5018 SAYILI

KAMU MALİ YÖNETİMİ VE

KONTROL KANUNU

14.04.2014

Fatih Murat AYDINLI

Strateji Geliştirme Başkanlığı

1

09.06.1927 tarih 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu

01.01.2005 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu

2

GELENEKSEL KAMU YÖNETİMİ

ANLAYIŞI

Merkezi planlama

Merkezi yönetim ve kontrol

Mevzuat odaklı-kurallara dayalı

Girdi odaklı

Hata aramaya odaklı, usulsüzlük ve yolsuzluğu araştıran denetim

Tek taraflı ve kapalı

3

KAMU MALİ YÖNETİM VE KONTROL

SİSTEMİNDE DEĞİŞİM

İç etkenler

Dış etkenler

Avrupa Birliğine uyum süreci

32. Fasıl Mali Kontrol

IMF ve Dünya Bankası ile ilişkiler

1995 Dünya Bankası-Kamu Mali Yönetim Projesi

Ocak 2002 IMF ile Stand-by Anlaşması

Ağustos 2001 Dünya Bankası PEIR Raporu

PFPSAL I-II Kredi Anlaşması

4

KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİMİZE

YÖNELİK ELEŞTİRİLER

Mali yönetim sisteminin ve bütçenin kapsamının dar kaldığı ve bütçe

dışı harcamaların arttığı

Kalkınma planı ile bütçeler arasındaki bağın koptuğu

Kamu kaynaklarının etkin kullanılamadığı

Harcama sürecinin katı ön kontrole tabi olduğu

Harcama sürecinde yetki-sorumluluk dengesinin iyi kurulamadığı

Bütçe hazırlama, uygulama ve kontrol sürecinde idarelere yeterli

inisiyatif tanınmadığı

5

KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİMİZE

YÖNELİK ELEŞTİRİLER

Sayıştay denetiminin kapsamının dar kaldığı

Bütçe kod yapısının yetersiz olduğu

Muhasebe sisteminin yetersiz olduğu

Çağdaş kamu mali yönetim anlayışında hakim olan; stratejik

planlama, çok yıllı bütçeleme, performans esaslı bütçeleme, hesap

verebilirlik, mali saydamlık, etkin iç mali kontrol ilkelerinin sistemde

yer almadığı

Mali yönetimin otomasyon ve enformasyon sisteminin yetersiz

olduğu

6

YENİ KAMU YÖNETİMİ ANLAYIŞI

Katılımcı ve paylaşımcı

Şeffaf ve hesap verebilir

Stratejik planlama ve performans yönetimine dayalı

Gelecek yönelimli

Sonuç ve hedef odaklı

Yerel ve yerinden yönetim ağırlıklı

Yatay organizasyon yapısı ve yetki devri

Yönetime değer katan sistem odaklı denetim

7

Politikalar

10. Kalkınma Planı (TBMM)(2014-2018)

Orta Vadeli Program (BK)(2014-2016)

Orta Vadeli Mali Plan (YPK)(2014-2016)

Yıllık Program (BK)2014

3146 sayılı ÇSGB Teşkilat Kanunu

ÇSGB Stratejik Planı (2014-2018)

ÇSGB Performans Programı (2014)

8

Uygulama Aşaması

Anayasa

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu

Yönetmelikler (ikincil Mevzuat)

Taşınır mal, Taşınmaz Mal, Genel-Merkezi Yönetim Muhasebe

Yönetmeliği, Ön ödeme, Harcama Belgeleri …. vb

Genel Tebliğ – Tebliğ (Üçüncül Mevzuat)

Harcama Yetkilileri, İç kontrol ….. vb

9

10

5018 sayılı Kanun

11

5018 SAYILI KANUNUN AMACI

Kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler

doğrultusunda

Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde

edilmesi ve kullanılmasını,

Hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere,

Kamu malî yönetiminin yapısını ve işleyişini,

Kamu bütçelerinin hazırlanmasını ve uygulanmasını

Tüm malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini,

Raporlanmasını ve malî kontrolü,

düzenlemektir.12

5018 SAYILI KANUN KAPSAMI

GENEL YÖNETİM KAPSAMINDAKİ KAMU İDARELERİ

Merkezi Yönetim Kapsamındaki Kamu İdareleri

Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri

Özel Bütçeli İdareler

Düzenleyici ve Denetleyici ve

Denetleyici Kurumlar

Sosyal Güvenlik Kurumları

Mahalli İdareler

Belediyeler İl Özel İdareleri

Bunlara bağlı veya bunların

kurdukları veya üye oldukları birlik

ve idareler

13

5018 SAYILI KANUNUN GETİRDİKLERİ

Hesap verilebilirlik,

Mali saydamlık,

Kamu mali yönetiminin yeniden dizaynı,

Bütçeleme anlayışı ve sürecinin değişmesi,

çok yıllı bütçeleme

performans esaslı bütçeleme

Mali disiplin,

Harcama sürecinin değişmesi,

İç kontrol ve dış denetim,

14

HESAP VERME SORUMLULUĞU

Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve

yetkili olanlar,

kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde

edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden,

raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin

alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek

zorundadır.

15

MALİ SAYDAMLIK

Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında denetimin

sağlanması amacıyla kamuoyu zamanında bilgilendirilir. Bu amaçla;

a) Görev, yetki ve sorumlulukların açık olarak tanımlanması,

b) Hükümet politikaları, kalkınma planları, yıllık programlar, stratejik

planlar ile bütçelerin hazırlanması, yetkili organlarda görüşülmesi,

uygulanması ve uygulama sonuçları ile raporların kamuoyuna açık ve

ulaşılabilir olması,

c) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından sağlanan

teşvik ve desteklemelerin bir yılı geçmemek üzere belirli dönemler

itibarıyla kamuoyuna açıklanması,

16

MALİ SAYDAMLIK

d) Kamu hesaplarının standart bir muhasebe sistemi ve genel kabul

görmüş muhasebe prensiplerine uygun bir muhasebe düzenine göre

oluşturulması,

zorunludur.

