjhs'
mD;=úfha Wmka yeug wd;au úuqla;sh ,eîug yelshdj we;' ta
fjkqfjka tlg tl;=ù woyia yqjudre lr.kak' foúhka ;du
i;Hhla ù ke;' úYajdihla muKs' wd.ï ks¾ud;Dka,d f.dvlah'
fufyu .eg¨ ;sfhoaÈ wd.ï fjkqfjka urdf.k mqoa.,hdg fjk
fi;la ke;' ta ksid mQcljrekao wd.ñlhkao ljqre;a hq.fha ñksiqka
f,i tlaù hq.fha ksjrÈ Wiia wOHd;añl ±kqfuka ljqre;a
fmdfydi;aù ljqre;a Y=oaO ukilska l%shd lsÍfuka f,dalfhka hqoaO
neyer l, yelsh' ldg;a ienE wOHd;añl u. mshjr ;eìh yelsh'
wd.ï mQcljre ;u ukfia Y=oaO nj wdrËd lr.ekSu fjkqfjkq;a
ñksiqkaf.a Y=oaO wOHd;añl u. j,lajd fkd±óu fjkqfjkq;a ukqIH
meje;au w¾nqohg m;a fkdlsÍu fjkqfjka ñksiqka ;u wd.ug
yrjd.ekSfï l+g Wml%uj, fkdfhfokak' ;ukq;a f,dalfha ish¨
ñksiqkq;a m%{a{djka; ù tla i;Hhla y÷kd.;hq;= nj ±k ta
fjkqfjka Wkkaÿ fjkak' ;ukaf.a Y=oaO ukig ;uka f.!rj
lrkak' ÿ¾j, wd.ï j,ska ;u uki wmú;% ùfuka j,lajd .kak'
fudlo wd.u jd¾.sl ±lSulska lghq;= lrhs kï ;ukq;a tfia ùug
bv we;' th wjYH fohla fkdfõ' mqoa.,fhl= jYfhka ñksfila fï
úIajhg ffjr fkdl< hq;=hs' úIajhgu f,ka.;= úh hq;=hs' úIajfha
;ukaf.a fldgig idOdrK úh hq;=hs' wfkl=;a fldgilg
wdl%uKldr fkdúh hq;=h' ,iaik msú;=re ukilg bv j,lk iEu
wd.ulskau tu wd.ñl mQcljrekao .syshkao fjk;a wd.ñl
mQcljrekao .syshkao m%Yak l, hq;=hs' fudlo ukqIH meje;afï
76 ly iq<Õ - II
.=Kd;aul njg ydks lrkak lsisu wd.ñlhl=gj;a mQcljrhl=gj;a
ks¾ud;Dka flfkl=gj;a whs;shla ke;' hï wd.ñl ks¾ud;Dka,df.a
f.da;%sl isysk fjkqfjka lsisfjl= fkdu. hjd we;akï Tjqka thska
uqojd .ekSu fiiq ñksiqkaf.a hq;=luh' Tfí orejd lsisfjl= úiska
fudavfhl= njg m;a lrkjdg Tn leue;s ke;' Tn orejd Tyqf.ka
uqojd .kak l%shd lrhs' tf,i hï ñksfil= fyda lKavdhula hï
wd.ñ ks¾ud;Dka flfkl= ksid fudavhka njg m;afjhs kï Tjqka ta
;;a;ajfhka uqojd .ekSu fiiq ñksiqkag wh;a ld¾hhls' ;reKfhla
ukqIH >d;lfhl= njg m;a lrkafka Tyq ne÷kq ikakoa lKavdhï
kdhlhdh' tfyu kdhlhl= yd lKavdhula ìysùug miqìu we;s
lrkafka wd.ñl mQcljrekah' mQcljreka ta ;;a;ajhg m;a lrkafka
wd.ï ks¾ud;Dkah' fï ish¨ ;eka wkjfndaOfhka ukqIH meje;aug
;¾ð;j l%shdlrhs kï ta ish,a, wjfndaOhg m;alr ukqIH meje;afï
;¾ð; nj bj;alr /l .ekSu fiiq wd.ï j, yd mqoa.,hkaf.a
hq;=lulah' ukqIH j.lSulah'
j¾;udk wd.ñl mQcljreka ;ukaf.a fldgi bgqlrkak
Wkkaÿh' ÿ¾j, wd.ï j, mQcljrekao tf,ih' m%;sM,h hqoaO nyq,
f,dalhlah' jro we;af;a ta mQcljrekag;a by,skah' tla ñksfil=g
ñksiqka iuQyhla fudavhka njg m;a l, yelsh' wd.ï ks¾ud;Dka
flfkl=g;a tf,i l, yelsh' wd.u woyk ñksiqkaf.a meje;au
w¾nqoldÍ kï tu wd.ï ks¾ud;Dka w;ska fudavhka ìyslsÍula ù we;s
nj neyer l, fkdyelsh' ´kEu mqoa.,hl= ;u wd.ï ks¾ud;Dkag
wiSñ;j Nla;su;a ùfuka ks¾ud;Dka foiQ jerÈfoa;a ksjrÈ lshd
ms<f.k ta wkqj l%shd lsÍfuka fudavfhla ùug bv we;' fujeks
;;a;ajhkag ñksiqka f.dÿre ùfuka je,lSu i|yd ñksfil= wd.ï
ks¾ud;Dka,d jeä fofkl=f.a foaYkd wid lshjd ;sîu wjYHh'
ñksfil=g i;=frla isáh yelsh' kuq;a ta i;=rdg jvd ;uka jerÈ
77 ly iq<Õ - II
ud¾.hlg weo ±uQ wd.ï ks¾ud;Dka i;=re fkdfõo lshd l,amkdlr
n,kak' wo wd.ñlhkao mQcljrekao fndfyda jerÈ j, ksh,S lghq;=
lrkafka ;ukag mqoa.,sl jdis msKsi fkdfõ wd.fï we;s jd¾.slj
úYd, ùfï we;s Wjukd bgqlsÍu Wfoidh' th Tjqkag we;a; wysñ
lsÍulao ñksia meje;aug ;¾ckhlao fjhs' fuf,i ñksidg
fkdjqjukd foa fjkqfjka lemùu wuq fudavlulah' ñksia is; hkq
m,,a fohlah' Bg f.da;%sllu yd f.da;%sl .;s we;s wd.ula hkq mgq
;eklah' ñksid ;u ukiska by, m%fhdack .;af;d;a tf;la isg
by,g ;j;a by, fohla olskak ,efnhs' tfia fkdlr f.da;%sl .;s
we;sj jd¾.slj l%shdlrñka isáfhd;a th bÈßhla fkdolsk tl;ek
m,aùulah' Bg hqoaOh yeuodu Wreu fjhs' hqoaOh neyer lsÍug we;s
±kqu wjfndaOhlg lsisod meñfKkak ,efnkafka ke;' wd.ula
j¾.hla f,i f.k hqoaO lr Èksh yelsh' wo f,dalfha ÿ¾j, wd.ï
Èkkak W;aidy .kafka tf,ih' tfia Èkqfjd;a ta;a iu. hqoaO l,
kdhlhkag hg;afjkak isoaO fjhs' th l,skag jvd wk;=reodhlh' ta
ksid wd.ï woykakka W;aidy .; hq;af;a wd.ula Èkkak fkdfõ
wd.ï w;ßka i;H Èkd .ekSugh' ñksid f;areï .kak ´k' ;ukag
wd.ula Wjukd wef.a lr.eg tklï j¢kak hd{a{d lrkak yd
ljod fyda bgqfjhs lshd n,dfmdfrd;a;= ;shdf.k Ôj;afjkak
fkdfõ' hym;a m%;sM, ,nkak yels iqÿiq foa lsÍug yd kqiqÿiq foa
j,ska je,lSugh' uki hkq je|, hd{a{ lr, i;=gq fjk ;ekla
fkdfõ' bkak ;ek isg bÈßhg ÈhqKq is;sú,s myiq meje;aula we;s
lrf.k Ôú;h wdf,dalfhka wdf,dalhg .ukalr i;=gq fjk
;ekelah'
wd.ñl kï fh§fuka je,lSu wjYHh'
orejkag kï ±ófï§ fouõmshkaf.a jdi.fï fyda kfï
fldgilaj;a we;=,;a kula fkd±óu wjYHh' Bg iqÿiq wdldrhg
78 ly iq<Õ - II
Wmamekak iy;sl fjkia l, hq;=h' orejkag foudmsh jdi.ï yd kï
±ófuka l=, fíoh cd;sfíoh wd.ï fíoh fkdlvjd mj;skjd
ñksiqka ù bmÿfka fï wdldr fkdjákd wÔùfoa /l .ekSug fkdfõ
ñksia ukiska hdyels by,u w¾:h yd iqjh ,eîugh'
mrïmrd jdi.ï yd kï ksid i;Hjd§ ñksiqkao jd¾.sl"
wd.ñl yd l=, f.dvg jefÜ' Tyqg iajdëkj f,dalhg fiajh lrkak
,efnkafka keye' fiiq ñksiqka Tyq iel lrkjd'
wd.ñlhkag tlu kï fh§fuka Tjqkaf.a lKavdhï ne£ula
we;s lsÍu jrolah' ñksidf.a Wm; úm; ;kshuh' wd;au .uko
;kshuh' tfia fyhska wd.ï úiska Tyq lKavdhï .; lsÍu jrolah'
th Tyqf.a iajdëk Èßu;alu ì| ±óulah' f,dalhgu fi;la lrkak
ys;k ñksiqkag lKavdhul .eg.eiS mj;skak ùu fkdjqjukd
nrlah' ñksiqka lKavdhï .; meje;aula ;snqfKd;a lKavdhï w;r
.egqï we;s fõ' tfia ùu je,lSu fjkqfjka lKavdhï .;ùug
fya;=fjk ish,a, bj;a l, hq;= fjhs' ñksid lKavdhulg iSud fkdù
iuia;hgu f,ka.;= flfkl=ùu wjYHh'
hqoaO mj;sk úg wd.ï mË.%dyS fkdù uOHia; úh hq;=h' i;aj
>d;k yd ysxikj,g ñksiqka fhduq fkdlrúh hq;=h' mdmh .ek
wd.ï tl;=ù ksjrÈ ;eklg tkak' ñksidf.a nqoaê j¾Okhg
ndOdfjk lsisjla fkdl, hq;=h' .egqï we;s lsÍu fjkqfjka
wd.ñlhka Wis.ekaùfuka je,lsh hq;=h' wef.a yhsfhka hqo
Yla;sfhka msßia n,fhka wd.ï /lf.k lsisfjl=g M,la ke;'
m%{a{dfjka Èksh hq;a;la fjk;a l%uhlska Èkkak wd.ñlhka
fm<Uùu wd.ñlhka fudavlrùulah' ñksia bkaøshkag fkd±fkk
.=ma; foúhl= uQ,sl lrf.k wd.ula f.dv ke.=jdg th iïmQ¾K
i;Hla fjkafka ke;' fï .=ma; foúhka lshk ms<s.ekSu yryd wi;H
foa i;Hhs lshd mqoa.,hdg yd ukqIH meje;aug ydkslr wd.ïo ìysúh
79 ly iq<Õ - II
yelsh' tfyu wd.ï ìysù we;' f,dalfha hqoaO nyq, ta ksidh' ;ukag
hym;a foa lshdÿka wd.ï ks¾ud;Dkag f.!rj lsÍu wjYHhs' ta jf.au
ks¾ud;Dkag jerÿkq ;eka ;uka ndrf.k ;uka wid¾:l fkdùu;a
wjYHhs' f,dalfha wd.ï ks¾ud;Dka,d f.dvla ìysù we;s ksid tl
;ekl we;s jerÈ ;j;a ks¾ud;Dka flfkl=f.a foaYkdjkaf.ka ksjrÈ
lrf.k Bg f.!rjh olajd jerÈ rys; ñksia meje;aula we;slr
.ekSu hq.fha ñksidf.a id¾:l u.h'
hq.fha ñksid ;u wkd.; mrmqrg ndrÈh hq;af;a wd.ï lshk
fl!;=ld.drhla yd ñksidf.a i;H O¾uhlah' túg u;= mrmqr
ñksidf.a i;H O¾uh y÷kd.kak i;H wi;H ñY% wd.ï lshk
fuj,ï Ndú;dlrf.k we;s nj f;areï .kakjd we;' úúO iudchka
miqìï lrf.k ta ta iudc ,ËK orñka úúO wd.ï ìysùu jrola
fkdfõ' jro ;sfhkafka B.djg ksjrÈ fkdù ;sîuh' ñksia j¾.hd
tla j¾.hla f,i mej;=fkd;a we;af;a l=vd m%Yakh ñksia j¾.hd l=vd
j¾. olajd fn§ .sh úg we;af;a úYd, m%Yakh'
meje;aug iqÿiq ieleiaula wjYHh
ukqIH meje;au wdrËd lr .ekSu fjkqfjka ñksid ukqIH
cd;sh lshk ;ekska tydg lsisu fn§ulg ,la fkdùu wjYHhs'
rgl tlg mEfykafka ke;s ñksiqka fkdisáh hq;=h' ukao by,
wdodhï ,nkakkaf.a wdodhu rfÜ iEu ck;dj fj; fn§ fkdf.dia
tla ck j¾.hla ;=, /£fuka ÿmam;a fmdfydi;alu ck j¾. wkqj
isÿù ck jd¾.sl wr., we;sfjkq we;' WodyrKh f.dúhdg wdodhu
wvqh' jHdmdßlhdg wdodhu jeäh' f.dúhhs jHdmdßlhhs cd;s foll
1111
80 ly iq<Õ - II
kï jHdmdßlhd ,nk by, wdodhfuka f.dúhdf.a j¾.hg trysj
l%hdlrkak fhojqfjd;a f.dúhdf.a j¾.hg widOdrKhla fjhs' fï
widOdrKh ke;s fjkak f.dúhd yd jHdmdßlhd tl j¾.hg wh;a
fjkak ´k' fuho id¾:l úi÷ula fkdfõ' ;j;a fío ^wd.ï" l=,"
foaYmd,k& b;sßfjk ksid tajd w;r .egqï we;s úh yelsh' ta ksid
l,hq;= ksjrÈu foa jkafka ukqIH jd¾.sl lfuka tydg lsisu
fn§ulg bv fkd;eîuh' fnÿkq ksid ú¢kak fjk lror .ek wmg
w;a±lSï we;af;ah' fn§ï isoaO fjkafka wkqjKlu ksid nj wm
f;areï f.k isákafkuq' ta ksid wmg boßhg lrkak we;af;a fn§ï
ish,a, uld ±óugh' th ksjerÈj úh hq;a;lah' ukqIH j¾.h
fnfokak .kafka tlg bkak ±kqu uÈ ksid we;s lr.;a lror ksid
úh hq;=h' kuq;a wo fn§u ksid we;s lror Bg jvd oyia .=Khlska
úYd,h' ta ksid tl;=ùu wksjd¾hh Wjukdjlah'
kj foaYmd,k l%uh ñksidf.a fío ÿre lsÍu Wfoid ilia lr we;'
ksldh fjkia ksid wd.u fjkia ksid cd;sh" rg fjkia ksid
.egqï we;s lr.kak tmd' ukfia w.h by, mshjrg .shúg
.egqïj,g fya;=j fudavlu lshd f;afrkjd' ñksfila Ôj;a úh
hq;af;a ukqIH meje;aug ys; lrjh' ;u ukfia W;=ï nj /flk
f,ih' ñksfila fudkfoa l,;a wka;sug ;ukag i;=fgka bkak yels
;u uki iu. muKS' tfyu ukila ,efnkafka fyd|foa lr ukfia
ÈhqKqj yd msßisÿlu we;akïh' wm uq,a ojfia t¿fjda rxpqjla foi
n,dk bkakjd' ;j;a ojil t¿fjda fjkia we÷ï we|f.k fjk
fjku bkakjd kuq;a fï Tlafldu t¿fjda lsh, ldg;a f;afrkjd'
fjkia j¾.fha we÷ï wekaojqjdg t¿jkag fjkia fjkak neye'
t¿fjdau ;ud' ;u ukfia ÈhqKqj mrud¾: lrf.k ñksia j¾.fhka
fn§ hk ;j;a j¾. we; lshd uq,dfkdù we;a; olskak Wkkaÿ
fjkak' ´kEu fohl W;=ïu foa tlg jvd ke;' msßisÿ wruqKq ke;s
81 ly iq<Õ - II
jqkdu yd ld¾hhg woË jqkdu nd,foa f.dvla ìysfjkjd' tal
i;ajhdf.a iajNdúl ,ËKhlah' thska mSvd ,nk úg B.djg ;u
ukiska Èßh ,ËK my, lrf.k wmsßisÿ wruqKq msßisÿ njg m;a
lrf.k woËlï w;yer oËlï u;= lrf.k nd,foa f.dvla
fjkqjg W;=ï foa tlla ìys lr.kak ñksidg yelshdj we;' ta wkqj
wd.ï f;d.hla ìysùfï isg W;=ïu wd.ï tlla ùu;a foaYmd,kl%u
f;d.hla ìysùfï isg W;=ïu md,k l%u tlla ùu olajd meñKSfï
yelshdj ñksidg we;' ta fjkqfjka l,amkdfj ld,h Èlalr .ekSu
wjYHhs'
nyq,jQ wOHd;añl ud¾.o nyq, jQ foaYmd,k ud¾.o mj;skafka
ñksid Wiia njg m;a fkdjqkq ksidh' Ôjh ìysùfï isg ñksid olajd
meñfKkafka ;ukag ,enqKq fohska Wiiau foa f;dard.kak yelsjQ
ksidh' Wiia ùug Wkkaÿ jQ ksid ukiska WiiajQ Ôú;hla ,enqKd'
ukiska Wiia Ôú;hla ,enqKq ñksiqka jk wm wmg ,eî ;sfnk
fohska Wiia foa f;dard.kak yelskï wm Wiia ùug Wkkaÿkï wmg
Wiia ukqIH meje;aula ysñùu wksjd¾hh' mrïmrdfjka tk
foaYmd,kh wd.u Wiia lshd olskak wm weíneys jqkdg tys Wiia foa
wka;¾.; ke;akï wmg Wiia meje;aula ,efnkafka ke;' wd.ï
ks¾ud;Dka flfkl=f.a ld¾hh ksjrÈ wOHd;añl ud¾.h yd fl,jr
ienE wd;au úuqla;sh y÷kdf.k foaYkd lsÍuh' tafoa;a wd.fuka
wd.ug fjkia ù ;sìh§ tkï wid¾:l ù ;sìh§ wd.ï
ks¾ud;Dkaf.ka foaYmd,kh" kS;sh" o~qjï" Ôj úoHdj" wd¾Ól úoHdj"
we÷ï ieliSu foújre" mQcd j¾." hd{a{d j¾." je£ï j¾. u.ska
ñksiqka wjqf,ka wjq,g m;alrjkjd muKs' wd.ï ks¾u;Dkag wod,
jkafka wOHd;añl úIh muKs' ndysr úIhkaj,g wd.ï
ks¾ud;Dka,df.ka ,efnkafka ir, W;a;r muKs' tajd iïmQ¾K
W;a;r jkafka ke;' tu úIhka i|yd uki ÈhqKq lr.;a ñksiqka
82 ly iq<Õ - II
fjku Wm§' fmr wd;auj,§ tl;=lr.;a úIh ±kqug fï wd;aufha§;a
tu úIhgu wod,j fmdaIKh fjkak ,enqKd kï fiiq whg jvd
Tjqka oË;d olajhs' foaYmd,kfha§;a wfkla iEu úIhl§u;a tjka
mqoa.,hka u;= lr .kak yelskï Tjqkag wod, úIhkaj, kdhl;ajh
§fuka ñksia meje;au Wiia ;;a;ajhg .; yelsh' ly iq<Õ W;aidy
.kafka f,dalh oËhkag ndr lsÍugh'
wm Ôj;afjk j¾;udk f,dalfha foaYmd,lhkag wh;a fndre
we;' mQcljrekag wh;a fndre we;' wd.ï ks¾ud;Dkag wh;a fndre;a
we;' ukqIH meje;au wrdðl fjkak fya;=j fmdä wh lshQ fndre
fkdfõ' f,dl= wh lshd we;s fndre ksidh' wd.ï ks¾ud;Dka,d we;a;
ú;rla lSjdkï ñksiqkag wd.ï tllg jeäh ìysfjkafka ke;' ñksia
ukig l, yelsfoa wjqreoafoka wjqreoao úYd, fjhs' ta;a ñksia ukfia
jerÈ wd.ula jerÈ foaYmd,khla ;ekam;ajqjfyd;a ñksiqkaf.a
fudavlï oji .dfka ±äfjhs' ñksidg id¾:l ñksfila fjkak
mj;sk wd.ï j,skao foaYmd,kfhkao ksoyi jqjukdh' wd.ula
foaYmd,khlao kS;shlao o~qjïo Ôj úoH dj wd§ fndfyda foaj,a
b.ekajQ wd.ï ks¾ud;Dka,df.a wd.ñl mrmqf¾ wo bkafka ;=jlal=
fndaïn w;ayßkak wlue;s ñksiqkah' wiïmQ¾K mqxÑ mqxÑ
fldgiaj,ska ñksiqkag meyeÈ,s udj;la we;s fjkafka ke;' ñksiqka
fkdu. hkjd jro.kakjd ;u wd;auhg;a ukqIH meje;aug;a fødays
fjkjd' fïjd f;areï .kak yels wh fkdf;afrk whg jgyd fokak
wjYHhs' mqoa.,hdf.a wd;auhg f,dl=u jro fjkafka ;uka woyk
wd.fuka fkdfõo lshd l,amkd lr n,kak jà' ÿ¾j, fohska wm
ldg;a lrorhs' wo ;reKhska .eg¨j,g W;a;r f,i blaukska wdhqO
w;g .kak fm,ö we;' úi÷ï ,nkakg fmr wdhqO w;g.;a wh
folg fn§ .egqï we;slr .kS' ÿ¾j,lï fmdl=rlska ;ukq;a joú¢ñka
wka whg;a lror we;s lrkjdo ke;s kï ñksiqka jYfhka tlg
83 ly iq<Õ - II
ys;kak tlg ksjerÈ fjkak tlg yß u. hkak tlÕ fjkjdo lshd
wo wd.ñl ±ä u;odßka ;u ;ukaf.a yDo idËsfhka úuid ne,sh
hq;=j we;' tfia úuid n,d iuia; ukqIH j¾.hd iu. tlaj lghq;=
lrkak leue;s kï my; lreKq;a iu. tl. fjkak'
1. ldg;a fmdÿjQ ly iq<Õ foaYmd,k l%uh iu. tl. fjkak'
2. tla wd.ulg iSud fkdù ish¨ wd.ï wOHkh ;=,ska i;H u;=
lr.kak tl. fjkak'
3. ;ukaf.a wd.u cd;sh rg f,i fkdf.k iuia; ukqIH
j¾.hd iuia; f,dalh fjkqfjka fiajh lsÍug tl. fjkak'
4. ukqIH >d;k isÿ fkdlr .egqï we;s lr fkdf.k W;a;r
fidhd.kak tl. fjkak'
ñksiqka ;u wd.fuka m;kafka wOHd;añl u.lah' úYajdih
l, yels wd;au úuqla;s ud¾.hlah' kuq;a wd.fuka fmr,d ,efnkafka
f.da;%sl jevigykla kï .=ma; foúfhla kï m<uqj l, hq;af;a
wd.fï wNHka;rh úuid ne,Suh' wfkla wd.ï iu. iei£uh' wd.ï
f.dvla ìysjqkq f,dalfha ;ukaf.a wd.fï ks¾ud;Dka 100% la ksjrÈ
lshd úYajdi lsÍu wd.u fkdfjkiaj tf,iu meje;Su i|yd iqÿiqh'
kuq;a ;uka wd.ula woykafka ;uka ksjrÈ ùugh' ;ukag jxpdjla
ke;s wd;au úuqla;shla ,eîugh' ta ksid wd.u tf,iu ms<s.ekSu
;ukag iqÿiq fohla fkdfõ' wd.u ksjrÈhs lSu ks¾ud;Dkq;a lshhs'
mQcljrekq;a ;ukaf.a jeäysáfhda;a .=rejre;a ;j;a fndfyda
fofkl=;a lshkq we;' ta ,ËKh;a yeu wd.uglgu fmdÿh' tfyu
kï ñksiqka hqoaO lr.kafka ;ukaf.a lshk foagh' fï ms<s.ekSu
jer§' ñksyd l, hq;= fjkafka m,uqj ñksia j¾.hdf.a i;H ;yjqre
lr .ekSuh' ta fjkqfjka ljqre;a wjxlj l,amkd lrkak yd l;d
lrkak wjYHhs' fudlo mqoa.,hka jYfhka ;u wd;auhg fi;la lr
84 ly iq<Õ - II
.ekSug w¾:hla we;s i;Hla ldg;a jqjukd ksidh' w;S;h mqrdu
ñksiqka iajdNdúlj u<d' ke;skï hqoaO lrf.k >d;kh ù we;'
ñksidf.a Ôú; wjidkh tf,ih' kuq;a ìysjQ wd.ï tf,iu ;du
fjkafjkaj mj;S' thska mejefikafka ;ukaf.a wd.u woyf.k isg
ñksiqka ñh .shd ;ukaf.a wd.u fjkqfjka hqoaO lrf.k >d;kh
jqkd kuq;a wd.ï w;ßka i;H u;= lr .kak yd wi;H ÿre lr odkak
l%shdlr ke;s njh' fï ksid ñksiqka ;u ;ukaf.a wd.ñl u;j,
±äù we;' fldgilg i;H ,eî we;' fldgilg i;H ,eî ke;'
ke;skï ish,a,gu i;H fkd,eî we;' ish,a,gu i;H ,enQ njkï
lsisfia;au ms<s.; fkdyelsh' ukqIH meje;afï§ fï wdldr .eg¨
mej;Su hqoaO we;ùug fya;=jlah' fï .eg¨j fkdúi÷fjd;a w;S;fha
fukau j¾;udkfha§;a wkd.;fha§;a hqoaO lrf.k w;S;hg jvd
ñksiqka >d;kh fjkjd we;' Bg;a jvd úYd, ydksh we;af;a ñksia
is;aj, iel" ìh" ffjrh" fl%daoh" m,.ekSu ;ekam;aù ñksia is;
úlis;ùug bv fkd,eîuh' ñksfil=g ;ukaf.a wi, msyshla lvqjla
;=jlal=jla ;shdf.k ksod.kak fjkjdkï ta ñksyd ,enQ
ukqIH;ajfhka we;s M,h l=ulao@ fuh tla mqoa.,fhl=f.a fkdfõ
iuia; ukqIH j¾.hdf.a m%Yakhlah' fï .eg¨j úi|d .ekSug ud
fhdackd lrkafka yeu ñksfil=gu yeu wd.ulau yeu wd.ulgu
yeu ñksfilau ùu i|yd wd.ïj, we;s ish¨ jd¾.sl .;s ,laIK
bj;a lr ñksid wyf.k bkakjdkï muKla O¾uh foaYkd lrk
f,ih' túg ld,h iu. ñksidf.a nqoaêfha ÈhqKqj wkqj ñksidg iqÿiq
foa b;sßù wfklajd ÿreù hkjd we;' túg ñksid fjk;a úIhka
ÈhqKq lr.kakjd jdf.a wOHd;añl úIh;a ÈhqK lrf.k fjk;a
úIhkaf.a ÈhqKjg úkhla we;slrf.k fi!uH ukqIH meje;aula
we;s lr.kakjd we;' ñksid m,uqj wOHd;añlj id¾:l ùu ñksidg
yd iuia; f,dalhg wod, fjk ish,a, id¾:l ùug fya;=jlah'
85 ly iq<Õ - II
ñksiqka ;u wd.ug ´k wdldrhg foaYmd,k ieleiaula we;s
lr.kak Wkkaÿù we;' túg wd.u;a jd¾.slh' foaYmd,kh;a
jd¾.slh' wd.fï we;s jerÈ foaYmd,kh u.ska /l.kS' wd.ug ´k
ksid foaYmd,kfha jerÈ iodld,sl lr.kS' fïjd nyq wd.ñl nyq
ksldhsl rgj,§ wdKavq mlaI yd úmlaI hk fome;a;gu fmdÿh'
fuu.ska u;=lr fkd.kafka ñksia j¾.hdg Wjukd i;Hhs' ±ä
lr.kafka hqoaOhg ´k lrk wkqjKluh' ;u ;ukaf.a wd.ïj,g
´k ;ek foaYmd,lhka W.;=ka nqoaêu;=ka kej;S we;' fï kej;=k
;eka miq lrf.k ienE ñksiqka u;=fjkak wjYHhs' Tjqka ienE i;H
fidhkak wjYHhs' ñksia j¾.hdf.a ish¨ fn§ï ÿre lrkak wjYHhs'
ñksiqka ;u fËa;%fha yrd;aul ÈhqKqjla ,nkak wjYHhs' th we;af;a
wd.ï ks¾ud;Dka,d ìysl, fjkia l|jqrej,go fmrlS wh kej;=k
iSudjka j,go tydhskah' ñksiqka f.da;%sl oDIaáfhka wd.ï ìysl,d'
wd.ï oDIaáfhka foaYmd,kfha kshf,kjd' tkï ñksiqka ;du;a
f.da;%sl .uklh' f.da;%sl hkq fkdÈhqKqlï iys;h' by,ska fok
u;hka úuid ne,Sula ke;' tf,iu ndr.kS' ñksidf.a ìysùu
i;=kaf.a ìysùu f,dalh ìysùu .=ma; foúfhl=f.a ld¾hhla f,i
ys;hs' fmak foahg jvd fkdfmfkk foa fjkqfjka f.!rj olajhs'
fkdfmfkkfoa fjkqfjka i;=ka ì,s fohs' w;S;h .ek ukskafka
y÷kdfkd.;a w;aN+; foaj,ska' uyd úIajl¾u foa isoaO ù we;s f,ih'
tajdg f.!rjhla f,i yd tajdf.ka wys;lr n,mEï we; lshd ys;d
tajdf.ka wdrËd fjkak w;S;fha isg lrkak fhÿkq foa tf,iu
lrhs' ;u j¾.hdg olajk ne£u by,h' fï ldrKd ;=, iqÿiq kqiqÿiq
foj¾.hu we;' fuhska kqiqÿiq foa bj;a lr.ekSug Wkkaÿ ùu jà'
fuys§ w;S;fha fudk;rï foa isoaOù ;snqK;a th tf,iuhs lshd
ñksia ukfia w;aN+; .=ma;foa flfrys bvla fjkalr ;eîu iqÿiq
ke;' ñksia ukfia yeu úgu ;sìh hq;af;a ukiska yeu fohlau
86 ly iq<Õ - II
ksjrÈ wjfndaO lr.; yelS hk úYajdihhs' mykla ksjd±uqfjd;a
wmg fï f,dalh yeuod woaN+;h' mykla o,ajdf.k isáfhd;a wmg
Wjukd yeu fohlau meyeÈ,sj ±lsh yelsh' ñksia uki Ndú;d l,
hq;af;a mykla o,ajd.kakd fiah' túg w;S;fha .=ma;foa woaN+;foa wo
tf,i fjkafka ke;' wo meyeÈ,sj ±lsh yelsfoa njg m;afjhs'
w;S;fha hï isoaêhla iïnkaO lreKq fkdfidhd hfula lS ksid
i;Hhs lshd ms<s.ekSu tu isoaêh i;Hhs lshd ;yjqreùulaj;a lS
mqoa.,hd wjxlhs lshd ;yjqre ùulaj;a ke;' ;yjqre l, yelafla
ms<s.;a mqoa.,hd fudavfhla nj muKs' i;Hl=;a ke;s wjxl lul=;a
ke;s w;S;hlska wmg fudav f,dalhla Wreuù we;' fï f,dalfha
fudavhka wmuh' ukqIH >d;k lrkafka;a fudavhkah' >d;kh
fjkafk;a fudavhkah' ÿlafjkafka;a fudavhkah' i;=gqfjkafka;a
fudavhkah' ksy~j bkafk;a fudavhkah' wd.ï yd foaYmd,kh ksjrÈ
;ekg fkdf.kd wm yefudau fudavhkah' wm wd.ï j, fudavlï ±l
m%Yak fkdlr ksy~j bkakd úg B.djg wmg nqla;s ú¢kak fjkafka
fudavlfï wiajekaklg fkdfyd;a fudavlï f;d.hlgh'
foaYmd,kh;a tf,ih' fï fudav f,dalh fjkia lkakk yelafla
i;H woyia m%ldY lrkak we;s Yla;sh u; muKh' f.dúfhla ;u
j.dj id¾:l lr.kak hï ieleiaulg wkqj jev lrhs' óueiaika
;u ckmoh id¾:l lr .ekSug hï ieleiaulg jev lrhs' ukqYH
meje;au id¾:l lr .ekSug;a ta wdldr ieleiaula wjYHhs'
87 ly iq<Õ - II
.egqï
1. iEu .egqula i|ydu we;af;a m%Yak i|yd ñksidg iqÿiqu W;a;rh
fydhd.kak fkdyelsluh'
2. iuyr m%Yakj,g m%Yakh we;sjqk ;ek isg W;a;r fidhd.;
yelsh' ;j;a m%Yakj,g W;a;r fiùu i|yd m%Yakh we;sjqk
ldrKfha uq, olajdu lreKq fidhdn,d tajdf.a we;s fodai
bj;al, hq;=h' WodyrKhla wo we;sfjk wd.ñl m%Yakj,g
fya;=j wd.ï ìysùfï fodaihhs' ta ksid tu fodai bj;a fkdlr
wd.ñl m%Yakj,g ksjrÈ W;a;r ke;'
3. .egqulska tla md¾Yjhka ÈkSfuka ,efnkafka id¾:l úi÷ula
fkdfõ' we;s .eg¨ ;djld,sl hgm;a lsÍulah'
1122
88 ly iq<Õ - II
4. ñksiqkag .egqï we;sùu iïmQ¾Kfhkau kj;d ±ñh yelsh'
.egqula we;sùu" .egqulg mqxÑ fyda ldrKhla we;sùu ;ukag
uy;a ,eÊcdla' ;ukaf.a we;s uy;a ÿ¾j,lula lshd ±fkk ;rug
ñksia is;ska .egqïj,g fya;= ìysùuo j,ld ±ñh yelsh'
ñksidg ÈhqKq ukila we;' ta nj ljqre;a ms<s.kS' ta ÈhqKq
ukiska ldg;a Wiia .=K we;s ñksiqka úh yelsh' i;=kag
ÈhqKq ukila ke;' ta ksid Wka rKavqfjhs' ñksiaiq
rKavqfjkafka ÈhqKq uki Wiialr fkd.;a ksidh'
orejl=f.a Wmf;a isg ñksiqkaf.a Wiia nj olskak ,efnhs
kï my;alï olskak fkd,efnhs kï ta orejd Wiia
.;s.=K we;s ñksfila njg m;afjhs' m%Yaklhlaj
;sfnkafka wo tjka ñksfila ìyslrkak yels Wiia
iudchla ke;sluh' b;sx fï m%Yakh bÈßfha wm
ief,kak Wjukd ke;' óg;a W;a;rhla we;' wmg Wiia
iudchla yokak yelsh' ñksidg t,fUk m%Yak ñksidg
úi|d .; yelsh' kuq;a hï jerÈ m%udKhla fkdfid,ajd
ta wdldrfhkau ;shdf.k ksjr§ úi÷ïj;a Wiia
iudchlaj;a we;slr.; fkdyelsh'
hï iudchla we;s uÜgfï isg Wiia uÜgug f.akak Wiia
±kqu wjYHfjhs' tfia wjYH ±kqu ;u wd.fï we;s nj tu iudcfha
nyq;rh úYajdi lrhs' ;j;a l=vd msßila úYajdi lrkafka wd.fï
wvqmdvqlï we;s ksid iudchg Wiiaùug bvla fkd,enQ njh' kuq;a
wd.fï mQcljrekq;a wd.u jgd tlajQ wd.ñlhkq;a ;u wd.u ±äj
úYajdihg f.k tu u;h neyer lrhs' msßfia Yla;sfhka ta u;h
bÈßm;al, who fødaySka f,i kï lr m,jdyßkak fyda >d;kh lr
oukakg bÈßm;a fjhs' wd.ula bÈßfha w¨;a u;=ùulg ,efnk
89 ly iq<Õ - II
;;a;ajh tf,ih' fuys§ fjkafka l=vd msßila hgm;a lr ±óula
muKla fkdfõ' iuia; ukqIH j¾.hdgu úYd, ±kqula tl;=ùu
je,laùulah' wjqreÿ ish.dkla ;siafia isoaOfjk yd u;=jg;a isoaO úh
yels fï ydksh j,lajd .ekSu wjYHhs' fï u.ska f,dalfha u;=fjk
wd.ñl .egqï ish,a,u j,lajd .ekSu olajd bÈßhg hd yelsh' wd.ï
j,ska mSvd ú¢k .eyekqka orejkaj;a tu mSvdjkaf.ka ñ§ug;a
yelshdj ,efnhs' iuia; f,dalhgu bkak ;ekg jvd Wiia
;;a;ajhlg m;aúh yelsh'
wfma uki fndydu mgq kï fudavkï wm wd.ï lshk lshk
foa lrñka yeu ÿllau ordf.k buq' kuq;a wmg jerÈ lshd f;afrk
foa wd.ï lrñka wfma ukqIH meje;au wrdðl lrkjdkï wm wd.ï
lrk ish,a, ksjr§ lshd ms<sf.k wuq fudavhkafia b§u wfma ìh.=
lulah' wms wd.ïj,g f.!rh lrkafkuq' kuq;a wd.ïj, we;s
n,y;aldß nj úiska wd.ñlhkag hqoaO lrkak § we;s wjirh >d;k
we;s lrkak lr we;s Èß .ekaùï yeu wd.ulgu fndafjkak l,ska
ukqIH meje;afï wdrËdj fjkqfjka' tu wd.ñl j¾;udk
kdhlhka úiska ;ykï lsÍu wjYHhs'
wd.ï ñksiqkaf.a úkh yokak wd.ñl jevigyka ks¾udKh
lrkúg ukqIH j¾.hd fnod oukak;a ta w;r .egqï we;sfjkak;a
fya;=kao we;slr we;' iuyr wd.ï úuqla;sh we;s lrkak W;aidy lr
we;af;a ñksidg fkdfõ' ;ukaf.a f.da;%hgh' f.da;%fha úuqla;sh f,i
b,lal lr we;af;a f.da;%hg uq f,dju wh;a lr .ekSuh' ta
fjkqfjka wd.ñlhka wdl%uKslhka njg m;alr we;' wdl%uKslj
lghq;= lrk wd.ñlhd fiiq f,dalhdg iqjhla iekiqula we;sfoa
fkdlrhs' wkqkaf.a foa veye.ekSu" is;a ßoùu" >d;kh lsÍu" m,jd
yeÍu" nf,ka ;u wd.ug yrjd .ekSu jeks mdmhka lsÍfuka ;u
ukfia w.h my, oud.kS' túg Tyqf.a u;= Wm;o Bg iß,k my;a
90 ly iq<Õ - II
w.hla .kS' ukqIH Ôú;hla ,eîfï yelshdjo fkd,eî hkjd we;'
fuf,da jYfhkao wdl%uKsl lghq;=j,§ fkdfhla ÿla lror ú¢kak
isoaOfjkq we;' wd.ñlhd ;ukag fï wdldr w,dn lr.kafka wd.ula
kñka Èh;afjk ;u f.da;%h fjkqfjka lghq;= lsÍfukah' f.da;%h
hkq yeuod tlu ñksiqka bkakd ;ekla fkdfõ' bkak wh ueß, w¨;a
wh tl;=fjk ;eklah' tkï f.da;%h hkq kula yd lKavdhï .;j
Ôj;afjk wdldrhlah' Bg f,dalh whs;slr §ug wd.ñlhd ;u
Ôú;hg mdmh tl;=lr .kS' f,dalhg iekiqula ke;slr ouhs' fï
ñksfil=g Wjukd fohla fkdfõ' /jàulah' /jàu ksid ;ukq;a
lror ú£' f,dalhg;a lror we;s lrhs' fï ;;a;ajh jgyd f.k
;j;a wd.ï j,ska i;H fidhd n,kak' tajd;a tf,iu kï ;uka
i;H fidhd Wkkaÿ fjkak' th ljod fyda bIaG fjhs' tf;la wd.ï
fjkqfjka" ukqIH >d;k yd wdl%uKldÍ hqoaOj,g fhduq ùfuka
j,lskak' fudlo tjeksfoa isoaO lrk yeu;eku we;af;a jHdc
foújre wiïmQ¾K ks¾ud;Dka,d jerÈ O¾uh jerÈ mQcljrekah' i;H
we;s whg tjeks nd,l%uj,ska wd.ñlhka rjgdf.k f,dalh Èkkak
Wjukdjla ke;' i;H wjfndaOlrf.k ;u wd;auh ÈkSu muKla
wfmaËd lrhs'
uu fï foaj,a ,shkafka lsisu wd.ulg ffjrfhka fkdfõ'
ud fmkajdfok jerÈ hï wd.ul we;akï tajd ksfodia fldg
wd.ñlhka >d;lhka ùfuka yd >d;kh ùfuka j,ld.kak lshk
mKsúvh wd.ïj,h §ugh' ñksid mjqldrhka ùfuka yd ñksia Ôú;
wdrËd lr .ekSu fjkqfjkah' fï ldrKd .ek .eUqßka l,amkd lr
,nkak' fï ,shk foaj, ;sfhkafka ñksidf.a wOHd;añl ksoyi yd
wd;au úuqla;sh jxpdjkaf.ka j,lajd .ekSugh' ÈhqKq fjkak yels yd
i;H y÷kd.kak yels ñksia uki wd.ï j¾. fío j,ska tl;ek
m,aù l=kqù úkdYùfuka j,lajd .ekSu i|ydh'
91 ly iq<Õ - II
wd.ïj,ska iaj wd.ñlhkag jrola fjkjd wd.ï wd.ñlhdg
i;H foaYkd lrkafk;a keye' wd.ï foaYkd lrk foa i;Ho lshd
úuid n,kak Èß.kajkafka;a ke;' wd.ñlhkaf.a m%Yak f;d.hlg
wd.ï W;a;r fokafka fkdfmfkk foúfhla iïnkaO lrf.kh'
wd.ï ìysjQod isg §¾> ld,hla ;sfiafia foúhka úYajdi lrkjd' u;=
foúhkaf.a mÍËd lsÍï .ek l;d lrkjd' f,dal úkdYh .ek l;d
lrkjd' fï yeu fohskau fkdi,ld yßkafka ñksia ukihs' Ôjh
ìysùfï isg wo ñksid olajdu l,lS yeufoau whs;s ñksia ukihg'
kuq;a foaj úYajdih;a foaj úYajdih .;a wd.ï ks¾ud;Dka,d;a ukafia
oËlï w.hd uki ksis;ek msysgjd lghq;= lrkak u. fmkaùula
lr ke;' lr we;af;a uki ÿ¾j, fjkak ie,eiaùuh' ñksiqka
fl<jrla ke;sj foújrekag j¢kjd' hd{a{d lrkjd' mqomQcd
mj;ajkjd' tfyu l, ñksiqkaf.a m%Yak Èfkka Èk j¾Okh fjkjd'
j¾Okh jQ m%Yakj,g;a keje; keje; lrkafka;a je£ï hd{a{d lsÍï
mqomQcd lsÍï jeä lsÍuh' fï ish,a, u.ska isoaO fjkafka uki ;j
;j;a ÿ¾j, wähg .uka lsÍuh' tys m%;sM,h kï wo wd.ï tlsfkld
urdf.k uefrkak ;rï jd¾.sl nj ±ä lrf.k isàuh'
fkdfmfkk foúfhl=g fl,jrla ke;sj f.!rj olajkak uki yqre
lrjk úg ukfia we;s yelshd yels,Shhs' ukiska jev .;af;d;a
uki Èfkka Èk ñksidg hym;a m%;sM, w;alr fohs' ukfia hym;a
m%;sM, .kak foúhkaf.a msysg ´k lshd hfula lshkq we;' Bg §ug
we;s ms<;=re wd.ï ks¾ud;Dka flfkl= ìysù foúflfkl=
y÷kajdfokak fmr isgu ñksia uki oËlï tl;= lr .ksñka
ÈhqKqjla ,nñka meñKs njh' wd.ï ks¾ud;Dka,df.ka jxpdjka isoaO
fkdjqkd kï ukfia .ukg wjysr fjk foújre ìys fkdl,d kï
ukqIH j¾.hd fn§ mj;skak fya;= ìys fkdl,d kï ukqIH j¾.hd
tla j¾.hla fjkf,i u. fmkaùula lr ;snqKd kï wo jkúg
92 ly iq<Õ - II
ñksia ukfia yßu. ÈhqKqj úiska f,dalh .egqï ke;s ;ekla njg
m;alrf.k ;sfnkq we;'
ñksid úúO wd.ï woyk ksid ta wd.ï wkqj úúO u; yd
úúO foújre i;Hhs lshkak Wkkaÿh' n,y;aldÍh' kuq;a wd.ï
fkd;snqKd kï úúO u; i;Hhs lSug Wkkaÿ fkdù wjxlj yßfoa
f;dard.kak Wkkaÿfjhs' ta wkqj ksjrÈu foa f;dard.kak ,efnhs' tys
;j;a wvqmdvq we;skï tajd;a iïmQ¾K lr .kakjd we;' wd.ï
ìysùfï§ ñksidg wvqmdvq yod.kak jerÈ m%;sfËam lrkak jvd
ksjrÈ u;h ms<s.kak ksoyi we;sj isÿjQjd kï ñksidg jvd;a ksjrÈ
foa f;dardf.k jerÈ ke;s f,dalhla w¾:j;a ukqIH meje;aula
we;slr .kak ;sìKs' kuq;a f.da;%.;s nodf.k f.da;% ch.%K
m;df.k i;Hfhka f;dr foúhka ìyslrf.k Bg ñksiqka
ìhlrf.k ñksiqkaf.a úuid ne,Sfï whs;sh Wÿrdf.k wd.ï ìysùu
ksid ñksidg ksjrÈ wOHd;añl u. ,enqfk;a ke;' ksjrÈ wOHd;añl
u. fidhd hEug bvla ,enqfk;a ke;' wd.u bÈßm;a lrk foa i;Hhs
lshd ms<sf.k ta wkqj mj;skak isoaO úh' ta wkqj tal iudchl
wd.ï folla foúÈhlg mj;skak jEhï lsÍu ta fol w;r .egqï
we;sùug fya;=jlah' fï .egqïj,g W;a;r we;af;a .egqu we;sjQ
isoaêhg fkdfõ' wd.ï ìysùfï fodai bj;a lssÍuh'
wd.ï úúO;ajh wkqj fíoù hqoaO lrf.k wfkla ish¨ wd.ï
iuQ, >d;kh lr tla wd.ulg muKla fï f,dalh whs;slr .;
yelsh' fufia ál ld,hl mej;Sugo yelsh' Bg miafia fjk isoëka
fuf,ih' fuh ñksid m%{a{dfjka ÈkQ meje;aula fkdfõ' m%{a{dj
fkd,enQ ksid hqoaO lr n,y;aldrfhka ÈkSulah' ta fya;=fjka fï
wjia:dj .Kka.; yelafla ñksia ukfia ÿ¾j, wjêhl ÿ¾j,
wd.ñl u;hlg wkqj wefÕa yhsfhka ÈkQ f,djla f,ih' fuys
md,lhka ±äh' md,s;hka hgy;ah' fï fof.d,a,u bkafka ukfia
93 ly iq<Õ - II
ÈhqKfõ fl,jr fkdfõ' w;ru.h' ta ksid fï fome;a;gu ukfia
iajdNdúl ÈhqKqfõ .;s ,ËK u;=fjñka meje;afï fjkila" w¨;a
fohla" óg jvd ÈhqKq fohla fidhñka l%shd;aul fjhs' ta wkqj we;s
wvqmdvq olS' fjkialï l,hq;=hs lshd ±fkhs' ta fjkqfjka l%shd;aul
fjhs' t;k§ tu uÜgug udkisl ;;a;ajh fkdmeñKs wh iu.
