kelam dersĠ ÖĞretĠm programi Örnek etkĠnlĠk …algılama, sosyal katılım, kur’an-ı kerim...

24
290 KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK UYGULAMALARI

Upload: others

Post on 25-Dec-2019

13 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

290

KELAM DERSĠ

ÖĞRETĠM

PROGRAMI ÖRNEK

ETKĠNLĠK

UYGULAMALARI

Page 2: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

291

DERS

: Kelam SINIF : 12

YAKLAŞIK SÜRE : 40’

ÜNİTE : Kelam Bilimi ve Temel Sorunları

KAZANIMLAR : Kelam biliminin kullandığı yöntemleri ve çağdaş problemlerin çözümünde bu yöntemlerden yararlanma biçimlerini bilir.

Kelam biliminin doğuşunu ve gelişmesini açıklar.

TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, problem çözme, araştırma, değişim ve sürekliliği algılama ve Kur’an-ı Kerim mealini kullanma

KAYNAK/MATERYAL : Kelam dersi kaynak kitapları

1. Öğrenciler iki gruba ayrılır.

2. Grupların birinden kelam biliminin yöntemleri ve çağdaş problemlerin çözümünde bu

yöntemlerden yararlanma biçimlerini, diğer gruptan ise bu bilim dalının doğuşu ve gelişmesi hakkında araştırma yapması istenir. Öğrencilerin yeterli araştırma

yapabilmeleri için konular bir veya iki hafta önce verilir.

3. Grupların çalışmalarını sunu hâline getirerek sınıfta paylaşmaları sağlanır.

Grupların birbirlerini değerlendirmeleri istenir (akran değerlendirme).

DEĞERLENDİRME

SÜREÇ

ARAŞTIRIYORUZ

Page 3: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

292

ÖNCE YOKKEN SONRADAN NEDEN?

DERS : Kelam

SINIF : 12

YAKLAŞIK SÜRE : 40’ ÜNİTE : İslam Düşüncesinde Yorumlar

KAZANIMLAR : İslam düşüncesindeki yorum farklılıklarının nedenlerini sorgular.

İslam düşüncesinde ortaya çıkan itikadi yorumların İslam’la özdeşleştirilemeyeceğini kavrar.

TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanmak, eleştirel düşünme, mekân

zaman ve kronolojiyi algılama, iletişim ve empati, problem çözme KAYNAK/MATERYAL : Asetat, tepegöz, kâğıt, kalem

1. Dindeki anlayış farlılıklarının nedenlerinin neler olabileceği öğrencilere sorulur. Alınan cevaplar listelenir ve (Ek-1) kavram haritası tahtaya yansıtılarak öğrencilerin cevaplarıyla

karşılaştırılır.

Daha sonra sürece şu sorularla devam edilir:

a. Mezhep nedir?

b. Hz. Muhammed döneminde farklı yorumlar ve düşünce ekolleri niçin

oluşmamıştır? c. Bu düşünce ekolleri sonradan nasıl ortaya çıkmıştır?

d. İtikadi düşünce ne demektir?

e. Farklı düşüncelerin ekolleşmesi sonucu ortaya çıkan itikadi mezhepler

hangileridir?

2. Ek-2’de verilen şema tahtaya yansıtılır (e) maddesindeki soruya verilen cevaplarla

karşılaştırılır.

3. Ortaya çıkan bu farklı yorumların, İslam’ın düşünce özgürlüğüne verdiği önemin bir

sonucu olduğu vurgulanır (Ek-3). 4. Farklı itikadi ekollerin ve mezheplerin İslam’la özdeşleştirilemeyeceğinin nedenleri

üzerinde konuşulur.

Öğrencilerin farklı itikadi oluşumların ortaya çıkış nedenlerini anlayıp anlamadıkları

değerlendirilir.

SÜREÇ

DEĞERLENDİRME

Page 4: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

293

EK-1

Ġslam DüĢüncesindeki

AnlayıĢ

Farklılıkları

İLGİLİ OLUŞUMLAR

Mezhepler

Tarikatlar

Cemaatler

İslam düşüncesindeki anlayış farklılıklarının sebepleri, sonuçları ve ilgili kurumlar

Düşünce zenginliği

Dinî canlılık Farklı seçenekler

Ekonomi

Siyaset

Ortam ve kültür

SEBEPLERİ

SONUÇLARI

İnsanın yapısı

Page 5: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

294

EK-2

BELLĠ BAġLI ĠTĠKADĠ

MEZHEPLER

ŞİA MÜRCİE MUTEZİLE EHL-İ SÜNNET HAVARİÇ

EŞ’ARİYE MATURİDİYE

Page 6: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

295

EK-3

Ġslam düĢüncesinin özgürlüklere verdiği önemi gösteren kavram haritası

ĠSLAM DÜġÜNCESĠ

ZORLAMA

NASĠHAT

ÖZGÜRLÜK GÜZEL

AHLAK

-yı kabul etmez. -ı da içerir.

