KAPWA AT PAKIKIPAGKAPWA

Layunin ng Sesyon

1.  Pagbalik-­‐tanaw  sa  mga  batayang  kaisipan  sa  likod  ng  Teorya  ng  Kapwa  ni  Enriquez  

2.  Pagtuunan  ng  pansin  ang  ilang  mga  empirikal  na  ebidensiya  sa  balangkas  na  ito.  

“KA”RAMBOLA

UNLAPING  “KA-­‐”  

NOUN  o  

VERB  

UGNAYAN  o  

RELASYON  

+   =  

• Batay  sa  a=ng  wika,  mukhang  importante  para  sa  a=ng  ang  a=ng...  

MGA  UGNAYAN  

• Mahalaga  sa  a=ng  mga  Pinoy  ang  a=ng  mga  relasyon  o  ugnayan:  – Ito  ang  basic  premise  sa  likod  ng  TEORYA  NG  KAPWA  ni  Virgilio  G.  Enriquez.  

Ano ba ang KAPWA? •  HINDI ito katulad ng OTHER sa Ingles.

SARILI   IBA  

KAPWA  Shared  iden=ty  of  SELF  and  OTHER  

Implikasyon ng SHARED IDENTITY

•  Pagkilala na bahagi ng sarili ang iba-sa-akinà Hindi ako iba sa iyo, sa inyo

•  “A sense of identification with an other” –  Kailan sinasabi na nakaka-identify ako sa ‘yo?

•  Pagkilala ng pagkakaugnay –  CONNECTEDNESS

•  May pagkakatulad •  May parehong pinagdadaanan

Implikasyon ng SHARED IDENTITY

PAGIGING TAO “humanity”

Implikasyon ng SHARED IDENTITY

TEORYA NG KAPWA

•  Ang  KAPWA  (recogni=on  of  shared  iden=ty  of  self  and  other)  ay  isang  CORE  VALUE.  – Ano  ang  VALUE?  – Ano  ang  implikasyon  ng  isang  CORE  VALUE?  

Puso sa Puso 1 •  Pag-­‐usapan  ninyong  magKATABI:  

– Isang  bagay/prinsipyo/paniniwalang  pinanghahawakan  mo  na  mahalagang-­‐mahalaga  para  sa  ‘yo?  

– Paano  mo  nasabi  na  mahalaga  ito  para  sa  iyo?  

value • Mga  pamantayan  (standards)  na  gumagabay  sa  isip,  damdamin  at  kilos  

•  Kaiba  sa  ATTITUDE  o  TRAIT:  – Bagamat  transituaKonal  – Palaging  nakapokus  sa  ninanais,  gusto  o  posi=bo  

Kung VALUE para sa atin ang KAPWA...

• Gagami=n  na=n  ang  KAPWA  (recogni=on  of  shared  iden=ty)  bilang  standards  sa  pag-­‐evaluate  ng  mga  tao,  bagay  at  pangyayari.  

 

Puso sa Puso 2 •  Isulat  sa  isang  papel:  

– Mag-­‐isip  ng  isang  rule  o  pamantayan  na  importante  sa  iyo  kapag  ang  isang  tao  ay  nakikipag-­‐ugnayan  o  nakikisalamuha  sa  ibang  tao.  

– Bakit  mahalaga  ito?  

Kung VALUE para sa atin ang KAPWA... • May  pagkilala  na  kung  ano  ang  makakabu=  (o  makakasama)  sa  ‘kin  ay  makakabu=  (o  makakasama)  sa  ‘yo  

• May  pagkilala  at  paggalang  sa  dangal  at  halaga  ng  bawat  isa  

•  Flexible  tayo  sa  ‘=ng  mga  relasyon  (hal.  Kayang  isali  ang  mga  hindi  naman  kasali)  

 

•  Ayaw  na=n  na  may  na-­‐o-­‐OP  o  may  nakakaramdam  na  hindi  siya  kasali  

•  Ayaw  na=ng  nakakasakit  tayo  ng  iba.  •  Hinihikayat  tayong  ituring  na  kapantay  ang  lahat  ng  iba-­‐sa-­‐a=n.  

