konkurencyjnoŚĆ sektora maŁych i Średnich przedsiĘbiorstw 2005
DESCRIPTION
KONKURENCYJNOŚĆ SEKTORA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW 2005. „Badanie konkurencyjności sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan. dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek [email protected] Wars z aw a , Sejm, 21.03.2005. Agenda. Kondycja sektora przedsiębiorstw (GUS) - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
KONKURENCYJNOŚĆ SEKTORA
MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW 2005
dr Małgorzata [email protected], Sejm, 21.03.2005
„Badanie konkurencyjności sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Agenda
1. Kondycja sektora przedsiębiorstw (GUS)
2. Kondycja sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan)
3. Konkurencyjność sektora MŚP (badania PKPP
Lewiatan)
4. Czynniki wpływające na konkurencyjność sektora
MŚP (badanie PKPP Lewiatan)
5. Fundusze unijne – czynnik wzrostu
konkurencyjności sektora MŚP (badania PKPP
Lewiatan)
6. Wejście Polski do UE – szansa czy słabość ?
(badania PKPP Lewiatan)
Sektor przedsiębiorstw nabiera przyspieszenia, ale czy dotyczy to w równej mierze firm dużych, jak i MŚP ?
Źródło: GUS, opracowanie PKPP LewiatanŹródło: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan
965,1958,8
962,8955,7
1080,61050,7
1258,71186,5
500
700
900
1100
1300
1500
'I -XI I .2001 'I-XII .2002 'I-XII .2003 'I-XII .2004
Przychody i koszty (mld PLN)
Przychody z całokształtu działalności Koszty uzyskania przychodów
112,7%
109,9%
116, 5%
112,9%
Poprawia się relacja kosztów do przychodów za sprawą ich restrukturyzacji oraz w wynikuwzrostu sprzedaży na eksport. Ale czy dotyczy to także MŚP ?
99,3 99,3
97,2
94,2
91,0
92,0
93,0
94,0
95,0
96,0
97,0
98,0
99,0
100,0
'I-XII.2001 'I-XII.2002 'I-XII.2003 'I-XII.2004
Wskaźnik poziomu kosztów (% )
Źródło: GUS, opracowanie PKPP LewiatanŹródło: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan
Poprawa o 3,0%Poprawa o 3,0%
Wynik finansowy netto przedsiębiorstw to efekt restrukturyzacji kosztów, ale także braku inwestycji oraz możliwości rozliczania strat z lat ubiegłych.
-2,5 -1,9
18,0
60,7
-10
0
10
20
30
40
50
60
'I-XII.2001 'I-XII.2002 'I-XII.2003 'I-XII.2004
Wynik netto (mld PLN)
Źródło: GUS, opracowanie PKPP LewiatanŹródło: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan
23,426,0 26,6 28,6
38,0
20,0
69,1
8,4
0
10
20
30
40
50
60
70
'I -XI I .2001 'I-XI I .2002 'I-XI I .2003 "I-XII .2004
Zysk netto i strata netto (mld PLN)
Zysk netto Strata netto
142,6% 30,1%
Źródło: GUS, opracowanie PKPP LewiatanŹródło: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan
173%
58%
12,1%12,1%
Zmniejsza się liczba przedsiębiorstw przynoszących straty, zmniejsza się bezwzględna i względna wartość strat netto. To wyraźny sygnał poprawy kondycji firm.
Rentowność obrotu brutto wyniosła w 2004 r. 6%. Podatki obniżyły ją o 20%. Tzn. że efektywna stopa podatkowa była wyższa o 1 pp. od nominalnej stopy podatkowej.
-0,3 -0,2
1,7
4,8
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
2001 2002 2003 2004
Rentowność obrotu netto (% )
Źródło: GUS, opracowanie PKPP LewiatanŹródło: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan
17,9 17,9
23,6
30,1
0
5
10
15
20
25
30
35
'I-XII.2001 'I-XII.2002 'I-XII.2003 'I-XII.2004
Wskaźnik płynności gotówkowej (% )
Źródło: GUS, opracowanie PKPP LewiatanŹródło: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan
Przedsiębiorstwa mogły w każdej chwili pokryć ponad 30% swoich krótkoterminowych zobowiązań. Banki wymagają, aby było to 20%. Dlaczego przedsiębiorstwa utrzymują taką nadpłynność ?
Agenda
1. Kondycja sektora przedsiębiorstw (GUS)
2. Kondycja sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan)
3. Konkurencyjność sektora MŚP (badania PKPP
Lewiatan)
4. Czynniki wpływające na konkurencyjność sektora
MŚP (badanie PKPP Lewiatan)
5. Fundusze unijne – czynnik wzrostu
konkurencyjności sektora MŚP (badania PKPP
Lewiatan)
6. Wejście Polski do UE – szansa czy słabość ?
(badania PKPP Lewiatan)
Co zmieniło się w działalności firmy w 2004 r. ?
