klas: tumult studievaardigheden · ben je nog fris en kun je je dus het beste concentreren. •...
TRANSCRIPT
1 vmbo t/
havo/vwo
Dit dossier is van:
Klas:
TumultStudievaardigheden
In dit dossier:• Woordjesleren?Datdoejezo!• Bespaartijd
• Begrijpwatjeleest• Eenpresentatie.Hoezoeng?• MethandigeTipkaart!
In dit dossier maak je individueel, in groepjes of klassikaal opdrachten die je in de les kunt doen.
Op www.tumult.nl vind je na inloggen opdrachten, lesbrieven, digilessen, testen en handige studiekaarten.
Dossier www.tumult.nl
+
= Groepsopdracht
= Verwijzing naar www.tumult.nl
= Bruikbaar bij andere vakken
= Samenvatting
= Tip
= Weetje
= Opdracht
= Keuzeopdracht
1. Agenda 1
2. Huiswerk 7
3. Zelfstandig leren 15
4. Bespaar tijd! 23
5. Begrijp wat je leest 29
6. Woordjes leren 37
7. Een tien voor je toets! 43
8. Vertel je verhaal 51
Studievaardigheden
In dit dossier vindjedeze hoofdstukken:
In dit dossier ziejedezepictogrammen:
ZowerktTumult:
Tumult
Antwoordnummer 47563
1070 WE Amsterdam
Tel. 020 – 421 51 29
www.tumult.nl
ISBN 978-94-6114-284-9
© Tumult, 2016
Alle rechten voorbehouden
1 Tumult ’16-’17
1 • Jouw agendaSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Stel elkaar in tweetallen vragen over je agenda.
Bedenk zelf de laatste vraag. Schrijf de antwoorden op.
1. Waarom heb jij voor deze agenda gekozen?
2. Wat schrijf je allemaal op in je agenda?
3. Hoe vaak kijk je in je agenda?
4.
➔ Bespreek met de hele klas wat het nut van een agenda is.
1 • AgendaEen agenda is echt handig. Of je nou een papieren agenda of een agenda op je smartphone hebt, maakt niet uit: je schrijft of typt er dingen in die je moet onthouden. Bijvoorbeeld huiswerk en afspraken. Als je dat goed doet, heb je altijd overzicht. Dat geeft je een rustig gevoel en daardoor presteer je beter!
Na deze les kun je:• uitleggen wat je hebt aan
een agenda;• huiswerk noteren met
afkortingen;• je agenda gebruiken om
al je activiteiten in te plannen;
• je lesrooster in je agenda zetten.
In dit dossier vind je
tips die je kunt gebruiken bij het studeren. Lees je een tip waarvan je denkt: ‘Die moet ik onthouden!’, zet ’m dan op de Tipkaart. Die vind je achterin het dossier.
2 Tumult ’16-’17
Je agenda gebruik je vooral om je huiswerk te onthouden, maar je kunt er ook je cijfers, rooster en je afspraken in opschrijven. Zo weet je precies wanneer je iets moet doen en vergeet je jouw afspraken niet. Om ruimte te besparen, gebruik je afkortingen.
Voorbeeld:Hoofdstuk wordt H.Engels wordt Eng.Maken wordt mak. of m.
2 • Huiswerk noteren
Stel je voor dat dit het huiswerk is dat je vandaag hebt opgekregen:
Nederlands: voor donderdag hoofdstuk 2, paragraaf 1 leren.Geschiedenis: voor maandag hoofdstuk 1, opdracht 7 en 8 maken.Biologie: voor donderdag hoofdstuk 2, paragraaf 3 lezen, opdrach-ten 3 t/m 7 maken.Engels: voor woensdag de woordjes van hoofdstuk 1, paragraaf 2 leren van het Engels naar het Nederlands en andersom.
➔ Schrijf dit huiswerk hieronder op.
Gebruik afkortingen zodat het in de vakken past.
3 Tumult ’16-’17
Als je docent huiswerk
opgeeft, vraag dan of hij/zij het op het bord wil schrijven. Dan weet je zeker dat je het goed in je agenda zet.
Je kunt woorden soms op verschillende manieren afkorten. Voor hoofdstuk kun je bijvoorbeeld gebruiken: hfdst., hst., hfd., h. etc.
➔ Bedenk voor jezelf welke afkortingen jij het handigst vindt.
Of vraag je mentor welke afkortingen bij jullie op school gebruike-lijk zijn.
Schrijf hieronder alle afkortingen op die je nodig hebt.
Vak Afkorting Overig Afkorting
Hoofdstuk
Bladzijde
Paragraaf
Opdracht
Maken
Lezen
Leren
Herhalen
Toets
Werkstuk
Spreekbeurt
4 Tumult ’16-’17
Activiteit Tijd
1.
2.
3.
4.
5.
➔ Pak je agenda erbij en beantwoord de vragen.
Welke activiteiten uit het lijstje staan al in je agenda?
Welke activiteiten zouden ook in je agenda moeten staan? Zet die er meteen in!
Stel je hebt niet genoeg tijd om alles te doen. Wat doe je niet?
Hoeveel tijd heb je genoteerd voor huiswerk? min.
Hoeveel tijd heb je genoteerd voor andere dingen? min.
Waar begin je vanmiddag mee? Leg uit waarom.
Ik begin met: , want
Naast huiswerk heb je natuurlijk andere dingen te doen, zoals sporten of met vrienden afspreken. Een agenda is daarom han-dig om overzicht te hebben van al je activiteiten. Als je alles in je agenda zet, zie je of je genoeg tijd overhoudt voor huiswerk.
3 • Activiteiten
➔ Schrijf op wat je vanmiddag en vanavond na school gaat doen.
Denk aan huiswerk, sporten, afspraken, tv-kijken. Schrijf erachter hoelang je met elke activiteit bezig denkt te zijn.
Als je huiswerk en afspra
ken in je agenda zet, is het uit je hoofd. Dat vindt je brein prettig, want dan hoef je er niet de hele tijd aan te denken.
5 Tumult ’16-’17
Een agenda helpt je om vooruit te kijken. Je hebt een overzicht van het hele schooljaar en in een digitale agenda kun je zelfs jaren vooruit bladeren. Het is handig om alvast alle belangrijke data, zoals toetsweken, werkweken, verjaardagen en natuurlijk vakanties, erin te zetten.
4 • Vooruit kijken
➔ Pak je agenda en je jaarrooster erbij.
Wanneer heb je belangrijke dingen voor school? Denk aan rapport-uitreikingen, toetsweken etc. Zet die dingen in je agenda. Zorg dat je ziet dat het belangrijk is!
➔ En nu de leuke dingen!
Wanneer heb je vakanties, vrije dagen, schoolfeesten etc.? Zet die dingen ook in je agenda. Laat zien dat je er blij mee bent! Bijvoor-beeld door er een tekeningetje bij te maken.
ControlerenSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Vergelijk in tweetallen jullie agenda’s.
Check of jullie hetzelfde huiswerk genoteerd hebben of dat jullie nog dingen missen. Zorg samen dat het huiswerk goed in jullie agenda komt.
➔ Bekijk wat de verschillen zijn in hoe jullie je huiswerk noteren.
Wat vind jij goed of handig aan de manier waarop je buurman/vrouw huiswerk opschrijft? Noem één ding.
Voorbeeld:Christel schrijft bij elke week haar hele rooster in haar agenda. Zo kan ze makkelijk het huiswerk bij de vakken schrijven.
➔ Bespreek klassikaal tips om huiswerk zo slim mogelijk op te schrijven.
Noteerje huiswerk altijd
bij de dag dat je het af moet hebben. Schrijf het duidelijk en leesbaar op. Vergeet niet te noteren voor welk vak het is.
6 Tumult ’16-’17
Deze les ging over …
… jouw agenda. In je agenda zet je dingen die je moet onthouden. Zoals huis-werk, je lesrooster, cijfers en afspraken buiten school. Houd je agenda goed bij. Dan heb je belangrijke informatie altijd bij de hand en weet je wat je wanneer moet doen.
… huiswerk noteren.Door woorden af te korten, kun je huiswerk sneller opschrij-ven. Het bespaart ook ruimte in je agenda. Schrijf je huis-werk goed en duidelijk op. Vraag de leraar om het op het bord te schrijven of vergelijk je huiswerk regelmatig met een klasgenoot. Dan weet je zeker dat het klopt.
… activiteiten.Het is slim om ook andere activiteiten en afspraken in je agenda te zetten. Zo weet je precies wat je wanneer moet doen.
… vooruit kijken.Een agenda geeft je een overzicht van het hele schooljaar. Het is handig om alvast vooruit te kijken en alle belangrijke data in je agenda te zetten.
Digiles Talentenles
➔ Log in op www.tumult.nl. Doe de Talentenles.
Studiekaart Agenda
➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaart Agenda.
Heb je je huiswerk al af in de
les? Zet het toch in je agenda (geef wel aan dat je het al klaar hebt!). Dan onthoud je waar de volgende les over gaat.
7 Tumult ’16-’17
1 • Jouw manier
Wat werkt voor jou het beste als je huiswerk maakt?