.efgkak isoaO fjhs' fn§ fjkafjkak isoaê fjhs' fï ld,fha woyia
u;= lrkakka wkqj Tjqka uQ,sl lrf.k keje; wd.ï ìysfjkq we;'
th;a wo wfma f,dalh yd iudk fjhs' keje; hqoaO we;' úkdY we;'
i;H hgm;aùug bv jeäh' fï ldrKd j¾;udk ñksid f;areïf.k
wd.ï jYfhka .efgkafka ke;sj m%{a{dfjka by,u ±kqu fidhdhEu
;=, muKla ÈkSula we; lshd wruqKq lrf.k l%shdlsÍu fhda.Hh'
m%{a{dfjka ÈkQ f,djl mj;skafka ukqIHdf.a i;H O¾uh
muKs' ukqIHhd tla j¾.hls' iuia; mD;=úhu uõ ìuhs' .egqï
fydrlï wmrdO ¥IK hk lsisjla ñksia is;g we;=,afjkafkaj;a
ke;' wm wo f.jkafka jrod.;a f,djla yd ta jerÈ jjd.kakd
f,djlh' wo udkisl;ajh wkqj ud lshkfoa woyd.kakj;a fkdyels
we;' kuq;a ly iq<Õ jevigyka iu. blaukskau m%{a{djka;
f,djla we;slr.; yelsh' ta fjkqfjka Tng ;sfhkafka idudkHhg
jvd jeämqr ys;kak" wjxl fjkak" mqreÿ weíneyslï bj;od wd.ï
lSmhla w;ßka ksjrÈ foa f;dard.kak oË ùuh' Wiiafoa wkqj
ms<sj,g f.!rj lsÍuh' túg Tfí wNHka;rfha;a ndysr f,dalfha;a
wjxlj Wiiafou l%shd;aul fjkjd we;' ta ksid ;j;a flkl= iu.
wdrdjq,la we;slrk is;sú,a,la l;d lsÍula l%shdjla isoaO fjkafka
ke;' ñksid ;u uki ÈhqKq lsÍfuka Wiia ukqIH meje;aula we;s
lr.kS' ñksid wd.ï wkqj fn§ ;ukaf.a wd.u wkqj Ô;afjkak
ys;=fjd;a ld,h;a iu. ÈhqKqjg m;afjk ukil myi ,nkak
,efnkafka ke;' wd.ï ks¾ud;Dkaf.a ±laug muKla iSudfjhs' ta
94 ly iq<Õ - II
wkqj wjxl ksjrÈ" ÈhqKq ±laulao ke;skï jxl" jerÈ" fkdÈhqKq
±laulao jYfhka ñksiqkag i;Hho wi;Hho Wreufjhs' wi;Hla
i;Hla f,i ms<sf.k Ôj;afjk fldgila ìysfjhs' Tjqkag
ks¾ud;Dkao ks¾ud;Dka foiQ O¾uh;a ks¾ud;Dka y÷kajdÿka foúhkao
we;a;lah' fu;k§ ñksia uki nrm;, mrdchlg ,lafjhs' ta
fuf,ih' m,uqj wd.ï ks¾ud;Dka úYajdi lrhs' ^Bg fya;=j
ks¾ud;Dka foaYkdfõ uq, i;H lSmhla yd .=Kj;alï lSmhla
wka;¾.; ùuh& B.djg ks¾ud;Dka foiQ iuia;h ms<s.kS' tys
wka;¾.; wkqjKlï ksid ñksid fudavfhla fjhs' tu.ska ks¾ud;Dka
±äj úYajdihg .kS' ks¾ud;Dka foiQ ish,a, ksjrÈ lshd ±äj .kS'
ks¾ud;Dka y÷kajdÿka foúhkao ±äj úYajdi lrhs' fudavlu ìyslr
B.djg wd.u we;=,a lsÍfuka ta ñksid ±äu;odÍ wd.ñlhl= njg
m;afõ' ta u;hg fjkia fohla i;Hhs lshd ys;kak Tyq tlÕ ke;'
mÍËdlr n,kak tlÕ ke;' i;Hla jqj;a wi;Hla f,i neyer lr
odkak blaukah' Èfkka Èk fudarkafka ;ud ;=, we;s ñ;Hdjhs'
m,uqj fudavhka lsÍu' fojkqj lKavdhï .; lsÍu' B.djg mkakrh
;eîu u.ska wd.ulg oreKq fin¨ lKavdhula ìyslr.; yelsh'
fuh wd.u f,iska u;=l, f.da;%sl jHdmD;shlah' fuhska mqoa.,hdg
ydkshla we;' ukqIh meje;aug ydkshla we;'
ñksiqka hqoaOhg fhduqùu j,ld .ekSug;a fldaá .dkl ukqIH
>d;k isÿùu j,lajd .ekSu fjkqfjka ud fufia m%ldY lrñ'
foújre ke;' wd.ulska .; hq;af;a ks¾ud;Dka foiQ oyñka f;dard.;a
O¾u ldrKd muKh' ñksiqka wd.ï w;r hñka jvd;a ksjrÈ O¾uh
y÷kd.kak fjfyish hq;=h' w;S; wd.ñl foaYkd;a j¾;udk
ñksiqkaf.a foaYkd;a fï foflkau ÈhqKq ksjrÈ hym;a woyia ukqIH
meje;au iqrlS yd mqoa.,hdg wOHd;añl u. hEug fkdjrÈkak
fya;=jlah'
95 ly iq<Õ - II
ñksiqka hï ld,hla i;=áka Ôj;afjhso tu ld,fha iudchg
kdhl;ajh fokafka m%{a{djka;hka yd w;S; ksjrÈ foaYkdh'
ñksiqka hï ld,hla ÿla ú£o tu ld,fha iudchg kdhl;ajh
fokafka fudavhkah' woËhkah' lmáhkah' w;S; jerÈ wd.ñl
foaYkdjkah' wd.ï hkq fkdfhla ìyslsÍï fkdúh hq;=h' th ñksiaa
j¾.hdg tl b,lalhla §u wjYHhs' th wjidk fl,jr wd;au
úuqla;sh olajd È.= b,lalhla fkdjqk;a Bg wdikak b,lalhlaj;a
ùu wjYHhs' Bg ud fhdackd lrkafka nqÿkajykafia foaYkd l, ÿl"
ÿlg fya;=j" ÿflka ñ§u" ÿflka ñ§fï ud¾.h hk ldrKd y;rg
yeu wd.uu ;u O¾u lreKq tl;=lr ñksia j¾.hdf.a ienE úuqla;s
ud¾.h we;slr .kakd f,ih' foúhka hkq i;Hla lshd ;yjqre
fkdlr ck;dj r|jd ;nd .ekSu ck;djg lrk widOdrKhlah'
mQcljrekao kshu ;ekg fkdhEug fya;=jlah' fnÿKq ñksiqka tl;=
lsÍug wmyiqjlauh' jvd;au ydksh we;af;a foúhka lshk .=ma; nj
f.da;%hla i|yd m%fhdackhg f.k ;sîuh' ñksiaiq ;u ukig
fkdf;afrk foa ;nd .;a;du tu.ska fyd| muKla fkdfõ ljod fyda
krlla nqla;s ú¢kak isoaO fjk nj jgyd.; hq;=h' ta ksid ñksid
;u bkaøshkag f.dapr fkdjk foa;a iu. .kqfokqjg hEu wjOdkïh'
jerÈ we;s wd.ï i;Hhs lshd mss<sf.k jerÈj,g ksjrÈ W;;ar
y÷kd.; fkdyelsh' we;s jerÈ j,ska ;j jerÈ fndaùula we;'
wo f,dalfha we;sjk wd.ñl .egqïj,g uq, wd.ñl
mQcljrekaf.a jerÈ foaYkdh' ta jerÈ kï i;Hfhka iuia; f,dal
jdiSka yokak fkdf.dia wd.fï O¾ufhka ;u wd.ñlhkag muKla
fi;la lrkak hEuh' ta jerÈ ksjrÈ lr.; yelafla ish¨ wd.ñl
mQcljre ish¨ wd.ñl O¾ufhka i;H fjkalrf.k ta i;Hu; tlg
isg tl i;Hhla iuia; f,daljdiSkag foaYkd lsÍuh' túg
mQcljrekao ish¨ f,daljdiSkao ljqre;a yßu.h' wd.ï f.dvla ìysù
96 ly iq<Õ - II
we;s ksid mQcljreka ;u ;ukaf.a wd.ïj, wdrËlhska f,i
l%shdlsÍu iqÿiq fohla fkdfõ' ta jf.au ks¾ud;Dka foiQfoa ;u
ck;djg foaYkd lrkafkla ùu;a iqÿiq fohla fkdfõ' ukao tfia
jQfjd;a ;ukag;a jerÈ lrf.k ;u wd.ñlhkag;a jroaokafkla fjhs'
Bg;a jvd f,dl=u jro tla ukqIH j¾.hdg ysñ tla i;H O¾uh
y÷kd.kak lsisodl fkd,efnkq we;' wd.ï nyq;rhlska lrkafka
;uka i;Hhs lshd ñksidg ienE i;Hg hEug bv je,lSuh' tla
wd.ula ukqIH >d;k fkdlrk i;aj >d;k fkdlrk wd;au
úuqla;sh ,eîï wfmaËd lrhs' ;j wd.ula ukqIH >d;k i;aj >d;k
lr wd;au úuqla;sh ,eîu wfmaËd lrhs' fïjd .ek .eUqßka ±l jgyd
.;a;= whf.a fiajh wo f,dalhg Wjukdh' mdmh .ek f,dl=u ú.%yh
we;af;a fn!oaO O¾ufhah' fn!oaO O¾ufha fufyh f,dalhg Wjukd
wjia:d fõ' fn!oaO O¾uh uekúkao;a wh uq .ekaù fyda u.yer fyda
ksy~ù isàu ksjrÈ lsj fkdyelsh' fn!oaO O¾uh úlD;s lr.;a wh
kï ksy~j isàu jvd;a fhda.Hh' tfia fkdjQ whf.ka fï wjia:dfõ
f,dalhg fi;la fjkafka kï hym;ah' mõ lr.kakd;a >d;kh
fjkakd;a hk fome;a;u fírd .ekSu wjYHh' .=jkska fndaïu
oukakd;a fndaïn mqmqrjd .kakd;a fn,a, lmkakd;a fjä ;shkakd;a
mdmfhka j,ld .ekSu wjYHhs' fndaïnj,g ì,sfjkakd;a fn,a,
lefmkakd;a fjä jÈkakd;a >d;kh ùfuka j,ld .ekSu wjYHhs'
ñksidg wd.fï we;s jerÈ yod.kak kqÈhqKqlï w;ayerodkak
w¨;ska fohla ys;kak" jákd fohla tl;= lr.kak" fjk;a wd.ulska
jákd fohla bf.k .kak Bg lD;.=K olajkak" f.!rj lrkak"
je,l+ n,y;aldÍjQ wkqka .ek fkd;el+ ;u f.da;%h .ek muKla
ys;+ wd.ul m%;sM,h ïf,aÉp hqoaOhhs' wd.u je,| .kak lshkafka
;=jlal=fjka' wd.ñl .eg¨ úi| d .kak Ndú;d lrkafka fndaïn'
fufyu ;reK fldgila tlmdr wyiska jegqfKa keye' fïjdg jerÈ
97 ly iq<Õ - II
wd.ï ks¾ud;Dka olajdu we;' wms kdÿkk flfkl=g orejd mdi,g
wer,jkak fokafka keye' jrola lrorhla fjhs lshd nhhs' kuq;a
ñksiqka kdÿkk foúhl=g oji mqrd j¢kdj' fY%aIaghs lshkjd' mqo mQcd
mj;ajkjd' ;ukaf.a mrïmrdfõ .fï rfÜ yeu fokdf.a úuqla;sh
m;kjd' fuh m%{a{djka; fohlao lshd .eUqßka ys;kak' foúhka
y÷kajdÿka wh foúhka f,i bÈßm;a lrkafka ;ukaf.a woyiah' ta
mqoa.,hka wkqj wysxil foújreo ïf,aÉp foújreo ìyslrf.k
;uka wd.ï ks¾ud;Dka flfkl=ù we;' ñksiqkag foúhka fl,skau
iïnkaO ke;s ksid foúhka .ek m%Yak lrk ñksiqkag w;rueÈfhla
ke;sj fl,skau o~qjï fokak;a neye' foúhka .ek widOdrKj
m%Yak lrkafk;a ke;akï o~qjï lrkak fya;=jlao ke;' ta ksid
foúhka iïnkaOj;a foúhkaf.a mKsúvlre lshk w;rueÈhd jk
wd.ï ks¾ud;Dka,d .eko m%Yak lrkak ñksiqka ìhúh hq;= ke;'
tfyu l,hq;= jkafka f,dalfha we;sfjk hqoaOj,g W;a;rhla y÷kd
.ekSu i|ydh' wd.ï ks¾ud;Dka,d úiska foúhka úYajdi lrkak
lshkafka ;uka l, foaYkd wdrËd lr .ekSugh' wo fjkúg wd.uq;a
ks¾ud;Dka,d;a foaYkd;a foúfhd;a wdrË fjhs' úkdY fjkafka wd.ï
woykakkah' tl wd.u folg ;=kg leä,;a hqoaO wd.ï w;r;a hqoaO
fï yeujrolau wd.ï woykakkaf.a fkdfõ' wd.ï mQcljrekaf.a
ks¾ud;Dka,df.;a ks¾ud;Dka,d ìyslrmq foúhka,df.a yd foaYkd l,
O¾uhkaf.a;a jerÈ we;' wjqreoaolg ,Ë .dkla >d;kh fjkjd'
;j;a tajdf.a m%udKhla wdndê; fjkjd' f.j,a fodrj,a wysñ ùï
úkdY ùï fl,jrla keye' ÿl.ek l;dlrkak wlue;s wh ÿla
ú¢kjd fl,jrla keye' fïjdg W;a;r we;af;a ÿl.ek l;dl,
ÿl.ek wjfndaO lr.;a ÿlg fya;= y÷kd.;a nqÿkajykafia foiQ
O¾ufhkah'
98 ly iq<Õ - II
kdÿkk fodrgqjlska tk kdÿkk foújre ms<s.kak yqreùu
ukqIH j¾.hd ;u ñksia ukfia j, lmd .ekSulah' ukfia ÈhqKqùu
j,lajd .ekSulah' ñksiqkag Wjukd wOHd;añl ±kqu jxpdlr jd¾.sl
ÈYdjg yerùulah' wOHd;añl wjfndaOhla fjkqjg jd¾.sl mkakrhla
we;s lsÍulah' Tng mqoa.,slj ñksfil=g ffjr lrkak Wjukdjla
ke;' ta;a Tn woyk wd.ï ks¾ud;Dkaf.a Wjukdj yd ta fjkqfjka
ìysl, jd¾.sl foúhka ksid Tng wkH wd.ñl ñksiqkag ffjr
lrkak isoaOù we;' ta ñksiqkaf.a rgj,a j,g fmf¾; fjkak isoaOù
we;' tajd bgqlr.kak .sh úg hqoaO we;sfjhs' th Y=oaO hqoaOhla lshd
Tnj Èßu;a lrjhs' hqoaOfhka ñh .sfhd;a foúhka <Õ Wm§ lshhs' ta
Tn udkisl mkakrh ;eîulah' fï ñksfil=g Wjukd .ukla
fkdfõ' fuys wOHd;añl njla ke;' fïjdf.a we;s yß jerÈ
f;dard.kak' Èk .Kkla l,amkd lrkak ´k' ;ukag i;H
wjfndaOh wjYHhs lshd ys;df.k yeu fj,dfju isyslrkav lshk
foúhka ;ukag fl,skau y÷kd.kak ke;s ksid foúhka lshkafka
we;a;lao foúhka iel lrkak tmd lSfï ieÕjqKq jxpdjla ;sfío
i;H we;akï úuid n,kak' mÍËd lr n,kak lshkak ks¾NS;
ke;af;a wehs@ hk m%Yak Tlafldgu iEysulg m;aúh yels W;a;r
fydhd.kak' tfia l,hq;= jkafka wd.ï woykjd lshd Ôú;h mqrd
fudavlï lr ñh hdhq;= fkdjk ksidh' ys;kak yelsflkd wfkla
ñksiqka jrfoka uqojd .;hq;= ksidh' wi;H mrod i;H ljod fyda
ch.; hq;= ksidh' wd.ï f.dvla ks¾ud;Dka,d f.dvla jQjdg we;af;a
tla we;a;l nj ±fkk ksidh' wfkla lreK wd.ïj, ;j;a ÿ¾j,
lreKq ±lskak we;s ksidh' i;H fjkqfjka ks¾NS; ùu wjYHh'
wi;H f., olajd .s,.;a ñksiqkag i;H l;d lrkakd nrm;,
ÿIagfhls' ñksiqkag fyd| lrkak .shdu tjeks ;;a;ajhkag ,la
fjkak;a isoaO fjkjd' fldfydu yß hqoaO kj;ajd .kak
99 ly iq<Õ - II
yelsjqfKd;a ñksiqka ,Ë.dkl Ôú; wdrËd lr.kak ,efnk ksid
we;sfjk i;=g .ek ys;d w;r u. wjOdkï ;ekao miq lrkak
fjkjd' w;S;fh;a hqoaO ;sín j¾;udkfha;a hqoaO ;sfhkjd
wkd.;fha;a hqoaO we;sfjkjd ´jd f,dal iajdNdjh lshk ir,
mKaä;hkaf.a f.dxl;d hqoaOhg wdjeãulah' <Õ <Õ hqoaO u;=ùug
fya;=jlah' Y=oaO hqoaO lshkafka;a ta jf.a Èß.ekaùïh' wd.ï
ks¾ud;Dka,d kqU,d hqoaO fkdlr m%Yak úi|d .ks,a,d lshd foaYkdlr
;snqKd kï wo jkúg ñksiqka iduh .ek úYd, ±kqula we;sj
Ôj;afjkjd we;' kuq;a tfia fkdlshd Y=oaO hqoaO .ek lshd ;sfnk
ksid yeu foagu fmdäfohlg mjd hqoaOhg blaukah' fï jerÈ
yeuodu úYajdi lf,d;a yeuodu hqoaO we;' hq.fha nqoaêu;=kao wd.fï
lsh, ;sfhk foa lshd jerÈj,g mj;skak bv yeßfhd;a ljodj;a
f,dalh ksjrÈ ;ekg .kak ,efnkafka ke;' wm tl fj,dfõ tlg
b|ka tl ÈYdj n,dk tlg jeka|;a hd{a{d l,;a oji mqrd weÕmqrd
lr.eg tklka jeka|;a wfma uki ÈhqKq lr.kak fkdyelskï wmsg
yeuodu tlu m%Yak tlu hqoaO iu. bkak fjkjd' Bg tyd iqN
.ukla ke;' wd.ï ìysù wjqreÿ odfya tajd lSmhla f.jqk;a ;du
ñksia meje;au we;af;a f.da;% jd¾.sl l%uhgh' ta l%uh meyeÈ,sju
jer§' Bg fya;=j ñksia ukfia Y=oaO wdorh u;= fkdùuhs' ;ukaf.a
j¾.hdg we;s wdorh wfkla j¾.j,g wvqhs' ke;skï we;af;au keye'
ta;a ke;skï we;af;a ffjrhs' ukqIH meje;afï yß l%uh kï
ñksfila ;ukag fuka fiiq whg;a wdorfhka Ôj;a ùuhs' tkï
mjq,la Ôj;a ùu yd iudkhs' wo mjq,;a tfyu ke;sj we;' kuq;a fï
ish,a, ksjrÈ l, yelsh' f,dalhg jHdclï ìys fkdjqkd kï fï
jkúg;a tjeks ÈhqKqjla ñksid ,nd yudrh' wkd.;fha§ ñksid
ksjrÈ wdldrhg ÈhqKq fjkjd' th fjkafka fufyuhs' wo ñksiqka
;ukaf.a wd.u ksjrÈ lshkak mgka.kafka ;ukaf.a ks¾ud;Dka ksjrÈ
100 ly iq<Õ - II
foiQ oyu ksjrÈ foúhka i;Hhs' mQcljre wjxlhs jYfhka wd.ul
by, isg my,gh' tfyu ksjrÈ Wiia lshd olajkak .shdu tajdf.a
ke;s ksjrÈlï mQcljre fudkjd yß fndre lsh, we;s lrkjd'
tajdf.a ke;s Wiia nj mQcljreka uykaisù fndre lshd we;s lrkjd'
fïjdf.ka /jfgkafka ;ukau lshd f;areïf.k B.djg wd.ï yßo
lshd n,k ksjrÈ l%uhg meñfKkjd' ta fufyuhs' ñksiqka
Ôj;afjkafka fldfyduo Tjqka hqoaOj,g fhduq fjkafka wehs' Tjqka
l=yl" ÿIaGlï w;r bkafka wehs' wd.ïj,ska fïjd fjkia fkdjqfka
wehs' mQcljrekaf.a yeÈhdj fldfyduo" foik oyu ksjrÈo"
ks¾ud;Dka iïmQ¾Ko" yeu O¾u foaYkdjlau jákjdo" foújre
we;a;lao" we;a;la lshd lshkafka ks¾ud;Dka' ta;a ms<s.kak th
muKla m%udKj;ao ks¾ud;Dkaf.a ÿ¾j,lï yd jerÈ f.dvla yuqjQ
ksid foúhka i;Hhla lshd ms<s.ekSu nqoaêu;ao' ks¾ud;Dka,d f.dvla
fjkia foújre f.dvla bÈßm;a lrk ksid;a ;j;a wd.ï
ks¾ud;Dka,d ìys jqfKd;a ;j;a foújre ìysúh yels ksid;a foúhka
ysáhd lsh,d ñksiqkaf.a ÿla lror ÿreù ke;s ksid;a ñksid ñksidf.a
me;a;f;a isg by,g wd.ul fi; y÷kd.kak l%shdlrk úg wi;H
foaj,g mj;ska ,efnkafka ke;' ñksia uki ienEjg ÈhqKq fjkak
.;aúg wd.ï j, we;a; fndrej fjkalr.kak yelsh'
f.da;%hg f,ka.;= wfkl=kag ffjr lrk hqoafog nr nf,ka
mj;sk foúhka" ks¾ud;Dka neyer lrk úg fï f,dalfha wd.ñl
hqoaO we;sùu 99% lau neyerù hhs' fudav wd.ñlhka ;=jlal=fjka
f,dalh md,kh lrkak blaukah' tfyu lrkak bvla ,nd§ Èßu;a
lr we;f;a wd.ï ks¾ud;Dkah' foúhkah' mQcljrekah'
;=jlal=ldrhkaf.ka uq,skau >d;kh fjkafka nqoaêu;=ka ìysùfï
ud¾.hkah' B.djg nqoaêu;=kah' b;sß fjkafka lshk lshk foag yß
lshk fudavhkah' Tjqka yeu ÿllau ú¢kjd' foúhkaf.a mÍËd lsh,d
101 ly iq<Õ - II
Th mÍËK ñksia ukiska mÍËd fkdlrk ;dlal,a yeuodu mj;Sú'
yeuodu ÿla ú¢kak fõú' ñksia ukfia ÈhqKqjg nrm;,u ydksh
lf,a wd.ï ks¾ud;Dka,d y÷kajdÿka foújrekah' ñksid uq,skau
foúhka ms<s.;af;a ukfia fkdÈhqKqlu ksid' hï ojil foúhka
neyer lrkafka ukfia ÈhqKqlu ksidh' ta olajd uki ÈhqKqùu
je,lS ;sfnkafka foaj úYajdifha weíneyslu" n,lsÍu ;j
fldgilf.a wdohï ud¾. jk ksid yd foaj úYajdih .ek mÍËd
fkdlrk ksidh' j¾;udk wd.ñl mQcljrekaf.a Y=oaO yoj;la ;sfí
kï wd.ïj, j¾;udk Ndrldrhka jYfhka ñksiqka foúhkag j¢k
hd{a{d lrk f.!rj olajkjdg ie,lSula f,i foúhka ,jd Tjqkag
iekiqula we;s f,djla ìys lr§ foúhka hkq we;a;la lshd ;yjqre
lsÍu wjYHhs' tfyu l, fkdyels kï ñksiqka ;jÿrg;a rjgkafka
ke;sj ñksidg ñksia ukiska ñksia f,dj ch .kak bv yeÍu
fhda.Hh'
ñksiqka ;u bkaøshkag fkdf;afrk kdÿkk fodrgqj,ska
meñfKk wysxil foújrekag je|f.k hd{a{d lrf.k l,a f.õjd'
túg ñksiqkag fi;la jqfk;a ke;' ydkshla jqfk;a keye' ;j;a
ishqïj ys;k úg thska uki ,enQ fi; yd ydksh lsrd neÆ úg tlg
tl lemS lsisfohla jqfka keye lsj yelsh' m%Yafka ;sfhkafka fï
kdÿkk fodrgqfjka úI we;s f.da;%sl foújrekao meñKSuh' ñksid
iaÒr ke;s meye±s,s ke;s kdÿkk fodrgqj,ska tk kdÿkk foújreka
ms<s.kak yqrejQ úg yd tjeks ;j;a meyeÈ,s ke;s kdÿkk úYajdihka
ms<s.kak yqrejQ úg ta ´ku ;eklska ñksidg fyd| fohla fukau
nrm;, ydkslr fohlao meñKsh yels nj f;areï .; hq;=h' ta ksid
ljqre;a lsõjd lSj;a wd.ï ks¾ud;Dkag foúhka lSjd lSj;a
iaj¾.fhka ,enqKd lshd lsõj;a ta lsisjla i;Hla f,i ;yjqre lr
fkdf.k úYajdihla f,i ms<s.ekSu iqÿiq ke;' ñksifl=g ;uka
102 ly iq<Õ - II
ish,a,o;a mKaä;fhl= lshd ys;df.k foúhl=g hd{a{d lrf.k foaj
úYajdih we;sj Ôj;aúh yelsh' Tyqg ljqre fyda WU yß fudavfhla
WU fkdyÿkk foújre j¢k w{a{dkfhla lshd nkskjd kï
we;af;kau th Tyqg lrk fi;lah' Bg fya;=j nekakdg jvd foaj
úYajdih lshk kdÿkk fohska ydkshla meñKSfuka Tyqg je,lsh
yels ksidh' foúhka úYajdihg f.k hqoaOhg hEu" ukqIH >d;lhl=
ùu hk foaj,ska Tyqg ñÈh yels ksidh' hqoaOhg fkdhk flkd;a
ukqIH >d;k fkdlrk flkd;a wd.u fjkqfjka hqoaO lrk flkd;a
ukqIH >d;k lrk flkd;a fï Tlafldu foúhka <Õ Wm§ lSu tl
me;a;lska wOHd;añl nj;a wfkla me;af;ka jd¾.sl nj;a hk folu
w,a,d .ekSulah' tfyu wOHd;añl ud¾.hla ke;' jd¾.sl ud¾.hla
we;' wOHd;añl f,an,hla we; lSu ksjrÈh' fï ,sùu ;=,
wd.ñlhkaf.a is;a ßoùu wruqK fkdfõ' kuq;a is;a ߧ fyda we;s
wkqjKlï ÿre lrf.k fï wd.ñl oreKq wjÈh blaukska miqlrùu
wruqKh'
wd.ï kñka wd.ï w;r fyda ksldh w;r hqoaO we;sfjhs kï
tu wd.ï ;jÿrg;a tf,iu meje;Sfuka ñksiqkag fi;la fjkafka
ke;' th keje; keje; mdúÉÑh i|yd hqoaO <Õ ;nd.ekSula yd
iudkh' ;ukag woykak wd.ula ;snqKdg ;u ffp;islfha m%Odkj
fyda iq¿ jYfhka wfkla wd.ï mrdch lsÍfï hqo fyda fflrdál
ieleiaula l%shd;aul kï ;u ukfia ÈYdj wOHd;añl fkdfõ' th
m,uqfjkau ;ukag ydkslrh' Bg miq iuia; ukqIh meje;aug
ydkslrh' ñksiqka ;ukaf.a wd.u woykak f.dia wd.fï jd¾.sl
W.=f,a meg,S ;ud hqoaOh fj; fhduq ùfuka je,lSu fjkqfjka l<
hq;af;a wd.ïj, jd¾.slnj ;u we.g fkdf.k yeu wd.fïu
w¾:fhka ;ukaf.a wOHd;añl u. msßisÿj ÈhqKq lr .ekSuh' wd.u
Tnj jd¾.sj Ndú;d lrkak W;aidy lrkjd kï iajdëkj bkak' Bg
103 ly iq<Õ - II
f,dfõ yeu ñksfilau wd.ï j, n,y;aldÍ nfjka ksoyi Èkd.;
hq;=h' wOHd;añl ÈhqKqj ,nkak ;ks mqoa.,hdg;a yelshdj we;'
wOHd;añl ÈhqKq ,nk i;=kao we;' wiajhd" n,a,d" w,shd" yrld jf.a
wd.ula ke;s i;=kao iajdNdúlj wOHd;añl ÈhqKqj ,nhs' Tjqka
mqreoaog wu;rj l,amkdlr fyd| foa f;dardf.k lrkd j. Wkaf.a
meje;au wOHkh lsÍfuka ±l.; yelsh' kuq;a ñksfila wd.ula
woykak f.dia ;uka jf.au Ôj;a ùug wdYd lrk ;j;a ñksfil=f.a
fn,a, lmd ±óu olajd hEug u. ielfikjd kï tu wd.ïj,
wOHd;añl ieleiau yd wOHd;añl fhduqj ksjrÈ úh yelso@ jkhl
isß krUkak hk wm tys§ olskak ,efnk uqjkaf.a f.dakkaf.a
lsf,da.dk yd fj<|m, jákdlu .ek l;dlrkjd kï wm ;du
jkhl isß fkdolsk ñksiqkah'
f.da;%fha§ WjukdjQ hqoaOh wd.ï ìysùfï§ Wjukd
ke;sfjkak ´k' tkï f.da;%fha§ w;ska mhska wúfhka úi|d .;a
m%Yak wd.ï ìysùfï§ ukiska jpk j,ska úif|kak ´k' Bg wiu;a
ù w;ska mhska wúfhka úi|d .kak fhduqfjkjd kï t;k wd.ï
ìysùula isoaO ù ke;' ta ksid ta ;ekaj, wd;au úuqla;sh i|yd
wOHd;añl u.la ke;' wOHd;añl ÈhqKqj hkq Wiia fohla Wmhdf.k
we;s my, foa bj;g oud ysf;a iekiSula yd ukqIH meje;afï
myiqjla we;slr .ekSuh' kuq;a wm my, foa w;a fkdyeßfhd;a Wiia
foa tl;=ùula ke;' Wiia foa tl;= lr fkd.;af;d;a my, foa bj;a
ùula ke;' ta ksid tl wd.ulg fldgqfkdù wd.fuka wd.ug .uka
lrñka Wiia foa tl;= lr .ksñka my, foa neyer lr odkak' wm
lrk ´kEu wd.ñl lghq;=a;l§o ta m%;sM,h ;sîu wjYHhs'
104 ly iq<Õ - II
ñksia meje;au wkdrËs; lrk wd.ï
f,djg wd.ï ìysùfuka miqj fkdfhla ld, j,§ ñksiqka
fkdfhl=;a o¾Yk yd u; jdohka bÈßm;a lrhs' tajd ;=, hïúg wd.ï
.eko woyia bÈßm;a lrkjd we;' tys§ wd.ul ld¾hh úh hq;af;a
m%{a{dfjka tajdg W;a;r §uh' tfia fkdfldg wd.ñlhka l=,mamqlr
tajd hgm;a lsÍu kqiqÿiqh' túg f,dalhg kj woyia tl;= ùula
ke;sj hhs' ñksiqka ,shkfoa lshkfoa j,lajd wd.ï mj;ajdf.k
hEfuka wd.ï woykakdg idOdrKhla fjkafka keye' woykakdg
idOdrKhla fjkafka wd.u úiska ñksiqka wik yeu m%Yakhlug
id¾:l W;a;r § wd.u ksjr§ i;Hhs" m%{a{djka;hs yeug fi; we;
lshd fmkajd §fukah'
.,df.k tk ukqIH meje;au jßkajr jefgk w.dohkaf.ka
f.dv ùug ld,fhka ld,hg ñksiqka ;=,ska kj o¾Yk u;jdohka
ìysùu wjYHhs' wd.ï úiska we;slr we;s m%Yakldß .egqï W.%
f,dalfhka ñfokak wd.ï id¾:l W;a;r imhkafka ke;skï È.ska
È.g wrdðlluu ld,a.dkjd kï yeuodu ck úkdY w;alr .kakjd
kï ta wd.ï woyk ñksiaiq wd.u .ek fjkodg jvd .eUqßka úuid
n,kak wjYHhs' wd.ï woyk ñksiqkaf.a jrolao mQcljrekaf.a
1133
105 ly iq<Õ - II
jrolao wd.ï ks¾ud;Dkaf.a foaYkdfõ fodaio foúhkaf.a jrolao lshd
.eUqßka úuid n,kak wjYHhhs'
ñksid ;u uki md.df.k wd.ug ks¾ud;Dkag foúhkag
f.!rj lsÍu ydks lrh' tfia ùfuka ñksiqka wd.u rlskak wd.fï
we;s ire ksire folu nqla;s ú¢k fldgila njg m;afõ' ish¨ wd.ï
ire ldrKdj,ska msÍ ;snqKd kï f,dalhg hqoaO u;=fjkafka ke;' ta
ksid wd.ïj, ksire foa we;s nj neyer l, fkdyelsh' .eg¨j
we;af;a ñksiqka ;u wd.fï ksire foa ydkslr foa we;snj fkd±lSuh'
foúhkag yd ks¾ud;Dkag we;s f.!rjh yd ìh ksid ta ish,a, ire
f,i .ekSuh' fï wdldr .uklska iekiqu we;s f,dalhla we;slr
.; fkdyelsh' hï wd.ul we;s wkqjKlï ta wd.ñlhkag muKla
fkdfõ' fiiq wd.ñlhkag;a n,mEula we;s lrhs' ta ksid f,dalfha
lsisu wd.ulg wkqjKlï iu. meje;Sug whs;shla ke;' Tjqka wd.u
;=, we;s wkqjKlï y÷kdf.k neyer l, hq;=h' ta fjkqfjka
f,dalhg w¨f;ka bÈßm;a fjk o¾Yk woyia u;jdo .ek wjOdkh
fhduq lsÍu wjYHhs' kj woyia yd o¾Yk bÈßfha wd.ï iqmqreÿ f,i
foúhkaf.ka wdjrKh ,nñka È.ska È.gu ñksia ukfia .uk
wid¾:l lsÍu ;j ÿrg;a ±ßh fkdyelsh' tod wd.ï ks¾ud;Dkag
jerÿkq jdlHhla wo fldaá .dkl ck;djlf.a iduh wysñ lrkak
fya;=jla ù kï ñksiqka ta jerÈ jdlHh bj;alr iqÿiq jdlHhla fhdod
.; hq;=h' ñksia ukfia .uk tf,ih' ñksiqka wd.ñl lhla we÷ula
kula fhdodf.k wd.ug iaÓrù we;' hqo yuqodjlg jf.a lKavdhï
.;s wd.ulg l=ulgo@ wd.ulg wjYH lKavdhula jYfhka
Yla;su;aù wfkla lKavdhï mrdch lsÍugo@ ta lsisjla wd.ulg
whs;s ke;' wd.ul b,lalh ñksiqkaf.a wd;au úuqla;sh kï ta
fjkqfjka iDcQ .ukla hd hq;=h' wd.ï kñka f.da;%hlg wjYH
.ukla hEu jrod .ekSulah' ukqIh meje;aug w¾nqo /ila we;s
106 ly iq<Õ - II
lsÍulah' f.da;%hlg ÈhqKq ±kqu jih' f.da;%sl ±kqu yer ;j;a ±kqula
wjYH ke;' wd.ulg;a tf,i ùu woykakkaf.a;a fiiq ñksiqkaf.a;a
wNd.Hhls'
ñksia uki yeuld,hl§u t,fUk m%Yak chf.k iduldó
f,djla we;slr .kak iu;a úh hq;=h' ta wkqj j¾;udk ñksia ukig
wh;a fjk m%Odk ld¾hh wd.ïj, we;s ñksia meje;aug úI ldrKd
y÷kdf.k bj;a lsÍuh' ta fjkqfjka yeu wd.ulu nqoaêu;=ka wjÈ
ùula wjYHh' wjidkfha f,dfõ yeu ñksfil=gu ñksiqka hkq tla
j¾.hla ñksiqkaf.a O¾uh tlhs hk i;H wjfndaOhg meñKsh
hq;=uh' tf;la fkdmeñfKk f;la ñksiqka w;r ienE iduhla
we;sfjkafka ke;'
ñksidf.a i;H .fõYkh wd.ï f.dvla ìysù wjidk ùula
kï t;k iïmQ¾K i;H .fõIKhla isoaOù ke;' wd.ï ks¾ud;Dka
yd ks¾ud;Dka uejQ foúhka fya;=fjka i;H .fõIKh w;ru.
