JA

AR

GA

NG

09

- N

OV

EM

BE

R 2

012

KENNISMAGAZINE VOOR DE INDUSTRIËLE MARKT

veiligheid

De wirwar van ATEXen IECEx wetgeving.

Bent u al overspannen?

21

METENIS WETEN!

Stop de Persen!Bedien draadloos uw noodstop

Circle of safety:machineveiligheid bij Faber Pallets

de

issue

mechanical

motivation

nogal eens zoek. Uit de plannen achter uw meetpunten

halen wij onze motivatie om betrouwbaarheid te bieden

in de breedte van elektrotechnische en mechanische

behoeften. Daarom bieden en ontwikkelen (houd onze site

in de gaten!) wij via Hoogland-Mennens de kracht van de

combinatie van Electrical met Mechanical: aandrijftechniek,

gereedschappen en machines, bevestigingen en persoonlijke

beschermingsmiddelen.

Omdat de elektrotechnische en mechanische werelden naar

elkaar toe groeien, ontstaan ook interessante technische

mogelijkheden. itsme Industrial Automation biedt daarin

de beste ideeën en alternatieven voor uw doelstelling:

betrouwbaarder en duurzamer. Ook in de beschikbaarheid

van materialen blijkt de kracht van de combinatie. Zo zijn

onze gecombineerde vendor managed inventory systemen

een begrip in de markt door hun – u raadt het al – hoge

betrouwbaarheid.

Wij vermenigvuldigen door samen te delen. En daarin gaan

we ver, want: If you want to go fast, go alone. If you want to

go far, go together.

Henk Oude Brunink

Betrouwbaar. Dat zijn dus meetpunten en KPI’s. Pak ‘m beet een stuk of

tien, gewogen vaak. In Excel het liefst, soms ook in Word of Powerpoint.

Maandelijks, per kwartaal en jaarlijks met kritische ondergrenzen.

Dat voelt veilig en bekend. Maar daarnaast is betrouwbaar toch

vooral een gevoel. Het gevoel, de zekerheid liever, dat je leverancier je

begrijpt, je meeneemt in initiatieven. Zodat je samen meer realiseert

dan je alleen zou kunnen. Wees dus niet verbaasd als wij u vragen naar

het plan áchter uw meetpunten en KPI’s. Waarom? Om samen nieuwe

ondergenzen op te zoeken! Duurzaam betrouwbaar, zeg maar.

In de voorwoorden van de Signaal sta ik steeds stil bij een letter

van itsme. Onze M staat voor Mechanical, maar net zo goed voor

Motivation. En juist die motivatie, de reden waarom je iets doet, raakt

‘Wat is voor jou waardevol?’, vroeg ik aan de bezoekers van een

regio-event van ES Elektro. Industriële klanten, fabrikanten en itsme-

medewerkers kozen samen voor ‘betrouwbaarder’. Een ouderwetsche

uitslag! Op de tweede plek kwam ‘duurzamer’ en het inkoppertje

‘goedkoper’ eindigde onderaan met maar één procent van de stemmen.

Interessant aanknopingspunt voor ‘waardevolle’ gesprekken…

VOORWOORD

21De wirwar van ATEX en IECEx wetgeving.

Bent u al overspannen?

010

004

006

008

009

010

012

014

016

018

020

021

022

023

024

024

025

026

027

027

028

029

030

031

031

016

Besparen met behulp van nieuwe normen onder de machinerichtlijn

Mayr-Melnhof: vouwkarton in beeld

Veilig werkend verzekerd!

Elektrische veiligheid is een vak met spanning

De wirwar in ATEX en IECEx wetgeving

Veiligheid onder druk

Stop de persen! Bedien draadloos uw noodstop

Circle of safety: machineveiligheid bij Faber Pallets

Meten is weten. Voldoet u aan de norm?

Veilig werken op hoogte

Persoonlijke beschermingsmiddelen

Seminar Machineveiligheid op basis van Performance Level

Anticiperen op een onzekere toekomst

itmse Industrial Automation is Cedeo-erkend!

Cursusrooster

Een veilige industriële omgeving scheppen

Yokota systemwrench: de oplossing voor veilige en foutloze montage

Schneider Electric, safety specialist

ABB Jokab Safety veiligheidssystemen

Een veilige en schone werkomgeving vraagt om goede reinigingsapparatuur!

Nieuwe behuizingsconcepten voor hogere bedrijfshygiëne

Dremoplus Alu momentvermeerderaars

NH-patroonlastscheiderstroken

LBplus Railkokersystemen

Circle of safety;machineveiligheid bij

Faber Pallets

Stop de persen! Bedien draadloos uw noodstop

014

004

Besparen met behulp van nieuwe normen

onder de machinerichtlijn

De ontwikkelingen in de machinebouw staan ondanks de huidige economie niet

stil. Deze ontwikkelingen worden deels gevoed door nieuwe normen onder de

Machinerichtlijn. Dit biedt organisaties diverse mogelijkheden om te besparen op de

kosten van veiligheid. Met minder componenten kunnen nu veiligheidsbesturingen

gerealiseerd worden die net zo veilig zijn als de oude vertrouwde besturingen op basis

van de veiligheidscategorieën. Welkom dus, in een tijd van bezuinigingen en een

beperkte/krappe markt.

Van kwantitatieve naar kwalitatieve veiligheid

In het verleden is voor de realisatie van veiligheidsbesturingen voor de

machinebouw praktisch altijd de oude bekende NEN-EN 954-1 gebruikt.

Deze norm was zo vertrouwd dat bij de introductie van nieuwere

normen zelfs druk door fabrikanten en gebruikers op Brussel werd

uitgeoefend om de oude norm nog enige jaren te handhaven. Vanaf

1 januari 2012 mag de oude norm echter niet meer worden gebruikt

om daarmee te voldoen aan de Machinerichtlijn. Door alle technische

ontwikkelingen, waaronder het gebruik van steeds meer elektronica en

software, voldoet de NEN-EN 954 niet meer aan de huidige eisen. Grootste

struikelblok van deze oude norm is het feit dat alleen eisen aan de opbouw

werden gesteld en niet aan de kwaliteit van de componenten. Veel van

de oude vertrouwde schema’s voor nieuwe machines en ontwerpen zijn

daardoor komen te vervallen. Met twee vervangende normen staat nu

niet meer de kwantitatieve, maar de kwalitatieve veiligheid voorop.

Besparen met PL & SIL

Machine- en paneelbouwers zullen zich moeten richten op twee relatief

nieuwe normen. Dit zijn de NEN-EN-ISO 13849-1 met Performance Level

(PL) en de NEN-EN-IEC 62061 met Safety Integrity Level (SIL). Beide met

hun specifieke toepassingsterreinen.

NIEUWE NORMEN

BESPAREN KOSTEN EN

TIJD

005

PL en SIL bieden door berekening de mogelijkheid om een goed

veiligheidscircuit op te bouwen. Door de nadruk op kwalitatieve veilig-

heid te leggen is er meer mogelijk op het gebied van slim ontwerpen.

De machinebouwer heeft een behoorlijke vrijheid in het ontwerp en dat

kan leiden tot aanzienlijke besparingen op de componenten, aangezien

er minder (kostbare) componenten nodig kunnen zijn.

Door berekening is het aantoonbaar dat aan het benodigde

veiligheidsniveau is voldaan. Op deze manier kan men niet meer weg

komen met twee goedkope relais die van onvoldoende kwaliteit zijn,

maar volgens de oude norm wel geschikt waren voor een categorie

3 circuit met een veiligheidsrelais. Met de nieuwe normen is het

bijvoorbeeld wel mogelijk om met een relais, dat kwalitatief goed is, licht

is overgedimensioneerd en door een veiligheidsrelais wordt bewaakt,

hetzelfde of zelfs een hoger veiligheidsniveau te halen.

Het aantal mogelijkheden is enorm. Bijvoorbeeld door bij een af te

schakelen motor de motorbeveiligingsschakelaar nuttig te gebruiken

als tweede afschakelweg, in plaats van een tweede relais. Maar ook

door de toepassing van frequentieregelaars (powerdrives) die kunnen

dienen als tweede afschakelweg in het veiligheidscircuit. Onder bepaalde

voorwaarden kan ook het proces zelf als terugkoppeling dienen. Dit naast

de bekende methoden als het uitlezen van verbreekcontacten van de

hoofdrelais.

Natuurlijk zijn er ook nadelen. Zo is bijvoor beeld de berekening met

de hand vaak lastig. Voor het in de machinebouw meest toegepaste

performance level (PL) is echter gratis software verkrijgbaar (SISTEMA)

van zeer hoge kwaliteit die kan werken met de technische gegevens van

de meeste fabrikanten.

Kiezen voor PL of SIL

De norm kan door de opdrachtgever worden bepaald, maar de keuze

wordt toch vaak door de machinebouwer gemaakt. ‘Wiskundig’ is er

tussen SIL en PL geen verschil. Performance Level is ontwikkeld vanuit de

ISO, die zich wereldwijd bezighoudt met normalisatie op allerlei gebieden

maar duidelijk een mechanische achtergrond heeft. SIL daarentegen

komt vanuit de IEC-hoek, de wereldwijde club voor elektrotechniek en

software.

Deze laatstgenoemde norm is volledig op faalkans en de controle daarop

gebaseerd, wat de grootste vrijheid in circuitopbouw geeft. Deze vrijheid

brengt echter wel de valkuil met zich mee dat je iets ontwerpt wat mogelijk

niet veilig is. Zo is het in theorie mogelijk om met slechts één contactor,

mits goed bewaakt, een categorie 4 circuit van de oude norm 954 te

vervangen. Het verschil tussen de normen is dat bij SIL de architectuur

niet vast ligt, waardoor er voor de hoogste veiligheid toch enkelvoudige

componenten gebruikt kunnen worden als ze maar aantoonbaar zeer

goed zijn. Bij PL wordt dit ‘risico’ niet genomen. Deze norm heeft iets

‘vaderlijks’ en kiest meer de veilige kant. Bij zeer kritische risico’s moet,

hoe hoog de kwaliteit van de componenten ook is, altijd een redundante

oplossing (dubbele uitvoering) worden gekozen. Dat lijkt duur, maar

door een zeer betrouwbare component met een minder betrouwbare te

combineren zijn daar juist forse besparingen in te realiseren. Bijvoorbeeld

een kanaal met alleen een opnemer en een relais en een tweede kanaal

met een opnemer, een standaard PLC en een relais.

Omdat machinebouwers die ontwerpen met PL automatisch redundantie

toepassen kunnen ze deze ook verkopen als SIL als de klant daarom

vraagt. Andersom, door te ontwerpen met SIL, kan het gebeuren dat

deze niet meer zijn om te zetten in PL. In de toekomst is de kans zeer

groot dat beide systemen die op de zelfde wiskunde gebaseerd zijn voor

de machinebouw gecombineerd worden tot één systeem. Hiertoe zijn

tussen ISO en IEC al enige tijd gesprekken gaande. Tot die tijd zult u een

keuze dienen te maken.

Meer veiligheid voor minder geld

Op dit moment worden de gratis verkrijgbare databanken van

fabrikanten die componenten leveren nog steeds uitgebreid en

geactualiseerd. De keuze is enorm. De creativiteit van de ontwerper krijgt

daarmee veel meer ruimte. Wie eenmaal kennis heeft gemaakt met de

praktisch onbeperkte mogelijkheden van PL begrijpt vaak niet dat hij

daar zolang mee heeft gewacht door te blijven hangen in het tijdperk

van de vertrouwde veiligheidscategorieën van de NEN-EN 954-1. Het

kennisevent "Machineveiligheid op basis van PL", wat op 29 november

2012 plaatsvindt, gaat in op deze uitgebreide mogelijkheden voor het

realiseren van veiligheidsbesturingen. U zult bekend raken met de in

eerste instantie lastige materie die achteraf misschien wel eens meer

veiligheid voor minder geld kan opleveren. Lees meer over dit event op

pagina 022.

Over de auteur

Pouw Jongbloed is werkzaam bij ROVC, partner op het gebied

van trainingen, opleidingen, advies en implementatie voor de

Nederlandse industrie. Daarnaast is hij consultant, docent en auteur

op het gebied van machineveiligheid. Jongbloed is lid van diverse

normcommissies en voorzitter van NEC 44, die zich bezighoudt

met de elektrotechnische en besturingstechnische normen onder

Machinerichtlijn en is op 29 november 2012 hoofdspreker bij het ES

Elektro kennisevent "Machineveiligheid op basis van PL."

