/r/ b

ANALECTA EPISTOLARUM,IN PRIMIS

HISTORIAMetRES L1TTERARIASSVECIAE ILLUSTRANT1UM.

SPECIMEN III.FENIA AMPL. FACULT. P Hl LOS. UPS.

EXHIBENT

OLAVUS ANDREAE KNÖS,FACULT. PHILOS. ADJUNCTL'S EXTRAORD.

ET

STIPENDIARIUS VICTORINIANUS

ANDREAS MELLROTH,VESTROGOTHUS.

IN AUDIT. GUST. MAJ, DIE XXI NOV. MDCCLXXXVII.

UP SALINE, TYPIS DIRECT. JOH. EDMAN.

T H E S E S.

I.

Hißoriam nimis avBis circumfcribunt limittbus} nequead dignitatem uftim ejus attendunt, qui eam in tmda fa-Borum narratione confißere faciunt.

IL

Veri nominis Hißovicus in caufas eventuum inquivat eo-Yiimque nexum & ejfeBus expona15 hominum veros cbaraBe-res ex faBis eorum eruat, virtutum &T3 vitiorum exempla fpe-Banda pvoponat, ad vias Providentia Divina attendat & advera gußum laudis, aliud quafi agendo, bomines formet.

III.

Prima vero Hißoria lex eß\ ne quid fal (i dicere aude-at, adeoque abfit ut Bodino adfentiamur} dicenti: Licitnmesfe fui fuorumque popularium dignitatem honefto men-dacio tueri, qua fententia fuisfe videtur quorumdam Hyper-boreorum Juperioris faculi Antiquar lovum.

IV.

Plurimum quoque refert quo flilo fcribatur Hifioria, utleBores alliciat & detineat. Sententiam emm Ciceronis : Hi-ftoria, quoquo modo fcripta fir, dele&at, nofiram facerenon audemus. Certe fi deleBat, non aque prodefi.

V.

Quum magmtm baud raro fit verum minimarum in ma'xir/iis momentum ex vita privata, minimisque interdumrebus circumflantibus, melius cognofcantur bomines, quam experJona quam induerunt publica; optima vita magifira eflHifioria particularis.

VI.

Vitanda tarnen efl inutilis minimorum fa&orum recen«fio, atque adeo, quod de Grammaticis ait Quintilianus ,etiam inter Hiflortci virtutes erit aliqua nefcire.

Senatus Svecle Pontipici Adrianq vi. 33

VIII.SENATUS REGNI SVECM

ADRIANO VI. Pontifici Romano p).Utter# Seflatus Sveti# ad Pontificem, quibus infurgit

contra Gustavum (Trolle) Archiepifcopum Upfalienfem,Epifcopos poßulat, ac Legatum, qui Ecclefias Aquilonaresreformet. IJ23.(Ex Archivo Cnftri Snncli Anneli Arm. IV. Caps, a .Wim, ij.)Forts. San&isfimo Domino Noftro Papae.lntus. Devota ofcula pedum beatorum.Excepimus fuperioribus diebus cum omni reveren-

tia & honore Legatum San&itaris Veftrte Rev. ViruntDominum Joannem Magni Gothum, qui nobis multa Scardua fedis xApoftolicae negoria pro confervatione Regninoftri 8c Chriftiante Religionis fideliter 8c prudenter pro-pofuit, Nosque ad majorem partem omnia, quae San£ti-tas Veftra Nobis praecepit, adeo efficacibus rationibusinduxit, ut San&isftmae fedis Apoftolicae honorem &con-fervationem perpetuo augere, öc quanrum in Nobis efttueri velimus, firmam fpem habentes , quod San£litas Ve¬ftra, quam idem Legatus asferir in reformationem totiusChriftiani orbis Divinitus datam, ira Nobis praeesfe 8cconfulere velir, ut de cetero tales Epifcopi fuper Nosex natione noftra deftinentur, qui melius pacem 8c con-cordiam inter Cives noftros förment, quam feditiofus

E Ar-

p) Hane & fequénres tres epiftolas, HifWiam Regis GUSTAVI I.& Reformarionis Sveciar egregie iKnftrantes, favenristime niecuin commu-nicavit Slse Reg. M'.ti a Seereris Primarius & Caerirnon. Magifter, Nob.Dom. Car. Frud. Fredenheim , ex infhuüisfimis fuis cellecHqnibus, de qui¬bus c:fr Pratfatio ad Bibliothecam Hirtoricam Sveo. Gorhicam Warmholt-uanam Part, III. p. Ill, fqq. Ex ipfis Roma huc transmisfis apographis,b c. p. IV commemorotis, ha accurate defcriptir lunt,* fed non feivatiiIcriptorae compendiis & vitiia Orthographicis. Prarmisfa «pißoiatum argu-menta letinuimüs.