37,0
15,0
7,1
8,5
30,0
40,7
35,3
30,4
36,1
32,2
11,8
29,7
29,3
51,2
28,8
11,1
31,6
29,4
5,2
39,9
88,2
44,3
39,2
4,4
0,9
30,4
36,9
7,9 3,6
0,8
0,7
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Znaczny spadek, spadek Bez zmian Znaczny wzrost, wzrost Nie dotyczy
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Jak oceniają swoją kondycję w 2004 r. małe i średnie przedsiębiorstwa - bez zmian ?
Co zmieni się w działalności firmy w 2005 r. ?
8,5
3,4
22,4
22,7
19,3
28,2
41,9
22,3
30,7
71,9
35,9
70,9
37,7
29,2
41,3
4,6
31,7
26,1
5,7
36
62,1
42
7,6
4,4
21,3
31,8
9,0 28,8
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Znaczny spadek, spadek Bez zmianZnaczny wzrost, wzrost Nie dotyczy
A jakich zmian spodziewają się małe i średnie przedsiębiorstwa w 2005 r. ?
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Czy firma wypracowała dodatni wynik finansowy netto (% )
20,2 15,8
81,377,6
2,92,2
0%
20%
40%
60%
80%
100%
'I-XII.2003 'I-XII.2004
TAK NIE Brak odpowiedzi
Wzrosła liczba przedsiębiorstw małych i średnich osiągających dodatni wynik finansowy netto.
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Podział zysku netto za 2004 r.
60,2
100,0
39,8
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Średnia Dominanta
Zysk zatrzymany w przedsiębiorstwieCzęść zysku wypłacona właścicielom (dywidenda)
Przedsiębiorstwa ciągle akumulują zyski zwiększając swoje zdolności kredytowe i szanse na rozwój.
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Strategia finansowania majątku stosowana przez MŚP (% )
11,9
79,2
4,7 4,2
0
20
40
60
80
Nie ma zadłużenia do 50% wartości aktywów
powyżej 50% wartości aktywów Odmowa odpowiedzi
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
MŚP stosują zachowawczą strategię finansowania majątku. Opierają działalność na kapitale własnym.
91,1%
Agenda
1. Kondycja sektora przedsiębiorstw (GUS)
2. Kondycja sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan)
3. Konkurencyjność sektora MŚP (badania PKPP
Lewiatan)
4. Czynniki wpływające na konkurencyjność sektora
MŚP (badanie PKPP Lewiatan)
5. Fundusze unijne – czynnik wzrostu
konkurencyjności sektora MŚP (badania PKPP
Lewiatan)
6. Wejście Polski do UE – szansa czy słabość ?
(badania PKPP Lewiatan)
Jakie czynniki decydują o konkurencyjności firmy
51,9
20,9
5,6
4,4
1,8
0,0
57,6
18,7
4,7
1,5
1,0
0,1
5,8
9,5
6,2
9,6
0 10 20 30 40 50 60
Cena produktów/usług
Jakość produktów/usług
Jakość obsługi klienta/trwałe relacjez klientami
Wąska specjalizacja, specjalistycznawiedza i umiejętności
Zdolność do dostosowaniaprodukcji/usług do wymagań klienta
Lokalizacja firmy
Nowatorski, innowacyjny charakterproduktów/usług
Działania na rzecz ochronyśrodowiska
2003 2004
Cena czy innowacyjność produktów/usług
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Cena czy innowacyjność produktów/usług
Dla ¾ MŚP cena jest jednym z trzech najważniejszych - dla budowania pozycji konkurencyjnej – czynników (bowiem dla 18% przedsiębiorstw cena produktu/ usługi jest drugim lub trzecim w kolejności czynnikiem decydującym o ich konkurencyjności)
Dla 5,8% przedsiębiorstw nowatorski, innowacyjny charakter produktów/usług jest jednym z trzech głównych czynników budujących ich pozycję konkurencyjną na rynku
Dla 23,2% przedsiębiorstw wąska specjalizacja, specjalistyczna wiedza i umiejętności są w grupie trzech najważniejszych czynników budujących konkurencyjność firmy
Cena czy innowacyjność produktów/usług (wg sektora PKD)
Cena ma największe znaczenie dla budowania pozycji konkurencyjnej we wszystkich sekcjach gospodarki. Występuje tu jednak duże zróżnicowanie. W sekcji : - transport - dla 90,4% przedsiębiorstw cena jest to jeden z trzech najważniejszych czynników, - przemysł - dla 80,6% przedsiębiorstw, - natomiast w sekcji: zdrowie – jedynie dla 57,3% przedsiębiorstw. Jakość produktów i usług wskazywana jest jako jeden z trzech najważniejszych czynników wpływających na konkurencyjność firm w sekcji: budownictwo (82,7%) oraz hotele i restauracje (80,8%). Relatywnie najmniej istotna jest jakość w transporcie (54,8%) oraz w sekcji .... zdrowie (54,9%). Nowatorski, innowacyjny charakter produktów/usług jest natomiast najważniejszy w sekcji zdrowie (17,9% wszystkich przedsiębiorstw wskazuje ten czynnik jako jeden z trzech najważniejszych dla budowania pozycji konkurencyjnej) oraz w sekcji edukacja (14,5%).
