KALKINMA KALKINMA PLANIPLANI

(BİRİNCİ BEŞ (BİRİNCİ BEŞ YIL)YIL)

1963 — 19671963 — 1967

İNSANGÜCÜ, İSTİHDAM, EĞİTİM VE ARAŞTIRMAİNSANGÜCÜ, İSTİHDAM, EĞİTİM VE ARAŞTIRMA

Eğitim konusu, eğitimin sosyal hedefleri yanında Eğitim konusu, eğitimin sosyal hedefleri yanında kalkınma hedeflerine ulaşmak bakımından bu kalkınma hedeflerine ulaşmak bakımından bu dönemde yapılacak işlerin gerçekleşebilmesi için dönemde yapılacak işlerin gerçekleşebilmesi için gerekli nitelikte ve sayıda eleman yetiştirilmesi gerekli nitelikte ve sayıda eleman yetiştirilmesi açısından da ele alındığından, istihdam konusu ile açısından da ele alındığından, istihdam konusu ile birlikte incelenmektedir. Çünkü çeşitli sektörlerde birlikte incelenmektedir. Çünkü çeşitli sektörlerde çalışması gerekli insan sayısı ile bu toplam sayısının çalışması gerekli insan sayısı ile bu toplam sayısının fonksiyon tiplerine bölünmesi ve bunları yetiştirecek fonksiyon tiplerine bölünmesi ve bunları yetiştirecek eğitim sistemi arasında yakın bir ilgi vardır.eğitim sistemi arasında yakın bir ilgi vardır.

Bu bakımdan birbirine olan yakın ilgisi göz önünde Bu bakımdan birbirine olan yakın ilgisi göz önünde tutularak insan gücü,istihdam ve eğitim konuları bir tutularak insan gücü,istihdam ve eğitim konuları bir arada ve birbirine bağlı olarak ele alınmıştır arada ve birbirine bağlı olarak ele alınmıştır

Burada çeşitli alanlarda çalışacak toplam Burada çeşitli alanlarda çalışacak toplam işgücünün hangi nitelikte elemanlardan işgücünün hangi nitelikte elemanlardan meydana geleceği konusu üzerinde meydana geleceği konusu üzerinde durulmuş, böylece eğitim kurumlarının durulmuş, böylece eğitim kurumlarının yetiştireceği insan sayısı, bunların yetiştireceği insan sayısı, bunların nitelikleriyle ilgili hedeflere tespit edilmiştirnitelikleriyle ilgili hedeflere tespit edilmiştir

Kalkınma Plânında, bu çerçeve içinde ele Kalkınma Plânında, bu çerçeve içinde ele alınan eğitim politikasının uygulanmasında göz alınan eğitim politikasının uygulanmasında göz önünde tutulacak başlıca ilkeler şunlardır :önünde tutulacak başlıca ilkeler şunlardır :

(1) Eğitim sistemimiz toplumdaki çeşitli (1) Eğitim sistemimiz toplumdaki çeşitli görevlerin yurttaşlar arasında kabiliyetlerine görevlerin yurttaşlar arasında kabiliyetlerine göre dağıtılmasını sağlayacak bir şekilde göre dağıtılmasını sağlayacak bir şekilde düzenlenecektirdüzenlenecektir

(2) Eğitim sistemimiz, Türk toplumunun (2) Eğitim sistemimiz, Türk toplumunun ihtiyaçlarına ve şartlarına uygun insanların ihtiyaçlarına ve şartlarına uygun insanların yetiştirilmesine doğru yönelecektiryetiştirilmesine doğru yönelecektir

(3) İlk öğretim dışındaki eğitim kurumlarında (3) İlk öğretim dışındaki eğitim kurumlarında yurttaşların kendileri için yapılan harcamaları yurttaşların kendileri için yapılan harcamaları belli ölçülerde ve imkânları olduğu zaman belli ölçülerde ve imkânları olduğu zaman ödemeleri sağlanacaktır. ödemeleri sağlanacaktır.

(4) Eğitim hedeflerine ulaşmak, çok -önemli bir (4) Eğitim hedeflerine ulaşmak, çok -önemli bir hamleyi gerektirmektedir. Bu konuda gerekli ve hamleyi gerektirmektedir. Bu konuda gerekli ve elverişli alanlarda yapılacak yatırımlara halkın elverişli alanlarda yapılacak yatırımlara halkın katılma isteği değerlendirilecek, başlangıçta katılma isteği değerlendirilecek, başlangıçta büyük bir önem gösteren her basamakta büyük bir önem gösteren her basamakta öğretmen ihtiyacının karşılanması için gerekli öğretmen ihtiyacının karşılanması için gerekli bütün tedbirler alınacaktır.bütün tedbirler alınacaktır.

İstihdam bakımından hedef aşağıdaki İstihdam bakımından hedef aşağıdaki noktalarda toplanmaktadır.noktalarda toplanmaktadır.

(a) İşsizlik meselesini çözmek,(a) İşsizlik meselesini çözmek,

(b) Çalışanların meslekî seviyelerini (b) Çalışanların meslekî seviyelerini yükseltmek,yükseltmek,

(c) Her basamakta yeterliliğe dayanan bir (c) Her basamakta yeterliliğe dayanan bir çalıştırma politikasıyla yetişenleri yerinde çalıştırma politikasıyla yetişenleri yerinde kullanmak ve sağlam bir sosyal hareketlilik kullanmak ve sağlam bir sosyal hareketlilik yaratmak,yaratmak,

(d) Çalışan nüfusun çeşitli meslek gruplarının (d) Çalışan nüfusun çeşitli meslek gruplarının bölünüşündeki dengesizlikleri ortadan bölünüşündeki dengesizlikleri ortadan kaldırmak ve daha dengeli bir dağılış kaldırmak ve daha dengeli bir dağılış sağlamaktırsağlamaktır

b. Genel metot :b. Genel metot :Eğitim sistemini hemen Eğitim sistemini hemen etkileyebümek imkânsız olduğundan insan-etkileyebümek imkânsız olduğundan insan-gücü vegücü ve

eğitim plânlarının en az onbeş yıllık bir donem eğitim plânlarının en az onbeş yıllık bir donem için hazırlanması gerekmekted ir.için hazırlanması gerekmekted ir.

İnsangücüne arz kaynağı olarak eğitim İnsangücüne arz kaynağı olarak eğitim kurumlan yanında sanayi içinde eğitimkurumlan yanında sanayi içinde eğitim

üzerinde önemle durulmuş, sanayi içinde üzerinde önemle durulmuş, sanayi içinde eğitimin şimdiki durumu ve geüştirüme eğitimin şimdiki durumu ve geüştirüme imkânları araştırılmıştırimkânları araştırılmıştır

İŞGÜCÜİŞGÜCÜ

Geçmiş yıllardaki üretim - istihdam dizilerine Geçmiş yıllardaki üretim - istihdam dizilerine bağlı olarak bulunan, üretime bağlı işgücü, bağlı olarak bulunan, üretime bağlı işgücü, sanayi ve hizmetler sektöründe ileri yıllarda sanayi ve hizmetler sektöründe ileri yıllarda hizmette kullanılabilecek toplam işgücü hizmette kullanılabilecek toplam işgücü hesaplanmıştır.hesaplanmıştır.

Tarım sektöründe çalışacak işgücü, tarım Tarım sektöründe çalışacak işgücü, tarım sektörü çalışmalarında tespit edilmiştir. (Tablo : sektörü çalışmalarında tespit edilmiştir. (Tablo : 353)353)

1963 1964 1965 1966 1967

 

TARIM 0.76 0.75 0.73 0.72 0.71

SANAYİ 0.10 0.10 0.11 0.11 0.11

HİZMETLER 0.13 0.14 0.15 0.16 0.16

353 tablo çalışan nüfusun ana sektörlere bölünümüYüzdesini bulmaya çalışırsak örnek tarım sektöründeki 10.00/13.12=0.762 yüzdeliği

sanayi 1.34/13.120=0.102hizmetler 1.78/13.12=0.135

1955 yılında tarım sektöründe çalışanlar toplam 1955 yılında tarım sektöründe çalışanlar toplam çalışanların yüzde 82 si iken 1962 de bu oran çalışanların yüzde 82 si iken 1962 de bu oran yüzde 78 e düşmüştür. Hizmetler sektörünün yüzde 78 e düşmüştür. Hizmetler sektörünün toplam içindeki oranı 1955 de yüzde 9 dan toplam içindeki oranı 1955 de yüzde 9 dan 1962 de yüzde 11,5 e çıkmıştır. 1962 - 1967 1962 de yüzde 11,5 e çıkmıştır. 1962 - 1967 dönemindeki gelişme tablo 60 da gösterilmiştir.dönemindeki gelişme tablo 60 da gösterilmiştir.

sektörler 1962 1967

Tarım 77,7 72,3

Sanayi 8,4 10,4

hizmetler 6,1 7,8

Sektörlere göre çalışan nüfusun yüzde dağılımı

1963 ten 1967 yılına kadar toplam istihdam artışı l 215 1963 ten 1967 yılına kadar toplam istihdam artışı l 215 400 olmuştur. Bu artışın 213 100 ü tarım sektöründe 400 olmuştur. Bu artışın 213 100 ü tarım sektöründe de olmuştur. Birinci Beş Yıllık Planda öngörülen miktar de olmuştur. Birinci Beş Yıllık Planda öngörülen miktar 700 000 kadardır. Türkiye’de tarım sektöründe 700 000 kadardır. Türkiye’de tarım sektöründe gelişme ekilen alanın genişlemesinden çok mevcutgelişme ekilen alanın genişlemesinden çok mevcutkaynakların iyi kullanılmasına bağlı olduğundan kaynakların iyi kullanılmasına bağlı olduğundan tarımın istihdam yaratması sınırlı olmaktadır. tarımın istihdam yaratması sınırlı olmaktadır. Gerçekleşen istihdam artışının öngörülen miktardan Gerçekleşen istihdam artışının öngörülen miktardan çok düşük olması, tarım sektöründe istenen oranda bir çok düşük olması, tarım sektöründe istenen oranda bir üretim artışının gerçekleşmemiş olmasıdır. Ancak üretim artışının gerçekleşmemiş olmasıdır. Ancak aradaki fark, Birinci Beş Yıllık Planda öngörülen aradaki fark, Birinci Beş Yıllık Planda öngörülen istihdam artışı 1960 nüfus sayımı yüzde l örnekleme istihdam artışı 1960 nüfus sayımı yüzde l örnekleme ön sonuçlarına dayanılarak hesaplanmış olması ve ön sonuçlarına dayanılarak hesaplanmış olması ve kesin sonuçların bunlardan farklılığı sebebiyle fazla kesin sonuçların bunlardan farklılığı sebebiyle fazla olmuştur. Çalışan nüfustaki artışların karşılaştırılması olmuştur. Çalışan nüfustaki artışların karşılaştırılması Tablo 61 de gösterilmiştir.Tablo 61 de gösterilmiştir.

TABLO : 61 . Birinci Beş Yıllık Planda Öngörülen ve Bu DönemdeGerçekleşen Çalışan Nüfustaki Artışların Karşılaştırılması (15 ve DahaYukarı Yaşta Çalışanlar)

Birinci Planda öngörülen Gerçekleşen

Sektörler Yüzde yüzde

Tarım 33,2 17,5

Sanayi 14,9 30,9

Hizmetler 42,2 38,9

Sanayi sektöründe 1963 - 1967 döneminde Sanayi sektöründe 1963 - 1967 döneminde çalışanların artışı 375 500 olmuştur.çalışanların artışı 375 500 olmuştur.

