kode resep

21
_BAHASA LATIN_KODE DALAM RESEP Penggunaan bahasa latin – tidak berubah, tetap Nama” obat dan sediaan obat Nama” bahan kimia Nama” tanaman, hewan, organ” dan jaringan tubuh Semua istilah farmasi dan kedokteran menggunakan bahasa latin Bahasa latin sebagai bahasa ilmiah Tiap kalimat dalam bahasa latin hanya memiliki 1 arti Bahasa Latin : bahasa sudah mati (tidak untuk percakapan sehari-hari) Berasal dari yunani kuno Tidak mengalami perubahan secara tata bahasa (arti dan tulisannya tetap) Penggolongan kata dalam bahasa latin Kata Benda (Substantiva) Kata Sifat (Adiectiva) Kata Kerja (Verba) Kata Keterangan (Adverbia) Kata Bilangan (Numeralia) Kata Ganti (Pronomia) Kata Depan (Prepositiones) Kata Penghubung (Coniunctiones) _KATA BENDA_ Kata benda dikenal ada 3 jenis kelamin: Masculinum = jantan (m) Femininum = betina (f)

Upload: eka-putri-hamida

Post on 08-Apr-2016

92 views

Category:

Documents


7 download

TRANSCRIPT

Page 1: KODE RESEP

_BAHASA LATIN_KODE DALAM RESEP

Penggunaan bahasa latin – tidak berubah, tetapNama” obat dan sediaan obatNama” bahan kimiaNama” tanaman, hewan, organ” dan jaringan tubuh

Semua istilah farmasi dan kedokteran menggunakan bahasa latin

Bahasa latin sebagai bahasa ilmiahTiap kalimat dalam bahasa latin hanya memiliki 1 artiBahasa Latin : bahasa sudah mati (tidak untuk percakapan sehari-hari)Berasal dari yunani kunoTidak mengalami perubahan secara tata bahasa (arti dan tulisannya tetap)

Penggolongan kata dalam bahasa latin Kata Benda (Substantiva) Kata Sifat (Adiectiva) Kata Kerja (Verba) Kata Keterangan (Adverbia) Kata Bilangan (Numeralia) Kata Ganti (Pronomia) Kata Depan (Prepositiones) Kata Penghubung (Coniunctiones)

_KATA BENDA_

Kata benda dikenal ada 3 jenis kelamin:Masculinum = jantan (m)Femininum = betina (f)Neutrum = banci (n)

Kata benda dapat berubah bentuk (akhirannya) sesuai dengan jabatannya dalam kalimat, yang dikenal dengan CASUS (Casus I, II, III, IV, V, VI) dalam bentuk singularis dan pluralis.

Atas dasar bentuk perubahannya, kata benda dibagi dalam 5 DEKLINASI (Deklinasi I, II, III, IV, V)

Page 2: KODE RESEP

_CASUS KATA BENDA_

CASUS I NOMINATIVUS (N)Jika sebagai subjek/pelaku (pokok kalimat)

CASUS II GENETIVUS (G)Jika berfungsi sebagai pemilikMisalnya : dua kata berdampingan

Tablet asetosal g

CASUS III DATIVUS Objek penyerta – didahului kata pada (terjemahan)Tandailah pada mata kanan dan kiri

dat dat

CASUS IV ACCUSATIVUSObjek pemilik – terkait dengan kata kerja bentuk pemilikMisalnya : ambillah 200 mg parasetamol

Acc g

Memiliki kata depan:o ad : sampaio ante : sebelumo durante : saat makano post : sesudah/ setelaho per : melaluio contra : anti/ melawano in (ke) : in manus medici

acc go in (dalam) : da in lagena

ablCASUS V VOCATIVUS

Bentuk seruan – jarang digunakanMisalnya : mamanggil orang

Voc

CASUS VI ABLATIVUSAlat, tempat, waktu

Page 3: KODE RESEP

Misalnya : waktu page mane Abl

Buatlah massa pil dengan PGA Acc g abl

Mempunyai kata depan:o cum (dengan)o sine (tanpa)o e (berasal dari)o pro (untuk)o in (dalam)

Keenam CASUS tersebut dapat dijumpai dalam bentuk singularis dan pluralis.Contoh:

Singularis PluralisNom Tabula TabulaeGen Tabulae TabularumDat Tabulae TabulisAcc Tabulam TabulasVoc Tabula TabulaeAbl Tabula Tabulis