34 Senatus Svecle Pontifici Adriano vr.

Archiepifcopus Upfalienfis Gostavus retroa&is annis fa-cere curaverat, qui ira Pontificia dignitare ad bella &discordias abufus eft, ut pro fingulari Dei munere haberidebeat, quod EccLefise audtoriras nobiscum non fit penitusexftin&a, cujus malam vitam & perniciofos mores fatis o»ftendimus praefato Commiflario Sandlitatis Veftrae , quieos, ex commifiione noftra, San&ae Sedi Apoftolicae fideli-tsr referet, cui Sandlitas Veftra fidem indubiam in eo

negotio praeftet, humiliter fupplicamus. Et quia, Beatis-fime Pater, idem feditiofus Archiepifcopus eamdem Ec-qlefiam Upfalenfem dudum relignavit, & poftea fe adhoftem Regni Christiernum Regem Daciae contulit, i-pfum noftrae Reipublicae valde perniciofum a terris no-ftris, propter ejus abominanda facinora, unanimiter 8cConfiftorialiter, habito defuper confenfu SerenifTimi Do-mini noftri Regis GÖSTAVI, perpetuo fecludendum ftatui-mus, necefiarium putavimus, quod Samftitas Veftra inprimis confulere vellet vacillanti Ecclefiae Upfalenfi , acujus bono regimine tota fere Aquilonarium RegnorumEcclefia dependet, quae etiam per plures annos propteripfum Archiepifcopurn innumera damna fubierar. Nec e-rit posfibile eam ab iilis errpi, donec fuffe£tus fuerit ali-us Archiepifcopus, qui eam cum fingulari prudentia, 8cmagno favore Serenisfimi Domini Noftri Regis, in pri-ltinam libertärem perducet, ad quod eriam omnium no-ftrum operam tam cito paratisfimam offerimus, quanto»cius Sanclitatem Vefiram ad confulendum ejus indemni-tati p3ratam invenerimus. Et quia, Sandlisfime Pater,poft tantam horum Regnorum turbationem, multi erro-res in Chriftianam Religionem irruerant, quae nequeanpinde facile amoveri, placeret Nobis omnibus, quod prae-fatus Commisfarius Sandlitatis Veftrae Dominus JoannesGothus ad Nos cum plenaria Sedis Apofiolicae audlori-tate, poft ordinatos per terras noftras Epifcopos, redi-

ret,

Rex GUSTAVUS I. Pontifici Adkiano VI.

ret, Sc ea circumfpe&ione, quam in ejus laudabili con-verfatione deprehendimus, omnia circa ftatum Ecclefia»fti-cum Sc Religionis conlervationem, noftro auxilio fretus,in melius reformaret. Deus San£litatem Veftram conf&r-vet - - - • Anno Domini 1523. XII. die Junii, fubcommuni omnium noftrum Sigillo.

San&itatis Veftraededitisfimi filii.

Confilium, Sc Senatores Regnorum Svecias Sc Go-thiae, tarn Ecclefiaftici quam Sascuhres.

j, Nicolaus.IX.

GUSTAVUS I.Rex Svecics

ADRIANO VI. Pontißci Romano.Ad Refovmationem Ecclefia Gustavus Rex Svetice A-

drianum VI. rogat, ut Regno aåfignet Epifcopos ac Le•gatnm Apoflolicum mittat Joannem Magni Gothum. 1323.

(Ex Archivo Caftri S. Angeli Arm. IV. Capf. II. tt.Forts. San&isfimo Domino Noftro Papas.Intus. Devota Pedum ofcula Beatorum.

Beatisfime Pater. Gratisfimus erat Nobis, Sc univer-fo populo Nobis fubje&o adventus Reverendi Patris Do¬mini Joannis Magni Gothi, Legati Sc Commisfarii San-ftitatis Veftras ad Nos in variis Sc arduis ChriftianasReligionis negotiis deftinati. 'Cui in omnibus votis San-&itatis veftras (quantum turbatio horum temporum fine-bat) annuimus. Sed vehementer doluimus,1 quod peri-ciitantem ftatum Ecclefise Svecanas ad integrum reftituerenequiverit, obftante piae intentioni ejus longa vacillatio-ne Cathedralium Ecclefiarum, quae ad plures annos perterras noftras fine Epifcoporum folatio flu&uaverant, Scadhuc miferabiliter flu&uant. Quibus fic defolatis nonvidemus efijicacem modum, quo defe&ibus in EcclefiaChrifti emergentibus plene occurr.atur, Videtur Nobis,