Malî saydamlığın sağlanması için gerekli düzenlemelerin yapılması ve

önlemlerin alınmasından kamu idareleri sorumlu olup, bu hususlar

Maliye Bakanlığı’nca izlenir.

17

1. Üst yönetici

2. Harcama yetkilisi

3. Muhasebe yetkilisi

4. Muhasebe yetkilisi yardımcısı

5. Muhasebe yetkilisi mutemedi

6. Gerçekleştirme görevlileri

7. Mali hizmetler birimi başkanı / yöneticisi

8. Mali hizmetler uzmanı

9. İç denetçiler

İta amiri, Sayman, Tahakkuk Memuru ünvanlarıkaldırılmış, yerine yeni görev ve ünvanlar getirilmiştir.

18

ÜST YÖNETİCİ

Kanunun 11. maddesinde

Bakanlıklarda müsteşar,

Diğer kamu idarelerinde en üst yönetici,

olarak sayılmıştır.

19

BAĞLI, İLGİLİ VE İLİŞKİLİ İDARELERDE ÜST YÖNETİCİ

Diğer kamu idarelerinde en üst yönetici ifadesinden;

Bağlı İdarelerde (ÇASGEM- AMELEBİRLİĞİ) – Başkan,

İlgili ve İlişkili İdareler SGK : Başkan

İŞKUR : Genel Müdür

DPB : Başkan

TODAİE : Genel Müdür

MYK : Başkan

20

Harcama Birimi

3. Madde;

Harcama birimi: Kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve

harcama yetkisi bulunan birim,

STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKANLIĞI

ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

PERSONEL DAİRESİ BŞK.

BİLGİ İŞLEM DAİRE BAŞKANLIĞI VB…

21

Stratejik Planlama

Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve

benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve

vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler

saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler

doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini

yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar.

2014-2018 yıllarını kapsamayan Bakanlık Stratejik Planı

8 Amaç

42 Stratejik Hedef

22

ÇSGB’NİN MİSYONU

Misyon: Bir kamu idaresinin ne yaptığını, nasıl yaptığını ve kimin için

yaptığını açıkça ifade eden, idarenin varlık sebebini açıklayan temel bir

bildirimdir.

Çalışma hayatını düzenlemek ve denetlemek, çalışma barışını

sağlamak, istihdamı arttıracak ve sosyal güvenliği

yaygınlaştıracak tedbirler almak, toplum refahının artmasına katkı

sağlamak ve yurt dışında çalışan vatandaşlarımızın çalışma hayatı

ile ilgili hak ve menfaatlerini korumak.

23

ÇSGB’NİN VİZYON

Vizyon: Bir kamu idaresinin ulaşmayı arzu ettiği geleceğinin iddialı ve

gerçekçi bir ifadesidir.

Tam istihdamın ve herkes için sosyal güvenliğin sağlandığı,

çalışma şartlarının iyileştirildiği ve çalışma barışının hâkim olduğu

dünya ölçeğinde model bir Türkiye.

24

PERFORMANS ESASLI BÜTÇE

Kamu idareleri bütçelerini, stratejik planlarında yer alan misyon,

vizyon, stratejik amaç ve hedeflerle uyumlu ve performans esasına

dayalı olarak hazırlarlar.

2014 yılı performans programında

8 amaç

42 stratejik hedef

43 performans hedefi

51 faaliyet

134 gösterge belirlenmiştir.

25

26

BÜTÇE TÜRLERİ VE KAPSAMI

GENEL YÖNETİM KAPSAMINDAKİ KAMU İDARELERİNİN BÜTÇELERİ

Merkezi Yönetim Bütçesi (Kanun)

Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu

İdareleri

Özel Bütçeli İdareler

Düzenleyici ve Denetleyici ve

Denetleyici Kurumlar

Sosyal Güvenlik Kurumu Bütçesi

Mahalli İdare Bütçesi

Belediyeler

İl Özel İdareleri

27

Orta Vadeli Program

Kalkınma planları, stratejik planlar ve genel ekonomik koşulların

gerekleri doğrultusunda makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge

niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde

hazırlanır.

2014-2016

Süre :Eylül ayının ilk haftasının sonuna kadar

Hazırlayan :Kalkınma Bakanlığı

Onaylayan :Bakanlar Kurulu

Yayımlayan :Aynı süre içinde Resmî Gazetede yayımlanır.

28

Orta Vadeli Mali Plan

Orta vadeli program ile uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla ilişkin

toplam gelir ve gider tahminleri ile birlikte hedef açık ve borçlanma

durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içerir.

2014-2016

Süre :Eylül ayının onbeşine kadar

Hazırlayan :Maliye Bakanlığı

Onaylayan :Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanır

Yayımlayan :Aynı süre içinde Resmî Gazetede yayımlanır.

29

BÜTÇE HAZIRLANMASI

Bütçe Çağrısı ve Bütçe Hazırlama Rehberi

Maliye Bakanlığı

Yatırım Genelgesi ve eki Yatırım Programı Hazırlama Rehberi

Kalkınma Bakanlığı

Süre : En geç Eylül ayının 15’ine kadar.

Yayımlayan : Resmi Gazete

30

Bütçe Hazırlanması (İdare)

Bütçe Gelir ve Gider teklifleri (Eylül Ayı sonu)

Kalkınma Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı’na gönderir.

İlgili Bakanlıklarla görüşmeler yapılır.

En geç Ekim ayının ilk haftası YPK’da görüşülür.

Maliye Bakanlığı’nca hazırlanır.

Mali Yıl Başından 75 gün önce TBMM’ye Bakanlar Kurulu’nca

sunulur. (17 Ekim )

55 gün Plan Bütçe Komisyonu

20 gün TBMM Genel Kurul

31

Harcama Yapılması

32

Harcama Yetkisi ve Yetkilisi

Madde 31. – Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama

biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.

Çalışma Genel Müdürü

İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü

DYİH Genel Müdürü

İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanı ……vb

33

Harcama Yetkisi Devredilebilir mi?

Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ (Seri No: 1) - 31.12.2005 Tarihli Mükerrer R.G.

Merkez teşkilatı harcama yetkilileri bu yetkilerini yardımcılarına,

yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki

yöneticilere, kısmen veya tamamen devredebilirler.

Harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idarî

sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. (657/10 DMK)

34

Harcama Yetkisinin Devrine İlişkin Sınırlama

Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ (Seri No: 1) - 31.12.2005 Tarihli Mükerrer R.G.

Her bir harcama işlemi itibarıyla,

mal ve hizmet alımlarında 250.000TL,

yapım işlerinde ise 1.000.000TL,

aşan harcamalara ilişkin harcama yetkisi hiçbir şekilde devredilemez.

Harcama yetkisi aşağıdaki şartlara uygun olarak devredilir:

Yetki devri yazılı olmak zorundadır.

Devredilen yetkinin sınırları açıkça belirlenmiş olmalıdır.

Merkez teşkilatında harcama yetkisinin devri ve bu yetkinin geri alınması üst yöneticiye,

mali hizmetler birimine ve muhasebe yetkilisine; merkez dışı birimlerde ise mali hizmetler

birimine ve muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilmelidir.

35

Harcama Yetkilisinin Görevde Olmaması

Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ (Seri No: 1) - 31.12.2005 Tarihli Mükerrer R.G.

Harcama yetkilisinin;

kanuni izin,

hastalık,

geçici görev,

disiplin cezası uygulaması,

görevden uzaklaştırma,

ve benzeri nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması halinde ilgili

harcama biriminin harcama yetkilisi vekaleten görevlendirilen kişidir.

36

Harcama yetkilileri bütçede öngörülen ödenekleri kadar, ödenek

gönderme belgesiyle kendisine ödenek verilen harcama yetkilileri ise

tahsis edilen ödenek tutarında harcama yapabilir.

Harcama Yetkilisinin Harcama Yapma Sınırı

37

HARCAMA TALİMATI

Md/32. Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama

yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür.

Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin

konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme

usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.

38

İDARENİN BÜTÜNÜNÜ İLGİLENDİREN HARCAMALAR

Madde-60:

Alım, satım, yapım, kiralama, kiraya verme, bakım-onarım

ve benzeri malî işlemlerden;

idarenin tamamını ilgilendirenler destek hizmetlerini

yürüten birim,

sadece harcama birimlerini ilgilendirenler ise harcama

birimleri

tarafından gerçekleştirilir.

39

GERÇEKLEŞTİRME İŞİNİN BAŞKA BİRİMCE YAPILMASI

Madde-60:

Ancak, harcama yetkililiği görevi uhdesinde kalmak şartıyla,

harcama birimlerinin talebi,

üst yöneticinin onayıyla,

bu işlemler destek hizmetlerini yürüten birim tarafından

yapılabilir.

40

GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİLERİ-1

Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin

yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin

işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli

belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.

Elektronik ortamda oluşturulan ortak bir veri tabanından

yararlanmak suretiyle yapılacak harcamalarda, veri giriş işlemleri

gerçekleştirme görevi sayılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esas

ve usuller Maliye Bakanlığınca belirlenir.

41

GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİLERİ-2

İç Kontrol ve Ön Malî Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar (31.12.2005

Tarihli Mükerrer R.G.)

Ön malî kontrol süreci

Madde 12- Harcama yetkilileri, yardımcıları veya hiyerarşik olarak

kendisine en yakın üst kademe yöneticileri arasından bir veya daha fazla

sayıda gerçekleştirme görevlisini ödeme emri belgesi düzenlemekle

görevlendirir. Ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilen

gerçekleştirme görevlileri, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde

ön malî kontrol yaparlar. Bu gerçekleştirme görevlileri tarafından yapılan

kontrol sonucunda, ödeme emri belgesi üzerine “Kontrol edilmiş ve

uygun görülmüştür” şerhi düşülerek imzalanır.

42

GİDERİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ VE “ÖDEME EMRİ”

MADDE 33.- Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal

veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının

veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca

onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması

gerekir.

Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen

görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama

yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle

tamamlanır.

43

HARCAMA YETKİLİSİ - İHALE YETKİLİSİ

4734 /4.maddesi:

İdarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi

veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerini,

5018 Sayılı Kanun-Harcama talimatı ve sorumluluk

MADDE 32.- Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin

harcama talimatı vermesiyle mümkündür.

44

HARCAMA YETKİLİSİ VE “ÖDEME EMRİ”

Giderlerin gerçekleştirilmesi harcama yetkilisinin

“Ödeme Emri” belgesini imzalaması ve tutarın hak

sahibine ödenmesiyle tamamlanacağı açıklanmıştır.

45

Bütçe Yılı

1 2 T.C./ Vergi Kimlik No

Hesap Ayrıntı Kodu

Yukarıda yazılı .................................................................................................................................................... Bütçe Gideri tahakkuk ettirilmiştir. Ödenmesi / Mahsubu gerekir.

..... / ..... / 20.....

YKr YKr YKr Düzenleyen *

Adı, Soyadı

YKr

Yalnız : ........................................................................................................................................................................................................................................... aldım.

(*) Gerçekleştirme görevlileri arasından harcama yetkilisince görevlendirilen kişi tarafından imzalanacaktır. B.B.M.Y. Örnek:30

ÖDEME EMRİ BELGESİMuhasebe Birimi Kodu

Muhasebe Birimi Adı

İ l g

i l i n

i n

Adı, Soyadı

Kurum-Birim KoduBirim

YevmiyeninTarihi

No.su Banka Şube Adı

Kurum Adı Banka Hesap Numarası

Birim Adı Bağlı Olduğu Vergi Dairesi

Hesap No

Kurumsal Kod Fonksiyonel KodFinans

1 2 3 4 1 2

Ekonomik / T u t a r

Hesap / Ayrıntı AdıKodu B o r ç A l a c a k

2 3 4 YTL YKr YTL YKr3 4 1 1

Verile Emri

No.

