kode resep
TRANSCRIPT
![Page 1: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/1.jpg)
_BAHASA LATIN_KODE DALAM RESEP
Penggunaan bahasa latin – tidak berubah, tetapNama” obat dan sediaan obatNama” bahan kimiaNama” tanaman, hewan, organ” dan jaringan tubuh
Semua istilah farmasi dan kedokteran menggunakan bahasa latin
Bahasa latin sebagai bahasa ilmiahTiap kalimat dalam bahasa latin hanya memiliki 1 artiBahasa Latin : bahasa sudah mati (tidak untuk percakapan sehari-hari)Berasal dari yunani kunoTidak mengalami perubahan secara tata bahasa (arti dan tulisannya tetap)
Penggolongan kata dalam bahasa latin Kata Benda (Substantiva) Kata Sifat (Adiectiva) Kata Kerja (Verba) Kata Keterangan (Adverbia) Kata Bilangan (Numeralia) Kata Ganti (Pronomia) Kata Depan (Prepositiones) Kata Penghubung (Coniunctiones)
_KATA BENDA_
Kata benda dikenal ada 3 jenis kelamin:Masculinum = jantan (m)Femininum = betina (f)Neutrum = banci (n)
Kata benda dapat berubah bentuk (akhirannya) sesuai dengan jabatannya dalam kalimat, yang dikenal dengan CASUS (Casus I, II, III, IV, V, VI) dalam bentuk singularis dan pluralis.
Atas dasar bentuk perubahannya, kata benda dibagi dalam 5 DEKLINASI (Deklinasi I, II, III, IV, V)
![Page 2: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/2.jpg)
_CASUS KATA BENDA_
CASUS I NOMINATIVUS (N)Jika sebagai subjek/pelaku (pokok kalimat)
CASUS II GENETIVUS (G)Jika berfungsi sebagai pemilikMisalnya : dua kata berdampingan
Tablet asetosal g
CASUS III DATIVUS Objek penyerta – didahului kata pada (terjemahan)Tandailah pada mata kanan dan kiri
dat dat
CASUS IV ACCUSATIVUSObjek pemilik – terkait dengan kata kerja bentuk pemilikMisalnya : ambillah 200 mg parasetamol
Acc g
Memiliki kata depan:o ad : sampaio ante : sebelumo durante : saat makano post : sesudah/ setelaho per : melaluio contra : anti/ melawano in (ke) : in manus medici
acc go in (dalam) : da in lagena
ablCASUS V VOCATIVUS
Bentuk seruan – jarang digunakanMisalnya : mamanggil orang
Voc
CASUS VI ABLATIVUSAlat, tempat, waktu
![Page 3: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/3.jpg)
Misalnya : waktu page mane Abl
Buatlah massa pil dengan PGA Acc g abl
Mempunyai kata depan:o cum (dengan)o sine (tanpa)o e (berasal dari)o pro (untuk)o in (dalam)
Keenam CASUS tersebut dapat dijumpai dalam bentuk singularis dan pluralis.Contoh:
Singularis PluralisNom Tabula TabulaeGen Tabulae TabularumDat Tabulae TabulisAcc Tabulam TabulasVoc Tabula TabulaeAbl Tabula Tabulis
_DEKLINASI_
Bentuk perubahan kata benda digolongkan menjadi 5 golongan: DEKLINASI I : berakhiran –a
(dengan jenis kelamin betina = feminia) DEKLINASI II
a. berakhiran –us, -erkeduanya berjenis kelamin jantan = maskulina
b. berakhiran –um (banci = neutrum) DEKLINASI III: akhiran tidak menentu (m, f, n) DEKLINASI IV
a. berakhiran –us (m)b. berakhiran –u (f)
DEKLINASI V : berakhiran –ies (f), kecuali dies (m) = hari
Dalam bahasa latin – sebagian besar I, II, III
![Page 4: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/4.jpg)
KESIMPULAN1. Kata” yang diturunkan menurut DEKLINASI I adalah kata benda yang berakhiran
–a2. Menurut DEKLINASI II yang berakhiran
-us, -er (m)-um (n)
3. Menurut DEKLINASI III yang berakhiran selain –a, -us, -er, dan –um (f, m, n)
