Konstytucja dogmatyczna o Kociele "LUMEN GENTIUM"

Rozdzia I: Misterium Kocioa.Rozdzia II: Lud Boy.Rozdzia III: O hierarchicznym ustroju Kocioa, a w szczeglnoci o episkopacie.Rozdzia IV: Katolicy wieccy.Rozdzia V: Powszechne powoanie do witoci w Kociele.Rozdzia VI: Zakonnicy.Rozdzia VII: Eschatologiczny charakter Kocioa pielgrzymujcego i jego zwizek z Kocioem w niebie.Rozdzia VIII: Bogosawiona Maryja Dziewica Boa Rodzicielka w tajemnicy Chrystusa i Kocioa:

Wstp, Rola Bogosawionej Dziewicy w ekonomii zbawienia, Bogosawiona Dziewica i Koci, Kult Bogosawionej Dziewicy w Kociele, Maryja znakiem niezawodnej nadziei i pociechy dla pielgrzymujcego

Ludu Boego.

Rozdzia IMISTERIUM KOCIOA

KK 1. Poniewa Chrystus jest wiatoci narodw, obecny Sobr wity, w Duchu witym zgromadzony, pragnie gorco owieci wszystkich ludzi blaskiem Jego janiejcym na obliczu Kocioa, goszc Ewangeli wszelkiemu stworzeniu (por. Mk 16,15). A e Koci jest w Chrystusie niejako sakramentem, czyli znakiem i narzdziem wewntrznego zjednoczenia z Bogiem i jednoci caego rodzaju ludzkiego, przeto podejmujc nauk poprzednich Soborw, pragnie on wyjani dokadniej swoim wiernym i caemu wiatu natur swoj i powszechne posannictwo. Warunki naszej epoki nadaj temu zadaniu kocioa szczeglnie pilny charakter, chodzi o to, aby wszyscy ludzie zczeni dzi cilej wizami spoecznymi, technicznymi, kulturalnymi, osignli pen jedno rwnie w Chrystusie.

KK 2. Przedwieczny Ojciec, na skutek najzupeniej wolnego i tajemnego zmysu swej mdroci i dobroci stworzy cay wiat, a ludzi postanowi wynie do uczestnictwa w yciu Boym, nie opuci te ludzi po ich upadku w Adamie, dajc im nieustannie pomoce do zbawienia przez wzgld na Chrystusa, Odkupiciela, "ktry jest obrazem Boga niewidzialnego, pierworodnym wszelkiego stworzenia" (Kol 1,15). Wszystkich za wybranych Ojciec przed wiekami "przewidzia i przeznaczy, aby si stali podobni do Syna Jego, ktry mia by pierworodnym midzy wielu brami" (Rz 8,29). A wierzcych w Chrystusa postanowi zgromadzi w Kociele witym, ktry ju od pocztku wiata ukazany przez typy, cudownie przygotowany w historii narodu izraelskiego i w Starym Przymierzu, ustanowiony w czasach ostatecznych, objawiony zosta przez wylanie Ducha, a w kocu wiekw osignie swe chwalebne dopenienie. Wtedy za, jak to czytamy u

witych Ojcw, wszyscy sprawiedliwi, poczynajc od Adama, "od Abla sprawiedliwego a po ostatniego wybranego", zostan zgromadzeni w Kociele powszechnym u Ojca.

KK 3. Przyszed tedy Syn, zesany przez Ojca, ktry wybra nas w Nim przed stworzeniem wiata i do przybrania za synw boych przeznaczy, poniewa w Nim spodobao mu si odnowi wszystko (por. Ef 1,4-5 i 10). eby wypeni wol Ojca, Chrystus zapocztkowa Krlestwo niebieskie na ziemi i objawi nam tajemnic Ojca, a posuszestwem swym dokona odkupienia. Koci, czyli Krlestwo chrystusowe, ju teraz obecne w tajemnicy, dziki mocy Boej ronie w sposb widzialny w wiecie. Znakiem tego pocztku i wzrastania jest krew i woda wypywajce z otwartego boku Jezusa ukrzyowanego (por. J 19,34), a zapowiedzi sowa Pana odnoszce si do Jego mierci na krzyu: "A ja, gdy wywyszony zostan ponad ziemi, wszystkich do siebie pocign" ( J 12,32 gr.). Ilekro na otarzu sprawowana jest ofiara krzyowa, w ktrej * na Pasch nasz ofiarowany zosta Chrystus " (1 Kor 5,7), dokonuje si dzieo naszego odkupienia. Rwnoczenie w sakramencie chleba eucharystycznego uprzytamnia si i dokonuje jedno wiernych, ktrzy stanowi jedno ciao w Chrystusie (por. 1 Kor 10,17). Wszyscy ludzie powoani s do tego zjednoczenia z Chrystusem, ktry jest wiatoci wiata i od ktrego pochodzimy, dziki ktremu yjemy, do ktrego zdamy.