Cena czy innowacyjność produktów/usług (wg liczby zatrudnionych)
Cena jest mniej istotna dla przedsiębiorstw średnich (66,5% przedsiębiorstw wskazuje na cenę jako jeden z trzech głównych czynników wspierających budowanie pozycji konkurencyjnej przez firmę) niż dla przedsiębiorstw małych i mikro (77,1%).
Jakość produktów/usług jest najistotniejsza dla przedsiębiorstw średnich (79,8% wskazało na ten czynnik jako jeden z trzech głównych czynników wpływających na konkurencyjność firmy), a najmniej istotna dla przedsiębiorstw małych (72,8%).
Odwrotnie zachowują się przedsiębiorstwa jeśli weźmiemy pod uwagę kryterium jakości obsługi klienta – dla 57,4% przedsiębiorstw małych jest to jeden z trzech najważniejszych czynników i tylko da 44,9% przedsiębiorstw średnich.
Cena czy innowacyjność produktów/usług (wg liczby zatrudnionych)
9,3% przedsiębiorstw małych i 9,2% przedsiębiorstw średnich wskazuje innowacyjny, nowatorski charakter produktów/usług jako jeden z trzech czynników budujących pozycję konkurencyjną, a tylko 5,7% przedsiębiorstw mikro.
Wąska specjalizacja, specjalistyczna wiedza i umiejętności są podstawą budowania pozycji konkurencyjnej 27,5% przedsiębiorstw średnich, 26,2% przedsiębiorstw małych i 24,4% przedsiębiorstw mikro.
Działania na rzecz ochrony środowiska budują pozycję konkurencyjną (jako jeden z trzech najważniejszych czynników) 1,6% przedsiębiorstw małych, 1,2% przedsiębiorstw średnich i 1,1% przedsiębiorstw mikro.
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Cena to jednak „krucha” podstawa pozycji konkurencyjnej MŚP – sprzedawane towary/usługi charakteryzują się wysoką cenową elastycznością popytu.
Jak zmieniłaby się wartość sprzedaży, gdyby cena wzrosła o 10% (ceteris paribus) ?
50,5
20,8
2,6
11,6
14,4
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55
Spadłaby o więcej niż 10%
Spadłaby w takim samymstopniu jak wzrosła cena
Spadłaby mniej niż o 10%
Nie zmieniłaby się
Trudno powiedzieć
Sprzedaż
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Czy w 2004 r. firma podjęła lub kontynuowała działania inwestycyjne ?
24,6
27,0
51,0
0
10
20
30
40
50
Rozpoczęto działania o charakterze inwestycyjnym
Kontynuowano inwestycje z lat poprzednich
Nie podjęto ani nie kontynuowano inwestycji
Wiele czynników budujących pozycję konkurencyjna firm wymaga inwestycji. Czy MŚP inwestowały w 2004 r. ?
Z jakich źródeł inwestycje były finansowane ?
Z jakich źródeł firma finansowała inwestycje w 2004 r. ?
57,9
12,6
4,6
4,4
29,3
14,2
0 10 20 30 40 50 60
Kapitały własne Zysk zatrzymany Kredyt bankowy Leasing Fundusze unijne Inne
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
} 87,6%środki własne
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Czy w 2004 r. wartość inwestycji była większa od wartości amortyzacji ?
51,6
30,7
4,1
13,6
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55
Większa od amortyzacji
Mniejsza od amortyzacji
Równa amortyzacji
Trudno powiedzieć/ Odmowaodpowiedzi
Wartość inwestycji
Wiele czynników budujących pozycję konkurencyjną firm wymaga inwestycji. Czy MŚP inwestowały w 2004 r. ?
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Inwestycje miały przede wszystkim charakter zwiększający możliwości produkcyjne firm. Inwestycje „jakościowe” miały jednak swój udział w całości inwestycji.
Na czym przede wszystkim koncentrowały się inwestycje ?
44,0
13,9
7,6
5,9
4,3
3,0
0,9
0,1
0,0
8,1
12,1
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Inwestycje zwiększające produkcję/świadczenie usług
Poprawa jakości oferowanych towarów/usług
Wprowadzenie nowych produktów/usług
Modernizacja środków transportu
Komputeryzacja firmy
Rozwój sieci sprzedaży
Zmniejszenie kosztów prowadzonej działałności
Modernizacja infrastruktury biurowej
Szkolenie pracowników
Modernizacja systemu zarządzania
Badania i rozwój
W co inwestowano
Dlaczego 51% firm nie inwestowało w 2004 r. ?