kej;Sula ù we;' ienE wjidkhla isoaOù ke;' ñksid i;H
.fõYIKfha lf,jrg fkdmeñK wd.ï kï w;ru. kej;=ï m,j,
kej;S isàu ñksiqkaf.a wiu.shg fya;=jlah' ñksiqka ;jÿr hd hq;=j
we;' f,dalhg i;H f.dvla ke; lshd f;areï .ekSug ñksiqka fï
;rï m%udo jqfka wehs' wd.ï ish oyia .dkla f,daflg ìysúh yelsh'
kuq;a ñksidf.a i;Hh we;af;a tlls' ta i;H fkd,eî ñksfil=g
i;H lshd wd.ula ,eîu ta wd.u;a ÿ¾j,lï u,a,la jqfkd;a Tyqf.a
Ôú; ld,h fkdu.g hEug fyda mqyqjg wmf;a heùula fjkq we;'
ñksidf.a O¾u;djh iïnkaO i;H .fõIKh ÈhqKq ukila fi!uH
mej;aula wd;au úuqla;sh iïnkaO meyeÈ,s ±laula ysñlr fkdf.k
.=ma; foúhl= ^wiïmQ¾K lu& lfha lr.eg u;=fjk f;la wiSñ;
hd{a{dj ^úuiSfuka f;dr wisñ; Nla;sh& Ôú; ld,h mqrd hqoaOh
^w;ayer fkdyels jd¾.sl nj& ysñlrf.k fl,jr ùu ñksia ukig
107 ly iq<Õ - II
l, kskaodjlah' .=jka úÿ,sh fidhd.ekSu ñksia ukig f.!rjhlah'
Bg fya;=j tys w;r u. wd.ul jdf.a .=ma; foújre ke;s ksidh'
.=ma; foú flfkl=kaf.a wdjrKh ,nñka wd.ï ìys fjkafka
ks¾ud;Dka uki úys¥ m%udKh uÈ ksidh' ta fya;=fjka wo;a fyg;a
yeuodu;a tfia Ôj;aúh hq;=o@ foúhka yd foúhka uejQ ks¾ud;Dka,d
ñksidg msysg jQjdo ñksid w;rux l,do ñksid fkdu. hejqjdo lshd
ukila we;s yeu l,amkdjg .; hq;=h' wo WmÈk ñksiqka fuka
w;S;fha bmÿkq ñksil= wd.ï ks¾ud;Dka flfkl= ù we;' th lsisu
.eg¨jla fkdfõ' .eg¨j jkafka .=ma; foúflfkl= yd ñksia
meje;aug iqÿiq ±kqu ke;sluh' ks¾ud;Dka ms<sf.k wd.u ms<sf.k
je|,d hd{a{d lr,d wd.ï wkqj fyda ksldh wkqj fío fj,d hqoaO
lr,d uefrkjdg jvd l,amkd lr, woyia m%ldY lr, ñh hEu jà'
ys;kak ksoyilao ,shkak ksoyilao lshkak ksoyilao ke;s ñksiqka
fjkqfjka tajdg ksoyi ysñ ñksiqka ys;kak ,shkak lshkak
Wjukdh' th ñksia j¾.hd fjkqfjka ñksidf.ka úh hq;= hq;=lïh'
Tjqkaf.a wd.ï .ek ,Sjdlshd lSjd lshd uq,skau Tjqka Wrkfjkq we;'
ffjr lrkq we;' Bg miq ojil l,amkd lrkak .kakjd we;'
l,amkd lrk ñksidg Èkl yß jerÈ ire ksire we;a; fndre
y÷kd.kak yelsfjkjd we;' yß lshd lrk hd{a{djg jvd yß
l=ulao lshd úuid n,k l,amkdj jà' ukfia .ukg wk fokafkla
u. jrokafklah' u. fmkajkafkla hym;ah' ta;a kqjKska fkdúuid
tla mshjrla j;a bÈßhg ;shkak Wjukd ke;' ukao ÈhqKq ùug
wjYH Tfí ukih' Tn uki fjfyiqfjd;a Tfí bÈß mshjr myiqh'
Tn uykaisù yok .Kk B.dj .Kk yokak myiqlrk fya;=jlah'
Tng i;Hla wjYHhs' i;H y÷kd .kak ÈhqKq ukil=;a wjYHhs' fï
folgu bvla ke;s wd.ulg iSudù Ôú; ld,h f.jd oukak ùu ,enQ
ukqIH wd;auh wmf;a yeÍulah' Tn f,dalh ms<sn|j m,,a ±kqulg
108 ly iq<Õ - II
meñK ;u wd.uo fiiq wd.ïo kqjKska úuid n,kak jvd ksjrÈ
lshd ±fkk foa;a iu. tl. fjkak' tfia fkdfldg ;ukaf.a wd.u
ksjrÈ lshd ta wd.u ;=,ska f,dalh foi n,kak tmd' th Tn úYd,
fohla wysñ lrf.k mgq;ekl kej;Sula úh yelsh' hqoaOhg blauka
tjeks mgq;ekaj, ñksiqkah' tod ±lau wkqj ks¾ud;Dkag WjukdjQ
f.da;%sl .uk Bg miq ld,Sk ñksidg wkjYH nrlah' wo f;la
ÈhqKqj ,enQ ;dËKfhka ksmojQ wdrËs; jdykh wog fhda.Hh'
tf,i wof;la m%{a{dfjka w.;ekam;ajQ wOHd;añl ±kqu wog
fhda.Hhhs' ldka;djla ,iaiku idßhla .kak idmamq .Kkdjlg
hkakd fia ñksfil=g /já,s j,ska f;drj Ôú;hg by,u w¾:h
we;slr .kak Wiiau wOHd;añl ±kqu ,nd .ekSug wd.ï .Kkdjla
wOHhkh lsÍu wjYHhs' Bg ish¨ wd.ïj, iydh Wjukdh' wo bkak
ish¨ wd.ñl mQcljrekaf.a Wjukdo úh hq;af;a wof;la we;s Wiiau
wOHd;añl ±kqfuka ;u Ôú;h f.dvk.d .ekSuh' fuys wjidkh
fuf,i úh hq;=h' ñksia j¾. we;' fjk;a j¾. ke;' ta ñksia
j¾.hg meyeÈ,s wOHd;añl u.la we;' wd.ï lsh,d fohla ke;' úh
hq;=h' fn!oaOfhla bmÿkd fn!oaOfhla Ôj;ajqkd fn!oaOfhla u,d
ke;skï ysxÿfjla Wmkakd ysxÿfjla Ôj;ajqkd ysxÿfjla u,d fkdúh
hq;=h' ñksfila Wmkakd ñksfila Ôj;ajqkd ñksfila u,d úh hq;=h'
tkï ñksidf.a O¾u;djfha i;H wd.ï ,.ska fl,jr fkdù
ñksidf.kau fl,jr úh hq;=h' wd.ï ,.ska fl,jr ùu hkq
f.dvlah' th wi;Hhls' ñksid ,.ska fl,jr ùu hkq tllah' th
i;Hls' wd.ïj, isg ñksidf.a i;H olajd bÈß ÿr;a ñksiqka úiskau
y÷kd.kak Wkkaÿ úh hq;=h'
foúhka iu. ñksiqkag meyeÈ,s iaÓr .ukla ke;' wd.ï
ks¾ud;Dka,df.a ksjrÈ foa iu. muKla ksjrÈ .ukla we;' Bg
wu;rj fmdÿ ñksiqka Wmhd.;a ksjrÈ ±kqu iu. ksjrÈ .ukla we;'
109 ly iq<Õ - II
ksjrÈ nj ksis f,i fkdúuid lsisu ±kqula iu. ksjrÈ .ukla
ke;' ksjrÈlula ke;sj whdf,a hk iajNdjfha .ukla ñksia
meje;au wkdrËs; lrhs' wd.ñl ksldh hqoaO" wd.ñl hqoaO
we;sfjkafka wd.ï yd ksldh lshd foaj,a fkd;sìh hq;=jqj;a ta foaj,a
;shdf.k bkak ksidh' wd.ula ;shdf.k bkak ksid th fn§ ksldh
we;sfjhs' wd.ula fkd;sínd kï ksldh ke;' ta wdldrhg ñksidg
fndre ke;s i;Hla we;akï wd.ï wjYH ke;' tl wd.ula ñksiqka
nqoaêu;=ka lrk úg ;j wd.ula ñksiqka fudavhka lrhs' ;j;a wd.ula
ñksiqka lmáhka lrhs' ;j;a wd.ula ñksiqka ukqIH >d;lhka njg
m;a lrhs' fï ldrKd lSmhla lrjk wd.ïo we;' f,dalfha
nyq;rhlg i;H wysñlr we;af;a yd i;H fj; hEug bv j,ld
we;af;a hï wd.ï úiskah' ñksiqkag wd.ï wjYHu fohla fkdfõ'
iuyr wd.ï ñksiqkag wkjYHu fohlah' ta ;rïu ñksiqkag
wd.fuka jrola fjhs' w,a,la fyd| u,a,la krl we;s wd.ï ñksia
meje;au yeuod w¾nqohg m;a lrhs' wOHd;añl ksùula m;k ñksiqka
hqoaOhg weo .kakd wd.ï mqoa., wOHd;auhg;a ukqIH meje;afï
iqrËs;lug;a ;¾ckhlah' ta wd.ï ñksia meje;afï fødaySka f,i
kï lsÍu ksjrÈh'
110 ly iq<Õ - II
kj úIhla
f,dalhg ìysjQ lsisu úIhla ;du fl,jrù ke;' fndfyda
úIhka iïnkaOj ;du mÍËK lrñka yodrñka isákafkuq' ta wkqj
fkdfhla úIhka hgf;a ;j fndfyda foa f,dalhg ìysfjkq we;' fï
ldrKh wd.ïj,g .e,emQ úg wd.ï iïnkaOj lsj yelaflao ;du
fl,jr fkdjQ úIhla njh' wd.ï nyq;rh ñksiqka bÈßfha fï
f,dalfha yd ukqIHhdf.a we;a; foúhkaf.ka fl,jr lr we;' kuq;a
foúhka flf,io lshd y÷kd.ekSu ;du fl<jr ù ke;' ta ksid tu
wd.ï foaYkdlr we;s foa iïnkaOj ishhg ishhla ksjrÈ lshd
úYajdi l, fkdyelsh' wo mj;sk yeu wd.ulu úúO wdldrfha
foújre .ek i|yka lsÍï we;' wm f.jk m%dfhda.sl f,dalfha
foúhka ksid ;ekl fyd|la fjkjd' ;j ;ekl krlla isoaO
fjkjd' tl ;ekl ukqIH >d;k j,ska je,flkjd' ;j ;ekl
ukqIH >d;kj,g fm,fUkjd' wkd.; ukqIH meje;aula .ek is;sh
yelafla wo mj;sk fï m%Yakh id¾:lj úi|d .;af;d;a muKh'
wd.ï w;r hqoaO we;sùu ksldh w;r hqoaO we;sùu wd.ñlhka w;r
fkld flfrys úYajdihla ke;slu kqreiaikd iajNdjh iel ìh we;s
weiqr ;rÕldÍ nj fï yeufohlau wd.ïj, we;s ÿ¾j,lï ksid
mek ke.=kq foaj,ah' tl wd.ul we;s ksldh folla w;r we;s
i;=relu ÿrelr ñ;=re lr.kak neß wd.ula tu wd.ñl f,dalhla
1144
111 ly iq<Õ - II
ìyslr.kak W;aidy l,;a th m%dfhda.sl fjkafka fldfyduo lsh,
l,amkd fkdlrkafka wehs@ ñksiqka w;r iqyo;ajh ñksiqka úiskau
we;s lr.; hq;= fjhs' th lrkak yels foúfhl= ke;' foújrekag
l, yelafla ñksia j¾.hd fnod urd.kak ;ekg m;a lsÍuh' th wo
f,dalh foi neÆ úg ;yjqre fjhs' foúhka úYd,lr ñksia uki Bg
hg;a lrk ´ku ;ekl§ ñksid wid¾:lh' ñksia ukig Wiia
oËlï olajkak ysig Wäka foúfhla ke;s ysia wyila Wjukdh'
ñksid foúhkag hg;aj bkakd yeu ;ekl§u ñksia j¾.hd fn§ula
we;' Bg fya;=j foúhka ìysl, wd.ï ks¾ud;Dka f.da;%hlg wh;ajQ
ksidh' foúhka ukqIH j¾.hd wdrËd fkdl<dg ;u ks¾ud;Dkaf.a
foaYkdj, wvqmdvqlïj,g wdrËdj § we;' Bg fya;=j foaYkdj;a
foúhkq;a ks¾ud;Dkaf.au ìyslsÍï ksidh' foaYlhka iuQyhla w;ßka
flkl= foúflkl= iïnkaO lrf.k wd.ï ks¾ud;Dka flkl= ù
we;' oË ksjrÈ jákd foaYlfhda;a bkak we;s' ta;a ta wh wjxl
fjkak we;s' m%;sM,h jirlg ,Ëhlg jeä ck;djla wd.ï kñka
>d;kh ùuh'
foúhkag hd{a{d lrkak ñksiqka fldaá ish.dklg yqre lrúh
yelsh' ta ;rï ck;djlf.a hd{a{dfõ m%;sM,h hqoaOh" oreKq f,v
frda." ukao fmdaIKh wdydr ysÕh iel ìh we;s iekiqu ke;s ukqIH
f,dalhlah'
f,dalhg kj úIhla Wjukdh' ta foúhka .ek i;H fiùu i|ydh'
f,dalfha ish¨u foújre .ek wOHkh lr meyeÈ,s W;a;rhla ,eîu'
f,dal iduh we;slsÍu fjkqfjka m%fhdackj;a fjkq we;'
112 ly iq<Õ - II
wefÕa yhsfhka wd.ï jHdma;sh
O¾ufhka ÿmam;a wd.ï wefÕa yhsfhka Ôj;a lrjkak tmd'
ñksiqkag jo fok i;=kag ysxid nyq, wd.ï O¾ufhka ksjrÈ úh hq;=
nj f;areï .kak' yeuodu wd.ñlhka uq,dlr jd¾.sl m%fhdack
.kak tmd' ñksiqkag ´kEu m%Yakhla wykak bv fokak' ñksiqka
wyk m%Yak ndr .kak ks¾NS; fjkak' Bg ñksiqkaf.a nqoaêhg
f.!rjhla we;sj W;a;r fokak' yeuodu .=ma; foúfhl=g we.s,a,
È.=lr ñksiqkaf.a m%dfhda.sl m%Yakj,g .=ma; n,fhka msysg ,efíjd
lshd iSud ùfuka j,lskak' w;S;h mgka wo olajd ñksiqkaf.ka
nyq;rh widOdrKhg ,lafjkjd' ÿlg m;aù Ôj;a fjkjd' Tjqkag
foúhka fyda lsisu .=ma; n,hla ;du msysgù ke;' Tjqkaf.a ys;aj,
foaj msysg Ôj;a lrjkjd muKs' Tjqkag ,efnk msysgla ke;' wd.ï
úiska wo fmdÿ ck;djg msysgla lr ;sfnkafka hqoaOhhs' wd.ñlhka
wfkla wd.ñlhkag wfkla ksldhkag ffjr lrkak yd hgm;a
lrkak fmd<Ujd we;' Èfkka Èk wd.ñl igka lKavdhï ìysùu
by, hhs' uq,skau O¾ufhka ÿmam;a wd.ï j,ska ìysfjk ikakoaO
lKavdhïo Bg miq Bg uqyqKq §ug ikakoaO lKavdhï ìysùulao we;'
ksldfhka ksldhg wd.fuka wd.ug hqo je§ï j¾Okh i|yd uq,mqrd
we;' wd.ïj,ska iduh yels,S f.dia hqoaOh È. yeÍ we;' nd, ;ekska
nd,lu by,gu me;sÍ we;' th ish¨ f,dajeishkaf.a wNd.Hhlah'
1155
113 ly iq<Õ - II
hqoaOhg uq,msrE wd.ï ;u wd.u u.ska f,djg ÿIag fohla uqod yßk
nj f;areï .ekSu wjYHhs' wd.fï fyda wd.fï fyjk hg b|ka
ñksiqka hqoaO lrhs kï fï f,dalfha hqoaO ;=rka lsÍug fkdyels nj
wd.ï f;areï .ekSu wjYHhs' ukao ñksiqka wxl tlg wdorh
lrkafka ;u wd.ugh' tfia jQ wd.ï hqoaOhg ys;lr ù kï
ñksiqkaf.a ys;aj, hqoaOh iodld,sl fjkq we;' wd.ï wd.ñlhka
hqoaOhg fhduq lsÍfuka whq;= ,dn wfmaËd lrkak tmd' wd.ula
m%{a{dfjka yer fjk;a Yla;shlska mej;=kdg thska woykakdgj;a
lsisfjl=gj;a fi;la ke;s nj f;areï .kak' hï wd.ïj, fm<Uùï
u; hï rgj, msßñka .eyeKqka lSmfofkla ìßkaoEjreka lrf.k
orejka f;d. ^10-30& ìyslrkak yqreù we;' fï orejkaf.a ,ud ld,h
wka; ÿlaÅ;h' kj fhdjqka úhg meñfKk úg .eyeKq orejka tu
wd.ñlu Okj;=kaf.a fl<s nvq njg m;afõ' Okj;=ka n,j;=ka
ìßkaoEjre lSmfokl= u.ska yok orejka f;d.hg rfÜ jeä wdodhï
we;s /lshd yd jHdmdr Wreu lr fohs' ÿmam;=ka ;j ;j;a ÿmam;=ka
njg m;afõ' ;j;a Èkl Tjqka lskï fyda n,j;a rgl Wmldrfhka
fyda Wkaf. Wjukdj ;ukaf.;a Wjukdjlrf.k Okj;=kag
n,j;=kag tfrysj igka lrhs' uia lEug ;rï ffjrhlska fï hqoaO
isÿùu ;=, Tjqka Ôj;ajQ mSvkh fld;rïo lshd f;areï .; yelsh'
fujeks ;;a;ajhla ks¾udKh fjkak miqìu ielfikafka wd.fï
fodai fya;=fjkah' wd.ï O¾u foaYkd lrhs' ta O¾uh w;r wO¾uh yd
f.da;%sl Wjukdjka /£ we;' wd.ug Ôj;afjkak ´kfoa ck;djf.ka
m;hs' wd.u wd.ñlhka ,jd jeämqr orejka yojkafka wd.u /l
.ekSu yd jHdma; lr .ekSu i|yd fin¨ lr .ekSu i|ydh' tfia
ke;sj Tjqka wd;au úuqla;s ud¾.fha heùug fkdfõ' wmd.; lsÍu
fjkqfjkah' wo f,dalfha jhi wjqreÿ 12" 13 <uhs urdf.k uefrk
igka lrejka njg m;alrf.k ;sfnkjd' fïjd ikakoaO igkaldó
114 ly iq<Õ - II
ixúOdk u.ska l,;a tu ixúOdk ìysùug fya;=j wd.ïj, ksjrÈ
fkdjQ l%shdldß;ajhkah' msßia ;DIaKdj N+ñ ;DIaKdj ^rgj,a
w,a,d.ekSu& wêlj we;s wd.ï j,ska f,dalhg ,efnk fyd| álh'
fjk jerÈ Bg jvd oyia .=Khlska by<h' tu wd.ï úiska iaj
wd.ñlhkag jeä jeäfhka orejka yokak Wkkaÿlr f,djmqrd
úiqrejd keje; keje; orejka jeämqr yojñka uq f,dju iaj wd.u
hg;g .ekSug jEhul fh§ we;' fï ld¾hh ksjrÈ wOHd;auhla we;s
wd.ulg l, fkdyelsh' tu wd.ï mqoa.,hdf.a wOHd;añl iqjh"
wd;au úuqla;sh" fi!uH ukqIH meje;aula" ish¨ f,da i;ajhdg
wkqlïmd ±laùu .ek ys;d lghq;= lrhs' ta ksid Tjqkag msßia
;DIaKdj N+ñ ;DIaKdj jeks udkisl iqjh yd udkisl ÈhqKqj j,lk
foa j,ska f;drj ksùu we;s meje;aulg iSud fjhs' wkH foaYkhlg
Tjqka ;DIaKd fkdfjhs' ;ukaf.a foaYfha ueÈ ÈhqKqjla we;sj iajNdj
O¾uhg ñ;% meje;aula wfmaËd lrhs' Tjqkaf.a m%Odk wruqK wd.ug
f,dalhla fkdfõ' ;u wd;auhg wOHd;añl Wmhd.ekSulah'
wOHd;auh hkq Y=oaO yoj;hs' Y=oaOjQ yoj;lg hqoaOhg
flfiaj;a Y=oaO w.hla Èh fkdyelsh' hqoaOhg Y=oaO w.hla fokak
kï yojf;a Y=oaO nj fl,id odkak fjhs' th wd.ula úiska iDcqj
fkdlrhs' th isÿ lrkafka mqoa.,hd ;=, jd¾.sl .;s jd¾.sl ne£ï
by, ±ófukah' iaj wd.ñlhl= ifydaorfhl= f,i i,lkak lSfjd;a
t;k we;af;a ñksia yoj; wY=oaO lsÍulah' tfyu fjkafka ñksia
yoj;ska úIajhgu ifydaor;ajh me;sÍula fkdlr mgq lsÍfukah'
wd.ula ìyslrk ks¾ud;Dka jd¾.sl fyda f.da;%sl .;s ±refjd;a ;u
f.da;%hg jeä wdorhla ±lajQfjd;a t;k wd.ula ìysfjkafk ke;'
t;k ìysfjkafka jd¾.sl jHdmD;shlah' th wOHd;auh fydhk tu
wd.ñlhd;a f.dÿrefjk jHdc njlah' fujeks ;eka j,ska .e,ù
ienE wOHd;auh wjfndaO lr .ekSug wd.ï w;rhñka O¾uh bf.k
115 ly iq<Õ - II
.ksñka m%Yak lrñka jeäÿr l,amkd lsÍu wjYHhs' fjk;a úIhla
mrf;rg bf.k .kakjd jdf.a wOHd;auh ms<sn|jo tl wd.ulg
fldgq fkdù .eg .eiQ neñ ì| m,,a mrdihla yryd úys§ ienEj
fydhkak wjYHh' tl wd.ula fyda úlD;s Wfkd;a th iuia; ukqIH
meje;augu ydkslr fjhs' ta ksid ish¨ wd.ï tlaù ish,a, u.ska
ish,a, fjkqfjka ish,a, ksjrÈ tl i;Hhla wd.u lr .ekSu iqÿiqh'
wd.ï ish,a, i;Hhs lSug wd.ï ixLHdjg ñksia j¾.hd fn§ hEu
úlD;shls' ta úlD;sh woo fygo yeuodguo wd.u ^ms<smeÈh& lr.;
hq;= fkdfõ'
116 ly iq<Õ - II
ksjerÈ u. fjkqfjka
1. wd.ï jYfhka fjkaj fkdisg yeu wd.ulu O¾uh bf.k jvd;a
ksjrÈ i;H fj; ljqre;a tl. fjkak'
2. ñksia j¾.hdg wd.fuka wd.ug fjkia fjk úuqla;s ud¾. ke;s
nj jgyd .kak'
3. yeu ñksifl=gu Wjukd i;H O¾uhlah' ta fjkqfjka yeu
flfkl=u wjxlj Wkkaÿ fjkak'
4. ñksfil=g wd.ula Èkùfuka m%fhdackhla ke;' th i;Hfhka
f;dr wd.ula kï ;uka lr.kafka ydkshlah' ta ksid ñksiqka
;uka ÈkSu mrud¾; lrf.k wd.ï j,ska i;H f;darkak' wd.ï
ks¾ud;D,d y÷kajd ÿkak;a foúhka jeks .=ma; foa ms<sf.k
úuqla;sh m;kak tmd' th ñksia ukig wh;a fohla fkdfõ'
i;ajhka w;r Wiiau i;ajhd jk ñksid ÿ¾j,hl= fkdjk j.
f;areï .kak' ñksia ukiska olsk Wiiau w¾:hg wkqj Ôj;a
fjkak' Bg jvd Wiia w¾:hla olS kï ta wkqj Ôj;afjkak' Wiia
lfï isg olsk Wiialï wkqj meje;au mshjfrka mshjr Wiia lr
.kak' th ñksiqkaf.a iekiqu;a wd;au úuqla;shla olajd hd yels
iaÒr meyeÈ, u.h'
1166
117 ly iq<Õ - II
mqoa., yd fmdÿ jevigyka j,ska ñksiqka wo f.jk wrdðl
;;a;ajhkaf.ka uqojdf.k Wiia meje;aulg f.dkqlr.; yelsh'
tf;la isg by,g yeu ñksfilaj ;u Wiialu;a ukqIH meje;afï
Wiialu;a fjkqfjka msßisÿ is;ska lghq;= lrkak Wkkaÿ fjkq we;'
ñksiqka meyeÈ,s b,lalhla ke;s ;ek§ wrdðlj úisÍ lghq;= l,;a
meyeÈ,s b,lalhla we;s úg ta .;s orkafka ke;' w÷frka ñ§
wdf,dalhg taug ljqre;a leu;sh' mD;=úh hkq i;aj f,dalhls' tys
nqoaêu;au i;d ñksidh' ta ksid ñksid .=ma; foaj,a miqmi hñka iaÒr
meyeÈ,s ke;s ;eka j,ska jdism;d j¢ñka hd{a{d lrñka lkak,õ
lrñka ld,h f.jdoud yßhkafka ke;' ñksid úiska ;u nqoaêh
fufyhjd lghq;= iïmdokh lrf.k ñksidf.a tlu;= lu;a
/lf.k ñksidg w¾:j;a .ukla we;s lrf.k fiiq ish¨ i;ajhskq;a
.y fld< mßirh;a iuia; mD;=ú f,dalh;a /l n,d .; hq;= fjhs'
fï f,dalfha meyeÈ,s kdhlhd ñksidh' Ôjh ìysùfï isg ñksid
olajd;a ñksidf.a ÈhqKqùu olajd;a ÈhqKqùfï ud¾.h wh;a ukigh'
f,dalfha iqrËs;lu fjkqfjka fhdod.; hq;af;a ukfia n,huh' wm
fjk;a n,hka ^foúhka fyda fjk;a .=ma;& f.ka msysg m;k úg wm
fomdrla fyda Bg;a jeäh mrdchg m;aùula we;' thska m,uq tl
wkqka m%n,hs lshd ms<s.;a úg ;uka ÿn, ùu tkï foúhka hkq úYd,
n,hla nj ms<s.;a úg ;u uki l=vdjg ;lafiare ùu foúhkaf.a
msysgla ke;sj mj;skaak neye hk ÿ¾j, ;ekg jeàu túg ukfia
ÈhqKqùu yd m%n, ùu je,lS ,nd ;snQ ÈhqKqj yd n,j;alu
msßfykakg .ekSuhs' fojeks mrdch msysg me;=jdg msysg fkd,eîuhs'
ta fjkqfjka jeh l, ld,h" Y%uh" uqo,a wmf;a hEuhs' Bg wu;rj
foújre j¾. wkqj ^wd.ï& ñksiqka fn§u" .eàï yd tajdf.ka ,efnk
ydks;ah'
118 ly iq<Õ - II
foaj úYajdih yd fjk;a .=ma; úYajdihka w;a yßkak
fkdyels ñksiqka ukqIH j¾.hdf.a meje;au iqrlSu fjkqfjka ukqIH
j¾.hdg fn§ula fkdjk f,i úúO kïj, foújreka fjkqjg
ldg;a tlg tl;= úh yels wdldrhg úIaj O¾uh jYfhka
úYajdihlg t<öu iqÿiqh' Bg f.!rj lsÍfuka ;uka lrk fyd|
jevg hym;a m%;sM, wfmaËd lsÍu fhda.Hh' túg ;uka lrk fyd|
jev fiau f,dalfha yeu lrk fyd| jev fya;=fjka fmr,d hym;a
f,dalhla ldg;a Wreu fjhs' th ldf.a;a me;=ï bgqùulah' Bg wu;rj
ñksiqka mqoa.,slj m;k wOHdmk" /lshd ksjdi jeks ld¾hhka kj
foaYmd,k l%uh ;=,ska id¾:l úi÷ï we;' B.djg újdy" orejka"
f,v frda." wdndê; ;;a;ajhka" ffjoH úoHdjg yd ;u ;ukaf.a
fmr wd;auj,§ ,enQ udkisl w.hka ^l¾uh& wkqj úi|d .kak fyda
ord.kak isoaO fjhs' ñksiqka fyd¢ka f;areï .kak ´k foaj úYajdih
ksid ,enQ iykhla fjka lr,d .kak neß nj' ta yeu ;eklu
;sfhkafka ñksiqka l, foaj,auh' wm jgd we;af;a ñksiqkaf.a
nqoaêfhka Y%ufhka oËlfuka f.dv ke.+ foaj,ah' kuq;a wm ks;ru
lshkafka foúhkag ia;+;sfõjd lshdh' thska flfrkafka ñksidg iqÿiq
;lafiarej fkd§ulah' ñksid l,foa mßfNdackh lr ñksidg ia;+;s
lr ñksid ÈhqKqfjka ÈhqKqjg m;afõjd lSu ñksidf.a wksjd¾h
hq;=lu úh hq;=h' tfia fkdlr isàu ñksid úiska ñksid my;a
lsÍlah' ñksidg msysg ñksiduh' ukqIH .ufka kdhlhd ñksiduh'
ukqIH .ukg jd¾.sl foújre kqÈhqKq foújre ñksid fío lrk
O¾uhka fkdjà' ñksid fkdu. hjkak ukqIHka fío lrkak
ukqIHhska >d;lhka lrkak wd.ï Wjukd ke;' wd.ï j,ska jeä
m%udKhla wid¾:lhs' thska nrm;, f,i wid¾:l wd.ï ukqIH
meje;aug ;¾ckhlah' wfkla wd.ïj,g msßisÿ ñ;% md¾Yjhla
we;slerf.k ukqIH meje;aug ;¾ckhla fkdfjkak meje;sh yelsh'
119 ly iq<Õ - II
ta;a ÿ¾j,u wd.ïj, ñ;%;ajh wmsßisÿh' wd;aud¾:ldóh'
wdl%uKldÍh' jd¾.slh' f.da;%slh' Tjqka úiska f;areï f.k ksjrÈ
fjk ;;a;ajhla olskakg ke;' mqoa., wd;auh yd ukqIH meje;au
.ek nqoaêu;aj l,amkd lrkjdkï wd.fï we;s fodai yd lKavdhï
.=Kh wOHd;auhg wod, fkdjk .=Khla nj;a ta úiska mqoa.,
wOHd;auhg lrk ydksh;a ukqIH meje;aug lrk ydksh;a
y÷kdf.k ksjrÈ lr.kakjd we;' wd.ïj, fodai lshkúg
wd.ñlhkag mQcljrekag flaka;s hkjd we;s' ta;a fkdlshd ysáfhd;a
Tjqka ;ukag lr.kakd úkdYh;a wkqkag lrk úkdYh;aa úYd,nj
ljodj;a y÷kd fkd.kakjd we;'
f,dalfha fjk;a úIhka ÈhqKq fjkjd' kuq;a wd.ï hqo N+ñ
we;s lrkjd' we;af;kau iuyr wd.ï ìys fkdjqkdkï iduh .ek
fmd;a ,shkak Wjukd fjkafka keye' ñksiqka iekis,af,a isákq we;'
foújre ìyslrkak f,aiS' kuq;a hym;a m%;sM, olskak ke;'
ñksiqkaf.a ys;aj,ska whskalrkak;a neye' foúhka fY%aIaghs" ks¾ud;Dka
fY%aIaghs" O¾uh;a fY%aIaghs lshhs' ta;a ñksiqkag yeuodu hqoaO'
ñksiqkaf.a mskg;a wd.ï ìysù we;' ñksiqkaf.a mjg;a wd.ï ìysù
we;' tkï hï wd.ula úiska ñksiqka hqoaOhg fmd<Ujhs kï tu
ñksiqkag mdmh Wreu fjhs' ta ksid tu wd.ï ñksiqkaf.a mjg ìysjqk
wd.ï lSu jrola ke;' mqxÑ ,ufhl=g .sks wúhla ÿkafkd;a Tyq th
Ndú;d lrkafka fkd±kqj;ajh' ;ukag ys;lr wys;lr whg yd
;ukag;a fjä ;nd .kq we;' wd.ï ks¾ud;Dka flfkl=
wd.ñlhl=f.ka n,dfmdfrd;a;=fjka Y=oaO hqoaOh;a tf,ih' wd.ï
ks¾ud;Dka flfkl=f.a ld¾hh hqoaO u;=ùug fya;= we;sj wd.ï
ìyslsÍu fkdfõ' hqoaO u;=ùug fya;= rys;j O¾uhla bÈßm;a lsÍuh'
ñksid úkdYldrhl= njg m;afjkafka wd.ï ksid kï tu wd.ï
ksjrÈ lr .ekSu wjYHhs'
120 ly iq<Õ - II
wd.ï ks¾ud;Dka flkl= foaYkd l< O¾uhl jerÈ ;ekla
;sìh yelsh' ksjrÈ úh fkdyels lshd iel ysf;k ;eklao ;sìh
yelsh' tjeks wjia:djl wfkla wd.ïj, O¾uh yd .,md ne,Su;a
j¾;udk ñksiqkaf.a §¾> l,amkdj;a u.ska tjeks ;eka ksjerÈ lr
.ekSu wjYHhs' wmg fufyu ys;sh yelsh' hqoaOhla .egqula wmrdOhla
fkdjk ;ek Od¾ñlhs' tjeks foa isÿfjk ;ekla wOd¾ñlhs' ta wkqj
wmg hqoaOh;a .egqu;a wmrdohla isÿ fkdjk l%ufõo f.dvk.d .;
yelsh' wd.ul we;s jerÈ ksjrÈ lr .ekSu;a wd.ul ke;s fyd|la
we;slr .ekSu;a ukqIH ukig wh;ah' wd.ïj, Woõ we;sj fyda
ke;sj ñksia ukig W;a;Í;r njg .uka l, yelsh' wd.ula
wOHkh lrkjd yer wd.ulg .e;sùu yd weíneys ùu ÿ¾j, wd.ula
<Õ§ ;u wOHd;añl u. jerfokak fya;=fjkq we;' fuh fndfydu
ir, úÈhg f;areï .; yelsh' ñksidf.a O¾u;djh tllah' kuq;a
wd.ï f.dvla ìysù fjkia foaj,a foaYkd lrhs' tfyu kï ìysù we;s
wd.ï w;r jer§ foa ;sfnkq we;' fï nj ±k mqoa.,hl= ;u wd;au
úuqla;sh ;u mrmqfrka tk wd.fuka me;Su kï f,dfõ nyq;rhla
jrojd .ekSulah' ñksia ukiska úuidn,d .; hq;a; mrïmrd
Wreuhla f,i fkd.; hq;=h' bvula f.hla jdykhla mrïmrdfjka
Wreu fjkjdkï th ndr.ekSu iqÿiqh' kuq;a wd.ula iïnkaOj
i;Hu Wjukdh' ta fjkqfjka wOHkh lsÍu Wjukdh' Bg
mrïmrdfjka .eg fkd.eiS ys;kak ksoyi Wjukdh'
121 ly iq<Õ - II
mQcd N+ñ
ñksiqka tla/ia fjhs' Tjqkaf.a uqyqKq ±yeñ .=Kfhka t<sh
jeà we;' .uko ksùula we;' Wiia flkl=g Wiia fohlg
Nla;su;aj isák whqre Èiafjhs' Tjqka j£' hd{a{d lrhs' tu N+ñ" ñÿ,"
f.dv.ke.s,s" .ia" ms<su fjk;a ;eklg jvd fjkiah' f.!rjkSh
;;a;ajhla /£ we;' ne;su;=ka /£ bkakd úgo ljqre;a ke;s úgo
fjk;a ;eklg jvd fjkiah' rejkaje,siEh" Y%S rx.ï fldaú,"
u.af.dk lf;da,sl m,a,sh" hk tkska .uka olska t¿ú, uqia,sï
m,a,sh ug jákd is;sú,s my, lr.kak WoõjQ ;ekah' ñksiqkaf.a
mQckSh bÈlsÍïo ñksiqkaf.a mQckSh bßhõ yd mQckSh lghq;=o ;j;a
ñksfil=g Wiia is;sú,s ìyslr .kak Woõ ù kï Tyq;a tu wdldrhg
lghq;= lsÍfuka fiiq whg Wiia is;sú,s bmfokak Woõjlah'
ñksiqkaf.a iajNdjh" ñksiqka wOHd;añlj Wiia ùug we;s leue;a;"
f;areï .kak yels ñksiqkag fldhs wd.fï mQcd N+ñhla jqj;a Tyqg;a
th mQcd N+ñhlah' Wiia N+ñhlah' B.dj lreK fï mQcd N+ñ ^wd.ñl
ia:dk& j,ska mj;ajk O¾u foaYkdo ñksid Wiia lsÍug mshjfrka
mshjr by<g hEug Woõjla ùu wjYHhs' ñksid tl ;ek
keje;aùulg jd¾.sl ùug wfkla mQcdN+ñ je,laùug tu foaYkd
Woõ fkdúh hq;=h' ñksidf.a wOHd;añl Wiia ùug we;s leue;a;
ukqIH f¾Ldfõ bÈßhg hEug wd.ï Woõ fjkjd yer ;ukaf.a
1177
122 ly iq<Õ - II
ks¾ud;Dka ;ukaf.a foúhka jYfhka ñksia j¾.hd úúO ÈYdjkag
fhduq lrkjd kï th jrolah' th wOHd;añl jrola fkdlvjd
mj;ajd f.k hEulah' ukqIH j¾.hd wo isákafka fï jro u;h' fï
jro ksjrÈ úh hq;af;a j¾;udk ish¨ wd.ñl kdhl mQcljreka
w;skah' w;S;fha fkd;ld isáh;a ukqIH meje;afï wdrËdj
fjkqfjka j¾;udkfha ueÈy;a úh hq;= m%Yakhlah' my, wh wdhqo
j,ska úi|d .kak bÈßhg mksk m%Yakhla by, wh idlÉPdfjka
úi|d Èh hq;= m%Yakhlah'
123 ly iq<Õ - II
krlg bv yok .=ma; udOHh
Tn fld;kl fyda isg .=ma; foú flfkl=g j¢kjd we;s'
hd{a{d lrkjd we;s' lkak,õ lrkjd we;' mqo mQcd mj;ajkjd we;s'
ta Tfí leue;a;h' Tng jdishla ;sín;a wjdishla ;sín;a Tn th
ord.kakjd we;' thska ldgj;a lrorhla ke;' ta ksid Tn lrk foa
.ek fjk;a flfkl=g fydhd n,kak Wjukdjlao ke;' tfia Tn
woyk foúhkao ukqIH meje;aug ;¾ckhla ke;s wysxil foú
flfkl= jkq we;' ta ksid lsisfjl=g ta foúhka .ek fydhd n,kak
Wjukdjlao ke;' wysxil Tnhs Tn woyk wysxil foúfhdhs
ñksiqkag lror ke;s ukqIH meje;aug ;¾ckhla ke;s ksid Tng
´k fohla lr.;a;dg wfkla whg m%Yakhla ke;' kuq;a Tn foúhka
woyk udOH .=ma;h' Tn .=ma; udOHfhka wysxil foúfhl= woyk
úg ;j;a ;ekl .=ma; udOHfhka ìysù we;af;a f.da;%hka jHdma;
lr.kak Wjukd lrk m%pkav foúfhls' ta foúhka ;ukag hd{a{d
lrkakkaf.ka b,a,kfka ;ukag fiajh lrk f,ih' tfia l< hq;=
fiajhka jkafka hqoaO lsÍu" fjk;a rdcH w,a,d .ekSu" kQ.;alu /l
.ekSu" kqÈhqKq lu /l .ekSu" wUqjka jeäh .ekSu" orejka jeäh
ye§u" ta orejka hqoaOhg fhduqlr N+ñh úYd, lr .ekSu" f,dalhu
w,a,d .ekSu jeks f.da;%sl fufyhkah' Bg yßhk f,i lKavdhï
1188
124 ly iq<Õ - II
.; lsÍu" lKavdhï mkakrh ;eîu" hqoaO lsÍug ysñlu §u f,hg
f,h f,i m,s.ekSu uqjy;a lsÍu hk ld¾hhkao fm,.iajd we;' wo
tys m%;sM,h wdydr ysÕ wOHdmkh ke;s fkdorejka f;dÕ .Kkah'
fl<jrla ke;s hqo je§ïh' hqoaO j,ska ñfokak ±laula ke;slu"
wj;eka ck;dj wndê; ñksiqka" ffjrhka lelEfrk ksldhka"
fudavhka ùrhka jk mKaä;hka je<f,k iudc l%uh" fiiq
f,dalhg wúYajdi ck;djla ùu" ukqIH meje;aug ;¾ð; ck;djla
ùu" f,dalhu b,lal jqj;a iaj wd.ñl l=vd rdcHhlaj;a iduldój
mj;ajd .ekSug fkdyelsj we;' yeu wd.ulu ;reKhka hqo jÈkak
blauka kï yeu wd.ulu ±ßhkag wOHdmkh ;ykï kï wmg tl
wd.ula iqúfYaIS ke;' kuq;a tl wd.ul ú;rla fï foaj,a fjkjd