KK 4. Kiedy za dopenio si dzieo, ktrego wykonanie Ojciec powierzy Synowi na ziemi (por. J 17,4), zesany zosta w dzie Zielonych wit Duch wity, aby Koci ustawicznie uwica i aby w ten sposb wierzcy mieli przez Chrystusa w jednym Duchu dostp do Ojca (por. Ef 2,18). On to wanie jest Duchem ycia, czyli rdem wody tryskajcej na ywot wieczny (por. J 4,14, 7,38-39), przez Niego Ojciec oywia ludzi umarych na skutek grzechu, zanim miertelne ich ciaa wskrzesi w Chrystusie (por. Rz 8,10-11). Duch mieszka w Kociele, a take w sercach wiernych jak w wityni (por. 1 Kor 3,16, 6,19), w nich przemawia i daje wiadectwo przybrania za synw (por. Gal 4,6, Rz 8, 15-16 i 26). Prowadzc Koci do wszelkiej prawdy (por. J 16,13) i jednoczenie we wsplnocie (in communione) i w posudze, uposaa go w rozmaite dary hierarchiczne oraz charyzmatyczne, i przy ich pomocy nim kieruje oraz owocami swoimi go przyozdabia (por. Ef 4,11-12, 1 Kor 12,4, Gal 5,22). Moc Ewangelii utrzymuje Koci w cigej modoci, ustawicznie go odnawia i do doskonaego zjednoczenia z Oblubiecem prowadzi. Albowiem Duch i Oblubienica mwi do Pana Jezusa Przyjd! (por. Ap 22,17).Tak to cay Koci okazuje si jako "lud zjednoczony jednoci Ojca i Syna, i Ducha witego".

KK 5. Tajemnica Kocioa witego ujawnia si w jego zaoeniu. Pan Jezus bowiem zapocztkowa Koci swj goszc radosn nowin, a mianowicie nadejcie Krlestwa Boego obiecanego od wiekw w Pimie: "Wypeni si czas i przybliyo si Krlestwo Boe" (Mk 1,15, por. Mt 4,17). A Krlestwo to zajaniao ludziom w sowie, czynach i w obecnoci Chrystusa. Oto sowo Pana porwnane jest do ziarna, ktre wsiewa si w rol (Mk 4,14), ci, co suchaj go z wiar i zaliczaj si do maej trzdki Chrystusowej (k 12,32), otrzymali ju samo Krlestwo, wasn moc kiekuje nastpnie ziarno i wzrasta a do czasu niwa (por. Mk 4,26-29). Take cuda Jezusa wiadcz, e nastao ju Krlestwo Boe na ziemi: "Jeli moc Bo wyrzucam czarty, tedy przyszo do was Krlestwo Boe" (k 11,20, por. Mt 12,28). Przede wszystkim jednak Krlestwo ujawnia si w samej osobie Chrystusa, Syna Boego i Syna Czowieczego, ktry przyszed, "aby suy i odda dusz swoj na okup za wielu" (Mk 10,45).Kiedy za Jezus, ponisszy mier krzyow za ludzi, zmartwychwsta, ukaza si jako Pan i Mesjasz, i Kapan ustanowiony na wieki (por. Dz 2,36, Hbr 5,6, 7,17-21) i Ducha obiecanego przez Ojca wyla na uczniw swoich (por. Dz 2,33). Std te Koci wyposaony w dary swego Zbawiciela i wiernie dochowujcy Jego przykaza mioci, pokory i wyrzeczenia, otrzymuje posannictwo goszenia i krzewienia Krlestwa Chrystusowego i Boego wrd wszystkich narodw i stanowi zalek oraz zacztek tego Krlestwa na ziemi. Sam tymczasem wzrastajc powoli, tskni do Krlestwa w peni dokonanego i ze wszystkich si spodziewa si i pragnie poczenia si z Krlem swoim w chwale.

KK 6. Jak w Starym Testamencie objawienie Krlestwa czsto przedstawione jest typicznie, tak te i teraz wewntrzna natura Kocioa daje si nam pozna poprzez rozmaite obrazy, ktre brane bd z ycia pasterskiego, bd z uprawy roli, bd z budownictwa, bd wreszcie z ycia rodzinnego i narzeczestwa, maj swe oparcie w ksigach Prorokw.I tak Koci jest owczarni, ktrej bram jedyn i konieczn jest Chrystus (J 10,1-10). Jest rwnie trzod, ktrej sam Bg zapowiedzia, e bdzie jej pasterzem (por. Iz 40,11, Ez 34,11 nn.), i ktrej owce, cho kieruj nimi pasterze- ludzie, nieustannie przecie prowadzi i ywi sam Chrystus, dobry Pasterz i Ksi pasterzy (por. J 10,11, 1 P 5,4), ktry ycie swoje za owce odda (por. J 10,11-15).Jest Koci rol uprawn, czyli rol Bo (1 Kor 3,9). Na roli tej ronie stare drzewo oliwne, ktrego witym korzeniem byli Patriarchowie i w ktrym dokonao si i dokona jeszcze pojednanie ydw i pogan (Rz 11,13-26). Rolnik niebieski zasadzi Koci jako winnic wybran (Mt 21,33-43 i pararele, por. Iz 5,1 nn). Winorol prawdziw jest Chrystus, ycia i urodzajnoci uyczajcy pdom, to znaczy nam, ktrzy przez Koci w Nim samym trwamy, a bez Niego nic uczyni nie moemy (J 15,1-5).Czsto rwnie nazywany jest Koci budowl Bo (1 Kor 3,9). Siebie samego porwna Pan do kamienia, ktry odrzucili budujcy, ale ktry sta si kamieniem wgielnym (Mt 21,42 i paralele, por. Dz 4,11, 1 P 2,7, 117,22). Na tym fundamencie buduj Apostoowie Koci (por. 1 Kor 3,11), od niego te bierze on sw moc i spoisto. Budowla ta otrzymuje rne nazwy: dom Boga (1 Tm 3,15), w ktrym mianowicie mieszka Jego rodzina, mieszkanie Boe w Duchu (Ef 2,19-22), przybytek Boga z ludmi (Ap 21,3), przede wszystkim za witynia wita, ktr wyobraon przez kamienne sanktuaria sawi wici Ojcowie, a ktr w liturgii przyrwnuje si nie bez racji do miasta witego, do nowego Jeruzalem. W miasto to, niby kamienie ywe, wbudowani jestemy tu na ziemi (1 P 2,5). To wite miasto oglda Jan jako zstpujce z nieba od Boga, w czas odnowienia wiata, "gotowe niby oblubienica strojna dla ma swego" (Ap 21,1 n) Koci, nazywany rwnie "grnym Jeruzalem" i "matk nasz" (Gal 4,26, por. Ap 12,17), przedstawiany jest jako nieskalana Oblubienica niepokalanego Baranka (Ap 19,17, 21,2 i 22,17), ktr Chrystus "umiowa i wyda siebie samego za ni, aby j uwici" (Ef 5,26), ktr zczy ze sob wzem nierozerwalnym i nieustannie j "ywi i pielgnuje" (Ef 5,29) i ktr oczyciwszy zechcia mie zczon ze sob oraz poddan w mioci i wiernoci (por. Ef 5,24), ktr wreszcie hojnie obdarzy na wieki dobrami niebiaskimi, abymy poj mogli Bo i Chrystusow do nas mio, przewyszajc wszelk wadz (por. Ef 3,19). Pki za tu na ziemi Koci przebywa na tuaczce daleko od Pana (por. 2 Kor 5,6), ma si za wygnaca, szukajc tego i to miujc, co w grze jest, gdzie przebywa Chrystus siedzcy po prawicy Boej, gdzie ycie Kocioa ukryte zostao z Chrystusem w Bogu a do chwili, gdy z Oblubiecem swoim ukae si w chwale (por. Kol 3,1-4).