33,5
19,6
6,5
4,0
2,4
1,3
6,2
8,1
18,3
0 5 10 15 20 25 30 35
Nie było potrzeby, firma posiadaniewykorzystane zasoby techniczne
Oczekiwanie na poprawękoniunktury gospodarczej
Brak popytu na rynku polskim
Brak dostępu do kredytów nainwestycje
Brak strategii rozwoju
Zbyt wysokie ryzyko polityczne
Oczekiwanie na dostęp do funduszyunijnych
Brak popytu na rynkachzagranicznych I nne
Inne
Przyczyny niepodejmowania inwestycji
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Duża liczba MŚP nie podjęła inwestycji lub ich zakres był niewielki. Czy można bez inwestycji zwiększać konkurencyjność ?
Jednak najważniejsze było oczekiwanie na poprawę koniunktury (w grupie 3 najważniejszych czynników)
Dla 55,6% MŚP jednym z trzech najważniejszych czynników zmniejszających skłonność do inwestowania była słaba koniunktura gospodarcza
Dla 42,7% przedsiębiorstw jednym z trzech głównych czynników niepodejmowania inwestycji były niewykorzystane zasoby techniczne
Brak strategii rozwoju był barierą dla inwestycji dla 20,7% przedsiębiorstw wskazujących 3 najważniejsze czynniki niepodejmowania inwestycji
Natomiast brak kredytu stanowił taką barierę tylko dla 16% przedsiębiorstw
Dla budowania pozycji konkurencyjnej ważne są również posiadane certyfikaty, patenty, spełnianie norm bezpieczeństwa.
Czy firma posiada certyfikaty, patenty, czy spełnia normy bezpieczeństwa ?
93,6
98,8
94,7
2,2
5,3
6,4
1,2
0,8
44,8
99,2
53,0
0 20 40 60 80 100
TAK NIE Nie dotyczy
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
MŚP zamierzają budować swoja pozycję konkurencyjną w 2005 r. w oparciu o poprawę jakości i dalsze obniżanie kosztów.
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Jakie działania zamierza podjąć firma w 2005 r. (suma 3 najważniejszych)
54,4
42,4
21,2
16,0
14,1
12,2
4,3
3,3
2,4
2,0
1,8
32,6
34,1
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55
Udoskonalenie produktów, poprawa jakości
Obniżenie kosztów działalności
Zmiana asortymentu produkcji, wprowadzenie nowych produktów/usług
Modernizacja maszyn, urządzeń, wdrożenie nowych technologii
Nowa strategia marketingowa
Wzrost zatrudnienia
Intensyfikacja szkoleń pracowników
Zmiany struktury organizacyjnej, systemu zarządzania
Rozszerzenie współpracy, m.in. w działaniach B+R
Obniżenie zatrudnienia
Działania na rzecz ochrony środowiska
Intensyfikacja działań innowacyjnych i prac badawczo-rozwojowych
Pozyskanie inwestora strategicznego
Planowane działania w 2005 r.
Weryfikacją pozycji konkurencyjnej firm sektora MŚP jest ich udział w eksporcie.
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Czy firma kontynuuje lub zamiezrza podjąć sprzedaż na eksport ? (% )
6,3
15,0
7,7
8,9
2,3
0,1
0
5
10
15
Kontynuowanie sprzedaży naeksport
Rozpoczęcie sprzedaży naeksport
Rezygnacja ze sprzedaży naeksport
2004 2005
= 98,6% wszystkich eksporterów z 2004 r.
Weryfikacją pozycji konkurencyjnej firm sektora MŚP jest również porównanie własnych produktów/usług z odpowiednimi produktami w UE.
Czy produkowane wyroby/ świadczone usługi są porównywalne z produktami/ usługami sprzedawanymi ma rynku UE ? (% )
24,3
14,0
65,2
6,85,6
13,0
41,5
7,9 4,9 9,2 15,7
71,3
9,113,6
33,7
64,2
0
20
40
60
80
100
Pod względem ceny Pod względem jakości Pod względemnowatorstwa
Pod względempromocji i dystrybucji
brak zdaniadużo mniej atrakcyjne, mniej atrakcyjnepodobnedużo bardziej atrakcyjne, bardziej atrakcyjne
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Agenda
1. Kondycja sektora przedsiębiorstw (GUS)
2. Kondycja sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan)
3. Konkurencyjność sektora MŚP (badania PKPP
Lewiatan)
4. Czynniki wpływające na konkurencyjność sektora
MŚP (badanie PKPP Lewiatan)
5. Fundusze unijne – czynnik wzrostu
konkurencyjności sektora MŚP (badania PKPP
Lewiatan)
6. Wejście Polski do UE – szansa czy słabość ?
(badania PKPP Lewiatan)
Barierami rozwoju sektora MŚP są koszty pracy, podatki, procedury administracyjne ......