36 Rex GUSTAVUS I. PoNTiFicr Adriano VL

quod ante omma,& quantocius Epifcopi per Regna no»ftra a San&itate Veßra conßituantur. Quod poßquamRomee fa&um fuerit, 8c praefatus Commisfarius San£ti-tatis Veßrae ad Nos denuo cum plena au£k>ritate SedisApoßolicae redierit, tunc ad ejus informacionem effica-cius adfißemus Ecclefiaßicae dignitati 8c fidei Chrißianse ,in omnibus illis negotiis , qua? jam San£fcicas Veßra No-bis per ipfum commendaverat. In primis errores 8c per-verfas do&rinas, Ecclefiam Chrißi turbantes, juxta E*pifcoporum confilium explodemus. Deinde cogitabimusde meliori conßlio, quo Schifmatici Mofchovitse, noßroRegno vicini, ad unitatem Eccleßae converrantur; terrain-que Lapponiae, Noßri Regni Svetiae partem, ab idolatriaad Catholicam viram converti faciemus. Nec omitterevolumus, quin aliquid auxilii contra Turci potentiam perfubje&os Nobis populos conferre faciamus j dummodo li-beralitatem Sedis Apoßolicae in noßris votis, quae idemCommisfarius ad Sedem Apoßolicam defert, experiamur.Qui etiam Nos ex parte San&iratis Veßrae montiif, quodcuram Eccleßaßicae libertatis agere vellemus. Novit De¬ns quanta in ea parte laboravimus, quot bellicos fudo-res contra atrocisfimum Ecclefiar hoßem, CkristiernumDaciae Regem, fußinuimus, quem tandem (Deo asfißente)devicimus, 8c a Regnis Aquilonaribus dejecimus. Namficut nunc, ita etiam a principio Regni noßri, non minusEccleßae, quam Corona? rationem habuimus, parati pri-us mortem fufiinuisfe, quam occifio ReverendisfimorumEpifcoporum, 8c aliorum Eccleßae Praelatorum, per eum-dem Daciae Regem parrata, inulta manfisfe» Et qui Ii-bertatem Eccleßae tot periculis peperimus, eam nequa-quam infringi patiemar. Dummodo Sedes Apoßolicatales Epifcopos per terras noßras ordinaverit, qui fuislimitibus contenti pacem 8c concordiam inter fubditosnoßros procuient & fervenr. Fuerant enim fuperiori-

bus

Rex GUSTAVUS I, Pontifici Adriano VI.

bus annis (quod dolenrer refcrimus) nonnulli Epifcopinobiscum,qui magis ad patriae perturbationem, quam adconfervationem Chrißiante Religionis, conßituti videban-tur: ob quorum temeritatem tam Ecclefiaßica dignitas,quam Saecularis poteßas in fummas calamitates ceciderat;quibus periculis non dubitamus, quin Beatitudo Veßra,quam omnes Sc re & nomine fan&isfimam praedicant, oc-currere velit, conßituendo Nobis Epifcopos, qui ita Ec-clefiae liberratem defendant, quod Coronae Regiae in nul-lo noceant. Quod non ideo petimus, quafi vellemus tol¬lere l'iberam Epifcoporum Ordinationen! a San£litate Ve¬ßra, quae jam fan&isfimis fuis moribus Ecclefiam Chri-fti, ut percepimus, reformat, fed ut firmam amicitiam ,

quae hac tempeßate inter viros Ecclefiafiicos Sc Saecula-res valde necesfaria eß, conne&amus. Qui vero Nobisgrati & Ecclefiae utiles erunt, fatis oßendimus praefatoDomino Joanni Gotho, Sanftitatis Veßrae Legato, cuiain omnibus noßris negotiis Sc vacanrium Ecclefiarum,eam fidem apud San£tam Sedem Apoßolicam dari peti¬mus, quae Nobis apud eam agentibus praefiaretur. Is e-nim totam mentem noßram circa bonam ReformationemEccleßae Aquilonari? perceperar, tantumque fidei apudejus indußriam reponimus, quod ipfius moderationi totumpondus reformandae Ecclefiae per terras noßras a San£ti-tate Veßra committi vellemus, firmiter Nobis fuadentes,quod per eum Religio Chrißiana incrementum felix fus-cipiat, Sc San&ae Sedis Apoßolicae au&oritas in perpe-tua gloria confervetur. Quem erkm non fecus ac per-fonam noßram Sandlitati Veßras commendamus. Quaediu ac felicisfime valeat. Datum in Civftat-e noßra Re¬gia Stocbolmen, anno Domini 1523, 10. die Menfis Sep.-tembris, noßro fub Sigillo»GOSTAVUS Dei gratis Svecorum Sc Gothorum Rex Sic.

De mandato Serenisfimi Domini Noüri RegisLaur. Andrej Secretaritis fcripfi.

E 3 X.

38 Rex GUSTAVUS I. Pontifici Adriano VI.

X.Tdem Eidem.

Litteva Gustavi Regis Svetiß ad Pontificem, quibusrogat Epifcopos cbnftrmari, a Capitulis Ecclefiarum RegniEleBos , vel poftulatos. 1523.