KK 7. Syn Boy w naturze czowieczej z Nim zjednoczonej, zwyciajc mier przez mier i zmartwychwstanie swoje, odkupi czowieka i przemieni w nowe stworzenie (por. Gal 6,15, 2 Kor 5,17). Udzielajc bowiem Ducha swego, braci swoich powoanych ze wszystkich narodw, ustanowi w sposb mistyczny jako ciao swoje.W ciele tym ycie Chrystusowe rozlewa si na wierzcych, ktrzy przez sakramenty jednocz si w sposb tajemny i rzeczywisty z umczonym i uwielbionym Chrystusem. Przez chrzest bowiem upodobniamy si do Chrystusa: "Albowiem w jednym Duchu wszyscy ochrzczeni zostalimy w jedno ciao" (1 Kor 12,13). W tym witym obrzdzie uprzytamnia si i dokonuje nasze zespolenie ze mierci i zmartwychwstaniem Chrystusa: "Przez chrzest bowiem zostalimy razem z Nim pogrzebani w mier", jeli za "zostalimy wszczepieni w podobiestwo mierci Jego, to i w zmartwychwstanie bdziemy" (Rz 6,4-5). przy amaniu chleba eucharystycznego, uczestniczc w sposb rzeczywisty w Ciele Paskim, wznosimy si do wsplnoty (communio) z Nim i nawzajem ze sob. "Bo wielu nas jest jednym chlebem i jednym ciaem, wszyscy, ktrzy jednego chleba uczestnikami jestemy" (1 Kor 10,17). Tak oto wszyscy stajemy si czonkami owego Ciaa (por. 1 Kor 12,27), "a brani z osobna, jestemy czonkami jedni drugich" (Rz 12,5).Jak za wszystkie czonki ciaa ludzkiego, cho jest ich wiele, tworz przecie jedno ciao, tak te i wierni w Chrystusie (por. 1 Kor 12,12). Rwnie w budowaniu ciaa Chrystusowego istnieje

rnorodno czonkw i funkcji. Jeden jest Duch, ktry rozmaite swe dary rozdziela stosownie do bogactwa swego i do potrzeb posugiwania, ku poytkowi Kocioa (por. 1 Kor 12,1-11). Wrd darw tych gruje aska Apostow, ktrych powadze sam Duch poddaje nawet charyzmatykw (por. 1 Kor 14). Tene Duch, sam przez si, moc swoj i wewntrznym spojeniem czonkw jednoczc ciao, tworzy i nakazuje mio wzajemn midzy wiernymi. Std, jeli jeden czonek cierpi, wesp z nim cierpi wszystkie czonki, a jeli jeden czonek czci doznaje, wszystkie czonki wesp z nim si raduj (por. 1 Kor 12,26).Gow tego ciaa jest Chrystus. On jest obrazem Boga niewidzialnego, w Nim stworzone zostao wszystko. On jest przede wszystkim i wszystko w Nim trwa. On jest gow ciaa, ktrym jest Koci. On jest pocztkiem, pierworodnym z umarych, aby sam we wszystkim zachowa pierwszestwo (por. Kol 1,15-18). Wielkoci mocy swojej panuje nad niebem i ziemi, a niedocig sw doskonaoci i dziaaniem napenia cae ciao bogactwem swej chway (por. Ef 1,18-23).Do Niego upodobnia si winny wszystkie czonki, a uksztatuje si w nich Chrystus (por. Gal 4,19). Dlatego te dopuszczeni jestemy do tajemnic Jego ycia, z Nim wspuksztatowani, wesp z Nim umarli i wesp z martwych wskrzeszeni, a wesp z Nim panowa bdziemy (por. Flp 3,21, 2 Tm 2,11, Ef 2,6, Kol 2,12 i in.). Na ziemi jeszcze tuacze idcy w Jego lady wrd uciskw i przeladowa, zczeni jestemy z Jego cierpieniami jak ciao z Gow, wspcierpic z Nim, abymy te wesp z Nim byli uwielbieni (por. Rz 8,17).Z Niego "cae ciao, spojeniami i wizaniami opatrzone i razem zczone, wzrasta na pomnoenie Boe" (Kol 2,19). On sam w ciele swoim, to znaczy w Kociele, ustawicznie rozdziela dary posugiwania, przez ktre Jego moc wiadczymy sobie wzajemnie posugi ku zbawieniu, abymy, czynic prawd w mioci, wzrastali we wszystko w Tym, ktry jest Gow nasz (por. Ef 4,11-16 gr.).Abymy za w Nim nieustannie si odnawiali (por. Ef 4,23), udzieli nam Ducha swego, ktry bdc jednym i tym samym w Gowie i czonkach, tak cae ciao oywia, jednoczy i porusza, e dziaanie Jego porwnywa mogli wici Ojcowie z funkcj, jak spenia w ciele ludzkim zasada ycia, czyli dusza.Chrystus miuje Koci jak oblubienic swoj, stawszy si wzorem ma miujcego swoj on, jak wasne ciao (por. Ef 5,25-28, sam za Koci poddany jest Gowie swojej (tame 23-24). "Poniewa w Nim caa penia bstwa zamieszkuje cielenie" (Kol 2,9), Koci, ktry jest Jego ciaem i penoci, napenia boskimi darami swoimi (por. Ef 1,22-23), aby zda i doszed do wszelkiej penoci Boej (por. Ef 3,19).