Birinci Beş Yıllık Planda öngörülen artış 316 Birinci Beş Yıllık Planda öngörülen artış 316 000 di. Bu sektördeki istihdam artışı plan000 di. Bu sektördeki istihdam artışı plan

hedefinin üstünde olmuştur. Hizmetler hedefinin üstünde olmuştur. Hizmetler sektöründe öngörülen 890 000 istihdam artışı sektöründe öngörülen 890 000 istihdam artışı 474000 olarak gerçekleşmiştir. Bu durum 474000 olarak gerçekleşmiştir. Bu durum çalışanların sektörlere dağılımında tahmin çalışanların sektörlere dağılımında tahmin edilenden farklı sonuçlara yol açmıştıredilenden farklı sonuçlara yol açmıştır

TABLO: 62 . Üç Ana sektör itibariyle Çalışan Nüfusun (I5 ve Daha YukarıYaşta) Yüzde Dağılımı ve Artışlar (1961-1967)

Birinci BeşYıllık Planda Öngörülen

Aynı Dönemde Gerçekleşen

Sektörler 1962 1967 1962-1967 dönemi

1962 1967 1962-1967 dönemi

Tarım 77,4 71,1 7,1 77,7 72,3 2,2

Sanayi 9,8 11,9 41,6 10,9 13,8 38,6

Hizmetler 12,8 17,0 54,6 11,4 13,9 33,2

Toplam 100,0 100,0 11,7 100,0 100,0 9,1

b. Sanayi ve hizmetlerde fonksiyonel bölümler :b. Sanayi ve hizmetlerde fonksiyonel bölümler :

İleriki yıllarda fonksiyonel bölümler, İleriki yıllarda fonksiyonel bölümler,

hesaplanmıştır. Bazı özel meslek grupları plânın hesaplanmıştır. Bazı özel meslek grupları plânın gerçekleşmesini daha çok etkilediği için ayrı gerçekleşmesini daha çok etkilediği için ayrı ayrı incelenmiştir. (Tablo : 356 ayrı incelenmiştir. (Tablo : 356

TABLO : 356 — Sanayi ve hizmetlerde işgücünün fonksiyonel bölünümü, (1962 - 1977)

Fonksiyonel bölümler 1963 1964 1965 1966 19671. İdareci ve müteşebbisler 77,0 81,0 88,0 97,0

106,02. Meslekî personel (Toplam 78,5 83,0 91,0 103,0 114,0Mühendis 13,0 14,0 15,0 16,0 17,0

Sağlık personeli 10,0 10,0 11,0 11,0 12,0

Öğretmen 24,5 27,0 20,0 39,0 47,0Diğer 31,0 32,0 35,0 37,0 38,0

3. Teknisyen (Toplam 151,5 165,0 177,0 194,0 213,0 Teknisyen 23,0 25,0 27,0 30,0 33,0Yardımcı sağlık personeli 10,0 11,0 11,0 15,0 20,0Öğretmen (İlk) 54,5 59,0 63,0 67,0 71,0Diğer 64,0 70,0 76,0 82,0 89,0

4. Alt kademe memurlar ve satışla 580,0 635,0 695,0 765,0 840,0 İlgili meslekl

5. Ustabaşı 55,0 60,0 66,0 73,0 81,0 6. Yetişkin İşçi 740,0 790,0 850,0 980,0

1.000,0 7. Sıra işçisi 1.438,0 1.562,0 1.693,0 1.810,0

1.940,0 T O P L A M 3.120,0 3.376,0 3.660,0 3.962,0 4.294,0

TÜRKİYE’NİN NÜFUSU VE TOPLUM YAPISININTÜRKİYE’NİN NÜFUSU VE TOPLUM YAPISININÖZELLİKLERİÖZELLİKLERİa. NÜFUS :a. NÜFUS :1. DURUM1. DURUM Türkiye’de altıdan yukarı yaştaki nüfus 25 milyon kişi Türkiye’de altıdan yukarı yaştaki nüfus 25 milyon kişi olup bunun yüzde 48 i okuma - yazma bilmektedir olup bunun yüzde 48 i okuma - yazma bilmektedir 1960 - 1965 devresinde okur - yazar nüfus 8,7 1960 - 1965 devresinde okur - yazar nüfus 8,7 milyondan 12,2 milyona çıkmıştırmilyondan 12,2 milyona çıkmıştırOkur - yazar nüfusun yüzde 58,4 ü ilk, yüzde 6,7 si Okur - yazar nüfusun yüzde 58,4 ü ilk, yüzde 6,7 si orta, yüzde 2,5 i mesleki, yüzde 2,8 i lise. yüzde 1,6 sı orta, yüzde 2,5 i mesleki, yüzde 2,8 i lise. yüzde 1,6 sı ise yüksek öğrenim yapmıştır. Yüzde 28 i ise belli bir ise yüksek öğrenim yapmıştır. Yüzde 28 i ise belli bir eğitim kurumundan mezun olmayan kişilerden eğitim kurumundan mezun olmayan kişilerden meydana gelmektedir.meydana gelmektedir.1965 yılında ilkokul çağındaki çocukların yüzde 78 i 1965 yılında ilkokul çağındaki çocukların yüzde 78 i okula gitmektedir. 1960 yılında bu oran yüzde 67 idi okula gitmektedir. 1960 yılında bu oran yüzde 67 idi

2. DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ2. DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ

1960 ve 1965 sayımları arasında nüfus artış 1960 ve 1965 sayımları arasında nüfus artış hızı binde 24,9 dur. Bu hızın aynıhızı binde 24,9 dur. Bu hızın aynı

dönemde binde 27,9 olacağı tahmin dönemde binde 27,9 olacağı tahmin ediliyordu. Binde 24,9 luk artış hızı önceki ediliyordu. Binde 24,9 luk artış hızı önceki beş yıldaki artış hızının çok altındadır. Bu beş yıldaki artış hızının çok altındadır. Bu durumun nedeni tahminler yapıldığı sırada durumun nedeni tahminler yapıldığı sırada yurt dışına gidecek işçilerin hesaba, yurt dışına gidecek işçilerin hesaba, katılamamasıdır. 1960 sayımı kesin katılamamasıdır. 1960 sayımı kesin sonuçlarına dayanarak ve yurt dışına giden sonuçlarına dayanarak ve yurt dışına giden işçileri de hesaba katarak 1960 - 1965 işçileri de hesaba katarak 1960 - 1965 dönemi için bulunan artış hızı binde 26,1 dirdönemi için bulunan artış hızı binde 26,1 dir

.. 4. EĞİTİMDE BUGÜNKÜ DURUM : 4. EĞİTİMDE BUGÜNKÜ DURUM :

Çeşitli okullarda öğrenci ve öğretmen durumu Çeşitli okullarda öğrenci ve öğretmen durumu ile toplam öğrencinin okul çağındaki nüfusa ile toplam öğrencinin okul çağındaki nüfusa oranı tablo 357 de gösterilmiştir oranı tablo 357 de gösterilmiştir

OKULLAR ÖĞRENCİLERİN OKUL ÇAĞINDAKİ NÜFUSA ORANI%

ÖĞRENCİ ÖĞRETMEN ORANI

İlköğretim 70 46

Mesleki ve teknik ortaokullar 4 14

Ortaokullar 19 64

Mesleki ve teknik liseler 3 14

Liseler 6 34

Teknik ve yükseköğretim 1 8

Genel yükseköğretim 3 19

TABLO:357 EĞİTİM DURUMU(1961)

Türkiye'de bugüne kadar eğitim genel olarak Türkiye'de bugüne kadar eğitim genel olarak önemli bir konu sayılmış ve bu alanda oldukça önemli bir konu sayılmış ve bu alanda oldukça büyük harcamalar yapılmıştır. Bundan başka büyük harcamalar yapılmıştır. Bundan başka çeşitli sistemler ve eğitim usulleri denenmiştir. çeşitli sistemler ve eğitim usulleri denenmiştir. Fakat eğitim sistemine bir bütün olarak Fakat eğitim sistemine bir bütün olarak bakamayışı eğitimin uzun süreli bir çerçeve bakamayışı eğitimin uzun süreli bir çerçeve içinde ve plânlı olarak ele alınmayışı ve eğitim içinde ve plânlı olarak ele alınmayışı ve eğitim teşkilatındaki dağınıklık bütün bu çabaların ve teşkilatındaki dağınıklık bütün bu çabaların ve harcamaların yeterince verimli olmasını harcamaların yeterince verimli olmasını önlemiş ve eğitim düzenimizde çeşitli önlemiş ve eğitim düzenimizde çeşitli dengesizlikler ortaya çıkmıştırdengesizlikler ortaya çıkmıştır

5. KALKINMANIN TOPLUMSAL VE İKTİSADÎ 5. KALKINMANIN TOPLUMSAL VE İKTİSADÎ AMAÇLARINIAMAÇLARINI

GERÇEKLEŞTİRECEK EĞİTİM HEDEFLERİ :GERÇEKLEŞTİRECEK EĞİTİM HEDEFLERİ :

a. Eğitim kurumları :a. Eğitim kurumları :

İşgücünde ihtiyaç duyulan çeşitli tip elemanları İşgücünde ihtiyaç duyulan çeşitli tip elemanları karşılayan başlıca mekanizma olarak eğitim kurumları karşılayan başlıca mekanizma olarak eğitim kurumları düşünülmüştür. Bu kurumların şimdiki kapasite vedüşünülmüştür. Bu kurumların şimdiki kapasite ve

durumlarına ek olarak: ihtiyaç duyulan mezun, yeni durumlarına ek olarak: ihtiyaç duyulan mezun, yeni kayıt, ek kapasite ve öğretmen sayıları hesaplanmıştır.kayıt, ek kapasite ve öğretmen sayıları hesaplanmıştır.

İktisadi gelişmenin doğuracağı işgücü ihtiyaçlarının ve İktisadi gelişmenin doğuracağı işgücü ihtiyaçlarının ve tespit edilen toplumsal hedeflerin gerçekleşmesi için tespit edilen toplumsal hedeflerin gerçekleşmesi için çeşitli eğitim bölümlerinde bulunması gereken toplamçeşitli eğitim bölümlerinde bulunması gereken toplam

öğrenci sayıları Tablo 358 de gösterilmiştir öğrenci sayıları Tablo 358 de gösterilmiştir

TABLO : 358 — Çeşitli öğretim bölümlerinde öğrenci sayısıEğitim bölümleri 1963 1964 1965 1966 1967 İlkokul 3567 3859 4141 4432 4736Ortaoku 387 401 426 455 480Liseler 96 96 97 102 107lise sev. Tekni 17 20 25 30 42okullar Meslekî liseler 43 53 66 74 81 (öğretmen okulları dâhil Teknik yüksek öğretim 11 13 15 20 27 Genel yüksek öğretim 52 55 57 61 116

Tablo 358 de belirtilen bu eğitim hedeflerinin Tablo 358 de belirtilen bu eğitim hedeflerinin gerçekleşmesiyle Türkiye'de okulgerçekleşmesiyle Türkiye'de okul

çağında nüfus ile okuyan nüfus oranları ve çağında nüfus ile okuyan nüfus oranları ve çeşitli eğitim seviyelerinde meslekî, teknikçeşitli eğitim seviyelerinde meslekî, teknik

ve genel eğitim oranlan Tablo 359 da ve genel eğitim oranlan Tablo 359 da görülmektedir görülmektedir

  LİSE SEVİYESİNDE OKULLAR YÜKSEKÖĞRENİM

 

İLKEĞİTİM ORTAOKUL LİSE MESLEKİ LİSE

LİSESEVİYESİNDE

TEKNİKLER

TEKNİK YÜKSEKÖĞRENİM

GENEL YÜKSEKÖĞRENİM

YILLAR NÜFUSA ORANI

NÜFUSA ORANI

NÜFUSA ORANI

NÜFUSA ORANI

NÜFUSA ORANI

NÜFUSA ORANI NÜFUSA ORANI

1963 73 19,1 5,7 2,6 1,0 0,6 2,7

1964 76 19,1 5,4 2,9 1,1 0,7 2,8

1965 80 19,0 5,2 3,5 1,3 0,7 2,7

1966 84 19,7 5,2 3,8 1,5 0,9 2,6

1967 87 20,0 5,2 3,9 1,9 1,2 2,7

1972 100 21,9 6,7 4,6 3,6 2,2 3,9

1977 100 20,1 7,3 5,5 4,5 2,4 4,1

TABLO : 359 — Okul çağındaki nüfus ve çeşitli eğitim bölümlerinde okuyanların oran(Bin)