006

Verpakkingsconcern

Vouwkarton is al tientallen jaren een

populaire verpakking voor zowel de voedsel

als de farmaceutische industrie. Het proces

dat doorlopen moet worden om tot een

kwalitatief hoogwaardig eindproduct te

komen is veelomvattend. De eerste stap in

de productie van Eerbeek vindt plaats op

de peppelschors- en stofbereidingsafdeling.

Hier worden boomstammen van populieren

“gechipt” en met refiners met een stator en

rotor tot vezels vermalen. Celstof, houtslijp

en pulp worden onder enorme krachten

uit elkaar geslagen. In het onderste deel

van de kartonmachine wordt vezelstof

gereinigd en met water verdund. Onder

een constante druk en consistentie gaat de

stofstroom naar de machine. De met water

verdunde vezels stromen vervolgens over

drie langzeven uit en vormen een laagje

papier. Het water dat niet wegstroomt door

de zeef wordt met behulp van zuigbakken

en een zuigwals verder verwijderd. Op de

langste zeef bovenin de machine wordt de

tussenlaag van het karton gemaakt van de

vezels uit het populierenhout. Deze laag

wordt samen “gekoetst” met de achterlaag

en komt vervolgens op de deklaag. Hierna

wordt het karton door diverse met stoom

verwarmde cilinders gladgestreken en

gedroogd. Als laatste gaat het karton

naar de lijmpers en coatinginstallaties om

het absorptievermogen te verminderen

en de bedrukbaarheid te optimaliseren.

Mayr-Melnhof Eerbeek BV produceert zo

gedurende 363 dagen per jaar, 24 uur per

dag. Omdat de meeste klanten hun karton in

formaten bestellen, heeft de fabriek ook twee

ultramoderne snijmachines.

Veilig werken

Het Oostenrijkse moederbedrijf hecht

veel waarde aan veiligheid binnen haar

organisatie en heeft de High Protection

Status bereikt. Ook in de Eerbeekse fabriek

speelt veiligheid een steeds belangrijkere rol.

“Sinds twee jaar heeft safety een veel hogere

prioriteit gekregen binnen ons bedrijf.

Je merkt nu ook dat de cultuur langzaam

omdraait. Zo hebben we iedere ochtend

een startgesprek, waarin veiligheid, gezond-

heid en welzijn centraal staan.”, zegt Bart

Streppel, Manager Electro Proces Control. Alle

mede werkers hebben een veilig heidshand-

boek en bezoekers krijgen bij ontvangst

een boekje met veiligheids voorschriften.

Buiten de kantoren is het dragen van fel

oranje hesjes en veiligheidsschoenen

verplicht en in de werkplaats dragen

medewerkers veiligheidsbrillen. De loop-

route is weergegeven door grote gele

stippen. Daarnaast is de omgeving rondom

de snijmachines een high-care zone.

Mayr-Melnhof Eerbeek BV houdt zich bezig

met verpakking van levensmiddelen en moet

daarom het risico op besmetting zo klein

mogelijk houden. Hiervoor zijn op Europees

niveau de HACCP-maatregelen geformuleerd:

Hazard Analysis and Critical Control Points.

Deze maatregelen worden bij de toegangen

van de high-care zone en bij productielijnen

weergegeven op blauwe borden.

De machines op de plant van Mayr-Melnhof

Eerbeek BV zijn groot, lang en daarmee

niet altijd overzichtelijk. Om te voorkomen

dat een machine weer in bedrijf genomen

kan worden terwijl een monteur er nog aan

werkt, wordt nu een veiligheidssysteem

geïmplementeerd met drie machinesleutels.

Dit systeem zorgt er voor dat de machine

pas weer kan draaien op het moment dat

alle drie de sleutels terug in de machine

zitten. “We zijn nu ook een systeem aan het

ontwikkelen met kleurgecodeerde kaarten

en Lock out, Tag out, Tryout (LTT)”, vertelt

Richard Lentjes, werkplaatschef. “In de

bedieningsruimte schrijft elke monteur die

aan een machine gaat werken zich in op een

lijst. Iedereen die zich ingeschreven heeft

krijgt vervolgens een kaart mee: geel als hij

op mechanische plekken gaat werken, rood

voor de elektrische plekken. De monteur

hangt de kaart, die alleen door hemzelf weer

verwijderd mag worden, aan de installatie

die hij uitschakelt om veilig te kunnen

Mayr-Melnhof

Vouwkarton in beeld

Mayr-Melnhof Eerbeek BV maakt sinds 1990 deel uit van

de Oostenrijkse Mayr-Melnhof groep: de grootste fabrikant

ter wereld van gestreken gerecycled karton. De karton- en

verpakkingsconcerns bestaan uit zo’n 8700 medewerkers en

38 productie locaties, waarvan een in het Nederlandse Eerbeek.

Hier wordt jaarlijks 135.000 ton hoogwaardig vouwkarton

geproduceerd, met name voor de Europese FMCG markt.

007

werken. Pas als alle kaarten terug zijn mag

de zekering van de machine weer aangezet

worden. In de toekomst willen we met het

oog op arbowetgeving ook met sloten op

gevaarlijke ruimtes gaan werken. ”

Samenwerking

Mayr-Melnhof Eerbeek is al ruim vijftien

jaar klant bij ES Elektro. De oorsprong

hiervan ligt in de levering van PLC’s voor

de geautomatiseerde productielijnen, in de

loop der jaren uitgebreid met opleidingen

via itsme Industrial Automation. “Sinds

september 2011 doen wij veel meer zaken

met ES Elektro.”, vertelt Richard Lentjes.

“Het contact is gewoon heel makkelijk.

Als we ‘s nachts gemaild hebben dat een

onderdeel defect is, word ik de volgende

ochtend om half acht al teruggebeld. Die

betrouwbaarheid is voor ons heel belangrijk

en het werkt heel prettig.”

De plant in Eerbeek heeft een aantal jaar

geleden al een Fluke warmtebeeldcamera

aangeschaft, maar deed hier eigenlijk

weinig mee. “Bij de ES Elektro vestiging in

Apeldoorn hebben wij zo’n anderhalf jaar

geleden een presentatie gekregen over deze

warmtebeeldcamera. Voor ons was dit een

hele nuttige dag. Op de beurs zie je ook wel

producten, maar tijdens zo’n bijeenkomst

kan je meer vragen stellen en kennis en

ervaringen delen met anderen.”, zegt Bart

Streppel. Na de sessie bleek dat Mayr-Melnhof

de warmtebeeldcamera heel goed in kon

passen in het preventieve onderhoudsbeleid

dat zij toen aan het ontwikkelen was.

Thermografie

De warmtebeeldcamera maakt gebruik van

speciale sensoren die infraroodstraling en

de oppervlaktetemperatuur detecteren en

omzetten naar een beeld. Gevaarlijke tem-

peratuurschommelingen, weergegeven met

kleurverschillen, worden hiermee in een oog-

opslag duidelijk. Met thermografische tech-

nologie zijn ontwerpfouten, overbelasting en

lekkages snel op te sporen en controleert een

monteur eenvoudig verdeelkasten en lagers.

Niet alleen slijtage en stilstand kunnen met

thermografie gereduceerd worden, maar de

productieomgeving wordt ook veiliger.

Fluke warmtebeeldcamera’s hebben een

scherpstelsysteem, dat ervoor zorgt dat de

beelden scherp zijn vanaf 1,2 meter afstand.

Dit betekent dat een controleur meestal

buiten de gevarenzone kan blijven tijdens de

inspectie. In de camera is een IR-PhotoNotes™

aantekensysteem geprogrammeerd, waar-

door notities gekoppeld kunnen worden aan

de juiste beelden. De data worden verzameld

in een database, zodat de historie altijd

inzichtelijk is.

Mayr-Melnhof Eerbeek BV heeft 21 schakel-

ruimtes, zowel laag- als hoogspanning. Sinds

de training bij ES Elektro worden ieder half

jaar alle laagspanningsinstallaties met de

warmtebeeldcamera gecontroleerd. Dankzij

deze periodieke metingen is de afgelopen

anderhalf jaar resultaat geboekt; niet alleen is

de verhouding tussen preventief en correctief

onderhoud verschoven naar preventief, maar

ook de veiligheid binnen het productieproces

en van de medewerkers is vergroot omdat de

installaties met inschakelen veiliger zijn voor

het personeel.

Brand

Veel bedrijfsbranden worden veroorzaakt

door elektrotechnische problemen, die

met een warmtebeeldcamera in een

vroeg stadium aan het licht kunnen

komen. Regelmatige inspecties met een

warmtebeeldcamera kunnen het risico op

brand aanzienlijk verminderen. Mayr-Melnhof

werd in 2004 geconfronteerd met een grote

bedrijfsbrand, waarbij drie snijmachines, de

verpakkingslijn, de grondstofloodsen en een

deel van de coatingafdeling zijn verwoest.

Op het moment dat de brand uitbrak waren

zo’n 30 medewerkers aanwezig. Gelukkig zijn

er geen gewonden gevallen. De oorzaak van

de brand is niet bekend. Of dit met inspecties

met een warmtebeeldcamera wel inzichtelijk

zou zijn geweest is natuurlijk geen feit.

Toch is de kans groot dat het defect tijdens

reguliere inspectierondes voorafgaand

aan de brand zichtbaar was geweest met

behulp van thermografie, waardoor de brand

misschien voorkomen had kunnen worden.

Bijkomend voordeel van reguliere inspecties

met een warmtebeeldcamera: bedrijven

komen in aanmerking voor korting op de

brandverzekeringspremie.

Thermografie wordt ook ingezet om

hydraulische aggregaten en mechanische

installaties zoals tandwielkasten te

inspecteren. “We hebben laatst ook de

opjaagpomp gecontroleerd met de camera.

De motor stond scheef dus dat gaat wringen

en kan gevaarlijke situaties opleveren. Met

de warmtebeeldcamera konden we snel

zien waar de oorzaak zat en het probleem

verhelpen.”, zegt Peter Schaap, monteur.

“Waar je even rekening mee moet houden

is dat je eigen reflectie op het metaal

zit, waardoor de metaaltemperatuur op

het beeld iets hoger lijkt te zijn dan deze

daadwerkelijk is. Dat betekent dus niet dat

het metaal warm is, het is de weerspiegeling

van jouw lichaamstemperatuur. Als je

dat eenmaal weet, spreekt het gebruik

van de camera voor zich. Het is een kwestie

van scherpstellen, daar na is het eigenlijk

Plug-and-Play.“

008

Vroeger vertrouwde de monteur erop dat de zekeringen in de zak van zijn

overall zijn veiligheid waarborgden. Hoewel het aantal ongevallen door

dit soort situaties niet bijster hoog is, is het toch zo dat elk ongeval er één

teveel is. Nu zijn er wel producten die het mogelijk maken de monteur op

een adequate wijze te beschermen tegen het ongewenst inschakelen van

een elektrische installatie maar….

Het is inmiddels 10 jaar geleden dat we een oplossing zochten om

de elektromonteur te beschermen tegen ongewenst inschakelen van

de installatie waarin hij bezig is met onderhoudswerkzaamheden.

SIBA beschikt over een soort dummy schroefkoppen waarmee je kunt

verhinderen dat er zekeringen in de groepenkast gedraaid worden bij

werkzaamheden aan die installatie. Alleen moet je wel zorgen dat de

monteur in kwestie deze “sperkappen” ook gebruikt. Het is al lang duidelijk

dat hij deze niet gebruikt wanneer ze ergens onder in zijn gereedschaptas

liggen en hij ze letterlijk bij elkaar moet sprokkelen.

Al brainstormend met mensen van SIBA, de leverancier van deze

veiligheidsmaterialen, kwamen we tot een voor alle partijen prettige

oplossing, een koffer met sperkappen. Er werd een bestaand koffertje

gevonden waar een kunststof interieur in werd geplaatst en dat huisvesting

biedt aan 3 kleine (KII), 3 grote (KIII) koppen en een bedieningssleutel. De

kracht van dit systeem schuilt in deze bedieningssleutel, het is namelijk

niet mogelijk zonder deze bedieningssleutel de kap te plaatsen, maar nog

belangrijker, ook niet te verwijderen. De patronen in de zak van de overall

van de monteur boden geen bescherming, meestal lagen de reserve

zekeringen wel ergens in de meterkast.