KK 8. Chrystus jedyny Porednik, ustanowi swj Koci wity, t wsplnot wiary, nadziei i mioci tu na tej ziemi, jako widzialny organizm, nieustannie go te przy yciu utrzymuje, prawd i ask rozlewajc przez niego na wszystkich. Wyposaona za w organa hierarchiczne spoeczno i zarazem mistyczne Ciao Chrystusa, widzialne zrzeszenie i wsplnota duchowa. Koci ziemski i Koci - bogaty w dary niebiaskie - nie mog by pojmowane jako dwie rzeczy odrbne, przeciwnie, tworz one jedn rzeczywisto zoon, ktra zrasta si z pierwiastka boskiego i ludzkiego. Dlatego te na zasadzie bliskiej analogii upodabnia si ona do tajemnicy Sowa Wcielonego. Jak bowiem przybrana natura ludzka suy Sowu Boemu za ywe narzdzie zbawienia, nierozerwalnie z Nim zjednoczone, nie inaczej te spoeczny organizm Kocioa suy oywiajcemu go Duchowi Chrystusowemu ku wzrastaniu ciaa (por. Ef 4,16).To jest ten jedyny Koci Chrystusowy, ktry wyznajemy w Symbolu wiary jako jeden, wity, katolicki i apostolski, ktry Zbawiciel nasz po zmartwychwstaniu swoim powierzy do pasienia Piotrowi (J 21,17), zlecajc jemu i pozostaym Apostoom, aby go krzewili i nim kierowali (por. Mt 28,18 nn), i ktry zaoy na wieki jako "filar i podwalin prawdy" (1 Tm 3,15). Koci ten, ustanowiony i zorganizowany na tym wiecie jako spoeczno, trwa w Kociele katolickim, rzdzonym przez nastpc Piotra oraz biskupw pozostajcych z nim we wsplnocie (communio), cho i poza jego organizmem znajduj si liczne pierwiastki uwicenia i prawdy, ktre jako waciwe dary Kocioa Chrystusowego nakaniaj do jednoci katolickiej.

A jak Chrystus dokona dziea odkupienia w ubstwie i wrd przeladowa, tak i Koci powoany jest do wejcia na t sam drog, aby udziela ludziom owocw zbawienia. Jezus Chrystus, "majc natur Bo, ... wyniszczy samego siebie, przyjwszy posta sugi" (Flp 2,6) i ze wzgldu na nas "sta si ubogim, bogatym bdc" (2 Kor 8,9), tak samo i Koci, cho dla penienia swego posannictwa potrzebuje ludzkich zasobw, nie dla szukania ziemskiej chway powsta, lecz dla szerzenia pokory i wyrzeczenia rwnie swoim przykadem. Chrystus posany zosta przez Ojca, "aby gosi ewangeli ubogim... aby uzdrawia skruszonych w sercu" (k 4,18), "aby szuka i zbawia, co byo zgino" (k 19,10), podobnie i Koci darzy mioci wszystkich dotknitych saboci ludzk, co wicej, w ubogich i cierpicych odnajduje wizerunek swego ubogiego i cierpicego Zbawiciela, im stara si uly w niedoli i w nich usiuje suy Chrystusowi. A podczas gdy Chrystus, "wity, niewinny, niepokalany" (Hbr 7,26), nie zna grzechu (2 Kor 5,21), lecz przyszed dla przebagania jedynie za grzechy ludu (por. Hbr 2,17), Koci obejmujcy w onie swoim grzesznikw, wity i zarazem cigle potrzebujcy oczyszczenia, podejmuje ustawicznie pokut i odnowienie swoje.Koci "wrd przeladowa wiata i pociech Boych zda naprzd w pielgrzymce", zwiastujc krzy i mier Pana, a przybdzie (por. 1 Kor 11,26). Moc za Pana zmartwychwstaego krzepi si, aby utrapienie i trudnoci swe, zarwno wewntrzne, jak zewntrzne, przezwycia cierpliwoci i mioci, a tajemnic Jego, cho pod oson, wiernie przecie w wiecie objawia, pki si ona na koniec w penym wietle nie ujawni.