Bütçe Gideri

Tahakkuk Toplamı

Özel Gider İndirimi

ToplamıKesinti Toplamı Ödenmesi Gereken

Çek /

Gönderme

Emri No.YTL YTL YKr YTL YTL

TETKİK EDEN

Memur Şef Muhasebe Yetkilisi Yrd. AÇIKLAMA VE EKLER

ÖDEMEYE ESAS BELGENİN

Türü Tarihi No.suTutarı

YTL

Vize / Kontrol Edilmiştir Uygundur Ödeyiniz / Mahsup Ediniz

..... / ..... / 20 ..... ..... / ..... / 20 ..... ..... / ..... / 20 .....

Mali Kontrol Yetkilisi Harcama Yetkilisi Muhasebe Yetkilisi

Adı, Soyadı Adı, Soyadı Adı, Soyadı

46 06 06 02 01 1 1 00 01 1 1 01 200 Temel Maaşlar

46 06 06 02 01 1 1 01 1 2 01 300 Zam ve Tazminatlar

46 06 06 02 01 1 1 02 1 1 01 175 Emekli Keseneği

00 0 0 00 Ödenecek Vergi ve Fonlar

00 0 0 00 Öd.Sos.Güv.Kes.(İştirakçi)

Öd.Sos.Güv.Kes.(Devlet)

Verilen Çek ve Gönderme Em.

46 06 06 02 01 1 1 00 01 1 1 01 200 Temel Maaşlar

46 06 06 02 01 1 1 01 1 2 01 300 Zam ve Tazminatlar

46 06 06 02 01 1 1 02 1 1 01 175 Emekli Keseneği

00 0 0 00 Gider Yansıtma

1.350

830 4

830 4

830 4

370 100

371 150

371 175

103 250

630 4

630 4

630 4

835 675

Toplam: 1.350

46

Ödenemeyen Giderler ve Bütçeleştirilmiş Borçlar

Ödeme emri belgesine bağlandığı halde ödenemeyen

tutarlar, bütçeye gider yazılarak emanet hesaplarına

alınır ve buradan ödenir.

Mal veya hizmetin alındığı yılı takip eden 5’inci yılın

sonuna kadar talep edilmeyen tutarlar bütçeye gelir

kaydedilir. Bu sürenin sonundan sonra ancak mahkeme

kararı ile ödenebilirler.

47

ÖN ÖDEME

Kanunun 35. maddesi hükmüne göre,

1. Harcama yetkilisinin uygun görmesi,

2. Karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla,

3. İlgili kanunlarda öngörülen haller ile gerçekleştirme

işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya

zorunlu giderler için,

4. Her yıl merkezî yönetim bütçe kanununda belirlenecek

tutarların altında kalan giderler için,

avans vermek veya kredi açmak suretiyle ön ödeme yapılabilir.

Ön ödemede düzenlenen belge Muhasebe İşlem Fişidir.

48

ÖN ÖDEME YAPILABİLECEK GİDER TÜRLERİ

Avans verilmek suretiyle yapılacak ön ödemeler;

- Merkezi yönetim bütçe kanunda belirlenen tutara kadar olan yapım

işleri, mal ve hizmet alımları, yabancı konuk ve heyetlerin

ağırlanmasına ilişkin giderler ile benzeri giderler,

-Yetkili mercilerce ödeme gününden önce ödenmesine karar verilen

maaş ve ücretler

49

ÖN ÖDEME YAPILABİLECEK GİDER TÜRLERİ

Kredi açılmak suretiyle yapılacak ön ödemeler;

-Dairesinin göstereceği lüzum ve harcama yetkilisinin onayı ilemutemetler adına banka veya muhasebe birimi nezninde,

- Yurtdışı teşkilatlarınca yabancı ülkelerde yapılacak satınalmalar içinmutemetler adına gerektiğinde yerel bankaların birinde,

- Yabancı ülkelerden yapılacak satınalmalar için,

Kredi açtırılabilir

50

Yapım işleri ile mal ve hizmet alımları için Tutarı

İllerde, kuruluş merkezlerinde, büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçeler ve nüfusu 50 bini geçen ilçelerde

1.100

• Yabancı konuk ve heyetlerin ağırlanması amacıylagörevlendirilecek mihmandarlara

7.400

• Mahkeme harç ve giderleri için 74.000

• İl dışına yapılacak seyahatlerde kullanılacak akaryakıt giderleriiçin

5.600

51

Geçen yıllar borçları ve ilama bağlı borçlar cari yıl

bütçesinden ödenir

Kanunun 20.maddesinin (d) bendinde, ait olduğu malî

yılda ödenemeyen ve emanet hesabına alınamayan

zamanaşımına uğramamış geçen yıllar borçları ile ilama

bağlı borçlar, ilgili kamu idaresinin cari yıl bütçesinden

ödeneceği belirtilmiştir.

52

Yeterli ödeneği bulunmayan işler için yüklenmeye

girişilemez ve yüklenme süresi mali yıl ile sınırlıdır.

5018 sayılı Kanunun 26. maddesinde, yüklenme, usulüne uygun

olarak düzenlenmiş sözleşme esaslarına veya kanun hükmüne

dayanılarak iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması karşılığında

geleceğe yönelik bir ödeme yükümlülüğüne girilmesi olarak

tanımlanmış, bütçede yeterli ödeneği bulunmayan işler için

yüklenmeye girişilemeyeceği ve yüklenme süresi malî yılla sınırlı

olduğu belirtilmiştir.

Harcama yetkilileri, tahsis edilen ödenekler dahilinde

yüklenmeye girebilirler. Yüklenmeye girişilen tutara ait ödenekler

saklı tutulur; başka iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması için

kullanılamaz.

Kanunun bu maddesi ile 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun

5.maddesinde belirtilen “ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye

çıkılamaz.” hükmüyle uyum sağlanmıştır.53

Ertesi Yıla Geçen Yüklenme Yapılabilir Ama Sınırlıdır

Kanunun 27. maddesine göre, niteliğinden dolayı malî yılla sınırlıtutulamayan ve sürekliliği bulunan;

Yiyecek, yakacak, akaryakıt ve madeni yağ ihtiyaçları.