kï ta widOdrKh f;afrk ñksiqka f,i tu ;reKhka yd ±ßhkaf.a
hym; fjkqfjka l;d lrkak bÈßm;a ùu wjYHhs'
ñksfil= wd.ulg wd.ï ks¾ud;Dka flfkl=g" foúfhl=g ìh
úh hq;= ke;' fudlo ìhù lshk úÈyg ms<s.;af;d;a jerÈ foa j,skao
;ukaf.a T¨j msÍ hkq we;' hï wd.ï ks¾ud;Dka flfkl= wfkla
ks¾ud;Dka ms<s.kak tmd wfkla foújre woykak tmd wfkla wd.ï
j, O¾uh ms<s.kak tmd lshkjd kï tfia lshk ks¾ud;Dkaf.a wd.u
.ek .eUqßka ys;kak Wjukdh' fudlo ta wd.ï ks¾ud;Dkaf.a
b,lalh fjkfohla úh yelsh' ;uka i;H foaYkd l,dkï wd.ï
ks¾ud;Dka flfkl=kag tmuKla we;' ñksiqka nf,ka ;u wd.fï
kj;ajd .kak Wjukdjla we;s jkafka ke;' Y=oaO fkdjQfoa iuQyhla
tl wd.ulska flfrkjd kï ta foaj,ska ukqIH meje;afï lgql wjÈ
ìys lrkjd kï ,Ë .Kkska >d;kh fjk hqoaO fmda,Sula u;= ù
we;akï ta hqoaO j, fhfok wh .ek fkdfõ ta wh ìyslrk wh
fidhd hEu wjYHh' hula lula f;afrk mQcljreka yd nqoaêu;=ka
wd.ñl igka j, fhfok ;reKhka iuÕ .efgkak hkak tmd' ta
125 ly iq<Õ - II
;reKhka ìyslrk mQcljre" O¾uh" ks¾ud;Dka yd foúhka .ek
fidhd ne,Su fhda.Hh' ta wkqj tu mQcljreka iu. idlÉPd lsÍu
iqÿiqh' wjqreÿ ish.dkl isg mej; tk jerÈ ±ka jerÈ f,i olskak
iQodkï ukila ke;sj we;s' ta;a jerÈ iu. ;jÿrg;a wdrËs;
meje;aula ke;' ta jerÈ jvd;a lsÜgq ñksia j¾.hdf.a wjidkhgh' ta
ksid wd.ï j, we;s jerÈ blaukskau ksjrÈ ùu wjYHh' fï ukqIH
f,dalfha kdhl;ajh whs;s ñksia ukigh' .=ma; foúfhl=g fyda
fjk;a .=ma; fohlg ñksia uki ksjg f,i ìhlr ne,hl= f,ig
m;alf<d;a th ñksia uki md.d ±óulah' túg ñksidf.a ke.Sula
we;sjkafka ke;' lsisu .eg¨jlg id¾:l úi÷ula olskafkla
fjkafka;a ke;' we;s m%Yakj,g ;j;a m%Yak tl;=lr .kakd fudav
meje;aul ksr; fjkjd we;'
úlD;shla id¾:l fohla f,i ms<s.kS kï t;k isoaOù
we;af;a uki úlD;S ùulah' ukqIH meje;aug isoaOù we;af;a
tjekaklah' úlD;sh ksid ish,a, úlD;shg m;aùulah' fï ish,a, ±l
y÷kd.; hq;af;ao tajdg ksjerÈ W;a;r fidhd.; hq;af;ao ñksiduh'
ta wkqj wo ñksidf.a wd.ñl m%Yakj,g we;s W;a;rh tla tla wd.ug
fnÿkq ta ta wd.ug fldgqjQ meje;au fjkqjg lsisu wd.ulg fldgq
fkdjQ ish¨ wd.ï wOHkh lrk ish¨ wd.ïj, jerÈ bj;a lrkak
yels yßfoa tl;= lrf.k yßu. hk wd.ñl l%uhlah' ñksid ;u
bkaøshkag ±fkk wOHd;añl .ukl ksr;ùu fyd|gu m%udKj;ah'
Bg jvd úYd, n,hla ;sfhkjd lshd .=ma; foújre iu. .kqfokq
lrkak .sfhd;a ñksid yeuod jrojd .kakjd we;' ;u uki ksjg
lrf.k ÿ¾j,fhl= njg m;afjkjd we;' wd.ï ks¾ud;Dka,d
;ukaf.a wiïmQ¾K foaYkd foúhkaf.ka wdjrKh ,nd ñksiqka wyk
m%Yak j,ska .e,ù we;' wo ke;s foújre to;a b| ke;' kuq;a wo
foú flfkl=f.a tlu mKsúvlrejd f,i fmkSisg wd.ula
126 ly iq<Õ - II
ìyslrkak fkdyelsjQjdg wo ñksiqka ms<sfkd.;a;dg tod tf,i
l<yelsj ;sî we;' tod ñksiqka ms<sf.k we;' wo ñksiqka j¾;udk
foúhka lshd w¨;ska ìyslrk foújre m%;sfËam lrhs' kuq;a w;S;
foújre ms<s.kS' tu foúhka y÷kajdÿka wh;a f.!rjfhka ms<s.kS' rg
ldmq foaYmd,lhskaf.a ms<su rg mqrd we;' rgg fiajh lrmq ksy~
whf.a ms<su ke;' w;S;fha ukqIH meje;afï ÈhqKqjg oyila foa l,
,Ë ixLHd; nqoaêu;=ka .ek i|ykla ke;' kuq;a ukqIH meje;au
jerojQ" tlsfkld urd.kak fío we;s lrjQ" ñksia ukfi ÈhqKqùu
tf;lska keje;+ foúhkaf.a mKsúvlrejka f,i ñksia uki
md.df.k u;=jQ wh todo woo ms<sf.k we;' m%;sM,h iekiqula ke;s
f,djlah' yeuod hqoaOh' foúhka bkak yeu;eku nqoaêu;=ka yd
i;Hh je,f,kjd' nd,hka yd ÿ¾j,foa bÈßhg tkjd' ta úiska uq¿
ukqIH meje;auu wrdðl;ajhg m;alrhs'
ñksidg iduh iekiqu Wjukd ke;s kï wo ;sfnkjd jf.a
wd.ï" foúhka" fkdÈhqKqlu yeuod mej;Su iqÿiqh' ñksidg iduh"
iekiqu Wjukd kï foújre me;a;lska ;nd ñksia ukiska §¾>
l,amkdfõ fh§ iduh yd iekiqu we;slr.; yels is;sú,s Wmhdf.k
ta wkqj l%shdlsÍu wjYHh' foúflkl= hkq ;ks ñksfil= Wmhd.;a
±kquls' ta ñksid iduh .ek l,amkd l<dkï iduhg iqÿiq
foúflfkl= ìyslrhs' ;j;a ñksfil= f.da;%hg f,ka.;=j l,amkd
l<dkï Tyq ìyslrkafka f.da;%hg iqÿiq foú flfkls' tfia foú
flfkl= ìysl, ñksfil= ;uka foúhkaf.a tlu mKsúvlre nj lSu
jrola fkdfõ'
foúhkaf.ka ñksid meyeÈ,s id¾:l;ajhla <Õd lr fkdf.k
úYd, ld,hla foúhka fjkqfjka jeh lr we;' ta .ek §¾>j
l,amkd lrkúg ñksia meje;aug iydhla fkdfok ñksia meje;au
w¾nqohg ,la lrjk foújre meñfKkafka fld;kskao lshd
127 ly iq<Õ - II
meyeÈ,sj ±k.; yelsh' wd.ï ks¾ud;Dka,do ks¾ud;Dka y÷kajdfok
foújrekao we;s f,djl hqoaO we;sjkafka wehs@ ta hqoaO kj;ajd iduh
we;slr .kak idudkH ñksiqka fjfyish hq;=jkafka wehs@ Bg fya;=j
wd.ï ks¾ud;Dkao foúhkao idudkH ñksiqka blaujd f.dia ke;s
ksidh ud úiska f,dal iduh we;s lsÍu wjYHh' fldaá .dkl ñksiqka
>d;kh ùfuka wirK ùfuka uqojd .; hq;=h' ta fjkqfjka hqoaO
we;slrjk fya;= wd.ï j,ska ;=rka l< hq;=h' ñksiqkaf.a ±kqu
fmdaIKh j,lajk ±kqu mgq lrk wd.ï j,ska ñksiqka uqod.;
hq;=fjhs' ñksiqka fldgqlr.;a wd.ï j,ska ñksiqkag ksoyfia wfkla
wd.ïj, ±kqu ,nd.kakg woykakg bv wrka §u wjYHh' wd.ïj,
iqmqreÿ .,dhdfï§ hqoaO ke;sfjkafka ke;' hqoaO ke;sùug wd.ñl
fjkiaùï wjYHuh' ta fjkqfjka wd.ïj, u;=msg fkdfmfkk
we;a; .ek ,shkak wjYHh' ud ,shk foa fndre lshd hfula lshkjd
kï ud Tjqkag mjikafka foúhka hkq we;a;la nj ñksiqkag ±fkkak
bÈßm;a lrk f,ih'
j¾;udk ñksid ;ud úiska l,amkdlr fyda fjk;a wd.ï
ks¾ud;Dka,df.a yd od¾Ykslhkaf.a foaYkd wid lshjd hqoaOh m%sh
wd.ï j,g jvd Wiia ±kqula we;sj isà' Tjqka foúhka lSjd lsõj;a
ks¾ud;Dka lSjd lsõj;a ta;=, fudavlï we;akï tajd m%;sfËam lrodhs'
th ñksia ukfia f.!rjh /l .ekSulah'
wd.ï kej;=kq fohls' tys i;H we;' wi;H we;' jd¾.sl nj
we;' f.da;%sllï we;' ïf,aÉplïo we;' hqoaOho we;' fï jdf.a
krlu foa we;s wd.u wd.ñlhkag fjk;a wd.ï ;ykï lsÍu" foaj
úYajdih m%Yak lrkak bv fkd§u" wd.fï we;s jerÈ lshkak"
,shkak fkd§u" jerÈ ksjrÈ lr.kak" Wiiafoa tl;= lr.kak
fkd§u fya;=fjka ñksia meje;afï wrdðl;ajh miqlrhEug fkdyels
ù we;'
128 ly iq<Õ - II
wd.ï w;r wd.ula ùu yeu wd.ulau iqyoj lghq;= lsÍu yeu
wd.ulu b,lalh i;Hhg uq,a;ek§ lghq;= lsÍu kï f,dfõ ieug
i;H Wreu ù f,dfõ yeuf.ka wi;H bj;aù hkq we;' kuq;a wd.ï
w;r wd.u kñka f.da;%hla ù f.da;%sl n,h jeälr .ekSug N+ñ
;dIaKdfjka msßia ;DIaKdfjka lghq;= lf,d;a wd.ï w;r
iqyo;ajhla we;s jkafka ke;' i;Hla u;=jkafkao ke;' O¾uhla
u;=jkafkao ke;' fuf,i wd.ï kñka jHdc meje;aul f,dalh
keje;S wrdðl;ajfhka f.dv taula ke;sj wrdðl;ajfhau wähg
.uka lrk wjÈhla kej; hym;a ukqIH meje;aula olajd f.k hEu
i|yd wd.ul my,u bkakd ;=jlal= .;a igkalrejdf.a isg foúhka
olajdu we;s wkqjk jHdcfoa y÷kdf.k bj;al, hq;=h' wd.ñl
igkalrejd;a foúhkq;a hk fofokdu lrkafka tlu ld¾hhlah' ta
ñksia ukfia m%{a{djka; nj u;=ùug bv fkd§u yd
m%{a{djka;hkag Ôj;a fjkak bv fkd§uh' tu.ska wd.u kñka
f.da;%sl meje;aulg §¾> wdhqIhla ,eìh yelsh' ;=jlal=fjka
me;sfrk tjka wd.ulg bkak f,dl=u i;=rd tu wd.ï ;=,skau
u;=fjk m%{a{djka; ñksiqkah' f,dl=u ñ;=rd foúhkag ìhj
ks¾ud;Dkaf.a foaYkdjg hg;aj ;u ñksia uki md.df.k ish,a,
ordf.k Ôj;ajkakkah'
wd.u kej;=kq fohls' foúhka ieÕjqkq fohls' ñksia uki
fkdkej;=kq fohls' m%;sM, we;s fohls' ta ksid ñksia ukig
wd.ïj,g tyd .ukla we;' we;sfjk hqoaO j,g wd.ïj,g W;a;r
ke;sjqj;a ñksia ukig W;a;r fidhdf.k hd yelsh' wd.ï hqoaO we;s
lrjhs' iduh we;s lrk wd.ï ke;' h<s hqoaO we;s fkdfjkak
wd.ïj,g jev ms<sfj<lao ke;' i;H ke;sjqk;a yeuod Èkkak
jEhula we;' ta fjkqfjka jeämqr orejka yokak;a ;reKhka hqoaOhg
hjkak;a Èß.kajhs' ta wd.ïj, msg me;a; iqÿh' we;=, l¨h' ñksia
129 ly iq<Õ - II
meje;aug wk;=reodhlh' wd.ïj, ;;a;ajh tf,ig m;ajQ miq;a
ñksiqka wd.ï fyd|hs lshkjd kï wd.ïj, fyd| krl fjkalr
fkd.kakjd kï ñksia meje;aug ;¾ð; wd.ï wfkla wd.ïj,g
iudk ms<s.ekSula ,nd woykakdg;a jrojd Tjqka ,jd ukqIH
mej;=u;a wkdrËs; lrkjd kï t;kska tydg wd.ï flfrys
úYajdifhka isàu f;areula ke;' wd.ï miqlr ñksia uki bÈßhg
.ekSu wjYHh'
uE; ld,Skj tla wd.ul kï.;a ikakoaO lKavdhïj,ska wm
±lafla yd olsñka isákafka ksjqkq meje;aulg iqÿiq foa fkdfõ'
;kslru ïf,aÉp;ajh uqod yeÍulah' ;ukaf.au ks¾ud;Dka woyk
wh;a fjk;a wd.ïj, ñksiqkq;a Bg f.dÿre úh' Tjqkaf.a woyia wkqj
Tjqkag tfia lsÍug bv ,eî we;af;a Tjqkaf.a wd.fukah' th fjk;a
wd.ïj,§ olakg fkd,efnk fohlah' hqoaO lrkak fm<Uùu"
m,s.kak fm<Uùu" YdÍßl o~qjï meñKùug fhduq lsÍu fï foaj,a
wd.ulg wh;a fkdúh hq;= foaj,ah' wd.ul ld¾hh tjka ;;a;ajhlg
taug bvfkd;nd Bg fmr ñksia ukiskau jerÈ whska lsÍuh' wfkla
wd.ï iu. wfkla ck j¾. iu. .eàulao wd.ulg Wjukdjla
ke;' Bg fya;=j wd.u iuia; ukqIH j¾.hdgu fmdÿfjk ksidh'
wd.u ñksid yokakh' ck lKavdhula fjkqfjka bÈßm;aù lghq;=
lrkak wd.ulg whs;shla ke;' wd.ula ñksid i|yd Wiia ksjerÈ
w¾:hla bÈßm;a lrkjd yer j¾.hla ìys lsÍu jerÈh' ñksiqka l=uk
fyda ldrKd u; j¾. .;ù .egqï we;s lr.kakjd kï wd.ï Bg
ueÈy;aù O¾ufhka Wmfoia§ .egqu;a .egqu we;sùug fya;=jQ ck j¾.
.;ùu;a ÿrelr,Su wjYHh' wd.ula ck j¾.hla u; mokïù ìysù
ck j¾.hla ksfhdackh lrñka lghq;= lrhs kï wh wd.ula jkafka
ke;' wd.ulg wod, ñksidf.a wd;au úuqla;s ud¾.hhs' ck j¾.hl
ñksiqkaf.a úuqla;s ud¾.h lshd fohla ke;' ñksia j¾.hd fjkqfjka
130 ly iq<Õ - II
wd.ï tllg jeäfhka ìysjqfkd;a tu wd.ï tlg tl;=ù idlÉPd
lr jvd ksjerÈ foa ;Skaÿlr th ñksiqkag foaYkd l, hq;=h' tfia
fkdlg ìysfjk wd.ï .dkg ñksiqka fnod wd.ï j¾. f.dvla njg
m;aùu jrolah' B.djg hqo Yla;sfhka wfklajd kid ;uka n,j;a
fjkak l%shdlsÍu;a jrolah'
ñksfila wd.udkql+,j Ôj;aù ñh.shd lSu tl ;ekl§ ;u
Ôú;hg w¾:hla lrf.k ;ukaf.ka ndysr ieug;a wd¾:hla we;slr
ñh hEulah' ;j;a ;ekl§ ;ukag;a wk¾:hla lrf.k ndysr ieug;a
wk¾;hla lr ñhhEulah' wd.ñlhkag;a wd.ñl mQcljrekag;a wd.ï
ks¾ud;Dkag;a tu lshuk wod,h' wd.ula woykakd;a foaYkd
lrkakd;a ks¾udKh lrkakd;a Bg wod,fjk nqoaê uÜgug meñK
;sîu wjYHh' hqoaO nyq,jQ wrdðljQ wd.ñl f,dalfha wd.u woykakd
jerÈ lrefjls' wd.u foaYkd lrk mQcljre Bg jvd jerÈlrejkah'
wd.u ìysl, ks¾ud;Dka Bg;a jvd jerÈlrefjls' foúhka hkq ´kEu
fndrejla we;a;la lrkak ´kEu wid¾:l fohla id¾:l fohla njg
fmr,kak wysxil ñksiqka rjgkak fhdod.;a Wml%uhlah' foúhkag
nh mËj jev lrkak lshkafka wd.ïj, we;s wid¾:llï jHdc nj
jid.kakh' wd.ï id¾:l kï hqo .egqï nyq, f,dalhla ìysjkafka
ke;'
ñksid i;= f,dl=u Yla;sh ñksia ukihs' ta ksid ñksia ukig
f.!rjhla we;sj ìysjqKq wd.ïj,g ñksiqka f.!rj lsÍu wjYHh' fï
f,dalfha l=uk fyda wd.ulg ñksia bkaøshkag ±fkk f,i foúhka
we;snj Tmamq l, yelskï ñksiqka ta foúhka ms<s.kak leu;sùu
wjYHhs' wd.ï ìysù wjqreÿ ish oyia .dkla f.ú,d .shd ;j;a
ld,hla foúhka meñfKk f;la bjikak lshkak tmd' ñksid
fu;la wd .uk;a boßhg hd hq;= .uk;a ñksia ukfia kdhl;ajhgu
whs;sh' ta yer foúflfkl= fyda fjk;a .=ma; fohla úiska l,d lshd
131 ly iq<Õ - II
;yjqre l, yels fohla fuf;la ke;' u;=jg;a tf,i jkq we;'
kuq;a tjeks n,dfmdfrd;a;= fjkqfjka úkdY lr.;a ld,h úYd,h'
wjÈ lr fkd.;a ñksia ukij,a m%udKho úYd,h' ta ksid úúO
whqßka isoaO fjk jekiSï úYd,h' ñksid fudav lrk f,dl=u n,mEu
foúhka yd .=ma; foa weoySuh' foúhka .ek iel lrkak tmd lSu
iodld,sl fudavhka ùug ,efnk wKlah' ñksia ukfia ld¾hh
woyk f,djla fkdfõ' m%dfhda.sl f,djlah' ñksid m%dfhda.sl f,dalh
ch .;af;a ñksia ukiska l,amkdlr lrk fohskah' jerÿkq ;eka ;j
ÿrg;a l,amkd lr ksjrÈ lr .ekSfukah' Bfha fkd;snQ fohla wo ìys
lrkafka" Bfha fkdÈhqKq fohla wo ÈhqKq lrkafka ñksia ukiska
l,amkd lsÍfukah' tf,i m%fhda.sl .uklg ksis kdhl;ajh Èh
yels ñksia uki yeuodu tlu úÈhg j¢kak hd{a{d lrkak Ndú;d
lf,d;a Bfha hqoaO wo;a fyg;a jYfhka fkdfjkiaj bÈßhg hkq
we;' f.!rjkSh lr.;a fudavlï ñksid fío lrjhs' hqoaO we;s
lrjhs' tajdg W;a;r fydhd .kak yels nqoaêh ke;s lrhs' wyi foi
n,df.k foúhkaf.a msysg b,a,k úg my,g jefgkafka fndaïnh'
Bg fya;=j ukiska l,amkd lr hqoaO we;sfjkafka ke;s f,dalhla
ìyslr fkd.ekSuh' ienE foúfhla ke;' ñksia j¾.hd fío l, yd
fudavl, foújre we;' ta w;S;fha fiiq nqoaêu;=kag jvd nqoaêu;l=
yd wd.ï ks¾ud;Dka flfkl= ùu i|yd ujd.;a foújrekah' foúhka
ms<s.kakd úg tu iudcfha nqoaêu;=kag iudcfha we;s jerÈ ksjerÈ
lrkak bv ,efnkafka ke;' foúhka ìyslr ñksia j¾.hd fnokak"
.efgkak fya;=fjk jerÈ we;sj wd.ï ìysjqkdu tu iudch nqoaêu;a
jkafka ke;' yeuodu tlu fkdÈhqKqlul mj;skjd' fudavlï bj;a
l,yels Èkla t<fUkafkau ke;' foúhka fY%aIaGhs lSu fudavlï
kshuhs lSulah' foúhkag jeäh hd{a{d lrk wh jeäh urd .kS' Bg
fya;=j .egqï ;=rka lr .ekSfï udkisl uÜgug fkdmeñKSu yd
132 ly iq<Õ - II
wd.u ;=,skau m%pKav;ajhg bv ilid ;sîuh' wo f,dal ;;a;ajh
wkqj j¾;udkhg jvd kqÿre wkd.;fha§ hqoaO we;sùu by, hkq we;'
fujka wjÈhl wd.ï l, hq;af;a ;reKhka ì,a,g §u fkdfõ'
foúhka we;a;la nj ;yjqre lr foaj msysfgka hqoaO j,ld .ekSuh'
ke;skï foaj úYajdih me;a;lska ;nd wd.ñlhkag bkakjdg jvd
nqoaêu;a ùug bv i,id §uh' wd.u kñka f.da;%sl wdl%uKsllï ta
fjkqfjka l=yllï ïf,aÉplï wd.ñlhkaf.a ys;aj, r|jmqjdu ta
is;aj, hym;a ukqIH meje;aulg iqÿiq .=Kj;a is;sú,a ìysjkafka
ke;' wd.fuka hqoaO lrkak yd m,s.kak whs;shla § we;s ksid ta is;a
;j;a oreKq fjkjd' foaj úYajdih ±ä lsÍu ksid ta ;;a;ajhka
fkdfjkiaj tf,iu mj;skjd' fuh ñksid nrm;, f,i wirK
lsÍulah' ñksidf.a iajdëk;ajh wdl%uKh lr f.da;%sl jHdmD;shlg
fhdod .ekSulah'
f,dal iduh wruqKq lrf.k l,amkd lrk ug ±fkkafka
wd.ñl hqoaO uq,skau kj;d.kak yelsjqjfyd;a wfkla hqoaO we;sùu
fndfydu myiqfjka kj;d ±ñh yels njh' Bg fya;=j wd.ñl hqoaO
kj;d .; yelafla wd.ñl fudavlï bj;alr .ekSfukah' wd.ñl
fudavlï bj;a lsÍfuka ñksidf.a ienE nqoaêh u;=lr .; yelsh' th
lsisjlg .e;s ke;s ksid hï ldrKhla iïnkaOj yß jerÈ fyd|
krl ÈhqKq fkdÈhqKq lï .ek iqugj l;dlr jvd fyd| jvd ksjrÈ
jvd ÈhKq foag tlÕj lghq;= l,yels ksidh'
ñksia ukiska l,amkdlr oË fohla ìyslr .;af;d;a ñksidg
iekiqula we;s meje;aula we;' tfia fkdjqkfyd;a jHdc foújre
ÿ¾j, wd.ï iu. ñksia meje;au ;j ;j;a oreKq ùu iaÒrh'
A lshk wd.u ;u wd.ñlhkag A1 lshk foúhka flfrys
úYajdifhka isákak lshhs' B lshk wd.u ;u wd.ñlhkag B1 lshk
foúhka flfrys úYajdifhka isákak lshhs' kuq;a A lshk wd.fuka
133 ly iq<Õ - II
iaj wd.ñlhkag B1 lshk foúhka flfrys fyda B lshk wd.u A1
lshk foúhka flfrys úYajdifhka bkak fkdlshhs' kuq;a fï yeu
wd.ulau woykafka ñksiqkah' wd.ï úiska lrkd fï fnÈ,a,
idOdrKo@ fï ;=, i;H .eíjkafka flf,io@ fï ;=,ska fjk
hym; whym; flf,io@ m%Yak m%Yak f,ig ;nd .ekSu ñksiqka jk
wmf.a ÿ¾j,lula fkdfõo@ fï m%Yak fkdúi£ ;sîu ksid isf;a
iekiSula ke;' wfkl=ka iu. iqyolula ke;' wm mSvkhg m;a
lrkafka wfmau wd.ï fkdfõo@ ñksid fujeks ;;a;ajhla úi|d
.kak W;aidy fkd.kafka wehs@ f,dalfha j¾;udk wd.ñl kdhl
mQcljreka fï i|yd ÈhqKq W;a;rhla §ug l%shd fkdlrkafka wehs@
fï ldgj;a wjxlj úuqla;sh ,nkak Wjukdjla keoao@ wd.ï kñka
ñksiqka tlsfkld urd.kakd f,djl wd.ñl kdhljrekaf.a yd
mQcljrekaf.a f,dal ld¾hh ke;skï ukqIH meje;au fjkqfjka
úhhq;= ld¾hh uqksj; /lSuo@ ñksiqkaf.a úYajdih wd.ïh' ta ksid
wd.ï j,ska ñksidg nqoaêu;a u. fmkaùï wjYHhs' ñksiqka wd.ï
úYajdi fkdl,d kï ñksiqka tla j¾.hls' Tjqkaf.a iu.shg" Tjqkaf.a
iekiqug u.la fidhd .kakjd we;' w;S;h mqrd ukqIH j¾.hdg
t,fUk m%Yakj,g ñksid id¾:l W;a;r y÷kdf.k fyñka fyñka
fyda hq.fhka hq.h ÈhqKqjla ,nd we;' wo Bg bv je,lS we;af;a
wd.ï ksidh' ukqIH j¾.hd wd.ï ksid fn§ hqoaO lrf.k
úkdYfjkjd lshk m%Yakhg W;a;r Èh hq;af;a ljqo@ wd.ïj,
j¾;udk kdhlhka fkdfõo@ wd.ï j¾. wkqj fn§ hqoaO
we;slrf.k tfll= b;sß fjkaf;la ish,a, ueÍ .shdg miq b;sßjqk
tld;a wd.ï .dkg fldgialr fnod .ekSu yer óg úi÷ula keoao@
wd.ï lshkafka f,dalfha ñksia meje;au wjika lsÍug ìysjqk
fohlao@
134 ly iq<Õ - II
wd.ï ñksidg lsj hq;af;a kqjKska úuidn,d ksjrÈ lshd
yef.akï yd Bg leu;s kï O¾uh bf.k .kak O¾ufha u. hkak
w;r u. ´kEu wjia:djl ;ukag leu;s ;Skaÿjla .ekSugo ksoyila
we; f,ih' kuq;a tfia fkdfldg foúhka úYajdi lrkak lSu ;=,
uq,skau foúhkaf.ka hula ,efnhs Ôú;h myiq fjhs lshd foúhka
flfrys ±ä Nla;shla ne£ula we;s lr .kS' ál l,lska fufyu yß
Ôj;a jkafka foúhka ksid lshd ys;kak .kS' ta ksid foúhka fY%aIaGhs
lshd ms<s.kS' ta wkqj foúhka iïnkaO wd.fï we;s foa yd wd.fï
we;s ish,a,;a ksjr§ lshd ne£ula we;s lr .kS' wfkla wd.ï" wfkla
foúhka ñ;Hdjla f,i m%;sfËam lrhs' ta ;rugu ;ukaf.a wd.u
flfrys ±äfjhs' Bg fiajh lrkak;a ys;hs' m%foaY w,a,d .ekSu" msßia
jeä lr .ekSu wd.ug lrk fiajhla f,i ys;hs' fï wjÈfha§
wfkla wh iu. m%Yak u;=fjhs' t;k§ wd.u fjkqfjka uefrkak
mjd bÈßm;a fjhs' th Y=oaO ùr;ajhla f,i ms<sf.k Èßu;a fjhs' ±ka
Ôú;ho urKho@ foúhka flfrys úYajdih ;nkak lSfuys fl,jr
hqoaOh we;'
Bg fya;=j ta úYajdih f.dv kef.kafka ukqIH j¾.hdg
fmdÿ foúflfkl= f,i fkdfõ ;u wd.ï jd¾.sl foú flfkl=
jYfhka ksihs' foúhka flfrys úYajdih ±äj we;akï hqoaOh
blaukah' ukao jd¾.sl njo ±äùu ksidh' foúhka ksid ñksid
blaukska wkqjKfhla fjhs' foúhka ksid ñksid blaukska jd¾.sl
.;s j, ±äfjhs' foúhka ksid ñksidf.a wjidkh blauka lr.kS' fï
lsis ;ekl ienE foú flfkl= ke;' ñksid úiska ueõj foúhka
ñksid yeÿj oyu yd ta jdf.a we;s ÿ¾j,lï ñksidgu ndrh' ñksid
ys;k ;rï <Õ foúflfkl= ke;' ienE foúhka ñksidg wdikak ù
kï hqoaOh ñksid wi,g meñfKkafka ke;' ukao ienE foúhka
ukqIH j¾.hd olskjd yer wd.ï ks¾ud;Dka .dkg ukqIH j¾.hd
135 ly iq<Õ - II
olskafka ke;' ñksid fjkqfjka álla l,mkd lf,d;a ,efnk
hym; álls' ,nkak fjk whym; f.dvls' ñksid ixlS¾K lhls'
ixlS¾K ukils' tys úuqla;sh ixlS¾K oyuls' mgq oyu úkdYhg
u.ls' wvqfjka l,amkdlr jeäfhka jekafod;a fyda hd{a{d lf,d;a
wd.u we;s fyd| krl folu N=la;s ú¢kak fjhs' wvqfjka je|
jeäfhka l,amkd lf,d;a krl bj;a lr fyd| ÈhqKq lr.; yelsh'
ñksid hd{a{d lr ñfhkjdg jvd l,amkd lr ñh hEu ñksia ukig
lrk f.!rjhls' uki úYajhg ìysjqfka hï ojila fõo t;eka isg
mj;sk;dla l,amkd lsÍu wjYHhs' ukqIHfhlao fjk;a if;lao
foúfhlao hlaIfhlao fmf¾;fhlao ;j;a wh isào ta yeu ;eku
uki we;' uki ;ukag ,enqk lhska lrk fyd| krl wkqj we;s
lh úkdYù .shdg miq B.dj lh ,efí' th fmrlS ñksfil= if;l=
wdÈ flfkl=f.a kï ta lhg wkqj ukfia l%shdj iSud fjhs' l=l=f,la
jqfkd;a l=l=f,l=f.a fldgi lrf.k bkak fjhs' Èkl ñksil=
weú;a ;uka urdf.k lkq we;' ta ñksid wfkla YÍrhl uia lEu
ksid ;j;a Wm;l§ ldg yß lkak uiafjkq we;' uia lk úg myiqh'
;uka uia fjk úg wudrehs' fï ldrKd ksid ukqIH wd;auhla ,enqKq
úg th ld,lKaks lr.kak tmd' yels by,u udkisl w.hg
m;afjkak Wkkaÿ fjkak' Ôj;afjk wjqreÿ 70" 80 wmf;a wßkak
tmd' krfla fhdojkak tmd' ;ukag úúOdldr ñksiqka weiqre lrkak
,enqK;a ;uka my;g fkdjefgk is;ska lghq;= lrkak'
fï wd;au .uk flálr .ekSu Èlalr .ekSu Tn lrkd foa
wkqj isoaO fjhs' Tn if;la urd uia ld ;j;a wd;auhl§ if;l=g
lkak Tn uiaùu f;lao Tn ì,sfok i;d f,i lsisfjl= Tn ì,s§u
f;lao wdÈ f,i m%udo .uk f;dard.kak tmd' m%udo jk úg ukfia
w.h wvqh' ta ksid krlg f.dÿre ùu by,h' ta u.ska mdmhu by,
.sfhd;a ÿla ú¢kak fjk ld,h ueksh fkdyels ;rïh' w÷f¾ we;=,g
136 ly iq<Õ - II
.shdu wdf,dalh ÿrh' w÷f¾ we;=f,ka we;=,gu .shdu wdf,dalfha
Èidjo ÿro fkdokS' Tn wd.u fjkqfjka ñksiqka >d;kh l,dg
wd.u i;Hho ks¾ud;Dkaf.a lSmhla i;H jqj;a .=K jqj;a ish,a,
i;Ho ish,a, .=Kj;ao lshd wjidk ;SrKhla .kafka flfiao' rgl
foaYmd,lhka ish,a, ;uka wjxlhs oËhs lshhs' k.rhl fjf<kafoda
ish,a, ;uka wjxlhs idOdrKhs lshhs' ta ;ekaj, we;a; ke;a;d fia
wd.ï ks¾ud;Dkao tfia úh yelsh' foúfhdao tfia úh yelsh' wd.ï
ks¾ud;Dkao foúhkao ìysjqkq f,djl wd.u fjkqfjka fmdä
fld,af,da ñkS urkak ´ko@ wd.ï ks¾ud;Dka yd foúhka tlaù
foaYkd l, uyd we;a; ñksiqkag nf,ka fokak ´ko@ uyd we;a;la
m%{a{d nf,ka wdrËd fjkjd yd jHdma; fjkjd yer
;=jlal=ldrhkaf.ka wdrËdj yd jHdma;sh wjYHo@ rdcH md,kh"
kS;sh" o~qju" hqoaOh" wd;au úuqla;sh f.da;%h ^ÈhqKq lr fkd.;a isß;a&
fï ish,a, wd.ï ks¾ud;Dkaf.kah' ks¾ud;Dkaf.a ysia;eka i|yd .=ma;
foúhkah' Bg;a miq foúhka .ek iel fkdlrkak úreoaO fkdjkak'
nh mËj lghq;= lrkak' fuh widOdrK m%ldYhlah' frÈ
lene,a,la ;nd l,hg j;=r mqrjhs' fuh m%d:ñl c, fmrkhlah' Bg
miq ld,fha§ ÈhqKq c, fmrK u.ska c,fha msßisÿlu by, oudf.k
we;' ùIîc j,ska l,skag jvd wdrËdù we;' yeu mqoa.,hdgu ñksia
ukila we;' th mqoa.,hdf.a id¾:l;ajh i|yd hfula foaYkd
lrkfoa fmrd .ekSu i|ydh' ta ksid foúhka fyda wd.ï ks¾ud;Dka
iel lrkak tmd" nh mËj bkak lshkak lsisfjl=g whs;shla ke;'
kuq;a ñksiqkaf.a fkdÈhqKq uki whq;= f,i m%fhdackhg f.k úuid
n,kak fkdlshd i;Hfhka f;dr foa i;H f,i ms<s.kakjd we;'
ld,h;a iu. Bg Tjqka weíneys ù we;' mrïmrd.; ù we;' w¨;a
mrmqr WKqiqï lr we;' m%;sM,h fl<jrla ke;s ukqIH >d;khkah'
foudmshka orejkag wdof¾h' wd.ï yd wd.fï ksldh w¨;a rglg
137 ly iq<Õ - II
wdof¾h' wd.u wÔù fohls' wd.u fmf¾; jQ f,dalho wðù fohlah'
ñksid ;ksj Wmka ;ksj ñh hk Ôjhlah' Tyqg wd.ula cd;shla rgla
fjkqfjka hqoaO l, yelsh' kuq;a Tyqg ta lsisjla /f.k hd
fkdyelsh' Tyq hqoaO lrkafka Tyqf.a mrmqr fjkqfjkah' kuq;a ta
mrmqro ta foaj,a /f.k ñh fkdhhs' f.da;%sl mdigyka ysñ wd.ï
yeuodu wd;aud¾;ldó lsisod ukqIH meje;aug wdorh lr ke;' woo
tf,ih' ñksia uki m%fhdackhg wrf.ku ke;' wd.u w;S; lgql
nj iu.h' Tjqkaf.a ñksia uki;a t;ku kj;df.k we;' fiiq
f,dalhd iekiqula we;s meje;aula we;slr .kak Wkkaÿ fjkjd' fï
wh Bg Woõ fjkjd fkdfõ' ndOd fjñka lvd lmam,a lrñka
f,dalh lgql ïf,aÉp w;S;hg /f.k hkak jEhulah' ÈhqKqfjk
uki kej;=kq foúflfkl=g hg;a lrkak tmd' ÈhqKqfjk uki
ks¾ud;Dka,df.a jerÈ <Õ yl=,d ;nkak tmd' ñksid ;u ÈhqKq uki
m%fhdackhg f.k iekiqula we;s meje;aula we;slr fkdf.k oji
mqrd j¢ñka hd{a{d lrñka lgql meje;aul fudavhka fia Ôj;a
fjkjd kï foúhka muKla fkdfõ' n,a,d" mQid" yrld" .erçhd"
l+ôhdo fY%AIaGh' fudlo ñksid ;u ÈhqKq ukiska m%fhdack
fkd.;a;dg wfkla i;=ka ;ukag we;s ukiska ;ukaf.a fldgi
uekúka lrf.k Ôj;afjk ksidh' wd.ï fyd|hs lshd ndr.kakd úg
ta;a iu. f,dalh úkdYfjk ;rï krll=;a úYd, fjñka
meñfKkjd kï fydr y;=rkag jvd wd.ï .ek úuis,af,ka lghq;=
lrkak isoaO fjkjdh'
ñksid tla wd.ulska tydg O¾uh fidhd fkd.sfhd;a bkak
wd.u;a ksjrÈ ;ekl ke;skï Ôú; ld,hu /jàulg ,laù
ñ;Hdfjka f.jd oukak isoaO fjkq we;' jerÈ f;d.hla ;sfhk
wd.ïo wfkla wd.ï ñ;Hdj lshd y÷kajhs' fï yeu ;ekskau .e,ù
ksjrÈ O¾uh y÷kd.kakd mqoa.,hdg wNsfhda.hla we;' ñksid wd.ï
138 ly iq<Õ - II
ndrf.k we;s wdldrh yd iuyr wd.ï ks¾ud;Dka ñksidg wd.ï
ndr§fï jerÈ we;' mqf;la ;d;a;dg f.!rj lrhs' kuq;a ;d;a;d lshk
lrk yeufoau ksjrÈ lshd mq;d ndr.; hq;= fkdfõ' ;u kqjKska
úuid jer§ yd ksire foa w;ayer yßfoa muKla .ekSu iqÿiqh' ;d;a;d
mq;dg tf,i lsÍug ±kqj;a lsÍu;a ;ukag jvd ksjrÈ foa y÷kd.kak
ksoyi §u;a ksjrÈ foa y÷kd.kak Èßu;a lsÍu;a wjYHh' wd.ï
ks¾ud;Dka yd fmdÿ ck;dj w;r iïnkaOho tf,i úh hq;=h' kuq;a
;d;a;df.a u;fha ±äj isák f,i mq;dg n,l,fyd;a th jer§h'
tf,i wd.ï ks¾ud;Dkao uyck;djg ;ukaf.a u;fha isákak lshd
n, lf,d;a th;a jer§h'
úIajfha uki hkq úIajfha iEu Ôúhl=gu we;s fohla yd
Ôjhla ùug yelshdj we;s fohlah' mD;=úfha Ôùka hkq tla ukij,a
ldKavhlah' ñksia uki hkq tu ldKavfha by,u w.h ,enQ by,
ldKavhhs' ta fya;=fjka ñksidg ;u ;ukaf.a W;aidyh u; úIajh
iïnkaOj hï f;areï .ekSula ,eìh yelsh' tfia yelshdjla
,efnkafka jeäysá ñksia uki ;u ;reK wjÈh ,ud wjÈh jeks <Õ
w;S;hla isyslrkakdfia Ôjh ìysùug fmr uki olajdu lskï fyda
l%uhlg u;lh .uka lrk ksid úh yelsh' ud ;=,ska fujeks is;sú,s
uefjkafka ud nqoaO O¾uh ;ekska ;ek wid lshjd we;s ksid tajd
is;ska ;ekam;a ù úúO yevhkaf.ka u;=fjkjdo úh yelsh' ug
lshkak Wjukd ñksfil=g wd.ula ìyslrkak yelshdj we;' ta wd.u
ms<s.;a ñksiaiq wd.fï we;s fodai ksid wfkla wd.ï j, ñksiaiq iu.