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Jakie czynniki i w jaki sposób wpływają na rozwój firmy i jej sytuację ekonomiczną ?
89,1
85,9
69,4
67,0
59,9
57,2
56,7
55,3
47,8
40,6
18,3
9,7
8,4
9,7
23,4
24,9
19,4
33,5
36,1
37,5
42,3
33,2
45,4
60,3
0,7
2,9
5,6
18,3
4,0
20,1
24,3
21,3
12,0
8,7
77,1
69,5
24,4
27,0
2,0
3,0
0,6
0,9
0,9
0,9
6,0
6,9
6,6
3,1
8,3
2,3
2,5
5,3
2,6
1,5
1,8
3,6
0 20 40 60 80 100
Wysokość obciążeń składkowych kosztów pracy
Wysokość podatków
Procedury administracyjne
Nieelastyczne prawo pracy
Zatory płatnicze
Funkcjonowanie banków (biurokracja)
Popyt na produkty
Konkurencja ze strony uprzywilejowanych przedsiębiorstw
Poziom infrastruktury gospodarczej
Konkurencja ze strony szarej strefy
Poziom stóp procentowych
Dostęp do kredytów komercyjnych
Współpraca z dużymi partnerami w biznesie
Wspólny rynek UE
utrudnienie w dużym stopniu, utrudnienie nie ma wpływuułatwienie w dużym stopniu, ułatwienie nie wiem
Kierownictwo firm nie potrafi optymalizować swojego czasu pracy. Nie pomagają w tym także procedury administracyjne, które pochłaniają 17% czasu kierownictwa firmy.
Jaki % czasu kierownictwo firmy poświęca na wykonywanie poszczególnych zadań.
18,9
17,4
11,3
6,3
4,3
0,9
2,8
17,0
11,6
9,5
0 5 10 15 20
% czasu pracy kierownictwa firmy
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Tylko 34,8% czasu kierownictwo firmy przeznacza na realizację zadań bezpośrednio związanych z pełnionymi funkcjami
Dlaczego procedury administracyjne pochłaniają tyle czasu pracy kierownictwa firm ? Czy przyczyny mają charakter obiektywny czy subiektywny ?
Ocena obsługi firm przez pracowników poszczególnych urzędów
46,4
34,6
23,7
6,8
5,9
37,0
28,5
18,7
5,9
3,1
14,5
32,6
8,5
13,3
11,8
3,6
4,3
17,5
16,9
19,5
28,7
30,4
28,9
29,2
60,5
55,0
71,4
12,0
22,4
26,2
29,2
6,1
12,7
15,0
15,6
2,0
1,9
9,0
17,4
12,4
2,0
23,8
34,8
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Bardzo dobra, raczej dobra Czasem dobra, czasem zła Bardzo zła, raczej zła Brak zdania Nie dotyczy
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Dlaczego procedury administracyjne pochłaniają tyle czasu pracy kierownictwa firm ? I czy we wszystkich regionach sytuacja jest podobna ?
Ocena obsługi firm przez pracowników
Urzędów Skarbowych
62,5
62,5
50,0
48,7
47,7
44,5
44,0
41,5
40,0
33,9
33,3
30,0
27,5
27,5
45,0
30,8
29,5
38,4
33,1
34,1
40,0
48,4
33,3
45,0
7,5
10,0
10,0
11,9
5,0
5,1
13,0
19,3
22,0
10,0
17,7
28,0
17,5
1,8
1,2
15,4
4,1
3,6
2,4
10,0
5,3
7,5
48,8
49,0
56,0
58,8
31,4
30,3
28,8
33,3
22,7
18,6
17,6
2,5
2,5
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Bardzo dobra, raczej dobra Czasem dobra, czasem zła Bardzo zła, raczej zła Brak zdania
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Dlaczego procedury administracyjne pochłaniają tyle czasu pracy kierownictwa firm ? I czy we wszystkich regionach sytuacja jest podobna ?