Rozdzia IILUD BOY

KK 9. W kadym wprawdzie czasie i w kadym narodzie miy jest Bogu, ktokolwiek si Go lka i postpuje sprawiedliwie (por. Dz 10,35), podobao si jednak Bogu uwici i zbawia ludzi nie pojedynczo, z wykluczeniem wszelkiej wzajemnej midzy nimi wizi, lecz uczyni z nich lud, ktry by Go poznawa w prawdzie i zbonie Mu suy. Przeto wybra sobie Bg na lud nard izraelski, z ktrym zawar przymierze i ktry stopniowo poucza, siebie i zamiary woli swojej objawiajc w jego dziejach i uwicajc go dla siebie. Wszystko to jednak wydarzyo si jako przygotowanie i jako typ owego przymierza nowego i doskonaego, ktre miao by zawarte w Chrystusie, oraz peniejszego objawienia, jakie da miao samo Boe Sowo, stawszy si ciaem. "Oto dni nadchodz, mwi Pan, i zawr z domem izraelskim przymierze nowe... Poo zakon mj we wntrznociach ich i na sercu ich napisz go, i bd im Bogiem, a oni bd mi ludem... Bo wszyscy poznaj mnie, od najmniejszego do najwikszego, mwi Pan" (Jr 31,31-34). Chrystus ustanowi to nowe przymierze, a mianowicie nowy testament we krwi swojej (por. 1 Kor 11,25), powoujc spord ydw i pogan lud, ktry nie wedle ciaa, lecz dziki Duchowi zr si mia w jedno i by nowym Ludem Boym. Albowiem wierzcy w Chrystusa, odrodzeni nie z nasienia skazitelnego, lecz z nieskazitelnego przez sowo Boga ywego (por. 1 P 1,23), nie z ciaa, lecz z wody i Ducha witego (por. J 3,5-6), ustanawiani s w kocu "rodzajem wybranym, krlewskim kapastwem, narodem witym, ludem nabytym..., co niegdy nie by ludem, teraz za jest ludem Boym" (1 P 2,9-10).Lud w mesjaniczny ma gow Chrystusa, "ktry wydany zosta za grzechy nasze i zmartwychwsta dla usprawiedliwienia naszego" (Rz 4,25), a teraz, posiadszy imi, ktre jest ponad wszelkie imi, chwalebnie panuje w niebie. Udziaem tego ludu staa si godno i wolno synw Boych, w ktrych sercach Duch wity mieszka jak w wityni. Prawem jego stao si przykazanie nowe miowania, jak Chrystus nas umiowa (por. J 13,34). Celem jego wreszcie - Krlestwo Boe, zapocztkowane na ziemi przez samego Boga i majce si dalej rozszerza, a na kocu wiekw dopenione zostanie rwnie przez Boga, gdy objawi si Chrystus, ycie nasze (por. Kol 3,4), a "samo stworzenie bdzie wyzwolone z niewoli skaenia na wolno chway synw Boych" (Rz 8,21). Tote w lud mesjaniczny, cho nie obejmuje aktualnie wszystkich ludzi, a nieraz nawet okazuje si ma trzdk, jest przecie potnym zalkiem jednoci, nadziei i zbawienia dla caego rodzaju ludzkiego. Ustanowiony przez Chrystusa dla wsplnoty ycia, mioci i prawdy, uywany

jest rwnie przez Niego za narzdzie zbawienia wszystkich i posany jest do caego wiata, jako wiato wiata oraz sl ziemi (por. Mt 5,13-16).A jak Izrael wedle ciaa, wdrujcy przez pustyni nazwany ju jest Kocioem Boym (2 Ezd 13,1, por. Lb 20,4, Pwt 23,1 nn), tak nowy Izrael, ktry yjc w doczesnoci szuka przyszego i trwaego miasta (por. Hbr 13,14), rwnie nazywa si Kocioem Chrystusowym (por. Mt 16,18), jako e Chrystus naby go za cen krwi swojej (por. Dz 20,28), Duchem swoim go napeni i w stosowne rodki widzialnego i spoecznego zjednoczenia wyposay. Bg powoa zgromadzenie tych, co z wiar spogldaj na Jezusa, sprawc zbawienia i rdo pokoju oraz jednoci, i ustanowi Kocioem, aby ten Koci by dla wszystkich razem i dla kadego z osobna widzialnym sakramentem owej zbawczej jednoci. Majc rozprzestrzeni si na wszystkie kraje, Koci wchodzi w dzieje ludzkie, wkraczajc rwnoczenie poza czasy i granice ludw. Idc za naprzd poprzez dowiadczenia i uciski krzepi si Koci moc obiecanej mu przez Pana aski Boej, aby w saboci cielesnej nie odstpi od doskonaej wiernoci, lecz pozosta godn oblubienic swego Pana i pod dziaaniem Ducha witego nieustannie odnawia samego siebie, pki przez krzy nie dotrze do wiatoci, ktra nie zna zmierzchu.