EĞİTİMEĞİTİM2. DURUM:2. DURUM:1966 - 1967 ders yılında eğitimin genel görünüşü 1966 - 1967 ders yılında eğitimin genel görünüşü Tablo 84 de verilmiştir. EğitimTablo 84 de verilmiştir. Eğitimhizmeti okul içine dönük kalmıştır. Çevre ve iş hayatı hizmeti okul içine dönük kalmıştır. Çevre ve iş hayatı ile ilişkisi sınırlıdır. Fonksiyonelile ilişkisi sınırlıdır. Fonksiyoneleğitim, özellikle kız ve erkek teknik öğretimde, eğitim, özellikle kız ve erkek teknik öğretimde, sağlanamamaktadır. . 1963 te orta öğretimde toplam sağlanamamaktadır. . 1963 te orta öğretimde toplam öğrencilerin yüzde 1,5 i yatılı iken 1967 de bu oran öğrencilerin yüzde 1,5 i yatılı iken 1967 de bu oran yüzde 0,7 ye düşmüştür. 1967 de sağlanan yatılılık yüzde 0,7 ye düşmüştür. 1967 de sağlanan yatılılık kapasitesi 4 000 dir.. Bunun dışında özel yurtlar da kapasitesi 4 000 dir.. Bunun dışında özel yurtlar da bulunmasına rağmen .yurt ve yatılılık kapasitesi yeterli bulunmasına rağmen .yurt ve yatılılık kapasitesi yeterli değildir. Üst okullara geçişler düzenli işlememektedir, değildir. Üst okullara geçişler düzenli işlememektedir, özellikle meslekî ve teknik öğretimde mezunların üst özellikle meslekî ve teknik öğretimde mezunların üst okullara devamları veya meslekte gelişmeleri okullara devamları veya meslekte gelişmeleri bakımından tıkanıklıklar vardır bakımından tıkanıklıklar vardır

TABLO : 84 . 1966 - 1967 öğretim Yılında Okullarda öğrenci öğretmen Sayıları VeBu Sayılarla ilgili Oranlar

ÖğrenciSayısı (bin)

öğretmensayısı

öğrenci-öğretmenoranı

öğrenci derslik oranı

Okulun çeşidi 1 2 3 4

İlkokul 4233 93847 45 54

Ortaokul 497 11800 42 51

Lise (Genel)

Ortaokul seviyeli meslek okulu 74 - .- 40

Lise seviyeli meslek okulu 69 84 39 - . 37

Lise seviyeli 34 - - 35 teknik okul

Meslek ve teknik okullar: 16 169 9 -

Yüksek meslek Okulu 28 1000 28 -

Yüksek teknik Okulu 6 420 12

Üniversite (Genel) 47 3400 . . - -

Üniversite (Teknik) 12 880

2. DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ2. DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ

1960 ve 1965 sayımları arasında nüfus artış 1960 ve 1965 sayımları arasında nüfus artış hızı binde 24,9 dur. Bu hızın aynıhızı binde 24,9 dur. Bu hızın aynı

dönemde binde 27,9 olacağı tahmin ediliyordu. dönemde binde 27,9 olacağı tahmin ediliyordu. Binde 24,9 luk artış hızı önceki beşBinde 24,9 luk artış hızı önceki beş

yõldaki artış hızının çok altındadır. Bu durumun yõldaki artış hızının çok altındadır. Bu durumun nedeni tahminler yapıldığı sırada yurtnedeni tahminler yapıldığı sırada yurt

dışına gidecek işçilerin hesaba, dışına gidecek işçilerin hesaba, katılamamasıdır. 1960 sayımı kesin sonuçlarınakatılamamasıdır. 1960 sayımı kesin sonuçlarına

dayanarak ve yurt dışına giden işçileri de dayanarak ve yurt dışına giden işçileri de hesaba katarak 1960 - 1965 dönemi içinhesaba katarak 1960 - 1965 dönemi için

bulunan artış hızı binde 26,1 dir bulunan artış hızı binde 26,1 dir

1960 - 1965 döneminde doğurganlık çağında bulunan 1960 - 1965 döneminde doğurganlık çağında bulunan kadın nüfusun büyük birkadın nüfusun büyük birkısmı 1940 - 1945 döneminde doğmuştur. Harp kısmı 1940 - 1945 döneminde doğmuştur. Harp yıllarında doğumların azalması yanındayıllarında doğumların azalması yanındabu dönemde doğanların sayısını etkileyen doğurganlık bu dönemde doğanların sayısını etkileyen doğurganlık çağındaki kadın nüfus sayısı ise,çağındaki kadın nüfus sayısı ise,Birinci Dünya Savaşı ve İstiklal Harbi yıllarında doğan Birinci Dünya Savaşı ve İstiklal Harbi yıllarında doğan kadın nüfus olduğundan azdır. Bukadın nüfus olduğundan azdır. Budurumda. 1960 - 1965 döneminde artış hızının durumda. 1960 - 1965 döneminde artış hızının azalması, Birinci Dünya Savaşı sırasındaazalması, Birinci Dünya Savaşı sırasındadoğumların, dolayısıyla 1940 - 1945 devresindeki doğumların, dolayısıyla 1940 - 1945 devresindeki doğurgan yaş grubunun bunun sonucudoğurgan yaş grubunun bunun sonucuolarak da 1960 - 1965 dönemindeki doğurganlık olarak da 1960 - 1965 dönemindeki doğurganlık çağındaki kadın nüfusun sayıca azçağındaki kadın nüfusun sayıca azolmasına bağlıdır. 20 - 26 yıl sonra kendini tekrar olmasına bağlıdır. 20 - 26 yıl sonra kendini tekrar hissettirebilecektirhissettirebilecektir

Doğum oranındaki değişmelerde demografik, Doğum oranındaki değişmelerde demografik, sosyal ve iktisadi faktörler rolsosyal ve iktisadi faktörler rol

oynamaktadır. Doğurganlık çağındaki kadın oynamaktadır. Doğurganlık çağındaki kadın nüfusun fazla veya az olması doğumlarınüfusun fazla veya az olması doğumları

sayısal yönden etkiler. 15 - 49 yaş gruplarındaki sayısal yönden etkiler. 15 - 49 yaş gruplarındaki kadınların toplam nüfusa oranına bağlıkadınların toplam nüfusa oranına bağlı

olarak genel doğum oranı değişmektedir. Bu olarak genel doğum oranı değişmektedir. Bu kadınların evlenme oranı yükseldikçekadınların evlenme oranı yükseldikçe

doğumlar da sayısal yönden artmaktadır. 1965 doğumlar da sayısal yönden artmaktadır. 1965 yılında doğurganlık çağındaki nüfusunyılında doğurganlık çağındaki nüfusun

yüzde 75,7 si evli iken 1960 yılında bu oran yüzde 75,7 si evli iken 1960 yılında bu oran yüzde 80 idi.yüzde 80 idi.

İKİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA

PLANI 1968 - 1972

İSTİHDAMİSTİHDAM

1. İLKELER:1. İLKELER:

a.Bugünkü işsizliği ve gizli işsizliği azaltmak için a.Bugünkü işsizliği ve gizli işsizliği azaltmak için gittikçe artan istihdam yaratmak, iktisadi gelişme gittikçe artan istihdam yaratmak, iktisadi gelişme sırasında demografik, iktisadi ve sosyal değişme sırasında demografik, iktisadi ve sosyal değişme sonucu yeni işler aramak durumunda olanlara da iş sonucu yeni işler aramak durumunda olanlara da iş sağlamayı gerektirmektedir. Bu anlayış içinde 1968 - sağlamayı gerektirmektedir. Bu anlayış içinde 1968 - 1972 döneminde İstihdam yaratmak ekonominin hızla 1972 döneminde İstihdam yaratmak ekonominin hızla gelişmesinin bir sonucu olarak ele alınacak, istihdam gelişmesinin bir sonucu olarak ele alınacak, istihdam konusu genel kalkınmanın dışında bağımsız bir amaç konusu genel kalkınmanın dışında bağımsız bir amaç olmayacaktır. olmayacaktır.

b. İkinci Beş Yıllık Plan döneminde ağırlık verilecek b. İkinci Beş Yıllık Plan döneminde ağırlık verilecek sanayileşme ile şehirlerde daha fazla çalışma sanayileşme ile şehirlerde daha fazla çalışma imkanları yaratılacaktır imkanları yaratılacaktır

2. DURUM:2. DURUM:

a. a. ÎSTİBDAM SORUNUN TANIMI :ÎSTİBDAM SORUNUN TANIMI :

Az gelişmiş ülkelerde işsizliğin nedenleri ve bu Az gelişmiş ülkelerde işsizliğin nedenleri ve bu sorunun çözüm yolları diğer ülkelerde olduğundan sorunun çözüm yolları diğer ülkelerde olduğundan farklıdır. Gelişmiş Ülkelerde sorun çok defa düşük bir farklıdır. Gelişmiş Ülkelerde sorun çok defa düşük bir efektif talep seviyesinden ve kullanılmayan efektif talep seviyesinden ve kullanılmayan kapasiteden doğmaktadır. Az gelişmiş ülkelerde kapasiteden doğmaktadır. Az gelişmiş ülkelerde işsizlik sorunu, gelişmiş ülkelerin aksine, tasarruf işsizlik sorunu, gelişmiş ülkelerin aksine, tasarruf eğiliminin yüksek oluşundan değil düşükeğiliminin yüksek oluşundan değil düşük

olmasından doğmaktadır. Ve devamlı bir nitelikolmasından doğmaktadır. Ve devamlı bir nitelik

taşımaktadır. Bu sorun bir yandan tarım sektöründe taşımaktadır. Bu sorun bir yandan tarım sektöründe kullanılmayan işgücü ve gizli işsizlik, diğer yandan kullanılmayan işgücü ve gizli işsizlik, diğer yandan tarım dışında açık işsizlik ve verim düşüklüğü şeklinde tarım dışında açık işsizlik ve verim düşüklüğü şeklinde ortaya çıkmaktadır.ortaya çıkmaktadır.

Planlı dönemde 15 - 64 yağ grubunda Planlı dönemde 15 - 64 yağ grubunda istihdam, 1962 de 12,5 milyon kişi iken,istihdam, 1962 de 12,5 milyon kişi iken,

yüzde 12,7 lik bir artışla 1972 de 14,1 milyon yüzde 12,7 lik bir artışla 1972 de 14,1 milyon kişiye çıkmıştır. Buna karşılık 15-64 yaşkişiye çıkmıştır. Buna karşılık 15-64 yaş

nüfusunda aynı dönemde yüzde 27,3 oranında nüfusunda aynı dönemde yüzde 27,3 oranında bir artış olmuştur. Bu bulgular, 15-64 yaşbir artış olmuştur. Bu bulgular, 15-64 yaş

grubunun istihdamdan daha hızlı arttığını grubunun istihdamdan daha hızlı arttığını göstermektedirgöstermektedir

İSTİHDAMIN SEKTÖRLERARASI DAĞILIMI (1962-1972)%

1965 1972

TARIM 77 65

SANAYİ 8,3 11,3

HİZMETLER 13,9 22,7

Sanayi sektöründe 500 bin, hizmetlerde ise l milyon 500 bine yakın ’bir artış Sanayi sektöründe 500 bin, hizmetlerde ise l milyon 500 bine yakın ’bir artış gerçekleşmiştir.gerçekleşmiştir.Sektörlerin nispî paylarındaki gelişmede, tarım sektörü yüzde 77 den yüzde 65 eSektörlerin nispî paylarındaki gelişmede, tarım sektörü yüzde 77 den yüzde 65 edüşerken, sanayi ve hizmetler sırasıyla yüzde 8,3 den, 11,3 e ve 13,9 dan 22,7 yedüşerken, sanayi ve hizmetler sırasıyla yüzde 8,3 den, 11,3 e ve 13,9 dan 22,7 yeyükselmiştir (Şekil 12).yükselmiştir (Şekil 12).

b. b. 1968 -1982 İNSANGÜCÜ TALEBİ VE ARZI ::1968 -1982 İNSANGÜCÜ TALEBİ VE ARZI ::

(1) Teknik elemanlar :(1) Teknik elemanlar :

1968 - 1982 döneminde mühendis, teknisyen 1968 - 1982 döneminde mühendis, teknisyen ve sanatkâr sayılarında iktisadi kalkınma ve sanatkâr sayılarında iktisadi kalkınma hedeflerini gerçekleştirmek için, büyük bir artış hedeflerini gerçekleştirmek için, büyük bir artış gerekmektedir. 1968 -1982 insan gücü talebi gerekmektedir. 1968 -1982 insan gücü talebi Tablo 74 de gösterilmiştir.Tablo 74 de gösterilmiştir.