(Ex Archivo Caflri S. Angeli Arn:. IV. cnpf. 11. n, 17.)Intus. Devota pedum ofcula beatorum.Beatisfime Pater. Vacaverant dki Ecclefiae Cathe-

drales in terris noftrisj tandem Praspofiri Sc Capitula ea-rum fupplicaveranr elementiae noftrae,quod pro eis, quosrite Sc Canonice elegerant, lirteras noftras ad San&itatemVeftram dare vellemus, ut eo citius folatio Paftorum&Epifcoporum gaudere posfent. Elegerant Pnelati Sc Ca¬nonici Upfalenfes, poft relignationerri Domini GostaviArchiepifcopi Upfalenfis, Reverendum Patrem D. -Joan¬nen! Gothum, San&itatis Veftrae Commisfarium, Sc Ca¬nonicum ejusdem Ecclefiae Upfalenfis, in eorum Archi-epifcopum: elegerant Canonici Scarenfes, poft mortemvincentii Epifcopi Scarenfis, Magiftrtim Birger) Ha-ralli Archidiaconum, in Epifcopum Scarenfem. SimiliterStrengenenfes, poft mortem Domini Matthle Epifcopi, e-legerunt Praepofitum Dominum (Magnum) Sommar in Epi¬fcopum Strenge nen fem. Praelati etiam Sc Canonici A-rofienfes, poft mortem Domini Ottonis Epifcopi eorum,poftulaverunt in eorum Epifcopum, Religiofum PatremDominum Petrum Magnt, qui jam eft Provifor DomusSanftae Birgit in Urbe Roma. Et quamvis EpifcopusAboénfis Arvidus fuperiori anno mortuus eft, non ramenadhuc procesfit Capitulum Aboenfe ad Eleclionem noviPaftoris Sc Epifcopi, propterea quod ipfa Ecclefia Abo-enfis occupata fuerat per inimicos, a quibus eam nupercum toto Ducatu Finlandiae eripuimus, Sc Coronac adjer

cimus.

q) lege Magnum,

Rex GUSTAVUS I. PoNfiFici Adriano VIk 39

cimus. Grati funt Nobis, & populo Nobis fubje&oomnes praefati ele£ti Epifcopi, quos San&itati Veftraeconfirmandos ofFerimus, fupplicantes quod San&itas Ve-ftra attento periculo, quod in his malis temporibus Re-ligioni ex vacantibus Ecclefiis accidere posfit, quantoci-us confirmet, atque gratiofe de folutione debitorum Ca-merae Apoftolicae cum eis agere dignetur; ex quo illaeEcclefiae jam pauperrimae funt, 8c omnibus rebus penitusfpoliatae: 8c ultra hoc praefati Ele£ti fingulos Epifcopalescenfus contra inimicos Ecclefiafticse libertatis jam expen«demnt, 8c adhuc quotidie expendunr: qua liberalitateSan&a Sedes Apoftolica ex Nobis 8c Regnis noftris ma-jora beneficia confequetur, Nosque in majus obfequiumSan&itati Veftrae adftringet, quam diu 8c felicisfime va-lere optamus. Ex civitate noftra Regia Stocholmenfi,anno Domini 1523. 14. die Septembris, fub noftro Sigillo,

GOSTAVUS Dei gratiaSvecorum 8c Gothorum Rex.

De mandato Serenisfimi Domini RegisL. Andrere Secretarius fubfcripfi.

XLTdem Eidem.

Littera Gustavi Regis Svetia aä Pontificem ( Adri^Anum vi.) prafertim contra Regem Daci<ßy ac contra Ar-cbiepifcopum Upfalenfem, deqne reformatione Ecclefiß. 1323.

( Ex Archivo Caflri Sancti Angeli Arm. 4. Caps. 2. mm. /3.)Foris. San&isfimo Domino noftro Papae.Intus. Devota pedum ofcula beatorum.Beatisfime Pater. Mißt San£xitas Veftra ad Nos 8c

Regna noftra Rev. virum, Dominum Joannem Magni Go-tiium, qui Nobis fideliter fignificavit San£lirarem Veftrameo paterno deiiderio erga felicem ftatum noftrae Reipu-blicae moveri, quo non minus de pace 8c tranquillitatefubditorum noftrorum cfficiatur, quam Nos qui fa-

lutem

Rex GUSTAVUS I. Pontifici Adrikwö VI.

lurem ex debito Regiae au&oritatis prornovere tenemur Jadjecitque idem Commisfarius jam talem Pontificem Ro-manae Eecleliae cselitus deftinarum, qui omnium ordinumhomines per umverfum Orbem Chndianum in pacem 6cconcordiam revocer, cundtosque errores, haerefes 6c fchis-mata a Chriftiana Ecclefta cum fmgulari Dei adjutoriofecludet. Non potuimiis ad talem Nuntium, qui commu-nem omnium Chriftianorum felicitatem nunriavir/non lae*tari, ad cujus etiam piam 6c fedujam exhortationem o-mnia negotia Sandlitatis Veftrae, quae vel in faVorem fi-dei, vel in defenlionem Eccleliafticae libertaris tendebant,taliter effe&ui mancipavimus, ut pro conditione horuminfelicium temporum ultra a Nobis exoptari nequivit, 6cpoftremo, ne quidquam officii omifisfe videremur, ordi-navimus clasfem potentisfimam pro ejus fecuro tranütuin Germaniam, eumque pro noftro Regio honore Orato*rem apud federn Apoltolicam ad praeftandum, nomine No-ftro Sc fubditorum noftrorum, obedientiam, cum plenaau&oritate creavimus, totumque pondus reformandae Ec-clelise per Regna noftra illius prudentiae tradidimus, fir-miter exiftimantes, ea vera fuisfe, quse talis Nuntius 6cVasfallus nofter Nobis Sc populo noftro perfuadere ten-tavit. Sed cum jam itineri paratus esfet, fuperveneruntad Nos a San&itate Veftra quaedam durisfimae litterae, qui-bus ipfa Nos fub gravibus cenfuris monuit, ut impiumquemdam Patriae noftrae hoftem Sc pesfimum traditorem,Gostavum alias Archiepifcopum Upfalenfem, de No¬bis Sc omnibus civibus noftris 6c de übertäte ecclefiafticapesfime meritum, in terras noftras reciperemus, quod nonaliter accepimus, quam fi San£titas Veftra nobis praecepis-fet, ut pacem Patriae 6cEcclefiae3 jam noftro 6c noftrorumfanguine comparatam, denuo turbare, vel penirus tolleredeberemus. Durus erat his Regnis Sc Eecleliae SvecanaeChristiernus Daciae Rex, qui Epifcopos 6c Nobiles im¬