•  Hinihikayat  tayong  maging  magalang.  •  Hinihikayat  tayong  maging  patas  at  ‘wag  manamantala.  

Kung VALUE para sa atin ang KAPWA...

Filipino Value Structure Value Structure: Core, Linking, Surface, and Societal Colonial/ Accommodative

Surface Value

hiya (propriety/dignity)

utang na loob (gratitude/ solidarity)

pakikisama (companionship/

esteem) Confrontative

Surface Value bahala na

(determination) lakas ng loob

(guts) pakikibaka (resistance)

Pivotal Interpersonal Value

Pakiramdam (pakikipagkapwa-tao) (shared inner perception)

CORE VALUE KAPWA (Pagkatao) (shared identity)

Linking Socio-Personal Values

Kagandahang-loob (Pagkamakatao) (shared humanity)

Associated Societal values

karangalan (dignity)

katarungan (justice)

kalayaan (freedom)

KAPWA  

Pakikiramdam  

Confronta=ve  Surface  Values  

Accomoda=ve  Surface  Values  

Valuing connectedness of self and other

Heightened awareness and sensitivity

Other-oriented Self-oriented

MGA PAGPAPAHALAGANG INTERPERSONAL

KAPWA  

Kagandahang-­‐loob  

Kalayaan  

Valuing of shared humanity

Shared nobility; linking socio-personal value

Katarungan  Karangalan  

MGA PANLIPUNANG PAGPAPAHALAGA

Kung ang KAPWA ay CORE VALUE... • DAPAT  ito  ay:  

– Stable  (non-­‐transient)  – May  mataas  na  base  rates  (frequent  at  widespread)  

– Highly  endorsed  •  Para  kay  Enriquez,  CORE  VALUE  ang  KAPWA  dahil  ito  ang  pundasyon  ng  lahat  ng  iba  pa  na=ng  VALUES.  

Core value nga ba ang kapwa? •  Clemente  et  al  (2008)  

Core value nga ba ang kapwa? •  Yacat  et  al  (2011)  

Kapwa at desisyon sa relasyon •  Kung  may  ginawang  paglabag  laban  sa  iyo  ang  isang  tao,  puputulin  mo  ba  ang  relasyon  mo  sa  kaniya?  

•  DEPENDE  sa:  – Anong  klase  ang  paglabag  – Anong  klase  ng  relasyon  meron  kayo  

•  Pokus  ng  aking  pag-­‐aaral  (2012)  

•  Uri  ng  paglabag  – Paglabag  sa  pakikisama  (surface  value)  – Paglabag  sa  pakikiramdam  (pivot  value)  – Paglabag  sa  pakikipagkapwa-­‐tao  (core  value)  

•  Uri  ng  relasyon  – Ngayon  pa  lang  magkaklase  – Ka-­‐course  at  ilang  ulit  nang  kaklase  

Tuloy ba o hindi?

•  Paglabag  sa  pakikipagkapwa-­‐tao  =  katapusan  ng  relasyong  pag  IT  pa  lang.  

•  Anumang  paglabag  sa  HIT  ay  pag-­‐iisipan.  

2  

2.5  

3  

3.5  

4  

4.5  

5  

5.5  

6  

Ibang  Tao   Hindi  Ibang  Tao  

Pakikisama  Pakikiramdam  Pakikipagkapwa  

Modelo ng pagtutunguhan (Santiago & Enriquez, 1976)

•  Gumamit  ng  lexical  domain  approach  •  Nakaayos  mula  mababaw  hanggang  malalim  na  antas  ng  pagtutunguhan  –  Pakikitungo  –  Pakikisalamuha  –  Pakikilahok  –  Pakikibagay  –  Pakikisama  –  Pakikipagpalagayang-­‐loob  –  Pakikisangkot  –  Pakiisa  

IBANG TAO

HINDI IBANG TAO

Batayang Asampsiyon •  I=nuturing  na=ng  KAPWA  ang  ibang  tao  at  hindi  ibang  tao  – sinasabi  na+ng  ikaw  at  ako  ay  magkapantay.  