_DEKLINASI_

Bentuk perubahan kata benda digolongkan menjadi 5 golongan: DEKLINASI I : berakhiran –a

(dengan jenis kelamin betina = feminia) DEKLINASI II

a. berakhiran –us, -erkeduanya berjenis kelamin jantan = maskulina

b. berakhiran –um (banci = neutrum) DEKLINASI III: akhiran tidak menentu (m, f, n) DEKLINASI IV

a. berakhiran –us (m)b. berakhiran –u (f)

DEKLINASI V : berakhiran –ies (f), kecuali dies (m) = hari

Dalam bahasa latin – sebagian besar I, II, III

Page 4: KODE RESEP

KESIMPULAN1. Kata” yang diturunkan menurut DEKLINASI I adalah kata benda yang berakhiran

–a2. Menurut DEKLINASI II yang berakhiran

-us, -er (m)-um (n)

3. Menurut DEKLINASI III yang berakhiran selain –a, -us, -er, dan –um (f, m, n)

CATATAN Ada yang –a (n) >> termasuk DEKLINASI III Ini sedikit

_DEKLINASI I_

Tanda” :1. Casus nominativus singularis berakhiran –a dengan jenis kelamin (f)2. Casus genetivus singularis berakhiran –ae

Contoh: pilula = pil

Singularis PluralisNom Pilul-a Pilul-aeGen Pilul-ae Pilul-arumDat Pilul-ae Pilul-isAcc Pilul-am Pilul-asVoc Pilul-a Pilul-aeAbl Pilul-a Pilul-is

CONTOH KATA” DEKLINASI I Aqua, ae = air Cera, ae = malam/ lilin Charta, ae = kertas Forma, ae = bentuk Formula, ae = resep Gutta, ae = tetes Hora, ae = jam, saat Farina, ae = tepung Pilula, ae = pil

Pasta, ae = pasta Lagena, ae = botol Mixture, ae = campuran Olivia, ae = zaitun Pulpa, ae = daging buah Lana, ae = bulu domba Terra, ae = tanah Vesica, ae = gelembung Arteria, ae = pembuluh arteri

Page 5: KODE RESEP

_DEKLINASI II A_Akhiran –us (m)

Gen sing : -i

Tanda” :1. Casus nominativus singularis berakhiran:

–us dan –er dengan jenis kelamin jantan (m)2. Casus genetivus singularis berakhiran –i

Berakhiran –us (m)Singularis Pluralis

Nom Sirup-us Sirup-iGen Sirup-i Sirup-orumDat Sirup-o Sirup-isAcc Sirup-um Sirup-osVoc Sirup-e Sirup-iAbl Sirup-o Sirup-is

Berakhiran –er (m)Singularis Pluralis

Nom cancer Cancr-iGen Cancr-i Cancr-orumDat Cancr-o Cancr-isAcc Cancr-um Cancr-osVoc Cancer Cancr-iAbl Cancr-o Cancr-is

Contoh: Anuus, i = tahun Nervus, i = syaraf Succus, i = getah Arillus = kulit biji Bulbus = umbi Capillus = rambut Digitus = jari

Globulus = butiran Locus = tempat Modus = cara Numerus = bilangan Oculus = mata Modus = cara Numerus = bilangan/ jumlah

Page 6: KODE RESEP

Oculus = mata Trochiscus = kue

Cervus = rusa Bulbus = umbi batang Digitus = jari Globulus = pil besar Locus = tempat Modus = cara

Mucus = mukosa Numerus = bilangan Sirupus = sirup Stilus = batang Trochiscus = kue Discus = cakram

_DEKLINASI II B_Akhiran : -um (n)

Gen sing : -i

Singularis PluralisNom Suppositorium Suppositori-aGen Suppositori-i Suppositori-orumDat Suppositori-o Suppositori-isAcc Suppositori-um Suppositori-aVoc Suppositori-um Suppositori-aAbl Suppositori-o Suppositori-is

Contoh:Emplastrum = plesterOvum = telurInfusum = rebusanInfundibulum = infusiAcidum = asamAmylum = patiAntidotum = penawar racunBalneum = penangasCavum = cekunganCentrum = pusatDorsum = punggungExemplum = contohOleum = minyak

Bihorium = waktu antara 2 jamBiduum = waktu antara 2 hariButyrum = mentegaEpistomium = sumbat, tutupFiltrum = saringanFragmentum = potonganInvolucrum = balutLignum = kayuLinimentum = obat gosokBacillum = batangSedimentum = endapanSignum = tandaUnguentum = salep