ma-

Rex GUSTAVUS T. Pontifici Adriano VI. 41

manisftme occidit. Sed non minus dura esfet tranquilli-tati noftrae Sedes Apoftolica, fi praedidum Archiepifco-pum, ejusdem Christierni conjundisftmum Sc arrocisft-mum complicem, in perturbanonem noftrae Reipublicaeintruderet. Exfpedaveramus diu, Beatisfnne Pater, vifu-ri quidnam Romanus Pontifex contra praedidum RegemChristiernum, proprer iniquisfimam Epifcoporum necem,ageret, & jam Sedes Apoftolica praedidum Archiepifco-pum, illius facrilegae occifionis praecipuum cooperatoremdefendit, Sc Ecclefiae Svecanae, cujus libertärem penitusfuftulit, denuo praeficere contendit, Grave fuerat Nobis,quod Sedes Apoftolica facrilegam Epifcoporum occifio*nem non vindicaverat: fed longe aegrius feremus illumArchiepifcopum in Patriam redire,qui non folum Sacer-dotio, fed ipfa vita indignus eft. Fatemur nos SandaeRomanae Ecclefiae audoritatem tantum venerari, quod proipfa fanguinem noftrum Sc vitarn exponere vellemus, fedfeveritatem illam, quae Reipublicae noftrae talem per«niciem comminatur, fanguine noftro, ft opus fuerit,prohibere conabimur: oftenfuri etiam , ft necesfe fue¬rit, omnibus Principibus Chriftianis, quam jufte talemviolentiam avertferimus. Conabatur tarnen praefatus Com-misfarius nobis perfuadere, quod hujusmodi litterae num-quam emanasfent a Sanda Sede Apoftolica, fed a non-nullis pravi ingenii hominibus, qui occafiones fcandalo-rum moliuntur, confedas Sc glomeratas. Tribuimus non-nihil fidei fvadenti pro honeftate Sandrae Sedis Apoftoli¬ca?, fed propofttum noftrum, quo decrevimus ipfum adSanditatem Veftram remittere, propter eam novitateminterceptum eft,quousque intellexerimus quidnam Sandi-tas Veftra caufis praefati Archiepifcopi, & quid honorinoftro Sc tranquillitati fubditorum noftrorum tribuere vo-luerit, quod cum cognoverimus, tunc aut eidem Com-misfario, juxta Sanditatis Veftrae voluntatem, in omni-

F bus

42 Rex GUSTAVUS I. Pontifici Adriano Vf.

bus Chriftianae Religionis negotiis efftcaciter asfiftemus ,aut ip£um a nobis liberum abire finemus, ut EcclefiamSvecanam noftra Regia autoritate, proprer Sedis Apa-ftolicae negligentiam, quo modo reformari denuntiet.Deum reftamur, Nos libenter vellemus ipfam Ecclefiam,per autoritärem Santitatis Veftrae Sc juxra CanonesSantorum Pätrum, in melius disponi,cum ömnino neces-farium fit, quod in praefenti ftatu Ecclefiaftico Sc faecula-ri quatirocius reformetur, proprer quam caufam mittimusad Santirarem Veftram fideiem noftrum Magiftrum Ola-vum Magni, qui ipfam plene informabit de illis, quae inanimo noftro, tam prout fanto negotio necesfariurn cre-dimus, inter quae potisftmum eft, quod fic provideaturvacantibus Ecciefiis Cathedralibus per Epifcopos ex na-tione noftra conftitutos,ut ßrma pax inter Ila tum Ecclefia-fticum Sc faecularem in hoc Regno confervetur. Quo fa-to omnibus votis Santitatis Veftrae circa haerefiurn Sccrrorum excommunicationem fatisfier, omniaque efticie-nius, quse Santa Sedes Apoftolica a Nobis, vel a fubjeto nobis popuio fieri voluerir. Supplicamus BeatitudiniVeftrae, quod firmam fidem praeftare velit praefato Ma-giftro Olavo Nundo noftro, in omnibus noßris Sc hujusRegni negotiis, Sc ea, quae noftro nomine honefte Sc ju-fte ab ipfa petierit, ad bonum effetum quantocius dedu-cere d'ignetur. Supplicamus itidem ne Santiras Veftraplus iniquisfimas illius Archiepifcopi partes, quam hono¬rem noftrum Sc pacem fubditorurn noftrorum attendat,per quod profeto autoritati Sc honori Sedis Apoftoli-cae melius confuiet. Ex Civitate noftra Regia Stocholm.Anno a nativitate Domini 1523. 41a die Otobris, fubnoftro Sigillo.GOSTAVUS Dei gratia Svecorum Sc Gothorum Rex See.