-ı öğütler. -ü öne çıkarır.

Page 7: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

296

DERS

: Kelam

SINIF : 12

YAKLAŞIK SÜRE : 40’

ÜNİTE : İman,Bilgi ve Amel

KAZANIMLAR : Kur’an çerçevesinde insanın inanç durumları üzerinde tartışır.

TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, Kur’an-ı Kerim mealini

kullanma

KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meâli, hadisler

1.Öğrencilerden Kur’an’da ve hadislerde geçen inanç biçimleri ve bunların özellikleri ile

ilgili ayet ve hadisler bulmaları istenir. Bunlar içinde özellikle müminlerin sıfatlarını

bildiren ayetlerden oluşan bir şema (Ek-1) oluşturulur. 2.Bu şema oluşturulurken şu ayetlerden yararlanılabilir: 2/Bakara, 3, 25, 177; 3/Âl-i

İmrân, 133; 8/Enfâl, 2; 17/İsrâ, 23; 70/Meâric, 23, 34; 23/Mü’minûn, 2, 3, 5, 8, 9;

9/Tevbe, 71; 25/Furkan 63, 72, 74; 24/Nûr, 37, 51; 42/Şûrâ, 37, 38, 39; 49/Hucurât, 9, 11.

3.Bu vb. ayetler verilerek burada müminlerin hangi özelliğinden bahsedildiği de

sorulabilir.

Öğrencilerin şema oluşturmak için ayetlerden müminlerin özelliklerini bulmaları

değerlendirilir.

DEĞERLENDİRME

SÜREÇ

MÜMİNLER O KİMSELERDİR Kİ ….

Page 8: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

297

Ek-1

İyiliği

emredip

kötülükten

alıkorlar. (9/Tevbe, 71)

Müminler

o

kimselerdir

ki…

Page 9: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

298

DERS

: Kelam SINIF : 12

YAKLAŞIK SÜRE : 40’

ÜNİTE : Allah’ın Varlığı ve Birliği (Tevhit)

KAZANIMLAR : Allah’ın varlığı ve birliğini akli olarak delillendirir.

TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, değişim ve sürekliliği

algılama, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma

KAYNAK/MATERYAL : Kelam kitapları, CD, tepegöz, projeksiyon

1.Sınıfa evrendeki varlıkların oluşumunu anlatan CD veya CD’ler getirilir (Film izleme

yönergesi önceden okunur ve kontrol edilir). 2.Film izlenirken gerektiğinde kesilerek şu sorularla süreç devam ettirilir:

Varlıktaki uyum ve düzen bize neyi göstermektedir.

Bu oluşumda tesadüfe yer var mıdır?

Varlıktaki bu uyumlu süreç bize Allah’ın birliğini nasıl gösterir? 3.Sürece film izletilerek devam edilir. Öğrencilerin evrenden kendilerine ait başka

gözlemleri varsa sınıfla paylaşmaları istenir.

Allah’ın varlığı ve birliğinin anlaşılıp anlaşılmadığı değerlendirilir.

DEĞERLENDİRME

SÜREÇ

HER ŞEY ONUN DELİLİDİR

Page 10: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

299

DERS

: Kelam SINIF : 12

YAKLAŞIK SÜRE : 40’

ÜNİTE : Melekler

KAZANIMLAR : Meleklerin varlığına dair delillerden örnekler verir.

TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, problem çözme, eleştirel

düşünme, iletişim ve empati, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma

KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim

1. Sınıf iki gruba ayrılır. 2. Grupların birinden meleklerin varlığına dair deliller araştırmaları istenir.

3. İkinci gruptan ise Kur’an’da meleklerin varlığına işaret eden ayetleri araştırmaları

istenir. 4. Gruplardan yaptıkları çalışmaları sunu hâline getirmeleri ve sınıfta sunmaları sağlanır.

5. Akli ve naklî deliller ışığında meleklerin varlığı üzerinde konuşulur.

Grupların çalışmaları değerlendirilir.

DEĞERLENDİRME

SÜREÇ

İNKÂRI MÜMKÜN MÜ?

