klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. onderzoeksvragen bomen...
TRANSCRIPT
![Page 1: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/1.jpg)
Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand
![Page 2: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/2.jpg)
Presentatie Arthur Wopereis en
Henk Puijk
Platform Water Vallei en Eem
Wageningen 15 december 2016
![Page 3: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/3.jpg)
1. Inleiding
2. Onderzoeksvragen
3. Verandering van grondwaterstanden en klimaat
4. Gevoeligheid van bomen
5. Maatregelen
6. Groeiplaatsconstructies
7. Boomsoorten in het kader van klimaatverandering
8. Vragen?
![Page 4: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/4.jpg)
1. Inleiding December 2014 Gemeente Amersfoort en Waterschap Vallei & Veluwe - Blue Deal – Waterrobuust Amersfoort ondertekend Project : Onderzoek naar de gevolgen en mogelijke maatregelen van grondwaterstandverlaging en hittestress op groen en ecologie Uitwerking klimaatverandering op het bomenbestand van Amersfoort
![Page 5: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/5.jpg)
Gemiddeld hoogste grondwaterstand in de winterperiode stijgt met 5 tot 20 cm
Gemiddeld laagste grondwaterstand in de zomerperiode daalt met 5 tot 25 cm
![Page 6: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/6.jpg)
2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van het toekomstige klimaat op te vangen • Wat zijn de effecten van klimaatverandering op
bomen in het algemeen? • Wat zijn de effecten op het huidige
bomenbestand? • Wat zijn de gevolgen als je niets doet? • Welke maatregelen zijn mogelijk?
![Page 7: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/7.jpg)
3. Verlaging van de grondwaterstand
![Page 8: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/8.jpg)
4. Verhoging van de grondwaterstand
![Page 9: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/9.jpg)
5. Bomen met risico op vernatting
![Page 10: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/10.jpg)
6. Gevoeligheid van bomen
![Page 11: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/11.jpg)
7. Maatregelen tegen verdroging van bomen
• Vergroten vochtbergend vermogen van de bodem • Vergroting doorwortelbaar bodemvolume • Doorbreken storende lagen • Waterdoorlatende verharding • Aanplant droogte-tolerante soorten • Aanplant van bomen in groepen, rijen • Infiltratie van regenwater
![Page 12: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/12.jpg)
8. Maatregelen tegen vernatting van bomen
• Toepassen plantgatdrainage • Doorbreken storende lagen • Hoger planten • Aanplant vernattingstolerante soorten
![Page 13: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/13.jpg)
9. Ideale omstandigheden Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen op te vangen
![Page 14: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/14.jpg)
10. Optimale groeiplaats • Genoeg ruimte voor de boom om te groeien,
zowel ondergronds als bovengronds.
• Niet te nat, niet te droog
• Voedingselementen
• Goede groeiplaats is belangrijker dan soort! • Bescherming tegen stadse invloeden
• Kringloop met gezond bodemleven in tact blijven
• Geen strooizout
• Geen bodemverdichting
• Wel periodieke aanvulling strooisel
![Page 15: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/15.jpg)
11. Wat vraagt dit van de inrichting van de groeiplaats in de stad?
• Ruimte ondergronds en bovengronds, Handboek bomen (normeninstituut bomen)
• Groeiplaatsconstructie, combineren van planttechnische eisen en civiele eisen, daar komt nu de aan- en afvoer van water bij
• Groeisubstraten • Voedings-, bewaterings- en
beluchtingssystemen
![Page 16: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/16.jpg)
12. Soort en type constructie
• Groeiplaats van bestaande bomen aanpassen
• Groeiplaats bij nieuw te planten bomen aanleggen
• Locatie, budget, mogelijkheden om ruimte voor boom op andere wijze te verbeteren
![Page 17: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/17.jpg)
13. Er zijn diverse soorten groeiplaatsconstructies
Drukspreidende constructies - Sandwichconstructies Drukontlastende constructies - Boomkratten - Boombunkers Voor - en nadelen
![Page 18: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/18.jpg)
Boombunkers
![Page 19: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/19.jpg)
Boomkratten
![Page 20: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/20.jpg)
Aanleg Groeiplaats met sandwichconstructie
![Page 21: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/21.jpg)
Sandwichconstructie
![Page 22: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/22.jpg)
Boomgroei mogelijk maken onder zware omstandigheden
- Bomenzand - Bomengrond - Bomengranulaat, verschillende fracties
steen en open ruimte
14. Verschillende soorten groeisubstraten
![Page 23: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/23.jpg)
15. Voedings-, bewaterings- en beluchtingssystemen • Hoe dragen deze systemen bij aan de
verbetering van de groeiplaats? • TFI-methode • Wadi’s • Zuurstof + water + voedsel zorgen voor groei • Meestal eerste paar jaar zo’n systeem nodig,
daarna grondwater bereikt en kan de boom het zelf.
![Page 24: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/24.jpg)
16. Boomsoorten in het kader van klimaatverandering
- Huidige soorten beuk(vernatting) linde(vernatting) esdoorn(vernatting) berk, populier(verdroging)
- Soorten voor alle omstandigheden iep els
- Toekomst soorten albizzia, naaldbomen, enz.
![Page 25: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/25.jpg)
Samenvattend
• Klimaatverandering vereist samenwerking tussen de verschillende disciplines.
• Winters natter, zomers droger
• Groeiplaatsinrichting voor bomen wordt in de toekomst belangrijker.
› Zorg dus bij het planten van nieuwe bomen voor een goede groeiplaatsinrichting.
› Ook bij bestaande bomen zijn er mogelijkheden om de groeiplaats te verbeteren.
![Page 26: Klimaatverandering en effecten op het bomenbestand · 2017. 1. 29. · 2. Onderzoeksvragen Bomen die zich goed en gezond kunnen ontwikkelen zijn vaak beter in staat om extremen van](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022081411/60a8bf9e359cb5796f3f1ad3/html5/thumbnails/26.jpg)
VRAGEN?