• May  mga  pagkilos  na  maaari  lamang  sa  isang  par=kular  na  kategorya  ng  kapwa  – Biro  – Lambing  – Tampo  

 

Batayang Asampsiyon •  Dumadaan  sa  mga  nabanggit  na  antas  ang  lahat  ng  mga  pagtutunguhan  (Margallo,  1981)  

•  Kailangang  nasa  parehong  antas  ang  pag-­‐uugnayan.  – Halimbawa  ng  di-­‐pantay  na  ugnayan:  

• Panghihimasok  (pakikialam):  pilit  na  pagpasok  sa  loob  ng  isa  

• Pananakop:  pilit  na  pagsasailalim  ng  loob  ng  isang  tao  

Batayang Asampsiyon • May  galaw  ang  pag-­‐uugnayan    

– Direksiyon  • Posibleng  umatras  o  umabante  ang  pag-­‐uugnayan.  

– Bilis  ng  daloy  • Posibleng  maging  mabagal  o  mabilisan  ang  paglalim  ng  ugnayan.  

Modelo ng pagtutunguhan (Santiago & Enriquez, 1976)

•  Kaun=  ang  empirikal  na  pagpapa=bay  – Lima  sa  walong  antas  ang  natagpuan  ni  San=ago(1978)  sa  kaniyang  pagsusuri  ng  pagsasalu-­‐salo  sa  mga  piyesta  

– Apat  lamang  ang  naging  makahulugan  sa  pananaliksik  ni  Rivera  (1994)  

– Limang  antas  ang  nakita  sa  relasyong  nars-­‐pasyente  sa  Canada  (Pasco  atbp,  2004)  

Modelo ng Pagtutunguhan (Santiago at Enriquez, 1976)

• May  pangangailangan  ng  ilang  paglilinaw    – Makahulugan  at  makabuluhan  pa  ba  ang  mga  antas?  

– Nakaayos  ba  ang  mga  ito  batay  sa  babaw-­‐lalim  na  dimensiyon?  

– Makahulugan  ba  ang  kategoryang  ibang  tao-­‐hindi  ibang  tao?  

Ang pananaliksik • Gumamit  ng  isang  sor=ng  procedure  

– Mainam  na  metodo  sa  pag=yak  sa    nakikitang  pagkakahawig  ng  mga  grupo  ng  es=mulo  (Brewer  &  Lui,  1996)  

– Ipinapakita  ng  pagsusuri  ng  proximity  data  kung  paano  dinadalumat  at  inaayos  ng  tao  ang  kaniyang  kaalaman(Rosenberg,  1982)  

PAKIKISAMA  

PAKIKIBAGAY  

PAKIKILAHOK  

PAKIKISALAMUHA  

PAKIKITUNGO  

PAKIKIPAGPALAGAYANG-­‐LOOB  

PAKIKIISA  

PAKIKISANGKOT  

PAKIKISAMA  

PAKIKIBAGAY  PAKIKILAHOK  

PAKIKISALAMUHA  

PAKIKITUNGO  

PAKIKIPAGPALAGAYANG-­‐LOOB  

PAKIKIISA  

PAKIKISANGKOT  

50  60  70  80  90  100  110  120  130  140  150  160  

1   10  

Resulta

Resulta

•  Batay  sa  mean  distances,  mayroon  nang  pagkakaiba  sa  modelo  nina  San=ago  at  Enriquez  

• Nagbabago  ang  pagkakasunod  ng  mga  antas    

• May  mga  antas  na  mukhang  magkakahawig  

Resulta

•  Panimulang  five  cluster  solu=on  – Pakikisalamuha  – Pakikilahok/pakikisangkot  – Pakikisama/pakikibagay/pakikitungo  – Pakikipagpalagayang-­‐loob  – Pakikiisa  

Resulta •  Panimulang  five  cluster  solu=on  (MDS)  

Resulta •  Panimulang  five  cluster  solu=on  

Mean distance

SD

Pakikisalamuha 71.2 55.9

Pakikilahok 71.6 46.4

Pakikisama 93.0 34.5

Pakikipagpalagyang-loob 128.8 67.9

Pakikiisa 150.5 56.7

Resulta •  Panukalang  two  cluster  solu=on  (MDS)  

Results •  Nabuong  bagong  model  

PAKIKILAHOK  

PAKIKISAMA  

PAKIKIPAGPALAGAYANG-­‐LOOB  

PAKIKIISA  

IBANG  TAO  CLUSTER  

HINDI  IBANG  TAO  CLUSTER  

PAKIKISALAMUHA  

Paglalagom •  Batay  sa  HCA  at  MDS,  lima  lamang  sa  walong  antas  ang  nasuportahan.  