Page 11: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

300

DERS : Kelam

SINIF : 12 YAKLAŞIK SÜRE : 40’

ÜNİTE : Nübüvvet ve İlahî kitaplar

KAZANIMLAR : Hz. Muhammed’in İslam’ı anlama ve yaşamada örnekliğini kavrar.

TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, değişim ve sürekliliği algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma

KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta, çalışma kâğıdı,

projeksiyon

1- Sınıfa “Güzel davranış” kavramından ne anlaşıldığı sorusu yöneltilir ve alınan cevaplar

tahtaya listelenir.

2- Hz. Muhammed’in örnek ahlakı ile ilgili ayetler tahtaya yansıtılarak öğrenciler konuşturulur.

3- Sınıfa “Hz. Muhammed’in güzel davranışları nelerdir?” sorusu yöneltilir ve alınan cevaplar

tahtaya listelenir. 4- “Hz. Peygamberin örnek ahlakını içeren davranışlar bizim için ne anlam ifade etmektedir?”

sorusu yöneltilerek öğrenciler konuşturulur.

5- Hz. Muhammed’in davranışlarından hareketle örnek ahlakı ile ilgili çıkarımda bulunulur

(EK-1). 6- Hz. Muhammed’in örnek ahlakından hareketle öğrencilerin kendi davranışlarını

sorgulamaları sağlanır. Ek-1’deki çalışma kâğıdı doldurtulur.

Ek-1 Çalışma kâğıdı kontrol edilir.

EN GÜZEL ÖRNEK

SÜREÇ

DEĞERLENDİRME

Page 12: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

301

EK 1

ÇALIġMA KÂĞIDI

Adı Soyadı:

Hz. Muhammed (s.a.v.)’in Örnek Ahlakı

BEN ?

Her Zaman Bazen Hiç

Hz. Muhammed güvenilir bir insandı.

Hz. Muhammed merhametliydi.

Hz. Muhammed insanlara değer verirdi.

Hz. Muhammed cesaretliydi.

Hz. Muhammed hakkı gözetirdi.

Hz. Muhammed sabırlıydı.

Hz. Muhammed verdiği sözde dururdu.

Hz. Muhammed hoşgörülüydü.

Hz. Muhammed zamanı iyi kullanırdı.

Hz. Muhammed danışarak iş yapardı.

Hz. Muhammed ailesi ile iyi geçinirdi.

Hz. Muhammed küçükleri severdi.

Hz. Muhammed uzlaşmacı idi.

Hz. Muhammed kimseyi küçümsemezdi.

Hz. Muhammed yardım severdi.

Hz. Muhammed kimsesizlerin sahibi idi.

Hz. Muhammed cömertti.

Hz. Muhammed ibadetlerine düşkündü.

Page 13: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

302

DERS

: Kelam

SINIF : 12

YAKLAŞIK SÜRE : 40’

ÜNİTE : Ahiret İnancı (Mead)

KAZANIMLAR : Ahiretle ilgili kavramları açıklar.

TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, eleştirel düşünme, zaman ve

kronolojiyi algılama, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma

KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali

1. Ahiretle ilgili kavramlar araştırılması için öğrencilere dağıtılır.

2. Öğrencilerden bu kavramların ifade ettikleri anlamları ve fonksiyonlarını

kaynaklardan araştırmaları istenir. Kaynaklar konusunda öğrencilere yardımcı olunur.

3. Yapılan araştırmaların sınıfta sunulması sağlanır. 4. Bu kavramların birbiriyle ilişkileri üzerinde konuşulur ve bir kavram haritası

oluşturulur.

Ahiretle ilgili kavramların anlaşılıp anlaşılmadığı ölçülür.

DEĞERLENDİRME

SÜREÇ

KAVRAM HARİTASI OLUŞTURUYORUZ

Page 14: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

303

İNSAN FARKLI YARATILMIŞTIR

DERS : Kelam

SINIF : 12

YAKLAŞIK SÜRE : 40’ ÜNİTE : İnsan ve Kaderi

KAZANIMLAR : İnsanın kader açısından akıl sahibi, özgür ve sorumlu olmak gibi

özelliklerini irdeler. TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, eleştirel düşünme, problem

çözme, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma.

KAYNAK/MATERYAL: Kur’an-ı Kerim meali, projeksiyon

Kaderle ilgili kavram haritası tahtaya yansıtılır (Ek-1).