De mandato Serenisfimi Domini RegisL, Andrej Secr. Regi-us fubferipft.

XIL

N. G. Erico Sparre. 43

XII.ERICO SPARRE,

Regni Svecice Senatori &T3 vice Cancellavio,N. G. r).

Officia mea tenuia femper paratisfima.De his quse a£la funt in nundinis Strengnenfium ab

Erich Matsson s) fuarn Celebritatem cerriorem redderevelim, (i a quopiam alio nondum certior fa&a fit. Primum,praefato prius exordio , fibi nimirum demandatum, notapopulo ut faceret, quae agitarentur in Comitiis: a&a funtantea&a verbotim a Domino Nicolao Fleming in fin-gulis Regni provinciis. Deinde caufae reciratae funt,quare Regia Majeftas his Senatoribus Regni, Domino Ho-genschild t), Thuroni Bjelke , Domino Nicolao Håkans¬son u% Domino Sten Baner, Gustavo Baner & EricoSparre ( fuppresfo nomine honorario) tantopere infenfa.

F 2 1:0

r) Auöor fortasfe efFNic. Gran, Strengnefenfis, Profesfor deindeHelmftadienfis. Vid. Schefferi Sv. Litterata p. 134. & Stiernmanni Bibiioth»SvioG. p. 31. Hancöc infra (N:o XV) occuirentem Epiftolam, a Gust. Ben»zet.stierna , Reg. Biblinthecario & Cenfore Librorum, ex autogr3phis de-fcriptas, reliquas tres ipfius Erici Sparre manu confignatas, ex Bibliothe-ca Socieratis Inftir, Pub!. Srockh. mecum benevole communicavit Ampi»Dom. Bibliothccarius Regius Car. Christoph, Gjoerwell.

r) Ericus Matthäi , Sveciae Regis Confiliarius appellatur a Dav.Chyträo, qtii ei dicavit VII:mum librum Chronic^ Saxonias, ed. Iftjo,,8. utpote a quo expofitiones Hiftorise GUSTAVI Regis primum commu-nicatae funt. Quum ejtrs temporis mos esfet ea, quse in Comitiis a&a e-rant, populo in provinciis per viros quosdam fpeclatae fidei nota faciendi,boc negotium, pofi: Comitia, d. 15 Febr. anni 1590 Stockholm^ celebra-ta, (de quibus & accufatis ibi Senatoribus c:fr v. Dalin, Sv. R. Hifh T.3» P. 2. p. 212-217.) in nundinis Strengnenfibus (Samtings marknad)qute ad finem Februarii vel initium Martii quotannis habéntur, peregisfeEricum Matthjei ex his litteris patet, quae ergo menfe Martio e. a. feriptaeesfe videntur.

*) Bjelke»«) Intelligitur Claudius Achatii Tott.

44 N. G. Erico Sparre.i:o annos 16. inierant hi confilium , quomodo pofteritasSerenisftmi Regis GÖSTAVI tolleretur e medio, & irri-ta facerent ftatuta ac juramenta Parentum fuorum, exbi-bita Serenislimo praefato Regi GOSTAVO, atque hujusrei fatis valido argumento elfe hoc, quod Regem §IGIS-MUNDUM eledftum Sveciae, dederant operam non obfcuram creari Regem Poloniae: tum illud, quod fpoliave-runt Cancellariam Regiam publicis tabulis & codicillishuic rei necesfariis. 2:do. Jam vero (nec hoc fcelerecontenti) Parentem Serenislimum Regem Sveciae accufa-ti Tunt coram filio Serenislimo Rege Poioniae impuden-tiffime omnis generis nequitiae. 3:0. Quin toti Regnomaculam inurere ftuduerant, cum id ipfum claudi v)Serenislimo Regi, fi filium conaretur fecum reducere inpatriam, asfeverarenr. (Hic tumultus fa<ftus eft in popu-3o cum recitata eft.) 4:0. Immo & annuos reditus, me-talla puta , frumenta & quae negoriando exteris nationi-bus curarant navibus onuftis advehi: quo fir ut patrianoftra annonae caritate laboret. 5:0. Qiiot & quantos in-fuper labores miferis fubditis hi folummodo 6 Senatoresfecerant ac faciunt adire? Som ahra otilborliga körßor ochutlagor. (Quid hic? Clamor ccelo it populi. ) 7:0. Sedquid Dominus Hqgenschild meritus, qui ve&igalia, qui-bus debebat fubvenire Regi, jam expofiro Mofcho cumexercitu alio, amovit? 0*o. Quid Erich Sparre, qui Li-voniam, quae rorrente fangvinis Sverici venit nobis, Po-lonis dono dederat? Atque hae fuere caufae tantae irae:quibus commoti reliqui Senarores, harum machinationumoccultarum infcii, fe prorfus a praefatorum Confiliario»rum confiliis fegregant & ab iis abhorrenr,ut litterae il-lorum publice le&ae teftabantur: nec harum machinatio¬num defenfores fore, fed potius (quamvis occulte con*curfus orationis id retulit) accufatores. Haec ibidem a<fta.