•  May  pagpapa=bay  sa  ibang  tao-­‐hindi  ibang  tao  cluster  sa  parehong  HCA  at  MDS  

•  Posibleng  may  iba  pang  dimensiyon  ng  pagtutunguhan  bukod  sa  babaw-­‐lalim  

Ang pag-iiba ng ibang tao (IT)-hindi ibang tao (HIT) •  Importanteng  sagu=n  ang  mga  tanong  na  ito:  – Makahulugan  ba  ang  pagkakaiba  ng  ibang  tao-­‐hindi  ibang  tao?    

– Kaya  ba  na=ng  pag-­‐ibahin  ang  ibang  tao  and  hindi  ibang  tao?    

•  Pag-­‐aaral  nina  Yacat,  de  Villa,  Clemente  at  Toledo  (2009)  

 

Study 1: Method Procedure •  Pinaisip  sa  mga  kalahok  ng  isang  taong  i=nuturing  nila  na  ibang  tao  o  hindi  ibang  tao.  

•  Nagbigay  ng  mga  dahilan  o  jus=fica=ons  kung  bakit  i=nuturing  ang  isa  bilang  ibang  tao  o  hindi  ibang  tao.  

•  Pinatasa  ang  bigat  ng  bawat  dahilan  sa  pag=yak  kung  isang  tao  ay  ibang  tao  o  hindi  ibang  tao  – 0  (di  importante)  hanggang  10  (napaka-­‐importante)  

Study 1: Results

•  IBANG  TAO  – Strangers  – Casual  acquaintances  – Classmates  with  minimal  interac=on  

– Friends  of  friends  – Ka-­‐pamilya  na  hindi  ka-­‐close  

•  HINDI  IBANG  TAO  – Close  family  members  

– Close  friends  – Best  friends  – Boyfriend,  girlfriend  

Konklusyon #1  

•  Nag-­‐nominate  ng  mga  ingroup  members  bilang  ibang  tao  – Hindi  simpleng  ingroup-­‐outgroup  differen=a=on  ang  ibang  tao-­‐hindi  ibang  tao  

 

Konklusyon #2

•  Ma=ngkad  na  relasyunal  ang  tema  nang  pag-­‐define  ng  ibang  tao  o  hindi  ibang  tao  – Ibang  tao-­‐hindi  ibang  tao  ay  rela=onship  schema?  

 

Study 1: Resulta

*p<.05  

5.7

6.8

3.1

4.5

0

1

2

3

4

5

67

Mean number ofindicators generated

Mean number ofrelationship themes

identified

Ibang TaoHindi Ibang

Konklusyon #3 •  Mas  maraming  features  at  mas  maraming  tema  ang  natukoy  para  sa  hindi  ibang  tao  :  – Mas  differen=ated,  mas  complex  ang  cogni=ons  sa  hindi  ibang  tao  à  mas  makahulugan  

– More  diversity  in  defini=on  (higher  dispersion)    

Study 1: Resulta Salience of themes

0

10

20

30

40

50

60

70

enjoy tagal kilala bukas palagay tiwala tanggap close sundo halaga dalas others

Proportion of people identifying themes per category

ibang taohindi ibang tao

Konklusyon #4 •  May  mga  tema  (i.e.,  pagpapahalaga,  pagtanggap  and  palagay  ang  loob)  na  naiisip  na  mas  pang-­‐HIT.  