CATATAN Ada yang –a (n) >> termasuk DEKLINASI III Ini sedikit
_DEKLINASI I_
Tanda” :1. Casus nominativus singularis berakhiran –a dengan jenis kelamin (f)2. Casus genetivus singularis berakhiran –ae
Contoh: pilula = pil
Singularis PluralisNom Pilul-a Pilul-aeGen Pilul-ae Pilul-arumDat Pilul-ae Pilul-isAcc Pilul-am Pilul-asVoc Pilul-a Pilul-aeAbl Pilul-a Pilul-is
CONTOH KATA” DEKLINASI I Aqua, ae = air Cera, ae = malam/ lilin Charta, ae = kertas Forma, ae = bentuk Formula, ae = resep Gutta, ae = tetes Hora, ae = jam, saat Farina, ae = tepung Pilula, ae = pil
Pasta, ae = pasta Lagena, ae = botol Mixture, ae = campuran Olivia, ae = zaitun Pulpa, ae = daging buah Lana, ae = bulu domba Terra, ae = tanah Vesica, ae = gelembung Arteria, ae = pembuluh arteri
![Page 5: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/5.jpg)
_DEKLINASI II A_Akhiran –us (m)
Gen sing : -i
Tanda” :1. Casus nominativus singularis berakhiran:
–us dan –er dengan jenis kelamin jantan (m)2. Casus genetivus singularis berakhiran –i
Berakhiran –us (m)Singularis Pluralis
Nom Sirup-us Sirup-iGen Sirup-i Sirup-orumDat Sirup-o Sirup-isAcc Sirup-um Sirup-osVoc Sirup-e Sirup-iAbl Sirup-o Sirup-is
Berakhiran –er (m)Singularis Pluralis
Nom cancer Cancr-iGen Cancr-i Cancr-orumDat Cancr-o Cancr-isAcc Cancr-um Cancr-osVoc Cancer Cancr-iAbl Cancr-o Cancr-is
Contoh: Anuus, i = tahun Nervus, i = syaraf Succus, i = getah Arillus = kulit biji Bulbus = umbi Capillus = rambut Digitus = jari
Globulus = butiran Locus = tempat Modus = cara Numerus = bilangan Oculus = mata Modus = cara Numerus = bilangan/ jumlah
![Page 6: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/6.jpg)
Oculus = mata Trochiscus = kue
Cervus = rusa Bulbus = umbi batang Digitus = jari Globulus = pil besar Locus = tempat Modus = cara
Mucus = mukosa Numerus = bilangan Sirupus = sirup Stilus = batang Trochiscus = kue Discus = cakram
_DEKLINASI II B_Akhiran : -um (n)
Gen sing : -i
Singularis PluralisNom Suppositorium Suppositori-aGen Suppositori-i Suppositori-orumDat Suppositori-o Suppositori-isAcc Suppositori-um Suppositori-aVoc Suppositori-um Suppositori-aAbl Suppositori-o Suppositori-is
Contoh:Emplastrum = plesterOvum = telurInfusum = rebusanInfundibulum = infusiAcidum = asamAmylum = patiAntidotum = penawar racunBalneum = penangasCavum = cekunganCentrum = pusatDorsum = punggungExemplum = contohOleum = minyak
Bihorium = waktu antara 2 jamBiduum = waktu antara 2 hariButyrum = mentegaEpistomium = sumbat, tutupFiltrum = saringanFragmentum = potonganInvolucrum = balutLignum = kayuLinimentum = obat gosokBacillum = batangSedimentum = endapanSignum = tandaUnguentum = salep
![Page 7: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/7.jpg)
Vitrum = wadah dari kaca
_DEKLINASI III A_Akhiran : ………? (m, f)
Gen sing : -is
Singularis PluralisNom Pulvis Pulver-esGen Pulver-is Pulver-umDat Pulver-i Pulver-ibusAcc Pulver-em Pulver-esVoc Pulvis Pulver-esAbl Pulver-e Pulver-ibus
Contoh: Auris (f) = telinga Aer (m) = udara Calor (m) = panas Color (m) = warna Liquor (m) = cairan Sapor (m) = rasa Dosis, eos (f) = dosis Venter (m) = perut Dens (m) = gigi Infans (m, f) = anak Mensis (m) = bulan Tussis (f) = batuk Pars (f) = bagian Sulfas (m), nitras (m), carbonas (m),
phosphas (m) …?
