KAVAK AĞAÇLANDIRMA TEKNİĞİ

Dr. Selda AKGÜL

Bir kavaklık kurulurken öncelikle kuruluş amacı iyi belirlenmeli, odun ürününün hangi alanda kullanılacağı önceden tespit edilmelidir.

ağaçlandırmalar dikim yeri, şekli ve amacına göre;

-Tam alan kavaklıkları-Sıra veya kenar kavaklıkları-Galeri kavaklıkları-Rüzgar perdeleri

ARAZİ SEÇİMİ

SEVERGevşek strüktürdeSu geçirgenliği iyiDerinTuzsuzpH nötr veya n. YakınTaban suyu seviyesi 1-2 m arasındaHavalanması ve su gıdalanması yeterli

HİÇ SEVMEZÇok ağır killiSığTaban suyu çok derinlerdeSulama olanağı bulunmayanDurgun taban suyuTarım yapılamayacak kadar tuzlu, asitYoğun kalkerli

ARAZİ HAZIRLIĞITesviye: sahada tümsek ve çukurların tesviye bıçağı ile düzeltilmesi

Aksi takdirde: etkin yürütülemeyen sulama ve bakım çalışmalarıHeterojen büyüme

Drenaj: arazi eğimi yönünde en az 1 m derinlikteki kanalların daha düşük seviyeli kenardaki toplama kanalı ile birleştirilmesi

Toprak Hazırlığı

Alt toprak işlemesi (70-80 cm): Uzun süre işlenmemiş sıkı topraklarda:(2-3sokluriper)+üst top. İşlemesi+diskaroÜst toprak işlemesi: tarımsal üretim yapılmış topraklarda (pulluk tabanı): 2 soklu riper pulluk (50-60 cm)+diskaroKesilmiş kavak sahası:kök parçalanır+yanık yağ+aralarda alt ve üst işleme+diskaro+ dikim

DİKİM ARALIĞIAğaçlandırmalarda dikim aralığını etkileyen ana etken üretim amacıdır.

Amaç yongalık odun (ince çaplı) ise kaliteden çok miktar ön plana çıkacağından, dar dikim aralıklı dolayısıyla kısa idare süreli kavak ağaçlandırmaları tesis edilecektir.

Amaç Soymalık odun (geniş çaplı) ise kalite ön plana çıkar ve daha geniş dikim aralıkları (5x5 I. b, 6x6 IV.b) kullanılır. Arazinin verim gücü (bonitet) düştükçe daha geniş aralık mesafeye geçilmektedir. Bu tür ağaçlandırmaların mali idare süreleri bonitet sınıflarına göre 8-14 yıl arasında değişmektedir.

Kullanılan tür: yerli karakavaklar:dar tepe tacı-derin kazık kök (1x1, 2x1, 3x1m işletme amacına göre)Yabancı kavaklar: geniş tepe tacı-yayvan kök

DİKİM ÇUKURU VE DİKİMÇukur derinliği ve genişliği, tekstür, klon, fidan yaşı, taban suyunun derinliği vb göre değişirFiziksel özelliği iyi olan topraklarda, yabancı kavaklarda 80-90 cm, karakavaklarda 60-70 cm derinlikte (2 yaşlı fidan).Çukurlar, küçük kavaklıklarda elle, büyük kavaklıklarda çukur açma burgularıyla

Dikim , büyüme mevsimi dışında ve genellikle 3 kişi tarafından yapılır. Biri eliyle fidanı çukur ortasında dik tutarken, ikincisi ayaklarıyla işçinin attığı gübreli toprağı sıkıştırır.

DİKİM MATERYALİ

-gövde çelikleri-1 yaşlı fidan veya sırık çeliği-2 yaşlı fidan veya sırık çeliği

Tutma başarıları ve büyümeler aynıBakım işlemleri farklı

KAVAK AĞAÇLANDIRMALARINDA BAKIM

DİP SÜRGÜNÜ ALMA: özellikle 1 yaşlı dikim materyali kullanılan sahalarda, ilk vejetasyon dönemi sonunda toprağa yakın seviyelerden çıkan dallar kesilir.

TEPE DÜZELTMESİTepe düzeltmesi, gövde formunda istenmeyen şekilsizlikleri ve çatallanmaları düzeltmek amacıyla yapılır.

Tepe düzeltmesi, I-214 melez kavak fidanıyla tesis edilen kavaklıklarda 2. yılın kış sonunda, diğerlerinde ise 1. yılın kış sonunda yapılır.

SULAMA ve TOPRAK İŞLEME

Toprak işleme sayısı çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir (yaş, toprak yapısı, taban suyu, yağış vb)Dikimi takip eden ilk üç yılda daha fazla ihtiyaç duyulmaktaOrta bünyeli ve orta derecede nemli topraklarda (killi kum-kumlu kil):Mayıs-temmuz arası 2 sulama takibinde sürüm (puluk+diskaro)+sıra üzeri ot alma çapasürüm ilk 5 yıl devam etmekte, ileri yaşlarda iklim koşullarına göre kurak dönemlerde sadece sulama yapılmakta

BUDAMABudamada amaç, kaliteli gövde elde etmektir.

Genellikle ilk budamaya, kullanılan klon ve dikim materyaline bağlı olarak, dikimden 2 - 4 yıl sonra başlanır. İdare müddetinin sonuna kadar genellikle 2 yılda bir olmak üzere 3-4 defa uygulanmakta ve her uygulamada 1 veya 2 dal halkasının alınması en ideal uygulama olarak nitelendirilmektedir.

En uygun budama zamanı, yaz sonu veya vejetasyon mevsiminin başlamasından önceki bir aylık dönemdir.

Karakavaklar budamaya çok, melez kavaklar ise daha az duyarlıdırlar.

Hiçbir şekilde ağaç boyunun 2/3’ünden fazla gövde yüksekliği budanmamalıdır. Genellikle 8-10 m’lik gövde kısmının dalsız olması yeterlidir (en az iki adet kaliteli tomruk=8,2 m)

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY)

Ara tarım, ağaçlandırma alanlarında dikim sıra aralarında kalan toprak parçasının tarımsal amaçla kullanılmasıdır.Ara ürün uygulamalarında dikkat edilmesi gereken en önemli konu tarım ürünleri ile kavak ağaçlarının çapa ve su istekleri yönünden uyum sağlamasıdır.Uygulama ve gözlemlerden edinilen bilgilere göre kavak sıra aralarında mısır, fasülye, barbunya, patates, lahana, kıvırcık, salatalık, soya fasülyesi, kavun, karpuz ekimi ilk 2-3 yıl süreyle yapılabilmektedir