Süreli yayın alımı, taşıma, koruma ve güvenlik, temizlik ve yemekhizmetleri. (Milli Eğt. Bak. İçin ödeneğin yüzde ellisi aşılabilir.)

Taşıtların zorunlu malî sorumluluk sigortası.

Makine-teçhizat, yol ve otoyol, bilgisayar ve haberleşme sistemlerininbakım işleri; her türlü onarım işleri ile elektronik bilgi erişim hizmetleri.

için ertesi yıla geçen yüklenmeye girişilebilir.

54

4734 sayılı Kanunun benzer hükmü

4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 62’nci maddesinin (b)

bendi, “ertesi mali yılda gerçekleştirilecek süreklilik arz

eden mal ve hizmet alımları için bir önceki mali yıl sona

ermeden ihaleye çıkılabilir.”

Bu hüküm, 5018 sayılı Kanunun 27.maddesi ile paralellik

göstermektedir.

55

Gelecek yıllara yaygın yüklenmeler

Kanunun 28.maddesi, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, bir malî

yıl içinde tamamlanması mümkün olmayan yatırım projeleri için gelecek yıllara

yaygın yüklenmeye girişebilecektir.

Yılı bütçesinde ödeneği bulunması ve merkezi yönetim kapsamındaki

idarelerde Maliye Bakanlığının uygun görüşünün alınması kaydıyla;

Satın alma suretiyle edinilmesi ekonomik olmayan her türlü makine-teçhizat,cihazlar ve taşıtlar ile hava ambulansı ve yangınla mücadele amacıyla hava vedeniz araçlarının kiralanması veya finansal kiralama suretiyle temini;

Temizlik, yemek, koruma ve güvenlik ile personel taşıma hizmetleri,

16/6/2005 tarihli ve 5369 sayılı Kanuna göre sağlanan sabit ve ankesörlütelefon hizmetleri ile acil yardım çağrıları hizmetleri ve

Harita, plan, proje, etüt ve müşavirlik hizmetleri,

süresi üç yılı geçmemek,

üst yöneticinin onayıyla gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişilebilir.56

Ayrıca, 4734 sayılı Kanunun 62. maddesinin (a) bendi

Yatırım projelerinin plânlanan sürede tamamlanarak

ekonomiye kazandırılabilmesi amacıyla, birden fazla yılı

kapsayan işlerde ihaleye çıkılabileceği,

Bu durumda;

1. Programlamanın yapılarak işin süresine uygun olarak

yıllar itibariyle ödeneğin bütçelerine konulması

gerektiği,

2. İlk yıl için öngörülen ödenek proje maliyetinin %

10'undan az olamayacağı,

3. Başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış

olan ödenek dilimleri sonraki yıllarda

azaltılamayacağı, belirtilmiştir.57

Sorumluluklar

58

SORUMLULUKLAR

Bakanların sorumluluğu,

Üst yöneticilerin sorumluluğu,

Gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğu,

Muhasebe yetkililerinin sorumluluğu,

Taşınır mal teslim edilenlerin sorumluluğu,

59

BAKANLARIN SORUMLULUĞU

Kanun: 5018/10 md: “Bakanlar hükümet politikasının uygulanması ile

bakanlıklarının ve bakanlıklarına bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların

stratejik planları ile bütçelerinin kalkınma planlarına, yıllık

programlara uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, bu

çerçevede diğer bakanlıklarla koordinasyon ve işbirliğini

sağlamaktan sorumludur” denilmek suretiyle bakanların sorumluluk

esasları belirlenmiştir. (Başbakan – TBMM)

Sayıştay: Sayıştay yargılaması sırasında bakanın sorumluluğu ile

ilgili bir hususa rastlanması durumunda bu hususun ilgili mercilere

bildirilmesi mümkün bulunmaktadır.

60

ÜST YÖNETİCİLERİN SORUMLULUĞU

Kanun: Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin

kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve

performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması

ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili,

ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan,

kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol

sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen

görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana karşı

sorumludurlar.

61

Sayıştay:

Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri,

malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine

getirirler.” denilmek suretiyle üst yöneticilerin sorumlulukları

düzenlenmiştir.

Üst yöneticiler işlerin gidişatından harcama yetkililerinin ve diğer

görevlilerin bilgilendirmeleri ve raporları ile bilgi sahibi olmaktadırlar.

Bununla birlikte üst yöneticilerin özel kanunlardan doğan Sayıştay’a

karşı mali sorumlulukları olabileceği gibi, münferit bir olayda

sorumluluklarına hükmedilmeleri de gerekebilir. Bu husus,

meselenin Sayıştay yargısında görüşülmesi sırasında hükme

bağlanacak bir konudur.

62

Dolayısıyla bu aşamada bir genelleme yaparak üst yöneticilerin,

işlemlerin hukuka uygun olarak yürütülmesinden sorumlu olacakları

ya da olmayacakları yönünde bir görüş belirtilmesi uygun

bulunmamaktadır.

63

HARCAMA YETKİLİLERİNİN SORUMLULUĞU

Kanun – Sayıştay:

Kanunda harcama yetkilisinin, bütçeyle ödenek tahsis edilen her

harcama biriminin en üst yöneticisi olarak tanımlanması, idari açıdan

üst yöneticilere; hukuka uygunluk açısından da yetkili kılınmış

mercilere hesap vermekle sorumlu olduğunu göstermektedir.

Bu anlamda harcama yetkililerinin Sayıştay’a hesap verme

sorumluluğu bulunmaktadır.

64

b) Harcama Yetkisinin Devri Halinde Sorumluluk

Harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idari

sorumluluğunu (657/10 md) kaldırmamakla birlikte, yetkiyi devreden

harcama yetkilisinin mali sorumluluğunu ortadan kaldırmaktadır.