➔ Geef elke mogelijkheid een cijfer van 1 tot 10.
10 betekent helemaal mee eens en 1 betekent totaal mee oneens.
Ik leer het beste:
• languit liggend op mijn bed.
• aan een opgeruimd bureau.
• terwijl de radio aanstaat.
• met m’n lievelingsmuziek op de koptelefoon.
• door eerst op te schrijven wat ik moet doen.
• als ik regelmatig pauze neem.
• als ik niet gestoord word.
• als ik niets anders aan mijn hoofd heb.
• als ik weet waar ik het voor doe.
• op het laatste moment.
2 • HuiswerkHuiswerk?! Leuk is anders. Maar ja, sommige dingen moeten nu eenmaal. Bovendien: als je je huiswerk slim aanpakt, kost het minder moeite en tijd. Je haalt betere resultaten en je bent ook nog eens sneller klaar!
Na deze les kun je:• voor- en nadelen benoe-
men van hoe jij nu huis-werk maakt;
• zorgen voor een rustige werkomgeving zonder stoorzenders;
• een huiswerkplan maken;• jezelf motiveren met een
beloning na je huiswerk.
Als je niet gestoord
wilt worden tijdens je huiswerk, hang dan een bordje ´niet storen´ op je deur.
8 Tumult ’16-’17
➔ Bespreek deze opdracht met de klas.
Welke huiswerkgewoontes scoren het hoogst in de klas? En welke het laagst? Wat zijn de voor- en nadelen van die gewoontes?Maakt het uit of je maakwerk of leerwerk hebt?
➔ Schrijf twee huiswerktips op.
Wat helpt jou nog meer om goed je huiswerk te kunnen maken?
1.
2.
➔ Maak met de klas een top 10 met huiswerktips.
Bespreek jullie zelfbedachte tips en stem welke tips het beste zijn.
➔ Schrijf de beste tip op je Tipkaart achterin het dossier.
Probeer deze tip uit als je deze week je huiswerk maakt. Succes!
Je kunt ook op de com
puter een lijst met de allerbeste huiswerktips maken. Print ’m uit en hang ’m boven je bureau zodat je ze niet vergeet.
Onze top 10 huiswerktips:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
9 Tumult ’16-’17
Tijd: Wat: Omschrijving:15.45 – 16.00 Thuis van school Thee drinken16.00 – 16.30 Wiskunde Hfst. 2 opdracht 3 t/m 6 maken16.30 – 16.35 Pauze Even beneden met m’n broertje kletsen
Tijd: Wat: Omschrijving:
Iedereen maakt huiswerk op zijn eigen manier. Maar je kunt het jezelf wel makkelijker maken. Het belangrijkste is: maak een plan! Begin niet zomaar ergens, maar bedenk van tevoren hoe je het gaat aanpakken. Dat kost even tijd, maar het levert je nog veel meer tijd op! De tips hieronder kun je gebruiken om te bepa-len waar je begint en in welke volgorde je alles gaat doen.
2 • Huiswerkplan
➔ Maak een huiswerkplan voor vanmiddag na school.
Wat is je huiswerk voor morgen? Hoe ga je dat aanpakken? Hoe laat begin je? Wat doe je als eerste, wat daarna? Wanneer houd je pauze? Schrijf precies op hoe je het gaat doen. Gebruik de tips uit deze les.
➔ Bespreek een aantal huiswerkplannen met de hele klas.
• Begin met het belangrijkste of moeilijkste, bijvoorbeeld een toets. Als je begint, ben je nog fris en kun je je dus het beste concentreren.
• Wissel leerwerk en maakwerk af. En ook moeilijk en makkelijk huiswerk. Door afwisseling houd je het leuk voor jezelf.
• Neem regelmatig een korte pauze (bijvoorbeeld ieder halfuur). Zo kunnen je hersenen even tot rust komen en leer je daarna weer makkelijker. • Streep het huiswerk dat je af hebt door in je agenda. Het geeft een lekker gevoel dat je iets hebt afgerond.
Voorbeeld:
10 Tumult ’16-’17
Je maakt je huiswerk het beste als je je aandacht erbij hebt. Oftewel: je moet je goed kunnen concentreren. Dat betekent dat je alles wat afleidt, zoals Facebook en je mobiele telefoon, beter uit kunt zetten. Zo heb je geen last van stoorzenders en gaat huiswerk maken een stuk gemakkelijker én sneller.
3 • StoorzendersSamen met je buurman of buurvrouw
Loopt je moeder steeds je kamer binnen? Hoor je lawaai van bui-ten? Of ben je continu op Facebook of Instagram aan het kijken? Wat leidt jou af tijdens het leren?
➔ Schrijf drie dingen op die jou wel eens afleiden (stoorzenders).
Bedenk daarna in tweetallen per stoorzender een oplossing.
Voorbeeld:Stoorzender: De gedachte aan iets wat ik niet moet vergeten (kat eten geven). Oplossing: Ik schrijf het op, dan is het uit mijn hoofd en vergeet ik het niet!
Stoorzender 1:
Oplossing:
Stoorzender 2:
Oplossing:
Stoorzender 3:
Oplossing:
11 Tumult ’16-’17
Huiswerk maken komt niet altijd even goed uit. Je hebt er ook niet altijd evenveel zin in. Maar het moet wel gebeuren! Hoe zorg je ervoor dat je jezelf zo ver krijgt dat je het toch doet? Een goede manier is jezelf belonen. Je zegt bijvoorbeeld tegen jezelf: ‘Als ik m’n toets heb geleerd, mag ik m’n favoriete tv-programma kijken’.
4 • BeloningSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Schrijf op wanneer jij helemaal geen zin had om te leren.
Vertel elkaar daarna over die situatie.
Voorbeeld:Laatst was het hartstikke mooi weer buiten. Al mijn vrienden uit de buurt waren op straat, maar ik moest een toets voor geschiedenis leren. Toen had ik echt totaal geen zin!
➔ Bedenk samen een goede beloning.
Wat zou jou in deze situatie helpen om toch vol te houden?
Voorbeeld:Als ik de samenvatting heb gemaakt, mag ik even een halfuurtje naar buiten.
12 Tumult ’16-’17
De ideale huiswerkplek
➔ Maak groepjes van drie. Bespreek waar jullie je huiswerk maken, bijvoorbeeld op je kamer of aan de eettafel. Wat is prettig aan die plek? En wat is minder fijn?
➔ Bedenk met elkaar wat de ideale huiswerkplek is. In wat voor omgeving kun je het beste leren? Bedenk met elkaar wat je daar allemaal voor nodig hebt. Maak een tekening of foto van jullie ideale huiswerkplek.
➔ Bedenk in tweetallen wat jullie goede manieren vinden om jezelf te belonen na je huiswerk.
Schrijf jullie drie leukste ideeën hieronder op.
1.
2.
3.
Denken jullie dat deze beloningen ook echt werken? Ja Nee, want:
Een opgeruimde
omgeving zorgt voor een opgeruimd hoofd. Ruim dus je bureau op voordat je begint met leren.
13 Tumult ’16-’17
GeheugenoefeningSamen met je buurman of buurvrouw
Als je huiswerk maakt, moet je vaak dingen onthouden. Bijvoorbeeld woordjes of stukken tekst.
➔ Schrijf hieronder een boodschappenlijstje van tien woorden voor je buurman/vrouw.
Neem niet al te moeilijke woorden.
Voorbeeld:1. Kaas2. Tomatensoep3. Wc-papieretc.
1. 6.
2. 7.
3. 8.
4 9.
5. 10.
➔ Wissel van dossier met je buurman/vrouw.
Je hebt één minuut om zoveel mogelijk woorden te onthouden. Na die minuut doe je het dossier dicht.
Zeg samen met je buurman de tafel van 7 hardop. Schrijf daarna de woorden die je nog weet op een los blaadje.
Hoeveel woorden heb je onthouden?
➔ Bespreek deze oefening met de hele klas.
Wie heeft de meeste woorden onthouden? Hoe heeft hij of zij dat aangepakt?
Als je je huiswerk af hebt,
laat je dan overhoren. Of kijk het samen met je ouders of verzorgers na. Dat helpt je om de stof beter te begrijpen en te onthouden.
14 Tumult ’16-’17
Deze les ging over …
... huiswerk.De manier waarop je nu huiswerk maakt, heeft waarschijn-lijk voordelen en nadelen. Als je huiswerk op een slimme manier maakt, kost het minder moeite en haal je betere resul-taten.
... stoorzenders. Huiswerk maken gaat het beste als je je aandacht erbij hebt. Zet dus alle stoorzenders uit. Log uit bij Facebook, leg je tele-foon weg en hang een bordje op de deur: niet storen!
... huiswerkplan. Hoe pak je je huiswerk op een slimme manier aan? Maak van tevoren een plan. Begin met het belangrijkste of moeilijkste. Pauzeer regelmatig. Wissel leer- en maakwerk en leuke en minder leuke vakken af.
... belonen. Beloon jezelf als je iets af hebt of goed je best hebt gedaan. Dat helpt vaak als je geen zin hebt. Zo wordt huiswerk maken leuker!
Studiekaart Huiswerk
➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaart Huiswerk.
