kiyi erozyonu problemİ
DESCRIPTION
KIYI EROZYONU PROBLEMİ. Kıyı erozyonu aşağıdaki faktörlerden etkilenmektedir : Sediment yüklü nehirlere yakınlık Tektonik etkinliğin derecesi Karanın topoğrafyası ve bileşimi Egemen rüzgar ve iklim Sahilin ve kıyıya yakın kesimlerin şekli. Yapı inşaatları 1) Set yapımı - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
KIYI EROZYONU PROBLEMİKIYI EROZYONU PROBLEMİ
• Kıyı erozyonu aşağıdaki Kıyı erozyonu aşağıdaki faktörlerden etkilenmektedirfaktörlerden etkilenmektedir::– Sediment yüklü nehirlere yakınlıkSediment yüklü nehirlere yakınlık
– Tektonik etkinliğin derecesiTektonik etkinliğin derecesi
– Karanın topoğrafyası ve bileşimiKaranın topoğrafyası ve bileşimi
– Egemen rüzgar ve iklimEgemen rüzgar ve iklim
– Sahilin ve kıyıya yakın kesimlerin Sahilin ve kıyıya yakın kesimlerin şeklişekli
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
• Yapı inşaatlarıYapı inşaatları1) 1) Set yapımıSet yapımı•Genellikle limanları kromak için Genellikle limanları kromak için çift olarak inşa edilirlerçift olarak inşa edilirler
•Nehir veya liman girişinden Nehir veya liman girişinden okyanusa doğru uzanırokyanusa doğru uzanır
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Jetties are built to prevent deposition in navigationchannels
Setler kumların hareketini kestiğiİçin akıntı yukarı kesimde kumDepolanması olur
Bu yapının akıntı aşağı kesiminde iseErozyon vardır ve bu kesimde kum kalmaz
Setler gemilerin seyahat edeceği kanallardaKum birikmesini engellemek için yapılır
Setler
Kıyı-boyu akıntılar
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
• Yapı inşaatlarıYapı inşaatları2) 2) BariyerBariyer•Kumsalı korumak veya Kumsalı korumak veya genişletmek için yapılırgenişletmek için yapılır
•Kumu tutmak için kıyıya dik Kumu tutmak için kıyıya dik olarak yapılırolarak yapılır
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
bariyerler
KARAliman
Setler
KumErozyonu
Kum Depolanması
Kum hareketi
DENİZ
KARA
Kum hareketi
DENİZ bariyerler
KARA
Kum hareketi
DENİZ
Dalgadan korunmuş zon
Dalgakıran
setler
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
3) 3) DalgakıranDalgakıran•Kıyı ötesine ve sahile paralel Kıyı ötesine ve sahile paralel olarak yapılan bariyerdirolarak yapılan bariyerdir
•Botları büyük dalgalardan Botları büyük dalgalardan korumak i.in yapılırkorumak i.in yapılır
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Dalgakıran
bariyerler
KARAliman
Setler
KumErozyonu
Kum Depolanması
Kum hareketi
DENİZ
KARA
Kum hareketi
DENİZ bariyerler
KARA
Kum hareketi
DENİZ
Dalgadan korunmuş zon
Dalgakıran
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Dalga-kıran, Kaliforniya
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
• Yapı inşaatlarıYapı inşaatları4) 4) Deniz duvarlarıDeniz duvarları•Kumsala bitişik, sahile paralel Kumsala bitişik, sahile paralel olarak yapılan ve yapıları olarak yapılan ve yapıları korumak için yapılan duvarlardırkorumak için yapılan duvarlardır•Duvarın arkasındaki alana Duvarın arkasındaki alana girişini engellergirişini engeller•Deniz tarafındaki alan erozyona Deniz tarafındaki alan erozyona
devam eder ve dalgalar duvarın devam eder ve dalgalar duvarın altını oyar.altını oyar.
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
• Plaj büyütülmesiPlaj büyütülmesi•Plaj sistemine oldukça fazla Plaj sistemine oldukça fazla miktarda kum eklememiktarda kum ekleme•uzun süreli ve ekonomik olarak, uzun süreli ve ekonomik olarak, bazı alanlarda uygulanabliecek bazı alanlarda uygulanabliecek bir çözümbir çözüm
• Plajdaki bazı binaları terketme Plajdaki bazı binaları terketme ve yerleşimin plajdan uzakta ve yerleşimin plajdan uzakta yapılmasıyapılması
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Plaj genişletilmesi, Miami
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
A-Bariyerler: Sahilden suya doğru uzanırlar, Dalga enerjisini dağıtarak ve akıntılardan kum larak erozyonu engellemeye çalışırlar. Akış yukarı tarafında bariyerlerde kum birikir, fakat akıntı aşağ taraflarında erozyon daha kötüdür, bu kesimlerinde kum kalmaz
B-Deniz duvarı: Deniz duvarları kıyıdaki mülkleri geçici olarak koruyan, fakat aynı zamanda ön tarafındaki kıyı erozyonunu arttıran bir yapıdır. Yüksek dalgalar duvarı aşarak, duvar ve mülklere zarar verebilir.