Vale

v) förf» sladi feil» futurum.

Ericus Sparre Regi JOHANNI III.

Vale in Chrifto. Raptim. Boni confule quaefo extempo-raneas litteras, nequaquam prssmeditatas,

Tuae Celebritatidedirisfimus

(Anno 1590.) N. G.lnfcr. Generofo ac Nobili Domino, Domino Erico Spar¬

re , Regni vice-Cancellario, Domino meo dementis-fimo.

XIII.

JOHANNI III.Svecovum, Gothorum Vandalorum Regi,

ERICUS SPARRE,R. Svec. Senator Vice Cancellorins,

Serenisfime Rex, Domine Clementisfime.V. M. obfequia mea perpetuo fidelisfima atque paratiftima.

Serenisfime Rex, Domine Clementisfime. Triti jamdudum funt verfus:

Quo quisque efl major, magis eß placabilis irce.Et faciles motus mens generofa captt x). .

Omnium enim virtutum, quae inter mortales reperiri pos-funt, jaudatisfima habetur dementia, hac inquam ad ve-ftigia Conditoris propius accedi videtur, hsec Caefaremimmortalem fecit, haec Auguftum confervavir. Quarecum M. V:a omnium virtutum genere infinitos alios an-tecellit, V:am Mma quam humillime rogo, ut mihi cle¬menter ignofcat, 8c animum fuum contra me oftenfwnjam tandem placari permittar, poft tot meas meorumquelacrimas, poft tot incommoda, poft tantam famae atquehonoris ja&uram, denique fervitiorum animo promto 8cfideli annis juvenilibus cum actatis flore fere attritis jam

F 3 in

x) Ovjd, Trift. Lib. III. Eleg. 5". v. 31, 33.

46 Ericus Sparre Regi JOHANNI III.

incasfum praeftitorum. V:arn M:tem obfecro atque ob«teftor, ne fe diutius inexorabiiem prtebeat, neque foli«tam fuam bonitarem erga me in dubium vocari permirtat,aut in animo rneo affli£lo fempiternam haerere follicitudi-nem, det'hoc V:a M:as clementiae fliae, quod ha&enusiracundia denegavit, hoc V:ae M:cis virtutum monumen-tum erit perperuum Sc celeberrimum, quod nulla um-quam vetuftas obruet, nulla delebit oblivio. Ego vicis«iim ero V:se M;tis fervitOL' obfequenrisiimus atque fide-lisfimus, prout, teftor Deum, animum femper induxe-ram. Idem Dens V:am M:tem cum Serenisfima Regina Sc

. liberisquam diutisfime in florenti rerum ftatu conTervet,Sc me V:ce M:tis gratiae reconciliet, cui perpetuo com-mendatisfimus esfe cupio. Dat. ex Sundeby Anno, 13Augufti, 1590.

XIV.

IDEM FJDEM.Serenisfime Rex, Domine Clememisfime.

V:ae M:ti obfequia mea perpetuo fidelisfima atque pa*ratisfima.

Qiias tanta iracundias caufa in tanto tamque lauda-bili Rege esfe debebat: ut precibus ac lacrimis moverinequear, erga fubditum fideiem ac obfequentislimum,qui non praovaricatione, non malitia, non perfidia erra-vit; fed ea ratione , qua non folum commune Judiciumomnium fere hominum facillime impegerit: verum enamcui fata ipfamet tamquam a Deo praedeftinata, quibushumana folerria occurrere vix poteft, necesfario conces-fisfe videantur. Itaque adhuc precibus fubmisfisfimis an¬te M:tem V:am procumbens rogo atque obteftor, ut erro-ri qualicumque ignofcat, exiltimetque nihil ad gloriamV;ae M:tis, nihil ad ipfam fere pietatem, nihil ad bonamconfcientiam fervandam, magis conferrc. Quid in mun-