Page 7: KODE RESEP

Vitrum = wadah dari kaca

_DEKLINASI III A_Akhiran : ………? (m, f)

Gen sing : -is

Singularis PluralisNom Pulvis Pulver-esGen Pulver-is Pulver-umDat Pulver-i Pulver-ibusAcc Pulver-em Pulver-esVoc Pulvis Pulver-esAbl Pulver-e Pulver-ibus

Contoh: Auris (f) = telinga Aer (m) = udara Calor (m) = panas Color (m) = warna Liquor (m) = cairan Sapor (m) = rasa Dosis, eos (f) = dosis Venter (m) = perut Dens (m) = gigi Infans (m, f) = anak Mensis (m) = bulan Tussis (f) = batuk Pars (f) = bagian Sulfas (m), nitras (m), carbonas (m),

phosphas (m) …?

Compositio (f) = susunan Destillatio (f) = sulingan Dilatatio (f) = pelebaran Emulsio (f) = emulsi Refrigeratio (f) = pendinginan Maceratio (f) = perendaman Solutio (f) = larutan Lotio (f) = obat pencuci Praescriptio (f) = resep Pulvis (m) = serbuk Radix (m) = akar Cortex (m) = kulit batang Quantitas (m) = jumlah

_DEKLINASI III B_akhiran: ………?

Gen sing : -is

Singularis PluralisNom Cochlear Cochlear-iaGen Cochlear-is Cochlear-ium

Page 8: KODE RESEP

Dat Cochlear-i Cochlear-ibusAcc Cochlear Cochlear-iaVoc Cochlear Cochlear-iaAbl Cochlear-i Cochlear-ibus

c = cochlear cibarium – 1 sendok makan = 15 mLcp = cochlear puitis – 1 sendok bubur = 8 mLcth = cochlear theae – 1 sendok teh = 3 mL

Contoh lain:

Singularis PluralisNom Corpus Corpor-aGen Corpor-is Corpor-umDat Corpor-i Corpor-ibusAcc Corpus Corpor-aVoc Corpus Corpor-aAbl Corpor-e Corpor-ibus

Kekecualian

Singularis PluralisNom Gramma Grammat-aGen Grammat-is Grammat-umDat Grammat-i Grammat-isAcc Gramma Grammat-aVoc Gramma Grammat-aAbl Grammat-e Grammat-is

Kata” yang termasuk DEKLINASI III B Nomen, inis = nama Caput, it is = kepala Lac, lactis = susu Semen, inis = biji Epithema, atis = obat kompres Rhizoma, atis = akar tinggal Albumen, inis = putih telur

Elixir, iris = cairan beralkohol Pollen, inis = tepung sari Gargarisma, atis = obat cuci

tenggorokan Mel, mellis = madu Hepar, atis = hati Sulfur, uris = belerang

Page 9: KODE RESEP

Sulfur sublimatum = dengan sublimasiSulfur depuratum = asliSulfur precipitatum = pengendapan

_DEKLINASI IV A_akhiran : -us (m)

Gen sing : -us

Singularis PluralisNom Spiritus Spirit-usGen Spirit-us Spirit-uumDat Spirit-ui Spirit-ibusAcc Spirit-um Spirit-usVoc Spiritus Spirit-usAbl Spirit-u Spirit-ibus

Spiritus dilutus = encer, alkohol 70%Spiritus fortior = mengandung alkohol 90%Spiritus = 90% alkohol

Kata” DEKLINASI IV A Mannus = tangan Apparatus = alat Usus = pemakaian Fruktus = buah Gradus = derajat

_DEKLINASI IV B_akhiran : -u

Gen sing : -usSingularis Pluralis

Nom Cornu Corn-uaGen Corn-us Corn-uumDat Corn-ui Corn-ibusAcc Cornu Corn-uaVoc Cornu Corn-ua

Page 10: KODE RESEP

Abl Corn-u Corn-ibus* cornu = tanduk

_DEKLINASI V_akhiran : -es, -ies

Gen sing : -ei

Singularis PluralisNom Dies Di-esGen Di-ei Di-erumDat Di-ei Di-ebusAcc Di-em Di-esVoc Dies Di-eAbl Di-e Di-ebus

Kata” yang termasuk DEKLINASI V Dies (m) = hari Facies (f) = muka Scabies (f) = kudis Species (f) = jenis, bangsa atau rempah”