ks;r .egqï hqoaO we;slr .kakjdo we;' ta hqoaO ukqIH meje;afï
wjidkh fmak ÿr olajdu j¾Okh fjkjdo we;' m%Yakh ;sfhkafka
tfyu .ukla tkak wd.ula yeÿfõ fudlgo@ hkakhs' f,dalfha
W;=ïu odkh O¾u odkh nj nqoaO O¾ufha§ wykak ,efí' hï wd.ï
ks¾ud;Dka hqoaO j¾Okh lrkak fya;= we;sj foid we;s O¾uh ksid
139 ly iq<Õ - II
hqoaOh j¾Okh ù we;' b;sx fï O¾uh y÷kajkafka flf,io@ fuh
O¾u odkhla f,i ye¢kaúh yelso@ fu;k§ jrola ù we;' th
foaYkdfõ úYd, m%udKhla fyda jdlH lsysmhlao úh yelsh' kuq;a
úkdYh w;s úYd,h' Ôú; úkdYh tu wd.u ìysjQod isgh' m%udKh
Ôú; ñ,shk oyia .Kkskah' wof;la fukau u;=jg;a Ôú; úkdY
we;sfjkq we;' fï ldrKd .e,mQ úg lsj yelafla O¾u odkhlg jvd
wO¾uhla foaYkdù odkhla f,i fkdj mejeÍula lr we;s njhs'
tfyu lrkak fya;=j fidhd n,k úg lsj yelafla ;ud Wmka
f.da;%hg f,ka.;=j m%fhda.fhka hqla;j wd.ula f,i ñksiqka
rjgñka f.da;%sl È.=jla we;s lsÍuhs' jro tu wd.u ms<s.;a whg wo
fjkf;lau f.da;% .;s isß;a j,ska ñfokak fkdyels luh' ta ñksiqka
,enQ udkisl ÈhqKqj iudc ÈhqKqjla njg mßj¾;kh lrk.kak
fkdyelsj wmf;a hEu nqoaêu;=kag hym;a w¨;a fohla lrkak bv
fkd,eîu" wd.u Tjqkag ;¾ckh lsÍu wd.fuka bvla ,efnk ksid
mqxÑ m%Yakhlg mjd blaukska ikakoaO igka lKavdhï ìysùu" Tjqka
mdi,a ore ±ßhkag ysxid lrk meyerf.k hk >d;kh lr ouk
;;a;ajh olajd ïf,aÉp;ajhg m;aù we;' Tjqka m%ldY lrkafka Tjqka
wd.ñl rdcHhla ìyslrk njh' kuq;a rg md,kh lrkafka;a tu
wd.ñlhkauh' ndysr iudchg ;sfhk m%Yakh ienE wd.u ;sfhkafka
rdcH md,lhka <Õo ke;skï igka lKavdhï <Õo lshdh' wd.u
ìysù fndfyda ld,hlah' woykakkaf.a ÿla lror by, hkafka tf;la
isgh' fmdfydi;a msßñkag we;s iem yeug úys§ hkafka ke;' .y
fld< l÷ jk ,eyen ñáhdj;a Èh we,s we, fod, .x.d we;s ,iaik
mßirh ueõfõ foúhka ' ;j;a wd.ï lshkafka ta f.d,a,kaf.a
foúhka uejQ njhs' f,dalh wrdðl ;;a;ajhg m;a lf,a ;ukaf.a
foúfhda lshd lsisfjl= ndr .kafka ke;' .ia j, u,a msfmkafka
fmd<fjka hg fkdfõ Wvh' tajd ±l,d lúfhda lú ,shhs' .dhlfhda
140 ly iq<Õ - II
.S .hhs' kgk wh u,a .idf.k kghs' b;sx ñksiqka weia j,ska u,aj,
,iaik olS' kdifhka iqj| ú§' tmuKla fkdj lkaj,skao ukiskao
.;skao wdYajdohla ,nhs' ñksid oreKq fkdù iqugù u,la jf.a
msú;=re fjkak' ta u,a tf,i n,mdhs' ukqIH .eyeksh WmÈkafk;a
ñksiqka oreKq fkdù iqug ùugh' kuq;a .eyeksh lshd weúÈk
l¨mdg f,da.=jla ±laldg ñksiqka iqug jkafka ke;' f,dalh ,iaik
jkafka;a ke;' fufyu mßirhl urdf.k uefrk ;reKhka
ìyslsÍu wmyiq fohla fkdfõ' f,dafla ;sfhk ,iaiku we÷u
ysñjkak ´j ldka;djkagh' iajNdj O¾uh úiska .eyeksh ,iaik
lf,a iqug lf,a ñhqre lf,a .iaj, u,a ,iaik l,d jf.a
wjYH;djhla we;s ksidh' tfykï ,iaik we÷ï fjk ljqre;a we|
m,la keye .eyekshgu ysñ jkak Wjukdh' tfia fkdlr l¨
lndhla weka|ùu wehg lrk fødaysluls' Bg;a jvd msßñkag lrk
nrm;, fødaysluls' iEu ukqIHhl=gu iEu i;ajhl=gu lrk
fødaysluls' ta yeug iqug nj ke;slsÍuls' f.dfrdaiqnj ìhlrenj
we;s lsÍuls' iajNdj O¾ufha we;a;g bv fkd§uls' tkï iajNdj
O¾uh hula ìyslrkafka Bg iqÿiq wdldrhgh' th ;j;a fohlg yd
úIajhgu iqÿiq wldrhgh' ñksid tajd fjkia lrkjdkï th l,hq;=
jkafka ke;s m%Yak we;sfjk wdldrhg fkdúh hq;=h' iqug nj ke;s
lsÍug jd¾.sl nj u;= lsÍugo fkdúh hq;=h' ukqIH j¾.hd fn§ug
fya;=jk f,i lrk ´kEu fohla ukqIH meje;aug fødaySh' ñksid
wd.ug f.!rj lsÍu hkq iuyr ;ekaj,§ fudavlug f.!rj lsÍula
ù we;' wd.fuka hym; áll=hs whym; f.dvl=hs Wjukd ke;'
ish,a,u hym;u úh hq;=h' ñksiqka bmÿfka wd.u ksidj;a wd.u
fjkqfjkaj;a fkdfõ' ta ksid wd.ula wdrËd lr.kak ñksiqka
fjfyish hq;= fkdfõ' Bg fya;=j tfyu lf,d;a ñksiqka jeä
m%udKhlg isoaO jkafka ;ukag;a ukqIH meje;aug;a ydkslr wd.ï
141 ly iq<Õ - II
f.dvla /l.kakh' /l f.k ta w;r .egqï we;slr .ksñka my,
udkisl uÜgfï kj;skakh' wd.ï f.dvla we;s f,dalfha wo
isoaOjkafka ta wdldr meje;aulah' foúhka we;a;la lshd m<s.;a;du ta
wkqj je|,d mqo,d hd{a{d lrkúg tys m%;sM, mqoa., Ôú;fha"
iudcfha" f,dalfha ±fkkak olskak ;sfhkak ´k' ñksiqkaf.a
Ôj;aùu myiq fjkak ´k' tfyu fohla ke;sj ñksiqka ÿla ú|,d"
hqoaO lr,d foúhka yd wd.ï /l.ekSfï M,h l=ulao@ kej; kej;
hqoaO lr.kak fya;=jla muKs' ta ksid ñksiqka l<hq;= jkafka wd.ï
w;ßka ldg;a fmdÿjQ O¾uh .ekSu muKs' .=ma; foa ;=,ska fyd| krl
folu u;=ùug yelshdj we;' ta ksid .=ma; foa bj;a lsÍu iqÿiqh'
.=ma; foúhka we; lshd ndr.;a úg fudf,a ;sfhk tld;a fudf,a
ke;s tflla njg m;afjkjd' foúhka ke;skï fudf,a ;sfhk
tldf.ka fudf,a ke;s tld yod.kak mq¿jka' t,fUk m%Yakj,g
m%dfhda.sl W;a;r fydhd.kak Wkkaÿ fjkjd' ld,h;a iu. kshu
W;a;r y÷kd.kak oËhka fjkjd' B<Õg Tjqka m%Yak we;s
fkdfjkak jevlrkak mqreÿ fjkjd' th ukqIH meje;afï
id¾:l;ajhhs' wo fjkafka foúfhda bkakjd lshd ms<s.kakjd' ñksiqka
j¢kjd" hd{a{d lrkjd" whÈkjd" lkak,õ lrkjd" fudf,a wmf;a
hkjd' foújre .dkg wd.ï .dkg ñksiqka fnÈ,d rKavqlr .kakjd'
yefudau ÿla ú¢kjd'
wd.ï oyhla ìysù oy wdldrhlg je£u fyda hd{a{d lsÍu
ukqIH meje;au iqrlSug fkdfõ' úkdY ùug fya;=jlah' ñksid
lrkak Wjukd tf,i je£u hd{a{d lsÍu fkdfõ' ljqre;a ;u uki
ÈhqK lr.ekSuh' tlu je¢,a, tlu hd{a{d lsß,a, yeuodu lrkak
ñksia ukila Wjukd ke;' Bg my, ukila iEfya' wo ñksiqka
je£fuka hd{a{d lsÍfuka lrkafka ñksia uki ;ukag Wjukd ke;
lSulah' Bg my, w.hl ;nd .ekSulah' ´kEu fudav wd.ulg ta
142 ly iq<Õ - II
wdldrhg fkdkeiS ñksiqkag joȧ mej;sh yelsh' hq.fha nqoaêu;=ka
fï wkqjKlï miq lrkak iu;aúh hq;=h' wo ñksia meje;aug kqiqÿiq
wkqjKlï jeäfhkau ;sfhkafka wd.ñl mQcljreka <Õh' ta
mqoa.,hdf.a fodaIhla fkdfõ' wd.ï j, fodaIhlah' mQcljreka ùu
ksid w;a fkdyer ±äj w,a,df.k we;' ta ta wd.ï j,g wkqj wd.ñl
mQcljreka ;u wd.ñlhkag wd.fï wkkH;djh f,i ojig
fumuk jdr .Kkla fuf,i hd{a{d lsÍu wjYHhs' fï we÷ï
w¢kak ´k' fï lEu lkak ´k' fufyu Ôj;a fjkak ´k lshd
W.kajhs' fï wdldrhg wd.ï foll mQcljreka ;u ;ukaf.a wd.fï
wkkH;d b.ekajQúg ukqIH j¾.hd folg fnfohs' tf,i wd.ï
.dkg ukqIH j¾.hd fn§ B.djg .egqï we;slr .kS' wd.ñl
mQcljreka ;u wd.ñl wkkH;d wkqj ye¥ wd.ñlhka ukqIH
meje;aug úI fohls' wd.ï l,hq;= jkafka ish¨ wd.ï tl;=ù ukqIH
wkkH;d we;s ukqIH .=K O¾u we;s ñksiqka ìys lsÍuls'
iuyr wd.ï ks¾ud;Dka ish,a, nodf.k ish,a, wid¾:l lr
we;' ñksiqkaf.a wysxilluo úkdY lr Tjqka oreKq >d;lhka ùug
bv ilid we;'
wd.ï ks¾ud;Dkaf.ka .kakd we;s jákdlï f.k ks¾ud;Dkag
f.!rj olajkak' ;ukaf.a yd ukqIH meje;afï wdrËdj yd w¾:h
.ek l,amkdlr Bg ydksfjk lsisu fohla lsisu wd.ulska
fkd.kak'
hï wd.ulska ukqIhj¾.hdg id¾:l meje;aulg hEulg bv
je,flkjdkï hqoaO nyq, lrkjd kï tys jeäu mdmh Wreu jkafka
tu wd.u ye¥ ks¾ud;Dkagh' fojeksj wd.u m%pdrh lrk
mQcljrekagh' ;=kafjkshg wd.u ksid ukqIH >d;k we;s lrk yd
fjk;a wmrdo j, fhfok wd.ñlhkagh' fï wdldr wd.ula ìysùug
fya;=j ks¾ud;Dka m%udKj;a ;rï ÿr l,amkd fkdlsÍuh' wkq.dñl
143 ly iq<Õ - II
mQcljreka tu oyu kqjKska úuid fkdne,Suh' wd.ñlhkao kqjKska
úuid fkdne,Suh' j¾;udk ñksid fyda fujeks jerÈ ksjrÈ lr
.ekSu fjkqfjka l,amkd lsÍu wjYHhs' ñksiqka tl wd.ul ±ä
fkdù yeu wd.ulau wOHhkh lrhs kï fujeks ;;a;ajhka
ks¾udKh jkafka ke;' fi!uH ukqIH meje;aula i|yd ñksia uki
yeuod ÈhqKqùu wjYHhs' wd.ï ks¾ud;Dkaf.a l,amkdfjka miq
foaYkdj;a bkamiq ish¨fokd th ksjr§ lshd ys;g f.k ta foaYkd
.ek jeäÿr l,amkd fkdlsÍu jrolah' ukao ks¾ud;Dkaf.ka jrolaù
we;akï th ksjrÈ lr .ekSug fkd,efnk ksidh' ñksiqkajk ugo
Tngo uq¿ f,dalfhau ck;djg wjYH wd.ñl hqoaO fkdfõ' ksjrÈ
±laulska ksjrÈ ukqIH meje;aulah' j¾;udk ñksid ksjrÈ ù
mdmfhka ñfohs kï jerÿkq wd.ï ks¾ud;Dkag mdmh tl;=ùu kj;skq
we;'
i;Hhs lshd i;Hu tl;= lr.kS kï th fmdf,dfõ u;=msáka
tifjk lkaol uqÿk jdf.a fndfyda ÿr ±lsh yelsh' i;Hhs lshd
ñ;Hdju tl;= lr.kS kï th fmd,fõ ls|d nyskjd jdf.a lsisjla
fkdfmfkk w÷re w.dOhla jkf;la .s,d niS'
ñksidg u. jerojQ wd.ï ks¾ud;Dka we;' ñksia nqoaêfha jákd
foa kQmÈk wdldrhg wd.ï ndr fkd.kak' wd.ï ñksia nqoaêfha
ndolhla lr fkd.kak' ñksia nqoaêfha f.!rjh /lf.k wd.ï
woykak' Wiia O¾u lreKq muKla ndr .kak' fufyu lSug fya;=j
ñksiqkaf.a .=K my; fy,k jerÈ O¾u lreKq iys; wd.ï we;s
ksidh'
ñksid wd.u lshd lsj hq;af;a f,dafla n,h w,a,d .kak fjr
ork foalg fkdfõ' ñksidf.a ienE O¾u;djhg wkqj úuqla;sh
Wodlr.; yels u.lgh'
144 ly iq<Õ - II
hq.fha ñksid fojeks úh hq;af;a ;udg Wiia fohla we;akï
mukS' w;S; wkqjK foa wd.u kñka meñKshfyd;a thg Nla;sfhka
isàu wkjYHh' th Ndú;fhka neyer lr fl!;=l jia;=jla f,i
;nd .ekSu fhda.Hh' Wiia fohlska Wiia meje;aula we;slr .;
yelsh' my, fohla Wiia lshd nf,ka lSjdg Wiia lula ,efnkafka
ke;' uki fjfyid ìysl, wd.ï we;' Bg nd, l%u j,ska ìysl,
wd.ïo we;' fuhska hq.fha ñksid f;dard.; hq;af;a ;u mrïmrdfõ
;u cd;sfha wd.u lshd fkdfõ' uki fjfyid ìysl, wd.ïh'
wmyeÈ,s foúhkag fmr ukfia meyeÈ,slu ch.kak' wd.ulg
foúfhla ´k Wkdg ñksidf.a i;H O¾uh i|yd foúfhla Wjukd
ke;'
oyila fndre foúhka kug ner l, yelsh' foúhkaa l, tl
i;Hhla ñksid bÈßfha Tmamq l, fkdyelsh' foúhka flfrys olajk
f.!rjhg ñksidg fmr,d ,efnkafka ;j;a foúflfkl=g f.!rj
lrk ñksiqka iu. .egqï we;slr .kak kï foúhka úYajdih
lrf.k ld,h f.ùu ñksidg lskï w¾:hlao@
ñksfil=g we;s jákdu foh ñksia ukih' ukqIH j¾.hdg
we;s jákdu foh ñksia ukih' ñksid ksfhdackh lrk mD;=úfha Ôù
wÔù iuia;hg we;s jákdu foh ñksia ukih' ñksia ukig l,
yels ld¾hhka j, fl,jrla ke;' ñksia uki fï mD;=úfha ish,a,g
kdhl;ajh § /l n,df.k w¾:j;a l, hq;=h' Bg iïmQ¾K yelshdj
ñksia uki i;=h' tjka jákdlula we;s tjka j.lSula we;s ñksia
uki w;S; ñksiqka úiska foúhka lshd bÈßm;a l, kï lSmhlg
hg;aj j¾. .;ù lghq;= lrkjdo ke;akï ñksia ukiska muKla
lghq;= lrkjdo lshd ;Skaÿ lr.; hq;=j we;' foúhka lshk kï
j,g hg;aj lghq;= l,fyd;a ta wkqj ñksia j¾.hd fn§ yeuodu
.egqï iys;j wdrðlj ld,h f.jkq we;' foújre fyda foaj kï
145 ly iq<Õ - II
neyer lr ñksia uki m%Odk lrf.k lghq;= lrhs kï fï we;s
fn§ï ish,a, uldf.k tla ukqIH j¾.hla ù .egqï ke;s fi!uH jQ
ukqIH meje;aula we;slr .kakjd we;' .=ma; úYajdihka yd jd¾.sl
fn§u ñksia ukfia ÈhqKqùu j,ld ouhs' ks;r weoys,a,;a fn§ï u;
n,j;a ùug is;Su;a udkisl w.h my, mej;Sug;a ks;r hqo .egqï
iu. yeuod tlu uÜgul mj;skak fya;=fjhs' .=ma; weoys,af,ka ñ§
^tlu foa lsÍfuka ñ§& f,dalfha we;s ;j;a wd.ï o¾Ykh wdÈh
lshjd wid ±kqfuka fmdfydi;a ùu;a §¾> l,amkdjla u.ska udkisl
ÈhqKj we;s lrhs' tl f.da;%hlg iSud fkdù ;uka olsk y÷kk
m,,au f,dalhg ke;skï úIajhg wdorh we;sj l,amkd lsÍfuka
;ukaf.a wvqmdvq;a wd.ïj, wvqmdvq ÿ¾j,lïo .egqï we;sùfï
m%d:ñl njo uekúka jgyd .; yelsh' f,dalhg ÿ¾j, wd.ï ìysù
ñksid jd¾.sl nfõ yd .=ma; weoys,af,a ±äj msysgqjd we;' ta ldrKd
folu ñksia ukig úIh' ñksia meje;aug úIh' idOdrK;ajh
fjkqfjka hqoaO lrkak Y=oaO whs;shla ;sfhkjd lSu ta úI ;j;a lsysm
.=Khlska j¾Okh lsÍulah' úh hq;af;a hqoaO lsÍug fya;= bj;a
lsÍuh' ish¨ fío ÿre lsÍuh' tla ukqIH j¾.hla lsÍuh' th fn§
úisÍ fkdhk f,i udkisl ÈhqKqj we;s lsÍuh'
ñksfila ;u ñksia ukiska ñksidf.a i;H O¾u;djh
fydhkak Wkkaÿfjhs' ta Wkakÿj u; fiiq ñksiqkag jvd ±kqula
Wmhd .kS' ta ±kqu fiiq whg foaYkd lrhs' fiiq wh fmr,d wyk
m%Yakj,g W;a;r fokak we;s ±kqu uÈ' t;k§ foúflkl= ujdf.k
kula odf.k ta foúhkaf.a mKsúvlrejl= jng m;aù okakd ál
;ukaf.kao fkdokakd foa foúhkaf.a f,io W;a;r § we;' wd.u
woykakd l,hq;= jkafka ;u ñksia ukiska wd.u wOHkh lrñka
bÈßhg hEuh' B.djg Tyqg fkdf;afrk ukqIH bkaøshkag fkd±fkk
.=ma; foúhl= yuqfjhs' t;k§ Tyq fkdf;afrk foúhka w;ayßkak
146 ly iq<Õ - II
wjYHhs' tkï wd.ï ks¾ud;Dka fkdokakd ;ek§ ìyslr.;a foúhka
wd.ñlhd fkdf;afrk ;ek§ neyer lsÍuh' tfia fkdfldg foúhka
.=ma;j ndr .ekSu kï ;u ñksia ukfia f.!rjh flf,id
.ekSulah' ñksfila hula lula f;afrk jhig meñKs úg l,amkd
lrkak ´k wd.ï mQcljrekag wd.fï ks¾ud;Dkag foúhkag wd§
ldg jerÿk;a ;ukag jrojd fkd.kakd f,igh' ta jf.au ta wh
ìyslrk ysia;eka ;ukaf.a ukfia;a ysia;eka f,i ;nd fkd.kak
f,i;a ys;g .kak ´k' ñksidf.a ÈhqKq ùu yd ñksia meje;afï ÈhqKq
ùu hkq ysia;eka iu. .ukla fkdfõ' ysia;eka ke;sj wd ÿr
meyeÈ,j wjfndaO lr.;a ÈhqK ùula úh hq;=h' ñksid f,dalhg ìysjQ
uq,au wd.ï úYajdi l,dkï .skaor br y| ;du foújrekah' ñksia
ukfia ÈhqKqj;a iu. tjdf.ka foaj;ajh bj;ajqKd fia wd.ïj,
foúhka o bj;aùu wjYHhs' túg ñksiqka w{a{dkhka lr meje;=Kq
wd.ïj,g tf,iu mej;sh yels fkdfõ' wd.fï .=Kj;a lreKq
muKla b;sßù wfkla ydkslr ish,a, neyer lsÍug tu wd.ñlhka
{dkjka; fjkq we;' wo yels,S bkak ù we;s nqoaêu;=kag todg
iuia; ukqIH j¾.hdgu fi; msKsi lghq;= lrkak yelsfjkq we;'
ñksid iy úIajh
fï ,smsh f,dal iduh yd fi!uH jQ ukqIH meje;aula wruqKq
lrf.k Bg iydhla f,i ,shkakls' fuh ñksid yd úIajh ms<sn|j
uyd úia;rhla fkdfõ' m,uqfjkau ñksid yd úIajh ms<sn|j uyd
±kqula wjfndao lr .ekSug yels udkisl;ajhla we;s lr .ekSu
wjYHhs' Bg iqÿiq udkisl mßirhla f.dvke.Su ,smsfha wruqKh'
1199
147 ly iq<Õ - II
f,djg wd.ula ìysjkúg tys i;H ;snqk;a ld,h f.ùu iu.
i;H fkdfjkiaj ;sîug;a fjkia ùug;a i;H iïmQ¾Kfhka jeiS
f.dia wi;Hla u;=ù meje;Sugo yelshdj we;' wd.ul ;snQ i;H uelS
fkdhEug;a úlD;sùu je,lSug;a ta jf.au i;H fkd;snQ wd.ulska
wd.ñlhkag fjk /jàu j,ska ñ§ug;a wd.ï ìysjqkdg miqld, j,§
wd.ï weoySug mukla iSudjQ ñksiakqg wu;rj wd.ïj, fodai bÈßm;a
lrk ñksiqkao wd.ï j,ska m%Yak lrk ñksiqka wd.ïj, ;sfnk
oyug lsÜgq fyda ÿria fyda fjkia woyia bÈßm;a lrk ñksiqka ìysùu
wjYHhs' tu.ska ñksiqka ;u ;ukaf.a wd.ï fukau fjk;a wd.ïo
idudkHhg jvd .eUqßka úuid n,kak;a tlsfkl .,mkak;a jvd
ksjrÈ foa fiùug;a Wkkaÿfjhs' tu.ska ñksiqkag meje;shdg jvd
by, ±kqula ,eîug;a we;s jerÈ ksjrÈ lr .ekSug;a meje;shdg jvd
Wiia ukqIH meje;aula we;slr .ekSug;a yelshdj ,efnhs' tkï
ukqIH meje;au w¨;aùula ,nhs'
j¾;udk ñksid ;ukaf.a wd.u .ek ys;kafka ;uka ñhf.dia
fyda wd.u /l.; hq;= njh' ta ;rugu ;ukaf.a wd.u i;Hhs'
iïmQ¾Khs' ;ukaf.a Ôú;hg jvd jà lshd ms<sf.k we;' yeu
wd.ulu ñksiqka fufyu ys;k nj ljqre;a f;areï f.k ta
wdldrhgu fkdlvjd meje;Su kï ñksid wd.ï ms<sf.k woydf.k
bkakjd lSug jvd ñksid fj; t<ô .eg¨jla ms<sf.k .eg¨jg ´k
wdldrhg mj;skjd lSu ksjrÈh' ñksidg Wjukd jQfha jd¾.sl nj
kï wd.ï f.dvla ìysùu jrola fkdfõ' kuq;a ñksidg ñksidf.a
i;H O¾u;djh y÷kd .kakd Wjukd jqkd kï wd.ï f.dvla ìysùu
jrolah' ta jro wkqj Ôj;aùu Bg jvd úYd, jrolah' wd.ï
ìysfjkafka ñksidg wdorKSh f,ih' lreKdj" ohdj" bjiSu .ek
foaYkd lrñkah' kuq;a wo isg w;S;h foi n,kúg wd.ï ish,a,u
lreKdj" ohdj we;sj fï olajd meñK ke;' wfkla wd.ñlhka urd
148 ly iq<Õ - II
ouñka Tjqkf.a wd.ñl ia:dk lvdì| úkdY lr ouñka ;ukaf.a
wd.ï jHdma; lrf.k we;' wo;a tf,i l%shd;aul wd.ï we;' fuh
jrola lshd wjfndaO lrf.k fkdje,l=fkd;a u;= wkd.;h mqrdu;a
fï jro .uka lrkq we;' fuh lrkakd úiska wjfndaO lr
fkd.kakd jrols' Tjqkag wjfndaO lr Èh hq;af;a jd¾.sl .;s
fkdork wd.ï úiskah'
ñksidf.a O¾u;djh wjfndaO lr.ekSu ta wkqj ñksidf.a
wOHd;añl ÈhqKqj ,eîu flfkl=f.ka flfkl=g fjkia fohla
fkdfõ' iEu ñksfil=gu fmdÿ fohlah' tf,i ieug fmdÿjQ fohla
fjkqfjka wd.ï f.dvla ìysùu m<uq jroh' ta jro ±l y÷kdf.k
ksjrÈ ùug fkdhd wd.ï jYfhka ñksia j¾.hd fn§ fjkaj lghq;=
lsÍu fojk jroh' ;u wd.u ksjr§ ;u wd.u f,dfla mqrd jHdma;
l< hq;=hs lshd ;Skaÿ lrf.k hqoaO lr rgj,a wdl%uKh lr yd ;j;a
n,y;aldrlï j,ska /jeàfuka yd ;k;=re uqo,a § wd.u ck j¾.hla
f,i jHdma; lsÍu ;=kajk jroh' ñksia j¾.hd fï wdldr jerÈ iu.
isáñka ksjrÈ foa wysñ lr .ekSu y;rjk jroh' is; uOHia:
lrf.k fï ,smsh .ek ys;kak'
Ôjhla ìysùu i|yd wx. fola tl;=ùu wjYHhs' m,uq wx.h
ú{a{dkhhs' ú{a{dkh bvla fkd.kS' jhi iuyr úg úIajfha jhi
;rïu fjkq we;' mÈxÑh úIajh mqrduh' iajdNdjh Ôjhla ùug
leue;af;ka isà' uq,au wjia:fõ Bg we;s yelshd w,amhls' ta ksid
uq,skau Ôjhla ùug yelshdj ,efnkafka weig fkdfmfkk ;rï
YÍrhlgh'
Ôjhla ìysùu i|yd wjYH wfkla wx.h YÍrhlah' uq,au
Ôúhd ìysùug wjYH ;s;la ;rï YÍrhlah' ú{a{dkh fï YÍrhg
tl;=ù Ôúfhla njg m;afõ' fï Ôúhd Ëqø Ôúfhla f,i i,luq'
iuyrúg Ëqø Ôúhdo Bg fmr Ôjhl ÈhqKq ;;a;ajhla úh yelsh'
149 ly iq<Õ - II
ú{a{dkh yd YÍrh tlaù ìysfjk Ôúhd Ôú ld,fha ú{a{dkh uki
f,i;a YÍrh YÍrh f,i fyda lh f,i kï l, yelsh' ìysjQ Ôúhd
iajNdjfhkau ÈhqKq ùug leu;sh' Bg W;aidyjka;h' fï Ôúhdg
wdydr .ekSu yd j¾.hd fndalsÍug yelsh' Ôúhd wdydr fidhd .ekSu
iS; WIaK y÷kd .ekSu wdrËdj hk lreKq j,g ùßhla .ekSu ÈhqKq
ùfï uq,au W;aidyhkah' ta W;aidyh ksid ìysjQ uÜgug jvd ukfia
yd lfha w.h by,od .kS' ta fya;=fjka j¾.hd fndalsÍfï§ ;ukag
jvd ÈhqKq lhla ìyslrkak yelshdj ,enhs' fï w¨;a lhg
tmuKlska ÈhqKqj ,enQ ú{a{khla meñK Ôjhla ìys lrhs' uq,a
Ôúhdf.a ñh hEfuka lh ÈrdhEu;a uki Ôú; ld,fha§ ,enQ ÈhqKqj
we;sj w.h by, oud.;a ú{a{dkhla f,i keje; úIajhg tl;=fõ'
;ud ,enQ ÈhqKqjg iß,k lhla fidhd keje; úIajfha ießirhs' ta
wkqj ,efnk lhla iu. tlaù Ôjhla njg m;afõ' fï wdldrhg
uki f,i mj;sk úg ÈhqKqjla ,eîu;a ú{a{dkh wjÈfha fjk;a
lhla fidhd hEfu;a fhfohs' fï wdldrhg fndfyda ld,hla
f.ùfuka fud,hla we;s lhla ìysfjhs' Bg iß,k ú{a{dkhlao ,nd
l,skag jvd fõ.fhka ÈhqKqúh yels Ôúfhla njg m;a fõ' fï Ôúhd
lhskao ukiskao ixlS¾K lghq;=j, fhfokak iu;a ù u;= Ôjhl§
ukqIH Ôúfhla njgo m;afõ' Ôjh ìysùfï isg ñksfila ùu olajd
ÈhqKqj ,eîug .;a ld,h wjqreÿ ,Ë .dkla fjkq we;' Ndú;d l,
YÍr m%udKho ta ;rïu fjkq we;'
hï Ôú; j,§ udkisl ÈhqKqjla ,nkak fkd,eîu fyda
udkisl wj w.hlg hEu fya;=fjka my, w.hkaj, Ôúka njg
m;aùu;a keje; by,g taug yelsùu;a f,i m%udo ùïo isÿfjkak
we;' ´ku fohla úYd, ÈhqKqjla ,nkak úYd, ld,hla Wjukdh'
fyñka fyñka ÈhqKqj ,nñka jerfoñka kej; ielfiñka ñksfila
olajd meñK we;' ñksid jrojd .;af;d;a keje; wdmiq .ukla
150 ly iq<Õ - II
hkak .kakjd we;' fjk;a i;aj wd;auhla njg m;ajqfkd;a keje;
ñksfil= ùug .kakd ld,h fldf;lao lsj fkdyels ;rïh' tf;la
orkak fjk ÿla lror fudk ;rï fjhso@ ta ksid ,enQ ukqIH Ôú;h
fjkqfjka ksjrÈ lshd iaÒr fohla ke;sj wd.ï f;d.hlg ñksid
fn§ ta ta ;ekaj,g ù lfha lr.eg tklï je£u;a hd{a{d lsÍug;a
jvd jákafka m,uqj ñksidf.a i;H iaÒrj ±k .ekSug §¾> f,i
l,amkd lsÍu;a ksjrÈ foa fidhd hEu;ah' ñksid ksjrÈ ;ekg hd
hq;af;a ñksia ukiskauh' foúfhla fyda fkdokakd hula iu.
ñksidg whdf,a hkjd yer ksjrÈ ;ekg hEula ke;' wd.ïj,ska
ñksia j¾.hdg jrola ù we;' wd.ï foll .Eksfhl=g yd msßñfhl=g
wïud yd ;d;a;d ù orejl= ìysl< yelskï wd.ï folla mj;ajdf.k
hEfï w¾;h l=ulao@ wd.ulg ;j wd.ula weiqre lrk ;rï
iómhlg meñKs miq Tjqkaf.a wruqK úh hq;af;a ta foflka jvd
ksjrÈ foa fiùuh' tf,i f,dfõ iEu wd.ulau jvd ksjrÈ O¾uh
u;= lr.kak Wkkaÿùu iEu ñksfil=f.au Ôú;hg w¾;hlah'
wd.ïj,g mj;skak ´k ksid ñksia j¾.hd fkdlvjd uq,d lsÍu
idodrKo@ tl i;Hhla Wjukd ñksia j¾.hdg wd.ï f;d.hla
l=ulgo@ fï w;r ñksia ukig f.!rjhla ke;sj ìysjqkq wd.ïo
we;' f,dalfha wo mj;sk wd.ï j, jhi wjqreÿ mkaodyg wvqfjkq
we;' kuq;a uki fyda ú{a{dkfha jhi wjqreÿ ñ,shk .kkla fjkq
we;' ta ksid ñksia ukig n,y;aldÍ f,i wd.ï je,| .ekaùu
nf,ka wd.fï r|jd .ekSu" wd.u fjkqfjka hqoaOhg fhduq lrùu"
wOHd;auhg jd¾.sl;ajh ñY% lsÍu" wd.ñlhd iaj wd.ñl f,dalhlg
wdYd lrkakl= lsÍu" wd.ug f,dalhla fjkqfjka wd.ñlhd Ndú;d
lsÍu" mqo.,hdf.a ukfia w.h by,oud .ekSug bv je,flk f,i
wd.fï jd¾.sl Wjukdjka fjkqfjka lKavdhï .;s ±älr wd.u
fjkqfjka jev .ekSu wdÈh ñksia ukig f.!rjhla ke;sj ìysjqkq
151 ly iq<Õ - II
wd.ïj, ,ËKh' wd.ñlhd ukqIh >d;lhl= lr wd.ï rgj,a Èkk
yd wd.ñlhd ixl%uKsl wdl%uKslhl= f,i Ndú;d lr wd.ug rgj,a
jeälr .ekSug l%shd lsÍu wdÈfha§ wd.ñlhd wfkla ñksiqkag ÿIaG
f,i l%shdlsÍu ^ukqIH >d;k j, fh§u" fflrdál wdl%uKsl jev
lsÍu& fya;=fjka wd.ñlhd mqoa.,hl= jYfhka ;u ukfia w.h my,
oud.kS' ñh.sh úg Tyqf.a ú{a{dkfha w.ho my,h' ta fya;=fjka
B.djg Ôjhla ùug yelshdj ,efnkafka my, YÍrhlgh' tkï
wd.ulg my;a jev j,ska Woõ lr ñh.shdg miq u;= Wm; ;sßika
if;l= ùulah' wd.ï ;uka ksjrÈ i;Hhs wfkla wd.ï ñ;Hdj
lshkak leu;s kuq;a ukqIH wd;auh .ek ys;d ukqIHhdf.a ksjrÈ u.
fjkqfjka .eUqßka l,amkd fkdfldg l%shdlsÍu wd.ñlhdg ÿIaG
ùulah' wd.ñlhd f,daflgu ÿIaGùulah' ta fya;=fjka ;ukag ;uka
ÿIaGfhla ùuh' fï jerÈ Tjqkag wjfndaO ùug ukqIH ukig
f.!rjhla we;sj ìysjqkq wd.ï weiqre lsÍu wjYHh' yrflla
urdf.k ;kshu lkjdg jvd fnodf.k lEu O¾uhls' yrldg
Ôj;afjkak § ñksid j.djla lrf.k lEu Bg jvd O¾uhls' yrld
urd ;u wOHd;auh urd .kakjdg jvd fkdld ñhhEu jà' mdmh
.ek m,,aj ú.%yh we;af;a fn!oaO O¾ufhah' th ñg fud,jdf.k
bkak tmd' f,dalfha mqxÑu uq,a, olajdu wykak lshjkak' yeu
NdIdjlskau bÈßm;a lrkak' tys§ t,a,jk ´kEu ;¾ckhlao
urKho ndr .kak' fudlo tfia fkdlr ysáfhd;a ukqIh meje;au
wjika fjk ;rugu hqoaO j¾Okh fjkq we;' wd.ï folla w;r
ffjrhla jrl m,,a fjñkao ;j;a jrl yelsf,ñkao bÈßhg wefohs
kï tu ;;a;ajfhka u;=jg úh yels úkdYhka j,lajd .ekSu
fjkqfjka th l< yels ;=kajk wd.ul ueÈy;aùu wjYHhs' ish¨
i;ajhdg fi; msKsi ìysjQ wd.ula ñksidg msysg úh hq;= wjia:djl
ksyvj isàu wvqjlah' f,dalfha wdhqo ksIamdokh by,h' i;aj
152 ly iq<Õ - II
ysxikh by,h' fï u.ska ñksia j¾.hdf.a wysxil .=K /l .ekSu
m%Yakhla ù we;' wysxil .=K ke;s ukqIH meje;aulska ñksidg we;s
M,la ke;' if;la fia yeisfrkak ukqIH wd;auhla Wjukd ke;' ta
ksid f,dalfhka ukqIH meje;au ;=rkaù hkq we;' tfia fkdùug kï
ukqIH .=K ñksid ;=, j.d ùug wjYHh' túg ukqIh .=K ys. fjk
úg meñKs hqoaOh wdmiq .uka lrkq we;' f,dfjka ;=rka fjkak .sh
ukqIH meje;au kej; wdrlaId fjkq we;'
ñksia uki ;j bÈßhg ÈhqKq ùu wjYHh' ta fjkqfjka wd.ï
úiska .=ma; foaj,a" jd¾.sl foaj,a" f.da;%sl .;s" kS;s" o~qjï" n,mEï"
weíneys lsÍï" jd¾.sl mkakrh ;eîï" wOHd;añl fudg lsÍï"
wOhd;añl fkdu. heùï" wd.ug .eg.id .ekSï wdÈ udkj úfrdaë
l%shdjka j,ska iïmQ¾Kfhkau je,lSu wjYHh' wd.ï úiska
mqoa.,hdf.a uki ÈhqKq lsÍug yelsfoa lsÍu iqÿiqh' kuq;a .=ma; foa
fkdokakdfoa jerÈ foa fj; ñksid fhduq lsÍfuka j,lskak' foúhka
yd .=ma; foaj,ska wd.ug mj;skak yelshdj ,efnhs' kuq;a mqoa.,hd
ÈhqKqjla ,enQ njla Ôj;afjk iudch ;=,ska olskak fkd,efnhs kï
wd.fï we;s wiïmQ¾K nj f;areï .kak' wd.u úiska wd.ug fN!;sl
jdis Èkd.kak wd.ñlfhla ìyslrkak tmd' thska tu mqoa.hdg jrola
fjhs' úIajhgu wdorh lrkak yels úIajhgu iuíkaO ñksia uki
wd.ulg mgq lsÍu jrolah' ;uka wj;eka ck;djla njg
m;alrkafka ;ukafka wd.u fya;=fjkah' ;ukaf.a orejka ukqIH
>d;lhka ù we;af;a" ;ukaf.a ±ßhkag wOHdmkh wysñ fjkafka
;ukaf.a wd.u fya;=fjkah' fjk;a w.ïj, isoaO fkdfjk foa
;ukaf.a wd.fï isoaO fjkajd kï fiiq f,dalhdg ffjr lsÍfukao
fiiq f,dalhd ñ;Hdj ;uka i;Hhs lSuo ;ukaf.au wkqjklï f,i
jgyd .ekSug m%udo fjkak tmd' wo ñksiqka jeä fokdg Wreu ù
we;af;a jerÿkq wd.ïh' .=ma; foújre ms<sf.k ÈhqKq ±laula fkd,nd
153 ly iq<Õ - II
we;' wd.ïj, meje;au fjkqfjka wd.ñlhd fudavfhla ù we;'
ukqIH j¾.hdg tl i;Hhla ùu olajd meñfKk f;la ñksid
fudavh' hqoaO lr wd.u Èkjkakg hkafka ta fudavlï ksidh' hqoaO
lr Èksh yelafla j¾.hhs' i;H ÈkSu i|yd kqjKska úuid ne,Su
wjYHhs' i;H oskd.; fkdyelsj j¾.h ÈkSu ñksia ukfia w.h by,
hEula fkdfõ' j¾.h Èkkak hEfï§ lrk mdmmhka ksid ukfia
w.h my, hEula we;' wd.u Èkùu kï ;uka /jàulah' f,dfõ
yeu ñksidu ñksidf.a i;H O¾u;djh Èkd .ekSug Wkkaÿ úh
hq;af;a ;u ;uka fjkqfjkauh' ta ksid ta fjkqfjka wjxlj ;shqkqj
W;aidyjka;ùu wjYHhs'
ñksidg ukfia w.h ±fkkak th .eUqßka Ndú;d lrñka
mshjßka mshjr by,g hEu ±fkkak wjYHh' Bfha lshQ fudavfoa wo;a
tf,iu lshkjd kï uki ÈhqKqùula ù ke;' Bfha lshQ foaj,ska
fudavfoa fjkalr whskalr ±ñh yelskï ta ÈhqKqjlg hEulah' ñksia
Ôú; ld,h mdmfhka f;drj iekiqfuka f.úh yelsh' ukqIH
f,dalh hqoaO j,ska f;dr f,dalhla l< yelsh' ta fjkqfjka wd.ïj,
we;s jerÈ bj;aúh hq;=h' hqoaO lrkak fjk mßirhla hqoaO lrkak
leue;s ñksfila ìyslrkafka ÿ¾j, wd.ïh' tu wd.ï úiska
wd.ñlhkag ÈhqKq ±laula ,nkak fkd§ wd.ug fldgq lrf.k
w;S;fha;a j¾;udkfha§;a wkd.;fha§;a wd.ug jd¾.sl ch.%yK
^wd.ug f,dalhu& fjkqfjka fhdod .kakjd we;' wd.fï .uka u.