TABLO : 74 . İnsan gücü Talebi (1968 -1982)

Meslekler 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1977 1982

I- Mühendisler 25,5 27,8 30,5 33,7 36,6 40,2 63,2 94.8

II - Fen memurları ve teknisyenler 42,6 47,7 53,6 60,4 68,5 77,3 142,6 261.4

III - Ziraat ve ormancılık 13,6 15,8 16,9 18,0 19,2 20,4 29,0 43,0

IV - Fizik ve kimya ile ilgili meslekler 4,« 5,0 5,5 0,9 6,4 6,8 9,2 11,8

V - Sanatkarlar 1387,0 1495,1 1604,7 1728,9 1851,5 1994,2 2894,6 4129,7

TABLO : 75 . Teknik İnsan gücü Talebi Artışı 1967 = 100

Meslekler 1968 1972 1977 1982

Mühendisler 109 159 251 377

Teknisyen ve fen memurları 112 179 322 579

Ziraat ve ormancılıkla ilgili meslekler

116 150 214 916

Fizik ve kimya ile ilgili meslekler

105 142 193 247

Sanatkarlar 108 144 209 298

1967 yılına göre, 1968 - 1982 döneminde insan gücü talebi artışı Tablo 75 degörülmektedir.

Orantılı olarak ihtiyaçlarda en ’büyük artış teknisyenler için olmaktadır. Bunagöre 1967 de l mühendise 1,7 teknisyen düşerken, bu oran 1972 de- 1,9, 1977 de 2,2

1982 de 2,6 olmaktadır. Mühendis ile teknisyen oranındaki bu değişiklikmühendislerin verimli bir şekilde kullanılmalarını sağlamak amacını gütmektedir

EĞİTİMEĞİTİM

2. DURUM:2. DURUM:

1966 - 1967 ders yılında eğitimin genel 1966 - 1967 ders yılında eğitimin genel görünüşü Tablo 84 de verilmiştir. Eğitim görünüşü Tablo 84 de verilmiştir. Eğitim hizmeti okul içine dönük kalmıştır. Çevre ve hizmeti okul içine dönük kalmıştır. Çevre ve iş hayatı ile ilişkisi sınırlıdır. Fonksiyonel iş hayatı ile ilişkisi sınırlıdır. Fonksiyonel eğitim, özellikle kız ve erkek teknik eğitim, özellikle kız ve erkek teknik öğretimde, sağlanamamaktadır. . 1963 te öğretimde, sağlanamamaktadır. . 1963 te orta öğretimde toplam öğrencilerin yüzde orta öğretimde toplam öğrencilerin yüzde 1,5 i yatılı iken 1967 de bu oran yüzde 0,7 ye 1,5 i yatılı iken 1967 de bu oran yüzde 0,7 ye düşmüştür. 1967 de sağlanan yatılılık düşmüştür. 1967 de sağlanan yatılılık kapasitesi 4 000 dir..kapasitesi 4 000 dir..

TABLO : 84 . 1966 - 1967 öğretim Yılında Okullarda öğrenci öğretmen Sayıları VeBu Sayılarla ilgili Oranlar

ÖğrenciSayısı (bin)

öğretmensayısı

öğrenci-öğretmenoranı

öğrenci derslik oranı

Okulun çeşidi 1 2 3 4

İlkokul 4233 93847 45 54

Ortaokul 497 11800 42 51

Lise (Genel)

Ortaokul seviyeli meslek okulu 74 - .- 40

Lise seviyeli meslek okulu 69 84 39 - . 37

Lise seviyeli 34 - - 35 teknik okul

Meslek ve teknik okullar: 16 169 9 -

Yüksek meslek Okulu 28 1000 28 -

Yüksek teknik Okulu 6 420 12

Üniversite (Genel) 47 3400 . . - -

Üniversite (Teknik) 12 880

Not: Ortaöğretim üstünde öğrenci, öğretmen, derslik, oranları çeşitli dallarda çokfarklı olduğu için ortalama verilmiştir.

Üniversite mezunu öğretmen başına 38 öğrenci Üniversite mezunu öğretmen başına 38 öğrenci düşmektedir. Öğretmen sayısınındüşmektedir. Öğretmen sayısının

yetersizliği meslekten olmayan elemanlarla kısmen yetersizliği meslekten olmayan elemanlarla kısmen giderilmeye çalışılmakta, bu durumgiderilmeye çalışılmakta, bu durum

eğitimin niteliğini bozmaktadır, öğretmenlerden en eğitimin niteliğini bozmaktadır, öğretmenlerden en fazla yararlanmayı sağlayacakfazla yararlanmayı sağlayacak

metotlar geliştirilmemiştir..Eğitimde ilk kademe metotlar geliştirilmemiştir..Eğitimde ilk kademe ilkokullardır. İlköğretim seviyesinde yetiştirme yurtları, ilkokullardır. İlköğretim seviyesinde yetiştirme yurtları, beden ve ruh nedeniyle öğretim güçlüğü olan çocuklar beden ve ruh nedeniyle öğretim güçlüğü olan çocuklar için yeterli özel eğitim sağlanamamıştır. Köy için yeterli özel eğitim sağlanamamıştır. Köy ilkokullarında 1960 - 1985 döneminde öğretmen ilkokullarında 1960 - 1985 döneminde öğretmen sayısında yüzde 30 bir artış olmasına rağmen öğrenci sayısında yüzde 30 bir artış olmasına rağmen öğrenci öğretmen oranı 46 dan 48 e çıkmıştır. Bu oranlar şehir öğretmen oranı 46 dan 48 e çıkmıştır. Bu oranlar şehir ilkokulları için yüzde 40 öğretmen sayısındaki artışa ilkokulları için yüzde 40 öğretmen sayısındaki artışa karşı 41 den 45 e çıkmaktadır,karşı 41 den 45 e çıkmaktadır,

1970-1971 OKULLAŞMA ORANLARI %

İLKÖĞRETİM(7-12) %84

ORTAÖĞRETİM(I)DEVRE(13-15) %35 TOPLAM %32 GENEL %3 MESLEKİ

ORTAÖĞRETİM(II)DEVRE(16-18) %18 TOPLAM

%11 GENEL %7 MESLEKİ_TEKNİK

YÜKSEKÖĞRETİM(19-22) %6,8

TABLO:66-ORTA VE YÜKSEKÖĞRETİMDE GELİŞMELER

 

  1960-1961 1965-1966 1970-1971

  YAŞ GRUPLARI % % %

 I.DEVRE Orta öğretim(13-15)

23,720,5 35,2

 

II.DEVRE Orta öğretim(16-

18) GENELMESLEKİTEKNİK

9, 11,6 17,75,3 6,4 11,02,6 3,8 4,61,1 1,4 2,1

 YÜKSEK ÖĞRETİM18-22

3,3 4,9 6,8

1963 -1972 döneminde ilkokulların gelişme hedefleri Tablo 85 de gösterilmiştirTABLO : 85 . İlkokullarda Toplam öğrenci, Okullaşma Oranı ve İlk

Kayıtların Gelişmesi

Ders yılı ilkokul çağındaki top öğrenci ilkokul çağındaki nüfuslaşma oranı 7-12 top nüfus

1968-1969 5520 4950 90

1969-1970 5650 5230 92

1970-1971 5720 5400 94

1971-1972 5780 5780 100

Çeşitli eğitim kademelerinde okul çağı nüfus, Çeşitli eğitim kademelerinde okul çağı nüfus, toplam öğrenci ve okullaşma oranları ve toplam öğrenci ve okullaşma oranları ve dağılımı Tablo 97 de gösterilmiştirdağılımı Tablo 97 de gösterilmiştir

TABLO : 97 . 1968 - 1972 Döneminde Eğitim Kademelerinde Okul Çağı Nüfus Toplam öğrenci ve Okullaşma Oranları. (Bin Kişi)

İlköğretim Okullaşma oranı%

Orta Öğretim(Birinci Derece)okullaşma oranı%

Orta Öğretim(İkinci Derece )okullaşma oranı%

yükseköğrenimokullaşma oranı%

Ders yılları

1968-1969 89,7 29,8 13,9 5,3

1969-1970 92,5 34,9 15,1 5,3

1970-1971 94,5 42,4 17,1 5,7

1971-1972 100 47,3 19,9 6,0

1972-1973 100 50,9 23,0 6,3

Türkiye’de altıdan yukarı yaştaki nüfus 25 Türkiye’de altıdan yukarı yaştaki nüfus 25 milyon kişi olup bunun yüzde 48 i okuma - milyon kişi olup bunun yüzde 48 i okuma - yazma bilmektedir 1960 - 1965 devresinde okur yazma bilmektedir 1960 - 1965 devresinde okur - yazar nüfus 8,7 milyondan 12,2 milyona - yazar nüfus 8,7 milyondan 12,2 milyona çıkmıştır.çıkmıştır.Okur - yazar nüfusun yüzde 58,4 ü ilk, yüzde Okur - yazar nüfusun yüzde 58,4 ü ilk, yüzde 6,7 si orta, yüzde 2,5 i mesleki, yüzde 2,8 i lise. 6,7 si orta, yüzde 2,5 i mesleki, yüzde 2,8 i lise. yüzde 1,6 sı ise yüksek öğrenim yapmıştır. yüzde 1,6 sı ise yüksek öğrenim yapmıştır. Yüzde 28 i ise belli bir eğitim kurumundan Yüzde 28 i ise belli bir eğitim kurumundan mezun olmayan kişilerden meydana mezun olmayan kişilerden meydana gelmektedir.gelmektedir.1965 yılında ilkokul çağındaki çocukların yüzde 1965 yılında ilkokul çağındaki çocukların yüzde 78 i okula gitmektedir. 1960 yılında bu oran 78 i okula gitmektedir. 1960 yılında bu oran yüzde 67 idi yüzde 67 idi

ÜÇÜNCÜ BEŞ YILLIK KALKINMA

PLANI 1973-1977

2. İSTİHDAM VE İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ2. İSTİHDAM VE İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ

1987 - 1995 döneminde daha hızlı büyüyen bir 1987 - 1995 döneminde daha hızlı büyüyen bir ekonominin yaratacağı istihdam olanakları ile ekonominin yaratacağı istihdam olanakları ile istihdam sorunu çözümlenebilecektir. Bu istihdam sorunu çözümlenebilecektir. Bu dönemde işgücü arzındaki artış hızı yõlda dönemde işgücü arzındaki artış hızı yõlda ortalama yüzde 2,7 dolayında iken, işgücü ortalama yüzde 2,7 dolayında iken, işgücü talebi yılda ortalama yüzde 3,6 artacaktır. 1995 talebi yılda ortalama yüzde 3,6 artacaktır. 1995 de 26,0 milyon dolaylarındaki toplam işgücü de 26,0 milyon dolaylarındaki toplam işgücü arzının 6,2 milyonunun tarım, 5,6 milyonunun arzının 6,2 milyonunun tarım, 5,6 milyonunun sanayi, 13,4 milyonunun da hizmet sanayi, 13,4 milyonunun da hizmet sektörlerinden gelen işgücü talepleri ile istihdam sektörlerinden gelen işgücü talepleri ile istihdam edilebileceği ve çalışan nüfusun yüzde 3 ü edilebileceği ve çalışan nüfusun yüzde 3 ü dolayında arızî işsizliğin var olabileceği tahmin dolayında arızî işsizliğin var olabileceği tahmin edilmektedir- (Tablo 96)edilmektedir- (Tablo 96)

TABLO:96-İSTİHDAM DURUMU

1972 1977

a)işgücüne katılma oranları,yüzde(a)

38 38

b) işgücü talebi(15-6yaş) (b) Tarım Sanayi hizmetler

8,81,53,2

8,6 2,1 1,8

c)istihdamın sektöreldağılımı %

-tarım-sanayi

-hizmetler

651124

58 14 28

1972 yılında, çalışanların yüzde 66,9'u tarımda 1972 yılında, çalışanların yüzde 66,9'u tarımda çalışırlarken bu oran 1977'de yüzde 61,8'e çalışırlarken bu oran 1977'de yüzde 61,8'e düşmüştür, imalat sanayinde (inşaat dahil) düşmüştür, imalat sanayinde (inşaat dahil) çalışanların oranı ise yüzde 14,0'dan 16,2'ye çalışanların oranı ise yüzde 14,0'dan 16,2'ye çıkmıştır. Hizmetlerde ise bu oran yüzde çıkmıştır. Hizmetlerde ise bu oran yüzde 19,1'den yüzde 22,0'a çıkmış bulunmaktadır.19,1'den yüzde 22,0'a çıkmış bulunmaktadır.