Ocena obsługi firm przez pracowników ZUS
60,0
49,0
42,5
41,3
40,9
39,0
37,5
37,0
34,3
31,4
24,0
21,0
15,0
21,6
22,5
27,5
25,0
31,7
22,5
26,0
25,3
40,7
28,0
37,1
25,0
29,4
25,6
15,0
35,0
27,5
26,8
32,5
34,9
34,3
25,6
36,0
27,1
10,0
3,8
3,7
2,4
7,5
2,1
6,0
12,0
4,8
41,3
42,5
45,0
48,7
32,5
30,0
12,8
22,5
34,1
22,5
30,0
12,8
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Bardzo dobra, raczej dobra Czasem dobra, czasem zła Bardzo zła, raczej zła Brak zdania
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Ocena obsługi firm przez pracowników
Urzędów Pracy
66,7
63,6
51,7
44,9
44,4
40,4
39,7
39,0
38,7
37,5
30,2
29,0
21,2
12,1
17,2
18,1
19,4
32,4
20,7
31,7
25,8
21,4
25,6
29,0
9,1
9,1
5,7
6,3
12,1
12,6
16,2
24,1
22,0
3,2
21,4
25,6
16,8
12,5
14,0
24,4
10,8
15,5
7,3
32,3
18,6
25,2
51,2
51,2
56,3
57,1
20,9
25,0
11,4
19,0
19,4
14,0
10,7
25,7
3,0
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Bardzo dobra, raczej dobra Czasem dobra, czasem zła Bardzo zła, raczej zła Brak zdania
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Dlaczego procedury administracyjne pochłaniają tyle czasu pracy kierownictwa firm ? I czy we wszystkich regionach sytuacja jest podobna ?
Czy skuteczność systemu prawnego jest barierą rozwoju sektora MŚP ? Zdecydowanie TAK.
Czy w przypadku sporów z innymi przedsiębiorcami system prawny zapewni, że moje prawa wynikające
z zapisów w umowie zostaną wyegzekwowane
17,411,6
15,6
31,3
34,7
35,923,7
10,2
5,49,73,21,4
0
20
40
60
80
100
W obecnych warunkach funkcjonowaniagospodarki
Za 2 lata
Zawsze/zwykle Często Czasami Rzadko Nigdy Trudno powiedzieć
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
21,8%33,0%} }
45,6%} 29,1%}
Jak duża jest szara strefa ? Na ile może ona zagrażać konkurencyjności MŚP ?
Zakres nieuczciwej konkurencji w branży
15,4
22,5
19,717,4
0
5
10
15
20
25
Jaki % obrotów konkurenci w branży ukrywająprzed urzędem skarbowym
Jaki % pracowników konkurenci w branżyzatrudniają "na czarno"
2003 2004
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Czy liberalizacja przepisów miałaby wpływ na wzrost legalnego zatrudnienia ?
Jaki wpływ miałaby liberalizacja przepisów na wzrost legalnego zatrudnienia ?
58,5
28,7
23,8
17,5
17,0
14,8
12,6
12,3
21,4
35,8
33,6
36,9
36,6
37,1
30,3
34,0
20,1
35,5
39,3
40,0
42,6
45,6
48,1
57,1
53,6
20,0
20,9
26,0
28,7
34,7
34,0
32,1
38,4
46,4
45,3
40,7
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Pozytywny Umiarkowany Nie miałaby wpływu
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Jak silna jest presja konkurencji ze strony innych firm na rynku ?
Ocena presji konkurencyjnej ze strony innych firm na rynku
10,421,9
33,6 43,4 25,1
46,944,0
16,4 13,5
44,9
4,0 2,2 6,0 6,7 8,0
15,5
45,345,9
34,631,7
0
20
40
60
80
100
Ze strony dużychprywatnych firm
krajowych
Ze strony innychprywatnych MŚP
Ze strony dużychfirm państwowych
Ze stronypaństwowych MŚP
Ze strony firmzagranicznych
Nie istnieje Mała/umiarkowana Znaczna/bardzo silna/silna Trudno powiedzieć
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Dostęp do kredytów komercyjnych nie stanowi, w opinii MŚP, istotnej bariery w ich rozwoju.Czy w 2004 r. firma korzystała z kredytu/ pożyczki ?
72,3
27,7
0
20
40
60
80
100
TAK NIE
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
Dostęp do kredytów komercyjnych nie stanowi, w opinii MŚP, istotnej bariery w ich rozwoju. Czy firma ma możliwość zaciągnięcia lub
zwiększenia swojego zadłużenia długoterminowego (powyżej 1 roku) ?
38,1
16,3
6,0
4,3
1,5
13,4
13,2%
7,2
0 10 20 30 40Ma i planuje je zwiększyć Ma możliwość, ale nie ma potrzeby (nie planuje inwestycji)
Ma możliwość, ale nie ma potrzeby, choć planuje inwestycje Nie ma, bo miałaby problemy ze spłatą zadłużenia
Nie ma, ponieważ nie ma odpowiednich zabezpieczeń Nie ma, bo formalności w banku są zbyt uciążliwe
Nie ma, ponieważ banki nie chcą udzielać kredytu MŚP Brak odpowiedzi
Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan
67,8%
Mają możliwość
17,5%
Ograniczenia zewnętrzne
Ograniczeniawewnętrzne
Własne środki
Nie planują inwestycji
Zaciągną kredyt
Agenda
1. Kondycja sektora przedsiębiorstw (GUS)
2. Kondycja sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan)
3. Konkurencyjność sektora MŚP (badania PKPP
Lewiatan)
4. Czynniki wpływające na konkurencyjność sektora
MŚP (badanie PKPP Lewiatan)
5. Fundusze unijne – czynnik wzrostu
konkurencyjności sektora MŚP (badania PKPP
Lewiatan)
6. Wejście Polski do UE – szansa czy słabość ?
(badania PKPP Lewiatan)
MŚP uważają fundusze unijne za istotne źródło finansowania nowych inwestycji.