Lesbrief Eerste hulp bij … huiswerk
➔ Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Eerste hulp bij ... huiswerk.
15 Tumult ’16-’17
3 • Zelfstandig lerenEen werkstuk maken, een toets leren, maar ook uitvin-den hoe je mobieltje werkt. Al die dingen kun jij zelfstan-dig! Dat noem je zelfstandig leren. Je zoekt dan zelf uit wat de beste manier is om iets aan te pakken. Handig, want dan kom je er meestal zelf wel uit!
1 • Stel je doel vast
➔ Kijk terug: wanneer heb jij iets helemaal zelf gedaan?
Bedenk iets waar je echt trots op bent.
Voorbeeld:– Ik heb een fotoboek gemaakt op de computer.– Ik heb een negen gehaald voor mijn wiskunde proefwerk.
➔ Kijk vooruit: wat wil jij graag bereiken?
Bedenk iets wat jij echt graag wilt leren of bereiken op school.
Voorbeeld:– Een goed cijfer voor mijn biologiewerkstuk.– Leren geconcentreerd te werken.
➔ Bespreek de antwoorden met de hele klas.
Na deze les kun je zelfstandig leren in vijf stappen:1. Doel vaststellen2. Oriënteren3. Aanpak bepalen4. Doen5. Terugkijken
Zelfstandig leren kun je niet
van de één op de andere dag. Je moet het oefenen. En het geeft niet als je daarbij fouten maakt. Daar leer je juist van!
16 Tumult ’16-’17
➔ Schrijf je doel op.
Kijk nog eens op de vorige pagina wat je graag wilt bereiken of leren. Maak daar een concreet doel van door onderstaande vragen te beantwoorden.
Wat wil je precies bereiken? Wanneer ben je tevreden?
Voorbeeld: – Ik wil een acht halen voor mijn biologiewerkstuk.– Ik wil minimaal 10 minuten geconcentreerd kunnen werken.
Is dat haalbaar?
Ja, want: Nee, want:
Wanneer moet het klaar zijn?
Stap 1: doel vaststellen
Zelfstandig leren begint met vaststellen wat het doel is. Dat kan een opdracht zijn voor school, bijvoorbeeld een spreekbeurt of een werkstuk. Maar het kan ook een doel zijn dat je voor jezelf hebt. Bijvoorbeeld: ik wil gitaar leren spelen. Of: ik wil het hoogste level van een computergame halen.
Je kunt pas beginnen als je helder hebt wat je doel precies is. Stel jezelf dus vragen zoals: • Wat wil ik precies bereiken? • Waar moet het eindresultaat aan voldoen?• Is dat haalbaar?• Wanneer moet het klaar zijn?
17 Tumult ’16-’17
2 • Oriënteer je
➔ Bedenk drie manieren waarop je het doel kunt bereiken.
Doel: Een fantastische spreekbeurt houden.
Dat kun je bereiken door:
1.
2.
3.
➔ Doe hetzelfde voor het doel dat je bij opdracht 1 hebt opgeschreven.
Doel:
Dit doel kan ik bereiken door:
1.
2.
3.
➔ Beantwoord de vraag.
Waarom is het slim om eerst na te denken en dan pas te doen?
Stap 2: oriënteren
Als je weet wat je doel is, kun je natuurlijk als een kip zonder kop van start gaan. Maar de kans is groot dat je dan vastloopt. Het is veel slimmer om eerst na te denken op welke manie-ren je het kunt aanpakken. Eerst denken dan doen dus! Daarbij is het goed om te weten dat er altijd meerdere manieren zijn om je doel te bereiken.
Stel je wilt weten hoe je nieuwe smartphone werkt. Dan heb je zeker drie mogelijkheden om dat aan te pakken. Bijvoorbeeld:1. Eerst in de handleiding lezen hoe alles werkt. 2. Gewoon alle knopjes uitproberen.3. Aan de verkoper in de winkel vragen om het uit te leggen.
Beslis dus niet direct hoe je het gaat doen, maar denk eerst na welke mogelijkheden je alle-maal hebt. Dat noem je oriënteren.
Je zult ontdekken dat je
sommige dingen altijd op dezelfde manier aanpakt. Bijvoorbeeld woordjes leren. Maar is jouw manier wel altijd de handigste? Het is goed om te kijken hoe je het ook anders kunt aanpakken.
18 Tumult ’16-’17
Doel:
Manieren: Voordelen: Nadelen:
1.
2.
3.
3 • Bepaal je aanpakSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Bekijk jouw doel en de drie manieren waarop je dat kunt bereiken.
Schrijf bij elke manier op wat de voor- en nadelen zijn.
Voorbeeld:
Doel: Een voldoende halen voor mijn toets.
Manieren: Voordelen: Nadelen:
Alle extra oefeningenmaken.
Daarna ken je de stof echt beter.
Kost veel tijd.
Stap 3: aanpak bepalen
Als je weet wat de mogelijkheden zijn om je doel te bereiken, is het tijd om je aanpak te bepa-len. Met een plan van aanpak weet je daarna precies wat je het beste kunt doen.
Hoe weet je nou wat de beste manier is om iets aan te pakken? Kijk wat de voor- en nadelen zijn van elke manier. Bijvoorbeeld als je een voldoende wilt halen voor je toets, kun je een samenvatting maken van de stof. Dat kost veel tijd, dat is een nadeel. Maar je onthoudt de stof wel meteen goed, dat is een voordeel. Zo kun je de voor- en nadelen tegen elkaar afwegen.
19 Tumult ’16-’17
Stap 4: doen
Er komt natuurlijk een moment dat je gewoon aan de slag moet. Als je weet wat je doel is en je je aanpak hebt bepaald, is dat een makkie! Het is wel slim om af en toe te controleren of je nog wel op de goede weg zit.
4 • Doen!Samen met je buurman of buurvrouw
➔ Wissel van dossier met je buurman/vrouw.
Lees zijn/haar doel en de gekozen aanpak (opdracht 3). Bedenk een probleem dat je buurman/vrouw onderweg tegen kan komen.
Voorbeeld:Tijdens het leren kom je erachter dat je de stof niet snapt. Dit kost veel extra tijd.
➔ Neem je eigen dossier weer terug.
Bedenk een oplossing voor het probleem dat je buurman/vrouw heeft bedacht.
➔ Bespreek in tweetallen hoe je het ‘t beste kunt aanpakken.
Welke manier zou je buurman/vrouw kiezen?
Welke manier kies jij?
20 Tumult ’16-’17
3. Aanpak
4. Doen
Stap 5: terugkijken
Misschien wel het belangrijkste bij zelfstandig leren is terugkijken. Als je dat doet, kun je jezelf steeds verbeteren. Je leert namelijk heel veel van wat goed, maar vooral ook van wat fout ging. Misschien had je bijvoorbeeld niet de beste aanpak gekozen. Dat geeft niks! Want als je dat weet, kun je het een volgende keer anders doen.
Wanneer je gaat terugkijken, is het belangrijk om jezelf de juiste vragen te stellen. Bijvoorbeeld:• Wat was mijn doel?• Hoe heb ik het aangepakt?• Wat ging goed?• Wat ging minder?• Hoe zou ik het een volgende keer doen?
5 • Kijk terug
➔ Denk terug aan de laatste keer dat je zelfstandig een opdracht hebt gedaan.
Was het doel duidelijk? Wist je wat je precies moest doen? Ja NeeWaar lag dat aan?
Heb je eerst nagedacht op welke manieren je het kon aanpakken? Ja NeeWat zou je een volgende keer anders kunnen doen?
Heb je van tevoren je aanpak bepaald?
Ja, namelijk
Nee, want
Welke problemen ben je onderweg tegengekomen?
Hoe heb je die opgelost?
2. Oriënteren
1. Doel
21 Tumult ’16-’17
Plan van aanpak
➔ Vorm groepjes van vier.
Stel je voor: er hangt een grote zak snoep aan het plafond van het lokaal. Als het jullie lukt om deze te pakken, is hij voor jullie.
➔ Bedenk met elkaar een slimme manier om die zak snoep te pakken te krijgen.
Denk daarbij aan de stappen van zelfstandig leren. Schrijf eerst op wat het doel is.
Doel:
Bedenk minimaal drie manieren waarop je dit doel kunt bereiken.
1.
2.
3.
Beslis wat jullie de beste manier vinden om het aan te pakken. En maak een plan hoe jullie dat zouden doen.
Ons plan:
Wat ging er goed?
Wat ging er minder goed?
Wat ga je de volgende keer anders doen?
5. Terugkijken
22 Tumult ’16-’17
Deze les ging over …
... zelfstandig leren.Zelfstandig leren betekent dat je zelf bepaalt hoe je een taak aan gaat pakken. Dat doe je in vijf stappen:
Stap 1: doel vaststellen.Zelfstandig leren begint met vaststellen wat het doel is. Dat is wat je uiteindelijk wilt bereiken.
Stap 2: oriënteren.Er zijn altijd meerdere wegen die naar Rome leiden. Dat geldt ook voor zelfstandig leren. Als je een taak of doel voor je hebt, kun je dat op verschillende manieren bereiken.