,shù we;af;a ks¾ud;Dkaf.a wdYdj bIaGùu fjkqfjkah' kuq;a
wd.ñlhdf.a wd;au .uk" wd;auhg mdmh tl;=ùu" ukfia fyda
ú{a{dkfha w.h my, hEu u;= Wm; w.h wvq Ôjhla ùu wdÈh .ek
fkdi,ld we;' ukqIH j¾.hd fn§ isà kï tl;=lsÍu mskls' tkï
ukqIH j¾.hd iqrlSug lghq;= lsÍu iqN fohls' th by, udkisl
ÈhqKqjla ,eîulah' hfula ukqIH j¾.hd tl;= l< fkdyels f,i
154 ly iq<Õ - II
fnod ouhs kï th mdmhls' tkï ukqIH meje;au wkdrËs; lsÍu
ÿIaG fohls' th mQcljrekaf.ao wd.ï ks¾ud;Dka flfkl=kaf.ka
isoaO jqj;a ÿIaG fohls' wd.ï kñka wo olajd ñksiqka >d;kh
fjkafka >d;lhkag jvd >d;lhka ìys ùug u. ye¥ wd.ñl
mQcljre yd wd.ñl ks¾ud;Dkaf.a jerÈh' fï jerÈ .ek ljqre fyda
l;d lrkak wjYHh' jeäl,a fkdhdu ksjrÈ ùula wjYHh'
ñksiqkag hula ms<sn|j i;H ±k.kak Wjukd kï ta
fjkqfjka ñksidg fhdojkak we;af;a ñksia ukih' tlaa ñksia
ukilg fkdyels foa ;j;a ukilg;a thg;a fkdyels kï iuQyhla
tl;=ùfukao ta;a fkdyels kï ñksidf.a u;= wd;aulhl§ fyda i;H
y÷kd.; yelsh' wjYH ta fjkqfjka Wjukdj ukfia r|jd ;eîuh'
i;H ±k.ekSfï Wjukdfjka fï Ôú;fha§ lrk W;aidyh wkqj
,nd.; yels mqxÑ ±kqu .=ma; foúfhl= úYajdi lrkjdg jvd jà'
fudlo Ôjh ìysùfï isg ñksfila olajd .uko ta wdldr mqxÑ
ÈhqKqùï ,nñka wd .ukalh' Ôjhla ìysùfï isg úúO úIhka
iuQyhl ÈhKqùu ñksid ìysùu f,i ms<s; yelsh' ñksido ;j
bÈßhg ÈhqKq ùu wjYHh' ke;skï wd;au úuqla;sh ,eîu wjYHh' fï
folgu iqÿiq ksjqkq ukqIH meje;aulah' ta ksid ukqIH j¾.hd fn§
j¾. jYfhka lghq;= lsÍfuka j,lskak' hqoaOhg fhduqfjk yeu
foalskau j,lskak' we;sfjk iEu m%Yakhlau l;dlr úi|d.; yels
f,i wjxl fjkak' Ôúhd ñksid ùu f;la fkd;snQ /jàï ñksid
ùfuka miq we;slrkak tmd' wd.u cd;sh rg jYfhka jev fldgla
ñksidg wh;a ke;' ñksidg wh;a ñksia jev fldgilah' ñksia jev
fldgi je,flk f,i fjk;a nr tl;= lr .kak tmd'
wd.ï ìysjqkq w;S;h .=ma; foaj,a msreKq wjêhla fkdfõ'
fndfyda foa ksishdldrj jgyd .kak wiu;ajQ wjêhlah' jgyd.;a
;rñka O¾uh foaYkd lr we;' jgyd fkd.;a foa fjkqfjka foúfhla
155 ly iq<Õ - II
wdfoaYlrf.k we;' tod ñksiqkag foúhka W;a;rhlah' wo ñksiqkag
foúhka m%Yakhlah' wd.ï úiska wo ñksidg foúhka W;a;rhla
lrkak W;aidy l,dg wo ñksia is; úiska foúhka ms<s.ekSug b,a,k
f;dr;=re imhkak wd.ï wiu;ah' wd.fuka wd.ug fjkia foúfhda
we;' ksjrÈ f;dr;=re ke;sj fï foújre we;a;la lshd ms<s.;af;d;a
j¾;udk ñksiqka fudavhka fjhs' wd.ï mj;skak ñksidf.a fudavlï
Woõjla Wkdg ñksidf.a meje;au Wfoid ñksidf.a fudavlï ;=rka
ùu wksjd¾hh Wjukdjlah' fudlo wkqjK f,i foúhka we;a;la
lshd ms<s.;af;d;a f,dalfha kdhl;ajh m%{a{djka;hkaf.ka .s,syS
fudavhka w;g m;afjhs' ñksid wd.ï ks¾ud;Dkag Nla;su;a ù
wd.fuka y÷kajdfok foúhka ms<s.;af;d;a th ñksia meje;aug
iqNfohla f,i fmkqk;a tys .=ma; nj ksid wys;lr n,mEï we;'
ñksia j¾.hd Ndr.; hq;= ish,a, ;=, .=ma; nj yd jd¾.sl nj ñY% foa
fkd;sìh hq;=h' tkï ñksia meje;aug úI foa iu. ñksia meje;afï
wdrËdjla ke;' ñksia meje;afï wdrËdj fjkqfjka ñksidf.a
m%{a{d ud¾.hg ydksfjk .=ma; nj bj;a úh hq;=h' ñksia j¾.hdf.a
talSh nj ì¢k fjkia wd.ï fkdfyd;a wd.ï f.dvla ìys fkdúh
hq;=h' wd.ulska wfmaËd lrkafka i;Hhs' kuq;a wd.ï f.dvla ìysùu
fya;=fjka ñksidg Wjukd i;H fjkqjg nyq i;H lshd fohla f.dv
kef.kafka ke;' ta wkqj j¾;udk ñksidg we;s wNsfhda.h ;ukaf.a
Ôú; ld,h wmf;a fkdheùu fjkqfjka" ksjrÈu. hEu fjkqfjka
ñksia j¾.hdf.a we;a; O¾u;djh ksjrÈj y÷kd .ekSuh'
156 ly iq<Õ - II
flá woyia
(1) Wm;ska ukqIH jd¾.slh" Ôj;aùu ck jd¾.slh" wd;au úuqla;sh
wd.ï jd¾.slh" fï wdldr ñksidf.a nqoaêh ukqIH jd¾.sl úh
yelso@ ñksidg Wm;ska Wiia nqoaêhla ysñh' kuq;a ta Wiia
nqoaêfhka Ôj;a ùug wd.ï nyq;rhla bv§ ke;'
(2) f,dal wd.ñl iNdjla we;slsÍu wjYHhs' tu.ska my; lrkd
bgqúh hq;=h'
1. wd.ñl ys;=jlaldrlï j,ld,Su
2. wd.ñl hqoaO u;= fkdùug j. n,d .ekSu
3. wd.ñl /jàï j,ld ,Su
4. ñksidf.a ksoyig wd.ñl n,mEï lsÍï j,ld,Su
w
2200
157 ly iq<Õ - II
5. wd.ñl lKavdhï f.dv ke.Su j,ld,Su
6. ukqIH j¾.hd fn§hk f,i lghq;= fkdlsÍu
7. i;aj ysxik j,ld,Su
1. wd.ï tys wkqu; ùu wjYHh
2. mqoa.,hdg" ukqIH meje;aug yd f,dalhg ydkshla ke;s
nj ikd; lsÍu wjYHhs'
3. ñksidg fi;la fjk wdldrh meyeÈ,s lsÍu wjYHhs'
4. .=ma; weoys,s j,ska fjk fi; yd ydksh .,md ydksh
by, kï thska ñksiqka wdrËdlr .ekSug lghq;= lsÍu
wjYHhs'
(3) fï f,dalhg ñksfila WmÈkafka weoySug fkdfõ' úuiSugh'
lreKq wjfndaOlr .ekSug yd uki ÈhqKq lr .ekSugh' weoySu
i|yd fï ;rï n,j;a fud<hla we;sj bm§u wjYHh fkdfõ'
ñksfila weoyqj;a úuiqj;a ;j;a ñksfil=g th lrorhla
fkdfjkjdkï m%Yakhla ke;'
úuid n,k ñksid;a iu. ñksidg iqÿiq iudchla f,dalhla
we;slr.; yelsh' tu.ska ldg;a iekiSula yd w¾:hla we;sj
Ôj;a úh yelsh'
kuq;a woyk ñksid iudchg f,dalhg johlajqj;a fjkila fkdù
yeuodu johlauù mj;S' th woykakdf.a;a wfkl=kaf.a;a
wjdikdjh'
(4) ms<su jkokdj ysia fohla lshd w;S;fha foaYkd fkdù ;snqKd kï
j¾;udk ñksiqka w;ska ndñhka nqoaO m%;sud úkdY fkdfjkq we;'
;ukaf.a wd.ñl ia:dkhla úkdY lrkjd olskak wlue;s wh
wfkla whf.a wd.ñl ia:dk úkdY lsÍug fm<fUkafka wehs'
wd
158 ly iq<Õ - II
(5) wd.ï úiska Y=oaO hqoaO lshd hqoaOhg ys;lr bÕshlaj;a fkd§
;snqKd kï wo f,dalhg fï ;rï ikakoaO igkalrejka ìys
fkdfjkq we;' wd.ï w;r yd ksldh w;r fï ;rï hqoaO we;s
fkdfjkq we;'
wd.ï w;r yd ksldh w;r hqoaO lr.kakd wh Bg fya;=jQ jro
y÷kd .kak Wkkaÿ fkdù iaj md¾Yjhu ÈkSu wruqKq lr .ekSu
mgq ;SrKhla lshd wjfndaO lr fkd.kafka wehs' hqoaOh Wjukd
ke;s fohlah' ksldh;a Wjukd ke;s fohlah' wd.u;a Wjukd
ke;s fohlah' Wjukd ke;sfoa f.dvla ;shdf.k ke;slr f.k
we;af;a ñksidf.a i;Hhs'
(6) ÿmam;a ukilska WmÈk wd.ul ,ËK
1. wd.fï ks¾ud;Dkag muKla yuqjQ foúflkl= we;'
2. N+ñ ;DIaKdj wêlh' uq¿ f,daflu rgj,g ;DIaKdfjka
lghq;= lrhs'
3. msßia ;DIaKdj wêlh' f.,g lvqj ;nd fyda mmqjg
;=jlal=j ;nd wd.u je,| .kak wK lrhs' O¾uh úuid
ne,Su yß jerÈ m%Yak lsÍug bvla ke;' we;s N+ñ m%udKh
we;s iïm;a .ek .e,mSula ke;sj ck.ykh fnda lrhs'
4. f,dalfha ÿmam;=ka m%udKh by, kxjhs'
5. Okj;=kag iem jeã
6. ÿmam;=kag ÿl jeã ^orejka jeämqr yok ksid&
7. foúhkag ìh jeã
8. úuid n,kak bv ke;s
9. .eyeKshg kS;s jeä
10. ksldh .egqï oreKqh
11. f,dal iduh ÿria lrhs
159 ly iq<Õ - II
12. wrdðl f,dalhg u. yohs' wrdðl nfjka f.dv taula
ke;'
13. hqoaO jákdlu fjkqfjka orejka fnda lrhs'
14. ;reKhka jeh lr wd.ug N+ñ Èkd .kS' ;reK njg wh;a
mrd¾:ldó nj ùr;ajh ks¾NS;lï iaj wd;au wNsjDoaêh
fjkqfjka úIajhgu fi; msKsi fhdod .ekSug bv j,ld
wd.u úiska wd.fï jd¾.sl j¾Okh fjkqfjka fhdod.kS'
15. .egqï jeã' hqoaO jeã
16. úuid ne,Su ÿ¾j,hs' weínyslu by,hs' ÈhqKq is;sú,s
ysÕhs' wef.a lr.eg by,hhs'
17. i;=ka .ek i;aj ysxidj .ek ;elSula ke;'
18. lh" jia;%h" ku u.ska ukqIH;ajh fnod fjku ñksia
l=,lhla ks¾udkh lr.kS'
19. mqxÑ oyula úYd, oyula f,i;a mqxÑ jákdlula f,dl=
jákdlula f,i;a f.k ienE jákd oyul Wjukdj
f;areï fkdf.k we;'
uyd ±kqfuka Bg my, úIhka fmdaIKh ,nhs' ta wdldrhg
wd.ïo O¾ufh;a uyd wd.ulska l=vd wd.ï fmdaIKh ,nkjdkï we;s
jerÈ ksjrÈ lr .kakjd kï th ukqIH meje;aug myiqjlah'
mqoa.,hdf.a wd;au úuqla;sh jrojd fkd.ekSugo fya;=jlah' wo
f,dalfha mj;sk wd.ñl .egqï yd ksldh .egqïj,g ta yer fjk;a
W;a;rhla ke;'
(7) f,dalfha we;s wd.ï m%udKh ydriSh blaujd we;snj ck udOH
u.ska wykak ,eìk' wd.ï .dkg ñksidf.a O¾u;djhka f.dvla
ke;' ñksidf.a O¾u;djh tllah' tla ukqIH j¾.hd fjkqfjka
wd.ï f.dvla ìysù ñksia j¾.hd fnod oud we;' ta fn§ï wkqj
160 ly iq<Õ - II
.egqï we;sùula we;' fï je/oao yeuodu mj;skak bvÈh
fkdyelsh' i;H y÷kd.kak fkdyelskï wd.ïj, we;s jerÈ fyda
ÿre lr.kak Wkkaÿ l, hq;=h'
(8) f,dalfha wo ;sfnk m%udKhg jvd w;S;fha wd.ï ;sî we;'
ld,h f.ùu iu. ta fndafyda wd.ïj, wdhqI ksudù we;' Bg
fya;=j tu wd.ï mj;skak wjYH fudavlï ck;djf.ka m,d
hEuh'
hï hq.hl ck;dj wd.ula ms<s.;a;;a hq. f.ùu;a iu.
ÈhqKqfjk ñksia nqoaêh úiska lrkq ,nk úuid ne,Sfï§ wd.u
ÿ¾j, ;ekl kï th ñksiqka neyer lrkq ,nhs' ;j;a ld,h
f.ùu iu. ;j;a wd.ïj, wdhqI wjika fjkq we;' tfia
fkdùug kï ñksiqka fudavlï w;a fkdyer ieuod wkqjKlfïu
/¢h hq;=h' wd.ïj, kS;s o~qjï n,y;aldrlï u.ska ñksid
wkqjK lr wd.fï wdhqI È.=lr.; yelsh'
(9) foúhka isà kï tl foúhkag hd{a{d lrk ñksiqka ksldh
lSmhlg fnod tlsfkld urd .kakd ;;a;ajhg m;a lf,a wehs@
(10) ;j;a flkl=g i;=re fohla wd.ula fjkafka ke;'
(11) ms<su j¢k ñksiqka f.dv ke.+ foaYhkag ms<su jkaokd fkdlrk
ñksiqka ixl%uKhjqfka ms<su fkdj¢kakka <Õg jvd ms<su
j¢kakka <Õ iekiqu we;s ksido ke;skï wdl%uKsl woyiskao@
(12) wd.ïj,ska f,dalhg iduh ke;' kuq;a fkdfmfkk úuqla;sh
ksid wd.ïj,g meje;aula we;' wd.ï hkq i;Hg fukau
wi;Hg;a meje;aulah' ffu;%shg fukau ffjrhg;a meje;aulah'
(13) p¾u fÉokh fõokdjls' lïmkhls' n,y;a ldrluls' we;s
fohla ke;s lsÍuls' ukqiH j¾.hd fnod ±óuls' ukqIH j¾.hd
fnod ouk foa wvq kï iduh we;s lsÍu myiqh' ukqIH j¾.hd
fnod fkd±uqjdkï iduh .ek l;d lrkak jqjukdo ke;'
161 ly iq<Õ - II
(14) foúhka n,j;a lshd ys;k;dla l,a ñksid ÿ¾j,fjhs' foúhka
f.dvla bkak ;dla l,a ñksia j¾.hd fn§ mj;S' foúhka ke;
lshd ys;k úg we;s fn§ï ke;sù tla ñksia j¾.hla f,i n,j;a
fjhs'
olskak ke;s ±fkkak ke;s foúhkag bv§ ñksia yelshd
u;=lr fkd.kafka wehs@
i;H fkdúuid wd.ï W;=ï lshd ms<s.kakd ;dla l,a ñksidf.a
uki ÿ¾j, ia:dkhl mj;skjd we;' wd.ula úYajdi lsÍu
ukfia w.h fjkia fkdlrhs' wd.fï we;s O¾uh Wiia kï ta
O¾uh wjfndaO lrf.k ukfia w.h by, oud.; yelsh'
ukfia w.h by, .sh úgo wd.fï ;j;a Wiia O¾uhla we;akï
th wjfndaO lrf.k ukfia w.h ;j;a by,g wrf.k hd
yelsh' fï u. is;g i;=glakï ;j ;j;a by,g hEu iqÿiqh' tys
;j;a by,l§ wd;au úuqla;sh .eko jgyd.kak yels fjkq we;'
ñksidf.a wOHd;añl u. tf,ih' wd.ula hqo jÈñka ráka rg
w,a,d .ksñka wd.u jHdma; lsÍu Bg wh;a ke;'
(15) f,dal wd.ñl kdhl W;=uka i|¨ ;f,ka fmd<jg neye, fï
fmd<j .ek f;areï .kak ´k' .eyekq msßñkaf.a ÿla l÷¨
wOHkh lrkak ´k' hqoaO lrkakkaf.a udkisl;ajh yodrkak
´k' tajdg f,dafla W;=ïu ñksiqka jYfhka W;=ïu W;a;r
fydhdfokak ´k' tajdf.ka ukqIH meje;afï meyeÈ,s fjkila
olskak ;sfhkak ´k' hqoaO lrkafka ;ukaf.a wd.fï wh
fkdfõ lshd ksYaYíoj bkafka ke;sj yeuf.a Ôú; iqrlskak
jHdmD;s Èh;a lrkak ´k' ish¨ wd.ñl kdhl W;=uka udi
;=klg jrlaj;a tl fïihlg meñK f,dalfha bÈß Èk .ek
l;d lrkak ´k' ta W;=ukag tfia tl;= fjkak fkdyels kï
nqoaêfhka ySk ck;dj iu.sfhka tlg Ôj;a fjkak yelshdj
162 ly iq<Õ - II
,nhso@ wd.ï ks¾uD;ka Ôj;a jqfka ñksiqka w;rhs' ta .ek isys
lrf.k j¾;udk wd.ñl kdhl;=uka,d ñksiqka w;r b|
úuqla;s u. hkak ´k' lgql f,dalh idudkH ck;djg ndr §
u. yer bkak tmd'
ukqIH meje;afï wdrlaIdj fjkqfjka úYd, W;a;r ´k
wjÈhl ckjd¾.sl yd wd.ï jd¾.sl W;a;r ;=jlal=j,ska fydhk
whf.a blaukalu md,kh lr Tn;=uka,d ueÈy;aù f,a
fkdief,k W;a;r fidhd fokak' f,dalfha w;s nyq;rh
wirKh' msysg úh hq;af;a Tnjykafia,dh' m<uqfjkau uqkqIH
meje;afï wdrlaIdj fjkqfjka m%udo fkdùu W;=ïh'
(16) ñksia is; ;ukaf.a rg cd;sh wd.u l=,h foaYmd,kh jYfhka
mgq ;ekl kj;d.kak tmd' tfia mgq lr .ekSu ;ud úiska ;u
ñksia ukig y;=reùulah' ñksia ukiska Wiiau i;=g ,nkak
uq¿ úIajhu olajd wdorh f.!rjh me;sßh yels f,i Ndú;d
lsÍu wjYHh' ñksia is;lg uq¿ úIajhgu fi;la l, yelsh' ta
yelshdj ;u is; i;= nj f;areïf.k ta b,lalh we;sj is;kak
l;d lrkak jev lrkak' ta fjkqfjka rglg cd;shlg
f.da;%hlg muKla f,ka.;=j lghq;= l, mqoa.,hl=g tyd .sh
uq¿ úIajhgu ish¨ i;ajhkagu wdorh wkqlïmdj ±lajQ W;=ï
ñksiqka wdo¾Yhg .ekSu wkq.ukh lsÍu iqÿiqh' kuq;a .=ma;
foújre úYajdi lrf.k foújre u.ska Tn úIajhgu fi;la
lrkak fkdis;kak' tfyu fohla ñksia is;g wod, ke;' ta
ksid yeu ÿrlau yeu ;eklgu ñksid hd hq;af;a ñksia isf;kau
nj wjfndaO lrf.k ta wjfndaOh we;sj ta u.ska ñksia isf;a
Èßh W;aidyh wjHdc nj meyeÈ,s nj we;sj lghq;= lrkak'
meyeÈ,s Wiia m%;sM,hla i|yd meyeÈ,s Wiia l%shdjla Wjukdh'
tfyu l%shdjla i|yd meyeÈ,s Wiia is;sú,s Wjukdh' Bg úYd,
163 ly iq<Õ - II
l,amkdjla Wjukdh' mgq l,amkdfjka ,efnkafka mgq
W;a;rhlah' th f,dalfha nyq;rhlf.a isf;a uefjkafka
foúhka úYajdi lsÍula .ekh' fyd¢ka f;areï .kak foúhka
úIajdi lrkak lSfõ Tfí wd.ï ks¾ud;Dkah' ta ks¾ud;Dkaf.a
l,amkdj yd ks¾ud;Dka ,enQ W;a;rhhs' kuq;a ñksia is;lg
foúhka hkq meyeÈ,s yd úYajdi l, hq;= W;a;rhla fkdfõ'
foúhka yryd úIajh .ek l,amkd lrkak .ekSu yd ms<.ekSug
hEu i;Hg msgqmd i;H fiùulah' foúhka i;Hhla f,i f.k
wd.ï f.dvla ìysù we;' ;j;a wd.ï ´k ;rula ìys lsÍug
yelshdj we;' ta yeu ;eku fjkafka hï mqoa.,hl=f.a is;sú,s
foúhka kñka bÈßm;a lsÍulah' fuh ñksia uki uq,d lsÍulah'
ukqIH meje;au ksis u. hEu je,elaùulah' yeu wd.ulau ukqIH
meje;au Wiia lsÍu Wfoid Bg iqÿiq wdldrhg foaj úYajdih
f.dv ke.=jd kï ñksia ukig jxpdjla jqj;a ukqIH meje;aug
hym;la fjkjd we;' kuq;a f.da;%sl fyda jd¾.sl Wjukdjka
fjkqfjka f.dv ke.+ foaj úYajdihka ñksia uki wd.ñl
wka;jd§ ùug;a hqoaO nyq, ùug;a fya;=ù we;' fï u.ska
lsisfjl=g fi;la fjkafka ke;' fjkafka yeug ydkshlah' fï
ldrKd blaukska wjfndaO lrf.k lrk hqoaO j,ska blaukskau
bj;aùu bÈßfha§ ùug we;s uyd ukqIH >d;k j,ska wdrËd
ùulah'
(17) wd.ïj,g w,dn fjhs' ys;a ßfohs lshd wd.ïj, we;s o¾j,lï
jyf.k b|, iekiqula we;s f,dalhla ìysfjkafka ke;'
ÿ¾j,lï .ek l;d lrkak ´k' ,shkak ´k' l;d lrk ,shk
whg o~qjï §,d urd ou,d iekiqula we;s ksjrÈ f,dalhla
ks¾udKh lr.kak neye' wOHd;añl kdhl;=ul= óksurefjl=f.a
fyda f., is| oukak wK lf,d;a ta wOHd;auh .ek m%Yak we;s
164 ly iq<Õ - II
fjkjd' tajd .ek hfula m%Yak lf,d;a f,dalh bÈßfha tajdg
W;a;r fokak ´k' fï ukqIH f,dalhla ñksiqkag W,a o;a W,a wx
W,a ksh keye' ta ksid ñksid wdhqoj, msysg fkdm;d ñksia
ukiskau jerÈ fkdfjk ukqIH meje;aula we;slr .kak ´k'
wd.ï hkq hqoaOh olajd hk ±kqula fkdfõ' hqoaOhg fkdhk
meje;aula i|ydjQ ±kqulah'
(18) wka;sug ñksia uki Ndú;d lf,a wd.ï ks¾ud;Dka f,i i,ld
lghq;= fkdlrkak' tkï wd.ul wkq.dñlfhl= úh hq;af;a
t,fUk m%Yakj,g wd.fï ksjrÈ W;a;r we;akï muKs' wd.fï
W;a;rj,ska m%Yak úif|kafka ke;s kï yeu flfkl=gu iqÿiq
W;a;r fidhd uki fjfyiúh yelsh' jvd id¾:l W;a;r
y÷kd.; yelsh' ñksia uki hkq w;S;fha Èkl kej;=Kq fohla
fkdfõ' yeuodu jefvkjd' ta ksid w;S; W;a;rj,g iSudùu
wjYH ksjrÈ kï muKs' tfia fkdue;s kï kj W;a;r y÷kd
.kak Wkkaÿ fjkak wjYHh' wd.ñl O¾uh u; ;u uki
;eîu fkdfõ úh hq;af;a' wd.fï O¾uh yryd uki hjd
wOHd;auh ±lSuh' túg ksire O¾uhlg f.dÿre fkdù ire
O¾uh olajd hd yelsh' ñksfil=g Wjukd i;Hhs' ta i;H yeu
wd.ulau we; lshhs' ±k fndre lshk wh;a fkd±k fndre lshk
wh;a we;a; lshk wh;a we;' jrod fkd.; hq;af;a i;H fidhk
mqoa,hdh'
(19) ñh .sh miq lsisu wd.ñl lghq;a;la fkdlr ñksh j,odkak
lshd Èú f.jd ñh .sh wh we;' .=ma; lsisjla yd foúhka úYajdi
fkdlrk ñksiqka ´k ;rï we;' úYajdi lrk ñksiqkao ´k
;rï we;' ish,a,u Ôj;a fjhs' wd.ï tlsfklg fjkiah' ñksia
meje;au bÈßhg .,d hd hq;af;a fï wd.ñl úúO;ajhka tf,ig
;ndf.ko@ tfyu jqfKd;a ñksidg iekiqula we;sj Ôj;a
165 ly iq<Õ - II
fjkak yels fjhso@ wd.ï w;r wjxl iqyo;ajhla ke;' jßka jr
.egqï we;s lr .kS' háka ffjrh we;' u;=msáka iduh .ek l;d
lrhs' ñksid fufyu Ôj;a fjkafka wehs@ fuh iekiqula ke;s
wkdrËs; meje;aulah' óg ñksid y÷kd .kakd W;a;rh l=ulao@
;u wd.u n,j;a lr .ekSu lshd ys;=fjd;a f,dalfha hqoaO jeäù
wka;sug tl wd.ula b;sß fjkq we;' fï wd.u iEu
.eyeKshlgu msßñfhl=gu idOdrK fjhso@ wd.u ;=, ienE
i;H ;sfnhso@ ñksidg w¾:j;a fjhso@ ksldh we;s fkdfjhso@
ksldh w;r hqoaO u;= fkdfjhso@ m%foaY fyda rgj,a w;r hqoaO
we;slr fkd.kSo@ ÿmam;a fmdfydi;a fNaohla we;s fkdfjhso@
fï lsisfohla meyeÈ,sj ke;sj ÈkSulska M,la ke;' ta ksid
ñksid m<uqfjkau i;H yd idOdrK;ajh fjkqfjka ksjrÈ
W;a;rhlg uykais fkdù wd.u fjkqfjka hqoaO lr m,la ke;'
(20) foújre we;sj iqrx.kd l;d yeÿjdg lula ke;' tajd rij;ah'
wysxil foújre we;sj W;=ï .=K we;s wd.ï ìysjqkdg lula
ke;' tajdf.ka ñksia meje;aug ;¾ckhla ke;'
kuq;a oreKq foújre we;sj wd.ï ìysù rgj,a wdl%uKh lrkjd
kï hqoaO fndalrkjd kï ukqIH >d;k lrkjd kï i;aj >d;k
by, kï ñksia uki ÈhqKqùu j,lkjd kï ukqIH j¾.hd
fnod oukjdkï ñksidg fjk;a wd.ula ;ykï lrkjd kï
ñksia meje;afï wdrËdj ke;slrkjd kï fi!uH ukqIH
meje;aulg bv j,lkjd kï woykakdg;a woykake;a;dg;a
jYfhka ldg;a lror kï iekiqu ke;skï ta foújre .ek
wd.fuka m%Yak lrkak wjYHh'
(21) ukqIH nqoaêh ñksidf.a O¾u;djh l=ulao lshd y÷kd .kak
Yla;shla ^ÈhqKqjla& ,enQ ;eku .=ma; foújre yria lrf.k
ukfia bÈß ÈhqKqj j,ldf.k we;' .=ma; foújre iys; wd.ï
166 ly iq<Õ - II
ìys fkdjqkdkï .=ma; foújre iys; f.da;%jd§ wd.ï ìys
fkdjqkdkï ñksia uki fï ;rï wid¾:l .ukla tkafka ke;'
.=ma; foújre we;a;la lshd meyeÈ,j Tmamqlr iïmQ¾K
fkdlr ñksidg úYajdi lrkak lshd iDcqj fyda jl%j n,lr
ñksidg ;u uki m,,aj m%fhdack .ekSu j,ld ukqIH meje;au
ÿ¾j, ;eklg m;a lsÍu iïnkaOj wd.ï ks¾ud;Dka úIaj O¾uh
bÈßfha jrolrejkah' foaj weoys,a, ksid ñksia uki wjqreÿ odia
.dkla wmf;a f.dia we;' f,dl=u ydksh we;af;a ñksiqka wd.ï
jYfhka fn§ tla ñksia j¾.hla f,ig tl;= lr .ekSug
fkdyelsluh' ;j;a jerÈ f.dvla isoaOù we;' wd.u kñka
wudkqIsl l%shdj,g wd.ñlhkag f.dÿre ùug isoaO ù we;' wd.ï
ìysùfï isg fïolajd wd.ñl wdl%uK" wd.ñl hqoaO" ukqIH
meje;afï wjidkh ,.o lshd ysf;k ;rug wd.ñl .egqï by,
hEu" fï ish,a,u .=ma; foúhka u.ska wd.ula f,i fmkS ysàug
bv ,eîu fya;=fjkah'
foúhka we;s ksid ks¾ud;Dkaf.a foaYkd wd.ula f,i
Nla;sfhka ndrf.k tys lsisjla m%;slafIam fkdlr ish,a, we;a;
f,i ndrf.k woyhs' foúhka ke;s kï ks¾ud;Dkaf.a foaYkd
o¾Ykhlafjhs' túg woykafka ke;' úuid n,hs' ta wkqj we;s
fodai y÷kdf.k bj;a lrhs' túg ukqIH meje;aug ydkshla
fjkafk ke;' wd.ï W.kajkafka foúhka yd O¾uh iel
lrkak tmd lsh,' kuq;a ñksia uki kï ÈhqKq ukilg tfyu
lshkak wd.ulg whs;shla ke;' wd.ñl hqoaO nyq,kï wd.ï
iel fkdlr fldfyduo@ ñksidg ÈhqKq ukila we;' ;j ;j;a
Wjukdjka fjkqfjka ;j ÿrg;a uki ÈhqKq lr .ekSfï
yelshdjo we;' tksid ñksia meje;afï wdrËdj fjkqfjka
wd.ñl hqoaOj,g W;a;r fydhd.kak yelshdj we;' wd.ñl
167 ly iq<Õ - II
hqoaOj,g fya;=jQ wd.ïj, ÿ¾j,lïo y÷kd .ekSug yelshdj
we;' ÿ¾j, wd.ï w;S;fha kej;=Kdg ñksia uki tf,i
kej;=fka ke;' yeuodu ÈhqKqfjñka we;' ta ksid w;S;fha
kej;=Kq wd.ïj,ska kj hq.hg id¾:l W;a;r ke;' tfyu
lshkak fya;=j tla me;a;lska we;a;la lshd iaÓr fkdjQ foúhka
wfkla me;af;ka ±ä jd¾.sl .;s ;j me;a;lska O¾ufha we;s
fodai n,y;aldÍ nj hqoaOhg blaukalu N+ñ ;DIaKdj fï ish,a,
.,md n,kúg ñksid je,|f.k we;af;a wd.ï fkdfõ' hqoaOhhs'
tfyu lshkak fya;=j hqoaOhg Wjukd ish,a, wd.fï ;sî we;s
ksidh' wo bkak wd.ñl kdhlhka fuf;la wd wdldrhgu
wd.ug fiajh lrkjd kï wd.ñl hqoaO;a tf,iu bÈßhg
.,df.k hkjd we;'
wd.ï ñksid úiska ms<s.;a Wiiau foa ksid ta Wiia foa j,
m%Yak u;=ùu;a ÿ¾j,luls' B .djg m%Yak we;sjQ úgl§ wd.ïj,
Wiia whf.ka Wiia úÈhg ta m%Yak úi|d .ekSu fhda.Hh' kuq;a
wd.ï ksid we;sfjk m%Yak my, whf.ka my;a úÈhg ^hqoaOfhka&
úif|kak bvyer Wiia wh my;a úÈhg bkafka wehs@
(22) ñksia is;l we;s hym;a foa ÈhqKq lr .ekSug ta isf;a we;s
whym;a foa ndOd lrhs'
iudchl§o tf,i iudcfha we;s hym;a foa ÈhqKq lr.ekSug
whym;a foa ndOd lrhs' wd.ï w;r§ o tf,ih' hym;a wd.ï
ÈhqKqùug hymf;ka wvq wd.ï ndOd lrhs'
fï yeufoa úiskau ñksia meje;au hym;a fkdlrhs' ñksid
úiska ch.;hq;= wNsfhda.h thhs' hym; ÈhqKqùug fkdfok yeu
ldrKd ÿrelr,Sug ñksid Èßu;a ùu wjYHh'
(23) A yd B ck j¾. fol we;s rgl A yd B w;r wjqreÿ oyia .dkl
isg jßka jr .egqï we;slr .ksñka we;' óg we;s meyeÈ,s
168 ly iq<Õ - II
W;a;rh A B ck j¾. fol l,jï lsÍuh' iajNdj O¾uh A yd
B l,jï l,úg fojk mrmqrla ìyslrkak leu;s kï tfia lsÍu
iajNdj O¾uhg fødaysùula fkdfõ' tfia lsÍu A yd B jYfhka
fjkaj bkak lrk W;aidyhg jvd fndfyda myiqh'
ck j¾. ìysùu ksid j¾. .ek ys;kak ù we;' wfkla ck
j¾.fhka lror ;¾ck wdfjd;a Bg uqyqK §ug Yla;sh wjYHh'
fï fya;=fjka jd¾.slnj ±äùug .kS' ;u j¾.fha msßi jeälr
.ekSug l%shd lrhs' hqo Yla;sh jeä lr .ekSug l%shd lrhs' fï
wdldr fndfyda foa fjkqfjka ;rÕldÍ fjhs' B.djg rg fnod
.kak ys;hs' tfyu fnÿfjd;a Bd.jg l=,fíoh fyda ksldh
fíoh we;sjqfkd;a fnÿkq rg wdfh;a fnokjdo ;j ;j;a fío
we;s jqfkd;a ta olajdu fn§ fn§ hEu ksjrÈ W;a;rhla fkdfõ'
ck j¾. jYfhka isàug W;aidy lrk úg woyk wd.ïj,o
jd¾.sl .;s by, f.dia wOHd;añl .=K ySk fjkak .kS'
f,dalfha we;s wd.ï f;d.h ñksidf.a i;H O¾uh f,i tlla
ùugo ck j¾. tlg l,jï ùu Wmldrhla fjhs' tfia ùfuka
tla ukqIH j¾.h ùug;a wd.ï ukqIH j¾.hdf.a ksjrÈ i;H
olajd;a taug myiqjlah' ck j¾. jYfhka bkak úg ÿ¾j,
O¾uh we;s wd.ïo mj;S' l,jï ùfuka ÿ¾j, O¾uhka bj;aù
i;H O¾uhg bv ,efí' th ñksiqka ljqre;a ,nk ÈkSulah'
(24) f,dalfha nyq;rhlg jrÈkak fya;=
i. ;ukaf.a wd.ï ks¾ud;Dka f,dalfha nqoaêu;au ;eke;a;d lshd
ms<s.ekSu'
ii. ;u wd.ñl ks¾ud;Dka foiQ ish,a, iïmQ¾Khs ksjrÈhs lshd
ms<s.ekSu' tys ksjrÈ lrkak fohla ke;ehs lshd is;Su'
169 ly iq<Õ - II
iii. foúfhla we;' foúfhda m%n,hs' uu ÿn,hs' uf.a meje;au
we;af;a foúhkaf.a wf;a lshd ksjg ù ;u ñksia ukig
f.!rjhla ke;sj Ôj;a ùu'
iv. ;u wd.ñl mQcljre foaYkd lrk ish,a, ksjrÈhs" i;Hhs
lshd ms<s.ekSu'
v. ;u mrïmrdfjka Wreu fjk wd.u cd;sh ixialD;sh
foaYmd,kh wdÈ ish,a, Wiia lshd ms<s.ekSu'
vi. ;ukaf.a foudmshka jeäysáhka .=rejreka mjik ish,a,
ksjrÈhs i;Hhs lshd ms<s.ekSu'
vii. f,dalfha nyq;rh O¾uh wjfndaO lrf.k O¾uh ksjrÈ ksid
wd.ï je,|.;a wh fkdfõ' fjk;a l%u j,g wd.ï je,|
.kak isoaO jQ whhs' ñksiqka wd.ñlhka njg m;a lsÍu jer§'
ñksiqkag Ôú; ld,h mqrdu úúO wd.ï bf.k .kak tu.ska
uki ÈhqKq lr.kak ksoyi ;sîu wjYHhs'
(25) kdhlhka ksid w{a{dkhka fjk ñksiaiq" foaYmd,k kdhlhkao
wd.ñl kdhlhkao ;j;a kdhlhkao we;' idudkH ck;dj .y
urd.kak fya;=j;a kdhlhkah'
(26) nqoaêu;=kag bvla ke;s wd.ula nqoaêu;=kag bvla ke;s
foaYmd,khla f,dalhg ldf.a msysglao@
(27) hq.fha ñksid ch.; hq;af;a wd.u fkdfõ i;Hhs' i;H ke;s
wd.ula Èkd ñksidg fjk fi;la ke;' wd.ï j,È .=ma;
foújrekag bvla we;' wd.ñl .egqï j,g Èßhla we;' i;Hfha§
.=ma; lsisjlg bvla ke;' wd.ñl fn§ï ke;' ta ldrKd fol
ksid wkqjklïo .egqïo ke;' ukqIH j¾.hdf.a wdrËdj we;'
(28) Tn w;rux fkdùug;a jerÈ u. f.dia mõ ldrfhl= fkdùug;a
wfma wd.u lshk iqmqreÿ .,dhdfï Ôú;hla fkdù ;ud lrkafka
170 ly iq<Õ - II
l=ulao tfia lsÍfuka ;udg fjkafka l=ulao lshd .eUqßka is;d
lghq;= lsÍu fhda.Hh'
(29) wd.ïj, jd¾.sl Wjukdjka fjkqfjka orejka jeämqr ye§u'
orejka jeäh yo,d orejkag wdorh wvqlrkak tmd' iïm;a ysÕ
Ôj;afjkak wudre ld,hla Wodlr.kak tmd' ukao fmdaIKh"
f,v frda." jix.; nyq, wkd.;hla Wreu lrkak tmd' B.djg
orejka ;reK jhig wdmiq wfmaËd nx.jQ ;reK mrmqrla njg
m;a lrkak tmd' Tjqka wr., j,g fhduqfjk ;;a;ajhla" wr.,
we;sfjk iudc ;;a;ajhlg weo odkak tmd' Bg;a miqj
uy,a,kaf.ka uxudj;a mqrjd odkak tmd' wd.ñl m%Yak úi|d
.kak ±laula ke;s ksid wkd.;fha wd.ñl hqoaO j,ska Èkkak
orejka jeäfhka yokak l%shd lrñka we;' tfyu hqoaO lr,
Èk, fyd¢ka Ôj;a fjkak ys;=jla fï fudavlï f;d.h fl,jr
tfyu meje;aula ,efnkafka ke;' wksjd¾hfhkau ìys fjkafka
wog jvd krl wdkd.;hlah' flfkla fydfrla ksid wfkla
wh;a fydreùu W;a;rhla fkdfõ' tlaflfkla fudav ksid
wfkla wh;a fudav ùu W;a;rhla fkdfõ' msßySulah' f,dafla
;sfhk fkdÈhqKqu wd.u uÜgug wfkla wd.ï ish,a,
fkdÈhqKqlu olajd wdmiq .uka lsÍu ñksia j¾.hdf.a
mßydkshlah'
(30) ldka;d ksoyi - Tng ksoyila ke; lshd Tn fkdokakjd we;s'
Tn ksoyi ke;snj ±k .;a;;a Èkd.kak fkdyels we;s' Tfí
ujgo mshdgo ifydaorhdgo iuyr úg Tfí wd.fï mQcljrhdgo
Tng ksoyi Èkd fokak Wjukd we;s' ta;a foúhka <Õ"
ks¾ud;Dka <Õ" tu O¾uh <Õ yd wd.ñl j¾;udk pKaä <Õ ta
yeuf.a ñksia is;a ìh.= j yels,Su ;sfnkq we;' ñksidg kqiqÿiq
oyulg ñksid hgù we;' m%{a{djka; nj je,f,k m%pKavnj
171 ly iq<Õ - II
me;sfrk oyulska wd.ñlhkao Tjqka ksid fiiq ñksiqkao
jYfhka f,dfõ yeu ñksfilau ±fjñka we;' ldka;djkS Tn,d
muKla fkdfõ Tn,dg wdorh lrkakkao wirKù we;'
ldka;djka hkq ukqIH meje;afï yß wvlah' wehg;a ñksia
ukila ysñh' Tfí ksoyig jeä ÿrla ke;'
(31) wfma ñksia ukiska f,dalfha we;s ksjrÈ Wiiau O¾uh
y÷kd.kak fkdyels kï wms ÿ¾j,h' wfma yoj;ska f,dalfha
Wiiau O¾uhg f.!rj olajkak wlue;s kï wm l=ylh' wmg
Wjukd Wiia meje;aula kï wm y÷kd.; hq;af;a Wiia foah' wm
f.!rj l, hq;af;a Wiia fogh' tfia lsÍfuka wfma is;;a
yoj;;a Wiia fõ' ±lau ksjrÈ fõ' iudch;a f,dalh;a Wiia fõ'
(32) fuf;la Ôú;fha§ isxy," uqia,sï" fou< weiqr ;=,ska ud W.;a foa
fjkqfjka ish,a,kagu f.!rj lrñ' ñksiqka flfrys wdorh
WmÈkafka ;u yoj;skah' ta wdorh yoj;ska ÿria fjkafka
wd.fuka cd;sfhka fjkia ksidh' wd.ïj, yoj;aj,g jvd
ñksiqkaf.a yoj;a iómh' wm iómfhka weiqre lf,a ñksiqka
weoyQ wd.ï fkdfõ' ñksiqkah' wd.ula jYfhka f.dv k.k
l|jqr ;j;a wd.ñl l|jqrla iu. ióm ke;' fyd¢ka kï
fyd¢ka krlska kï krlska m%;spdr olajkak iqodkñka isà' 197--
§ fyïud;.u k.rfha§ isxy, uqia,sï w;r .egqula we;s úh' lv
idmamq .sks ;eìK' wo rd;%S fjkafka l=ulao lshd kr.jdiS wm
ys;aj, ìhlre is;sú,s ;ekam;a ù we;' uf.a jhi wjqreÿ 10 la
muKh' wo Èk rd;%S isxy, m%ydrlhska thso@ ke;skï uqia,sï