KK 10. Chrystus Pan, Kapan wzity spord ludzi (por. Hbr 5,1-5), nowy lud "uczyni krlestwem i kapanami Bogu i Ojcu swemu" (Ap 1,6, por 5,9-10). Ochrzczeni bowiem powicani s przez odrodzenie i namaszczenie Duchem witym, jako dom duchowy i wite kapastwo, aby przez wszystkie waciwe chrzecijaninowi uczynki skada ofiary duchowe i gosi moc Tego, ktry wezwa ich z ciemnoci do swego prawdziwego wiata (por. 1 P 2,4-10). Tote wszyscy uczniowie Chrystusowi, trwajc w modlitwie i chwalc wsplnie Boga (por. Dz 2,42-47), samych siebie skada maj na ofiar yw., wit, mi Bogu (por. Rz 12,1), wszdzie maj gosi wiadectwo o Chrystusie, a tym ktrzy si tego domagaj, zdawa spraw z nadziei ycia wiecznego, ktra jest w nich (por. 1 P 3,15).Kapastwo za powszechne wiernych i kapastwo urzdowe, czyli hierarchiczne, cho rni si istot a nie stopniem tylko, s sobie jednak wzajemnie przyporzdkowane, jedno i drugie bowiem we waciwy sobie sposb uczestniczy w jednym kapastwie Chrystusowym. Kapan urzdowy mianowicie, dziki wadzy witej, jak si cieszy, ksztaci lud kapaski i kieruje nim, sprawuje w zastpstwie Chrystusa (in persona Christi) Ofiar eucharystyczn i skada j Bogu w imieniu caego ludu, wierni za na mocy swego krlewskiego kapastwa wspdziaaj w ofiarowaniu Eucharystii, peni te to kapastwo przez przyjmowanie sakramentw, modlitw i dzikczynienie, wiadectwo ycia witobliwego, zaparcie si siebie i czynn mio.

KK 11. wita i organicznie uksztatowana natura spoecznoci kapaskiej aktualizuje si przez sakramenty i przez cnoty. Wierni, przez chrzest wcieleni do Kocioa, dziki otrzymanemu znamieniu przeznaczeni s do uczestnictwa w kulcie religii chrzecijaskiej, i odrodzeni jako synowie Boy, zobowizani s wyznawa przed ludmi wiar, ktr otrzymali od Boga za porednictwem Kocioa. Przez sakrament bierzmowania jeszcze cilej wi si z Kocioem, otrzymuj szczegln moc Ducha witego i w ten sposb jeszcze mocniej zobowizani s, jako prawdziwi wiadkowie Chrystusowi do szerzenia wiary sowem i uczynkiem oraz do bronienia jej. Uczestniczc w Ofierze eucharystycznej, tym rdle i zarazem szczycie caego ycia chrzecijaskiego, skadaj Bogu bosk ertw ofiarn, a wraz z ni samych siebie, w ten sposb zarwno przez skadanie ofiary, jak i przez Komuni wit, wszyscy bior waciwy sobie udzia w czynnoci liturgicznej, niejednakowo, lecz jedni tak drudzy inaczej. Posileni za w witej Komunii Ciaem Chrystusowym, w konkretny sposb przedstawiaj jedno Ludu Boego, ktrej stosownym znakiem i cudown przyczyn jest ten Najwitszy Sakrament.Ci za, ktrzy przystpuj do sakramentu pokuty otrzymuj od miosierdzia Boego przebaczenie zniewagi wyrzdzonej Bogu i rwnoczenie dostpuj pojednania z Kocioem, ktremu grzeszc zadali ran, a ktry przyczynia si do ich nawrcenia mioci, przykadem i modlitw. Przez wite chorych namaszczenie i modlitw kapanw cay Koci poleca chorych cierpicemu i uwielbionemu Panu, aby ich podwign i zbawi (por. Jk 5,14-16), a nadto zachca ich, aby czc

si dobrowolnie z mk i mierci Chrystusa (por. Rz 8,17, Kol 1,24, 2 Tm 2,11-12, 1 P 4,13), przysparzali dobra Ludowi Boemu. A znw ci, ktrzy wrd wiernych oznaczeni s przez wicenia kapaskie, ustanawiani s w imi Chrystusa, aby karmili Koci sowem i ask Bo. Wreszcie maonkowie chrzecijascy na mocy sakramentu maestwa, przez ktry wyraaj tajemnic jednoci i podnej mioci pomidzy Chrystusem i Kocioem oraz w niej uczestnicz (por. Ef 5,32), wspomagaj si wzajemnie we wspyciu maeskim oraz rodzeniu i wychowywaniu potomstwa dla zdobycia witoci, a tak we waciwym sobie stanie i porzdku ycia maj wasny dar wrd Ludu Boego (por. 1 Kor 7,7). Z maestwa chrzecijaskiego bowiem wywodzi si rodzina, a w niej rodz si nowi obywatele spoecznoci ludzkiej, ktrzy dziki asce Ducha witego staj si przez chrzest synami Boymi, aby Lud Boy trwa poprzez wieki. W tym domowym niejako Kociele rodzice za pomoc sowa i przykadu winni by dla dzieci swoich pierwszymi zwiastunami wiary i pielgnowa waciwe kademu z nich powoanie, ze szczegln za troskliwoci powoanie duchowne.Wyposaeni w tyle i tak potnych rodkw zbawienia, wszyscy wierni chrzecijanie jakiejkolwiek sytuacji yciowej oraz stanu powoani s przez Pana, ktry na waciwej sobie drodze, do witoci doskonaej, jak i sam Ojciec doskonay jest.