Stap 3: aanpak bepalen.Als je weet wat de mogelijkheden zijn om je doel te bereiken, dan is het tijd om je aanpak te bepalen. Je beslist dan hoe jij het gaat doen en maakt daarvoor een plan.
Stap 4: doen.Er komt natuurlijk een moment dat je gewoon aan de slag moet. Als je weet wat je doel is en je je aanpak hebt bepaald, is dat een makkie!
Stap 5: terugkijken.Misschien wel het belangrijkste bij zelfstandig leren is terug-kijken. Als je dat doet, kun je leren van je fouten en jezelf steeds verbeteren.
Studiekaart Zelfstandig leren
➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaart Zelfstandig leren.
23 Tumult ’16-’17
1 • Uitslapen
Een planning is altijd handig. Zeker ’s morgens vroeg, want je wilt natuurlijk zo lang mogelijk in je bed blijven liggen. Dat kan als je goed plant!
➔ Schrijf op hoe het vanmorgen ging.
Hoe laat ben je opgestaan? Wat heb je allemaal gedaan tot het moment dat de les begon? Hoeveel tijd had je overal voor nodig? Schrijf dat in het schema op pagina 24.
Voorbeeld:
Begintijd Wat heb je gedaan? Hoeveel tijd kostte dat?
07.00 Opstaan 10 minuten
07.10 Douchen en aankleden 30 minuten
07.40 Ontbijten 20 minuten
08.00 Naar school fietsen 20 minuten
08.20 Op school 10 minuten
08.30 Les begint
4 • Bespaar tijd!Begin jij altijd op tijd met je huiswerk? Of laat je alles tot het laatste moment liggen? Als je je tijd goed organiseert, hoef je nooit meer te stressen. En je houdt ook nog eens meer tijd over voor leuke dingen! Dat noem je plannen.
Na deze les kun je:• je ochtend zo plannen dat
je langer in bed kunt blij-ven liggen;
• inschatten hoeveel tijd een huiswerktaak kost;
• prioriteiten stellen in alles wat je moet doen;
• een haalbare huiswerk-planning maken.
24 Tumult ’16-’17
Begintijd Wat heb je gedaan? Hoeveel tijd kostte dat?
➔ Beantwoord de vragen.
Was je vanochtend op tijd? Ja Nee
Moest je je vanochtend haasten? Ja Nee
➔ Bedenk een plan om ’s ochtends tijd te besparen.
Hoe zorg je dat je iets langer in bed kunt blijven liggen zonder dat je te laat op school komt? En natuurlijk het liefst zonder dat je hoeft te haasten? Bedenk drie dingen die je kunt doen.
1.
1.
2.
1.
3.
1.
Plan altijd ruim. Zo houd
je rekening met onverwachte dingen en het feit dat iets soms langer duurt dan je dacht. Denk bijvoorbeeld ook aan de reistijd die je nodig hebt om ergens te komen.
25 Tumult ’16-’17
Hoeveel tijd heb je nodig om een toets te leren? Hoelang ben je bezig met vijf wiskundesommen? Om een haalbare planning te maken, moet je weten hoeveel tijd dingen kosten. Vaak weet je dat niet precies van tevoren, maar je kunt wel een schatting maken.
2 • SchattenSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Schrijf hieronder op welk huiswerk je vanavond moet maken.
Schat in hoeveel tijd je voor elke taak nodig hebt en schrijf dat erachter.
➔ Overleg met je buurman/vrouw.
Wat is zijn/haar schatting? Zet dat ook in jouw schema. Bespreek met elkaar wat de beste schatting is. Zet dat in de kolom ‘conclusie’.
➔ Bedenk samen twee tips om de tijd goed in te schatten.
1.
1.
2.
1.
➔ Bespreek jullie tips met de klas.
Huiswerk Mijn schatting
Zijn/haar schatting
Conclusie
Met een goede planning weet je
precies wat je wanneer moet doen. Dan hoef je daar niet meer over na te denken en zo houd je uiteindelijk tijd over!
26 Tumult ’16-’17
Naast huiswerk doe je natuurlijk ook nog andere dingen. Mis-schien zit je op voetbal en moet je op dinsdagavond trainen. Of kijk je op donderdagavond altijd je favoriete serie. Als je heel veel te doen hebt, moet je soms keuzes maken. Stel jezelf de vraag: wat moet echt nú gebeuren en wat kan later? Zo stel je prioriteiten.
3 • Prioriteiten
➔ Schrijf op wat je vanavond allemaal moet doen naast je huiswerk.
Maak een schatting van de tijd die je ervoor nodig hebt. Zet er ook bij van hoe laat tot hoe laat je ermee bezig bent.
➔ Geef in het schema aan wat prioriteit heeft.
Zet een 1 bij dingen die je echt vandaag moet doen, een 2 bij wat daarna het belangrijkst is en een 3 bij wat kan wachten tot later.
Voorbeeld:
Wat Schatting tijd Begin Einde Prioriteit
Voetbaltraining 2 uur 18.30 20.30 1
Vriend bellen 15 minuten 20.30 20.45 3
Favoriete tv-programma kijken
45 minuten 20.45 21.30 2
Wat Schatting tijd Begin Einde Prioriteit
Niet alles is even belang
rijk. Durf daarin keuzes te maken. Je kunt beter een paar dingen goed doen, dan een heleboel dingen half.
27 Tumult ’16-’17
Afstrepen
Het leuke van een planning is dat je kunt afstrepen als je iets gedaan hebt. Dat voelt goed!
➔ Probeer je planning vanavond eens uit.
Zet een kruisje achter alles wat je af hebt. Beantwoord na afloop de vragen hieronder en op de volgende pagina.
Hoe vond je het om met een planning te werken?
Je weet nu wat je allemaal moet doen aan huiswerk en andere activiteiten. Je weet hoeveel tijd je daarvoor nodig hebt. En je weet wat prioriteit heeft. Dan kun je nu gaan puzzelen totdat je een goede en haalbare planning hebt. Daarbij is het slim om leer- en maakwerk af te wisselen. Vergeet niet om voldoende pauzes in te plannen.
4 • Maak je planning
➔ Maak nu je definitieve planning voor vanmiddag na school.
Tijd Wat
(Bijv. 15.30-16.00) (Bijv. wiskunde opdracht 6 t/m 7)
Als je leerstof herhaalt, ont
houd je het beter. Elke dag een halfuurtje levert meer op dan twee uur op de laatste dag. Houd daar rekening mee in je planning.
28 Tumult ’16-’17
Deze les ging over …
… plannen.Plannen betekent: je tijd organiseren. Als je goed plant, hoef je nooit meer te stressen. Zo houd je meer tijd over voor leuke dingen. Of je kunt ’s ochtends wat langer in bed blijven liggen!
... schatten.Om een haalbare planning te maken, moet je schatten hoeveel tijd je voor dingen nodig hebt.
... prioriteiten.Als je heel veel te doen hebt, moet je soms keuzes maken. Stel prioriteiten: wat moet echt nu gebeuren en wat kan later?
... planning maken.Weet je wat je allemaal moet doen, hoeveel tijd je daarvoor nodig hebt en wat prioriteit heeft? Dan kun je in een planning zetten wat je wanneer gaat doen.
Studiekaart Plannen
➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaart Plannen.
Lesbrief Plannen is hakken
➔ Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Plannen is hakken.
Heb je alles kunnen doen volgens planning?
Ja Nee, want
Wat zou je de volgende keer anders doen?
29 Tumult ’16-’17
1 • Race tegen de klok
Je hebt vast wel eens een onverwachtse overhoring. Waarschijnlijk pak je dan snel je boek en kijk je alles in twee minuten snel even door. Waar kijk je dan naar?
➔ Bekijk de tekst op pagina 31.
Stel je voor dat je hier straks een toets over hebt: lees snel alles door. Je hebt een halve minuut!
➔ Vertel in één zin waar de tekst over gaat.
➔ Bespreek de antwoorden met de klas.
In een halve minuut kun je niet alles lezen. Hoe weet je in een halve minuut toch waar de tekst ongeveer over gaat? Wat lees je wel en waar let je op?
5 • Begrijp wat je leest
Ken je dat? Zit je een tekst te lezen voor geschiedenis, heb je na een paar bladzijden al geen idee meer waar het over gaat! De truc is om de tekst actief te lezen. Als dat je lukt, begrijp je ook echt wat je leest.
Om snel te weten waar het
ongeveer over gaat, lees je een tekst globaal door. Let daarbij op deze dingen: de titel; tussenkopjes; cursieve, vette of onderstreepte woorden;
plaatjes.
Na deze les kun je:• een tekst globaal lezen;• de hoofd- en bijzaken uit
een tekst halen;• een woordnet van een
tekst maken;• een samenvatting van een
tekst maken.
30 Tumult ’16-’17
Waarschijnlijk keek je net snel naar de titels, tussenkopjes, tekst die eruit springt en afbeeldingen. Dat noem je globaal lezen. Dit doe je om een eerste indruk van de tekst te krijgen. De vol-gende stap is actief lezen, bijvoorbeeld door zinnen te onderstre-pen, samen te vatten of een woordnet te maken. Dit helpt je om de tekst goed te begrijpen!