Harcama talimatının kullanılmasından doğan sorumluluğun,

harcama yetkisinin devredildiği görevliye ait olması gerektiği,

65

c) Vekâlet Görevi Nedeniyle Yetki Devrinde Harcama

Yetkisinden Doğan Sorumluluk

Harcama yetkilisinin yerine, mevzuatında öngörülen usullere uygun

olarak vekâleten atanan görevlinin, vekâlet ettiği göreve ait harcama

yetkisini kullanmasından doğan sorumluluğun bu görevi vekâleten

yürüten görevliye ait olduğu,

66

Gerçekleştirme Görevlileri

a) Ödeme Emri Belgesini Düzenlemekle Görevlendirilen

Gerçekleştirme Görevlisinin Sorumluluğu

Aslî bir gerçekleştirme belgesi olan ödeme emri belgesini düzenleyen

sıfatıyla imzalayan gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile

birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve

mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu

tutulması gerektiği,

67

b) Ödeme Emri Belgesine Eklenmesi Gereken Taahhüt ve

Tahakkuk Belgelerine İlişkin Sorumluluk

Ödeme emri belgesine eklenmesi gereken taahhüt ve tahakkuk

işlemlerine ilişkin fatura, beyanname, tutanak gibi gerçekleştirme

belgelerini düzenleyen veya bu belgeleri kabul eden gerçekleştirme

görevlilerinin, bu görevleriyle ilgili olarak yapmaları gereken iş ve

işlemlerle sınırlı olarak harcama yetkilisiyle birlikte sorumlu

tutulmaları gerektiği,

68

d) Elektronik Ortamda Oluşturulan Ortak Veri Tabanına Bilgi

Girişine Esas Olacak Belgelere İlişkin Sorumluluk

Elektronik ortamda oluşturulan veri tabanından yararlanılarak

yapılacak harcamalarda, sisteme girilecek verilerin bulunduğu

belgeleri düzenleyen ve imzalayan görevlilerin, bu işlemle ilgili

gerçekleştirme görevlisi olarak kabul edilmesi ve yaptığı işlemlerden

harcama yetkilisi ve sorumluluğu bulunan diğer gerçekleştirme

görevlileriyle birlikte sorumlu tutulmaları gerektiği,

69

Muhasebe Yetkilisinin İmza Kontrol Görev ve Sorumluluğu

Ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi üzerinde harcama

yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin imzaları olmakla birlikte,

ödeme emri belgesi eki belgeler üzerinde herhangi bir imza eksiği

varsa muhasebe yetkilisinin, ödeme emri belgesi üzerinde imzası

bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisiyle birlikte

sorumlu tutulması gerektiğine,

70

Ödeme emri belgesi üzerinde harcama yetkilisi veya gerçekleştirme

görevlisinden sadece birinin imzası varsa, muhasebe yetkilisinin,

imzası bulunan görevliyle birlikte sorumlu tutulması gerektiğine,

Ödeme emri belgesi üzerinde harcama yetkilisi ve gerçekleştirme

görevlisinin imzaları yoksa muhasebe yetkilisinin tek başına sorumlu

tutulması gerektiğine,

71

Muhasebe Yetkilisinin İmza Kontrol Görev ve Sorumluluğu

Ödemeye Esas Belgelerin Eksikliği ve Maddi Hata Bulunması

Durumunda Sorumluluk

Maddi hata: Bir mali işlemin muhasebeleştirilmesine dayanak teşkil

eden belgelerde gelir, alacak, gider ya da borç tutarının tespit

edilmesine esas rakamlardaki açık, kolayca görülebilen ve yorum

gerektirmeyen hatalar maddi hata olarak nitelendirilmektedir.

72

Muhasebe Yetkilisinin İmza Kontrol Görev ve Sorumluluğu

Söz konusu mevzuat hükümleri karşısında, ödemeye esas teşkil

etme niteliği bulunan, fakat gider evrakı arasında yer almayan bir

belge nedeniyle ortaya çıkan kamu zararı ile giderin taahhüt ve

tahakkuk aşamalarına ait olup çeşitli gerçekleştirme görevlilerinin

kendi yasal görevleri çerçevesinde düzenledikleri ve imzaladıkları

belgelerdeki açık ve kolayca görülebilen ve yorum gerektirmeyen

maddi hatalardan muhasebe yetkilisinin, harcama yetkilisi ve

gerçekleştirme görevlisiyle birlikte sorumlu tutulması gerektiğine,

hatanın bariz olup olmadığı hususunun ise yargı dairelerince

kararlaştırılacak bir husus olduğuna,

73

Muhasebe Yetkilisinin İmza Kontrol Görev ve Sorumluluğu

Mal yönetiminde etkinlik ve sorumluluk

Kanunun 48.maddesine göre;

Kamu idareleri, taşınırların yönetimi, kaydı, muhafazası vekullanımından sorumludurlar. Taşınırların özelliğinden veya olağankullanımından kaynaklanan yıpranma ile usulüne uygun olarakbelirlenen firelerden dolayı sorumluluk aranmaz.

Kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevliler, taşınırınkorunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumludur. Kamuidareleri, verilen zararların sorumlularına ödettirilmesini sağlamaklayükümlüdür.

Kamu idarelerine ait malları edinme, kiralama, tahsis, yönetim,kullanma ve elden çıkarma işlemleri, mevzuatında öngörülen kurallardahilinde hizmetin amacına uygun olarak verimlilik ve tutumlulukilkesine göre yapılır. Bu ilkeye aykırı eylem ve işlemlerden doğacakzararlardan, malların yönetimi veya kullanılması hususunda yetkiverilenler sorumludur.