Toplam yurt içi işgücü fazlasının 1972'de 20 Toplam yurt içi işgücü fazlasının 1972'de 20 milyon kişi ile yüzde 13,3'ten,2,2 milyon kişi ile milyon kişi ile yüzde 13,3'ten,2,2 milyon kişi ile 1977'de yüzde 13,5'e yükseldiği tahmin 1977'de yüzde 13,5'e yükseldiği tahmin edilmektedir.- Yaklaşık 2,2 milyon olan işgücü edilmektedir.- Yaklaşık 2,2 milyon olan işgücü fazlasının 740 000 kadarı, Ekim 1977 sonunda fazlasının 740 000 kadarı, Ekim 1977 sonunda tarımsal istihdam içinde gizli bulunan «işgücü tarımsal istihdam içinde gizli bulunan «işgücü fazlası» grubudur.fazlası» grubudur.

TABLO:20 İŞGÜCÜ TALEBİNİN SEKTÖREL GÖRÜNÜMÜ %(1962-1978)

SEKTÖR 1962 1967 1972 1977 1978

Tarım 0,77 0,72 0,66 0,61 0,61

Sanayi 0,07 0,09 0,10 0,12 0,12

Hizmetler 0,05 0,06 0,09 0,11 0,11

Sonuç olarak, Türkiye'de önemli ölçüde Sonuç olarak, Türkiye'de önemli ölçüde mevsimlik tarımsal işsizlik yanında,mevsimlik tarımsal işsizlik yanında,

sürekli tarımsal gizli işsizlik de bulunmaktadır sürekli tarımsal gizli işsizlik de bulunmaktadır

3. İNSANGÜCÜ :3. İNSANGÜCÜ :

69. Sayım yıllarına göre iktisaden faal nüfusun 69. Sayım yıllarına göre iktisaden faal nüfusun eğitim yapısına bakıldığında,eğitim yapısına bakıldığında,

farklı eğitim kademelerini bitiren insan gücü farklı eğitim kademelerini bitiren insan gücü sayısında artış olduğu, ancak bu artışınsayısında artış olduğu, ancak bu artışın

kademeler arasında dengeli bir gelişim kademeler arasında dengeli bir gelişim göstermediği izlenmektedir. (Tablo : 21) göstermediği izlenmektedir. (Tablo : 21)

Tablo:21-FAAL NÜFUSUN ÖĞRENİM DURUMU

1970%

1975 %

Okuma- yazma bilmeyen 44,9 37,1

İlkokul 35,7 43,9

Ortaokul 2,7 3,7

Lise 3,0 4,3

Üniversite 1,4 1,7

Bilinmeyen 0,8 0,4

1970 Nüfus Sayımı sonuçlarını göre iktisaden 1970 Nüfus Sayımı sonuçlarını göre iktisaden faal nüfusun yüzde 36'sı ilkokul, yüzde 2,7'sifaal nüfusun yüzde 36'sı ilkokul, yüzde 2,7'si

ortaokul ve dengi meslek okulu, yüzde 3,0'ü lise ortaokul ve dengi meslek okulu, yüzde 3,0'ü lise ve dengi mesleki teknik okul ve yüzde 1,4'ü ve dengi mesleki teknik okul ve yüzde 1,4'ü yüksekokul ve üniversite mezunudur. 1975 yüksekokul ve üniversite mezunudur. 1975 Nüfus Sayımı sonuçlarına göre ise aynı oranlar, Nüfus Sayımı sonuçlarına göre ise aynı oranlar, sırasıyla, yüzde 44,0, yüzde 3,7, yüzde 4,3 ve sırasıyla, yüzde 44,0, yüzde 3,7, yüzde 4,3 ve yüzde 1,7'dir. Bu genel yetersizlik ve dengesiz yüzde 1,7'dir. Bu genel yetersizlik ve dengesiz gelişme mal ve hizmet üretimini olumsuz yönde gelişme mal ve hizmet üretimini olumsuz yönde etkilemektedir.etkilemektedir.

III. Plan dönemi için insan gücü gereksinmesi III. Plan dönemi için insan gücü gereksinmesi Gayri Safi Milli Hâsıladaki gerçekleşmelere Gayri Safi Milli Hâsıladaki gerçekleşmelere göre düzeltilmiştirgöre düzeltilmiştir

NÜFUSDoğurganlıktaki azalma sonucu O - 14 yaş grubunun payı düşerken, işgücüarzını oluşturan 1 5 - 6 4 yaş grubunun ağırlığı artmaktadır. (Tablo 18).TABLO : 18 — Nüfusun Üç Ana yaş Grubu Arasında Bölünüşü

YAŞ GRUPLARI 1965 1970 1975

 

0-14 42,0 41,8 40,1

 

15-64 54,1 53,8 55,4

65 VE YUKARISI 3,9 4,4 4,5

Doğurganlık oranı, Batı ve Güney Anadolu Doğurganlık oranı, Batı ve Güney Anadolu Bölgelerinde, Doğu ve Karadeniz Bölgelerine göre Bölgelerinde, Doğu ve Karadeniz Bölgelerine göre daha düşüktür. Öte yandan, 1967 - 1968 yıllarındadaha düşüktür. Öte yandan, 1967 - 1968 yıllarında

6,1 olan kırsal alandaki doğurganlık oranı 1973'te 6,1 olan kırsal alandaki doğurganlık oranı 1973'te 5,3'e düşmüştür. Bu sayılar5,3'e düşmüştür. Bu sayılar

Türkiye'de doğurganlığın önemli bir değişme Türkiye'de doğurganlığın önemli bir değişme içinde olduğunu ortaya koymaktadır.içinde olduğunu ortaya koymaktadır.

Ayrıca ülkedeki hızlı toplumsal değişime koşut Ayrıca ülkedeki hızlı toplumsal değişime koşut olarak, istenilen doğurganlık düzeyindeolarak, istenilen doğurganlık düzeyinde

de bir düşme görülmektedir. Nitekim, istenen de bir düşme görülmektedir. Nitekim, istenen çocuk sayısı 1963'te 3,2 iken, 1973'te 2,6'ya çocuk sayısı 1963'te 3,2 iken, 1973'te 2,6'ya düşmüştürdüşmüştür

Nüfusu etkileyen bir başka temel öğe olan Nüfusu etkileyen bir başka temel öğe olan ölümler, bölgeler arasında ve zamanölümler, bölgeler arasında ve zamaniçinde belirgin farklılaşma göstermektedir. içinde belirgin farklılaşma göstermektedir. Gittikçe azalmakla birlikte Türkiye'deGittikçe azalmakla birlikte Türkiye'deçocuk ölümleri oldukça yüksek orandadır. çocuk ölümleri oldukça yüksek orandadır. Örneğin, 1975 yılında tüm il ve ilçeÖrneğin, 1975 yılında tüm il ve ilçemerkezlerindeki, ölümlerin yüzde 29,0'ım merkezlerindeki, ölümlerin yüzde 29,0'ım bebek ölümleri oluşturmuştur. 1962 - 1963bebek ölümleri oluşturmuştur. 1962 - 1963yıllarında binde 180 olan bebek ölüm oranı yıllarında binde 180 olan bebek ölüm oranı 1966 - 1967'de binde 158'e düşmüştür.1966 - 1967'de binde 158'e düşmüştür.1970 - 1975 dönemi sonunda ise bu oranın 1970 - 1975 dönemi sonunda ise bu oranın binde 130 dolaylarında olduğu tahminbinde 130 dolaylarında olduğu tahminedilmektediredilmektedir

Doğurganlıktaki azalma sonucu O - 14 yaş Doğurganlıktaki azalma sonucu O - 14 yaş grubunun payı düşerken, işgücügrubunun payı düşerken, işgücü

arzını oluşturan 1 5 - 6 4 yaş grubunun arzını oluşturan 1 5 - 6 4 yaş grubunun ağırlığı artmaktadır. (Tablo 18).ağırlığı artmaktadır. (Tablo 18).

TABLO : 18 — Nüfusun Üç Ana yaş Grubu Arasında Bölünüşü (1965 - 1975)

Yaş Grupları 1965 1970 1975 (1) 0-14 42,0 41,8 40,1 15 – 64 54,1 53,8 55,4 65 ve yukarısı 3,9 4,4 4,5

EĞİTİM.EĞİTİM.1. TEMEL EĞİTİM :1. TEMEL EĞİTİM :a) Okul Öncesi Eğitim :a) Okul Öncesi Eğitim :1565. Okul öncesi eğitimin gelişmesi, üç plan 1565. Okul öncesi eğitimin gelişmesi, üç plan döneminde, gerek kaynakların sınırlılığı, gerek bu döneminde, gerek kaynakların sınırlılığı, gerek bu eğitim alanına yeterince değinilmemesi nedeniyle eğitim alanına yeterince değinilmemesi nedeniyle yeterli düzeyde olmamıştır. İlkokulların bünyesinde yeterli düzeyde olmamıştır. İlkokulların bünyesinde açılan anasınıfların sayısı 1973 - 1974 öğretim yılında açılan anasınıfların sayısı 1973 - 1974 öğretim yılında 245'den 1977 - 1978 öğretim yılında 984'e çıkmış 245'den 1977 - 1978 öğretim yılında 984'e çıkmış olmasına karşın, bağımsız anaokulu sayısı, aynı olmasına karşın, bağımsız anaokulu sayısı, aynı dönemde 8'den 11'e yükselebilmiştir. 11 anaokulunda dönemde 8'den 11'e yükselebilmiştir. 11 anaokulunda 1977 - 1978 öğretim yılında 60 öğretmen ve l 135 1977 - 1978 öğretim yılında 60 öğretmen ve l 135 öğrenci,ilkokullara bağlı 984 anasınıfında ise l 087 öğrenci,ilkokullara bağlı 984 anasınıfında ise l 087 öğretmen ve 17 986 öğrenci ve kız meslek liselerine öğretmen ve 17 986 öğrenci ve kız meslek liselerine bağlı 275 uygulama anaokulunda ise 575 öğretmen ve bağlı 275 uygulama anaokulunda ise 575 öğretmen ve 5 782 öğrenci bulunmaktadır.5 782 öğrenci bulunmaktadır.

1567. Kreş ve çocuk yuvalarının gelişimi ise 1567. Kreş ve çocuk yuvalarının gelişimi ise yeterli düzeyde olmamış özel anaokullarıyeterli düzeyde olmamış özel anaokulları

sayısı 1976 - 1977 öğretim yılında 137'ye sayısı 1976 - 1977 öğretim yılında 137'ye çıkmıştır. 3 - 6 yaş grubundaki çocuklarınçıkmıştır. 3 - 6 yaş grubundaki çocukların

ancak yüzde 1,1'i okul öncesi eğitimden ancak yüzde 1,1'i okul öncesi eğitimden yararlanmaktadır.yararlanmaktadır.

b) TEMEL EĞİTİM I.KADEME İLKOKULLARb) TEMEL EĞİTİM I.KADEME İLKOKULLAR

İlköğretimde ikinci Plan dönemi sonunda yüzde 100 İlköğretimde ikinci Plan dönemi sonunda yüzde 100 olması öngörülen, okullaşma hedefine Üçüncü Plan olması öngörülen, okullaşma hedefine Üçüncü Plan dönemi sonunda da erişilememiştir. 1977 - 1978 dönemi sonunda da erişilememiştir. 1977 - 1978 öğretim yılında okullaşma oranı yüzde 87,5 toplam öğretim yılında okullaşma oranı yüzde 87,5 toplam öğrenci sayısı ise 5 334 000 olmuştur.(Tablo 239).öğrenci sayısı ise 5 334 000 olmuştur.(Tablo 239).