KK 12. wity Lud Boy ma udzia take w proroczej funkcji Chrystusa, szerzc ywe o Nim wiadectwo przede wszystkim przez ycie wiary i mioci i skadajc Bogu ofiar chway, owoc warg wyznajcych imi Jego (por. Hbr 13,15). Og wiernych, majcych namaszczenie od witego (por. 1 J 2,20 i 27), nie moe zbdzi w wierze i t szczegln swoj waciwo ujawnia przez nadprzyrodzony zmys wiary caego ludu, gdy *poczynajc od biskupw a po ostatniego z wiernych wieckich" ujawnia on sw powszechn zgodno w sprawach wiary i obyczajw. Albowiem dziki owemu zmysowi wiary, wzbudzaniu i podtrzymywanemu przez Ducha prawdy, Lud Boy pod przewodem witego urzdu nauczycielskiego - za ktrym idc, ju nie ludzkie, lecz prawdziwie Boe przyjmuje sowo (por. 1 Tes 2,13) - niezachwianie trwa "przy wierze raz podanej witym" (por. Jd 3), wnika w ni gbiej z pomoc susznego osdu i w sposb peniejszy stosuje j w yciu.Ponadto ten sam Duch wity nie tylko przez sakramenty i posugi uwica i prowadzi Lud Boy oraz cnotami go przyozdabia, ale "udzielajc kademu, jako chce" (1 Kor 12,11) darw swoich, rozdziela midzy wiernych wszelakiego stanu take szczeglne aski, przez ktre czyni ich zdatnymi i gotowymi do podejmowania rozmaitych dzie lub funkcji majcych na celu odnow i dalsz poyteczn rozbudow Kocioa, zgodnie ze sowami: "Kademu dostaje si objaw Ducha dla oglnego poytku" (1 Kor 12,7). A poniewa te charyzmaty, zarwno najznamienitsze, jak i te bardziej pospolite a szerzej rozpowszechnione, s nader stosowne i poyteczne dla potrzeb Kocioa, przyjmowa je naley z dzikczynieniem i ku pociesze. O dary za nadzwyczajne nie naley si ubiega lekkomylnie ani spodziewa si zarozumiale po nich owocw apostolskiej dziaalnoci, sd o ich autentycznoci i o waciwym wprowadzeniu ich w czyn naley do tych, ktrzy s w Kociele przeoonymi i ktrzy szczeglnie powoani s, by nie gasi Ducha, lecz dowiadcza wszystkiego i zachowywa to, co dobre (por. 1 Tes 5,12 i 19- 21).

KK 13. Do nowego Ludu Boego powoani s wszyscy ludzie. Tote Lud ten, pozostajc cigle jednym i jedynym, winien si rozszerza na wiat cay i przez wszystkie wieki, aby speni si zamiar woli Boga, ktry natur ludzk stworzy na pocztku jedn i synw swoich, ktrzy byli rozproszeni, postanowi w kocu w jedno zgromadzi (por. J 11,52). Na to bowiem posa Bg Syna swego, ktrego ustanowi dziedzicem wszystkich rzeczy (por. Hbr 1,2), aby by Nauczycielem, Krlem i Kapanem wszystkich, Gow nowego i powszechnego ludu synw Boych. Na to wreszcie zesa Bg Ducha Syna swego, Pana i Oywiciela, ktry dla caego Kocioa i dla poszczeglnych oraz wszystkich razem wierzcych jest zasad zespolenia i jednoci w nauce apostolskiej oraz w obcowaniu wzajemnym, w amaniu chleba i modlitwach (por. Dz 2,42 gr.).Wrd wszystkich tedy narodw ziemi zakorzeniony jest jeden Lud Boy, skoro ze wszystkich narodw przybiera on sobie swoich obywateli, obywateli Krlestwa o charakterze nie ziemskim,

lecz niebiaskim. Wszyscy bowiem wierni rozproszeni po wiecie maj ze sob czno w Duchu witym i w ten sposb "mieszkaniec Rzymu wie, e Hindusi s czonkami tego samego co on organizmu". A poniewa Krlestwo Chrystusowe nie jest z tego wiata (por. J 18,36), przeto Koci, czyli Lud Boy, wprowadzajc to Krlestwo, nie przynosi adnego uszczerbku dobru doczesnemu jakiegokolwiek narodu, lecz przeciwnie, wspiera i przyswaja sobie uzdolnienia i zasoby oraz obyczaje narodw, o ile s dobre, a przyjmujc oczyszcza je, umacnia i podnosi. Pamita bowiem o tym, e winien zbiera wesp z tym Krlem, ktremu narody dane zostay w dziedzictwo (por Ps 2,8) i do ktrego miasta przynosz dary i upominki (por Ps 71 (72),10, Iz 60,4-7, Ap 21,24). To znami powszechnoci, ktre zdobi Lud Boy, jest darem samego Pana, dziki temu darowi Koci katolicki skutecznie i ustawicznie dy do zespolenia z powrotem caej ludzkoci wraz ze wszystkimi jej dobrami z Chrystusem - Gow w jednoci Ducha Jego.Dziki tej katolickoci poszczeglne czci przynosz innym czciom i caemu Kocioowi waciwe sobie dary, tak i cao i poszczeglne czci doznaj wzrostu na skutek tej wzajemnej cznoci wszystkich oraz denia do peni w jednoci. Dziki temu Lud Boy nie tylko stanowi zgromadzenie rozmaitych ludw, lecz take sam w sobie skada si z rozmaitych stanw. Istnieje bowiem wrd jej czonkw rozmaito - bd to wedug funkcji, wyraajca si tym, e niektrzy dla dobra braci swoich sprawuj wite szafarstwo, bd wedug stanu i okrelonego sposobu ycia, polegajca na tym, e dua liczba ludzi w stanie zakonnym, dc do witoci bardziej strom drog, przykadem swym dodaje bodca braciom. Std te we wsplnocie kocielnej prawomocnie istniej partykularne Kocioy, korzystajce z wasnej tradycji, przy czym nienaruszony pozostaje prymat Stolicy Piotrowej, ktra caemu zgromadzeniu mioci przewodzi, nad prawowitymi odrbnociami sprawuje opiek, a rwnoczenie pilnuje, aby odrbnoci nie szkodziy jednoci, lecz raczej jej suyy. Std wreszcie midzy poszczeglnymi czciami Kocioa istniej wizy gbokiej wsplnoty co do bogactw duchowych, pracownikw apostolskich i doczesnych pomocy. Albowiem czonkowie Ludu Boego powoani s do wzajemnego udzielania sobie dbr i rwnie do poszczeglnych Kociow odnosz si sowa Apostoa: "Jak kady otrzyma ask, tak niech usuguje jeden drugiemu na wzr dobrych szafarzy rozlicznej aski Boej" (1 P 4,10).Do tej zatem katolickiej jednoci Ludu Boego, ktra jest znakiem przyszego pokoju powszechnego i do niego si przyczynia, powoani s wszyscy ludzie i w rny sposb do niej nale lub s jej przyporzdkowani zarwno wierni katolicy, jak inni wierzcy w Chrystusa, jak wreszcie wszyscy w ogle ludzie, z aski Boej powoani do zbawienia.