Study 2: layunin

•  Batay  sa  Study  1,  nagdebelop  ng  scale  na  puwedeng  mag-­‐discriminate  ng  ibang  tao/hindi  ibang  tao  rela=onships  

• Batay  sa  derived  social  rela=onship  themes  

Study 2: Method Scale construction •  Batay  sa  11  tema  ng  KJ  analysis  sa  Study  1,  bumuo  ng  40  item  scale  – 4  items  (2  posi=vely  at  2  nega=vely  stated):  

• Dalas  ng  pagkikita  (2  items)  •  Tagal  ng  pagsasama  (2  items)  

•  Tumutukoy  ang  lahat  ng  mga  items  sa  mga  feature  ng  relasyon  (not  the  persons  involved)  

Study 2: Method Survey dministration •  Pinaisip  ang  kalahok  ng  isang  tao  na  i=nuturing  nila  bilang  ibang  tao  o  hindi  ibang  tao  bilang  anchor  sa  mga  statements.  

•  Tinasa  kung  gaano  ka-­‐applicable  ang  mga  itema  sa  kanilang  relasyon  – 0  (hindi  akma)  to  10  (akmang-­‐akma)  

Study 2: Results Reliability analysis

SUBSCALES alpha

ENJOY .713

TAGAL NG PAGKAKILALA .756

LALIM NG PAGKAKILALA .882

ANTAS NG PAGBUBUKAS-LOOB .764

PALAGAY ANG LOOB .882

PAGTITIWALA .829

PAGTANGGAP .787

CLOSENESS .908

PAGKAKASUNDO .615

PAGPAPAHALAGA .862

DALAS NG PAGSASAMA .837

TOTAL .953

Study 2: Results Relevance of relationship themes

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

enjoy tagal lalim bukas palagay tiwala tanggap close sundo halaga dalas

ibang taohindi ibang tao

Study 2: Results Factor Analysis •  Factor  analysis  

– Varimax  rota=on  converged  in  12  itera=ons  

– Limang  components  na  nagpapaliwanag  ng  69.98%  ng  variance  

Study 2: Factor Analysis % Variance explained

Reliability

Factor I

LAPIT NG LOOB (28 items)

39.701 .980

Factor II GAAN NG LOOB (3 items)

8.173 .509

Factor III TAGAL NG PAGKAKAKILALA (3 items)

7.94 .754

Factor IV DALAS NG PAGSASAMA (2 items)

7.234 .837

Factor V PAGKAKASUNDO (4 items)

6.94 .641

69.988

Study 2:Results

5.9

9.3

5.2

7.16.1

8.9

4.9

7.6

5.66.5

0

2

4

6

8

10

Lapit ng loob Gaan ng loob Tagal ngpagsasama

Dalas ngpagkikita

Pagkakasundo

Themes by relationship type

Ibang taoHindi ibang tao

Study 2:

•  Nasuportahan  ang  empirical  validity  ng  IT-­‐HIT  dis=nc=ons  – Kaya  na=ng  pag-­‐ibahin  at  pinag-­‐iiba  ang  ibang  tao  at  hindi  ibang  tao  rela=onships  

•  Ang  lapit  ng  loob  ay  kri=kal  na  katangian  ng  dalawang  uri  ng  relasyon.  

 

General conclusions •  Sa  pananaliksik  na  ito:  

– Kaya  ng  mga  tao  magbigay  ng  halimbawa  ng  ibang  tao  and  hindi  ibang  tao.  

– Ang  mga  temang  na-­‐iden=fy  ay  mga  katangian  ng  interpersonal  rela=onships  

– May  limang  quali=es,  kung  saan  ang  lapit  ng  loob  ay  pinaka-­‐cri=cal  factor  sa  pag-­‐iiba  ng  ibang  tao  at  hindi  ibang  tao.  

direksyon

•  Paglilinaw  ng  mga  konsepto  

  KAPWA  Awareness  of  shared  idenKty  

PAKIKIPAGKAPWA-­‐TAO  Valuing  the  relaKonship  of  

self  and  other  

PAKIKIPAGKAPWA  InteracKon  with  others  

•  Pagbuo  ng  mga  hipotesis  

KAPWA  

PAKIKIRAMDAM  

SURFACE  VALUES  

•  Pagbuo  ng  mga  hipotesis  

KAPWA  

PAKIKIRAMDAM  

SURFACE  VALUES