Üçüncü Plan döneminde okul sayılarında yüzde -Üçüncü Plan döneminde okul sayılarında yüzde -7,2'lik bir artış olmuş,1973 – 1974 öğretim yılında 40 7,2'lik bir artış olmuş,1973 – 1974 öğretim yılında 40 610 olan faal ilkokul sayısı 1977 - 1978 öğretim yılında610 olan faal ilkokul sayısı 1977 - 1978 öğretim yılında

43 526'ya yükselmiştir. Doğu ve Güneydoğu 43 526'ya yükselmiştir. Doğu ve Güneydoğu bölgelerimizde kırsal kesimde altyapı tesislerinin bölgelerimizde kırsal kesimde altyapı tesislerinin yetersizliği ve köylerin dağınık olması nedeniyle yetersizliği ve köylerin dağınık olması nedeniyle okullaşma hızında öngörülen artış sağlanamamıştır okullaşma hızında öngörülen artış sağlanamamıştır

TABLO:239-Temel eğitim I.Kademede (İlköğretimde) İkinci ve Üçüncü Plan Hedeflerinin Gerçekleşme Durumu

PLAN HEDEFLERİ GERÇEKLEŞME

YILLAR Okullaşma oranı % Okullaşma oranı%

1970-1971 94 83,3

1975-1976 97 87,1

1977-1978 100 87,5

c) Temel Eğitim II. Kademe (Ortaokullar):c) Temel Eğitim II. Kademe (Ortaokullar): Ortaokul okullaşma oranları, Üçüncü Plan döneminde Ortaokul okullaşma oranları, Üçüncü Plan döneminde öngörülen hedeflerin gerisinde kalmıştır. 1973 1974 öngörülen hedeflerin gerisinde kalmıştır. 1973 1974 öğretim yılında bu oran yüzde 34 dolayında olmuş, öğretim yılında bu oran yüzde 34 dolayında olmuş, yeni kayıt hedefleri ise gerçekleşmemiştir. 1973 yeni kayıt hedefleri ise gerçekleşmemiştir. 1973 -. -. 1978 yılları arasında ortaokul sayısındaki artış yüzde 1978 yılları arasında ortaokul sayısındaki artış yüzde 51.1 olduğu halde öğrenci sayılarındaki artış yüzde 51.1 olduğu halde öğrenci sayılarındaki artış yüzde 18,3 dolayında olmuştur.18,3 dolayında olmuştur. Üçüncü Plan döneminde de sürdürülen dengesiz ve Üçüncü Plan döneminde de sürdürülen dengesiz ve düzensiz okul açma politikası sonucu bazı bölgelerde düzensiz okul açma politikası sonucu bazı bölgelerde ikili öğretim artarken, özellikle kırsal bölgelerde likili öğretim artarken, özellikle kırsal bölgelerde lveya 2 öğretmenle açılan ortaokullarda atıl kapasite veya 2 öğretmenle açılan ortaokullarda atıl kapasite yaratılarak eğitimin niteliği düşürülmüştür.yaratılarak eğitimin niteliği düşürülmüştür.1579. 1976 - 1977 eğretim yılında 2.256 ortaokulun 1579. 1976 - 1977 eğretim yılında 2.256 ortaokulun 483 ü il ve ilçe merkezlerinde, 628’i bucaklarda, 1145'i 483 ü il ve ilçe merkezlerinde, 628’i bucaklarda, 1145'i ise kasaba ve köylerde bulunmaktadır ise kasaba ve köylerde bulunmaktadır

2. 2. GENEL ORTAÖĞRETİM (LİSELER) :GENEL ORTAÖĞRETİM (LİSELER) :Üçüncü Plan döneminde genel liselerin önemli Üçüncü Plan döneminde genel liselerin önemli bir bölümünün kapasitelerinin üstünde öğrenci bir bölümünün kapasitelerinin üstünde öğrenci ile öğrenim yapmaları sonucu öğretimin niteliği ile öğrenim yapmaları sonucu öğretimin niteliği olumsuz yönde etkilenmiştir. Birkaç öğretmenli olumsuz yönde etkilenmiştir. Birkaç öğretmenli ortaokullarda lise açma uygulaması giderek ortaokullarda lise açma uygulaması giderek yaygınlaşmıştır.yaygınlaşmıştır.Üçüncü Plan döneminde Birinci Plan dönemi Üçüncü Plan döneminde Birinci Plan dönemi başına göre genel ortaöğretim ve mesleki, başına göre genel ortaöğretim ve mesleki, teknik ortaöğretimde okuyan öğrencilerin teknik ortaöğretimde okuyan öğrencilerin toplam öğrenci sayısına oranında önemli bir toplam öğrenci sayısına oranında önemli bir değişiklik olmamıştır. 1963 yılında genel lise değişiklik olmamıştır. 1963 yılında genel lise oranı yüzde 62 iken 1978 sonunda yüzde 60 oranı yüzde 62 iken 1978 sonunda yüzde 60 olmuştur. olmuştur.

Oysa Üçüncü Plan dönemi sonunda bu Oysa Üçüncü Plan dönemi sonunda bu oranların, genel öğretim için yüzde 45, mesleki oranların, genel öğretim için yüzde 45, mesleki ve teknik öğretim için yüzde 55 olması ve teknik öğretim için yüzde 55 olması öngörülmüş ancak gelişme mesleki ve teknik öngörülmüş ancak gelişme mesleki ve teknik öğretim doğrultusunda değil genel liseler öğretim doğrultusunda değil genel liseler doğrultusunda olmuştur. Bu durumda öğrenciler doğrultusunda olmuştur. Bu durumda öğrenciler en küçük yerleşme birimlerine kadar açılan en küçük yerleşme birimlerine kadar açılan genel liseleri tercih etmekte, üniversiteye girişte genel liseleri tercih etmekte, üniversiteye girişte lise mezunlarının tüm fakülte ve yüksekokullara lise mezunlarının tüm fakülte ve yüksekokullara kabul edilmesi öğrencileri genel ortaöğretim kabul edilmesi öğrencileri genel ortaöğretim yapmaya yönlendirmektedir.yapmaya yönlendirmektedir.

TABLO:244-GENEL LİSELERDE TOPLAM ÖĞRENCİ VE OKULLAŞMA ORANLARI(1973-1978)

 

HEDEFLER GERÇEKLEŞME

YILLAR Okullaşma oranı Okullaşma oranı

1973-1974 13,2 11,2

1974-1975 13,4 12,3

1975-1976 13,4 12,5

1976-1977 13,4 13,0

1977-1978 13,4 14,6

3. MESLEKİ VE TEKNİK ÖĞRETİM :3. MESLEKİ VE TEKNİK ÖĞRETİM :

1539. Lise düzeyindeki mesleki ve teknik 1539. Lise düzeyindeki mesleki ve teknik öğretim (II. Devre) öğrenci sayınınöğretim (II. Devre) öğrenci sayının

çağ nüfusu içindeki oranı, genel liselerin çağ nüfusu içindeki oranı, genel liselerin oranından daha düşük düzeyde artmıştır.oranından daha düşük düzeyde artmıştır.

TABLO:247-MESLEKİ VE TEKNİK ÖĞRETİM II.DEVRESİNDE GELİŞME 1973-1978

Plan hedefi Gerçekleşme

YILLAR

1973-1974 7,0 9,0

1974-1975 7,6 9,2

1975-1976 8,9 10,0

1976-1977 10,2 9,8

1977-1978 11,5 10,0

1973 - 1974 ile 1976 - 1977 öğretim yıllan 1973 - 1974 ile 1976 - 1977 öğretim yıllan arasında mesleki ve teknik liselerde toplam arasında mesleki ve teknik liselerde toplam öğrenci sayısı bakımından plan hedeflerine öğrenci sayısı bakımından plan hedeflerine ulaşılmış ve aşılmış olmakla birlikte (Tablo 247) ulaşılmış ve aşılmış olmakla birlikte (Tablo 247) Bu sayısal gelişme beraberinde bir nitelik Bu sayısal gelişme beraberinde bir nitelik iyileşmesini getirmemiştir. 1977 - 1978 öğretim iyileşmesini getirmemiştir. 1977 - 1978 öğretim yılında da plan hedefinin gerisinde kalınmıştıryılında da plan hedefinin gerisinde kalınmıştır

DÖRDÜNCÜ BEŞ

YILLIK KALKINMA PLANI

1979-1983

NÜFUSNÜFUS

Nüfusun temel öğelerinin geçirdiği değişmelere Nüfusun temel öğelerinin geçirdiği değişmelere ve gelecekteki sosyo – ekonomik gelişmelere ve gelecekteki sosyo – ekonomik gelişmelere dayalı olarak nüfusun IV. Plan ve uzun dönemli dayalı olarak nüfusun IV. Plan ve uzun dönemli perspektif yıllarındaki büyüklüğüne ve yapısına perspektif yıllarındaki büyüklüğüne ve yapısına ilişkin projeksiyon çalışmalarının temelini ilişkin projeksiyon çalışmalarının temelini doğum, ölüm ve göçlerin gelecekteki eğilimine doğum, ölüm ve göçlerin gelecekteki eğilimine ilişkin varsayımlar oluşturmaktadır.ilişkin varsayımlar oluşturmaktadır.

- 1970 - 1975 döneminde erkekler için 55,88, - 1970 - 1975 döneminde erkekler için 55,88, kadınlar için de 59,99 olan ortalama yaşam kadınlar için de 59,99 olan ortalama yaşam umudunun IV. Plan dönemi sonunda sırasıyla umudunun IV. Plan dönemi sonunda sırasıyla 58,27'ye ve 62,79'a yükselmesi beklenmektedir.58,27'ye ve 62,79'a yükselmesi beklenmektedir.

TABLO,146 DEMOGRAFİK HIZLAR VE NÜFUS PROJEKSİYONU

1975-1980 1980-1985 1985-1990

DOĞAL NÜFUS ARTIŞ HIZI 22,2 22,7 21,6

DOGUM HIZI 32,2 31,6 29,5

ÖLÜM HIZI 10,0 8,9 7,8

İNSANGÜCÜİNSANGÜCÜ. IV. Plan dönemi için verilen gereksinme. IV. Plan dönemi için verilen gereksinmetahminleri, kalkınma hızı ile diğer toplumsal ve tahminleri, kalkınma hızı ile diğer toplumsal ve ekonomik değişkenler dikkate alınarakekonomik değişkenler dikkate alınarakhesaplanmıştır.hesaplanmıştır. IV. Plan dönemi sonunda orta nitelikli teknik insan IV. Plan dönemi sonunda orta nitelikli teknik insan gücü gereksiniminin 262.400 olacağı tahmin gücü gereksiniminin 262.400 olacağı tahmin edilmektedir. Bu durumda insan gücü piramidinin edilmektedir. Bu durumda insan gücü piramidinin yapısındaki dengesizliğin bir ölçüde giderilmesi için yapısındaki dengesizliğin bir ölçüde giderilmesi için 118.300 orta nitelikli teknik insan gücü yetiştirilmesi 118.300 orta nitelikli teknik insan gücü yetiştirilmesi zorunlu olmaktadır.. IV. Plan dönemi sonunda insan zorunlu olmaktadır.. IV. Plan dönemi sonunda insan gücü piramidinin eskisine oranla daha tutarlı bir yapıya gücü piramidinin eskisine oranla daha tutarlı bir yapıya kavuşturulabilmesi amacıyla bugün için 1,2 kavuşturulabilmesi amacıyla bugün için 1,2 dolaylarında olan genel teknisyen/mühendis oranının dolaylarında olan genel teknisyen/mühendis oranının 1983 yılında 1,8 dolaylarına yükseltilmesi1983 yılında 1,8 dolaylarına yükseltilmesihedef alınmıştır.hedef alınmıştır.