Compositio (f) = susunan Destillatio (f) = sulingan Dilatatio (f) = pelebaran Emulsio (f) = emulsi Refrigeratio (f) = pendinginan Maceratio (f) = perendaman Solutio (f) = larutan Lotio (f) = obat pencuci Praescriptio (f) = resep Pulvis (m) = serbuk Radix (m) = akar Cortex (m) = kulit batang Quantitas (m) = jumlah
_DEKLINASI III B_akhiran: ………?
Gen sing : -is
Singularis PluralisNom Cochlear Cochlear-iaGen Cochlear-is Cochlear-ium
![Page 8: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/8.jpg)
Dat Cochlear-i Cochlear-ibusAcc Cochlear Cochlear-iaVoc Cochlear Cochlear-iaAbl Cochlear-i Cochlear-ibus
c = cochlear cibarium – 1 sendok makan = 15 mLcp = cochlear puitis – 1 sendok bubur = 8 mLcth = cochlear theae – 1 sendok teh = 3 mL
Contoh lain:
Singularis PluralisNom Corpus Corpor-aGen Corpor-is Corpor-umDat Corpor-i Corpor-ibusAcc Corpus Corpor-aVoc Corpus Corpor-aAbl Corpor-e Corpor-ibus
Kekecualian
Singularis PluralisNom Gramma Grammat-aGen Grammat-is Grammat-umDat Grammat-i Grammat-isAcc Gramma Grammat-aVoc Gramma Grammat-aAbl Grammat-e Grammat-is
Kata” yang termasuk DEKLINASI III B Nomen, inis = nama Caput, it is = kepala Lac, lactis = susu Semen, inis = biji Epithema, atis = obat kompres Rhizoma, atis = akar tinggal Albumen, inis = putih telur
Elixir, iris = cairan beralkohol Pollen, inis = tepung sari Gargarisma, atis = obat cuci
tenggorokan Mel, mellis = madu Hepar, atis = hati Sulfur, uris = belerang
![Page 9: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/9.jpg)
Sulfur sublimatum = dengan sublimasiSulfur depuratum = asliSulfur precipitatum = pengendapan
_DEKLINASI IV A_akhiran : -us (m)
Gen sing : -us
Singularis PluralisNom Spiritus Spirit-usGen Spirit-us Spirit-uumDat Spirit-ui Spirit-ibusAcc Spirit-um Spirit-usVoc Spiritus Spirit-usAbl Spirit-u Spirit-ibus
Spiritus dilutus = encer, alkohol 70%Spiritus fortior = mengandung alkohol 90%Spiritus = 90% alkohol
Kata” DEKLINASI IV A Mannus = tangan Apparatus = alat Usus = pemakaian Fruktus = buah Gradus = derajat
_DEKLINASI IV B_akhiran : -u
Gen sing : -usSingularis Pluralis
Nom Cornu Corn-uaGen Corn-us Corn-uumDat Corn-ui Corn-ibusAcc Cornu Corn-uaVoc Cornu Corn-ua
![Page 10: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/10.jpg)
Abl Corn-u Corn-ibus* cornu = tanduk
_DEKLINASI V_akhiran : -es, -ies
Gen sing : -ei
Singularis PluralisNom Dies Di-esGen Di-ei Di-erumDat Di-ei Di-ebusAcc Di-em Di-esVoc Dies Di-eAbl Di-e Di-ebus
Kata” yang termasuk DEKLINASI V Dies (m) = hari Facies (f) = muka Scabies (f) = kudis Species (f) = jenis, bangsa atau rempah”
_ADIECTIVA_
Adiectiva/ kata sifat/ kata keadaan adalah kata yang menerangkan kata bendaKata ini : casus, jenis kelamin dan singularis/pluralisnya sama atau sesuai dengan kata
benda yang diterangkan.Adiectiva dapat dikelompokkan dalam 2 golongan:I. Kata sifat : 3 akhiran >> -us, -a, -um dan –er, -a, -umII. Kata sifat : kurang dari 3 akhiran
a. dengan 2 akhiran : -is, -e, dan –ior, -iusb. dengan 1 akhiran : -ex dan –ns
_ADIECTIVA KELOMPOK I_3 akhiran