De sleutel is weliswaar niet uniek, maar ligt niet in de meterkast of in de

keukenla, dus heeft degene die alleen geïnteresseerd is in het inschakelen

van de installatie zonder zich te bekommeren over de consequenties van

zijn actie het nakijken.

Tien jaar later kunnen we terugkijken op een groot succes! Misschien

is het totale aantal verkochte sperkapkoffers geen reden om een

gouden of platina exemplaar uit te reiken, maar heeft het ongetwijfeld

bijgedragen aan een grote stap voorwaarts in het voorkomen van

ongevallen.

De industrie heeft meer zekeringen dan alleen Diazed. Een logische

vervolgstap was dan ook om een klein half jaar later de een koffer voor

mespatronen te ontwikkelen. Waar men bij Diazed te maken heeft met

“leken” of meer in het bijzonder mensen die de installatie mogen en

kunnen bedienen zonder hiervoor enige kennis of kunde te hoeven

bezitten, is dit voor mespatronen een ander verhaal. Hier is de bediening

of het gebruik van de installatie voorbehouden aan deskundigen en

de consequenties bij fouten zijn vele malen groter dan bij Diazed. Ook

hier is in overleg een koffer ontwikkeld met 3 messen voor houders

grootte 000 en 00 en 3 messen voor de houders grootte 1, 2 en 3.

De veiligheid is pas gediend wanneer de patronen veilig getrokken en

geplaatst kunnen worden, dus is aan deze koffer een veilige patroontrekker

(met onderarm beschermhandschoen) toegevoegd. Hiermee is een totaal

beveiligingssysteem op de markt gekomen dat het mogelijk maakt zowel

in de kleine als in de grote installatie veilig

te werken. Ook anno 2012 is ieder ongeval

er nog steeds een teveel dus staat dit

succesnummer nog steeds in de top 40.

Veilig werkend verzekerd! We kennen allemaal de klant die in paniek een zekering zoekt omdat zijn

installatie stilstaat. Niet de eerste keer dat men iets doet dat eigenlijk niet door de

beugel kan. Veel vervelender is de situatie dat een monteur in de installatie aan

het werk is en een gebruiker in staat is om de installatie in te schakelen.

Wesemann Transformatoren BV uit Rotterdam

is sinds 1945 de specialist bij uitstek als het gaat

om klantspecifieke transformatoroplossingen in

diverse toepassingsgebieden. Na de oprichting

in 1945 door beide broers Wesemann, heeft

het bedrijf zich ontwikkeld tot specialist op het

gebied van transformatoren voor de industrie,

(natte en droge) infra, vermogensdistributie,

scheepvaart en machinebouw. Wesemann

presenteert zich als “total solution provider” op

het gebied van transformatoren, smoorspoelen

en aanverwante vermogensoplossingen.

Veilige spanning

Transformatoren in het algemeen bieden een

efficiënte manier van spanningsoverzetting

bij verschillende vermogens. Hierbij wordt

gebruik gemaakt van elektromagnetische

eigenschappen van ijzer en koper of

aluminium, waarbij de wikkelingen van

voornoemde geleiders (koper en/of

aluminium) om een ijzeren kern zijn gelegd.

Een specifiek type transformator dat ook wel

“veiligheidstransformator” wordt genoemd,

transformeert de aangeboden primaire

spanning van 230V omlaag naar een spanning

die lager dan 50VAC of 110VDC ligt. Bij deze

veiligheidstransformatoren zijn de wikkelingen

zowel primair als secundair dubbel geïsoleerd

en (galvanisch) gescheiden van elkaar en

beschermt de gebruiker tegen de eerste

foutconditie, het aanraken van één fase. De

veiligheidstransformator vindt zijn toepassing

met name op bouwterreinen, natte ruimtes,

op scheepswerven en bijvoorbeeld als voeding

van zwembadverlichting. Als extra veilige

spanning noodzakelijk is, spreekt men over

een SELV-kring, dat wil zeggen: Safety Extra

Low Voltage. Hierbij geldt ook dat de spanning

maximaal 49,9VAC is en er een dubbele isolatie

tussen de primaire en secundaire spanning

aanwezig is, waarbij er extra aandacht is voor

de kruipafstanden tussen de primaire en

secundaire spanningsgeleiders.

Noodstroom

Wanneer er gesproken wordt over veilige

bescherming voor kritieke systemen, zoals

bijvoorbeeld operatielampen, kassasystemen,

computers voor simulatiesoftware, bewakings-

apparatuur of vergelijkbare toepassingen,

zijn er ononderbroken spanningsbronnen

beschikbaar in de vorm van een online UPS.

Het wegvallen van de netspanning kan

bij bovengenoemde applicaties een groot

probleem opleveren. Wesemann als power

solution provider biedt klantspecifieke UPS

systemen al dan niet in combinatie met een

scheidingstransformator. De UPS systemen

zijn uitstekend te configureren voor de

klantspecifieke omgeving waarin onze klanten

werken.

Door de jaren heen is de band tussen

ES Elektro en Wesemann steeds sterker

geworden. Wesemann heeft in ES Elektro

een strategische partner gevonden voor

het inrichten en optimaliseren van de

steeds complexer wordende supply

chain. De groei van Wesemann als

solution provider en de bijbehorende

professionalisering van de interne

processen vragen om toeleveranciers

die gericht kunnen inspringen op de

structurele behoeften. Samen met ES

Elektro is Wesemann klaar voor de

toekomst.

Elektrische veiligheidis een vak met spanningWesemann biedt met veiligheidstransformatoren een passende oplossing

009

P R O J E C T S

T R A N S F O R M A T O R E N

010

ATEX-95

ATEX is in eerste instantie opgezet als

verplichting voor fabrikanten om risico’s

voor de industrieel eindgebruiker waar een

explosierisico aanwezig is te minimaliseren.

In 2003 is de ATEX-95 richtlijn, ook wel

CE-ATEX genoemd, in werking getreden en

verplicht op de Europese markt. Hierin zijn

duidelijke regels geformuleerd waaraan

elektrische, elektronische en mechanische

apparatuur moet voldoen voor gebruik op

plaatsen waar stof- of gasexplosiegevaar

kan optreden; een Ex geclassificeerde zone.

Materieel dat door fabrikanten volgens

ATEX-95 geschikt is gemaakt voor gebruik

onder explosiegevaarlijke omstandigheden

bevat naast de CE-markering natuurlijk ook

het Ex keurmerk.

ATEX-137

Veilig werken kan pas echt gehandhaafd

worden op het moment dat je als gebruiker

ook verplichtingen hebt. In 2006 is daarom

de ATEX-137, de zogeheten Arbo-ATEX, in het

leven geroepen. De wet vereist deskundigheid

bij de eindgebruiker. Want hoewel vanuit

ATEX-95 de fabrikant de risico’s moet

minimaliseren, blijft de eindgebruiker altijd

verantwoordelijk voor de juiste selectie

van de apparatuur, de installatie en het

onderhoud. De ATEX-137 beschrijft de

minimale veiligheidseisen waar werkgevers

voor moeten zorgen om een gezonde en

veilige werkomgeving te creëren voor

werknemers die door explosieve atmosferen

gevaar kunnen lopen. Op grond van de

Arbowetgeving dient de werkgever een risico-

inventarisatie en -evaluatie (RI&E) te maken

van de arbeidsplaatsen van deze werknemers.

Daarnaast is een verplichting die voortvloeit

uit de ATEX-137 het door de werkgever op te

stellen en onderhouden explosieveiligheids-

document (EVD). Als er sprake is van

explosiegevaar, dient een gevarenzone-

indeling toegevoegd te worden aan het EVD,

inclusief een identificatie en beoordeling van

de explosierisico’s en een plan om een veilige

werkplek te creëren.

De wirwar in ATEX en IECEx wetgeving

Bent u al overspannen? ATEX is de afkorting van het Franse “ATmosphère EXplosives”. Deze term wordt

gebruikt als synoniem voor de twee Europese richtlijnen op het gebied van

explosiegevaar onder atmosferische omstandigheden, de 1994/9/EG (ATEX-95)

en de 1999/92/EG (ATEX 137). Om de ATEX-filosofie wereldwijd van toepassing

te maken, is de IECEx codering afgegeven door de International Electrotechnical

Commission. Deze commissie houdt zich bezig met wereldwijde standaardisatie

van normen met betrekking tot elektriciteit en elektronica.

011

Gevarenzones

De zone definieert de kans dat gevaarlijke

stoffen in een ontvlambare concentratie

aanwezig zijn in de omliggende atmosfeer.

Voor gas gelden de zones 0, 1 en 2. Zone

0 is een ruimte waar een explosief gas-

luchtmengsel continu of voor langere periodes

aanwezig is (meer dan 1000 uur per jaar). In

zone 1 zijn brandbare of geleidende stoffen

aanwezig (tussen 10 en 1000 uur per jaar). In

deze ruimte is de kortstondige ontwikkeling

van een explosief gas-luchtmengsel onder

normale omstandigheden waarschijnlijk. Zone

2 is een gebied waarin de ontwikkeling van een

explosief gas-luchtmengsel onwaarschijnlijk is.

Als een dergelijke ontwikkeling zich hier wel

voordoet is dat voor zeer korte duur, als gevolg

van abnormale omstandigheden (minder

dan 10 uur per jaar). Ook zijn er zones die als

“afwijkend gebied” ingedeeld zijn, de zogeheten

AG-zones, waarin ontstekingsbronnen nood-

zakelijk zijn (bijvoorbeeld ovens).

Zones 20, 21 en 22 gelden als explosiegevaar-

lijke plaatsen voor stof. In zone 20 is gedurende

meer dan 1000 uur per jaar een explosiege-

vaarlijke stofwolk aanwezig. In zone 21 is er een

grote kans op een explosiegevaarlijke stofwolk

(tussen 10 en 1000 uur per jaar) en in zone 22 is

deze kans klein en van korte duur (minder dan

10 uur per jaar).

De indeling van dergelijke zones kan

geschieden aan de hand van een HAZOP

(HAZard and OPerability) studie. De

NEN-EN-1127 (Plaatsen waar explosiegevaar

kan heersen – explosiepreventie) is onder-

deel van deze studie en verwijst naar

ontstekingsbronnen. De aanpak voor het

indelen in Ex-zones is voor Nederland gegeven

in de Nederlandse praktijkrichtlijn, de NPR

7910, deel 1 voor gas en deel 2 voor stof.

Met de HAZOP-methode worden gevaren

en ongewenste situaties geïdentificeerd

in industriële installaties, met als doel de

risico’s beheersbaar te maken. De primaire

focus van de studie ligt op procesrisico’s, de

secundaire op menselijk falen. Het kan zijn

dat een gebied rondom de procesleiding

naar aanleiding van de HAZOP-studie de

kwalificatie “potentieel explosiegevaarlijk”

krijgt. Beschermingsmethodes om ontstekings-

bronnen te voorkomen in een mogelijk

aanwezige explosieve atmosfeer staan

afgebeeld in de tabel hieronder.

ATEX en IECEx: Explosieveiligheid in praktijk

Als u naar aanleiding van de HAZOP, de

NEN-EN-1127 en de NPR 7910 het mogelijke

explosiegevaar in kaart heeft gebracht, weet

u welke ATEX-95 gecertificeerde apparatuur

u nodig heeft. Toch is het een hele prestatie

om uw weg te vinden door de wirwar aan

regels omtrent ATEX-regelgeving. Een ATEX-

cursus voor u of uw medewerker(s) is dan

ook aan te bevelen als u te maken heeft met

explosiegevaar.

itsme Industrial Automation biedt dit jaar

nog op 13 en 14 november, samen met

haar partner PRODUCA, de tweedaagse

opleiding “ATEX en IECEx: Explosieveiligheid

in praktijk”. Heeft u interesse in deelname

of wilt u meer informatie? Surf naar

http://itsme.eu/opleidingen/opleidingsschema

Beschermingsmethode voor elektrische en elektronische apparatuur en/of voor mechanische apparatuur

Ex b (mechanisch) Controle van mogelijke ontstekingsbron met beveiligingsapparatuur en sensors

Ex c (mechanisch) Bescherming middels constructie: de onderdelen bevatten geen ontstekingsbron in normaal bedrijf

Ex d (elektrisch & mechanisch) Drukvaste of “flame proof” behuizing

Ex e (elektrisch) Verhoogde veiligheid (gebaseerd op de Duitse norm “erhöhte Sicherheit”)

Ex fr (mechanisch) Bescherming met “flow restrictie”: het apparaat ademt maar beperkt gas. Er kan daarom geen explosief mengsel ontstaan.

