Zašto i kako učestvovati u standardizaciji (nacionalnoj, evropskoj i međunarodnoj)?

Ksenija Stojičić, dipl. inž, samostalni savetnik, standardizerOdeljenje za hemijske tehnologijeInstituta za standardizaciju Srbije

Kampanja podizanja svesti u oblasti standardizacije

Sadržaj

• Pojam standardizacije i• Institut za standardizaciju Srbije, ISS• Zadatak ISS-a u procesu pridruživanja EU• Kako se donose standardi?• Zašto učestvovati u standardizaciji?• Kako učestvovati u standardizaciji?• Informisanje o standardima

STANDARDIZACIJA

Standardizacija je skup koordiniranih aktivnosti na donošenju standarda i srodnih dokumenata.

Zakon o standardizaciji, “Službeni glasnik RS”, broj 36/2009

Standard je javno dostupan dokument, utvrđen konsenzusom i donet od priznatog tela, kojim se za opštu i višekratnu upotrebu utvrđuju pravila, zahtevi, karakteristike, uputstva, preporuke ili smernice za aktivnosti ili njihove rezultate radi postizanja optimalnog nivoa uređenosti u određenoj oblasti u odnosu na postojeće ili moguće probleme.

Zakon o standardizaciji, “Službeni glasnik RS”, broj 36/2009

Konsenzus je načelna saglasnost o bilo kom značajnom pitanju, postignuta tako dase uzmu u obzir stanovišta svih zainteresovanih strana i da se usaglase svi suprotstavljeni stavovi, pri čemu se pod konsezusom ne podrazumeva jednoglasnost u donošenju standarada.

Zakon o standardizaciji“Službeni glasnik RS”, broj 36/2009

STANDARD(pojednostavljeno tumačenje)

dokument kojim se jasno i nedvosmisleno definišu pravila koja olakšavaju trgovinu ikomunikaciju.

Peter Greenwood Program menadžer

British Standards Institute, BSI

Institut za standardizaciju Srbije• Zakon o standardizaciji (“Službeni glasnik RS”,

broj 36/2009)• Odluka o izmenama i dopunama osnivačkog

akta Instituta za standardizaciju Srbije (“Službeni glasnik Srbije”, broj 88/09)

• Oznaka SRPS• Obavezna primena standarda prestala 30. juna

2009. godine• Standardi na srpskom ili drugim jezicima• Zaštićena autorska prava

Institut za standardizaciju Srbije

• Ustanova koja posluje u skladu sa propisima kojima se uređuje pravni položaj javnih službi

• Osnivač je Vlada • Skupština ISS-a;• Upravni odbor;• Nadzorni odbor;• Stručni saveti;• Komisije za izradu i donošenje stanarda.

Delatnost Instituta:

– izrada,objavljivanje i povlačenje srpskih standarda;– tumačenje srpskih standarada;– obezbeđenje usaglašenosti srpskih standarda sa ISO

i EN standardima;– vođenje registra donetih i povučenih standarda;– učestvovanje u izradi i preispitivanju međunarodnih i

evropskih standarda u oblastima od interesa za Republiku Srbiju;

– dostavljanje na zahtev nadležnog državnog organa obaveštenja o standardima koji su u oblasti koja se uređuje tehničkim propisom;

– informativni centar za standarde;– odobravanje upotrebe nacionalnog znaka

usaglašenosti sa SRPS standardima;– promovisanje primene standarda i drugo.

ISS je član sledećih međunarodnih i regionalnih organizacija:

• Međunarodne organizacije za standardizaciju (International Organization for Standardization -ISO) od 1950.godine;

• Međunarodne elektrotehničke komisije (International Electrotechnical Commission -IEC) od 1953.godine;

• Evropskog komiteta za standardizaciju (CEN) od 1998. godine (dopisni), sa kojim je u statusu pridruženog člana od januara 2008. godine;

• Evropskog elektrotehničkog komiteta za standardizaciju (CENELEC) od 1.10.2005. godine sa statusom pridruženog člana.

Značaj saradnje sa međunarodnim i evropskim organizacijama

• Cilj nacionalne standardizacije – punopravno članstvo u evropskim organizacijama za standardizaciju CEN, CENELEC, ETSI

• to je osnova za ostvarivanje ciljeva naše zemlje, a to su:

- pristupanje Svetskoj trgovinskoj organizaciji i - pridruživanje EU.

USAGLAŠENOST SRPSKIH STANDARDA SA EVROPSKIM I MEĐUNARODNIM STANDARDIMA

SRPS standardi20 152

33 % SRPS EN standarda

12,6 % SRPS ISOSRPS IEC

SRPS ISO/IEC

54,4 %SRPS standardi

Kako se donose standardi?Stručne komisije za izradu i donošenjestandarda

• Izrađuju nacionalne standarde preuzimanjem ISO, IEC ili EN na srpskom ili engleskom jeziku

• Izrađuju čisto nacionalne standarde• Prate rad odgovarajućih tehničkih komiteta u

ISO-u i CEN-u• Učestvuju u izradi evropskih i međunarodnih

standarada

FAZE U RAZVOJU STANDARDA

zainteresovana strana

standardizer

komisija

stručna javnost

jezička redakcija

grafička obrada

pravna služba

NACRT

PREDLOG

DEFINITIVNI TEKST

STANDARD

ZAŠTO SE UKLJUČITI U PROCES STANDARDIZACIJE ?

Učešćem u standardizaciji postiže se:• lakše, bezbednije i uspešnije poslovanje;• proizvod/usluga ima osnov da se plasira na

znatno veće tržište (evropsko/svetsko), jer se usvajaju standaradi koji važe na jedinstvenom evropskom ili svetskom tržištu;

• smanjenje troškova za razvoj i ispitivanje;• inovacija i razmena znanja;• konkurentnost;• zaštita potrošača;• zaštita okoline i zdravlja ljudi.

Ko ima koristi od učešća u standardizaciji ?Ko je zainteresovana strana?

• Proizvođači/pružaoci usluga• Uvoznici/izvoznici/trgovci• Državni organi (izrada propisa, inspekcija)• Društvo, nevladine organizacije (zaštita

potrošača, zdravlja ljudi i životne sredine) • Naučne i obrazovne ustanove• Tela za ocenjivanje usaglašenosti

KAKO SE UKLJUČITI U PROCES STANDARDIZACIJE ?

NACIONALNA STANDARDIZACIJAInstitut za standardizaciju Srbije

ISS

Članstvo u Skupštini ISS-a

Članstvo u komisiji zastandarde ISS-a

Evropska standardizacijaCEN; CENELEC; ETSI

Međunarodna standardizacijaISO; IEC; ITU

Zainteresovana strana

Stručna udruženja (međunarodna, evropska,

nacionalna)

Kako se informisati o standardima?

www.iss.rs

www.cen.euwww.cenelec.eu

www.iso.orgwww.iec.ch

Hvala na pažnji!

Institut za standardizaciju SrbijeStevana Brakusa 2Banovo brdo,BeogradTelefoni:7541-2607541-261Fax:7541-257