II. İSTİHDAM VE YAPISI :II. İSTİHDAM VE YAPISI :

1978'de yüzde 67 olan işgücüne katılma 1978'de yüzde 67 olan işgücüne katılma oranının, 1950'den beri görülen yumuşak oranının, 1950'den beri görülen yumuşak azalma eğilimini sürdürerek, 1983'te yüzde 63'e azalma eğilimini sürdürerek, 1983'te yüzde 63'e ineceği varsayımına göre, 1978'de 16,4 milyon ineceği varsayımına göre, 1978'de 16,4 milyon kişi olan sivil işgücü arzı, 1983'te 17,5 milyona kişi olan sivil işgücü arzı, 1983'te 17,5 milyona çıkacaktır.Aynı dönemde, toplam sivil işgücü çıkacaktır.Aynı dönemde, toplam sivil işgücü talebi 14,8 milyon kişiden, yaklaşık 16,5talebi 14,8 milyon kişiden, yaklaşık 16,5

milyona yükselecektir. Böylece tarımsal gizli milyona yükselecektir. Böylece tarımsal gizli işsizler dışındaki işsiz sayısı 1978'de 1,6işsizler dışındaki işsiz sayısı 1978'de 1,6

milyon kişiden 1983'te 1,1 milyona düşecektir.milyon kişiden 1983'te 1,1 milyona düşecektir.

TABLO 149-SEKTÖRLERE GÖRE İSTİHDAM

 

1978 1983

TARIM 0,61 0,54

SANAYİ 0,12 0,14

HİZMETLER 0,13 0,15

TABLO147-NÜFUSUN ÜÇ ANAYAŞ GRUBU ARASINDA DAĞILIMI(1979-1983

1979 1980 1981 1982 1983

  YÜZDE YÜZDE YÜZDE YÜZDE YÜZDE

ERKEK

0-14 38,2 37,7 37,4 37,2 37,1

15-64 57,6 58,0 58,4 58,7 58,8

65+ 4,2 4,3 4,2 4,1 4,1

KADIN

0-14 38,5 37,9 37,5 37,4 37,2

15-64 56,7 57,3 57,7 57,9 58,8

65+ 4,8 4,8 4,8 4,7 4,8

KADIN+ERKEK

0-14 38,3 37,8 37,537,3 37,2

15+64 57,2 57,6 58,0 58,3 58,5

65+ 4,5 4,6 4,5 4,4 4,3

Dördüncü Plan dönemi teknik insan gücü Dördüncü Plan dönemi teknik insan gücü arzındaki gelişmeler ve gereksinim tablo arzındaki gelişmeler ve gereksinim tablo 150'de verilmiştir 150'de verilmiştir

II. HEDEFLER :II. HEDEFLER :

1633. Dördüncü Plan döneminde eğitim 1633. Dördüncü Plan döneminde eğitim kademelerinde okul çağı nüfus, toplamkademelerinde okul çağı nüfus, toplam

öğrenci ve okullaşma oranı hedefleri Tablo öğrenci ve okullaşma oranı hedefleri Tablo 262'de verilmektedir. Öngörülen sayısal262'de verilmektedir. Öngörülen sayısal

gelişmenin gerçekleşmesinde mesleki - teknik gelişmenin gerçekleşmesinde mesleki - teknik eğitime ağırlık verilecektir.eğitime ağırlık verilecektir.

TABLO 262-Eğitim Kademelerinde Toplam Öğrenci Sayıları ve Okullaşma Oranı Hedefleri

 

Temel eğitim I.kademe

Temel eğitim II. Kademe Ortaöğretim Yükseköğretim

Yıllar

1979-1980 89,9 43,1 26,0 10,4

1980-1981 91,2 47,1 28,0 11,2

1981-1982 93,3 51,4 30,5 12,2

1982-1983 96,0 55,5 33,2 13,4

1983-1984 100 60,0 37,0 15,0

BEŞİNCİBEŞİNCİ

BEŞ YILLIKBEŞ YILLIK

KALKINMAKALKINMA

PLANIPLANI

1985-19891985-1989

NÜFUSNÜFUS1995-2000 döneminde doğurganlık hızının Batı 1995-2000 döneminde doğurganlık hızının Batı bölgesinin halen sahip olduğu 2,89 değerine bölgesinin halen sahip olduğu 2,89 değerine düşeceği, bebek ölüm hızlarının geçmiş düşeceği, bebek ölüm hızlarının geçmiş dönemlerde görülen oranlarda azalacağı, dönemlerde görülen oranlarda azalacağı, yetişkin ölüm hızlarında ise iyileşmenin azalan yetişkin ölüm hızlarında ise iyileşmenin azalan bir hızla devam edeceği varsayımlarına göre bir hızla devam edeceği varsayımlarına göre yapılan nüfus tahminleri Beşinci Plan yapılan nüfus tahminleri Beşinci Plan çalışmalarında esas alınmıştır. Beşinci Plan çalışmalarında esas alınmıştır. Beşinci Plan dönemi başında doğal nüfus artış hızının binde dönemi başında doğal nüfus artış hızının binde 21,6, kaba doğum hızının binde 30,6, kaba 21,6, kaba doğum hızının binde 30,6, kaba ölüm hızının ise binde 9,0 olacağı tahmin ölüm hızının ise binde 9,0 olacağı tahmin edilmektedir. Bu hızların Plan dönemi sonunda edilmektedir. Bu hızların Plan dönemi sonunda sırasıyla binde 21,2, 29,1 ve 7,9'a düşmesi sırasıyla binde 21,2, 29,1 ve 7,9'a düşmesi beklenmektedir beklenmektedir

TABLO :84- DEMOGRAFİK HIZLAR

ORAN 1980-1985 1985-1990

DOĞAL NÜFUS ARTIŞ HIZI

BİNDE 21,6 21,2

KABA DOĞUM HIZI

BİNDE 30,6 29,1

KABA ÖLÜM BİNDE 9,0 7,9

BEBEK ÖLÜM HIZI

BİNDE 83,2 65,3

DOĞUŞTA HAYAT ÜMİDİ

TOPLAM DOĞURGANLIK ORANI

YILTOPLAMERKEKKADIN

63,060,665,53,97

65,362,867,83,61

Demografik hızların tabloda belirtilen değerlerde Demografik hızların tabloda belirtilen değerlerde seyretmesi halinde, 1984 yılında 48.825 bin olacağı seyretmesi halinde, 1984 yılında 48.825 bin olacağı hesaplanan toplam nüfusun, 1989 yılında 54.327 bin hesaplanan toplam nüfusun, 1989 yılında 54.327 bin ulaşacağı tahmin edilmektedir.ulaşacağı tahmin edilmektedir.

Beşinci Plan döneminde kaba ölüm hızının binde 9,0 Beşinci Plan döneminde kaba ölüm hızının binde 9,0 dan binde 7,9'a indirilmesi ve özellikle bebek ölüm dan binde 7,9'a indirilmesi ve özellikle bebek ölüm hızının da binde 83 den binde 65 dolaylarınahızının da binde 83 den binde 65 dolaylarına

düşürülmesi halinde, doğuşta hayat ümidi süresinde düşürülmesi halinde, doğuşta hayat ümidi süresinde artışlar olabilecek ve Beşinci Plan dönemi başında artışlar olabilecek ve Beşinci Plan dönemi başında erkekler için 60,6, kadınlar için 65,5 yıl olan doğuşta erkekler için 60,6, kadınlar için 65,5 yıl olan doğuşta ortalama hayat ümidi süresi, dönem sonunda yaklaşık ortalama hayat ümidi süresi, dönem sonunda yaklaşık iki yıl artarak sırasıyla 62,8 ve 67,8 yılaiki yıl artarak sırasıyla 62,8 ve 67,8 yıla

yükselecektir.yükselecektir.

Doğurganlığın düşmesinin bir sonucu olarak, 0 Doğurganlığın düşmesinin bir sonucu olarak, 0 - 14 yaş grubunun toplam nüfus içindeki - 14 yaş grubunun toplam nüfus içindeki payında azalmalar gelecekte de devam payında azalmalar gelecekte de devam edecektir 1.984 yılında bu nüfus grubunun payı edecektir 1.984 yılında bu nüfus grubunun payı yüzde 37,1 iken, Beşinci Plan dönemi sonunda yüzde 37,1 iken, Beşinci Plan dönemi sonunda yüzde 35,5'e inecektir.yüzde 35,5'e inecektir.. İlk ve Ortaöğretim çağ nüfusunun 7 - 11, 12 -. İlk ve Ortaöğretim çağ nüfusunun 7 - 11, 12 -17 yaş grupları payları Beşinci Plan döneminde 17 yaş grupları payları Beşinci Plan döneminde de azalmaya devam edecektir. Ancak, de azalmaya devam edecektir. Ancak, yüksekokul çağı nüfus grubu (18- 21 yaş grubu) yüksekokul çağı nüfus grubu (18- 21 yaş grubu) payının, planlı dönem başlarındaki yüksek payının, planlı dönem başlarındaki yüksek doğurganlığın etkisinin bir sonucu olarak doğurganlığın etkisinin bir sonucu olarak Beşinci Plan dönemi ortalarına kadar artacağı, Beşinci Plan dönemi ortalarına kadar artacağı, daha sonraki yıllarda azalmaya başlayacağı daha sonraki yıllarda azalmaya başlayacağı tahmin edilmektedir tahmin edilmektedir

Toplam nüfus içindeki payı 1970'li yılların Toplam nüfus içindeki payı 1970'li yılların başında artmaya başlayan 15-64başında artmaya başlayan 15-64

yaş grubunun gelecek yıllarda da bu eğilimi yaş grubunun gelecek yıllarda da bu eğilimi sürdüreceği, Beşinci Plan dönemi başındasürdüreceği, Beşinci Plan dönemi başında

nüfusun yüzde 58,8'inin 15 - 64 yaş grubunda nüfusun yüzde 58,8'inin 15 - 64 yaş grubunda bulunacağı, plan dönemi sonunda ise bubulunacağı, plan dönemi sonunda ise bu

nüfus grubunun payının yüzde 60,4'e nüfus grubunun payının yüzde 60,4'e yükseleceği tahmin edilmektedir yükseleceği tahmin edilmektedir

TABLO 85-NÜFUSUN OKUL ÇAĞI ,ÜÇ ANA –YAŞ GRUBUNA DAĞILIMI

VE BAĞIMLILIK ORANLARI TAHMİNLERİ

YAŞ 1978 1983 1978-83 % 1984 1989 1984-89 %

GRUPLARI % % ORTALAMA % % ORTALAMA

      YILLIK ARTIŞ HIZI     YILLIK ARTIŞ HIZI

ÇAĞ                

NÜFUS  

GRUBU                

0-6 19,1 18,4 1,4 18,2 17,9 1,7

7_11 13,1 11,9 0,4 11,9 11,2 1

12_14 7,2 7,1 1,9 7 6,5 0,6

15_17 6,8 6,7 2 6,8 6,3 0,6

18_21 8,2 8,4 2,7 8,4 8,1 1,4

ÜÇ ANA                

YAŞ GRUBU              

0_14 39,6 37,4 1 37,1 35,5 1,3

15_64 55,7 58,2 3 58,8 60,4 2,7

65+ 4,7 4,4 1 4,1 4,1 1,9

TOPLAM 100 100 2,2 100 100 2,1

BAĞIMLILIK              

ORANI  

BİNDE 795 719     700     655

KAYNAK: D.İ.E. Genel nüfus sayımlarından faydalanılarak tahmin edilmiştir.Not:Yaşı bilinmeyen nüfus yaş gruplarına dağıtılmıştır.

Beşinci Plan döneminde yaşlı nüfusun payında Beşinci Plan döneminde yaşlı nüfusun payında önemli bir değişikliğin olmayacağı, toplam önemli bir değişikliğin olmayacağı, toplam nüfusun yüzde 4 ünden biraz fazlasının bu yaş nüfusun yüzde 4 ünden biraz fazlasının bu yaş grubunu teşkil edeceği tahmin edilmektedir.grubunu teşkil edeceği tahmin edilmektedir.