Ex i (elektrisch) Intrinsiek veilige elektronische apparatuur en circuit

Ex k (mechanisch) Onderdompelen in vloeistof zoals (hydraulische) olie

Ex m (elektrisch) Inkapseling (mogelijke ontstekingsbron wordt ingegoten)

Ex n (elektrisch) Niet vonkende apparatuur

Ex o (elektrisch) Olie gevuld (mogelijke ontstekingsbron wordt ondergedompeld in olie)

Ex p (elektrisch) Overdruk (het binnendringen van explosief mengsel wordt voorkomen door behuizing met overdruk)

Ex q (elektrisch) Zand gevuld (mogelijke ontstekingsbron wordt ondergedompeld in zand)

012

BPC heeft in Emmen zes Hydraulic Work

Over units (HWO-units) staan die, inclusief

personeel, voornamelijk aan de Europese on-

en offshore markt verhuurd worden. De units

worden gebruikt voor het onderhoud aan olie-

en gasputten en -pijpen. Specialisme van het

bedrijf is het zogeheten “Snubbing”: het veilig

werken op gas- en olieputten die nog niet zijn

doodgepompt en daarom onder druk staan.

“Omdat snubbing gebeurt onder druk is in

eerste instantie het gewicht van de pijp lager

dan de opwaartse kracht veroorzaakt door

de putdruk. Op dat moment is de pijp ‘light’

en is er kracht naar beneden nodig om een

pijp de put in te krijgen. Als er een bepaalde

hoeveelheid pijpen in de put zit, wordt het

gewicht van de pijp groter dan de opwaartse

druk en wil de pijp het gat in vallen. De pijp is

dan ‘heavy’, waardoor er een kracht omhoog

nodig is om te zorgen dat de pijp gecontroleerd

de put in zakt. De overgang van light naar

heavy is het ‘Balance Point’. Na deze overgang

wordt het mechanisme dat de pijp vasthoudt

gewisseld, omdat de kracht op de pijp van

richting verandert. Een Blow-out-preventer

(BOP stack) onder de unit zorgt ervoor dat de

druk in de put onder controle blijft. Hiermee

wordt voorkomen dat het gas of de olie uit het

boorgat doorbreekt.”, zegt Age Jan ter Veen,

Electronics Engineer bij BPC. Bij snubbing is de

HWO-unit een stuk hoger dan bij een gewone

workover omdat er een BOP stack onder de unit

geplaatst is. Aangezien er bij snubbing meer

risico’s zijn is uit veiligheidsoverweging een

lange glijbaan gekoppeld aan de workbasket

bovenin de HWO-Snubbing unit, zodat de

operators snel kunnen vluchten.

Veiligheid is in het werkveld van BPC essentieel.

Ieder deel van een HWO-unit wordt dan

ook periodiek met behulp van “magnetic-

particle-inspection” (MPI) gekeurd en

gecertificeerd. Tijdens de inspectie wordt

een magnetisch veld gecreëerd in het ijzer.

Niet alleen beschadigingen aan het oppervlak

zoals barsten kunnen worden opgespoord,

maar bijvoorbeeld ook metaalmoeheid.

Als er een beschadiging zit, ontstaat er

een luchtruimte binnen het magnetisch veld.

Omdat lucht magnetische krachten minder

goed geleidt dan metaal, wordt het magne-

tische veld op beschadigde plekken zwakker

en daardoor zichtbaar op het meetapparaat.

De hijsogen van transportcontainers van

de HWO-unit onderdelen worden ook

jaarlijks schoongeslepen en aan een MPI

onderworpen.

Behalve de constructiecertificaten, voldoen

alle onderdelen van een HWO-unit die

op een put staan ook aan de Europese

explosieveiligheidwetgeving ATEX-95. Daar-

naast beschikt iedere medewerker van de

afdeling elektrotechniek van BPC over een

ATEX-137 (Arbo-ATEX) diploma. Vanuit de

Nederlandse arbowetgeving moet BPC ook

voldoen aan de NEN 1010 (uitgangspunten bij

het ontwerpen, aanleggen en onderhouden van

elektrotechnische installaties) en de NEN 3140

(veilig werken met elektrische installaties en

Veiligheid onder druk

Balance Point Control (BPC) is werkzaam binnen de Olie- en

Gasindustrie en toonaangevend aanbieder van diensten in

on- en offshore met de hoogst mogelijke normen voor kwaliteit,

gezondheid, veiligheid en bescherming van het milieu. Met

innovatieve, zelf geëngineerde apparatuur is BPC in staat om te

werken op locaties waar ruimte schaars is. Sinds 2007 valt Balance

Point Control onder de paraplu van het Amerikaanse concern

Superior Energy, dat wereldwijd boor- en productiegerelateerde

oplossingen biedt aan energieproducenten.

013

apparatuur tot een nominale spanning van 1000

Volt wisselspanning).

Balance Point Control is door een Deense

energieproducent gevraagd te assisteren op

een ‘drilling rig’. Normaal gesproken wordt bij

het boren van nieuwe putten de druk in het

boorgat boven de formatiedruk gehouden om

te voorkomen dat formatievloeistof in de put

terecht komt. Bij deze procedure wordt gebruik

gemaakt van heel veel boorvloeistof (mud), die

in de put gepompt wordt zodat de olie of het

gas niet naar boven komt.

Underbalanced drilling is een techniek die

BPC met een HWO-Snubbing-Unit hanteert

om naar olie en gas te boren, waarbij de druk

in het boorgat lager gehouden wordt dan de

formatiedruk waar in geboord wordt. Tijdens het

boren stroomt formatievloeistof in het boorgat

naar de oppervlakte. Bij underbalanced drilling

is er een draaiende kop aan de oppervlakte, die

fungeert als verzegeling en de geproduceerde

vloeistoffen omleidt naar een afscheider, terwijl

de boorpijp en -beitel door blijven draaien.

Met deze techniek vindt geen invasie van mud

in de formatie plaats, waardoor beschadiging

aan de formatie voorkomen kan worden. De

energieproducent hoopt dan ook als gevolg van

de samenwerking met BPC niet alleen op een

voor mens en milieu veilige methode te opereren,

maar ook meer olie te winnen en schades aan

boorformaties aanzienlijk terug te dringen.

“Normaliter zit de besturingsunit (workbasket)

met de operator bovenin de HWO-unit en

is de besturing volledig hydraulisch, met

uitzondering van het scherm van het Data

Acquisitie Systeem van de operator. De klant

heeft echter uit veiligheidsoverweging gevraagd

om de operator en de besturingsunit buiten

de HWO-unit te plaatsen. Bovendien moet de

unit elektrisch bediend worden.”, vertelt Age

Jan ter Veen. BPC heeft hiervoor samen met

itsme Industrial Automation een constructie

ontwikkeld waarbij de HWO-unit, geplaatst

boven het productieplatform, op afstand

bediend kan worden vanaf twee plaatsen op

het hoofdplatform. De hoofdbediening wordt

geplaatst in de algemene controlekamer.

Daarnaast wordt een container geplaatst op het

hoofdplatform met daarin een reservebediening.

De container bevat twee compartimenten:

een ruimte met hydraulische componenten

en een ruimte voor de operator en elektra. Dit

in verband met veiligheid, omdat mogelijk

lekkende hydraulische olie slecht is voor mens,

werkomgeving en milieu.

De aansturing van de besturing is door itsme

Industrial Automation geprogrammeerd in twee

PLC’s, op basis van software redundantie met

een koppeling naar een ander PLC netwerk. De

redundantie treedt in werking bij een storing,

waarbij de besturing van de ene PLC door de ander

wordt overgenomen. Redundantie waarborgt

niet alleen de continuïteit van het proces, maar

vergroot ook de veiligheid: de druk moet vanuit

het snubbing-principe immers altijd onder

controle gehouden worden om een olie of gas

blow-out te voorkomen. “BPC is al zo’n 7 jaar klant

bij ES Elektro. Een aantal jaar geleden hebben

wij PLC’s aangeschaft via ES Elektro Groningen

en zijn toen uitgekomen bij itsme Industrial

Automation. Via hun opleidingscentrum heb

ik toen ook een Step 7 en een WinCC opleiding

gedaan. De PLC-besturing voor dít project is

echter erg complex en omvangrijk. Daarom

hebben wij itsme Industrial Automation

ingeschakeld om de software voor de PLC-

systemen, de twee bedieningslocaties en

zes 19 inch operatorschermen voor ons te

programmeren.”, zegt Age Jan ter Veen.

In de engineering is ook gekozen voor extra

veiligheidsmaatregelen in de vorm van een

Interlock-systeem: de gas of oliepijp wordt

vastgehouden door hydraulische grijpers, de

zogeheten Slip Bowls, die zo geprogrammeerd

zijn dat een grijper dicht blijft als de andere

grijper open of niet goed gesloten is. Zodra één

grijper open gaat, blijft de andere grijper dicht.

Bij snubbing is een aantal hydraulische grijpers

ook nog andersom geplaatst, zodat een

pijp niet omhoog schiet. Softwarematig zijn

sensoren op de Slip Bowls geprogrammeerd

en om veiligheidsredenen dubbel uitgevoerd.

Daarnaast zit ook op de BOP stack een interlock

systeem, zodat bij een bedieningsfout geen gas

kan ontsnappen.

Sinds mei 2012 is een consultant van itsme

Industrial Automation twee dagen per week

bij BPC om te programmeren en adviseren.

De programmeerfase is nu bijna afgerond en

in oktober zal de hydraulische en elektrische

installatie van de HWO-unit gereed zijn. De unit

wordt hierna in Emmen opgebouwd en zal

uitgebreid getest worden volgens de projecteisen.

Het doel is dat de HWO-unit eind november

operationeel is op het productieplatform.

014

Om de levensduur van de bediening van een scheepsbouwpers te

verlengen, nam Centraalstaal eerder dit jaar de beslissing om de

verouderde persbesturing met een S5 PLC te vervangen door een

S7 PLC. In het verleden heeft ES Elektro Groningen al meegedacht

met Centraalstaal over een retrofit van een 500 ton scheepsbouw

pers. Aangezien de adviezen toen goed bevallen zijn, heeft Centraalstaal

ES Elektro gevraagd om hier bij de volgende pers ook bij betrokken

te zijn.

Aanvullende wens bij de volgende pers was om de bedieningslessenaar

draadloos te laten werken op accu’s. Dit om een hogere mate van

veiligheid te creëren op de werkvloer. Kabels kunnen storingsgevoelig

zijn en letterlijk een struikelblok vormen. Daarnaast zijn de staalplaten

soms wel twaalf meter lang en drie meter breed. De operator kan

dan tijdens het vervormen de andere kant van de plaat niet zien.

De lessenaar moet daarom om de hele plaat heen kunnen bewegen,

maar de lengte van kabels kan hierin een beperkende factor zijn.

Een draadloze verbinding maakt de zaak veel flexibeler voor een

operator: alle bedieningsfuncties worden geïntegreerd in een

touchpanel, met uitzondering van de bediening van takels en kranen.

Stop de persen! Bedien draadloos uw noodstop Centraalstaal BV levert aluminium en stalen bouwkits voor de

scheepsbouw en complexe architectonische projecten. Centraalstaal is

gespecialiseerd in het numeriek bestuurd koud buigen van profielen en

het 3D vervormen van platen.

015

Reden hiervoor is dat een pook de operator meer gevoel geeft

met zijn machine. “Als er een pers omgebouwd wordt, doen we dat

meestal zelf, iedere keer een stapje verder in moderne techniek. Maar in

dit geval was de stap vrij groot omdat we de besturing draadloos wilden

maken. Daarom hebben we ES Elektro weer bij het proces betrokken.”,

zegt Xander Smith, Technische Dienst Centraalstaal.