1. Kaza ve kader kavramlarının sözlük ve terim anlamları açıklanır.

Kaza sözcüğü bir işi tam sağlamlık ve tam bir güvenle gerçekleştirmek; ayırıcı kesin söz,

hüküm demektir. Kur'an-ı Kerim’de de geçen bu kelime emir, hüküm, karar, yargılama, ilan, beyan ve yaratma gibi anlamlarda kullanılmıştır. Bu kelimenin de eksenini "herhangi bir şeyi

tamamlamak" oluşturur. “Böylece onları yedi gök hâlinde yaptı…” (41/Fussilet, 12) ve “Rabb’in

yalnız kendine tapmanı emretti (hükmünü verdi)…” (17/İsrâ, 23) ayetlerinde bu anlamların bazıları

gözlemlenebilir.

Kader sözcüğü sözlükte bir şeyin sınırı, ölçüsü, miktarı, kıymeti anlamına gelmektedir.

Kur'an-ı Kerim’de ise ölçme, güç yetirme, kudret, ölçerek ve takdir ederek tayin, rızkı daraltma,

ölçüp-biçip hüküm verme, Allah'ın irade ettiği külli hüküm anlamlarında kullanılmıştır. Kur'an'ın birçok ayetinde geçen kader kelimesi ve türevlerinin eksenini "her şeyi bir ölçü ve nizama göre

tanzim" etmek teşkil etmektedir.

"Biz her şeyi bir ölçüye göre yaratmışızdır." (54/Kamer, 49) "Hazinesi bizim katımızda

olmayan hiçbir şey yoktur. Biz onu ancak belli bir ölçüye göre indiririz." (15/Hicr, 21) ayetlerinde bu açıkça görülmektedir. (Ayrıca bk. 87/A’lâ, 2-3; 65/Talâk, 3; 73/Müzemmil, 20; 56/Vâkıa, 60)

Terim olarak kader; Allah'ın, ezelden ebede kadar olmuş ve olacak şeylerin zaman ve

mekânını, özelliklerini bilip ezelde o şekilde takdir etmesidir. Kaza ise Allah'ın ezelde irade ve takdir ettiği şeylerin, yeri ve zamanı gelince, ezeldeki ilim, irade ve takdire uygun olarak Allah'ın

yaratması ile varlık sahasına çıkmasıdır. Bu iki kavram, zaman zaman birbirinin yerine de

kullanılmaktadır. Bu durumda kaza, Allah'ın ezelde bütün eşyanın gelecekte ne şekilde olacağını bilmesi, kader ise bu eşyanın, Allah'ın ezeldeki eşya ile ilgili ilmine uygun olarak icat edilmesidir.

2. Sonra (Ek-2) kavram haritası yansıtılarak öğrencilere okutulur ve "Biz her şeyi bir ölçüye

göre yaratmışızdır." (54/Kamer, 49) ayetiyle pekiştirilir.

3. Evrenin bir nizam ve düzen içinde yaratıldığı ve belli yasaların işlediği (Ek-3) kavram haritası yansıtılarak her şeyin ilâhî bir ölçüye tabi olduğu vurgulanır.

SÜREÇ

Page 15: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

304

4. Evrendeki her varlığın bir kaderi ve her şeyin bir ölçüsü olduğu gibi, insanın da kendine özgü bir kaderi ve uymak durumunda bir ölçüsü olduğu ifade edilerek (Ek-4) şema yansıtılır.

İnsanın kaderinin iyilik ve kötülük işleyecek şekilde yaratılması ve kendine akıl ve irade güçlerinin

verilmiş olduğu anlayışına ulaşılır.

5. İnsanlığın yanlış anlayış ve geleneklerin etkisinde kalarak hoşa gitmeyen değiştirme ve

düzeltme imkânı olmayan durumlar karşısında “Ne yapalım kader böyleymiş.” diyerek

sorumluluğu bilinmeyen bir güce yükleme eğilimi “kader” ve “alın yazısı” olarak yerleştiği yazgı,

talih, kötü talih gibi kelimelerin kullanıldığı vurgulanır.

6. İslam’ın insanların kaderi bir sığınak olarak görmelerini istemediği ve onun arkasına

sığınılmasına karşı çıktığı, beceriksizliğin ve tembelliğin böyle bir anlayışa sürüklediği vurgusu

yapılır ve (Ek-5) şema tahtaya yansıtılır.

7. Allah’ın insana geniş bir hareket alanı tanıdığı, insanın bu geniş alan içinde istediği gibi

hareket edebilme imkânı sağladığı (Ek-6) şema ile işlenir.

