Karakteristike procesa proizvodnje

Suština svakog

proizvodnog procesa je

maksimalan proizvodni rezultat.

Maksimalan proizvodni

rezultat zavisi od:

-raspoložive količine resursa

-načina upotrebe tih

resursa

Ekonomičnost kao ekonomski princip je težnja da se ostvare određeni učinci uz što je moguće

manji utrošak

količine rada,

predmeta za rad,

sredstava za rad

drugih inputa

Proizvodni proces je funkcionalna veza između inputa i outputa.

P=f(R,K)

R-količina rada,

K-(kapital),

P-proizvodnja

P=f(R,K,t)

uz prepostavku da su

R,K=const,

vrijeme je faktor koji utiče na rezultat zbog tehničko-tehnološkog

progresa

Polazeći od funkcije proizvodnje mogu se izračunati 3 relevantna pojma proizvodnje:

Ukupan proizvod izražava ukupno proizvedenu količinu proizvoda (T,kg, m)

Prosječan proizvod izražava ukupnu proizvodnju podijeljenu sa ukupnim utrošcima inputa

Marginalni-granični proizvod izražava promjenu ukupne proizvodnje dobijenu na osnovu dodatne količine nekog resursa, dok su ostali nepromijenjeni

Faktori obima proizvodnje

Prirodni uslovi - što su prirodni uslovi raznovrsniji i bogatiji postoji više

argumenata da će i obim proizvodnje biti veći

Stanovništvo - najvažniji faktor obima proizvodnje bez kojeg se proizvodni

proces ne bi sam mogao odvijati.

Tehničko-tehnološki uslovi – obim proizvodnje umnogome zavisi o

razvoju i primjeni nauke i tehnike.

Produktivnost rada

Intenzivnost rada

Podjela rada

Ekonomski sistem.

Tehničko-tehnološki proces je neprekidan i naučno zasnovan i

podrazumijeva

a)usavršavanje materijalnih elemenata proizvodnje,

osposobljenost radne snage, organizacije upravljanja

proizvodnjom i proizvodnih metoda

b)Stvaranje novih proizvoda što proširuje dijapazon potreba

Tri bitna aspekta stanovništva kao faktora su:

-znanje o tome kako nešto proizvesti – know-how

-znanje o organizaciji i rukovođenju u procesu proizvodnje

-znanje o uslovima efikasnije realizacije rezultata proizvodnje na tržištu

Produktivnost rada – odnos između određene količine proizvedenih dobara i usluga i količine radne snage

koja je učestvovala u toj proizvodnji.

Mjeri se na dva načina:

Koliko se u jedinici vremena može proizvesti određenih proizvoda

Koliko se za jedinicu proizvoda troši vremena

Povećanje produktivnosti dovodi do povećanja broja proizvoda u jedinici vremena

Mjerenje produktivnosti se

može vršiti:

naturalno (brojem proizvoda)- odnos

količine proizvedenih

jedinica po jednom radniku

(produktivnost po satu ili danu)

vrijednosno (u novčanim

jedinicama)-ovo mjerenje se radi za preduzeća, države,

grane

Intenzivnost rada – stepen trošenja radne snage u jedinici radnog vremena.

Intenzivniji rad dovodi dovodi do većeg obima proizvodnje uz konstantnost ostalih uslova proizvodnje

Stepen intenzivnosti rada zavisi od:

Razvijenosti sredstava za rad

Organizacije procesa proizvodnje

Podjela rada: se može klasificirati na:

Opća društvena podjela rada (ukupan fond rada se dijeli na djelatnosti –poljoprivreda, industrija, rudarstvo,

šumarstvo, građevina, trgovina, saobraćaj)

Posebna društvena podjela rada (raščlanjuje se svaka ova djelatnost na pojedine grane – npr građevinarstvo

na niskogradnju i visokogradnju)

Pojedinačna ili tehnička podjela rada (podjela u okviru pojedinih proizv. jedinica da bi došlo do

konačnog proizvoda)

Poznata su tri osnovna tipa ekonomskog sistema:

plansko-komandni (krucijalne ekonomske odluke rješava nalozima državnih organa kao nosilaca državne aktivnosti)

Tržišni (zasniva se na visokom stepenu samostalnosti nosilaca ekonomske aktivnosti u pogledu vlasništva, proizvodnje i razmjene

Mješoviti ekonomski sistem (kombinacija elemenata prethodna dva tipa u kojima se nekada daje prednost prvom, a nekada drugom)