2 • Woordnet
➔ Haal de belangrijkste woorden uit de tekst op pagina 31.
• Begin met het belangrijkste woord en zet dat middenin. Dat is waar de tekst over gaat, oftewel het onderwerp.
• Daaromheen zet je de andere belangrijke woorden uit de tekst die met dit onderwerp te maken hebben.
• Geef met lijntjes aan als er een verband is tussen bepaalde woor-den.
➔ Schrijf hieronder de betekenis van twee moeilijke woorden op.
1.
2.
31 Tumult ’16-’17
Hoe werkt het Puberbrein?
Het brein van een puber is nog lang niet klaar. Daar zijn de deskundigen het nu wel over eens. Tot na het 20e levensjaar zijn de hersenen nog bezig met groeien.
De groeispurt van de hersenenDe hersenen groeien op een andere manier dan de rest van het lichaam. De hersenen zitten vol met zenuwcellen die op ontelbare manieren met elkaar verbonden zijn. Om deze verbindingen gaat het. In de puberteit zijn de hersenen sterk aan het veranderen. Pubers krijgen geleidelijk aan minder verbindingen tussen de zenuwcel-len, maar deze worden wel dikker. Tijdens dat veranderings proces is het erg onrustig in het puberhoofd. Dat verklaart waarom pubers zich vaak wisselvallig gedragen.
Pubers zijn anders dan kinderen of volwassenenDe groeispurt vindt vooral plaats in het deel van de hersenen dat direct achter het voor-hoofd ligt. Dit deel zorgt ervoor dat je vooruit kunt denken en je impulsen kunt onderdrukken. Bij pubers is dit deel nog volop in ontwikkeling. Daarom hebben pubers soms moeite met plan-nen en doen ze soms dingen waar ze later spijt van hebben.Naast de groei van het brein wordt ook het emotionele systeem ontwikkeld. Deze is pas rond je 25e af. Dit deel ligt in je achterhoofd en is belangrijk voor je gevoel en je gedrag. Het zorgt dat je sociale signalen herkent. Omdat dit deel bij pubers nog niet helemaal ontwikkeld is, kunnen zij zich moeilijk inleven in een ander.
Stofjes in het breinOok de stoffen in het brein veranderen. De stof melatonine die je slaperig maakt, wordt bij pubers twee uur later geproduceerd dan toen ze jong waren. Hun biolo-gische klok gaat dus als het ware achterlopen. Ze worden laat moe, terwijl hun slaapbehoefte groot blijft. Vandaar dat pubers langer in hun bed blijven liggen. In de puberteit maakt je brein ook veel dopamine aan. Dit maakt je actiever en zorgt ervoor dat je meer risico’s neemt. Pubers zijn bijvoorbeeld niet bang te stunten met skateboards of winkelwagentjes. Dat is ook ergens goed voor: om op eigen benen de wereld te verkennen, moet je risico’s nemen.
Verbindingen tussen zenuwcellen in je hersenen
32 Tumult ’16-’17
Niet alle informatie in een tekst is even belangrijk. Daarom is het slim om je te richten op de belangrijkste punten, de hoofd-zaken. De minder belangrijke informatie, zoals voorbeelden of extra uitleg, noem je bijzaken.
3 • Hoofd- en bijzaken
➔ Lees de informatie hieronder.
➔ Lees de tekst op pagina 31 en haal de hoofdzaken eruit.
Onderstreep eerst in elke alinea de hoofdzaken. Schrijf dan in steekwoorden per alinea de hoofdzaken op.
Alinea 1:
Alinea 2:
Alinea 3:
Alinea 4:
Alinea 5:
Hoofdzaken en bijzakenDe hoofdzaken kun je zien als de kapstok van een tekst. De jassen die opgehangen worden aan de kapstok zijn de bij-zaken. Ze horen niet bij de belangrijkste informatie, maar helpen je wel om de hoofdzaken beter te begrijpen. Bijzaken zijn bijvoorbeeld voorbeelden of extra achtergrondinforma-tie. Er kunnen dus veel hoeden en jassen opgehangen zijn, maar het gaat eigenlijk om de kapstok!
Alinea’sBijna elke tekst bestaat uit alinea’s. Dat zijn blokjes tekst van een aantal zinnen. Iedere alinea geeft een stukje infor-matie die bij elkaar hoort. Een alinea begint altijd op een nieuwe regel. De hoofdzin van een alinea (vaak de eerste of laatste zin), kan je helpen om de hoofdzaken uit een tekst te halen.
Weet je niet zeker of
iets hoofd of bijzaak is? Kijk wat er gebeurt als je deze informatie weg zou laten. Als dat niet uitmaakt, is het bijzaak!
Onderstreep niet te
veel, maar alleen de informatie die echt belangrijk is. Anders heb je straks de hele tekst onderstreept en weet je nog niet wat het belangrijkste is!
33 Tumult ’16-’17
Als je een tekst actief bestudeerd hebt, kun je een samenvatting gaan maken. Daarin schrijf je kort in je eigen woorden op waar de tekst over gaat.
4 • Samenvatting
➔ Maak in je eigen woorden een samenvatting van de tekst op pagina 31.
Doe alsof je de tekst moet uitleggen aan een kind van negen jaar. Denk eraan dat je de hoofdzaken noemt, maar dus op een makke-lijke manier. Gebruik maximaal tien zinnen. Schrijf de samenvatting hieronder op.
Een tekst in je eigen woorden
samenvatten en navertellen helpt je heel erg om de tekst te begrijpen.
Alinea 6:
➔ Schrijf op wat de hoofdgedachte van de tekst is.
HoofdgedachteDe hoofdgedachte is in één of twee zinnen wat de schrijver over het onderwerp wil zeggen. Een samenvatting van de hoofd zaken eigenlijk. Bijvoorbeeld: spinnen zijn geen insec-ten.
34 Tumult ’16-’17
Als je een goede samenvatting hebt gemaakt, is de tekst leren daarna een makkie. Maar hoe weet je of je samenvatting goed is? Het belangrijkste is dat je de hoofdzaken uit de tekst hebt gehaald.
5 • BeoordelingSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Ruil van dossier met je buurman/vrouw.
Bekijk de samenvatting van je buurman/vrouw en geef een beoor-deling. Gebruik het beoordelingsformulier hieronder.
➔ Geef je buurman/vrouw drie tips om zijn/haar samenvatting te verbeteren.
1.
1.
2.
1.
3.
1.
Samenvatting van:
Beoordeeld door:
Goed Voldoende OnvoldoendeGeef aan hoe goed deze persoon is in …
… het onderwerp uit de tekst halen.
… hoofdzaken uit de tekst halen.
… bijzaken weglaten.
… het in eigen woorden zeggen.
… weergeven wat de hoofdgedachte is.
Cijfer:
35 Tumult ’16-’17
Spiekbriefje
➔ Maak een spiekbriefje van de tekst op pagina 31.
Schrijf hieronder zo beknopt mogelijk de belangrijkste informatie uit de tekst op.
Stripverhaal
➔ Teken de tekst van pagina 31.
Maak hieronder een soort stripverhaal van de tekst. Maak voor elke alinea een tekening die laat zien waar de alinea over gaat.
Als je een spiekbriefje
maakt, ben je actief met de stof bezig. Zo onthoud je het vanzelf en je hebt het spiekbriefje dan helemaal niet meer nodig!
36 Tumult ’16-’17
Studiekaarten
➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaarten Tekstbegrip en Samenvatten.
Deze les ging over …
... begrijpen wat je leest.Voor veel vakken moet je teksten lezen. Hoe zorg je nou dat je ook echt begrijpt wat je leest? De truc is om de tekst actief te lezen.
... globaal lezen.Begin met globaal lezen. Daarbij kijk je alleen naar de dingen die direct opvallen, zoals de titel en de tussenkopjes.
... actief lezen.Actief lezen betekent dat je iets gaat doen met de tekst. Bij-voorbeeld dingen onderstrepen, aantekeningen maken of de tekst samenvatten.
... woordnet.Schrijf belangrijke woorden uit de tekst op in een woordnet. Dan zie je in één oogopslag waar de tekst over gaat.
... hoofd- en bijzaken.Belangrijke informatie in een tekst noem je de hoofdzaken. Minder belangrijke informatie noem je bijzaken. De belang-rijkste informatie in een alinea staat vaak in de eerste zin en soms in de laatste.
... samenvatting.In een samenvatting schrijf je de hoofdzaken uit de tekst op in je eigen woorden.
... beoordeling.Als je een goede samenvatting hebt gemaakt, is de tekst leren daarna een makkie. Kijk dus nog eens kritisch naar je samenvatting.
37 Tumult ’16-’17
1 • Hoe leer jij woordjes?Samen met je buurman of buurvrouw
Pak een boek voor een vreemde taal (bijv. Engels of Frans). Kies een rijtje van twintig woorden die je nog niet kent.
➔ Leer de woordjes in vijf minuten en overhoor elkaar.
Hoeveel woorden had je goed?
Hoe heb je het leren van deze woorden aangepakt?
➔ Vergelijk dit met je buurman/vrouw.
Hoe heeft je buurman/vrouw het aangepakt?