8. İnsana iyiliği ve kötülüğü yapabilme gücü ve imkânı veren Allah’tır. Bu imkânı, insan özgür iradesi doğrultusunda kullanmaktadır. Sonucu da kendi lehine veya aleyhine olmaktadır.

İnsanın kaderi, insanın fiillerinde özgür olması ve istediğini yapabilmesidir. Özgürlük, hem iyiliğin

hem de kötülüğün kaynağıdır. Bu beraberinde fiillerinden sorumlu olmayı getirmektedir.

İnsan sorumluluğu oranında özgürdür. Sınırları Allah tarafından çizilmiş alanda insan, kendi özgür iradesini kullanmaktadır. İnsan kendi tercihini yaparken Allah ona yardımcı olmak üzere

peygamber ve kitap göndermiştir. Sonra da “…Şüphesiz biz ona (doğru) yolu gösterdik. İster

şükredici olsun, ister nankör.” (75/İnsan, 3) ayetinde belirtildiği gibi insanı inanıp inanmama konusunda serbest bırakmıştır. Dolayısıyla insanın özgür iradesi olduğu için Allah ona sorumluluk

yüklemiştir. İnsan, sorumluluk yönüyle diğer varlıklardan ayrılmaktadır.

Sonuç olarak insan, kendinde potansiyel olarak varolan seçme ve tercih yapabilme yeteneğini

kullanmaktadır. Allah, insanı bu özellik ve nitelikte yaratmıştır. Bu, insana verilen özgür irade ile sorumluluk arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu seçme özgürlüğünden dolayı da insanın

yaptıklarına karışmamaktadır. Özgürlük beraberinde insana kendi iradesiyle hareket etmeyi ve

yaptıklarından sorumlu olmayı getirmektedir. Ancak insanın fiilleri Allah’ın ilmi ve iradesi dışında değildir.

1- Kader konusunun bütün insanlığın sorunu olduğu yeterince algılandı mı? 2- İnsanların kaderci eğilime düşmelerinin sosyolojik sebepleri fark edildi mi?

3- İnsanın kaderinin ilişkili olduğu kavramları gösteren haritayı öğrencilerin doldurmaları

istenir (Ek-7).

DEĞERLENDİRME

Page 16: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

308

EK-1

KADER

Sorumluluk

Eylemler Kaza

Ġrade

-ye göre

oluşur.

-tan kaçmamızın

nedeni olamaz.

Kaderle ilgili kavram haritası

-in

sonucudur.

-yla gerçeklik kazanır.

Page 17: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

309

EK-2

UYUM DÜZEN

KURALLAR YARATMA

ALLAH

HERġEYĠ

BĠR ÖLÇÜYE

GÖRE

YARATMIġTIR

(54/Kamer, 49)

Dünya ile Güneş arasındaki uzaklık

Atmosfer tabakasının kalınlığı

Ay’ın Dünya’ya olan uzaklığı

Dünya’nın kendi etrafındaki dönüş hızı

Gece gündüzün oluşması

Gelgit olayı

Her cismin bir yörüngede hareket etmesi

Mevsimlerin sürekliliği

Gece ve gündüzün birbirini takip etmesi Tabiat olaylarını yaratmıştır.

Canlı varlıkları yaratmıştır.

Allah’ın yaratmasındaki ölçüye iliĢkin kavram haritası

Mevsimlerin oluşması

Yer çekiminin olması

Cansız varlıkları yaratmıştır.

Page 18: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

310

EK-3

ALLAH’IN YASALARI

(Sünnetullah)

BİYOLOJİK

YASALAR

Canlıların oluşumu

Gelişimi

Canlılık özellikleriyle

ilgili yasalardır.

Her canlı farklı

biyolojiye sahiptir.

Bilimsel olarak

ortaya konulmuştur.

TOPLUMSAL

YASALAR

Sosyolojinin alanıdır.

İnsan ve toplum arasındaki

ilişkileri konu edinir.

İnsanlar tarafından

oluşturulur.

Neden – sonuç

ilişkisi vardır.

FİZİKSEL

YASALAR

Maddenin ve

enerjinin değişimi

Değişimi

Yapısı

Hareketi incelenir.

Maddeler arası

ilişkilerle ilgilidir.

Deney, gözlem ve

araştırmalarla ortaya

konulmuştur.

Evrenseldir.

Evrendeki yasaları gösteren kavram haritası

Sonuçlar test edilebilir.