Toplam nüfus içinde 0-14 ve 65 ve daha yukarı Toplam nüfus içinde 0-14 ve 65 ve daha yukarı yaş gruplarının paylarının azalması, buna yaş gruplarının paylarının azalması, buna karşılık 15 - 64 yaş grubunun payının artması karşılık 15 - 64 yaş grubunun payının artması çalışma çağındaki nüfusun istihdam edilebildiği çalışma çağındaki nüfusun istihdam edilebildiği takdirde yükünü azaltacak, 1980 yılında bin kişi takdirde yükünü azaltacak, 1980 yılında bin kişi kendisi dışında 762 kişiye bakmak durumunda kendisi dışında 762 kişiye bakmak durumunda iken, 1984 yılında 700 ve 1989 yılında 655 iken, 1984 yılında 700 ve 1989 yılında 655 kişiye bakmak durumunda olacaktır.kişiye bakmak durumunda olacaktır.

İSTİHDAMİSTİHDAM

A) HEDEFLERA) HEDEFLER

Türkiye'de emek piyasasında V. Plan Türkiye'de emek piyasasında V. Plan Döneminde öngörülen hedefler veDöneminde öngörülen hedefler ve

istihdamın sektörel dağılımı ise Tablo 86 ve istihdamın sektörel dağılımı ise Tablo 86 ve 87'de verilmektedir. Bu tahminlere göre87'de verilmektedir. Bu tahminlere göre

1984 yılında yaklaşık 18.0 milyon olan toplam 1984 yılında yaklaşık 18.0 milyon olan toplam işgücü arzı 1989 yılında 19.5 milyonişgücü arzı 1989 yılında 19.5 milyon

kişiye ulaşacaktır.kişiye ulaşacaktır.

TABLO :87 TÜRKİYEDE SEKTÖREL İSTİHDAM (1979-1989)

SEKTÖRLER 1979 1983 1984 1989

    % % % %

TARIM   62,5 60,3 59,9 54,7

SANAYİ   11,8 12,2 12,7 13,9

TÜM HİZMETLER 25,7 27,6 27,4 31,4

(İNŞAAT DAHİL+BM.)        

           

TOPLAM   100 100 100 100

KAYNAK:DPTNOT:Nüfus,işgücü arz ve talebi tahminleri en son veriler ışığında ve 1923-2000 döneminin bütününüKapsayacak,şekilde yapılmış olup,V.B.Y.K.P dan itibaren ileriye ve geriye doğru bu yeni dizi esas alınmıştır.

1984 yılında 15.7 milyon olan toplam sivil 1984 yılında 15.7 milyon olan toplam sivil işgücü talebi V. Plan Dönemi sonunda 17.2 işgücü talebi V. Plan Dönemi sonunda 17.2 milyon kişiye ulaşacak yüzde 12.8 olan tarım milyon kişiye ulaşacak yüzde 12.8 olan tarım dışı işgücü fazlası oranı ise % 11.7'ye dışı işgücü fazlası oranı ise % 11.7'ye düşecektir. Bu oranın % 5.5'ini açık işsizler, düşecektir. Bu oranın % 5.5'ini açık işsizler, geriye kalanını ise iş aramayan potansiyel geriye kalanını ise iş aramayan potansiyel işgücünün teşkil etmesi beklenmektedirişgücünün teşkil etmesi beklenmektedir

V. — İNSANGÜCÜV. — İNSANGÜCÜ

A) HEDEFLERA) HEDEFLER

Mevcut kapasitelerinMevcut kapasitelerin

ihtiyacı karşılamakta yetersiz kalacağı meslek ihtiyacı karşılamakta yetersiz kalacağı meslek dallarıyla ilgili arz ve ihtiyaç tahminleridallarıyla ilgili arz ve ihtiyaç tahminleri

Tablo 93'te gösterilmektedir.Tablo 93'te gösterilmektedir.

509. Öğretmen ihtiyaçları, öngörülen okullaşma 509. Öğretmen ihtiyaçları, öngörülen okullaşma oranları ve öğrenci - öğretmenoranları ve öğrenci - öğretmen

oranlarına göre tahmin edilmiştir oranlarına göre tahmin edilmiştir

TABLO :93 PLAN DÖNEMİNDE ULAŞILMASI GEREKEN ÖĞRETMEN HEDEFİ

KADEME 1984 1989

  MEVCUT İHTİYAÇ HEDEF

İLK OKUL ÖĞRETMENİ 226 225 237

ORTA OKUL ,LİSE ÖĞRETMENİ 150 131 170

YÜKSEKÖĞRETİM ÖĞRETMENİ 20,2 22 45

KAYNAK:DPT

EĞİTİMEĞİTİM

A)OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİA)OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİ

542. Beşinci Plan Dönemi sonunda ilkokul 542. Beşinci Plan Dönemi sonunda ilkokul öncesi (5-6 yaş nüfusunun) okullaşmaöncesi (5-6 yaş nüfusunun) okullaşma

oranı %10'a çıkarılacaktır. Bu hedefin oranı %10'a çıkarılacaktır. Bu hedefin gerçekleştirilmesi ve anaokullarıyla gerçekleştirilmesi ve anaokullarıyla anasınıflarınınanasınıflarının

yaygınlaştırılması için kamu ve özel kuruluş yaygınlaştırılması için kamu ve özel kuruluş imkânlarından azamî derecedeimkânlarından azamî derecede

yararlanılacaktır.yararlanılacaktır.

TABLO :96 V.BEŞ YILLIK PLAN DÖNEMİNDE OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE HEDEFLER

YILLAR 

ÇAĞ NÜFUSU HEDEF ALINAN HEDEF ALINAN

5-6 YAŞLAR ÖĞRENCİ SAYISI OKLULLAŞMA ORANI %

1983_84 2374 70 3

1984_85 2402 84 3,5

1985_86 2425 97 4

1986_87 2442 146 6

1987_88 2500 200 8

1988_89 2562 256 10

KAYNAK:DPT

İLKOKUL VE ORTAOKULLARİLKOKUL VE ORTAOKULLAR

. Özel eğitim gerektiren geri ve üstün . Özel eğitim gerektiren geri ve üstün zekâlılarla, işitme, konuşma ve ortopedikzekâlılarla, işitme, konuşma ve ortopedik

özürlüler; uyumsuzlar ve sürekli hastalığı olan özürlüler; uyumsuzlar ve sürekli hastalığı olan çocukların eğitimine gereken önemçocukların eğitimine gereken önem

verilecektir. Bu amaçla; özel eğitim alanında verilecektir. Bu amaçla; özel eğitim alanında görev alacak öğretmen ve personelingörev alacak öğretmen ve personelin

yetiştirilmesi için gerekli tedbirler alınacaktır.yetiştirilmesi için gerekli tedbirler alınacaktır.

İnsan gücü ihtiyaçları açısından, üstün zekâlı İnsan gücü ihtiyaçları açısından, üstün zekâlı ve özel yetenekli çocuklara özelve özel yetenekli çocuklara özel

eğitim hizmetlerinin götürülmesi bir programa eğitim hizmetlerinin götürülmesi bir programa bağlanacaktır bağlanacaktır

TABLO :97 İLKOKULLARLA İLGİLİ HEDEFLER

 

YILLAR ÇAĞ NÜFUSU TOPLAM OKLULLAŞMA ORANI

  7_11 YAŞLAR ÖĞRENCİ SAYISI  

      %

1983_84(A) 5746 6160 107,2

1984_85 5790 5790 100

1985_86 5840 5840 100

1986_87 5889 5889 100

1987_88 5946 5946 100

1988_89 6029 6029 100

KAYNAK :DPT(A)1984 yılı geçiş programı hedefidir.

YILLAR ÇAĞ NÜFUSU GENEL MESLEKİ-TEKNİK TOPLAM

  12_14 YAŞLAR ORTAOKULLAR ÖRGÜN VE YAYGIN OKULLAŞMA ORANI

    OKULLAŞMA ORANI ORTAOKULLAR  

      OKULLAŞMA ORANI  

    % % %

1983_84 3357 41,4 6 47,4

1984_85 3377 43,8 7 50,8

1985_86 3396 46,8 9 55,8

1986_87 3417 49,2 12 61,2

1987_88 3439 52 16 68

1988_89 3464 55 20 75

TABLO :98 V.PLAN DÖNEMİNDE ORTAOKULLARDA HEDEF ALINAN GENEL VE MESLEKİ-TEKNİK ÖĞRENCİ SAYILARI VE OKULLAŞMA ORANLARI (BİN KİŞİ)

3. GENEL, MESLEKÎ VE TEKNİK LİSELER3. GENEL, MESLEKÎ VE TEKNİK LİSELER

V. Plan döneminde örgün ve yaygın meslekî ve teknik V. Plan döneminde örgün ve yaygın meslekî ve teknik liseler, yükseköğretim önünde yığılmayı önlemek, liseler, yükseköğretim önünde yığılmayı önlemek, ihtiyaç duyulan insan gücünü yetiştirmek, çalışma ihtiyaç duyulan insan gücünü yetiştirmek, çalışma hayatına kısa yoldan atılmayı sağlamak için genel hayatına kısa yoldan atılmayı sağlamak için genel liselere tercih edilen öğretim türü olacaktır. Buliselere tercih edilen öğretim türü olacaktır. Bu

sebeple, Beşinci Plan döneminde liselerde amaç sebeple, Beşinci Plan döneminde liselerde amaç kalkınmanın gerektirdiği sayı ve nitelikteki ara insan kalkınmanın gerektirdiği sayı ve nitelikteki ara insan gücünü, diğer bir ifadeyle, nitelikli işçi, usta ve gücünü, diğer bir ifadeyle, nitelikli işçi, usta ve teknisyeni yetiştirmek, gençleri hayata ve teknisyeni yetiştirmek, gençleri hayata ve yükseköğretime hazırlamak için gerekli program ve yükseköğretime hazırlamak için gerekli program ve yapı değişikliğini gerçekleştirmektir. Beşinci Plan yapı değişikliğini gerçekleştirmektir. Beşinci Plan döneminde liselerde gerçekleştirilmesi öngörülen döneminde liselerde gerçekleştirilmesi öngörülen sayısal hedefler Tabloda verilmiştir sayısal hedefler Tabloda verilmiştir

TABLO:99 V. PLAN DÖNEMİNDE LİSELERDE SAYISAL HEDEFLER (BİN KİŞİ)

YILLAR ÇAĞ NÜFUSU GENEL MESLEKİ-TEKNİK TOPLAM

  15_17 YAŞLAR LİSE LİSE OKULLAŞMA ORANI

    OKULLAŞMA ORANI OKULLAŞMA ORANI  

    % % %

1983_84 3230 17,3 13,4 30,7

1984_85 3284 17,5 14,4 31,9

1985_86 3321 17,7 15,7 33,4

1986_87 3346 18,2 17,3 35,5

1987_88 3367 18,5 19,2 37,3

1988_89 3387 18,8 20,6 39,4

KAYNAK:DPTNOT:Mesleklere göre dağılım için planın insangücü bölümündeki dağılım yapı esas alınacaktır

4. YÜKSEKÖĞRETİM4. YÜKSEKÖĞRETİM

Beşinci Plân Dönemi sonunda yükseköğretimde Beşinci Plân Dönemi sonunda yükseköğretimde yüzde 12'lik okullaşmayüzde 12'lik okullaşma

oranına erişilmesi hedef alınmıştır, aynca; oranına erişilmesi hedef alınmıştır, aynca; meslek yüksekokullarında yaygın eğitim yolumeslek yüksekokullarında yaygın eğitim yolu

ile, Beşinci Plan dönemi içinde 20.000'i teknik ile, Beşinci Plan dönemi içinde 20.000'i teknik dallarda olmak üzere, en az 100.000 kişiyedallarda olmak üzere, en az 100.000 kişiye

meslek kazandırıcısı nitelikte, eğitim imkânı meslek kazandırıcısı nitelikte, eğitim imkânı sağlanacaktırsağlanacaktır

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER TEŞEKKÜRLER