6 • Woordjes lerenEen toets voor Engels, vijftig woordjes leren … Nee hè, dat wordt uren stampen! Niet als je op tijd begint en slimme strategieën voor woordjes leren gebruikt. Dan gaat het namelijk een stuk makkelijker en sneller. En je onthoudt ze ook nog eens beter!
Verdeel de woordjes die
je moet leren in blokjes van vijf woorden. Begin met het eerste blokje. Leer daarna het tweede blokje en herhaal het eerste blokje. Dan leer je het derde blokje en herhaal je het tweede blokje etc. Tot slot oefen je alles door elkaar.
Na deze les kun je woordjes leren:• door flitskaarten te gebrui-
ken;• met de afdekmethode;• door er zinnen mee te
maken;• met de flapmethode.
38 Tumult ’16-’17
Er zijn verschillende manieren waarop je woorden kunt leren. Welke voor jou het beste werkt, weet je alleen maar als je het uitprobeert. Je kunt bijvoorbeeld flitskaarten gebruiken. Je schrijft de woorden die je moet leren dan op losse kaartjes.
2 • FlitskaartenSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Kies een nieuw rijtje van tien woorden uit één van je leerboeken.
Flitskaarten:Knip uit een A4’tje kaartjes van 10 x 5 cm. Schrijf aan de ene kant het woord in de vreemde taal, aan de andere kant de Nederlandse betekenis. Oefen door de kaartjes om te draaien als je de betekenis niet weet. Doe dit net zo lang tot je alle woordjes kent.
➔ Neem twee minuten de tijd om de woorden te leren met de flitskaarten.
➔ Laat je daarna overhoren door je buurman/vrouw.
Hoeveel woorden had je goed?
Een andere bekende manier om woordjes te leren, is de afdek-methode. De naam zegt het al: je dekt de ene helft van de woord-jes die je moet leren af. Dat kan met je hand of met een papiertje.
3 • AfdekmethodeSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Kies een nieuw rijtje van tien woorden uit één van je leerboeken.
Afdekmethode:Bedek de woordjes die je gaat leren (met je hand of met een stuk papier). Lees de woorden één voor één op. Doe dat hardop of in jezelf, afhankelijk van waar je bent. Controleer of jouw antwoord juist is. Woordjes die je nog niet weet, doe je later nog eens.
➔ Neem twee minuten de tijd om de woorden te leren volgens de afdekmethode.
➔ Laat je daarna overhoren door je buurman/vrouw.
Hoeveel woorden had je goed?
Leer de woordjes steeds in
een andere volgorde. Dan onthoud je ze beter.
39 Tumult ’16-’17
Sommige woorden ken je in één keer. Terwijl je andere woorden maar niet kunt onthouden. Probeer eens een zin te maken met dat woord. Zo krijgt het woord betekenis en kun je het gemak-kelijker onthouden. Zijn er meerdere woorden die je niet kunt onthouden, dan kun je daar zelfs een grappig verhaaltje van proberen te maken.
4 • In de zinSamen met je buurman of buurvrouw
Kijk nog eens naar de woordjes die je bij opdracht 1 t/m 3 hebt geleerd.
➔ Schrijf drie woorden op die jij lastig vindt om te onthouden en maak daar een zin mee.
Woord:
Zin:
Woord:
Zin:
Woord:
Zin:
➔ Maak nu samen met je buurman/vrouw een verhaaltje met de woorden die jullie moeilijk vinden.
➔ Laat je daarna overhoren door je buurman/vrouw.
Hoeveel woorden had je goed?
Als je denkt dat je de
woordjes goed kent, laat je dan overhoren.
Herhaal de woordjes die je
moet leren regelmatig. Hoe vaker je dat doet, hoe beter en langer je ze onthoudt.
40 Tumult ’16-’17
De betekenis van een woord leren is één ding. Maar hoe zorg je dat je ook leert hoe je het woord goed schrijft? Een handige manier daarvoor is de flapmethode. Je schrijft dan de Neder-landse woorden onder elkaar op een blaadje. Zet uit je hoofd de vertaling erachter. Als er een fout in de spelling zit, probeer je het woord opnieuw. Net zo lang tot je alle woorden goed hebt.
5 • FlapmethodeSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Pak het lijstje van tien woorden dat je bij opdracht 3 hebt geleerd er weer bij.
Flapmethode:1. Pak een apart blaadje en schrijf in de kantlijn de Nederlandse
woorden.2. Zet nu uit je hoofd de vertaling erachter.3. Kijk het na en zet een in de kantlijn als de vertaling fout is.4. Leer de woorden die je fout had opnieuw.5. Vouw de vertaling die je had gegeven weg.6. Vertaal nu alleen de woorden met een ervoor.7. Kijk het weer na en zet er een bij in de kantlijn als de vertaling
weer fout is.8. Herhaal stap 4 t/m 7, totdat je alle woorden goed hebt vertaald.
➔ Oefen hoe je de woorden correct schrijft met de flapmethode.
➔ Laat je daarna schriftelijk overhoren door je buurman/vrouw.
Hoeveel woorden had je goed?
Je hebt nu op verschillende manieren woordjes geleerd.
➔ Schrijf op welke twee manieren voor jou het beste werken.
1. , want
2. , want
➔ Lees alle tips in dit hoofdstuk.
Wat vind jij de twee beste tips? Schrijf die op de Tipkaart achterin het dossier.
Woordjes die je lastig vindt om
te onthouden, kun je extra oefenen op de computer. Bijvoorbeeld op www.woordjesleren.nl, www.wrts.nl of www.quizlet.com.
41 Tumult ’16-’17
Teken een woord
➔ Maak groepjes van vier leerlingen.
Om de beurt neemt iemand een Engels, Duits of Frans woord in gedachten. Teken het woord dat je in gedachten hebt. De andere drie raden welk woord het is. Wie het raadt in de juiste taal, krijgt een punt.
Wie heeft na drie ronden de meeste punten?
Plannen
Als je het leren van woordjes verdeelt over meerdere dagen, ont-houd je ze beter en langer. Dat betekent dat je moet plannen.
➔ Kijk in je agenda voor wanneer je woordjes hebt opgekregen.
Schrijf op wat je precies moet leren.
➔ Maak een planning voor het leren van de woordjes.
Verwerk daarin wat je deze les hebt geleerd over woordjes leren:• Verdeel het in kleine stukjes.• Gebruik de manieren die jou handig lijken.• Zorg dat je alles minimaal één keer herhaalt.• Laat je overhoren of overhoor jezelf (bijvoorbeeld op
woordjesleren.nl).
Wat Hoe Dag Tijd
Leer nooit de woorden
van twee vreemde talen achter elkaar. Het is beter om tussendoor een ander vak te doen, het liefst een maakopdracht. Als je twee talen achter elkaar leert, kun je gemakkelijk in de war raken.
42 Tumult ’16-’17
Lesbrief Brein: onthouden doe je zo!
➔ Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Brein: onthouden doe je zo!.
Lesbrief Memory - Erinnerung - Geheugen - Mémoire
➔ Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Memory – Erinnerung – Geheugen – Mémoire.
Deze les ging over …
... woordjes leren.Woordjes leren is helemaal niet zo moeilijk. Als je op tijd begint en het verdeelt in kleine stukjes, ken je ze zo! En je onthoudt ze ook nog eens beter!
… flitskaarten maken.Maak kaartjes met de woordjes die je moet leren. Gebruik ze als je gaat leren.
… de afdekmethode.Leg je hand of een papiertje op de woordjes die je moet leren. Kijk of je ze kent.
… zinnen maken.Maak een zin of een verhaaltje met de woordjes die je niet kunt onthouden.
... de flapmethode.De flapmethode is een handige manier om te oefenen hoe je woordjes correct schrijft. Je herhaalt daarbij steeds de woord-jes die fout gaan.
Studiekaart Woordjes leren
➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaart Woordjes leren.
43 Tumult ’16-’17
7 • Een tien voor je toets!
Je wilt dit jaar natuurlijk graag overgaan. Liefst met zo weinig mogelijk stress, goede cijfers en zoveel mogelijk plezier. Wat je daarvoor moet doen? Voldoendes halen voor je toetsen! En dat wordt een stuk makkelijker als je weet hoe je toetsen slim voorbereidt en maakt.
1 • De moeilijkste toets ooit
➔ Bedenk wat de moeilijkste toets was die je ooit hebt gemaakt.
Schrijf op welke toets dat was en wat je er zo moeilijk aan vond.
➔ Vertel aan de klas wat jij de moeilijkste toets ooit vond.
Wat maakt dat je die toets zo moeilijk vond? Vindt iedereen dezelfde toetsen lastig? Bespreek dat met elkaar.
Na deze les kun je:• omgaan met een moeilijke
toets;• je voorbereiden op een
toets;• in 4 stappen multiple-
choicetoetsen maken;• in 5 stappen open vragen
toetsen maken;• terugkijken op een toets.
44 Tumult ’16-’17
Ken je dat? Vlak voor een toets zit je nog te stressen om alles in je hoofd te krijgen. Of op het laatste moment zit je nog met je klasgenoot te overleggen hoe het nou zit met die lastige formule bij wiskunde … Niet echt een fijn gevoel. En je kunt het voorko-men! Als je je goed voorbereidt, begin je uitgerust en zelfverze-kerd aan je toets.