Page 19: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

311

EK-4

ĠNSANIN

KADERĠNĠ

ETKĠLEYEN

UNSURLAR

Kişinin annesi ve

babası

Yaşayacağı

ömrü

Başına gelecek

olaylar

Boyu,

ten rengi

Yaşadığı coğrafya

ĠNSANIN

KADERĠ

EYLEMLER

İnsan özgür bir varlıktır.

İnsana akıl verilmiştir.

İnsana düşünme

yeteneği verilmiştir.

İnsan iyiyi kötüyü ayırt

edebilecek özelliktedir.

İnsana vahiyle doğru

yol gösterilmiştir.

Ġnsan kaderini etkileyen bazı özellikleri gösteren kavram haritası

İnsan eylemlerinden

sorumludur.

İnsanın iradesi

Page 20: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

312

EK-5

Ġnsanın çalıĢmasıyla ilgili kavram haritası

ĠNSANIN

ÇALIġMASI

Din

Mutluluk

Planlılık

Tevekkül

KarĢılığı

Ġlerleme

-in emridir.

verir. sağlar.

gerektirir.

-nı alır.

-yi

sağlar.

Page 21: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

313

EK-6

Ġnsan hürriyeti ve eylemlerine iliĢkin kavram haritası

ĠNSAN

Baskı ve

zorlama Cüz-i

iradeyle

Eylemleri Seçimlerinde

özgürdür. -nden

sorumludur.

şekillenir.

yoktur.

Page 22: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

314

EK-7

İle İlgilidir.

ĠRADĠ OLMAYAN

DAVRANIġLAR

ĠNSANIN

KADERĠ

ĠRADĠ DAVRANIġLAR EVRENDEKĠ YASALAR

Ġnsan kaderinin iliĢkili olduğu kavramları gösteren kavram haritası

Page 23: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

315

DERS

: Kelam

SINIF : 12

YAKLAŞIK SÜRE : 40’

ÜNİTE : Din ve Vicdan Özgürlüğü

KAZANIMLAR : Özgürlüklerin din seçmede olduğu gibi dinin içinde de olduğunun

farkında olur. TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, eleştirel düşünme, problem

çözme, sosyal katılım, iletişim ve empati, değişim ve kronolojiyi

algılama. KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kaynakları, İslam tarihi kitapları

1. Öğrenciler üç gruba ayrılır. Din seçme ve dinin buyruklarını yerine getirme

konusundaki özgürlükle ilgili olarak birinci gruptan ayetler, ikinci gruptan hadisler, üçüncü gruptan ise İslam tarihinden örnekler bulmaları istenir.

2. Gruplar çalışmalarını sınıfta sunarlar.

3. Sonra bu sunulardan ne gibi sonuçlar çıkarılabileceği, konuşulan ayet ve hadislerle çelişen tarihî örnekler konusunda bir tartışma ortamı açılır.

4. İslam’ın sadece din seçmede değil, dinin içinde de özgürlüklere önem verdiğine vurgu

yapılır.

Grupların sunumları değerlendirilir.

DEĞERLENDİRME

SÜREÇ

TARTIŞIYORUZ

Page 24: KELAM DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI ÖRNEK ETKĠNLĠK …algılama, sosyal katılım, Kur’an-ı Kerim mealini kullanma KAYNAK/MATERYAL : Kur’an-ı Kerim meali, hadis kitapları, Tahta,

316

DERS

: Kelam

SINIF : 12

YAKLAŞIK SÜRE : 40’

ÜNİTE : Din ve Vicdan Özgürlüğü

KAZANIMLAR : Laikliğin din ve devlet işlerini birbirinden ayırdığını kavrar. Laikliğin inanç ve davranış özgürlüğünün teminatı olduğunun bilincine

varır.

TEMEL BECERİLER : Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, eleştirel düşünme, iletişim ve empati

KAYNAK/MATERYAL : Nutuk, Atatürkçülük (I-III), projeksiyon

1. Öğrencilerden Atatürk’ün laiklik anlayışını içeren sözlerini ve uygulamalarını

kaynaklardan araştırmaları istenir.

2. Yapılan araştırmalar sunu hâline getirilir. 3. Öğrencilerin hazırladığı sunuları sınıfla paylaşmaları istenir.

4. Sunu metinleri ve varsa görsel unsurlar sınıf panosunda sergilenir.

Atatürk’ün laiklik anlayışının anlaşılıp anlaşılmadığı değerlendirilir.

DEĞERLENDİRME

SÜREÇ

NİÇİN LAİKLİK?