Co byłoby najlepszym źródłem finansowania nowych inwestycji ?
22,3
15,9
10,1
3,6 3,5 2,4 0,9 0,5 0,5
36,5
0
10
20
30
40
Kredyt bankowy Fundusze unijne
Pożyczka od rodziny/znajomych Leasing
Fundusze pożyczkowe Zagraniczny partner
Kredyt poręczony przez fundusz poręczeń kredytowych Emisja papierów wartościowych
Factoring Mikrofinansowanie
Venture Capital
Źródło: Badanie kondycji sektora MŚP 2005, PKPP Lewiatan
0,0
Czy firma składała wniosek o dotacje z funduszy unijnych ?
4,9 2,8
97,295,1
0
20
40
60
80
100
tak nie
do 1 maja 2004 po 1 maja 2004
Źródło: Badanie kondycji sektora MŚP 2005, PKPP Lewiatan
Na funduszach unijnych nie można budować trwałych podstaw rozwoju sektora MŚP. Mogą one mieć tylko wspomagający charakter.
Czy firma zamierza korzystać w 2005 r. z dotacji z funduszy unijnych ?
25,2
43,8
31,0
0
10
20
30
40
50
tak nie trudno powiedzieć
Źródło: Badanie kondycji sektora MŚP 2005, PKPP Lewiatan
Na funduszach unijnych nie można budować trwałych podstaw rozwoju sektora MŚP. Mogą one mieć tylko wspomagający charakter.
Jakie formy wsparcia z funduszy unijnych są najlepsze ?
45,6
46,2
21,1
19,9
21,2
29,4
23,8
22,0
32,2
23,7
52
63
54,5
57,5
1,0
0,6
1,6
0,6
0,7
0,6
14,5
16,4
21,9
30,0
0 10 20 30 40 50 60 70
Granty inwestycyjne(dofinansowanie inwestycji)
Tanie pożyczki na przedsięwzięciainnowacyjne
Kredyty poręczone przez funduszporęczeniowy
Dofinansowanie usług doradczych
Dofinansowanie szkoleń
Wsparcie inicjatyw związanych zpozyskiwaniem zagranicznych
rynków
najbardziej interesujące Mniej interesujące Nieistotne Trudno powiedzieć
Źródło: Badanie kondycji sektora MŚP 2005, PKPP Lewiatan
Dlatego bardzo ważne są cele, które przy pomocy funduszy unijnych chcemy zrealizować. Cele definiowane przez dysponentów środków nie mogą być rozbieżne z celami przedsiębiorstw.
Ocena informacji o funduszach unijnych
22,5
16,2
21,1
17,1
48,2
45,2
7,8
8,1
21,5
16,1
61,9
14,2
0 10 20 30 40 50 60 70
Przedsiębiorcy otrzymali rzetelnąinformację o dostępnych środkach
unijnych
Przedsiębiorcy otrzymali rzetelnąinformację o zasadach wypełniania
wniosków
Rozbudzone zostały nadziejeprzedsiębiorców na dostęp do
finansowania rozwoju ze środkówunijnych, a rzeczywisty dostęp był
ograniczony
Zdecydowanie tak, raczej tak Częściowo tak, częściowo nieZdecydowanie nie, raczej nie Trudno powiedzieć
Źródło: Badanie kondycji sektora MŚP 2005, PKPP Lewiatan
Ważna jest również jakość informacji przekazywanych potencjalnym beneficjentom.
Agenda
1. Kondycja sektora przedsiębiorstw (GUS)
2. Kondycja sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan)
3. Konkurencyjność sektora MŚP (badania PKPP
Lewiatan)
4. Czynniki wpływające na konkurencyjność sektora
MŚP (badanie PKPP Lewiatan)
5. Fundusze unijne – czynnik wzrostu
konkurencyjności sektora MŚP (badania PKPP
Lewiatan)
6. Wejście Polski do UE – szansa czy słabość ?
(badania PKPP Lewiatan)
Czy przed wejściem do UE oczekiwano jakichkolwiek zmian w wyniku wejścia Polski do UE ?
27,832,2 32,5
7,5
0
10
20
30
40
Pozytywne zmiany Częściowopozytywne,częściowo
negatywne zmiany
Negatywne zmiany Nie oczekiwanozmian
Źródło: Badanie kondycji sektora MŚP 2005, PKPP Lewiatan
Oczekiwania MŚP związane z wejściem Polski do UE nie były duże.
Jakich zmian oczekiwano, czego dotyczyły obawy ?
Jakich zmian oczekiwano w związku z wejściem Polski do UE ?