C-Kum yığmak: Kumsala kum eklemek erozyona karşı en iyi önlem olarak kabul edilir. Yeni kum genellikle kıyı ötesinden kazındığı için onlarca milyon dolara varan maliyeti vardır. Yine eklenen kum genellikle plaj kumundan daha ince olduğundan daha kolay erozyona uğrar
akıntı
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Atlantik ve pasifik kıyılarının karşılaştırılmasıAtlantik ve pasifik kıyılarının karşılaştırılması
•Kıyı erozyonu her iki kıyı da Kıyı erozyonu her iki kıyı da birbirinden farklıdırbirbirinden farklıdır
•AtlantiAtlantik ve Meksika körfezi k ve Meksika körfezi kıyılarıkıyıları::–GenişGeniş, , hafifçe eğimli kıyı ovalarıhafifçe eğimli kıyı ovaları
–TeTekktonitonik olarak sakin bölgelerk olarak sakin bölgeler
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
• AtlantiAtlantik ve Meksika körfezik ve Meksika körfezi–Gelişme genellikle bariyer Gelişme genellikle bariyer
adalarında oluradalarında olur
–Bariyer adaları açık okyanusa Bariyer adaları açık okyanusa doğrudurdoğrudur
–Fırtınaların tüm gücünü alırFırtınaların tüm gücünü alır
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Bariyer adaları
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
• PaPassifiifik kıyılarık kıyıları– Genellikle dar plajlar, plajlar dikçe yar Genellikle dar plajlar, plajlar dikçe yar
ve dağlarla çevrilidirve dağlarla çevrilidir
– Ana problem birçok plajın önemli Ana problem birçok plajın önemli miktarda küçülmesidirmiktarda küçülmesidir
– Kıyı erozyonu bir yıldan diğerine Kıyı erozyonu bir yıldan diğerine değişirdeğişir
– Bunda nadir görülen fırtınalar etkendirBunda nadir görülen fırtınalar etkendir
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Gel-gitGel-git
• Okyanus düzeyinin günlük Okyanus düzeyinin günlük değişimideğişimi
• Gelgitin nedenleriGelgitin nedenleri::•Gelgite bağlı olaylar ayın ve Gelgite bağlı olaylar ayın ve daha az oranda güneşin daha az oranda güneşin yerçekimi kuvvetine bağlı yerçekimi kuvvetine bağlı olarak gelişirolarak gelişir
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
• AyınYerçekimi dünyayı çok zayıf AyınYerçekimi dünyayı çok zayıf olarak elipsoid şeklinde deforme eder.olarak elipsoid şeklinde deforme eder.
• Elipsoidin uzun ekseni aya doğrudurElipsoidin uzun ekseni aya doğrudur
• Sular karalara göre daha fazla Sular karalara göre daha fazla gelgitten etkilenirgelgitten etkilenir
• Dünyanın iki zıt kenarında gelgit Dünyanın iki zıt kenarında gelgit oluşuroluşur
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012İkinci
Gelgit
Birinci Gel-git
AY
Gel seviyesi
Git seviyesi
Gel-gityüksekliği
Gel-git içiZon
okyanus
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Niçin iki gelgit olayı gerçekleşirNiçin iki gelgit olayı gerçekleşir
•Ayın dünya üzerindeki çekim Ayın dünya üzerindeki çekim gücü, dünyanın yakın gücü, dünyanın yakın kesiminde, uzak kesimine kesiminde, uzak kesimine göre daha fazladır.göre daha fazladır.