m%ydrlhska thso@ k.rjdis isxy, uqia,sï ld ;=,;a ìhla we;' ud
wi, uf.a wlald;a w,a,mq f.or uqia,sï wlald;a jeo.;a
l;djlh' uqia,sï wh wdfjd;a kx.s,d wfma f.or tkak' isxy,
wh wdfjd;a wlald,d wfma f.or tkak' fofokd mejiQ ta jdlH
172 ly iq<Õ - II
fol ug yeuodu w¨;ah' ta jdlH fol .ek wo l,amkdlrk úg
±fkkafka wd.ïjd§ cd;sjd§ w÷frka jeis fkdhkjd kï
ukqIH;ajh fudk;rï §ma;su;ao lshdh' ukqIH;ajh
iajNdjfhkau Wiiah' m%NdIajrh' tfy;a ls,sájQ f,dalhl ls,sá
fkdù mj;skak ,efnk bv wvqh' ukqIH;ajfha §ma;sh jßka jr
fyda u;=ùu ,iaikh' ls,sá ùug fkdfokjd kï ukqIH f,dalh
fudk;rï fY%aIaG fjhso@ f,dalh ksjrÈ l, yelafla
wd.ïj,gj;a wd.ñl l|jqrej,gj;a fkdfõ' hq.fha Ôj;afjk
m%{a{djka;hskaghs'
fï ñksiqka jk wfma f,dalhhs' wfma f,dalh wfma kqjKska
Y%ufhka f.dv ke.Su wjYHhs' wfma f,dalfha wms wmsgu y;=frda
fkdfjk f,i mj;skak ´k' wmsg rgj,a cd;Ska wd.ï wd§ f,i
fnfokak .efgkak fjk yeu lreKlau wm w;ßka ;=rka
fjkak ´k'
(33) ukqIH j¾.hd fjkqfjka fmd;la ,shkak bv fkd,efnk wh
fjkqfjka mq jka wh ,shkak ´k' ta u.ska ;j;a ojil ,shkak
bv fkd,efnkak;a fï f,dalfha fkdisákak ´k' mEkl ñ;=rdo
y;=rdo mEklau ùu jrola ke;' mEkl y;=rd fjä WKavhla
Wfkd;a th mEkl y;=frl= muKla fkdfõ' ukqIH nqoaêfhao
y;=frlah' ukqIH meje;afïo y;=frls'
(34) Tn ÿla uykais ù orejka ?kla yohs' fudf,a ke;s kdhlhl=
rgl fyda wd.ñl ixúOdkhl fyda fjk;a ixúOdkhl md,kh
ndr .;af;d;a ta orejka hqoaOh i|yd jeh lrkq we;' Tn orejka
yeÿfõ tf,i úkdY fjkjd olskako@ yeu oreju wdrËdfjk
yeug w¾:hla fjk f,dalhla fjkqfjka is;kak'
(35) wd.ï úiska orejka f;d. yokak Èß .kajhs' orejkag wdydr"
c,h" wOHdmkh" wdorh" nqoaêu;alu ish,a, ysÕù hqoaOhg
173 ly iq<Õ - II
f.dÿre fjkak bvyÍ' wd.ï fjkia j¾.fha foújre y÷kajd
foñka ñksia meje;au úys¿jg" wj w.hlg" wid¾:l;ajhg
muKla fkdfõ ïf,aÉp;ajhg m;aùugo u. ilid we;'
Y%S ,xld cd;sl fldäh .ek l;d lrkafka wehs@
- ly iq<Õ -1 fmd; yd iïnkaO jk ,smshls -
2211
174 ly iq<Õ - II
ly iq<Õ fmd; u.ska wruqKq lrk foa ly iq<Õ ,smsfha
i|ykah' lyiq<Õ f,dalhg m%dfhda.slùfï fodrgqj f,i Y%S ,xld
ukqIH cd;sl fldäh ks¾udKh lsÍu wruqKq lr .kS'
Y%S ,xld cd;sl fldäh .ek l;d lrkak .;af;a Y%S ,xldfõ
muKla fkdfõ iuia; ukqIH meje;au Wfoid;a iuia; f,dal
i;ajhdf.a hym; Wfoid;a ksjrÈ ukqIH ud¾.h y÷kajd§u Wfoidh'
ukqIH j¾.hdf.a ksjrÈ u. fjkqfjka wi;Hfhka f;dr .=ma; núkao
f;dr ldf.a;a ukig wjfndaO fjk we;a;la kdhl;ajfha ;nd
.ekSu wjYHh' ta fjkqfjka f.!;u nqÿka jykafia foaYkd l,
p;=rd¾h i;H O¾ufoaYkdfõ m%Odk ud;Dl mdG y;r jk ÿl" ÿlg
fya;=j" ÿflka ñ§u" ÿflka ó§fï ud¾.h f;dard .;af;ñ' ta mdG Y%S
,xld ukqIH cd;sl fldäfhka olajk w¾:h f,i bÈßm;a lr we;'
rfÜ;a wd.ï f.dvla we;' f,dalfha ;j;a wd.ï f.dvla we;' ukqIH
j¾.hdg wd.ï f.dvla ìysùu jrolah' .egqï hqoaO we;sùug
fya;=jlah' ukqIHhhdg m%{a{d ud¾.h je,laùug fya;=jlah' ukqIH
meje;au wrdðlù tlsfkld urdf.k ukqIH j¾.hd mDÓúfhka ;=rka
ùugo fya;=jlah' kuq;a yeu wd.ulu O¾uh fï mdG y;r we;=,g
.ekSfuka wjidkfha ukqIH j¾.hdg ienE i;H y÷kd.ekSu olajd
hd yelsh' ukqIhH j¾.hdg hym;a meje;aula Wfoid;a mqoa.,hl=
jYfhka ;u wd;auh Wfoid;a wxl tlg jeo.;a fjkafka ñksidf.a
i;H O¾u ;djhhs' ñksidf.a i;H O¾ud;jh b,lal lrf.k wd.ï
ìysjqkdg ta nyq;rhlg i;Hfhka fl,jr lrkak ,eî ke;'
mqoa.,hdg yd iudchg hym;a Tjoka ìyslrkak muKla iu;aù we;'
t;kska tydg jHdc foa tl;= lrf.k we;' ta fya;=fjka miqld,Sk
ñksid jerÈ j,ska fndajqkq jerÈj,go f.dÿreù we;' ksjrÈùu i|yd
fï mdG y;rg wod,j l,amkd lsÍu;a lreKq tl;= lr .ekSu;a
iqÿiqh' bkamiq ish¨ lreKq .,md jvd ksjrÈ foa ukqIH j¾.hdf.a
175 ly iq<Õ - II
i;H O¾u;djh f,i ndr.; yelsh' tf;la isg ñksidg hqoaO we;af;a
wfkla ñksiqka iu. fkdfõ' ;u isf;a we;s krl kid .=K ÈhqKq
lr .ekSugh'
YS% ,xld ukqIH cd;sl fldäfha rEmh fhdod .;af;a nqÿka
jykafiaf.a O¾uh Wmqgd.;a ksid Bg nqÿka jykafiag yd foiQ
O¾uhg .re lsÍula f,ih' rfÜ nyq;rh fï rEmh y÷khs' wysxidjd§
nj biau;= lrhs' m%pKav;ajhg fhduq ùu j,lhs' bjiSu we;s lrjhs'
hï w¨;a fohla lrkak rgl nyq;rhlf.a leue;a; wjYHhs' ta i|yd
fï rEmh fhda.Hhs' kj foaYmd,k l%uh i|yd iqÿiq miqìu rfÜ we;s
lsÍu Wfoid;ah' Y%S ,xldfõ i;Hg bv.; yels wd.ñl miqìula we;'
wka;jd§ ;;a;ajhg hEula ;du ke;' yeu wd.ulu kdhl;ajh ;du
nqoaêu;=ka w;r mj;S' ta jdish f,djgu fi; msKsi fhdod.; yelsh'
,xldfõ we;s wd.ï m%udKfhka jeä m%udKhl leue;af;kao ,xldfõ
ck.ykfha by, leu;a;lskao Y%S ,xld ukqIH cd;sl fldäh rfÜ
msysgqùug n,dfmdfrd;a;= fjhs' fuu cd;sl fldäfhkao lyiq<Õ
md,k l%uh u.skao ly iq<Õ ;j;a jevigyka u.skao .egqï nyq,
lr .kakd udkisl ia:rh miqlr by, udkisla ia:rhlg hEu
wfmaËd lrhs' ñksidf.a wd.ñl úúO;ajh Ëh lrkak ñksidf.a
i;H O¾uho ñksidf.a foaYmd,k wdrjq,a Ëh lsÍug ñksidg iqÿiq
md,k l%uhla we;s lsÍfukao ñksidf.a ffjrh fl%daOh we;s m,afjk
udkisl;ajh miql, yelsh' ñksid krl ñksfila njg m;ajqfka
;ukaf.a mqoa.,sl fya;= ksid fkdfõ' wd.ï" foaYmd,k jdf.a fmdÿ
ìyslsÍï j,we;s ÿ¾j,lï ksidh' id¾:l jevigyka ke;slu
wid¾:l ñksiqka ìysùug fya;=jlah' ukqIH j¾.hdf.a kdhl;ajh
yeu ;ekl§u m%{a{djka;hka wf;a ;sîu wjYHhs' wd.ïo
foaYmd,kho wfkl=;a yeu ;ekelau fydreka ;lalähka pKaähka
fudavhka w;g m;ajQúg uq¿ f,daflu úkdYh olajd .uka lrhs'
176 ly iq<Õ - II
ukqIH meje;afï wdrËdj yd wd.ï ìysùu .ek l,amkd
lsÍfï§ ukqIH j¾.hd fjkqfjka wd.ï oyhla ìysù oy wdldrhlg
l%shd;aul kï t;k ksjrÈ oyhla ;sfhkjd lshkjdg jvd jerÈ
oyhla we; lSu nqoaêu;ah' ksjrÈ oyhla ;sfnkjd lSfjd;a ta oyh
w;r ks;r .egqï we;sfjkq we;' jerÈ oyhla ;sfnkjd lSfjd;a Tjqka
ksjrÈ foa l=ulao lshd fidhd n,kq we;' wd.ula ñksia j¾.hdg
fi;la fjk fohla lrkak leue;s kï wd.fï we;s O¾uh ñksidf.a
i;H jk ÿl ta ÿlg fya;=j ÿlska ñ§u ÿlska ñ§fï ud¾.h f,i
fldgia y;rlg wod,j foaYkd lsÍu wjYHhs' wd.ulg foúhka we;s
nj ñksia bkaøshkag ±fkk f,i bÈßm;a lrkak fkdyels kï
foúhkag hd{a{d lrkak lshd n,lrkak tmd' th ñksia ukfia
f.!rjhg ydks lsÍulah' foúhka y÷kajdÿka ks¾ud;Dka ìysfjkak
fmr isg ñksid ÈhqKqj ,enQfõ ñksia ukiskah' wo;a ñksid jgd we;s
iEu fohlau ìyslr we;af;a ñksia uki fjfyijdh' thska jeä
m%udKhla ks¾udKh lr we;af;a ;ukaf.a foúhka úYajdi fkdlrk
fjk;a ñksiqkah' ta ksid ñksia ukfia f.!rjh fkd/flk
wdldrhg foúhkag hd{a{d lrkak mf,Uùu kqiqÿiq fohlah' wd.ï
ks¾ud;Dka,d ñksiqkag jeo.;a foaYkdjla W.kajd we;s ksid
ks¾ud;Dka,dg j¢kak lshd mejeish yelsh' wd.ï ks¾ud;Dka,d
jerÈfoa foaYkd lr we;akï tajd whskalr jákd foa muKla .ekSug
ñksid ks¾NS; ùula wjYHhs' tl ks¾ud;Dka flfkl= wfkla
ks¾ud;Dka,dg j¢kak tmd lshd foaYkd lr we;akï ñksiqka l,
hq;af;a tfia lshQ ks¾ud;Dkag fkdje£uh' Bg fya;=j tu ks¾ud;Dka
;ud ;=, we;s ÿIaG;ajh mylr.; fkdyels ÿ¾j, ;ekl isg lrk
O¾u foaYkd W;=ï yd i;Hhs lshd ms<s.; fkdyels ksidh' wd.ï
ks¾ud;Dka,d fkdfhla kï fhdod foújre bÈßm;a l,dg ta foújre
ñksiqkaf.a bkaøhhkag yiq fkdfjkjdkï ñksiqka ta foújrekg .re
177 ly iq<Õ - II
lrkak whÈk hd{a{dlrkak hdhq;= fkdfõ' Bg fya;=j ÿ¾j, foaYkd
we;s ks¾ud;Dka flfkl= jHdc foúflfkl= y÷kajd§ ñksiqka
foúhkag hg;a lrjd ks;r ks;r foúhkag hd{a{d lrkak fmd<Ujd
foaj úYajdih ñksia is;aj, ±älrjd Bg miq ;u wka;jd§ f.da;%jd§ jQ
ñksia meje;aug ydkslr ÿ¾j, foaYkd bÈßm;a lf<d;a ñksiqka Bg
f.dÿreù ;ukag;a ñksia j¾.hdg;a fødaysj lghq;= lrkak fhduqúh
yels ksidh' foaj úYajdih ksid w;S; nqoaêu;=kag;a j¾;udk
nÿêu;=kag;a widOdrKhla ù we;'
w;S;fha ñksiqka f.da;% f,i Ôj;ajQ iudchl f.da;%hla
wfkla f.da;% iuQ, >d;kh lr ;u f.da;%h n,j;a lr.kakd
wjêhl ñksil= ìyslrk wd.ulao iduh .ek Wkkaÿ jk ld,hl
ñksil= ìysl, wd.ulao wd;au úuqla;sh .ek Wkkaÿ jk ld,hl
ñksil= ìysl, wd.ulao jYfhka wd.ï ìysfjk miqìu wkqu
wd.ïj, fjkialï ;sìh yelsh' ta ish,a, ksjrÈ ;ekg .ekSu i|yd
nqÿka jykafia foiQ p;=rd¾h i;H O¾uh;a iu. .e,mSï fhda.Hh'
wd.ul meje;Su we;af;a wd.u i;= we;a; u;h' wd.ñlhdg
fi;la fjkafka;a ta we;a; u;h' wd.ul we;s we;a; ;j;a wd.ul
we;s we;a;g fojeks kï iaj wd.ñlhkaf.a fi; msKsi wfkla wd.u
ms<s.kak bv §u wjYHh' yeu wd.ulau ;u wd.fï O¾uh;a wfkla
wd.ïj, O¾uh;a .,md we;a; jeä ;ekg iqÿiq ;ek fokak leue;s
kï .egqï u;=lr.kak udkisl uÜgfï lsisfjl= fkd/f|kq we;'
wd.ñl mQcljrekag ;u wd.ñlhkag §ug yels O¾uhg jvd m,,a
O¾uhla fjk;a wd.ul we;akï wd.ñlhka ta fj; fhduqùug bv
yßkak' wd.ula ìysùfï mrud¾:h wd.ñlhkaf.ka f.da;%sl fyda
jd¾.sl jev fldgila lrjd .ekSu fkdfõ' Tjqkaf.a wOHd;añl
wjfndaOh m,,a lsÍuh' ta ksid wd.ñlhkag ;yxÑ fkdod ;ukag ßis
f,i wOHd;añl wjfndaOh ,nd .ekSug wd.ï w;r hEug yeu
178 ly iq<Õ - II
wd.ulau bv wjldY ,nd fokak' ñksiqkaf.a f.da;%sl fyda jd¾.sl nj
±ä lsÍula wd.ulska isÿ lrhs kï Tjqkaf.a is;aj, wOHd;añl w.h
ySkù jd¾.sl nj W;aikak fjkq we;' B.djg hqoaOh we;' Y%S ,xld
ukqIH cd;sl fldäfhka jd¾.sl njla u;= fkdlrhs' O¾uhla
muKla bÈßm;a lrhs' tu O¾uh whs;s ck j¾.hla fyda rgla ke;'
mË foaYmd,kfha fodai yd bka ñ§u
1. mË foaYmd,k l%uh ;=, jxpd ¥IK fydr uerlï we;sùu yd
j¾Okhla we;' iqrdj iQÿj wmpdr by, hhs' fï foaj,a j,lkak
mË foaYmd,k l%uhg yelshdjla ke;' md,kh ,nd .kak úhoï
lrkak wjYHhs' ta úhoï Wmhd.kak idOdrKj yïnlr
2222
179 ly iq<Õ - II
m%udKj;a ke;' ta ksid widOdrK bmhSï y÷kdf.k j¾Okh
lr.kS' Bg f.dÿrefjk rg mßydkshg m;a fjhs' ñksiqka w;r
.egqï we;sfjhs'
2. fï ;rï úhoï wêl foaYmd,lhka rgg lrk fiajh my,
ñksiqkag nqla;s ú¢kak ,efnkafka ke;' foaYmd,lhkaf.a
kEoEhka lsÜgqjka;hka fmdfydi;a fjk ;rug rg jeishka yeug
fmdfydi;a fjkak ,efnkafka ke;'
3. foaYmd,k mrïmrd ìyslrhs' foaYmd,lhkaf.a pKaälï ìß|f.a
pKaälï orejkaf.a pKaälï kEoEhkaf.a ñ;=rkaf.a f.da,hkaf.a
fykaphsh,f.a wd§ yeuf.a pKaälï uyck;djg orkak ù we;'
rgl ck;dj fl,jrla ke;sj ìh.= ùu ;j ;j;a mEf.kak
fya;=ù we;'
fï foaYmd,k l%uh ËKsl uqo,a yïn lrkak yels §k my;a l%u
y÷kd.kak Wkkaÿj we;s lrhs' ta ksid fï md,k l%uh mj;sk
;dla l,a iudch msßyShdu wksjd¾hhs' wmrdO ldrhkag fydrekag
md,lhkaf.a wdrËdj we;' fydreka w,a,d fokak bÈßm;a fjk
whg wdrËdjla ke;' wkdrËs;h' ta fya;=fjka fydre ìysùu
by, hhs' fydrekaf.a kdhlhka ck;dj úiska ;ukaf.a
kdhlhka lrf.k we;'
4. rg .ek fkdys;k idOdrKh .ek fkd;lk ;uka .ek ys;k
ckao odhlhka ìys lrhs' Tjqkag fiajh lrkak md,lhkag
jxpdldrhka ùug isoaO fjhs'
5. ck;djg jD;a;Sh iñ;s l%shdud¾. ;s;a;h' ikakoaO wr., ;s;a;h'
fï foaYmd,k l%uh Bg jvd ;s;a;h' ta;a W;a;rhla ^úl,amhla&
ke;'
6. foaYmd,lhl=g wdrËlhka f;d.hls' by, úhouls' fï ;rï
y;=frda bkakd foaYmd,lhka wmg l=ugo@ Tjqka wdrËd lrkak
180 ly iq<Õ - II
ck;djg úYd, nÿ uqo,la fokak fjkjd' wfkl ta wh ck;dj
fjkqfjka fiajh lrkak Th ;rï wkdrËs; l, hq;=o fkdfõ'
foaYmd,lhkag i;=rka we;s lf,a idudkH ck;dj fkdfõ' fï
md,k l%uh jeä pkao fjkqfjka ;uka ÿIagfhl= ùu ;ukag
ÿIaghka we;sùu jYfhka ljqre;a ÿIaghka njg m;a lrhs'
7. mË foaYmd,k l%uh wd.ï w;r fío we;s lrjhs' wd.fï
mQcljre w;r fío we;s lrjhs' mQcl mËfha .=Kj;alï kihs'
cd;sjdÈ" l=,jdÈ" j¾KjdÈ wdÈjQ ´kEu úúO;ajhla w;r ksùula
fkdmj;ajhs' yeufoau wjqiaid mËhg yd ;ukag ckao yod .kS'
8. mË foaYmdkh widOdrKhg f,ka.;=hs' ¥IKhg fmïn§'
wmrdohg wdofrhs' hqoaOhg wdrdOkd lrhs'
9. mË foaYmd,k l%ufha§ oËhka ìysjqkdo lshd m%Yakhla we;'
fndfydaúg hï ldrKd lsysmhlg oË ùu yer rgl md,lfhl=
jYfhka oËùula fï fmd,fõ olakg ke;' oËhka w;ßka
iqÿiafila f;dard.ekSug bv wvqhs' olaIhka w;ßka fflrdálfhl=
ìysùug bv jeäh' b;sx oËlu fhfofjkafka rgg fkdfõ'
mËhg mjq,g {d;S ys;j;=kagh'
10. ck;dj rfÜ kdhlhdg leue;sh' kdhlhd ck;djg ys;j;a
kuq;a kdhlhdg rchla f.khkak fyd| uka;%s,d weue;s,d
,efnkafka ke;' iuyrúg fuys wfkla me;a; fyda fjkia
wdldrhg fyda fldfydu ieliqk;a hym;a rgla ;kkak wjxl
oËhka fmdl=rla mË foaYmd,kh ;=,ska u;=lr .kak
fkdyelsh' mË foaYmd,kfha§ mdjd fokakkag foaY fødySkag
;j;a mËhl fyd| ;ekla ysñh'
11. ckaoh §fï§ ñksiqkag fyd| foa w;a yefrkjdo@ ke;skï uq,ska
fyd|foa miafia krla fjkjdo@ fldfydu fyda mË
foaYmd,kfhka fmdÿ ñksidg fyd| foa wysñh'
181 ly iq<Õ - II
12. mË foaYmd,kh ckao Èkhg miqod b|kau ck;djg wys;lrh'
kuq;a ck;dj úreoaO ùug wjqreÿ oyhl muK ld,hla .kS'
ikakoaOj ke.S isákak wjqreÿ 20 la muK .kS' ta ld, w;r§
md,lhkag mrïmrdjgu yïn lr.kak ld,h m%udKj;ah' óg
fjkia md,lhka lSm fofklao ke;sjd fkdfõ' md,lhka whq;=
bmhSï lrk úg ck;djg ta nr lsysm .=Khlska jeälr ú¢kak
fjhs'
13. fï md,k l%ufhka md,lhka muKla fkdfõ Bg my, who
fydre njg m;a lrhs' fyd¢ka bf.k.;a fyd| /lshd lrk who
fydreù we;' rgu fydre lrkak fyd|u l%uh mË foaYmd,k
l%uhhs'
14. rfÜ md,lhka ;u md,kfha ;ru okak ksid ;u orejka
úfoaYj,g yqre lrjhs' ;uka rg ÈhqKq lrkak jev lrkjd kï
;u orejka úfoaY wOHdmkhg fkdhjkjd we;' f,dfõ by,u
wOHdmkh rfÜ we;s lrkak fjfyfikjd we;'
15. úúO ckjd¾.sl wd.ï jd¾.sl jYfhka foaYmd,k mË ìysù l%shd
lsÍu ;=, u;= lr.kafka .eàug fya;=kah' fmdÿ ñksid fjkqfjka
wjxl i;H udj;la keye' yeu fohlu wjxlndjh' oË Ndjh
ys;lrNdjh urd oud wka;jdoh me;sÍ we;'
16. fï md,k l%ufhka wjxllï bj;a lrhs' wjxl ñksiqka bj;a
lrhs' wjxl lu ke;sj lsisu md,k l%uhla id¾:l fjkafka
ke;' wjxl lu fkd/flk fï l%ufhka wE;aù wjxllu /flk
l%uhla y÷kd .ekSu wjYHh'
17. mj;sk md,k l%uh ;=, ksjrÈ wjfndaOhg meñKSula ke;' ksjrÈ
f;dard .ekSula ke;' m%udKh jeälu u; n,h ,eîula we;' ta
fya;=fjka rgg ck;djg wys;lr md,lhka ìysù we;' m%udKh
jeäùu ;=, i;H idOdrK;ajh ÈkSula iy;sl fkdlrhs'
182 ly iq<Õ - II
18. wjqreÿ yfhka yhg ue;sjrK ;eöu ck;djg kqiqÿiaika bj;alr
iqÿiaika m;a lr .kak ,efnk wjia:djlah' ta jf.au ue;s
weu;Skag jerÈlr o~qjï fkd,en u.yer hEug ,efnk
wjia:djlah' fï md,k l%ufha jerÈ lsÍug fm<Uùula jerÈ
lsÍug iqÿiq mßirhla ;sîu;a jerÈ l,;a fkdl,d fia isàug;a
yelshdj we;s lrf.k we;' jerÈ l,;a mË úmË uka;%Ska
yeuf.a wdrËdj Tjqka úiskau we;slrf.k we;' ck;djg tu
w,dN Wreuù we;' wdKavq mË úmË foaYmd,lhka jerÈ lr
;sîu yd lrkak n,dfmdfrd;a;=fjka isák fyhska Tjqka
tlsfkldf.a jerÈ lshd.;a;g o~qjï ,nd§u olajd hEula ke;'
Tjqfkdjqka wdrËd lr.ksñka ;uka wdrËdùula we;'
19. Tn ckaoh § m;alr.kakd f,dl= l=vd md,lhka jeä fofkla
Tfí Ôjk nr widOdrK f,i jeälsÍug fya;=ù we;' md,lhka
yd by, ksOdßka M,uÈ fudav jHdmD;Ska u.ska yd w,a,ia ¥IK
fydrlï u.ska Tfí Ôjk nr jeälr we;' md,k n,h fjkia
lrdg fïjdf.a fjkila ke;'
20. ck;djg wjYH ke;s iekfl,s md,lhkag wjYHh' nvqñ, by,
hkúg nÿ nr by, hkúg tajdg W;a;r ñi iekfl,s ck;djg
wjYH ke;' ck;djf.a yDo iamkaokh fkdy÷kk md,lhka
ck;djg l=ugo@ rgla md,khg oËhka Wjukdh' fydre
;lalähka wjYH ke;' cd;s jd§ka wd.ï jd§ka wjYH ke;'
f;drïn,aldrhka ne¨ka fnda, ldrhka wjYH ke;'
21. mË foaYmd,k l%uh ;=, foaYmd,lhka jQ who fjkak W;aidy
lrk who w;r rgla md,kh lsÍug iqÿiaika we;af;a mqxÑ
m%udKhls' th yeu rglgu fmdÿjQ ;;a;ajhls' Bg fya;=j hym;a
ñksiqka jeäfokd foaYmd,k mËhl idudðlhl= ùug leu;s
ke;sùuh' foaYmd,k mËhlg fkdne¢ isà' mËh we;=,;
183 ly iq<Õ - II
f;areï f.k mËfhka bj;a fjhs' ke;skï mËh ;=, ksy~j
isà'
22. mË l%ufhka ìysfjk md,lhkag wjxl ùug bvla fkd,efnhs'
mdËslhkag i,lkak fjhs' ;u mdËsl fiiq ue;s weu;Skaf.a
jxpd fydr jev j,g wdrËdj imhkak fjhs' iaj ;k;=r /l
.ekSugo wjxl fkdfjkak isoaO fjkq we;' mË foaYmd,kh ;=,
wjxl lu idOdrK;ajh hk ldrKd ;ud wkdrËs; ùug
fya;=jlah' mËh wkdrËs; ùgo fya;=jlah' wjxl lug
idOdrK;ajhg bvla ke;'
23. mË foaYmd,fhka neyerg úislrk l;d fuf,ih' rg yokjd"
rg ixj¾Okh lrkjd" yeug /lshd fokjd" ÿmam;alu ;=rka
lrkjd" ke;sneß wh we;s yels wh lrkjd" wr iykdOdrhhs fï
iykdOdrh fokjd" kdia;sh ¥IKh jxpdj fydrlu m,jd
yßkjd' we;=f,a lshk l;d fuf,ih' foaYmd,kh lrkafka
;ukq;a yeÈ, kEoE ys;j;=kag i,ldf.k bkak" foaYmd,kh
lrkafka w; f,jlkak fkdfõ" ;snQ foa fno, yekao w;g
.kafka fnokak fkdfõ fnod .kak" yekao ,enqk fj,dfõ fnod
.kak ´k" ;d;a;dg yokak neßjqk rg uu yokafka fldfyduo@
rg yokak biair uu yefokak ´k" merÿkdu n,af,laj;a
n,kafka keye" ta ksid ;uka .ek ;uka n,d.kak ´k"
foaYmd,kh lrk tl ìiakia j,g myiqhs" mË foaYmd,kh
lshkafka msßisÿlu msßfyk md,k l%uhlah' th ld,h f.ùu
iu. msßisÿlu ìxÿj olajd meñfKhs'
24. mË foaYmd,kh ;ukq;a /jfgk wkqkq;a rjgk f,dalhu rjgk
jxpdjlah' fï jxpdfõ úmdl uq¿ f,dalhu nqla;s ú¢ñka we;'
f,dalh woËhkaf.a f,dalhla lsÍug mË foaYmd,kh fya;=ù
we;' woËhkaf.a f,dalh ;=, lsisfjl=g iekis,a,la we;s
184 ly iq<Õ - II
Ôú;hla ke;' hqoaOj,g fya;= Wmojd .kS' iel ìh ffjrh we;s
Ôú; ldg;a Wreu fjhs' ñksia meje;au iqrËs; lr .ekSug Bg
iqÿiq ÈhqKqfoa y÷kd.kak wjYHhs' mË foaYmd,kh ;=,ska rgg
fødayskago md,k n,h ,nd.; yelsh' hful=g rgl nyq;rh
Èkd.kak wjYHkï Bg úhoï lrkak úYd, uqo,a m%udKhla ;sîu
yd ñksiqka rjgk úfYaI{ ±kqu ,nd .ekSula lr.; yelsh'
ñksidg Wiia ±laula we;s lrkak ñksidg iekis,sodhl Ôú;hla
ysñlrfokak lyiq<Õ foaYmd,k l%uhg yelsh'
25. uykais ù yïn lrk ñksikqf.a uqo,a fld,a,lkak úúO iQÿ j¾.
rg mqrd jHdma; lr we;' wvq jegqma ,nk ñksiqka ;u wd¾Ól
m%Yak bÈßfha jeäfohla Wmhd .kak iQÿjg fm<fUhs' ta u.ska
Tjqka .;a jegqm;a ke;slr.kS' fï foaj,a rfÜ fjkak bv yer
;sîu rgl md,lhkaf.a §k lulah' md,lhka ck;djg fï
wdldr ÿIaglï lsÍu jer§'
26. mË foaYmd,kh wjxl ñksiqka t,jk wjxl ke;s ñksiqka
talrdYs fjk ;eklah' fojkqj fflrdállï .,md .kak
;eklah' tkï ;ukag jdishla we;sj rg .ek l%shdlrkak ys;Suhs'
ta fjkqfjka wd;aud¾:ldó .;s we;s msßila md,k n,hg m;aùu
ta ta whf.a fm!oa.,sl ch.%yK ,eîug ys;lrh' fm!oa.,sl jdis
wxl tl lr.;a foaYmd,lhka rg wxl tl lr.;a
foaYmd,lhkag mj;skak bv fkdfohs' fuh wo rcfha fndfyda
wdh;kj,g;a fmdÿjQ idudkH fohla njg m;aù we;' mË
foaYmd,kfha kshf,kakg úYd, uqo,la wjYHuh' ta fya;=fjka
mË foaYmd,kh werUqk ;ek ke;s fydrlï tf,iu mj;ajd.;
fkdyelsh' fydrlï we;s ùu fydrlï úYd, ùu mË
foaYmd,kfha .uka ud¾.hhs' fuh wjfndaO lr.ekSug rcfha
wdh;k .ek wOHkh lsÍu muKlau iEfykq we;' rcfha wdh;k
185 ly iq<Õ - II
jhig hk le; ±l ±l rg jeishka mqyqjg jhig hEu lskï
w.hlao@ mË foaYmd,k l%uh ish,a, wmú;% lrhs' Bg ;s;
;nkak ld,h meñK we;' ta fjkqfjka l%shdlrkak fmdÿ
uyck;dj yer fjk lsisfjla ke;'
27. Ôú;fha uqo,a álla .ejfikak ´k ldf,a ;=Ügq fofla mählg
rËdjla lrkak ùu fõokdjlah' ld,fhka ld,hg m;afjk
foaYmd,lhka ck;djg ,ndfok rËd wdh;khg;a nrlah'
rËdj lrkakdg;a nrlah' mË foaYmd,kfhka m;afjk
md,lhka wdh;k j,g wdorh lrkafk;a ke;' ñksiqkaf.a Ôj;a
ùug wdorh lrkafk;a ke;' ;ukaf.a meje;au fjkqfjka lrk
ieleiaula muKs'
28. fï olajd rdcH md,kh l, foaYmd,lhka ;u ck;djg wjxlj
wdorh f.!rjh fkdl< nj;a rg fjkqfjka oËhka fkdjqk
nj;a f;areï.; hq;=h' ksoyiska miq fï olajd jQ ld,h ;=, jßka
jr u;=jQ .egqï j,ska ,Ë fol blaujQ >d;k m%udKhla isoaO ù
we;' wdndê; ùï foam, úkdY ùï úYd,h' wr.,hla fjkqfjka
idOl f.dkqfjñka wjqreÿ 20 ka úiaig wr.,hla we;sùula
olakg we;' mË foaYmd,kfhaoS idOdrK;aj ysñfkdjk
fldgila yeu úgu we;' ta i|yd rchla /lshd fok wdldrh
;k;=re fok wdldrh fldka;%d;a fok wdldrh wOHkh lsÍuu
iEfya' mËhla ;ukag ,enqk md,k n,h /l .ekSu fjkqfjka
lrk foa mdËslhka msghdu j,ld .ekSu fjkqfjka lrk foa
fya;=fjka Bg tlÕ fkdjk Bg úreoaO ck;dj ld,h f.ùu
iu. úYd, ùula we;' úmËh thska Yla;su;a ùu iuqm%odhhs' ta
wkqj ck;dj udrefjka udrejg md,k n,h fjkia lrf.k
we;' kuq;a th ;djld,sl wiajeis,a,la muKla nj;a keje;
iqmqreÿ foau ùu;a ;uka /jàula muKla ù we;s nj;a jgydf.k
186 ly iq<Õ - II
we;' túg ck;dj úmËh Yla;su;a lsÍu ysia fohla f,i
wjfndaO lr .kS' ;=kajeks úi÷u wr.,h f,i idudkH ck;dj
w;r ms<s.ekSula ke;' th iq¿;rhla ;u u;fha u;aù m%fldamù
;ukq;a úkdY lr .ksñka wkqkag;a rgg;a úkdY we;s lrk iSñ;
fmr,shla muKla f,i olS' tjeks lKavdhula n,j;a fjhs kï
§¾> ld,hla wr., mj;Skï tfia ùug fya;=j Tjqkaf.a oËlu
fkdfõ' Bg uqyqK ÿka rchkaf.a ÿ¾j,lïh' wr., lsÍu
iïnkaOj f,dalfha nyq;rhf.a úYajdihla ke;' th ñksiqka
leue;af;ka ndr.kak fohla fkfõ' Bg fya;=j ñksiqka wjOdku
wr.kak wlue;slu" kdhlhkaf.a nqoaêu;alu .ek úYajdihla
ke;slu" ;uka weiQ ÿgq lshjQ wr., ;=, uyd úkdY ldrhka ñi
ienE ùrhka ÿ¾,n ùuh" wfkla ldrKh wr.,fhka miq ;;a;ajh
merÿfkd;a fmrg jvd fõokdldÍ meje;aula Wreuùuh' Èkqj;a
ldg;a idOdrK;ajh ysñfjhso hk ielh" Tjqkaf.a kS;s ñksidg
f.dapr tajdo hk ielh" wr.,fhka miq Ôú; meje;au l=uk
wdldr fjhso hk ielh" hk ldrKd ksid ñksid wr.,hg
leu;a;la ke;' kuq;a ;reK wdOqksl is; ñ;=rd yd y;=rd .ek
wjfndaO lr .kafka w,amhhs' fndaïnfhka yd ;=jlal=fjka
ÈkSfuka miq fY%aIag wkd.;hla Wreu fjhs lshd ys;hs' kuq;a th
tfyuo@ lshd ;ukag ys;j;a úYjdi jkak nqoaêu;a jeäysáhka
lSm fofkl=f.ka wid ±k .ekSu iqÿiqh'
29. hï ld,hl§ ñksid id¾:l ùu fjkqfjka y÷kd.;a foa ld,h
f.ùu iu. wid¾:l ù we;akï ta foa w;a yerod w¨;a fohla
y÷kd .ekSug Wjukdh' th ñksidf.a Wjukdjlah' ñksidg Bg
yelshdj we;' ta fjkqfjka ñksid fyd¢ka l,amkd lf,d;a fyd|
fohla u;=lr.; yelsh' Bg miq iuQyhla tl;=ù id¾:l fohla
njg m;alr .; yelsh' ly iq<Õ md,k l%uh tfia u;=lr.;a
187 ly iq<Õ - II
fohlah' th id¾:l lr .ekSug ljqre;a odhl fjkak' ukqIH
f,dalfha ukqIHdf.a Yla;sh ñksia j¾.hduhs' th wd.ï cd;s wd§
lsisu fohla fya;=fjka fn§ hEug ,la fkdlr .ekSu ;=,
ñksidg ksjrÈ W;a;rhla we;'
30. fï rfÜ WmÈk wysxil ñksiqka wmrdOldrhka njg mßj¾:kh
fjñka we;' fïjdg W;a;r f,i uE; ld,Skj wikak ,enqfka
Widú yd ysrf.j,a jeä lsÍula .ekh' mQcH mËh fjkqfjka
fjku Widú bÈlrk j.o wikak ,eìk' fï foaj,a lsÍu we;s
.eg¨j,g úi÷ï fjkak we;s' ta;a fujeks foa wykak m%shfoa
fkdfõ' óg jvd jeo.;a W;aidyhla .ek wykak ,efnkjd kï
hym;ah' wfma rfÜ ñksiqka wmrdoldrhka njg fmr,k fï
iudc .ufka Ndrlrejd ukdm ckao l%uh we;s mË foaYmd,kh
lSu ksjerÈh' uqo,a fjkqfjka n,h ta fjkqfjka foaYmd,kh ta
fjkqfjka uqo,a" uqo,a fjkqfjka ´kEu fohlah' Bg ielfik
iudch wrdðlùu wksjd¾hh rgo f,dalho wrdðl ùu wksjd¾hh'
31. fyd| ñksfila ke;s iudchla rgla f,dalhla fj; wefok fï
mË foaYmd,k l%uhg ;j;a l,a w,a,kak §ug ;rï ñksid
wkqjK fkdúh hq;=h' fï rfÜ m%Yak jemqre foaYmd,lhka w;r
tla m%Yakhlg fyda W;a;r fydhd.;a foaYmd,lhka fY%aIagh'
tfy;a rgla hkq m%Yak m;a;rhlah'
32. l=vd f,dl= md,lhkao by, my, ;k;=re ork fiajlhkao rfÜ
jeäfofklao Ôú;hg jerÈ tl;= lrf.k we;' fï jdf.ka
ñfokak ñ§fuka wjdishla fkdjk j. f;areï hkak' jrfoa
wd§kjh fõokdldß nj jegfykak fï iudc ßoauh fjkia ùug
wjYHj we;'
33. nd,foa úiska Ôú; jglrk úg tajd Ôú;hg tl;=ù Ôú;fha we;s
jákd foa bj;g .uka lrkjd' ta foa wo ,xld iudcfha isÿ
188 ly iq<Õ - II
fjñka we;' uqo,a ;DIaKdjka fmf,k iudchl uqo,a fjkqfjka
isÿ fkdúh yels lsisjla ke;'
34. foaYmd,k mËhla fj;g ;jÿrg;a ñksiqka fjkqfjka fyd|foa
/ia fkdfõ' krlfoau tl;= fjñka ck;dj fjfyig m;a lrkq
we;' hï hq.hl fudard f,dj mqrd me;=reKq m%cd;ka;%jd§
foaYmd,k mË l%uh tod Wiia md,k l%uhla jQjdg wo tf,i
ke;' wo ñksidf.a .=Kj;a nj kik foaYmd,k l%uhla ù we;'
ñksid wd;aud¾:ldó mqoa.,hl= lr mËhl idudðl;ajh msßkud
we;' mË idudðl;ajh b,a,kafk;a mqoa.,sl jdis .ekSu
wruqKskah'
35. mË foaYmd,k l%ufhka bj;a ùug ld,h meñK we;' fudk
;rï foaYmd,k mË ìysjqj;a md,kfha msßisÿlu we;s lr .kak
fkdyelsh' f.ïfnda tflla fkdfõ ishoyia .dkla weiqre l,;a
nl nl .dkjdg jvd fohla bf.k .kak neye' f.ïnkag Bg
jvd fohla W.kajkak;a neye' tl ;ek ysáh;a tfyg fufyg
mekak;a fjkila keye' nl nl yer ;j;a fohla ke;'
36. mË foaYmd,kh ;=,ska f,dalh mqrdu foaYmd,k mrïmrd ìyslr
we;' kuq;a rg yok f,dalh yok mrïmrdj ;du ìyslr ke;'
37. mË foaYmd,kh ;=, È.= ÿr fufyhqï ke;' f,dal iduh rfÜ
iduh .ek ta ;rï Wkkaÿjla ke;'
38. f,dal ck;dj mË foaYmd,kh l%ufha kj;skjdo@ bka tyd
.=Kj;a fohla fjkqfjka ys;kak wlue;so@ ñksiqkaf.a md,k l%u
fï ;rï ÿ¾j, wehs@ mË foaYmd,kh ,fhka ,hg fkdù
idlal=fjka idlal=jg udrefjk fohla jqfka wehs@ mË
foaYmd,kh wjxlhkaf.a w;ska .s,fyk jxlhdf.a wf;a /f|k
fohlah' mË foaYmd,kh úi÷ï fidhd hdug oË fkdjqj;a
m%Yak we;s lr.kak m%Yak jjd .kak oËh' m%Yak tfyg fufyg
189 ly iq<Õ - II
ouñka ld,h f.jkak fyd| md,k l%uhlah' óg fya;=j mË
foaYmd,kh wjxllu yd oËlu tl;= fkdjQ md,k l%uhla ùuh'
39. rgla fjkqfjka f.!rjkSh md,khla fkdl, md,lhka iqrdj
iQÿj msßñhkag ,xlr Tjqka Wmhk foa fld,a, lhs' ñksiqkaf.a
Ôjk nr by, oud Kh nr fmd,S nr by, oud mjqf,a wd¾Ól
mSvkh by, oud .eyeksh w;S;u jD;a;shg le|jd .ekSug
myiqlï we;slr we;' k.rhg w¨;a kdumqjre tl;=ù we;'
^rEïia" iamd" fa¾ia& ysñlrejka rdcH md,lhkah {d;Skah
ys;j;=kah' rdcH ksOdßkaf.;a {d;ska ys;j;=kah' k.rh hk w;
hEug .u ielfiñka we;' bÈß Èkl kr. fidankshla úuqla;sh
,enQ njg Ñ;%mghla ;sr.;fjkq we;' ;j;a Èkl rEmjdysksfha
fmkajkjd;a we;' iudch krlg yeÍu idudkH lrKh fjkq
we;' hï fyd| ;;a;ajhl isg iudch wd.dohg f.dia we;s nj
ñksiqkag fkdf;afrkjd we;' ñksiqka f.!rjkSh wdodhï
ud¾.j,g fhduq lsÍu rchl j.lSuh' i|yka l, krl
jHdmdrj, mSvkh wka;sug orkak fjkafka orejkagh' ìß|kagh'
ksire lEu fõ,la we÷ï me,÷ï ysÕlu wOHdmk wmyiqlï
Tjqkag orkak fjkq we;' fïjd iudc.; lsÍu md,lhka úiska
orejkaf.a f,a fl,ska fkdî nfgka îu yd iudkh'