“Aanvankelijk waren wij van plan om een draadloze netwerkverbinding

met een Safety PLC hiervoor te gebruiken, totdat ES Elektro ons

adviseerde om daar van af te stappen omdat veiligheidssignalen niet over

een standaard draadloze verbinding mogen lopen.”, legt Xander Smith

uit. ES Elektro heeft hierbij de hulp ingeschakeld van itsme Industrial

Automation. “De wens was om de veiligheidsfuncties te integreren in

de PLC. Om nu niet voor een enkele veiligheidsfunctie een Safety PLC te

gebruiken heb ik geadviseerd om een veiligheidsoplossing van Phoenix

Contact te gebruiken. Deze werkt zonder Safety PLC en kan toch in een

PLC systeem worden geïntegreerd. Een dergelijke oplossing is beter te

schalen zonder grote investeringen.”, zegt Bram Oostenbrug, Technisch

Commercieel Adviseur van itsme Industrial Automation.

Omdat een noodstop in de lessenaar geplaatst moet worden zou deze

via een draadloze verbinding gekoppeld moeten worden met het

hoofdsysteem. Phoenix Contact heeft een draadloze oplossingen waar

Profisafe over gecommuniceerd mag worden, gebaseerd op bluetooth

technologie. De SafetyBridge-technologie (Factoryline Wireless Bluetooth

Ethernet Port Adapter-set) functioneert onafhankelijk met elk fabricaat

PLC. Met het systeem kunnen toepassingen tot PLe en SIL3 worden

gerealiseerd. De configuratie van de veilige in- en uitgangskanalen

en de realisatie van de veiligheidslogica met voorgedefinieerde

functiebouwstenen loopt via SAFECONF software. De SafetyBridge-

technologie is geïntegreerd in het Inline I/O-systeem van Phoenix Contact.

Er is geen speciaal kopstation nodig en de veilige in- en uitgangskanalen

kunnen flexibel aan de betreffende applicatie worden aangepast. Met

een speciaal protocol wordt de gegevensoverdracht van het veilige

ingangsmoduul naar het veilige uitgangsmoduul gemaakt.

Om zeker te zijn van de werking en betrouwbaarheid van het draadloze

systeem, heeft Phoenix Contact ter plaatse een kleine test met de te

gebruiken bluetooth modules gedaan. De test was dusdanig overtuigend

dat besloten werd op de voorgestelde oplossing in te gaan. “Het was

simpel, waardoor we niet op cursus hoefden. Ook ging het sneller. Een

kind kan de was doen!”, vertelt Xander Smith.

Toch verliep het proces wat minder soepel dan verwacht, omdat een

lange aanlooptijd nodig was. De tijdwinst van deze oplossing is daarmee

beperkt gebleven. “itsme Industrial Automation ondersteunt klanten

samen met de itsme-bedrijven in industriële techniek. Als trendsetter

hebben wij af en toe een pioniersrol, wat maakt dat wij theoretisch goed

onderbouwd zijn, maar met de vernieuwende SafetyBridge-technologie

geringe praktijkervaring hadden. Als koploper heb je soms bij complexe

projecten meerdere partijen nodig om tot een succes te komen. En dat

is niet erg, want uiteindelijk ben je dan samen succesvol.”, zegt Bram

Oostenbrug. itsme Industrial Automation en Phoenix Contact zijn tijdens

het project een intensieve samenwerking aangegaan om de “problemen”

er uit te halen. Zo heeft itsme Industrial Automation bij haar helpdesk

in Raamsdonksveer de situatie nagebootst en is Phoenix Contact bij

Centraalstaal geweest voor support op locatie. “Het vertrouwen dat het

goed zou werken is er gelukkig wel altijd geweest.”, zegt Xander Smith. En

dat blijkt ook terecht: deze maand gaat de nieuwe draadloze besturing

van de scheepsbouwpers in bedrijf!

“De wens was om de veiligheidsfuncties te integreren in de PLC. Om nu niet voor een

enkele veiligheidsfunctie een Safety PLC te gebruiken heb ik geadviseerd om een

veiligheidsoplossing van Phoenix Contact te gebruiken. Een dergelijke oplossing is beter

te schalen zonder grote investeringen.”

Circle of safety:

machineveiligheid bij Faber Pallets

De FHG groep is de grootste fullservice leverancier van houten verpakkingen

van Europa. De groep bestaat uit twee verhuurbedrijven, twee

servicebedrijven en negen productiemaatschappijen in Nederland, België,

Duitsland, Frankrijk en Engeland. FHG Faber Pallets in Assen is een van de

vier Nederlandse productiebedrijven. Specialisme van deze vestiging is de

levering van kleinere sessies pallets (1 tot 5000 stuks) op korte termijn.

De geautomatiseerde machine met minimale omsteltijd kan vier

soorten afmetingen van pallets in lijn maken, waardoor vrijwel direct

pallets in iedere gewenste afmeting geproduceerd kunnen worden.

Daarnaast heeft Faber Pallets ook een productielijn voor grote

hoeveelheden en een handwerkafdeling.

016

Faber Pallets produceert zestien uur per

dag, vijf dagen per week met 80 man. In

het verleden kocht Faber elektrotechnische

materialen in bij veel leveranciers. Toen

twee jaar geleden het inkoopproces onder

de loep genomen werd is besloten om voor

een vaste leverancier te kiezen, met prijs

als uitgangspunt. “We zijn hierna echter al

vrij snel weer overgestapt naar ES Elektro

als Key Supplier.”, zegt Mark Neuteboom,

Hoofd Technische Dienst. “ES Elektro levert

buiten producten nog veel meer. Denk

bijvoorbeeld aan opleidingen voor industriële

automatisering. Onze productielijnen zijn

tegenwoordig geautomatiseerd. Als vroeger

de machine het niet deed, sloeg je er met een

hamer op, maar nu moet je een PLC uitlezen. Tot

nu toe heb ik diverse programmeeropleidingen

gevolgd, zoals Step 5, Step 7 en PROFIBUS. In

de toekomst zullen er nog meer volgen, want

als de Technische Dienst niet ontwikkelt, gaat

de fabriek ook niet vooruit!”

Masterclass Machineveiligheid

Als nevenfunctie heeft het HTD het begeleiden

van de aanschaf van nieuwe lijnen. Twee jaar

geleden is zo’n aanschaftraject opgestart.

“Aan de nieuwe lijnen zitten CE-certificaten,

maar in de praktijk blijkt dat het toch vaak

nodig is om zelf ook risicoanalyses te maken.

Daarom heb ik eerder dit jaar de Masterclass

Machineveiligheid gevolgd via itsme Industrial

Automation.”, vertelt Mark Neuteboom.

Naar aanleiding van het verdwijnen van de

EN 954-1 en de komst van de vernieuwde

machinerichtlijn 2006/42/EG heeft itsme

Industrial Automation in samenwerking

met Pilz dit jaar haar opleidingsprogramma

machineveiligheid vernieuwd. De opzet van

de training is vooral gericht op het doen.

Tijdens een vierdaags opleidingstraject

worden deelnemers bekend gemaakt

met de vaardigheden om een veilige

machine te kunnen herkennen gedurende

de hele levenscyclus. De Circle-of-Safety

(Risicobeoordeling ->Concept -> Ontwerp

-> Realisatie -> Validatie) wordt tijdens de

opleiding geheel doorlopen, ondersteund door

zowel het CE-markeringstraject als door het

beveiligen van een machine op basis van de

Arbeidsmiddelenrichtlijn. De opleiding bestaat

uit de modules Procesflow Machineveiligheid,

Theorie en Praktijk van Risicobeoordeling,

Ontwerpen van Veiligheidsmaatregelen en

het Ontwerpen van Besturingstechnische

Veiligheidsmaatregelen.

“Ik ben heel tevreden over de opleiding. Je

merkt gewoon dat de docenten mensen uit het

veld zijn en daarom de situatie goed begrijpen.

De praktische insteek is top. En er zijn ook

mensen van andere bedrijven, bijvoorbeeld

machinebouwers. Het is heel interessant om

dan het gesprek aan te gaan omdat zij een

andere kijk op de materie hebben. Daarmee

krijg je kennisoverdracht en vergelijkingen.

Want we kennen allemaal wel de normen

en wetgeving, maar hoe ver moet je dat dan

doortrekken?”, zegt Mark Neuteboom.

Cultuuromslag

Veiligheid behelst meer dan theorie en

regelgeving. Het is ook een state-of-mind.

“Veiligheidsvoorschriften worden omzeild om

sneller te kunnen werken, dat is nou eenmaal

menselijk. Productiemedewerkers in laten

zien wat de consequenties zijn van het niet

opvolgen van de voorschriften is moeilijk.

Het besef komt vaak pas na een ongeluk. Zo’n

cultuuromslag kost tijd, maar veiligheid heeft

absoluut prioriteit!”, vertelt Mark Neuteboom.

“Het is vanwege de cultuur waar sommigen

al 40 jaar in werken lastig om de kennis uit de

masterclass nu al volledig te implementeren.

Wel is een begin gemaakt op twee oude lijnen,

die geplaatst zijn op de productieomgeving van

een sociale werkplaats in de nabije omgeving.”

Sociale werkplaats

De oude machines zijn hersteld en gekoppeld

aan nieuwe techniek. De relais zijn vervangen

door PLC’s, er zitten noodstoppen op en

er zijn hekken omheen geplaatst voor

persoonsveiligheid. Medewerkers van de

sociale werkplaats produceren hier, ten

behoeve van de voorraadproductie van Faber

Pallets, ongeveer 500 pallets per dag. Faber

begeleidt de productie in het kader van

veiligheid en kwaliteitsbewaking.

017

018

De EN 50110 en NEN 3140

Het is de taak van de werkgever om er voor te

zorgen dat elektrische installaties, apparaten

en toestellen veilig te gebruiken zijn. Ook moet

de werkgever zijn werknemers voorlichten

over de geldende veiligheidsregels. In de

EN 50110 en NEN 3140 (laagspannings-

installaties: bepaling voor veilige werkzaam-

heden, inspecties en onderhoud) worden

de eisen die in de Arbowetgeving bepaald

zijn omtrent elektrische veiligheid concreet

uitgewerkt.

De NEN 3140 behelst drie thema’s. Ten eerste

is gesteld dat elektrische installaties veilig te

gebruiken moeten zijn. Om deze veiligheid

te borgen, is in de EN 50110 bepaald dat

elektrische installaties periodiek gecontroleerd

moeten worden, zowel visueel als door

middel van metingen. Het tweede thema is

dat elektrische apparaten veilig te gebruiken

moeten zijn. Op basis van de NEN 3140 moeten

deze apparaten periodiek, zowel visueel als

met metingen, gekeurd worden. Ten derde

is vanuit de NEN 3140 voorgeschreven dat

personen die werken aan en in de nabijheid van

elektrische installaties voldoende voorgelicht

moeten zijn. Zowel elektrotechnische als

niet-elektrotechnische werknemers dienen

regelmatig geïnstrueerd te worden over de

gevaren die zij tijdens hun werkzaamheden

kunnen tegenkomen.

Aad van Vliet, Hoofd Servicedienst van

Hoogland-Mennens, keurt al meer dan 25 jaar

elektrische handgereedschappen, kabelhaspels

en verlengkabels, (kolom)boormachines,

bandschuurmachines en afkortzaagmachines.

“Dat doe ik in de werkplaats in Dordrecht,

maar ik ga ook met het keuringsapparaat

het veld in om machines door te meten. Ik

meet dan de isolatieweerstand en bij klasse 1

apparaten de aardleiding van de machine. Als

er geen goede aardleiding aan het apparaat

zit, kan het zijn dat een medewerker onder

spanning komt te staan. Essentieel dus voor

de veiligheid op de werkvloer. Bij het meten

van de isolatieweerstandsdoorslag gaat een

spanning door de machine of aansluitkabel

Meten is wetenVoldoet u aan de norm? Vanuit de Arbowetgeving wordt de nadruk op uw verantwoordelijkheid als werkgever ten opzichte

van uw werknemers steeds groter. U heeft te maken met strenge veiligheidseisen waar verstrekte

arbeidsmiddelen aan moeten voldoen en de Arbeidsinspectie controleert op onveilige

machines en werksituaties. Aanleiding hiervoor is de Lissabonstrategie van de Europese

Unie, waarin niet alleen de ambitie is uitgesproken om werkgelegenheid binnen de Unie

te laten toenemen, maar ook te verbeteren. Gezondheid en veiligheid op het werk zijn

speerpunten die terug te vinden zijn in richtlijnen die werkgevers verplichten het aantal

beroepsongevallen te verminderen.