•Su zarfı eliptik bir şekilde Su zarfı eliptik bir şekilde genişlergenişler
•Dünya bu su zarfı ile dönerDünya bu su zarfı ile döner
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
•24 saat içinde, iki gel iki de 24 saat içinde, iki gel iki de git olayı oluşurgit olayı oluşur
•29 günlük ayın çevrimi içinde 29 günlük ayın çevrimi içinde çıkıntılar hergün elli dakika çıkıntılar hergün elli dakika kayma gösterirkayma gösterir
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012İkinci
Gelgit
Birinci Gel-git
AY
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Bahar ve Bahar ve nip (15 günde bir)nip (15 günde bir) gelgitlerigelgitleri
• Bahar gel-gitiBahar gel-giti–Yeni ve tam dolunay Yeni ve tam dolunay
zamanında oluşurzamanında oluşur–Ay ve güneşin yerçekimi Ay ve güneşin yerçekimi
etkileri birbiri üzerine etkileri birbiri üzerine eklenmiştireklenmiştir
–Günlük gel ve git farklılığı Günlük gel ve git farklılığı oldukça büyüktüroldukça büyüktür
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Dolunay Yeni ay
Bahar gel-giti
Güneş gel-giti
Ay gel-giti
Güneş
Güneş gel-giti
Ay gel-giti
Güneş
Ayın birinci çeyreği
Ayın üçüncü çeyreği
Nip gel-giti
Bahar gelgiti
Bahar gel-giti
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
•NNipip gelgitigelgiti–Ayın birinci ve üçüncü Ayın birinci ve üçüncü
çeyreğined oluşurçeyreğined oluşur
–Ayın ve güneşin yerçekimi Ayın ve güneşin yerçekimi çakışık değildirçakışık değildir
–Günlük gelgit değişimi Günlük gelgit değişimi küçüktürküçüktür
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Dolunay Yeni ay
Bahar gel-giti
Güneş gel-giti
Ay gel-giti
Güneş
Güneş gel-giti
Ay gel-giti
Güneş
Ayın birinci çeyreği
Ayın üçüncü çeyreği
Nip gel-giti
Nip gelgiti
Bahar gel-giti
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
•Gelgiti ekleyen diğer Gelgiti ekleyen diğer faktörlerfaktörler::
•Kıyının şekliKıyının şekli
•Okyanus havzasının Okyanus havzasının şeklişekli
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
• Dünyanın dönme Dünyanın dönme ekseni ayın ekseni ayın yörüngesine göre yörüngesine göre eğik olduğundan eğik olduğundan Gelgitin yüksekliği Gelgitin yüksekliği dünyanın dünyanın enlemine göre enlemine göre değişir.değişir.
• Yine sahilin şekli Yine sahilin şekli gelgitin büyüyüp, gelgitin büyüyüp, küçülmesinde küçülmesinde etkisi vardıretkisi vardır
İkinciGelgit
Birinci Gel-git
AY
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Gel-git akıntılarıGel-git akıntıları
• Su seviyesinin yükselmesi ve çekilmesine Su seviyesinin yükselmesi ve çekilmesine eşlik eden yatay akıntılardıreşlik eden yatay akıntılardır
• Gelgit akıntı çeşitleriGelgit akıntı çeşitleri– Taşkın akıntısıTaşkın akıntısı – –Su seviyesi yükseldiği Su seviyesi yükseldiği
zaman sahil zonuna ilerleyen akıntılardırzaman sahil zonuna ilerleyen akıntılardır – cezir akıntılarıcezir akıntıları – – Su seviyesi düştüğü Su seviyesi düştüğü
zaman denize doğru olan su hareketidir.zaman denize doğru olan su hareketidir.
• Gel-git ten eklenen alanlara gelgit Gel-git ten eklenen alanlara gelgit düzlüğü denirdüzlüğü denir
• Genellikle gel-git deltaları oluştururGenellikle gel-git deltaları oluşturur
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Gel-git düzlüğü, Fundy körfezi, Nova Scotia
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
Taşkın deltası
Gel-git düzlüğü
Lagün
Gel-git deltası
BariyerAdası
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
• Gelgite bağlı olarak okyanus Gelgite bağlı olarak okyanus tabanlarındaki sürtünme dünyanın tabanlarındaki sürtünme dünyanın dönmesini sürekli olarak dönmesini sürekli olarak yavaşlatmaktadır.yavaşlatmaktadır.– Her yüz yılda günler Her yüz yılda günler 0.0020.002 saniye saniye
uzamaktadıruzamaktadır– Bu düşük etki milyon yıllar gözönüne Bu düşük etki milyon yıllar gözönüne
alındığında oldukça büyük bir etki alındığında oldukça büyük bir etki yaparyapar
– Geçmiş jeolojik devirlerde günler Geçmiş jeolojik devirlerde günler daha kısa olmalıdırdaha kısa olmalıdır
•GENEL JEOLOJİGENEL JEOLOJİ--DENİZLER VE KIYILARDENİZLER VE KIYILARProf. Dr. Yaşar EREN-2012Prof. Dr. Yaşar EREN-2012
•KambriyenKambriyen (540 M (540 Myy) ) bir yılbir yıl 424 424 güngün
•DevoniDevoniyenyen (365 M (365 Myy): ): bir yılbir yıl 410 410 güngün
•PermiPermiyenyen (290 M (290 Myy): ): bir günbir gün 390 390 güngün