74

Mali Hizmetler Birimi ve İç Denetim Birimi

75

Mali hizmetler birimi-1

Madde 60.- (Değişik:5436 md.7) Kamu idarelerinde aşağıda sayılan görevler,

malî hizmetler birimi tarafından yürütülür:

a) İdarenin stratejik plan ve performans programının hazırlanmasını koordine

etmek ve sonuçlarının konsolide edilmesi çalışmalarını yürütmek.

b) İzleyen iki yılın bütçe tahminlerini de içeren idare bütçesini, stratejik plan ve

yıllık performans programına uygun olarak hazırlamak ve idare faaliyetlerinin

bunlara uygunluğunu izlemek ve değerlendirmek.

c) Mevzuatı uyarınca belirlenecek bütçe ilke ve esasları çerçevesinde, ayrıntılı

harcama programı hazırlamak ve hizmet gereksinimleri dikkate alınarak ödeneğin

ilgili birimlere gönderilmesini sağlamak.

d) Bütçe kayıtlarını tutmak, bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin verileri toplamak,

değerlendirmek ve bütçe kesin hesabı ile malî istatistikleri hazırlamak.

e) İlgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve

alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek.76

Mali hizmetler birimi-2

f) Genel bütçe kapsamı dışında kalan idarelerde muhasebe hizmetleriniyürütmek.

g) Harcama birimleri tarafından hazırlanan birim faaliyet raporlarını da esasalarak idarenin faaliyet raporunu hazırlamak.

h) İdarenin mülkiyetinde veya kullanımında bulunan taşınır ve taşınmazlarailişkin icmal cetvellerini düzenlemek.

i) İdarenin yatırım programının hazırlanmasını koordine etmek, uygulamasonuçlarını izlemek ve yıllık yatırım değerlendirme raporunu hazırlamak.

j) İdarenin, diğer idareler nezdinde takibi gereken malî iş ve işlemleriniyürütmek ve sonuçlandırmak.

k) Malî kanunlarla ilgili diğer mevzuatın uygulanması konusunda üst yöneticiyeve harcama yetkililerine gerekli bilgileri sağlamak ve danışmanlık yapmak.

l) Ön malî kontrol faaliyetini yürütmek.

m) İç kontrol sisteminin kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesikonularında çalışmalar yapmak.

n) Malî konularda üst yönetici tarafından verilen diğer görevleri yapmak.77

İç Kontrol ve Ön Malî Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar

(31.12.2005 Tarihli Mükerrer R.G)

Madde-3;

Ön Malî Kontrol: İdarelerin gelir, gider, varlık ve

yükümlülüklerine ilişkin malî karar ve işlemlerinin; idarenin

bütçesi, bütçe tertibi, kullanılabilir ödenek tutarı, harcama

programı, finansman programı, merkezi yönetim bütçe kanunu ve

diğer malî mevzuat hükümlerine uygunluğu ve kaynakların etkili,

ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılması yönlerinden yapılan

kontrolünü,

78

İç Kontrol ve Ön Malî Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar (31.12.2005 Tarihli Mükerrer R.G)

Ön malî kontrolün niteliği

Madde 11- Ön malî kontrol sonucunda uygun görüş verilip verilmemesi,

danışma ve önleyici niteliği haiz olup, malî karar ve işlemlerin harcama yetkilisi

tarafından uygulanmasında bağlayıcı değildir.

Malî karar ve işlemlerin ön malî kontrole tâbi tutulması ve ön malî kontrol

sonucunda uygun görüş verilmiş olması, harcama yetkilileri ve gerçekleştirme

görevlilerinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

79

Ön malî kontrol süreci

Madde 12- Malî hizmetler biriminin ön malî kontrolüne tâbi malî karar ve

işlemler, kontrol edilmek üzere malî hizmetler birimine gönderilir. Malî

hizmetler birimince kontrol edilen işlemler hakkında görüş yazısı düzenlenir ve

ilgili birime gönderilir. Ön malî kontrol sonucunda yazılı görüş düzenlenmesi

halinde bu yazılı görüşler ayrıntılı, açık ve gerekçeli olmak zorundadır. Malî

hizmetler biriminin görüş yazısı ilgili işlem dosyasında saklanır ve bir örneği de

ödeme emri belgesine eklenir.

80

Ön mali kontrol yetkisi

Madde 14– Malî hizmetler biriminde ön malî kontrol yetkisi malî

hizmetler birimi yöneticisine aittir. Kontrol sonucunda düzenlenen yazılı

görüş ve kontrol şerhleri malî hizmetler birimi yöneticisi tarafından

imzalanır.

Harcama birimlerinde ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön

malî kontrol görevi, ödeme emri belgesi düzenlemekle görevlendirilen

gerçekleştirme görevlisi tarafından yerine getirilir.

81

Uygun görüş verilmeyen malî karar ve işlemler

İç Kontrol ve Ön Malî Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar (31.12.2005 Tarihli Mükerrer R.G)

Madde 28- Ön malî kontrol sonucunda uygun görüş verilmediği halde

harcama yetkilileri tarafından gerçekleştirilen işlemlerin malî hizmetler

birimince kayıtları tutulur ve aylık dönemler itibariyle üst yöneticiye bildirilir.

Söz konusu kayıtlar iç ve dış denetim sırasında denetçilere de sunulur.

82

İç kontrol

İç kontrolün tanımı

MADDE 55.- İç kontrol; idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve

mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde

yürütülmesini, varlık ve kaynakların korunmasını, muhasebe kayıtlarının

doğru ve tam olarak tutulmasını, malî bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında

ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan

organizasyon, yöntem ve süreçle iç denetimi kapsayan malî ve diğer

kontroller bütünüdür.

83

İç kontrolün amacı

MADDE 56.- İç kontrolün amacı;

a) Kamu gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde

yönetilmesini,

b) Kamu idarelerinin kanunlara ve diğer düzenlemelere uygun olarak faaliyet

göstermesini,

c) Her türlü malî karar ve işlemlerde usulsüzlük ve yolsuzluğun önlenmesini,

d) Karar oluşturmak ve izlemek için düzenli, zamanında ve güvenilir rapor ve bilgi

edinilmesini,

e) Varlıkların kötüye kullanılması ve israfını önlemek ve kayıplara karşı korunmasını,

Sağlamaktır.