019

heen. De waarden moeten voldoen aan

grenstoleranties om door de keuring heen te

komen. Als alles in orde is zorgen wij voor de

juiste geldigheidssticker, zodat de machine in

de meeste gevallen weer een jaar mee mag.”

Het Arbo Informatieblad AI-17

Vanuit de risico’s die het werken met hijs- en

hefmiddelen met zich meebrengt, is in de

arbeidswetgeving een aantal verplichtingen

geformuleerd. Zo dient bijvoorbeeld de

gebruiker de middelen dagelijks visueel te

inspecteren. Een deskundige moet jaarlijks een

inspectie uitvoeren en 4-jaarlijks moeten de

hijs- en hefmiddelen volledig gekeurd worden

door een deskundige instantie.

“Hoogland-Mennens heeft een NMI gekeurde,

30 tons trekbank om de proefbelasting

te kunnen testen en beschikt ook over de

benodigde hulpstukken om hijsmiddelen te

keuren. Dit zijn met name handkettingtakels,

elektrische takels en spantakels.”, vertelt Aad

van Vliet.

De NEN 2484 / 2718

Deze veiligheidsnorm is een omschrijving van

algemene eisen voor veilige bedrijfsvoering bij

het werken op hoogte en de veiligheidseisen die

worden gesteld aan draagbaar klimmaterieel

en rolsteigers. “Hoogland-Mennens kan

ladders, trappen, rolsteiger, vouwsteigers,

overig steigermateriaal en klimmateriaal laten

inspecteren, keuren en repareren. Dit besteden

wij uit aan een speciaal hiervoor gecertificeerd

team, dat werkt volgens de NEN 17024.”, zegt

Aad van Vliet.

Wilt u graag meer informatie?

Neem contact op met Hoogland-Mennens

of ga naar www.hooglandmennens.nl

“Vanuit de risico’s die het werken met

hijs- en hefmiddelen met zich meebrengt,

is in de arbeidswetgeving een aantal

verplichtingen geformuleerd."

020

In diverse normen en wetten (Arbo- en

Warenwet) is vastgelegd aan welke eisen

arbeidsmiddelen zoals hangbruggen, steigers,

ladders en trappen moeten voldoen. Dit

geldt ook voor diverse door de Inspectie SZW

(voormalige Arbeidsinspectie) goedgekeurde

Arbocatalogi met afspraken tussen werkgevers

en werknemers. Voor diverse branches

(industrie, bouw, offshore etc) zijn Arbocatalogi

ontwikkeld, waarbij wordt toegelicht welke

arbeidsmiddelen geschikt zijn bevonden om

binnen de betreffende branche te gebruiken.

Jaarlijks vinden in Nederland duizenden

ongevallen plaats bij het werken op

hoogte, veelal met ernstige gevolgen.

Belangrijke oorzaken zijn het verlies van

evenwicht, onvoldoende beveiliging of het

ontbreken daarvan en verkeerd gebruik van

arbeidsmiddelen. Helaas blijkt dat in de praktijk

veiligheidsmaatregelen soms ontbreken.

Hiermee worden onnodig risico’s genomen,

zowel qua veiligheid als financieel.

Veilig werken op hoogte begint met de juiste

aankoop. Werkgevers zijn verplicht om hun

werknemers te laten werken met materiaal

dat geschikt is voor professioneel gebruik en

voldoet aan wet- en regelgeving. Uiteraard

is het belangrijk om vooraf te bepalen welk

arbeidsmiddel geschikt is. Zo is er de wettelijke

richtlijn ‘Werken op Hoogte’ die onder andere

met een RI&E aangeeft wanneer het gebruik

van een ladder is toegestaan bij professionele

werkzaamheden. Een trap en ladder zijn

bijvoorbeeld geschikter voor de kortdurende

werkzaamheden en tot een hoogte van 7.5

meter en een steiger wordt ingezet voor

langer durende werkzaamheden en op grotere

hoogte.

De inspectie SZW houdt regelmatig

inspectierondes om te controleren op het

juiste gebruik van arbeidsmiddelen. Een van

de speerpunten is of de handleiding van

het arbeidsmiddel aanwezig is op de plek

waar wordt gewerkt. Dit is verplicht vanuit

de wet- en regelgeving. Altrex heeft hier als

fabrikant een oplossing voor. Door middel

van een QR-code die op het arbeidsmiddel zit

kan de gebruiker met zijn smartphone snel

en eenvoudig de betreffende handleiding op

de site van de fabrikant raadplegen. Hierbij

is de handleiding in zeer veel talen aanwezig,

dus ook te raadplegen

voor werknemers die

het Nederlands minder

goed beheersen.

Veilig werken

op hoogteVeilig werken op hoogte kent risico’s. Voor professioneel gebruik gelden extra

strenge regels. Logisch, het materiaal wordt intensief gebruikt.

“Helaas blijkt dat in de praktijk

veiligheidsmaatregelen soms

ontbreken. Hiermee worden

onnodig risico’s genomen, zowel

qua veiligheid als financieel."

021

Persoonlijke beschermingsmiddelen

Als werkgever kunt u goede arbeidsomstandigheden bieden door risico’s

te weren en technische en organisatorische maatregelen te treffen. Indien

de omstandigheden ondanks deze maatregelen onvoldoende veilig zijn,

kunt u persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) beschikbaar stellen

aan uw werknemers.

Regelgeving omtrent PBM vindt u in de Arbowet, artikelen 5 (Inventarisatie

en evaluatie van risico's), 6 (Voorkoming en beperking van zware

ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken) en 11 (Algemene

verplichtingen van de werknemers). Daarnaast wordt in het Arbobesluit

in artikelen 8.1 (Algemene vereisten persoonlijk beschermingsmiddel),

8.2 (Keuze persoonlijk beschermingsmiddel) en 8.3 (Beschikbaarheid

en gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen) aandacht besteed aan

verplichtingen van werkgever en werknemer.

Persoonlijke Beschermingsmiddelen kunnen ernstig letsel bij uw

werknemer voorkomen en zijn beschikbaar in de categorieën Adem,

Hoofd, Oog en Gelaat, Hand en Arm, Been en Voet, Val en Romp.

Hoogland-Mennens beschikt over een breed assortiment aan Persoonlijke

Beschermingsmiddelen. Wij adviseren en ondersteunen u graag in uw

traject naar een veilige werkomgeving. Neem voor meer informatie

contact op met uw Hoogland-Mennens accountmanager of kijk op

www.hooglandmennens.nl

“Persoonlijke Beschermingsmiddelen kunnen ernstig letsel bij uw

werknemer voorkomen en zijn beschikbaar in de categorieën Adem,

Hoofd, Oog en Gelaat, Hand en Arm, Been en Voet, Val en Romp."

WIJ

ADVISEREN EN

ONDERSTEUNEN

U GRAAG

022

Sinds 1 januari 2012 mogen veiligheidsbesturingen niet meer gebaseerd

zijn op de vertrouwde veiligheidscategorieën uit de norm EN 954-1.

Dit betekent dat ook alle machines die vóór die tijd zijn gebouwd, niet

meer zonder meer in de handel mogen worden gebracht. Voor nieuwe

machines ontbreekt hiervoor het vermoeden van overeenstemming met

de wettelijk verplichte machinerichtlijn.

Toch betekent dit niet altijd dat u het ontwerp moet aanpassen. Door

het toepassen van de nieuwe normen, die wel het vermoeden van

overeenstemming met de machinerichtlijn opleveren, wordt alleen het

bepalen van het veiligheidsniveau anders. Naast de bestaande opbouw

van het circuit, wordt nu ook getalsmatig met de kwaliteit van de

onderdelen en de foutdiagnose gewerkt.

Machinebouwers hebben voor bestaande en nieuwe ontwerpen de

keus tussen Performance Level (PL) en Safety Integrity Level (SIL). Als

voorbereiding op de omschakeling en voor sommigen als opfrissing

of extra ondersteuning, organiseren wij op 29 november 2012 in

samenwerking met Eaton het veiligheidsseminar:

Machineveiligheid op basis van performance level

Aanmelden of meer informatie over het seminar, de sprekers en de

locatie?

http://eselektro.nl/eselektro/seminar-machineveiligheid-op-basis-

van-performance-level

Om dit seminar goed te kunnen volgen is enige kennis van de bestaande

veiligheidscategorieën wel vereist. De nadruk zal daarbij liggen op

Performance Level waarbij bestaande schakelingen en nieuwe ontwerpen

worden omgezet in een PL-niveau. Aan het eind zal een korte vergelijking

worden gemaakt tussen PL en SIL.

Seminar Machineveiligheid

op basis van Performance Level

MELD U SNEL AAN!

023

ES Elektro nodigt u graag uit op 8 november aanstaande deel te

nemen aan het kennis- en netwerkevent “Anticiperen op een Onzekere

Toekomst”, in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam. Deze inspirerende dag

is opgebouwd rondom drie thema’s:

Hoe kunnen we overleven in de toekomst?

Nu de discussie over prijs voor zowel afnemer als leverancier

nauwelijks nog voordelen oplevert, is de volgende stap co-creation.

Wij onderscheiden ons door samenwerking waarin iedereen invloed

heeft op het proces en het resultaat. Samen ontwikkelen wij op basis van

dialoog, gemeenschappelijke belangen, enthousiasme en daadkracht.

Komt u met ons creëren?

Wat betekent Social Media voor organisaties en hun cultuur?

Social Media is een containerbegrip voor allerlei digitale communi-

catietoepassingen die ons in staat stellen op een vernieuwende manier

met elkaar te socialiseren. Maar hoe krijg je vat op deze container? Hoe

kan Social Media onderscheidend ingezet worden om klantenbinding te

realiseren?

Ondernemerschap en klantgerichtheid anno 2012

Hoe houd ik mijn business in Nederland in het tijdperk van globalisering?

Hoe moet ik blijven innoveren en een voorsprong behouden op techniek

om over vijf jaar ook nog boven het maaiveld uit te steken? Hoe houd ik

bestaande en hoe vind ik nieuwe klanten?

Ook creëren wij voor u het Added Value plein, waar u kennis kunt

maken met de laatste ontwikkelingen omtrent Energiebesparing, Lean

Manufacturing en Veiligheid.

Meer informatie en aanmelden?

http://eselektro.nl/eselektro/anticiperen-op-een-onzekere-toekomst

Tot 8 november!

Anticiperen

op een onzekere toekomst

KOMT U MET ONS

CREËREN?

024

Met ingang van 1 oktober 2012 is itsme

Industrial Automation Cedeo-gecertificeerd!

Cedeo is een onafhankelijke keuringsinstantie,

die in 1980 naar aanleiding van gebrek aan

inzicht in de kwaliteit van bedrijfsopleidingen

is opgericht door HR-managers, met

ondersteuning van het Ministerie van

Economische Zaken.

Het keurmerk “Cedeo-erkend” wordt verstrekt

op basis van een onafhankelijk onderzoek

naar klanttevredenheid, kwaliteit, continuïteit

en bedrijfsgerichtheid. Om in aanmerking te

komen voor de Cedeo-erkenning, moet uit het

klanttevredenheidsonderzoek minimaal 80%

van de referenten tevreden tot zeer tevreden

zijn over de dienstverlening, samenwerking en

behaalde resultaten.

itsme Industrial Automation heeft eerder

dit jaar de aanvraag voor Cedeo-erkenning

ingediend. Naar aanleiding hiervan heeft Cedeo

een klanttevredenheidsonderzoek gehouden.

“Behalve op de erkenning, zijn wij ook trots

op de resultaten. Klanten waardeerden ons

met een tevredenheidsscore van 97,5%!”, aldus

Marcel Steijger, opleidingscoördinator itsme

Industrial Automation.