(-us, -a, -um, dan –er, -a, -um)( DEKLINASI I dan II )
![Page 11: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/11.jpg)
SINGULARIS
Masculinum Femininum Neutrum
Nom Albus Alba AlbumGen Alb-i Alb-ae Alb-iDat Alb-o Alb-ae Alb-oAcc Alb-um Alb-am Alb-umVoc Alb-e Alba AlbumAbl Alb-o Alb-a Alb-o
PLURALIS
Masculinum Femininum Neutrum
Nom Alb-i Alb-ae Alb-aGen Alb-orum Alb-arum Alb-orumDat Alb-is Alb-is Alb-isAcc Alb-os Alb-as Alb-aVoc Alb-i Alb-ae Alb-aAbl Alb-is Alb-is Alb-is
Kata sifat yang golongan I Albus, a, um = putih Amarus, a, um = pahit Crasus, a, um = tebal Crudus, a, um = kasar Durus, a, um = keras Externus, a, um = luar Fervidus, a, um = panas Frigidus, a, um = dingin Limpidus, a, um = jernih Longus, a, um = panjang Parvus, a, um = kecil Proprius, a, um = sendiri Solidus, a, um = padat Tepidus, a, um = hangat
Alternus, a, um = berganti-ganti Calidus, a, um = panas Continuus, a, um = terus-menerus Dimidius, a, um = separo, setengah Dilutus, a, um = encer Internus, a, um = dalam Flavus, a, um = kuning Fuscus, a, um = coklat Liquidus, a, um = cair Magnus, a, um = besar Ponderosus, a, um = berat Siccus, a, um = kering Spissus, a, um = kental Turbidus, a, um = keruh
Niger, a, um = hitam Ruber, a, um = merah
![Page 12: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/12.jpg)
Dexter, a, um = kanan Sinister, a, um = kiri
Liber, a, um = bebas
_ADIECTIVA KELOMPOK II_(kurang dari 3 akhiran)
DEKLINASI III A (2 akhiran)
Akhiran –is (m, f) dan –e (n)
Singularis PluralisMasc/ Fem Neutrum Masc/ Fem Neutrum
Nom Fortis Forte Fortes Fort-iaGen Fort-is Fort-is Fort-ium Fort-iumDat Fort-i Fort-i Fort-ibus Fort-ibusAcc Fort-em Forte Fort-es Fort-iaVoc Fortis Forte Fort-es Fort-iaAbl Fort-i Fort-i Fort-ibus Fort-ibus
_ADIECTIVA GOLONGAN II_DEKLINASI III A (2 akhiran)
Akhiran –ior (m, f) dan –ius (n)
Singularis PluralisMasc/ Fem Neutrum Masc/ Fem Neutrum
Nom Fortior Fortius Fortior-es Fortior-aGen Fortior-is Fortior-is Fortior-um Fortior-umDat Fortior-i Fortior-i Fortior-ibus Fortior-ibusAcc Fortior-em Fortius Fortior-es Fortior-aVoc Fortior Fortius Fortior-es Fortior-aAbl Fortior-e Fortior-e Fortior-ibus Fortior-ibus
ADIECTIVA DENGAN SATU AKHIRANDEKLINASI III B
Akhiran : -ex (m, f, n) dan –ns (m, f, n)
![Page 13: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/13.jpg)
Akhiran : -nsSingularis Pluralis
Masc/ Fem Neutrum Masc/ Fem NeutrumNom Recens Recens Recent-es Recent-iaGen Recent-is Recent-is Recent-ium Recent-iumDat Recent-i Recent-i Recent-ibus Recent-ibusAcc Recent-em Recens Recent-es Recent-iaVoc Recens Recens Recent-es Recent-iaAbl Recent-ia Recent-i Recent-ibus Recent-ibus
Akhiran : -ex (m, f, n)Singularis Pluralis
Masc/ Fem Neutrum Masc/ Fem NeutrumNom Simplex Simplex Simplic-es Simplic-iaGen Simplic-is Simplic-is Simplic-ium Simplic-iumDat Simplic-i Simplic-i Simplic-ibus Simplic-ibusAcc Simplic-em Simplex Simplic-es Simplic-iaVoc Simplex Simplex Simplic-es Simplic-iaAbl Simplic-i Simplic-i Simplic-ibus Simplic-ibus