Ericus Sparre Regi JOHANN! III, 47

do durius, quam Principes terrarura esfe inexorabijes ?Quid ab illorum dignitate 6c exiftimatione magis aiie-num cenferi poteft ? Siquidem divinae leges non fuffra«gantur. Tot libellos fupplices, tanras iacrimras, longotemporis inrervalio efiufas, nihil plane potuisfe efficere.Supplicavit Conjux y) non ita pridem msefta, poliquampeftis in viciniam hanc per coatagium Holmenfe irrepüt,ut fuae vitce, fimul äc mariri 6c infantum parvulorum fe-ceslione abhinc, urgente necesßtate, beeret confulere:me minus inftigante, quod' tantopere vel locum immuta-re cupiam, quo hoc tempore nihil mihi incommodiusposfet accidere: vel quod mihi metuam , a quo tantumabeft, ut ipfam vitam absque V:se M;tis dementia 6c red-integratione acerbam esfe exiftimem, nec nifi huic meminime confervatum velim, Tarnen ut conjugi 6c libe-ris profpedum esfe cuperem, quibus b a me divelli ee-que ac mihi grave videtur, naturas legibus exeufamur,Refponfum clementisfimum adhuc exfpe&at. Contagiumincrudefcit, Interim aliud eft quod petere ipfamet ho-neftate ac pietate cogor- Dolor nofter quam plurimumauftus eft ob mortem Parentis acSoceri carisfimi 6c deft-deratisümi &), de qua V:a M:tas vex adjundis litteris cer-tior her. Deus ipfi requiem 6c falutem aeternam pro

in-

7) Ebba Brahe.z) Comitis Petri Brahe Senioris, Regni Senatorls & Dapiferi, qui

obiit d. i Sept. it90, non 1*591, ut habent Imagines Fnmiha Brahe.® p.12, v. Stiernman Marr. p. i,&c. qnod praeter bis iitteras confirmant idio-grspha? onnotationes Estci Sparre in fuo exerr.plari Stadu Ephemeridura,in Bibliotheca Obfervatorii Upfalienßs jam fervato. Anno ijyo den 1 Sep-tttnhris på Sundeby affompnade den Adle och Weiharne Herre Her Peer Bra¬he, Grefwe tili TVifingshorg, Friherre till Rydbnhalm, Siveriges Rijkes Drot-zett, Jeden Inn 7o åhr lefrvad bade , och warft hons lijk fort ifrån Snnde-hy och tili Ryds Fyrhie ivid Rydhobohn med ett anfehentligt följe både ofKonung Gostafs Änkedrottning och andre fler, få och Bifpcn i Weflråes medtnunge Pråfier. Men fog matte teke fåå fldr lofl att följe hans lijk, oan-fedt att jag mig hade fötflkrefwet, fatt Borgen och löfte. Ibidem fupra ad

48 Erigus Sparre regt JOHANNI IIEineffabili fua mifericordia concedat. Et quoniam Pa-renti optimo ultimum caritatis officium, amorem ac ob-fervantiam dignis exfequiis conteftandum prsftare, acjufta, pro more, exfolvere tenemur: non folum de ju¬re naturali «St gentium, Ted, quod maximum eft, Divi-no, rogo admodutn fubmisfe, «St quam humillime, utM:as V:a mihi clementer concedat funus una deducereatque funeralibus interesfe: non longius recedo Ted pro-pius accedo; non ad gaudium , cujus ne quidem memo¬ria apud nos exftat, fed ad lu£tum ; non ut cum ami-eis, qui tarnen adeo pauci, fi qui aderunt, de hujus vi¬ts fortunis agam •, fed ut ejus infortunium ac miferiam ,oculis fubje£lam, nobis cum omnibus communem, unafimul communi luclu deploremus , denique , quod hujuse£lus ultimum erit, corpus Parentis ac Amici carisfimiterrae confecremus. Spero igitur V:am M:tem , ob a -morem Chriftianum fimul ac commiferationem , M:tisV:rs virtuti propriam, hoc quam facillime asfenfuram.Quod reliquum eft, primum ac ultimum, fupplico MtemVtam humillime, ut preeibus fe tandem fle&i patiatur,<3t me Regis fuse clementise & gratis reftituar. HocV:s M:ti non minus honorificum ac laudabile, quam mi¬hi jueundum perpetuo futurum eft. Deus vicisfim, quieft ipfamet veritas «Sc cuncta ferutatur, V:s M:ri bene-faciet, idque ego asfiduis preeibus contendam. Infuperobedientiam, humilitatem ac fidelitatem debitam V:s M:tiac toti Regis familis fincero animo devovens. DeusOptimus Maximus V:am M:tem quam diutisfime in flo-renti rerum ftatu confervet.

Dats ex Sundeby 10 Sept. Anno 1*90. XV.an. 1580 htfc annoravir Cancellnrius notier: Ocb wr min Huftrus Fa¬der den fVelborne Herre Grefive Pf.f.r Brahe en fådan fchickelig, fr'rftdndig ochwdltalende Mand, fd at i månge dbr icke bade vonred i Swerige månge bans li-ker. Ocb dndoeb han troligen mente rvdre /irfherrer, roardt han lijkewdl 1 Ho¬ger Rafer utan all /kyld och brott haftigt ß'rfölgd , oachtad att ban wardem fd nar /kyld ocb afkommen.