Module Cursus Dagen Prijs Locatie Datum

ATEX/IECEx Explosieveiligheid in praktijk 2 € 495,00 Raamsdonksveer 13 t/m 14/11/2012

MIT-IQWORKS Mitsubishi systeemcursus IQ-Works 3 € 1195,00 Raamsdonksveer 03 t/m 05/10/2012

NEN3140BV NEN 3140 bedrijfsvoering LS 1 € 320,00 Raamsdonksveer 27/11/2012

NEN3140VOP NEN 3140 Voldoend Onderricht Persoon LS 3 € 810,00 Woerden 28 t/m 30/11/2012

NEN3140VOPHNEN 3140 voldoend onderricht persoon

LS herhaling1 € 320,00 Raamsdonksveer 21/11/2012

OPC-UA OPC voor gevorderden 2 € 895,00 Den Bosch 10 t/m 11/10/2012

PILZ-MASTER Masterclass Machine Veiligheid 4 € 1550,00 Eindhoven 27 t/m 30/11/2012

S7-PCS7PRO PCS7 voor gevorderden 5 € 2250,00 Op aanvraag notk

TIAP-1200 TIA Portal SIMATIC S7-1200 Introductiecursus 1 € 295,00 Raamsdonksveer 13/12/2012

TIAP-BASIS TIA Portal SIMATIC S7 Basis 3 € 995,00 Almere 06 t/m 08/11/2012

TIAP-BASIS TIA Portal SIMATIC S7 Basis 3 € 995,00 Zonhoven (B) 13 t/m 15/11/2012

TIAP-BASIS TIA Portal SIMATIC S7 Basis 3 € 995,00 Raamsdonksveer 10 t/m 12/12/2012

TIAP-SCADA-UPUpdate from WinCC SCADA V7 naar

TIA Portal WinnCC3 € 1350,00 Den Bosch 05 t/m 07/11/2012

itsme Industrial Automation

is Cedeo-erkend!

Schrijf in voor onze nieuwe cursussen!itsme Industrial Automation heeft een aantal nieuwe cursussen toegevoegd aan haar uitgebreide cursusprogramma.

Voor de andere cursussen verwijzen wij u graag naar onze website: www.itsme.eu/opleidingen

Voor de andere cursussen verwijzen wij u graag naar onze website: www.itsme.eu/opleidingen

NIEUW

NIEUW

NIEUW

NIEUW

NIEUW

NIEUW

NIEUW

NIEUW

025

Ongevallen kosten geld, niet alleen als

gevolg van het verlies aan arbeidsdagen,

letselschadevergoeding en hogere verzeke-

rings premies, maar ook door andere, moeilijker

in kaart te brengen kosten, zoals die van

onderbroken productie, het onderzoek naar het

ongeval en het opleiden van nieuw personeel

ter vervanging van degenen die bij ongevallen

op het werk letsel hebben opgelopen.

Flexibele oplossingen voor machineveiligheid

De flexibele oplossingen voor machine-

veiligheid van Omron zijn ontworpen met

alle mogelijke veiligheidstoepassingen in het

achterhoofd voor met name de volgende

industrieën:

• Materials handling en logistiek - met

internationale producten voor een veilige

lokale stop.

• Voedselverpakkingsindustrie - voor

duurzaamheid in veeleisende omgevingen.

• Drankenindustrie - voor veiligheid bij

normaal bedrijf en tijdens onderhoud.

• Automotive industrie - voor een

storingsvrije productie zonder stilstand.

• Elektronika-, halfgeleider- en

fotovoltaïsche industrie - voor kleine,

snelle en flexibele machines.

Uiteraard zijn onze oplossingen volledig

conform de Machinerichtlijn en de geldende

Europese normen voor machineveiligheid EN

ISO 13849-1 en EN 62061.

Of uw eisen gelden voor de besturing van een

afzonderlijk apparaat, de programmeerbare

besturing van een standalone machine of

de veiligheidsbesturing voor een gehele lijn

binnen een netwerk, Omron heeft de oplossing

die beantwoordt aan uw wensen.

• Noodstopschakelaars met trekkoord of

drukknop

• Veiligheidseindschakelaars

• Veiligheidsdeurschakelaars

• Veiligheidslaserscanners

• Veiligheidsmatten

• Veiligheidslichtschermen en

veiligheidssensoren

• Veiligheidsunits en veiligheidsrelais

• Programmeerbare veiligheidscontrollers

voor standalone of netwerk

• Servosystemen en frequentieregelaars met

ingebouwde veiligheid

Een veilige industriële omgeving scheppenTegenwoordig erkennen alle bedrijfstakken met verantwoordelijkheidsgevoel dat

zij een zorgplicht voor hun medewerkers hebben. Het nemen van alle mogelijke

maatregelen ter voorkoming van ongevallen op de werkplek is niet enkel een morele

verplichting, ook financieel is dit bijzonder rendabel.

VOORKOMENIS BETER ENGOEDKOPER

DAN GENEZEN

026

De machines zijn licht van gewicht, hebben

een laag geluids- en vibratieniveau, een zeer

gunstige vermogens- en gewichtsverhouding

en zijn voorzien van een gepatenteerd

koelsysteem voor het impulsmechanisme.

Impulsmoeraanzetters geven geen terugslag,

geen reactiekrachten en zijn licht van gewicht.

De snelheid van produceren met behulp

van impulsmoeraanzetters is, dankzij de

aandraaicapaciteit tot wel 10.000 toeren

per minuut, zeer hoog. Recente metingen

hebben tijdsbesparingen van meer dan 35%

aangetoond (ten opzichte van het gebruik van

haakse moeraanzetters) die reëel haalbaar zijn.

Gedurende het schroefproces met een

impulsmoeraanzetter wordt door de

pulserende werking de relaxatie uit de

verbinding gehaald, waardoor men betere

voorspankrachten verkrijgt dan met continue

draaiend gereedschap.

Werking van een YOKOTA

impulsmoeraanzetter met geïntegreerde

transducer voor koppel en hoekverdraaiing.

In de uitgaande as van de impulsmoeraanzetter

is een viertal rek-weerstanden aangebracht (in

een brug van Wheatstone) die de torsie van

deze as opmeten gedurende het schroefproces.

De waardes worden inductief doorgegeven,

dus contactloos, aan de controller. Daarnaast

is een rotary encoder op de as gebouwd die

eveneens contactloos de hoekverdraaiing

op 1 graad nauwkeurig aan de controller

doorgeeft. De waarde van deze contactloze

opname is vooral gelegen in het feit dat met

deze machines honderdduizenden bouten

moeten worden aangezet. In de besturingskast

worden randvoorwaarden en grenswaarden

voor iedere verbinding van tevoren vastgelegd.

Industrieel gebruik

In de industrie spelen kwaliteit en veiligheid

een grote rol. Alle functie- en veiligheidkritische

schroefverbindingen moeten worden geteld,

gedocumenteerd en natuurlijk met de juiste

voorspankracht worden aangezet. Om dit te

bereiken is een YOKOTA impulsmoeraanzetter

met geïntegreerde koppel-transducer en

geïntegreerde hoekmeting-sensor op de

uitgaande as nodig, welke met een controller

verbonden is. Als de schroefverbindingen

niet aan de vooringestelde eisen voldoen,

geeft de controller een stop-signaal, zodat

de verbindingen handmatig gecontroleerd

kunnen worden. Dit systeem voor foutloze

montage is geschikt voor de Japanse Poka

Yoke strategie: een term die gebruikt wordt in

Lean Manufacturing en “foolproof” betekent.

Een Poka is een onbedoelde fout en Yoke

betekent voorkomen. Het is een methode om

een productieproces zodanig te vormen dat het

bijna onmogelijk wordt om fouten te maken.

Waarom past de Yokota System Wrench

binnen de Poka Yoke strategie?

Door kleine onvolkomenheden in de

toelevering van halffabricaten of onderdelen

voor een fabrikant kan het voorkomen dat er

bijvoorbeeld schroefdraad beschadigd is of

dat lak- of lijmresten op of in de schroefdraad

zitten. Dit soort zaken worden veelal door de

productiemedewerker niet opgemerkt, maar

kunnen fatale gevolgen hebben voor het

correct vastzetten van de schroefverbinding.

Door gedurende het schroefproces zowel het

koppel te controleren als de hoekverdraaiing

te monitoren, worden dit soort fouten door de

YOKOTA impulsmoeraanzetters met controllers

(systemwrench) opgemerkt en kunnen dus

direct, tijdens het productieproces hersteld

worden. Het direct corrigeren voorkomt dure

reparaties aan het eind van het proces. En nog

veel belangrijker, het voorkomt dure reparaties

als het eindproduct aan de klant afgeleverd is.

Yokota systemwrenchDe oplossing voor veilige en foutloze montageYOKOTA Impulsmoeraanzetters worden ingezet voor

schroefverbindingen waar koppels met kleine toleranties verlangd

worden, zoals in de assemblage- en de montage-industrie.

027

Als wereldwijde specialist in energiemanagement, biedt Schneider Electric

geïntegreerde oplossingen voor meerdere marktsegmenten. Gericht

op het veiliger, betrouwbaarder en efficiënter maken van energie, heeft

Schneider Electric een breed aanbod van veiligheidsproducten binnen

de industriële automatisering, waaronder veiligheidscontrollers, -PLC’s,

-relais, -schakelaars en veiligheidslichtschermen. Recent heeft Schneider

Electric twee nieuwe producten gelanceerd binnen het veiligheidspakket.

Nieuwe veiligheidsrelais voor tweehanden bediening

Schneider Electric introduceert de nieuwe XPSBAE veiligheidsrelais (PL c/

Category 1 conform EN ISO 13849-1). De XPSBAE zijn geschikt voor de

elektrische controle van tweehanden bedieningsunits, zoals toegepast op

bijvoorbeeld hydraulische persen. Met het nieuwe veiligheidsrelais en de

bestaande tweehanden bedieningsunits XY2SB* levert Schneider Electric

een totaaloplossing voor tweehanden bediening die voldoet aan EN574

Type IIIA.

Nieuwe Veiligheidsrelais voor noodstop hekbewaking

Schneider Electric introduceert tevens de nieuwe XPS-ATR veiligheidsrelais

(PL e/Category 4 conform EN ISO 13849-1). De XPS-ATR modulen zijn

geschikt voor het bewaken van noodstopcircuits en beweegbare

afschermingen en kunnen ingezet worden voor het realiseren van

stopcategorie 0 en 1. Deze veiligheidsrelais beschikken standaard

over 3 NO directe en 3 NO vertraagde contacten en een bijkomend

NC contact voor signalering. Standaard zijn de relais zowel met schroef-

als kooiklemverbinding beschikbaar.

Al sinds de oprichting in 1988 van ABB Jokab Safety in Zweden, vormt

de ontwikkeling van innovatieve producten en oplossingen het

bedrijfsconcept. Veel bedrijven over de hele wereld hebben ontdekt hoe

eenvoudige het is om te bouwen met ABB Jokab Safety componenten en

hekwerken, beschermings- en veiligheidssystemen.

ABB Jokab Safety heeft veel ervaring met de praktische toepassing

van veiligheidseisen en –normen van zowel de overheid als van de

industrie en vertegenwoordigt Zweden in normalisatieorganisaties voor

machineveiligheid. ABB Jokab Safety biedt alle gangbare oplossingen

voor volledige veiligheidssystemen, zowel voor afzonderlijke machines

als volledige productielijnen. Bovendien levert zij een volledig

assortiment veiligheidsproducten waarmee eenvoudig en efficiënt

veiligheidssystemen gebouwd worden. De gebruikers worden continu bij

de ontwikkeling van de producten betrokken.

Het uitgebreide productgamma, de veiligheidsoplossingen en de

jarenlange ervaring met machineveiligheid maken ABB Jokab Safety

tot de veiligheidspartner bij uitstek. ABB Jokab Safety is lid van de ABB

Groep. Dat geeft extra slagkracht en biedt toegang tot een wereldwijd

netwerk in 120 landen. Via het lokale

en internationale ABB-netwerk bent u

verzekerd van optimale service.

Schneider Electric, safety specialist

ABB Jokab Safety veiligheidssystemenInnovatieve producten en oplossingen voor machineveiligheid

028

Kärcher heeft als één van de grootste spelers op het gebied van

reinigingapparatuur tal van oplossingen om ervoor te zorgen dat

de vloeren schoon blijven. Van walk-behind schrob-/zuigmachines

die vooral geschikt zijn voor de kleinere oppervlakken tot de grote

zitschrob-zuigmachines die uitermate geschikt zijn voor de reiniging van

oppervlakken tot maar liefst 15.000 m². Sinds kort is daar nog een derde

variant bij gekomen, namelijk de Step-on machine. Grote voordelen

van een step-on machine zijn dat hij tot 25% meer productiviteit levert

dan een walk-behind schrob-/zuigmachine en dat de bestuurder niet

meer zelf hoeft te duwen. Daarnaast is de Step-on machine zo compact

en wendbaar dat hij uitermate geschikt is voor de reiniging tussen

bijvoorbeeld de productiebanden.