ADIECTIVA GOLONGAN II Sterilis, e = steril Aequalis, e = sama Dulcis, e = manis Solubilis, e = dapat larut Subtilis, e = halus Vulgaris, e = biasa
Fortis, e = kuat Fragilis, e = mudah patah Fortior, ius = kuat Simplex = sederhana Recens = segar Fragrans = berbau harum
_NUMERALIA_(KATA BILANGAN)
Kata bilangan ada yang termasuk kata sifat (adiectiva numeralia) dan kata keterangan (adverbia numeralia)
![Page 14: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/14.jpg)
ADIECTIVA NUMERALIA1. Cardinal = kata bilangan utama, mis: 1, 2, 32. Ordinalia = kata bilangan yang tingkat, mis: ke-1, ke-2, ke-33. Distributiva = kata bilangan pembagian
Mis : tiap” satu, tiap” dua, tiap” tiga
ADVERBIA NUMERALIAKata ini menerangkan kata kerja, mis 1x, 2x, 3x
Cardinalia Ordinalia Distributiva Adverbia Numeralia1 Unus, a, um Primus, a, um Singuli, ae, a Semel2 Duo, ae, o Secundus, a, um Bini, ae, a Bis3 Tres, tres, tria Tertius, a, um Terni, ae, a Ter4 Quattuor Quartus, a, um Quaterni, ae, a Quarter5 Quinque Quintus, a, um Quini, ae, a Quinquies6 Sex Sextus, a, um7 Septem Septimus, a, um8 Octo Octavus, a, um9 Novem Nonus, a, um10 Decem Decimus, a, um11 Undecim12 Duodecim13 Tredecim14 Quattuordecim15 Quindecim16 Sedecim17 Septemdecim18 Duodeviginti19 Undeviginti20 Viginti30 Triginta40 Quadraginta50 Quiinquaginta60 Sexaginta70 Septuaginta80 Octoginta90 Nonaginta100 Centum
200 Ducenta300 Trecenta400 Quadringenta500 Quingenta600 Sescenta700 Septingenta800 Octingenta900 Nongenta1000 Mille
![Page 15: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/15.jpg)
_PRAESCRIPTIO_(RESEP)
= permintaan tertulis dari dokter ke apoteker untuk menyediakan/ membuat obat bagi pasiennya
Bagian pokok dari resep, selain nama dokter, nama S.I.P. , alamat, tempat dan tanggal penulisan, paraf dokter
Contoh:R/ Theophyllin mg 100
HCl Ephedrin mg 15 Prednison mg 3
m. f. l. a. pulv. d. t. d. No. XLVda in capsS. t. d. d. caps. l.
Bagian” resep:1. Superscriptio: tanda R/ singkatan dari recipe, artinya ambillah2. Inscriptio: bagian ini merupakan tubuh dari resep yang terdiri dari bahan” yang harus
diambil serta jumlahnya.3. Subscriptio: bagian ini merupakan perintah petunjuk peracikan.
Pada contoh di atas adalahm. f. la. pulv. d. t. d. No. XLVda in caps
4. Signature: bagian ini menjelaskan aturan pemakaian obat tersebut.Pada contoh di atas adalah
s. t. d. d. caps. l
Kelengkapan singkatan resep di atasRecipe
Theophyllini milligrammata centum Gen accHydrochloratis Ephedrini milligrammata quindecim
Gen accPrednisoni milligrammata tria
Gen Acc
![Page 16: KODE RESEP](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022072921/55cf9860550346d033974569/html5/thumbnails/16.jpg)
Misce fac lege artis pulverem Abl Gen Acc sing
da tales doses numero quadraginta quinque acc pl abl
da in capsulis abl pl
Signater de die capsulam unam Abl acc
Artinya:Ambillah100 mg Theophyllin15 mg HCl Ephedrin3 mg PrednisoniCampur, buatlah sesuai aturan, serbuk bagi, serahkan sebesar sekian takaran dengan jumlah 45, berikan dalam kapsulTandailah: 3x sehari 1 kapsul