2 • VoorbereidingSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Bedenk wat je allemaal kunt doen om een toets goed voor te bereiden.
Bedenk samen met je buurman/vrouw zoveel mogelijk tips. Dat kan bijvoorbeeld zijn hoe jij het zelf aanpakt. Maar kijk ook eens naar de andere hoofdstukken in dit boekje voor studietips. Schrijf alles op een apart blaadje.
Voorbeeld:– Verdeel het leren over meerdere dagen.– Stel vragen tijdens de les als je iets niet snapt.
➔ Kies samen de drie beste tips uit en vertel die aan de klas.
Maak met de klas een lijst met de belangrijkste tips. Verdeel ze over de drie categorieën die hieronder staan.
Tips om je voor te bereiden op een toets
Tips voor tijdens de les:
Tips voor tijdens het leren:
Tips voor op de dag van de toets:
Ga op tijd naar bed,
zo dat je uitgerust aan een toets begint. En neem ’s morgens voor de toets een goed ontbijt, eet fruit of drink een lekker vruchtendrankje! Met een volle maag kun je je beter concentreren.
45 Tumult ’16-’17
De één is beter in meerkeuzevragen beantwoorden en de ander is juist beter in open vragen. Maar op een toets kun je allerlei soorten vragen krijgen. In de volgende opdrachten leer je toet-sen stap voor stap aan te pakken. Die stappen helpen je de toets goed te maken!
3 • Multiple choiceSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Lees de informatie hieronder.
➔ Pak een leerboek en kies een tekst (het liefst een waar je binnenkort een toets over hebt).
Bedenk nu zelf twee multiplechoicevragen en vier mogelijke ant-woorden. Maak de vragen die je buurman/vrouw heeft bedacht. Hij/zij maakt jouw vragen.
Vraag 1:
Mogelijke antwoorden:
a.
b.
c.
d.
Multiple choice betekent ‘meer keuze’. Bij een multiplechoicetoets kun je dus kiezen uit meerdere antwoorden (meestal 3 of 4). Dat doe je zo:
1. Lees voordat je begint alle vragen goed door. 2. Begin dan met de vragen die je zeker weet. Sla over wat je niet meteen weet. Maak daarna
de iets moeilijkere vragen en eindig met de allermoeilijkste vragen.3. Bij een multiplechoicevraag is één antwoord meestal overduidelijk fout. Als je even
nadenkt, valt er vaak nog een antwoord af. Twijfel je over de twee antwoorden die overblij-ven, dan kun je het beste afgaan op je eerste gevoel.
4. Lees als je klaar bent alle vragen en je antwoorden nog eens door. Misschien heb je een vraag verkeerd gelezen.
Als je je goed hebt voorbe
reid, is je eerste ingeving vaak de beste!
46 Tumult ’16-’17
Vraag 2:
Vraag 2:
Mogelijke antwoorden:
a.
b.
c.
d.
➔ Bespreek de opdracht met elkaar.
Wat vinden jullie de beste multiplechoicevraag van jullie twee? Waarom is dat een goede vraag?
Bij een toets met open vragen moet je zelf het antwoord bedenken. Je kunt verschillende soorten vragen krijgen:
• Kennisvragen toetsen of je de feiten weet.Voorbeeld: In welk jaar was de Franse Revolutie?
• Begripsvragen toetsen of je de stof hebt begrepen.Voorbeeld: Wat zijn de gevolgen van de toenemende hoeveelheid CO2 in de lucht voor het klimaat?
• Toepassingsvragen toetsen of je de stof kunt toepassen.Voorbeeld: Bereken de oppervlakte van deze driehoek.
4 • Open vragenSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Lees de informatie hieronder.
Leg bij een mctoets een
blaadje over de antwoorden en probeer de vraag eerst uit je hoofd te beantwoorden. Dan raak je minder in de war door de verschillende mogelijkheden.
47 Tumult ’16-’17
➔ Pak de tekst uit je boek er weer bij.
Bedenk nu één kennisvraag, één begripsvraag en één toepassings-vraag over de stof. Laat ze door je buurman/vrouw maken en maak zelf zijn/haar vragen.
1. Kennisvraag:
2. Begripsvraag:
3. Toepassingsvraag:
Antwoorden van je buurman/vrouw:
1.
2.
3.
➔ Bespreek de opdracht met elkaar.
Welk soort vragen vinden jullie het moeilijkst en waarom?
Een toets met open vragen maak je zo:
1. Lees de vragen door. Begin met de makkelijkste vragen. Die punten zijn vast binnen! Werk daarna van makkelijk naar moeilijk.
2. Richt je aandacht op één vraag tegelijk, maar denk wel aan de tijd. Blijf niet hangen bij vragen die je niet weet. Sla deze over voor later.
3. Lees eerst de vraag zorgvuldig en bedenk wat je weet over het antwoord. Maak zo nodig aantekeningen en schrijf dan pas het antwoord op.
4. Schrijf netjes, leesbaar en zonder fouten. Als je docent bij het nakijken niet begrijpt wat er staat, loop je het risico dat hij/zij het fout rekent.
5. Lees alle vragen en je antwoorden aan het eind nog een keer goed door en controleer op fouten.
Als je tijdens de les goed
oplet, weet je al veel. Dat bespaart tijd bij het leren voor de toets.
48 Tumult ’16-’17
Van je fouten kun je veel leren. Kijk daarom na elke toets wat je fout hebt gedaan. Als je dat weet, kun je nadenken over de vraag: hoe doe ik het een volgende keer beter? Als je er niet uitkomt, overleg dan met je docent.
5 • Leer van je fouten
➔ Kijk terug op de laatste toets die je maakte.
Voor welk vak was die toets?
Wat voor cijfer had je?
Had je dit cijfer verwacht? Ja Nee, want:
Begrijp je waarom je dat cijfer hebt gekregen? Ja Nee, want:
➔ Kijk terug hoe je je op deze toets hebt voorbereid.
Wanneer ben je begonnen met leren en hoe heb je het aangepakt?
Wat kun je de volgende keer beter doen?
➔ Kijk nu terug hoe je het tijdens de toets deed.
Wat voor soort toets was het? Multiple choice Open vragen
Hoe heb je het aangepakt?
Wat kun je een volgende keer beter doen?
Fouten ontstaan meestal
door slordig lezen of te snel werken, niet doordat je iets niet weet! Blijf dus geconcentreerd.
49 Tumult ’16-’17
Goed lezen
Hoe pak jij het maken van een toets aan? Begin je direct te schrij-ven, of lees je eerst alle vragen?
➔ Beantwoord de volgende vragen.
Daar heb je vijf minuten de tijd voor. Werk snel en nauwkeurig.
1. Hoeveel is 5x5x3?
Antwoord:
2. Wie staat er op nummer 1 in de Top 40?
Antwoord:
3. Hoeveel fouten staan er in de volgende zin: Jana word aan-staande zaterdag achttien jaar.
Antwoord:
4. Wat is de hoofdstad van Frankrijk?
Antwoord:
5. Wat betekent zelfvertrouwen?
Antwoord:
6. Wanneer was de Tweede Wereldoorlog?
Antwoord:
7. Begin met deze vraag. Sla de eerste zes vragen over. (Laat niet merken dat je het doorhebt.)
Wat kun je van deze opdracht leren?
Lees bij een toets eerst alle
vragen en maak dan als eerste de vragen die je al weet. Die punten zijn binnen!
Hoe sta je ervoor?
➔ Pak je agenda erbij en bekijk je cijferlijst; hoe sta je ervoor?
Voor welke twee vakken heb je de laagste cijfers gehaald? En voor welke twee de beste? Bereken wat je gemiddeld staat voor die vak-ken. Welk cijfer moet je voor de volgende toets halen om een vol-doende te (blijven) staan? Vul het schema op de volgende pagina in.
50 Tumult ’16-’17
Vak: Gemiddelde: Benodigde cijfer:
Minst goedevakken:
Beste vakken:
Deze les ging over …
... toetsen maken.Een toets maken kan best spannend zijn. Maar als je je goed voorbereidt en rustig blijft, valt het best wel mee.
... voorbereiding.Een goede voorbereiding is het halve werk! Let goed op tij-dens de les, begin op tijd met leren en zorg goed voor jezelf. Zo begin je uitgerust en zelfverzekerd aan de toets.
... multiple choice.Multiple choice betekent ‘meer keuze’. Bij een multiplechoice-toets kun je dus kiezen uit meerdere antwoordmogelijkheden.
... open vragen.Bij een toets met open vragen moet je zelf het antwoord bedenken. Je kunt verschillende soorten vragen krijgen: ken-nisvragen, begripsvragen of toepassingsvragen.
... leer van je fouten.Van je fouten kun je leren. Kijk daarom na elke toets hoe je het gedaan hebt en wat er fout ging.
Studiekaarten
➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaarten Toets voorbereiden, Multiplechoicetoets en Toets met open vragen.
Lesbrieven
➔ Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrieven Eerste hulp bij … toets leren en Ren de zomer in!.
