Klub Garnizonowy w Krakowie

PROGRAM OBCHODÓW

PierwszaWojna.info

Opracowanie tekstów i koncepcja wystawy:

Joanna Nowostawska-Gyalókay

Wystawa powstała w ramach XVI Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. Wielki wybuch 1914–1918

Organizator: Gospodarz: Partner:

Klub 6. Brygady Powietrznodesantowej

w Krakowie

Patroni medialni:

6. Brygada

Powietrznodesantowa

w Krakowie

Okazała neorenesansowa willa tuż przy pierścieniu krakowskich Plant, stojąca przy dawnej ulicy Kolejowej, została wzniesiona w latach 1889–1890 przez Karola Knausa, według projektu Tomasza Prylińskiego, jako kasyno dla oficerów garnizonu Twierdzy Kraków. Austriacy właśnie przygotowywali się do opuszczenia Wawelu i na terenie miasta powstawały nowe budynki na potrzeby wojska. Budowie patronowało Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Kasyna w Krakowie (Militär-wissenschaftlicher und Casino-verein), które znalazło tu swą siedzibę. Kasyno było pierwszym budynkiem w mieście powstałym z przeznaczeniem na cele klubowe.

Na zdjęciu: pierwotny wygląd Kasyna Oficerskiego, widokówka, 1900, z Archiwum Narodowego w Krakowie, Dz. C V 38

Zbudowany na rzucie prostokąta budynek pierwotnie był piętrowy. Szerokie korytarze pełniły rolę westybulów. Środkową część piętra zajęła sala balowo- -teatralna, po lewej stronie mieściły się pokoje dla pań, po prawej zaś m.in. biblioteka, czytelnia, sala bilardowa. Na parterze usytuowano bufet i jadalnię połączoną windami z kuchnią w suterenie, a także pokoje prywatne oficera i ordynansów.

Na zdjęciach, po lewej: projekt sali teatralnej, widok na scenę, sygnowany T. Pryliński, 1890, Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie, nr inw. MNK III-PL-5093; po prawej: szczegółowy projekt fasady Kasyna Oficerskiego autorstwa Tomasza Prylińskiego, 1890, rysunek, Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie, nr inw. MNK III-PL-7957

W 1911 roku gmach przebudowano. Wytyczono ulicę Mikołaja Zyblikiewicza, likwidując jednocześnie otaczający kasyno ogród.

Kopia fragmentu planu dotyczącego regulacji miasta Krakowa autorstwa Maksymiliana Hofmana, ze zbiorów Archiwum Narodowego w Krakowie, ABM Zyblikiewicza 1-3, f 40, p. 11

Koncepcję przebudowy w 1906 roku opra-cował austriacki architekt, kapitan Mak-symilian Hofman. Projekt realizował w la-tach 1909–1910. Z zewnątrz opracował nowy, przeszklony, bogaty w ornamenty secesyjne daszek okapowy, pozostawiając resztę elewacji bez większych zmian, za to wnętrza przebudował, wydzielając do-datkową kondygnację. Miały się tu pomie-ścić pokoje dla ordynansów. Zastosował nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne, zastąpił drewniane stropy żelbetowymi, a dekorację neorenesansową – secesyj-ną. W miejsce plafonu weneckiego w sali balowej zaprojektował sufit kasetono-wy udekorowany sztukateryjnymi girlan-dami kwiatów oraz gałązek dębowych i laurowych, które miały stanowić aluzję do odwagi armii cesarskiej i królewskiej. W otworze nad sceną stanęło wówczas popiersie cesarza Franciszka Józefa.

Projekt restauracji budynku kasyna (wygląd sali balowej), autorstwa Maksymiliana Hofmana, maj 1910, ze zbiorów Archiwum Narodowego w Krakowie, ABM Zyblikiewi-cza 1-3, f 40, p. 2

Karta korespondencyjna z budynkiem kasyna, ok. 1900 roku, u góry odręczny napis nadawców „unser Kasino” (nasze kasyno). Karta ze zbiorów E. Kani

Kasyno w okresie międzywojennym. Uroczystość wręczenia Złotego Krzyża Zasługi żonie gen. Aleksandra Narbutt-Łuczyńskiego Natalii z Leskich Łuczyńskiej. Na zdjęciu widoczne popiersie Józefa Piłsudskiego, 1938, NAC

Kasyno w okresie międzywojennym. Na zdjęciach, u góry po lewej: warta honorowa oraz zaproszeni goście podczas uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej ku czci marszałka Józefa Piłsudskiego 19 marca 1937 roku; u góry po prawej: zabawa karnawałowa w kasynie garnizonowym zorganizowana przez Oddział Polskiego Białego Krzyża w Krakowie 23 lutego 1935 roku; u dołu po lewej: fotografia grupowa uczestniczek informacyjnego kursu spółdzielczego, zorganizowanego przez Koło Rodziny Wojskowej w Krakowie. Podczas uroczystego zamknięcia kursu przemawiał gen. bryg. Jerzy Aleksander Narbutt-Łuczyński (w środku), zaproszony przez żonę Natalię – prezes Koła, kwiecień 1938; u dołu po prawej: warta honorowa oraz zaproszeni goście podczas uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej ku czci marszałka Józefa Piłsudskiego 19 marca 1937 roku. Wszystkie zdjęcia pochodzą z NAC.

Kasyno w okresie międzywojennym. Na zdjęciach, po lewej: uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej ku czci marszałka Józefa Piłsudskiego 19 marca 1937 roku. Widoczny gen. bryg. Jerzy Aleksander Narbutt-Łuczyński; u góry po prawej: fotografia grupowa uczestników uroczystości X-lecia Koła Rodziny Wojskowej w krakowskim kasynie. W środku dowódca OK V gen. bryg. Jerzy Aleksander Narbutt-Łuczyński z żoną Natalią z Leskich Łuczyńską; u dołu po prawej: wygląd ulicy M. Zyblikiewicza w 1930 roku, na drugim planie kasyno. Wszystkie zdjęcia pochodzą z NAC.

Działalność artystyczna – występ zespołu tanecznego

Dawne Militärkasino zmieniało nazwy, najdłużej przetrwało jako Klub Garnizonowy, później Klub Krakowskiego Okręgu Wojskowego, Klub Korpusu Powietrzno--Zmechanizowanego, Klub 2. Korpusu Zmechanizowanego i od 2014 roku Klub 6. Brygady Powietrznodesantowej. Nieprzerwanie od 124 lat służy środowisku wojskowemu jako miejsce spotkań, rozmów, działań kulturalnych i rozrywkowych. Wszystkie zdjęcia pochodzą z archiwum Klubu 6. Brygady Powietrznodesantowej.

Animacja kultury – bal karnawałowy dla dzieci

Organizacja konferencji państwowych i resortowych – wizyta ministra

obrony narodowej Bogdana Klicha

Imprezy integrujące środowisko – bal sylwestrowy

Organizacja wystaw – wernisaż wystawy malarstwa

i fotografii poświęconych JPII

Integracja rodziny żołnierskiej – spotkanie wielkanocne

Organizacja koncertów – występ zaprzyjaźnionej Krakowskiej

Orkiestry Staromiejskiej

Organizacja festiwali – VIII Festiwal Orkiestr Wojskowych i Dętych w Skale