Ook is een veeg/zuigmachine een mogelijkheid om de vloer in uw

bedrijf te reinigen. Middels een dergelijke oplossing kan het stof worden

verminderd. Schone vloeren dragen bij aan een prettige werkomgeving.

De veeg/zuigmachines zijn er in verschillende soorten van een walk-

behind model tot de grote zitveeg-/zuigmachine. En ze kunnen zowel

binnen als buiten gebruikt worden. Kärcher heeft een ruime keuze in

de verschillende aandrijvingen. Of het nu om een batterij aangedreven

machine gaat of één op Diesel.

Meer informatie? Vraag bij uw Hoogland-Mennens account manager naar

de mogelijkheden of een demonstratie.

Een veilige en schone werkomgeving vraagt om goede reinigingsapparatuur!

Of het nu gaat om de productie van voedingsmiddelen of de fabricage van motoren,

één aspect hebben ze gemeen: de vloer waarop gewerkt wordt moet schoon zijn om naast

het hygiëne-aspect vooral ook de veiligheid van het personeel te kunnen garanderen.

Een olie- of waterspoor op de vloer kan tijdens het productieproces al snel

zorgen voor grote problemen zoals uitglijgevaar.

"Schone vloeren dragen bij aan een prettige werkomgeving.

De veeg/zuigmachines zijn er in verschillende soorten van een

walk-behind model tot de grote zitveeg-/zuigmachine. En ze

kunnen zowel binnen als buiten gebruikt worden."

029

Daartoe zijn installaties en componenten nodig,

die consequent hygiënische ontwerpprincipes

volgen en zwakke punten in de constructie,

die de vorming van kiembronnen bevorderen,

vermijden. Dat geldt bij machines en

installaties in het bijzonder voor schakelkasten

en behuizingen waar mensen aan werken.

Rittal bouwt behuizingen overeenkomstig

het Hygienic-Design (HD)-programma. Het

assortiment varieert van hygiënische grote

kasten, via bedieningsbehuizingen tot

aan behuizingen voor etikettenprinters en

drukknopschakelaars.

Het Rittal HD-programma behelst HD-systemen

voor de interface tussen mens en machine,

zoals wand- en klemmenkasten, behuizingen

voor etikettenprinters en drukknopschakelaars

en zichtvensters als toebehoren.

De sterke punten van de HD-behuizingen

van Rittal komen vooral in de levens-

middelenindustrie tot hun recht. Typische

constructiekenmerken zoals het 30 graden

schuine dak of het overhangende dak met

horizontale druppelrand zorgen ervoor dat

vloeistoffen snel en veilig weglopen. Dit

voorkomt dat er bij het reinigen resten op de

behuizing achterblijven. Spleten, scharnieren

aan de buitenkant of moeilijk toegankelijke

tussenruimten die een nestplaats voor micro-

organismen kunnen vormen, worden gericht

voorkomen. De HD-behuizingen van Rittal

worden veilig afgedicht met de blauwe

siliconenafdichting die bestand is tegen

reinigings- en desinfectiemiddelen. Deze

afdichting is aan de buitenkant aangebracht

en vormt een veilige afdichting zonder spleten

tussen deur/deksel en behuizing. De uit een

stuk vervaardigde siliconenafdichting kan bij

preventief onderhoud in een handomdraai

worden vervangen.

Door optimale reinigingsresultaten en een

duidelijk minder gebruik van reinigings- en

desinfectiemiddelen verminderen de HD-

behuizingen van Rittal de hygiënerisico’s in de

levensmiddelenindustrie aanzienlijk. Effectieve

veiligheidssystemen maken

bovendien succesvolle IFS

(International Food Standard)-

en handelsaudits mogelijk.

Nieuwe behuizingsconcepten voor hogere bedrijfshygiëneHet professioneel reinigen en desinfecteren van productiesystemen in de

levensmiddelenindustrie is essentieel om de gevolgen van verontreinigde

levensmiddelen te voorkomen.

“Door optimale reinigingsresultaten en een duidelijk minder gebruik van

reinigings- en desinfectiemiddelen verminderen de HD-behuizingen van Rittal

de hygiënerisico’s in de levensmiddelenindustrie aanzienlijk."

Dremoplus Alu momentvermeerderaars

Betrouwbare en veilige werking verzekerd

030

In de praktijk komt het regelmatig voor

dat bouten en moeren extra nauwkeurig

aangedraaid moeten worden. Met name als

hoge aanhaalmomenten worden verlangd

is dat niet zo eenvoudig, vooral als men een

beperkte werkruimte beschikbaar heeft.

Gedore heeft hiervoor een nieuw programma

van momentvermeerderaars ontwikkeld. De

mechanische “Dremoplus Alu” units zijn zo

geconstrueerd dat er overal door iedereen

gemakkelijk en nauwgezet mee te werken

is. Dankzij de bijzondere opbouw kan men

ervan verzekerd zijn dat op veilige wijze altijd

hetzelfde gevraagde draaimoment wordt

bereikt.

Opvallend bij de Dremoplus Alu

momentvermeerderaars

• Aluminium behuizing, waardoor de eigen

massa gereduceerd is met 30 % ten opzichte

van de gebruikelijke stalen uitvoering.

• De uitgekiende tandwielconstructie met

keramiek-PTFE-coating.

• Op een extra hoge belastbaarheid berekend

en grote herhalingsnauwkeurigheid gewaar-

borgd; de draaimomentnauwkeurigheden

zijn ±3%.

• Extra lange levensduur en minimaal

onderhoud.

Het complete Dremoplus Alu programma

omvat lichtgewicht momentvermeerderaars

voor draaimomenten vanaf 250 Nm bij het

kleinste tot maar liefst 54.000 Nm bij het

grootste model. Afhankelijk van het type

zijn ze uitgerust met een ½” of ¾” inwendig

aandrijfvierkant en ¾” tot 2½” uitwendig

aandrijfvierkant. De overbrengingsverhouding

varieert van 1:5 tot 1:175. Een reactiearm zorgt

voor verlaging van de torsiespanning die

tijdens het aandraaien ontstaat. Er kan gekozen

worden voor een Z- of L-vormige reactiearm; de

eerste is ideaal voor gebruik in nauwe ruimtes,

terwijl de tweede arm een grotere actieradius

bij de ondersteuning biedt. Bij momenten

vanaf 2.000 Nm is een speciale overbelastings-

beveiliging ingebouwd. Iedere unit

wordt in de fabriek gecontroleerd op zijn

draaimomentbereik en standaard geleverd

met een testcertificaat conform ISO9000.

Om de totale tolerantie te minimaliseren biedt

Gedore de mogelijkheid om de mechanische

momentvermeerderaar samen met de toege-

paste momentsleutel te kalibreren.

EXTRALANGE

LEVENSDUUR& MINIMAALONDERHOUD

031

Flexibel bij montage en bedrijfszeker

Op het gebied van veiligheid is

grote vooruitgang geboekt: door de

parallelle opening van de contacten

ontstaat er bij het schakelen een

deling van de lichtboogspanning. Het

resultaat is een optimale bescherming

van de gebruiker. De montagetijd is

verkort, onder meer door draaibare

montagehaken (op grootte 00 voor

montage op een 60mm-railsysteem).

Door deze haken en de symmetrie zijn

de stroken eenvoudig in twee richtingen

te monteren. Voor grootte 1-3 is de

stroomuitgang zowel naar boven als naar

beneden te monteren. Waar vooralsnog

twee varianten nodig waren, zorgen de

vernieuwde weber.vertigroup stroken

voor meer oplossingen met één artikel.

Om het aansluiten te vereenvoudigen,

is de aansluitruimte niet alleen vergroot,

maar ook de verpakking verbeterd.

Onderbak en schakeldeksel worden

gedemonteerd geleverd. Hierdoor kan

men de onderbak direct monteren en

het schakeldeksel door middel van twee

draaibewegingen op een later tijdstip.

Het grote voordeel: het behouden van

veel montageruimte in de verdeler.

Voor het verrichten van metingen heeft

Hager een compleet assortiment stroom-

trafo’s ontwikkeld, die geïntegreerd

worden in de NH-patroonlastscheiders-

stroken. De inbouwdiepte van de NH-

patroonlastscheiderstroken blijft hierbij

onveranderd. Ook de nieuwe multimeters

SM102E en SM103E zijn perfect te

integreren.

NH-patroonlastscheiderstrokenDe serie NH-patroonlastscheiderstroken t/m 630 A is compleet vernieuwd en

het assortiment montage- en aansluitaccessoires is uitgebreid en geoptimaliseerd.

LBplus is zeer geschikt om te plaatsen in o.a. magazijnen, distributiecentra,

winkels, supermarkten, commerciële gebouwen, ziekenhuizen, verpleeg-

huizen, scholen, autogarages, werkplaatsen en laboratoria.

Voordelen van LBplus:

• U heeft de keuze uit stroomafnemers van 10 t/m 32A.

• U hoeft minder artikelen op voorraad te houden en/of te bestellen,

aangezien LBplus werkt met universeel toebehoren,

zoals stroomafnemers en flexibele elementen.

• LBplus biedt u een flexibele oplossing op het gebied van o.a.

het aantal geleiders, aftakpunten, ampérage en type railkoker.

• Grote overbruggingsafstanden mogelijk: type A om de 3 meter,

type B om de 7 meter.

• Onverliesbare afschermingen van de aftakopeningen t.b.v. IP55.

• Universele voedingskasten en bevestigingsmiddelen.

• Type stroomafnemers herkenbaar door kleurcodering en

voorzien van klemcontact.

• Door de pin configuratie is het maken van een foutieve verbinding

door de stroomafnemers onmogelijk.

• Mechanische weerstand IK 07.

LBplusRailkokersystemen LBplus is de nieuwe railkoker voor de distributie

van stromen van 25 t/m 63A. Met de nieuwe LBplus

railkokersystemen biedt Legrand u een systeem

aan, dat eenvoudig en snel te installeren is en

daarnaast zeer robuust is.

®

Hoogland-MennensWieldrechtseweg 24 - 3316 BG DordrechtPostbus 114 - 3300 AC Dordrecht The NetherlandsTelefoon: +31 78 618 33 55Fax: +31 78 618 16 16E-mail: info@hooglandmennens.nl

ES Elektro Romania No 12, Muncii Blvd. RO - 400641, Cluj-NapocaRumaniaTelefoon: +40 364 41 63 33Fax: 40 364 41 73 33E-mail: info@eselektro.com

Oplage: 25.000 stuks

SIGNAAL verschijnt vijf keer per jaar

SIGNAAL Redactie: Postbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer

tel. (0162) 58 22 00 - E-mail: SIGNAAL@eselektro.nl

Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen mogelijk na

schriftelijke toestemming van de redactie.

Vormgeving: dBOD – Amsterdam

Grafische adviezen en productie: SITNO – Bergen op Zoom - www.sitno.nl

Wilt u in het vervolg geen uitgave van SIGNAAL meer missen?

Stuur dan een e-mail met als onderwerp ‘aanmelding’ naar SIGNAAL@eselektro.nl.

Vergeet dan niet uw gegevens in de e-mail te vermelden.

Wenst u SIGNAAL niet langer te ontvangen?

Stuur dan een e-mail met als onderwerp ‘opzegging’ naar SIGNAAL@eselektro.nl.

Vergeet dan niet uw gegevens in de e-mail te vermelden.

SIGNAAL is een uitgave van itsme

VESTIGINGEN

COLOFON

itsme - HoofdkantoorSteurweg 2 - 4941 VR RaamsdonksveerPostbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer The NetherlandsTelefoon: +31 162 484 200Fax: +31 162 484 299E-mail: info@itsme.eu

ES ElektroSteurweg 2 - 4941 VR RaamsdonksveerPostbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer The NetherlandsTelefoon: +31 162 484 200Fax: +31 162 484 299E-mail: info@eselektro.nl

BreemesVogelsancklaan 260 3520 Zonhoven BelgiumTelefoon: +32 11 399 499Fax: +32 11 399 498E-mail: info@breemes.be

Schultz+ErbseFeldmühlenstraße 4158099 HagenGermanyTelefoon: +49 2331 36 10Fax: +49 2331 36 11 23 E-mail: service@erbse.de