51 Tumult ’16-’17
1 • Kies je onderwerpSamen met je buurman of buurvrouw
In deze les bereid je in tweetallen een presentatie van vijf minuten voor.
➔ Kies samen een onderwerp voor jullie presentatie.
Denk bijvoorbeeld aan je hobby, favoriete sport of lievelingsdier. Kies iets waar je veel over weet of wat je heel interessant vindt. Dan heb je er meteen meer zin in!
Ons onderwerp:
➔ Schrijf in één zin op wat de klas na jullie presentatie over dit onderwerp moet weten.
Voorbeeld:Michael Jackson was de beste artiest ooit!
➔ Nu jullie!
8 • Vertel je verhaalRegelmatig moet je eraan geloven: presenteren in de klas. Je kunt er nachten van wakker liggen. Maar wat blijkt: als je het goed doet, geeft dat een kick. Presente-ren kun je leren. Een goede voorbereiding is daarbij het halve werk!
Het is normaal dat je
zenuwachtig bent voor een presentatie. Dat is bijna iedereen, ook ervaren sprekers. Het hoort erbij en houdt je scherp.
Na deze les kun je presenteren in vijf stappen:1. Kies een onderwerp2. Bedenk een goede opbouw3. Verzamel informatie4. Oefen je presentatie5. Presenteren maar!
52 Tumult ’16-’17
Het is belangrijk dat je presentatie een goede opbouw heeft. Anders kan niemand volgen wat je vertelt! Vaak is een presenta-tie zo opgebouwd:
1. Inleiding Hierin introduceer je het onderwerp. En je vertelt kort wat je daarover gaat vertellen.
2. Kern Dit is het grootste deel van je presentatie. Hierin bespreek je verschillende kanten van het onderwerp.
3. Afsluiting Een presentatie moet je natuurlijk netjes afronden. In de afsluiting geef je een samenvatting of conclusie.
2 • Bedenk een goede opbouwSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Bedenk samen een goede opbouw voor jullie presentatie.
Voorbeeld:
➔ Nu jullie!
Inleiding Onze presentatie gaat over schildpad Harry
KernDeelonderwerp 1:Deelonderwerp 2:Deelonderwerp 3:
Maak kennis met schildpad HarryHoe verzorg je een schildpad als huisdier?Avonturen van Harry
Afsluiting Een schildpad als huisdier is superleuk!
Inleiding
Kern
Deelonderwerp 1:
Deelonderwerp 2:
Deelonderwerp 3:
Afsluiting
Neem je publiek bij de hand.
Vertel wat je gaat vertellen. Vertel het. Vertel wat je verteld hebt. Mensen kunnen je presentatie beter volgen als je dingen herhaalt.
53 Tumult ’16-’17
Dit gaan we erover vertellen: Wie:
Inleiding
KernDeelonderwerp 1:
Deelonderwerp 2:
Deelonderwerp 3:
Afsluiting
Als je de opbouw weet, ga je informatie verzamelen. Je kunt bijvoorbeeld zoeken op internet of in boeken. Of je kunt iemand interviewen die veel over het onderwerp weet. Met de informatie die je vindt, ga je je presentatie invullen.
3 • Verzamel informatieSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Verzamel de informatie die je nodig hebt voor jullie presentatie.
Verwerk de informatie die je gevonden hebt in het schema.
Vaak kun je een presentatie boeiender maken door er iets bij te laten zien.
➔ Bedenk wat je wilt laten zien.
Voorbeeld:– Foto van m’n voetbalteam.– Mijn voetbal met handtekeningen van het hele Nederlands elftal.
Dit willen we laten zien:
Let op je ademhaling. Zorg
dat je rustig in en uit blijft ademen. Dan voel je je vanzelf meer ontspannen.
54 Tumult ’16-’17
Goed presenteren kun je leren door veel te oefenen. Als je van tevoren een paar keer oefent, zul je zien dat je presentatie veel beter gaat. Let daarbij op hoe je staat, oefen hoe je rustig praat en houd de tijd in de gaten.
4 • Oefen je presentatieSamen met je buurman of buurvrouw
➔ Oefen jouw deel van de presentatie voor je buurman/vrouw. En andersom.
Let daarbij op deze dingen:• Zorg voor een ontspannen houding.• Spreek rustig en duidelijk.• Let op de tijd, de totale presentatie mag 2 minuten duren.
➔ Bespreek dit samen en geef elkaar tips waar je op kunt letten.
Voorbeeld: Zorg dat je niet te snel praat.
Tips van mijn buurman/vrouw voor mij:
En dan is het zover. Je hebt je verhaal goed voorbereid en je hebt je presentatie geoefend. Tijd voor het echte werk! Een paar tips voor tijdens het presenteren:1. Spreek rustig en duidelijk.2. Let op je houding.3. Kijk je publiek aan.4. Lees niet voor van je papiertje.5. Zorg dat er iets leuks te zien is.
5 • Presenteren maar!Samen met je buurman of buurvrouw
➔ Een aantal tweetallen houdt hun presentatie voor de klas.
Iedere presentatie mag maximaal vijf minuten duren. Daarna bespreek je de presentatie kort na met de klas aan de hand van deze vragen:
• Wat ging goed? • Wat viel je op?• Welke tips kun je geven aan degenen die presenteerden?
Houd het eenvoudig.
Probeer nooit te veel informatie in een presentatie te proppen. Beperk je tot de kern en licht die toe met voorbeelden.
55 Tumult ’16-’17
Opkomst
Eén van de belangrijkste dingen bij presenteren, is je opkomst. Met een goede openingszin en de juiste houding pak je het publiek direct in!
➔ Bedenk een ijzersterke openingszin voor je presentatie.
Een goede openingszin maakt mensen nieuwsgierig naar je ver-haal. Je kunt bijvoorbeeld beginnen met een vraag of een grappig weetje.
Voorbeeld:– Weten jullie wat de populairste teamsport in Nederland is? Voetbal!– Een schildpad kan wel 100 jaar oud worden, maar mijn schildpad
Harry is pas 2.
➔ Nu jij!
➔ Oefen om de beurt voor de klas hoe je opkomt bij een presentatie.
Dat doe je zo:• Ga even op de gang staan.• Kom daarna het lokaal binnenlopen en ga voor de klas staan.• Zorg dat je rustig en stevig staat.• Neem de tijd.• Maak contact met je klasgenoten door rond te kijken.• Zeg je openingszin.
➔ Bespreek na afloop klassikaal wat jullie is opgevallen.
Wat werkt goed bij een opkomst?
Wat werkt juist minder goed?
Bedenk een originele ope
ning. Begin bijvoorbeeld met een bericht uit het nieuws, een prikkelende vraag of laat een grappige foto zien. Zo heb je direct de aandacht.
56 Tumult ’16-’17
Deze les ging over …
... presenteren.Presenteren kun je leren. Het begint met een goede voorberei-ding. Een presentatie voorbereiden doe je in vijf stappen:
Stap 1: kies een onderwerp.Kies een onderwerp waar je al veel van weet of dat je heel interessant vindt. Dan heb je er meteen meer zin in.
Stap 2: bedenk een goede opbouw.Het is belangrijk dat je presentatie een goede opbouw heeft. Anders kan niemand volgen wat je vertelt! Zorg voor een dui-delijke inleiding, kern en afsluiting.
Stap 3: verzamel informatie.Als je de opbouw weet, ga je informatie verzamelen. Met de informatie die je vindt, ga je je presentatie invullen.
Stap 4: oefen je presentatie.Goed presenteren kun je leren door veel te oefenen. Als je van tevoren een paar keer oefent, zul je zien dat je presentatie veel beter gaat.
Stap 5: presenteren maar!Spreek rustig en duidelijk. Let op je houding. Kijk je publiek aan. Lees niet voor van je papiertje. Zorg dat er iets leuks te zien is.
Lesbrief Lesgeven doe je zo!
➔ Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Lesgeven doe je zo!.
Studiekaarten
➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaarten Spreekbeurt, Presenteren, PowerPointpresentatie en Prezipresentatie.
Schrijf hier de tips op die jij echt handig vindt! Zet erbij op welke pagina de tip staat. En schrijf ook op bij welk vak je deze tip gaat gebruiken. Zo heb je altijd handige tips bij de hand. Bijvoorbeeld als je een toets hebt of huiswerk moet maken.
Pagina: 4Tip: Als je huiswerk en afspraken in je agenda zet, is het uit je hoofd. Dat vindt je brein prettig, want dan hoef je er niet de hele tijd aan te denken.
Bij welk vak: alle
Pagina:
Tip:
Bij welk vak:
Pagina:
Tip:
Bij welk vak:
Pagina:
Tip:
Bij welk vak:
Pagina:
Tip:
Bij welk vak:
Pagina:
Tip:
Bij welk vak:
Pagina:
Tip:
Bij welk vak:
Pagina:
Tip:
Bij welk vak:
Pagina:
Tip:
Bij welk vak:
Pagina:
Tip:
Bij welk vak:
JouwTipkaart
9 789461 142849
ISBN 978-94-6114-284-9
te weinig tumult
te veel tumult
geen tumult
veel tumult