_ADIECTIVA_

Adiectiva/ kata sifat/ kata keadaan adalah kata yang menerangkan kata bendaKata ini : casus, jenis kelamin dan singularis/pluralisnya sama atau sesuai dengan kata

benda yang diterangkan.Adiectiva dapat dikelompokkan dalam 2 golongan:I. Kata sifat : 3 akhiran >> -us, -a, -um dan –er, -a, -umII. Kata sifat : kurang dari 3 akhiran

a. dengan 2 akhiran : -is, -e, dan –ior, -iusb. dengan 1 akhiran : -ex dan –ns

_ADIECTIVA KELOMPOK I_3 akhiran

(-us, -a, -um, dan –er, -a, -um)( DEKLINASI I dan II )

Page 11: KODE RESEP

SINGULARIS

Masculinum Femininum Neutrum

Nom Albus Alba AlbumGen Alb-i Alb-ae Alb-iDat Alb-o Alb-ae Alb-oAcc Alb-um Alb-am Alb-umVoc Alb-e Alba AlbumAbl Alb-o Alb-a Alb-o

PLURALIS

Masculinum Femininum Neutrum

Nom Alb-i Alb-ae Alb-aGen Alb-orum Alb-arum Alb-orumDat Alb-is Alb-is Alb-isAcc Alb-os Alb-as Alb-aVoc Alb-i Alb-ae Alb-aAbl Alb-is Alb-is Alb-is

Kata sifat yang golongan I Albus, a, um = putih Amarus, a, um = pahit Crasus, a, um = tebal Crudus, a, um = kasar Durus, a, um = keras Externus, a, um = luar Fervidus, a, um = panas Frigidus, a, um = dingin Limpidus, a, um = jernih Longus, a, um = panjang Parvus, a, um = kecil Proprius, a, um = sendiri Solidus, a, um = padat Tepidus, a, um = hangat

Alternus, a, um = berganti-ganti Calidus, a, um = panas Continuus, a, um = terus-menerus Dimidius, a, um = separo, setengah Dilutus, a, um = encer Internus, a, um = dalam Flavus, a, um = kuning Fuscus, a, um = coklat Liquidus, a, um = cair Magnus, a, um = besar Ponderosus, a, um = berat Siccus, a, um = kering Spissus, a, um = kental Turbidus, a, um = keruh

Niger, a, um = hitam Ruber, a, um = merah

Page 12: KODE RESEP

Dexter, a, um = kanan Sinister, a, um = kiri

Liber, a, um = bebas

_ADIECTIVA KELOMPOK II_(kurang dari 3 akhiran)

DEKLINASI III A (2 akhiran)

Akhiran –is (m, f) dan –e (n)

Singularis PluralisMasc/ Fem Neutrum Masc/ Fem Neutrum

Nom Fortis Forte Fortes Fort-iaGen Fort-is Fort-is Fort-ium Fort-iumDat Fort-i Fort-i Fort-ibus Fort-ibusAcc Fort-em Forte Fort-es Fort-iaVoc Fortis Forte Fort-es Fort-iaAbl Fort-i Fort-i Fort-ibus Fort-ibus

_ADIECTIVA GOLONGAN II_DEKLINASI III A (2 akhiran)

Akhiran –ior (m, f) dan –ius (n)

Singularis PluralisMasc/ Fem Neutrum Masc/ Fem Neutrum

Nom Fortior Fortius Fortior-es Fortior-aGen Fortior-is Fortior-is Fortior-um Fortior-umDat Fortior-i Fortior-i Fortior-ibus Fortior-ibusAcc Fortior-em Fortius Fortior-es Fortior-aVoc Fortior Fortius Fortior-es Fortior-aAbl Fortior-e Fortior-e Fortior-ibus Fortior-ibus

ADIECTIVA DENGAN SATU AKHIRANDEKLINASI III B

Akhiran : -ex (m, f, n) dan –ns (m, f, n)

Page 13: KODE RESEP

Akhiran : -nsSingularis Pluralis

Masc/ Fem Neutrum Masc/ Fem NeutrumNom Recens Recens Recent-es Recent-iaGen Recent-is Recent-is Recent-ium Recent-iumDat Recent-i Recent-i Recent-ibus Recent-ibusAcc Recent-em Recens Recent-es Recent-iaVoc Recens Recens Recent-es Recent-iaAbl Recent-ia Recent-i Recent-ibus Recent-ibus