73,0
68,5
55,0
47,0
39,6
20,2
14,1
1,1
3,5
21,8
18,9
24,2
53,9
12,1
29,4
28,8
34,0
41,0
26,5
30,8
35,0
25,4
62,6
58,2
51,3
50,3
7,1
6,7
2,8 45,6
0,5
1,2
2,6
1,3
0,5
0,5
1,1
1,0
0,8
1,5
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Wzrost Spadek Brak zmian Trudno powiedzieć
Źródło: Badanie kondycji sektora MŚP 2005, PKPP Lewiatan
PODSUMOWANIE (1)
Wyniki całego sektora przedsiębiorstw bardzo się poprawiły w 2004 r. W 1/3 sektora MŚP wzrosła sprzedaż, firmy wypuściły na rynek nowe produkty i usługi, wzrosły ich inwestycje w majątek trwały, ale jednocześnie wzrosła liczba konkurentów na rynku oraz spadły zyski. Zadłużenie MŚP nie uległo istotnym zmianom. Nie uległ zmianom także ich udział w rynku. W 2005 r. MŚP oczekują wzrostu sprzedaży, zysków, udziałów w rynku, inwestycji. Jednocześnie planują spadek zadłużenia. MŚP ciągle budują swoją przewagę konkurencyjna na cenie i, w nieco mniejszym zakresie, na jakości oferowanych produktów i usług. Innowacyjność rozwiązań ma marginalne znaczenie. W 2004 r. 51% MŚP nie kontynuowało, ani nie podjęło żadnych inwestycji. A ci, którzy inwestowali, robili to w prawie 90% w oparciu o środki własne.
PODSUMOWANIE (2)
Inwestycje koncentrowały się głównie na zwiększaniu możliwości produkcyjnych i usługowych. Poprawa jakości produktów/usług oraz przygotowanie nowych produktów/usług absorbowały znacznie mniej uwagi MŚP. Firmy w ogóle nie inwestowały w B+R. Brak skłonności do inwestycji wynikał ze słabej, w ocenie MŚP, koniunktury gospodarczej oraz z istnienia nadwyżek mocy produkcyjnych. W 2005 r. MŚ chcą się skoncentrować na poprawie jakości wytwarzanych produktów/usług oraz na przygotowaniu nowej oferty. Planują również dalszą restrukturyzację kosztów, która może skutkować obniżeniem zatrudnienia. MŚP deklarują również chęć kontynuowania, ale także rozpoczęcia sprzedaży na eksport. Uważają bowiem, że ich produkty są bardzo konkurencyjne pod względem ceny, a także pod względem jakości. Nie ustępują również produktom sprzedawanym na rynku unijnym pod względem nowatorstwa.
PODSUMOWANIE (3)
Najważniejsze bariery, na które MŚP napotykają, to zbyt wysokie koszty pracy, ciągle zbyt wysokie podatki i nieprzyjazne procedury administracyjne, nieelastyczne prawo pracy i zatory płatnicze. Natomiast w pewnym stopniu wsparciem dla MŚP jest współpraca z dużymi partnerami biznesowymi, wspólny rynek UE oraz ... dostęp do kredytów komercyjnych. Dostęp do kredytów nie stanowi dla MŚP bariery, ale tylko z tego względu, że dysponują w chwili obecnej wystarczającymi środkami własnymi. Najtrudniejszym partnerem po stronie administracji jest ZUS. Barierą jest ciągle nieskuteczność systemu prawnego. Przedsiębiorcy nie widzą tu szans na znaczącą poprawę w ciągu najbliższych 2 lat.
PODSUMOWANIE (4)
Nie maleje również zakres nieuczciwej konkurencji, który obniża zdolności konkurencyjne firm działających legalnie. Obniżenie kosztów pracy oraz kolejne obniżenie podatków powinno, w opinii MŚP, zmniejszyć poziom zatrudnienia „na czarno”. MŚP uważają fundusze unijne za istotne źródło finansowania inwestycji. Chciałyby, aby zdecydowana większość środków unijnych przeznaczona dla przedsiębiorstw służyła bezpośredniemu wspieraniu inwestycji. Niechętni są funduszom poręczeniowym, a także przekazywaniu środków unijnych na doradztwo i szkolenia. Chociaż niewielka liczba MŚP skorzystała w 2004 r. z funduszy unijnych, aż 25% firm deklaruje, że będzie chciało skorzystać ze środków unijnych w 2005 r. MŚP oczekiwały wzrostu konkurencji na rynku, wzrostu cen po wejściu Polski do UE. Ale jednocześnie spodziewały się spadku bezrobocia, wzrostu możliwości eksportowych oraz wzrostu dostępności kredytów i pożyczek.
PODZIĘKOWANIE
dzięki któremu możliwa jest realizacja już 5. edycji badania
kondycji sektora małych i średnich przedsiębiorstw