40. mË foaYmd,k l%uh ;=, j¾ck" Woaf>daIk wvqjla ke;' tu.ska
fmdÿ uyck;djg fok joh iSudjla ke;' f,dalfha we;s ´kEu
jD;a;shla fjkqfjka wvq mdvqjla fyda myiqlula Wjukdj
y÷kd.; yelsh' md,lhka wod, jD;a;shg wdorh fkdlsÍu;a
jD;a;slhka rgg wdorhla fkdlsÍu;a we;s ;ek j¾ck Woaf>daIK
by,h' jD;a;sh fjkqfjka muKla fkdfõ foaYmd,k mË
fjkqfjkao mË j,g tfrysjo rgg ffjrfhkao j¾ck
Woaf>daIK we;' ta w;r ienE j¾ck Woaf>daIKo we;'
190 ly iq<Õ - II
41. rcfha bÈlsÍï j, md,lhkaf.a kï oud mqjre iú lrhs' Bg .sh
úhoï ;ukaf.a idlal=fjka od,d jf.ah' tajd ye¥ lïlrejka
lshkafka ta fldñia .yk whf.a kï lsh,hs' mË foaYmd,khg
m%isoaêh Wjukdh fldñia Wjukdh'
42. mË foaYmd,kh id¾:l foaYmd,k l%uhla f,i ndr.;a nj th
Ndú;l, ld,h È.= ùfuka yd keje; ;eje; ta wdldr ue;sjrK
;eîfuka woyia fõ' tfia id¾:l ù kï f,dalhg yd rgla ;=,g
fï ;rï .eg¨" .egqï we;s fjkafka wehs@ rglg yd f,dalhg
fmdÿ jQ .eg¨ j,g W;a;r fydhkak wvqfjkau fjfyfik hq.h
fï f.jk hq.h úh hq;=h' ñksiqka mqoa.,sl ch.%yK fjkqfjka
yer fmdÿ ch.%yK ,eîug wjxlj fjfyiSu m%udKj;a ke;'
mqoa.,slj ,nk ch.%yKj, iqrËs;;dj fjkqfjka fmdÿ
ch.%yK wjYH nj ñksiqka l,amkdjg .; hq;=h' tkï mqoa.,slj
Wmhd.;a foa /l.kak fidr i;=re ìfhka f;dr hym;a rgla
Wjukdh'
43. mË foaYmd,kfha§ iuyr foaYmd,k mË ;%ia; lKavdhï j,g
yd úfoaY rgj, l=uka;%Kj,g iïnkaO ù rgg fødaySj lghq;=
lrkak fhfohs'
44. foaYmd,k mË j,g" mËfha j¾Khg" rEmhg weíneysjQ ckao
odhlhka we;' Tjqka rgla md,kh fjkqfjka iqÿiaika m;a lsÍug
wiu;ah' fï weíneys ckao j,ska m%fhdack f.k rgg ÿIag
n,fõ. j,go md,k n,h ,eìh yelsh'
45. mË foaYmd,kh .eg¨ j,g id¾:l W;a;r fidhd.kak oË
ke;' Bg Wjukdjla ke;' wjxl ueÈy;a ùula ke;' ;ukag yd
mËhg jdisfjk wdldrhg y÷kd .kakd W;a;r .eg¨ ;j;a W.%
lsÍulah' hqoaOhg ;,a lsÍulah' hqoaOho mËhg yd ;ukag jdis
msKsi lrkak fhfohs' tu.ska rfÜ foam, úkdYh" >d;k"
191 ly iq<Õ - II
wdndê;hka ìys fjhs' tho ;ukag yd mËhg jdis msKsi fhdod
.kS' yrfll=f.a ;=jd,h lvdf.k lk lmqfgl= ;rug mË
foaYmd,kh §k;ajhg .uka lsÍula we;'
46. mË foaYmd,kh md,lhdf.a isg rdcH fiajfha wka;suhd olajd
¥IKh me;sr hEula we;'
47. wjxl oË md,lhka ìysùu ÿ¾,nh' tfia ìys jqK;a Tyqg tlÕ
lKavdhula fkd;sîfuka rgg M,la ùu w,amh'
48. ckao odhlhd uqo,g úlsfKa' ta fya;=fjka ´kEu wmrdo
ldrfhl=g md,lhl= ùfï yelshdj we;'
49. mË foaYmd,k l%uh fkdlvjd wmú;% fjk fohlah' fï md,k
l%uh msßisÿj ;nd.; yelafla mqxÑ ld,hla mj;S' ta ld,h ±ka
ksudù we;'
50. mËh /l .kak uqo,a ´k' Bg iduQysl fydrlï ´k' ;uka
/flkak;a ´k' Bg fm!oa.,sl fydrluq;a ´k' fïjdg myiqlï
imhkak ks,OdÍka ´k' ta whg;a fydrlug bv fokak ´k' fï
ldf.;a wdkd.;h iqrËs; fjkak ´k' ta ksid f,dl= f,dl=
fydrlïu ´k' wdrËdj;a ´k' Bg ;rdÈ ldrhd w,sldrhd
tfyu;a ´k' ta whg;a i,lkak ´k' fï yeu i|yd wdorKSh
jeishkaa nÿ f.jkak ´k' mË foaYmd,kfha iajNdjh thhs'
we;af;kau fuh foaYmd,k l%uhla fkdfõ' fydrlï l%uhlah'
mË foaYmd,kh rgl fydr cd,hla muKla fkdfõ f,dal fydr
cd,hlah' mË foaYmd,kfha§ Èkkak fmr;a lrkak wmsßisÿ foa
fndfyda we;' iqÿ mdg we÷ula w¢kjd yer iqÿmdg pß;hla
;nd.kak mË foaYmd,kfha md,lhkag bv fkd,efí'
51. ckaohg fmr .eàï" >d;k lsÍï" ysxid lsÍï we;' ckaofhka miq
m,s.ekSï" n,y;aldrlï" pkaälï we;' fï wdldr md,k l%uhla
ñksiqkag wjYH fkdfõ'
192 ly iq<Õ - II
52. mË foaYmd,kfha§ pkaälï ke;skï bÈßhla ke;' je,,Sula
we; lshd foaYmd,kh lrk whf.a ms<s.ekSula we;' ta ksid mË
foaYmdkfhka pkaälï neyer ùula ke;' Èkk wh ,hsika
pKaäh'
53. ñksiqka foaYmd,lhkag f.!rj lrhs' foaYmd,lhka nd, jev
lrhs' fuys§ nd, jev idudkH lrKh fjhs' ñksiqkao nd, jev
lrkak yqre fjhs' rg nd, jev j,ska msÍ hhs'
54. mË foaYmd,kh ñksiqkaf.a uOHia: ±lau fidaod hEug ,la lrhs'
;ukag jdis ±lau ;shqKq lrhs' wd;aud¾:ldó iudchla ìys lrhs'
55. mË foaYmd,kfha§ mËhlg wdKavq n,h ysñùu kï rfÜ m%Yak
úi£ula fkdfõ' lsysm fofkl=f.a m%Yak úi|d .ekSulah' mË
foaYmd,kh mgka.;aod isg wo f;la fjkafka thuh' wdKavq
n,fhka mËfha n,h j¾Okh lr .ekSug yd úmË n,h ySk
lsÍug fhdod .kS'
56. mË foaYmd,kfhka ìys lrk foaYmd,lhkaf.a úhoï wêlh'
wmg l=ugo fï ;rï úhoï wêl foaYmd,lhka' úhoï wvq
foaYmd,lhka kj md,k l%ufhka ìysl, yelsh'
57. ñksiqka rg Èkjk ;ek ke;' bkafka mËh Èkjd mjq, Èkùfï
W;aidylh' ta fjkqfjka idOdrK;ajh md.d oukak tlÕh' Bg
tfrysjkakka urd oukjdg tlÕh' mË foaYmd,kh ñksia is;a
wmú;% lr we;'
58. mË foaYmd,kfha widOdrK;ajfhka n,dfmdfrd;a;= nx. fjk
;reK wh wr., lsÍug fhduq fjhs' wr., kdhlhka Tjqka
urKh fj; le|jdf.k hhs'
59. ue;sjrKfhka miq wdKavqlr merÿk whg w¨;a md,lhkaf.ka
iyk ,efí' Tjqka lr we;s ¥IK jxpd .ek fkd;ld isà' ukao
193 ly iq<Õ - II
u;=jg ;ukag;a tjeks iyk wjYH fjk ksidh' mË
foaYmd,kfha§ jxpdj ¥IKh fydrlug mË úmË w;r tlÕ;d
we;'
60. ck j¾. wkqj mË ìysùfuka Tjqka jd¾.sl .;s biau;= lr .kS'
ck j¾. w;r iduh we;s lr .ekSug we;s bvlv ke;s lr ouhs'
ck j¾. w;r ;rÕldß;ajhla we;s lrhs' mqxÑ ldrKhlao úYd,
lr.kS' cd;sjdoh jmqrhs' cd;sh fyda wd.u fjkqfjka lshd
ìysfjk foaYmd,k mË tu cd;slhka ;ukag ùrhka ìysjqkd
lshd is;=jdg we;af;kau isoaOù we;af;a mqoa.,hka lSmfofkla
tlaù n,h fjkqfjka l%uhla y÷kd.ekSulah' tfia ìysjQ mË ì£
hdu cd;s fyda wd.u fjkqfjka mË f.dvla ìysùu hk
lreKqj,ska uQ,sl ù we;af;a j¾.h fyda cd;sh fkdfõ' mqoa.,hka
nj jegfya ta mqoa.,hka f.a meje;au fjkqfjka cd;s fío wd.ï
fío wjYHh' ta ksid iudcfha mqxÑ isoaêhlg cd;s fyda wd.ï
.djd .ekSu fíoh W;aikak lsÍu ;=, Tjqkaf.a meje;au we;'
rfÜ m%Yak ke;s ñksfyla ke;' ta m%Yakj,g Wäka cd;shl fyda
wd.ul kula ,shd .ekSfuka myiqfjka foaYmd,lfhla úh
yelsh' Tjqkaf.a meje;au i|yd cd;s wd.ï w;r úrielh fíoh
.egqu ke;slug jvd we;slu iqÿiqh' ñksiqkaf.a fío ukqIH
j¾.hdf.a hym; ke;s lrhs' fío fjkqfjka ìysjqk mË
ñksiqkaf.a hym; ke;s lrhs' ñksiqkaf.a hym; we;af;a
ñksiqkaf.a O¾u;djh tlla f,i olsk odlh' fï wkqj mË
foaYmd,kh ksjrÈ u.g y;=renj meyeÈ,sh' jerÈ fohla mkakrh
,nk ;rugu tu iudcfhka ksjrÈlu .s,syS hhs'
61. B.dj ue;sjrKh fjkqfjka rfÜ orejkag fudk ;rï u;al=vq
Wrkak fjhso" jeäysáhkag fydr u;a meka fudk;rï fndkak
fjhso" fudk ;rï iQÿfõ fhfokak fjhso" wdKavqjg fudk;rï
194 ly iq<Õ - II
nÿ uqo,la fokak fjhso rKavq lrf.k lSfofkl=g uefrkak
fjhso@ mË foaYmd,kh msßisÿ ish,a, wmsßisÿ lrhs'
62. mË foaYmd,lhka ck;djf.a m%Yakj,g W;a;r fjkqjg ;ukaf.a
.e,ùug W;a;r fohs' fï jxpdj wjqreÿ 60 lg jeäh nqla;s
úka|d' ;jÿrg;a bjish yelso@
63. nd,hd n,hg lEorh' ta fjkqfjka nd, jevyer fY%aIag fohla Tyq
i;=j ke;' mË foaYmd,kh Tyqg ksji yd iudkh' Tyqg n,h
,nd.kak l%u we;' Tyqg n,h fokak who we;' foaYmd,kfha
YsIag nj /flkak th yeu úgu Wiia ñksiqka w; /f|kak
wjYHh' thska .s,syqk ;ek uq,ska ysñkq;a fojkqj iS>%fhkqf;a
YsIag nj fl,iS hhs' rfÜ yd ckao j, YsIag;ajho tf,iu
flf,iS hhs' túg nd,hkag ckao we;' nd,hka y÷kd .ekSu
myiq lghq;a;la fkdfõ'
64. mË foaYmd,kfha§ mË j,g weíneysjQ ñksiqka we;' weíneysjQ
mrïmrd we;' mË ksid mrïmrd .; ffjrh f.dvk.d.;a
ñksiqka we;' mË ksid rgg ffjr lrk ñksiqkao we;'
ñksiqkaf.a ys;aj, we;s fï wdldr ffjrh bj;g odkak mË
l%uh ke;s lsÍu jà' iqkaor rgla fjkqfjka ffjrfhka f;dr
ñksiqka wjYHh' ffjrfhka f;drjQ ñksiqka f.dvk.k rg
f,dalh fi!uHh' iqkaorh' ñksia uki ;dËKfhka yd úoHdfjka
ÈhqKq jQ wdldrhg foaYmd,kfhka iduh" iyÔjkh" wd.ïj,ska
i;H wjfndaOh ÈhqKq lr.;af;a kï fï jk úg hqoaOfhka f;dr
fi!uH f,dalhla ìyslrf.kh' j¾;udk f,dalh ñksidf.a
ÿ¾j,lïj,g wh;a ìyslsÍulah' ñksidf.a oËlïj,g wh;a
f,dalh bÈß oi jir ;=,§ wmg ±l.; yelsfjkq we;' th
f.dvkef.kafka foaYmd,k yd wd.ñl ksjrÈlu u;h' ta
fjkqfjka Tn fkdúuid ms<s.ekSfuka úuid ms<s.ekSu olajd;a
195 ly iq<Õ - II
.e;sjQ wi;Hfhka i;Hg;a
.scqjQ widodrKfhka idodrK;ajhg;a
ìh.=¨lñka ks¾NS;lug;a
mqyqnfjka w¾:j;a njg;a meñKSu wjYHh
Tng fY%aIag f,dalhla ,ndfokak foaYmd,lhl=o foúhl=o ;j;a
flfkl=o ke;' Tn yd WfrkaWr .efgk ñksiqkaf.ka ta f,dj
ìyslr.; hq;=uh' Tn l=vdjg f.k ;uka m%udKj;a ke; lshd
by, whf.ka Wiia f,dalhla m%d¾:kd l,;a fuf;la fkd,enqk
ksid ;jÿrg;a Tn m%udKj;a uÈ lshd fkdis;kak'
fï .eg¨ msreKq .egqï msreKq wú mqrjd.;a jrod.;a ñksia .uk
;j;a bÈßhg hd hq;= fkdfõ' jrojd .;a ñksia .uk
wmrdOldrhka fydreka odußlhka fkdfhl=;a cdjdrïlrejka
ìyslrkq ,nhs' wd.ñl mQcljrhd olajd jQ yeu iudc ;,hlu
ñksiqka Bg we;=,;a ùu u.ska iudch krlg f.dÿreùfï ;ru
meyeÈ,s fjhs' ñksiqka w÷rg .uka lsÍug;a yeuod w÷f¾ isàug;a
leue;a;la ke;' hym;a iudchl fldgialdrfhla fjkak
ljqre;a leue;sh' wo wm bÈßfha we;af;a hym;a iudchla rgla
f,dalhla fjkqfjka uq, msÍul wjYH;djhlah'
65. rg yeÿfkd;a ;uka fj; tk nr wvqfõ' úhoï wêl ue;sjrK"
úhoï wêl md,lhka Tjqka w;aika lrk wjdis .súiqï wdkhkh
lrk nd, nvq fïjdg ;s;la ke;s md,k l%uhla ck;djg
nrlauh' tfia fkdfjkak kj md,k l%uhla wjYHh'
66. ;ks rglg msßisÿ foaYmd,khla l, fkdyelsh'
67. f,dalfha rgj,a ms,a fn§fukao msßisÿ foaYmd,khla l,
fkdyelsh'
68. foaYmd,kfha wjxllu oËlu fkdmj;S kï úúO wd.ï cd;s
wdÈ .egqï ,sh,d jefvhs'
196 ly iq<Õ - II
69. foaYmd,kfha§ w;S;h mqrdu jer§ we;' ta jerÈ yeuod /l.; hq;=
fkdfõ' hqoaO ke;s" ukao fmdaIKh ke;s ldg;a iekiqula we;s
ielhla ìhla ke;s meje;aula wm jerÈ ke;s f,djla úÈyg
ms<s.ksuq'
70. f,dalh wmú;% lrk foaYmd,k l%u w;ayer f,dalh msßisÿ lrk
foaYmd,khla ks¾udKh lr.uq' rgg wjYHh md,lhka
uyck;dj w;r we;' ck;dj úiskau Tjqka y÷kdf.k md,kh
ndr§fï l%uhla iqÿiqh'
71. ñksiqka jYfhka ch.; hq;= foa fndfydah' kuq;a wo flfrk
j¾ck Woaf>daIK u.ska flfrkafka hd hq;= u. fjk;lg yrjd
mgq W;a;r ,nd .ekSulah' ñksiqka jYfhka Èksh hq;=foa ;sìhoS
tlsfkld mek ;u ;ukag ´kfoa Èkd .ekSug l%shd lsÍu ;=,
ÿ¾j, wh ;j ;j;a ÿlg m;alrhs' fuh ukqIH;ajhg wkqu; l,
fkdyels fohlah'
72. rdcH md,lhka we;= f,dalfha ish¨u ñksiqkag mj;sk joldÍ
foaYmd,k l%uhka yerod Bg Wiia md,k l%uhla fj; hd yelsh'
túg ñksia Ôú; f.ùu i|yd jxpd ¥Ik wmrdo fydrlï lsÍug
Wjukd jkafka ke;' hqoaO we;sùu iïmQ¾Kfhkau j,ld .;
yelsh'
73. f,dalh wmsßisÿ lrk foaYmd,k l%u w;ayerod f,dalh msßisÿ
lrk md,k l%uhlg wmg hd yelsh'
74. uyck;djf.a f,a ìõ foaYmd,lhkaf.a yd Tjqka jfÜ bkakd
whf.a uialk ;rug bÈßfhaÈ ñksiqka m;afjkjd Bg fmr mj;sk
foaYmd,k l%u blaukskau f,dalfhka bj;aùu wjYHhs'
75. ñksiqka hym;a foaYmd,lhkag wdorh l,;a Tjqka hgf;a foaY
fødaySka jefâ kï foaY fødayshkag mj;skak wdrËdj ,efí kï
;j ÿrg;a wdorh lsÍfuka f;areula ke;'
197 ly iq<Õ - II
76. wdKavq mËhg úreoaO wh rfÜ ler,s we;s fjkjdg leue;sh'
l%slÜ ueÉ tl mrÈkjdg leu;sh' nvqñ, by, hkjdg leue;sh'
rgg iq<s iq<x iqkdñ tkjdg;a leue;sh' mË foaYmd,k l%ufha
we;s ;j;a krl foaj,ah' .Ekq jy,a fiajhg hjd Ôj;a fjkak
rglg md,lhka wjYHo@ foaYmd,lhka ksihs' .eyekqkag úfoia
jy,a fiajhg hkak isoaOjqfka'
77. jerÈ nyq, rgla ìyslr ck;dj jerÈj,g f.dÿre fjkak bvyer
kS;sh bÈßfha jerÈ l,d lshd ck;djg o~qjï muqKqjhs' md,lhka
jerÈ rgla ìyslr jerÈ f,i yïn lr ksjrÈldrhka f,i o~qjï
fkd,en Ôj;a fjhs'
78. rgla md,kh lsÍu wudre fjkafka rg jkid .;a;duh' f,dalhla
md,kh lsÍu wudrefjkafka f,dalh jkid .;a;duh' fuf;la
mej;s rdcH md,k l%u rgj,ao f,dalho jekfikak fya;=ù we;'
79. mË l%ufhka ìysfjk md,lhkaf.ka ck;dj wkdrËs; fjhs'
rdcH wkdrËs; fjhs' f,dalhg .eg¨ .egqï fkdfhla w¾nqo
rdishla u;=fjhs' hym; fidhd ñksiqka mÈxÑh fjkia lrkjd'
k.rh tmd fjkúg .ug hkjd' .u;a tmd fjk úg rglg
hkjd' ta rg tmd jqkdu fjk rglg hkjd' fufyu f,daflu
tmdjqkdu fldfyo hkafk@ wmg fld;kska fyda mgkaf.k uq
f,dalhu yokak fjkjd' tfia fkdflrefjd;a wm hq.fha
fufyjr fkdl< jeäysáhka yd ;reKhka njg m;afjkjd'
80. mË foaYmd,kfha§ oËhka úisÍ hkjd' ke;skï fydreka tlal
jev lrkak neye lsh, foaYmd,khg fkdmeñK isákjd'
81. wd.ïjdÈ cd;sjdÈ mË ksid jd¾.sl nj iodld,sl fjkjd'
wd.ïj, we;s ÿ¾j,lï yeuod /flkjd' wd.fuka yok
uQ,O¾ujdÈhdg ;=jlal=j w;g fokafka wd.ïjd§ foaYmd,lhkah'
rfÜ fmdÿ ck;djg ,efnkak ´kfoa ck j¾. jYfhka bÈßm;a
198 ly iq<Õ - II
ù Èkd.kak .shdu t;k we;sfjkafka jd¾.sl .egqula' túg fmdÿ
ck;djg ,efnka foa je,lS hkjd' jd¾.sl foaYmd,lhkag pkao
jeä fjkjd'
82. mËfhka mËhg ráka rgg wd.fuka wd.ug cd;sfhka cd;shg
ryia y.jdf.k l%shd;aulh' Èfkka Èk wjxllu ySk ùula we;'
83. wd.ï ksid foaYmd,k fn§ï we;' foaYmd,kh ksid wd.ï fn§ï
we;' foaYmd,k mË ksid tu mjq,ao fn§ we;' W.;=ka kQ.;=ka
nqoaêu;=ka fudavhka mQcljreka md;d,lrejka tl fmdl=rla tl
mËhlh' ta jdf.a ;j fmdl=rla ;j mËhlh' wka;sug W.;=kao
nqoaêu;=kao mQcljrekao fjkalr .kak fkdyelsh' Tjqka ;=,
md;d,luo fudavluo kQ.;aluo ñY%ù we;' mdi,a wd.ñl ia:dk
u, f.j,a jeks fmdÿ ia:dk j,§ Tjqka lrk l;d j,ska ta nj
meyeÈ,sj ±fkhs'
84. fï ldrKdj,ska wmg lshdfok meyeÈ,s mdvu kï mË
foaYmd,kh rgla yokak fkdfõ rgla jkikak iqÿiq md,k
l%uhla njh'
85. mË foaYmd,kfha fy¨j yeu me;a;lskau oelal wmg muKla
fkdfõ f,dalfha lsisu rglg ,efnkak tmd'
199 ly iq<Õ - II
ly iq<Õ - ue;sjrK l%uh
fï u.ska bÈßm;a lrkafka kj md,k l%ufha ue;sjrK
meje;aùu ms<sn|j iels,a,la muKs' fuh wx. iïmQ¾K ùu rfÜ
ck;djf.a woyia yd fhdackdo ie,ls,a,g f.k ue;sjrK
fomd¾;fïka;=j u.ska isÿ lsÍug fhdackd lrhs'
ckao odhlhka mj;sk ckao n,h ysñfjk iqÿiqlïj,g wu;rj jhi
wjqreÿ oy wgjQ ckao n,h ysñùfï jhi wjqreÿ oyh f;la my,g
f.k hhs'
wjqreÿ 18ka by, ckao n,hg id¾:l foaYmd,lhka yd
foaYmd,khla ìyslr.kak wiu;a ù we;' ta fya;=fjka wjqreÿ 18ka
my, whg;a ÿla ú¢kak isÿù we;' th Tqjka ,nd.;a fohla fkdfõ'
18ka by, wh ,ndÿka fohlah' kj md,k l%ufha§ wjqreÿ 10 f;la
ckao n,h úys§fuka by, id¾:l njla w;alr.; yelsh' ;u
wi,ajdiSka f.ka hym;a wh f;dard.kak yels kqjKla jhi wjqreÿ
oyfha§ ,eî ;sfnhs' ckao Ndú;d lsÍfï yelshdjo we;' md,k l%uh
wjfndaO lr .ekSug yd ;ukaf.ka úh hq;a; y÷kd .ekSugo tu
jhi iu;ah'
1. ue;sjrK mj;ajk l=vdu tallh ksjdi oyfha tallhhs'
i. tl ksjilska wfmaËlhka fofofkl= bÈßm;a l, yelsh'
ii. ksjdi oyfhka wfmaËlhka 20la bÈßm;a fjhs'
iii. ckao odhlfhl=g ckao ;=kla we;' tla wfmaËlfhl=g tl
ne.ska ckao ;=ku i,l=Kq lsÍu wjYHhs'
2233
200 ly iq<Õ - II
iv. jeä ckao .kakd oifokd ksjdi iSfha ue;sjrKhg
iqÿiqlï ,nhs'
v. ckao m%pdrh .%du fiajd ks,Odß úiska wfmaËlhka 20
fokdf.a úia;r yd PdhdrEm we;=,;a m;%sldj ne.ska ksjdi
oyhgu ,ndfoa' fjk;a m%pdrl l%u Ndú;h ;ykïh'
2. ksjdi ishfha ue;sjrKh
i. .%dufiajd jifï we;s ksjdi m%udKh u; oyfha tall oyh
ne.ska fyda oyhg wdikak .Kkla jYfhka fldgia
we;slr.kS'
ii. tu fldgig wh;a l,ska iqÿiqlï ,enQ ckao wfmaËlhska
fuys§ wfmaËlhka yd ckao odhlhka njg m;afõ'
iii. flfkl=g ckao ;=kla ysñh' tla flfkl=g tl ne.ska
ckao ;=ku Ndú;d lsÍu wksjd¾h Wjukdjlah'
iv. fuhska jeä ckao .kakd oyfokd .%dufiajd jifï
ue;sjrKhg iqÿiqlï ,nhs'
v. ckao m%pdrh l,ska ieliQ wfmaËl úia;r m;%sldj,ska fï
whf.a fldgi tl;=lr m;%sldjla ilia lr yeug tl
ne.ska ,ndfohs' fjk;a m%pdrl jev ;ykïh'
3. .%dufiajd jifï ue;sjrKh
i. ksjdi ishfha ue;sjrKfhka ckao n,h ysñlr.;a wh
fuys§;a wfmaËlhka yd ckao odhlhka njg m;afõ'
ii. fuys jeä ckaoj,ska f;afrk oi fokd .%dufiajd jiï
oyfha ue;sjrKhg iqÿiqlï ,nhs'
iii. flkl=g ckao ;=kla ±ñh yelsh' ^fmr fiau&
iv. ckao m%pdrh;a fmr fiauh'
201 ly iq<Õ - II
4. .%dufiajd jiï oyfha ue;sjrKh
i. fuh;a fmr fiau l%shd;aulh' fuhska jeä ckao ,nk
oifokd wdikfha ue;sjrKhg iqÿiqlï ,nhs' Èh yels
ckao m%udKh yd ckao m%pdrh fmr fiauh'
5. wdikfha ue;sjrKh
óg ckao n,h ,enQ whf.ka fmr whqßkau ue;sjrKhla we;'
fuhska jeä ckao .kakd mqoa.,hd wdikfha uka;%sjrhd njg m;a
lrhs' ±ñh yels ckao m%udKh yd ckao m%pdrh fmr wdldrhguh'
6. fufia wdik .Kkg wkqj m;afjk uka;%s ixLHdj u.ska ñksia
mej;aug jeo.;a fjk úIhka ;=klg tla úIhlg ;=kafokl=
ne.ska kdhlhka kj fokl= m;alr .ekSug ue;sjrKhla
meje;afõ'
i. úIhg wod, wl=re u.ska ckao m%ldYl, yelsh' tla
úIhlg ;=k ne.ska ckao kuhla we;'
ii. fufia m;afjk kdhlhka ;=fka tall ;=k u.ska Bg wod,
úIhka u.ska rg md,kh flf¾'
iii. úIhka ;=k kï 1' fi!LH ^wdydr& 2' iduh 3' fi!LH yd
iduh fjkqfjka ixj¾Okhhs' bÈßfha úia;r we;'
7. fï wdldr rgj,a oyhla tl;=ù rgl kdhl;aj kuhla jYfhka
rgj,a oyfha kdhlhka 90 tlaù fmr fiau ckao kjhla Ndú;d
lrñka tla úIhlg ;sfofkl= ne.ska kdhlhka kjfofkla
ìysfjhs' tu kjfokd úiska rgj,a oyfha wod, úIhka fmdaIKh
lrñka wka;¾ iïnkaO;d f.dv k.ñka tla md,k tallhla njg
m;afõ'
8. wjidk tallh' fuh rgj,a oyfha tall kdhlhka kjfokd
ne.ska f,dalfhau oyfha tall ish,af,a kdhlhka talù fmrfiau
202 ly iq<Õ - II
ckaoh Ndú;dlr tla úIhlg kdhl;aj ;=kla f,i kdhlhka
kj fofkla m;alr .kS' fudjqka mDÓú rdcHfha kdhlhka kj
fokdh'
9. fuu ue;sjrK mj;ajkafka wjqreÿ 10lg jrlah' kuq;a jirlg
jrla wod, tallj, idudðlhka w;r ÿ¾j,hka ÿre lsÍfï
ckaohla mj;ajhs' tys§ wkqï; lr.kakd m%udKhg wvq ckao ,enQ
wh ;k;=ßka my lrhs' ta fjkqjg Tyq ìysl, tallfha B.djg
jeä ckao ,enQ flkd m;afõ' hï wdikhla ysia jqfkd;a ta
wdikh Tyq ìysl, tallfha B.djg jeä ckao .;a ;eke;a;dg
ysñ fõ'
10. fuu md,k l%ufha uq,au tallh jk mjq,a 10 fha tallfha jeä
ckao .;a ;eke;a;d by, tallhl ;k;=rla fkd,enqfjd;a Tyq yd
fojeksh;a Tyq by,g .sfhd;a fojeks yd ;=kajekshd tu oyfha
tallfha ldKavdhï iu kdhl;ajh ysñfõ' th iafjÉpd
;k;=reh' tu lKavdhï lsysmhla tlaùo lghq;= lrkak yelshdj
o we;'
i. mjq,a 10fha tall fjkqfjka iu.sh" wdrËdj" udkisl
ÈhqKqj we;s lsÍug iqÿiq jev igyka yd WmfoaYk ,ndfoa'
.eg¨ ksrdlrKh lr §ug l%ufõo i,ihs' .eg¨
we;sfkdlrk meje;aula i|yd WmfoaYk we;'
ii. fi!LH wOHdmkh wd¾Ólh .ek iyk we;slrk iduQysl
l%ufõo we;s lrhs'
iii. wm øjH f;dr mßirhla Yío ¥IKh jdhq f.da,Sh ¥IKh
c,h ¥IKh j,ld .ekSu yd lKavdhfï jeo.;a fhdackd
wkqj ls%shdlrñka lKavdhfï ;;ajh Wiia lsÍug Èßu;a
203 ly iq<Õ - II
lrhs' —Wiia ukiska iduQysl Yla;sfhka fi!uH meje;aula
mdGh lrf.k Ôj;a ùug u. we;s lrhs'
iv. cd;s wd.ï l=, wdÈ lsisu fNaohla u; lKavdhï .;ùu
m%;sfËam lrhs' fuf;la ,enQ wmyiq;d u;=jg wrka hEu
j,lhs' wkqjKlï j,ld ukqIHlï u;=jg wrka hkak
wruqKq lrhs'
v. ksjdi oyfha mßirfha i;=kag wdrlaIdj /ljrKh yd
md,kh we;s lrhs' .ia fld< we, fod, i|ydo hym;a
±laulska lghq;= lrkak fmd<Ujhs'
11. fuu l%ufha§ fm!oa.,sl mrud¾: we;sj {d;shdg ys;j;dg
ckaoh §fuka m,la ke;' fï l%ufha§ widOdrKhg tfrys ck
n,hla we;' mjq,a oyfha tallfha isg f,dal kdhl;ajh olajd
widOdrKh t,s lsÍug yd Bg o~qjï §ug l%ufõo we;s lrhs'
ckaoh §fï fyd|u ;SrKh kï ;ukag lsÜgqjka;lu fkdi,ld
ukqIH meje;au id¾:l lrùu Wfoid iqÿiaidg iqÿiq ;ek
,nd§uh' ksyvj bkak oËhka u;=lr .ekSu fuu ckao l%ufha
mrud¾:hhs' oËlï we;s whg f,dalfhau kdhlhka ùug
wjia:dj ,efnk ksid Tjqkaf.a oËlï j,ska f,dalhgu fi;la
ie,fikq we;'
12. fuu md,k l%ufha§ cd;s wd.ï l=, j¾K wd§ úúO;ajhka ish,a,
fkdi,ld yef¾' tjeks úúO;ajhka /l .ksñka iduldó
f,dalhla ljodj;a f.dvkef.kafka ke;' fuu md,k l%uh
u.ska fuf;la wd.ñl mSvkhg ,lajqjkag yd foaYmd,k
widOdrKlï j,g ,lajQjkag iykhla w;afjhs'
204 ly iq<Õ - II
fuys§ i|yka l, úIhka ;=k .ek flá úia;rhla
1' fi!LH 2' iduh 3' fi!LH yd iduh fjkqfjka ixj¾Okh'
fï úIh ;=k ñksia meje;au Wfoid f,dalh mqrd ksjrÈj Yla;su;aj
úys§ ld¾hËu meje;sh hq;=h'
1' fi!LH hgf;a wdydr" c,h" jd;h" lDIsl¾uh" f,vfrda. frday,a
wdÈ ñksid Ôj;a lrùug wod, foaj,ah' f,dalfha lsisfjla l=i
.skafk fkd;eîu f,v frda. wju lsÍu mrud¾:hhs'
2' iduh fï u.ska wêlrKh" wdrËl wxYh" fmd,Sish nkaOkd.drh
wdÈhhs' fu;ek§ úfYaIfhka i|yka lrkak we;sfoa kï fï wdh;k
Wjukd fkdfjk ukqIH meje;aula we;s lsÍug uQ,sl;ajh §u iduh
úIfha mrud¾:hhs' w;S;fha ;snQ ish,a, j¾:udkfha yd wkd.;fha
;sìh hq;=ufkdfõ' ;sìh hq;af;a w;S;hg jvd id¾:l;ajhlah'
wid¾:l ùu ksid WjukdjQ foa id¾:l;ajhg Wjukd fjkafka ke;"
iduh úIh wo f,dalfha mj;sk hqo nyq, wrdðljQ wmyeÈ,s
meje;afuka mgkaf.k hqo .egqï rys; wú wdhqO rys; fi!uH ukqIH
meje;aula olajd hEug mrud¾; lrhs'
3' fi!LH yd iduh fjkqfjka ixj¾Okh ñksidg wjYH iekiSfï
Ôj;afjkakgh' Bg wod, fjkafka fi!LH yd iduh úIhkah' fï
úIhka folg Wjukdfoa iemhSu fjkqfjka ixj¾Okh Wjukdh' fï
hgf;a wOHdmkh" uqo,a" l¾udka;" fj<|dï" m%jdykh wdÈfha fmr
úIhka folg wod, fjk f,i úkhla we;s ixj¾Okhla wfmaËd
lrhs' tla úIhlg kdhlhka ;=kafokd ne.ska m;a lrkafka tu
úIhkaf.a by,u id¾:l;ajh we;slr .ekSugh' tu Wm úIhka i|yd
fËa;%fha ksmqk whg úIh ksfhdackh lsÍu i|yd md¾,sfïka;= wdik
ysñfõ' md¾,sfïka;=j rdcH kdhlhka kj fokdg hg;aj uyck
ksfhdað;hka yd úIh ksfhdað;hkaf.ka hqla;h'
206 ly iq<Õ - II
lyiq<Õ fhdackd lrk kj md,k l%uh
rgla md,khg iqÿiqu l%uh f,dal md,k l%uhl Wm
fldgila ùuh' ksjila jYfhka ;ksj mj;skak fkdyels ksid wi,a
jeishka" fmdÿ fj<|fmd< mdi,a frday, wdÈh we;=,;a .u;a iu.
mj;S' .ula jYfhka ;ksj mj;skak fkdyels ksid rgla jYfhka
tlg mj;S' rfÜ ish,a, iïmQ¾K úg§ wfkla rgj,a y÷kd fkd.;a
hq.hl rgla jYfhka meje;Su iqÿiqh' wo jk úg rgla jYfhka ;ksj
mj;skak fkdyelsj we;' fjk;a rgj,a y÷kdf.k we;' ta rgj,
ñksiaiq y÷kdf.k we;' ñksia iajdNdjh rgj,a wkqj fkdfjkia nj
jgydf.k we;' f,dafla mqrd oËhka úisÍ we;' Tjqkaf.a oËlï
u;=fkdù je,,S hk wjia:d we;' ke;skï l=vd m%foaYhlg fyda
rglg iSudfjhs' th iuia; f,dal ukqIH meje;au .ek i,ld
neÆúg w,dnhlah' ,xldj jf.a ish.dkla úYd, rdcH id¾:l;ajhg
m;al, kdhlhka we;' tjeks tlaflkl= fyda lSm fofkla tlajQúg
fï f,dalhu id¾:l;ajhg m;al, yelsh' túg rgj,a w;r hqoaO
we;sfjkafka ke;'
ly iq<Õ W;aidy .kafka fï mDÓúh ieuf.a uõìu
f,if.k mDÓúfha Wmka oËhkaf.ka ieug idOdrK;ajh úys§ hk
md,k l%uhla we;slr ùugh' tys uq,a mshjr f,i kj ue;sjrK
l%uh fhdackd lr we;'
1. ta wkqj uq,au ue;sjrKh 2015 jif¾§ Y%S ,xldfõ§ meje;afõ'
2. ue;sjrK wÈhr ish,a, ksudlr m;ajQ kdhlhka yd uka;%ska
uQ,slj ck;djf.a woyiao ie,ls,a,g f.k rdcH md,k l%ufõoh
flgqïm;a lr.kS' bka wk;=rej rdcH md,kh wrUhs'
207 ly iq<Õ - II
rgj,a oyfha ue;sjrK yd f,dalfhau ue;sjrK wjikajQ miq
uQ,sl ldrkd m%Odk lr.;a flá jHjia:djlg wkqj rdcH md,kh
wrUhs' Bg miq f,dalfha oËhkaf.a tl;=fjka Wjukd mßÈ ld,h
f.k wvqmdvqlï ke;sj mDÓú rdcHfha isg l=vdu tallh olajd
úys§hk uyd jHjia:djla ks¾udKh lrf.k ta wkqj iuia;
f,dalhu md,kh lrkq ,nhs'
ñksid ÈhqKqj ,eìh hq;af;a ;u ukfia iqjh fkdkeiS
j¾Okh fjk f,ih' Bg iqÿiq md,k l%uh fuhhs' fuys§ rgj,a w;r
i;=relula we;s fkdfjhs' l=vdu tallfha isgu by,g iïnkaO ù
we;s fya;=fjka mek k.sk .eg¨jla uq,a wjia:dj,§u úi|d .ekSug
yelsh'
wdorKSh f.!rjkSh f,daljdis ish¨u ñksiqka yd f.dv
k.df.k we;s ish¨u iñ;s iud.ï ixúOdk fj;h -
208 ly iq<Õ - II
wm úiska jrojd .;a f,dalh wm úiskau ksjrÈ lr .ksuq
fï fmd; iïmQ¾Kfhkau lshjd f;areï .kakd Tn fmd;;a
iu. tlÕ kï bÈßjir oyh we;=,; uq¿ f,dju m%{a{djka;hka
w;g m;alr .ekSu;a bÈß jir úiai we;=,; uq¿f,dalfhkau hqoaO
;=rka lr ±óu;a wruqKq lrf.k my; ldrKd bgq lsÍfuka
odhlfjk f,i f.!rjfhka b,a,d isáñ'
1. fmd; uqøKh lr fkdñf,a fnod yßkak'
foaYmd,k ,sms fjku .;a;dg lula ke;' kuq;a wfkla ,sms fjk
fjku .;af;d;a ksjrÈ f;areï .ekSulg taug fkdyels fjk
ksid tu ,sms fjkaj fkd.kak' tajd fldgia jYfhka m,
lsÍfukao je,lSu jvd;a fhda.Hh'
2. ly iq<Õ md,k l%uhg leu;s kï ta nj fmkaùug ksjfia"
fj<|ief,a" /lshd wdh;kfha lymdg fldähla nek¾ tlla
m%o¾Ykh lsÍu uekú' tys lsisu mqoa.,fhl=g rglg cd;shlg
wd.ulg mËj yd úreoaOj lsisu jpkhla we;=,;a fkdlrkak'
wruqKg wod, jpk yd jdlH we;=,;a lrkak'
(01) wms;a ly iq<Õ md,k l%uhg leu;s'
(02) wmg ly iq<Õ md,khla ´k'
(03) ukqIH;ajfha u. ly iq<Õ'
(04) bÈß jir oyh we;=,; f,dalhu m%{a{djka;hka w;g - ly
iq<Õ
(05) bÈß jir 20 we;=,; hqoaO f,dalfhkau bj;g - ly iq<Õ
(06) ukqIH meje;afï wdrËdjg ukqIH meje;afï kdhlhka
m;alr .ksuq - ly iq<Õ
jeks jdlH fhda.Hh'
209 ly iq<Õ - II
Ôjh ìysùfï isg ñksid ìysùu olajd jQfha ukfia wjxl ÈhqKq ùuh
ñksid .egqï we;s lr.kakd uÜgu miq lr ±óug o l< hq;af;a ;j
bÈßhg uki ÈhqKq lr .ekSuh wo ñksidf.a uÜgu ;=< wd.ï
210 ly iq<Õ - II
f.dvla we;' O¾uhka f.dvla we;' foújre f.dvla we;' fï
fya;=fjka ñksia j¾.hdf.a fn§ï we;' ta w;r .eàï we;' b;sx fï
uÜgfï § wm wmg W;=ïu ksjerÈu i;Hu O¾uh ,enqfKah" foújre
,enqfKah" ks¾ud;Dka,d ,enqKd lshd je§ug hd{a{djg isudù Bg
tyd fidhd ne,Sula fkdlf<d;a wmg fï .egqï uÜgu miq lrkak
,efnkafka ke;' ta ksid f,dfõ yeu ñksfilau ;uka ksjerÈu
wd.u ms<sf.k isákjd lshd iSud fkdù wfkla wd.ï wOHhkh yd
;jÿr l,amkd lsÍu wjYHhs' ta W;aidyh u; wog jvd ÈkSula we;'
wog jvd ksjerÈ ±laula we;slr.; yelsh' ta u.ska ck j¾. tla
ñksia j¾.hla f,i m%dfhda.sl fjkq we;' ^wo tfyu fohla lshkjd
muKs& Tjqka ienE i;Hhla ;u wd;au úuqla;s ud¾.h lr.kakjd
we;' todg ñksiqka w;r .egqï ke;'
ñksid wdorh lrk f.!rj lrk wd.ï fmr<d ñksiqkag;a wdorh
f.!rjh olajkak ñksia uki yd ñksia meje;au fjkqfjka
n,y;aldÍ foa lsÍfuka j,lskak' wd.ñlhkaf.a udkisl ÈhqKqj
je,flk lsisfohla fkdlrkak' ñksia ukig wd.ïj,g;a tyd
ÈhqKqjla ,nkak yels nj f;areï f.k Bg mSvd ndOd fkdfjk f,i
lghq;= lrkak wo f;la we;s foa j, fhduqj we;af;a iduhg fkdfõ
hqoaOhgh iduh fjkqfjka l<hq;= foa wo we;s foag fjkiah'