84

Madde 41.-

•Üst yöneticiler

•ve bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama yetkililerince,

hesap verme sorumluluğu çerçevesinde, her yıl faaliyet raporu

hazırlanır. Üst yönetici, harcama yetkilileri tarafından hazırlanan

birim faaliyet raporlarını esas alarak, idaresinin faaliyet sonuçlarını

gösteren idare faaliyet raporunu düzenleyerek kamuoyuna açıklar.

Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve sosyal güvenlik

kurumları, idare faaliyet raporlarının birer örneğini Sayıştay’a ve

Maliye Bakanlığına gönderir.

Faaliyet Raporları

85

5436 sayılı Kanunla Değişik 41.Maddesi

Sayıştay, mahallî idarelerin raporları hariç idare faaliyet raporlarını,

mahallî idareler genel faaliyet raporunu ve genel faaliyet raporunu, dış

denetim sonuçlarını dikkate alarak görüşlerini de belirtmek suretiyle

Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. Türkiye Büyük Millet Meclisi bu

raporlar ve değerlendirmeler çerçevesinde, kamu kaynağının elde

edilmesi ve kullanılmasına ilişkin olarak kamu idarelerinin yönetim ve

hesap verme sorumluluklarını görüşür. Bu görüşmelere üst yönetici veya

görevlendireceği yardımcısının ilgili Bakanla birlikte katılması zorunludur.

86

İÇ DENETİM

Kanunun 63.maddesine göre, iç denetim, kamu idaresinin çalışmalarına

değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve

verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve

rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız ve nesnel güvence sağlama ve

danışmanlık faaliyetidir.

Bu faaliyetler, idarelerin yönetim ve kontrol yapıları ile malî işlemlerinin

risk yönetimi, yönetim ve kontrol süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve

geliştirmek yönünde sistematik, sürekli ve disiplinli bir yaklaşımla ve genel

kabul görmüş standartlara uygun olarak gerçekleştirilir. İç denetim, iç

denetçiler tarafından yapılır.

87

İÇ DENETİM BİRİMİ

(5436 sayılı Kanunla 63.maddeye eklenen)

Kamu idarelerinin yapısı ve personel sayısı dikkate alınmak

suretiyle, İç Denetim Koordinasyon Kurulunun uygun görüşü üzerine,

doğrudan üst yöneticiye bağlı iç denetim birimi başkanlıkları kurulabilir.

…. tarihli makam onayı ile Bakanlığımızda İç Denetim Birimi

Başkanlığı kurulmuştur.

88

Kamu İdarelerinin Dış Mali Denetimi Tamamen Sayıştay’a

Bırakılmıştır

Kanunun 68. maddesine göre;

Sayıştay tarafından yapılacak harcama sonrası dış denetimin

amacı, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesap

verme sorumluluğu çerçevesinde, yönetimin malî faaliyet, karar ve

işlemlerinin; kanunlara, kurumsal amaç, hedef ve planlara

uygunluk yönünden incelenmesi ve sonuçlarının Türkiye Büyük

Millet Meclisine raporlanmasıdır.

89

Ödenek üstü harcama yaptıran harcama yetkilisine iki aylık

ücreti kadar ceza verilir.

Kanunun 70. maddesine göre, kamu zararı oluşturmamakla birlikte

bütçelere, ayrıntılı harcama programlarına, serbest bırakma oranlarına

aykırı olarak veya ödenek gönderme belgelerindeki ödenek miktarını

aşan harcama talimatı veren harcama yetkililerine, her türlü aylık,

ödenek, zam ve tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemeler

toplamının iki katı tutarına kadar para cezası verilir.

90

Kamu zararına sebep olanlar

Kanunun 71.maddesine göre, kamu zararı, mevzuataaykırı karar, işlem, eylem veya ihmal sonucunda kamukaynağında artışa engel veya eksilmeye nedenolunmasıdır.

Kontrol,

Denetim,

İnceleme,

Kesin hükme bağlama,

Yargılama,

sonucunda tespit edilen kamu zararı, zararınoluştuğu tarihten itibaren (ilgili mevzuatına göre)hesaplanacak kanuni faiziyle birlikte ilgililerden tahsiledilir. 91

Konusu suç teşkil eden kamu zararına sebep olmak

Alınmamış para, mal ve değerleri alınmış; sağlanmamış hizmetleri

sağlanmış; yapılmamış inşaat, onarım ve üretimi yapılmış veya bitmiş

gibi gösteren gerçek dışı belge düzenlemek suretiyle kamu kaynağında

bir artışa engel veya bir eksilmeye neden olanlar ile bu gibi kanıtlayıcı

belgeleri bilerek düzenlemiş, imzalamış veya onaylamış bulunanlar

hakkında Türk Ceza Kanunu veya diğer kanunların bu fiillere ilişkin

hükümleri uygulanır. Ayrıca, bu fiilleri işleyenlere her türlü aylık,

ödenek, zam, tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemelerin iki katı

tutarına kadar para cezası verilir.

Kamu zararlarının tahsiline ilişkin usul ve esaslar, Maliye

Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak

yönetmelikle belirlenir. (Kamu Zararlarının Tahsil Usulü Hakkında

Yönetmelik)92

Kamu zararının belirlenmesinde;

a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazlaödeme yapılması,

b) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,

c) Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemedebulunulması,

d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatlaalınması veya yaptırılması,

e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuatauygun bir şekilde yapılmaması,

f) Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması,

Esas alınır.93

Para cezasını vermeye yetkili merciler

Bu Kanunda belirtilen para cezaları, ilgili kamu idaresinin

üst yöneticisi tarafından verilir. Para cezaları, karar

verilmesini izleyen ay başından başlamak üzere ve herhangi

bir hüküm almaya gerek kalmaksızın; ilgililerine yapılan her

türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil bir aylık net

ödemelerin dörtte biri oranında kesilerek tahsil olunur.

(Madde 73)

94

Para cezalarında zaman aşımı

Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda

belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin

işlendiği yılı izleyen malî yılın başından başlamak üzere

onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen

kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.

(Madde 74)

95

TEŞEKKÜRLER..

STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI

96