Akhiran : -ex (m, f, n)Singularis Pluralis

Masc/ Fem Neutrum Masc/ Fem NeutrumNom Simplex Simplex Simplic-es Simplic-iaGen Simplic-is Simplic-is Simplic-ium Simplic-iumDat Simplic-i Simplic-i Simplic-ibus Simplic-ibusAcc Simplic-em Simplex Simplic-es Simplic-iaVoc Simplex Simplex Simplic-es Simplic-iaAbl Simplic-i Simplic-i Simplic-ibus Simplic-ibus

ADIECTIVA GOLONGAN II Sterilis, e = steril Aequalis, e = sama Dulcis, e = manis Solubilis, e = dapat larut Subtilis, e = halus Vulgaris, e = biasa

Fortis, e = kuat Fragilis, e = mudah patah Fortior, ius = kuat Simplex = sederhana Recens = segar Fragrans = berbau harum

_NUMERALIA_(KATA BILANGAN)

Kata bilangan ada yang termasuk kata sifat (adiectiva numeralia) dan kata keterangan (adverbia numeralia)

Page 14: KODE RESEP

ADIECTIVA NUMERALIA1. Cardinal = kata bilangan utama, mis: 1, 2, 32. Ordinalia = kata bilangan yang tingkat, mis: ke-1, ke-2, ke-33. Distributiva = kata bilangan pembagian

Mis : tiap” satu, tiap” dua, tiap” tiga

ADVERBIA NUMERALIAKata ini menerangkan kata kerja, mis 1x, 2x, 3x

Cardinalia Ordinalia Distributiva Adverbia Numeralia1 Unus, a, um Primus, a, um Singuli, ae, a Semel2 Duo, ae, o Secundus, a, um Bini, ae, a Bis3 Tres, tres, tria Tertius, a, um Terni, ae, a Ter4 Quattuor Quartus, a, um Quaterni, ae, a Quarter5 Quinque Quintus, a, um Quini, ae, a Quinquies6 Sex Sextus, a, um7 Septem Septimus, a, um8 Octo Octavus, a, um9 Novem Nonus, a, um10 Decem Decimus, a, um11 Undecim12 Duodecim13 Tredecim14 Quattuordecim15 Quindecim16 Sedecim17 Septemdecim18 Duodeviginti19 Undeviginti20 Viginti30 Triginta40 Quadraginta50 Quiinquaginta60 Sexaginta70 Septuaginta80 Octoginta90 Nonaginta100 Centum

200 Ducenta300 Trecenta400 Quadringenta500 Quingenta600 Sescenta700 Septingenta800 Octingenta900 Nongenta1000 Mille

Page 15: KODE RESEP

_PRAESCRIPTIO_(RESEP)

= permintaan tertulis dari dokter ke apoteker untuk menyediakan/ membuat obat bagi pasiennya

Bagian pokok dari resep, selain nama dokter, nama S.I.P. , alamat, tempat dan tanggal penulisan, paraf dokter

Contoh:R/ Theophyllin mg 100

HCl Ephedrin mg 15 Prednison mg 3

m. f. l. a. pulv. d. t. d. No. XLVda in capsS. t. d. d. caps. l.

Bagian” resep:1. Superscriptio: tanda R/ singkatan dari recipe, artinya ambillah2. Inscriptio: bagian ini merupakan tubuh dari resep yang terdiri dari bahan” yang harus

diambil serta jumlahnya.3. Subscriptio: bagian ini merupakan perintah petunjuk peracikan.

Pada contoh di atas adalahm. f. la. pulv. d. t. d. No. XLVda in caps

4. Signature: bagian ini menjelaskan aturan pemakaian obat tersebut.Pada contoh di atas adalah

s. t. d. d. caps. l

Kelengkapan singkatan resep di atasRecipe

Theophyllini milligrammata centum Gen accHydrochloratis Ephedrini milligrammata quindecim

Gen accPrednisoni milligrammata tria

Gen Acc

Page 16: KODE RESEP

Misce fac lege artis pulverem Abl Gen Acc sing

da tales doses numero quadraginta quinque acc pl abl

da in capsulis abl pl

Signater de die capsulam unam Abl acc

Artinya:Ambillah100 mg Theophyllin15 mg HCl Ephedrin3 mg PrednisoniCampur, buatlah sesuai aturan, serbuk bagi, serahkan sebesar sekian takaran dengan jumlah 45, berikan dalam kapsulTandailah: 3x sehari 1 kapsul