KK 14. Sobr wity zwraca si w pierwszym rzdzie do wiernych katolikw. Uczy za, opierajc si na Pimie witym i Tradycji, e ten pielgrzymujcy Koci konieczny jest do zbawienia. Chrystus bowiem jest jedynym Porednikiem i drog zbawienia, On, co staje si dla nas obecny w Ciele swoim, ktrym jest Koci, On to wanie podkrelajc wyranie konieczno wiary i chrztu (por. Mk 16,10, J 3,5) potwierdzi rwnoczenie konieczno Kocioa, do ktrego ludzie dostaj si przez chrzest jak przez bram. Nie mogliby tedy by zbawieni ludzie, ktrzy wiedzc, e Koci zaoony zosta przez Boga za porednictwem Chrystusa jako konieczny, mimo to nie chcieliby bd przystpi do niego, bd te w nim wytrwa.Do spoecznoci Kocioa wcieleni s w peni ci, co majc Ducha Chrystusowego w caoci przyjmuj przepisy Kocioa i wszystkie ustanowione w nim rodki zbawienia i w jego widzialnym organizmie pozostaj w cznoci z Chrystusem rzdzcym Kocioem przez papiea i biskupw, w cznoci mianowicie polegajcej na wizach wyznania wiary, sakramentw i zwierzchnictwa kocielnego oraz wsplnoty (communio). Nie dostpuje jednak zbawienia, choby by wcielony do Kocioa, ten, kto nie trwajc w mioci, pozostaje wprawdzie w onie Kocioa "ciaem", ale nie "sercem". Wszyscy za synowie Kocioa pamita winni o tym, e swj uprzywilejowany stan zawdziczaj nie wasnym zasugom, lecz szczeglnej asce Chrystusa, jeli za z ask t nie wspdziaaj myl, sowem i uczynkiem, nie tylko zbawieni nie bd, ale surowiej jeszcze bd sdzeni.Katechumeni, ktrzy za spraw Ducha witego z wyranej woli swojej pragn by wcieleni do Kocioa, ju dziki temu pragnieniu s z nim w cznoci, tote Matka - Koci ju jak na swoich

rozciga na nich sw mio i trosk.

KK 15. Co za si tyczy tych ludzi, ktrzy bdc ochrzczeni nosz zaszczytne imi chrzecijan, ale nie wyznaj caej wiary lub nie zachowuj jednoci wsplnoty (communio) pod zwierzchnictwem Nastpcy Piotra, to Koci wie, e jest z nimi zwizany z licznych powodw. Wielu bowiem jest takich, ktrzy maj we czci Pismo wite, jako norm wiary i ycia, i wykazuj szczer gorliwo religijn, z mioci wierz w Boga Ojca wszechmogcego i w Chrystusa Syna Boego, Zbawiciela, naznaczeni s chrztem, dziki ktremu cz si z Chrystusem, a take uznaj i przyjmuj inne sakramenty w swoich wasnych Kocioach czy wsplnotach kocielnych. Wielu z nich posiada rwnie episkopat, sprawuje wit Eucharysti i ywi naboestwo do Dziewicy Bogarodzicielki. Dochodzi do tego czno (communio) w modlitwie i w innych dobrodziejstwach duchowych, a co wicej, prawdziwa jaka wi w Duchu witym, albowiem Duch wity przez swe aski i dary wrd nich take dziaa sw uwicajc moc, a niektrym spord nich da nawet si do przelania krwi. Tak oto we wszystkich uczniach Chrystusowych Duch wzbudza tsknot i dziaanie, aby wszyscy, w sposb ustanowiony przez Chrystusa, w jednej trzodzie i pod jednym Pasterzem zjednoczyli si w pokoju. Aby za to osign, Koci - Matka modli si ustawicznie i trwa w nadziei i rozwija dziaalno, a synw swoich zachca do oczyszczenia si i odnawiania, eby znami Chrystusa jeszcze mocniej janiao na obliczu Kocioa.

KK 16. Ci wreszcie, ktrzy jeszcze nie przyjli Ewangelii, w rozmaity sposb przyporzdkowani s do Ludu Boego. Przede wszystkim wic nard, ktry pierwszy otrzyma przymierze i obietnice i z ktrego narodzi si Chrystus wedle ciaa (por. Rz 9,4-5), lud dziki wybraniu szczeglnie umiowany ze wzgldu na przodkw, albowiem Bg nie auje darw i wezwania (por. Rz 11,28-29). Ale plan zbawienia obejmuje take i tych, ktrzy uznaj Stworzyciela, wrd nich za w pierwszym rzdzie muzumanw, oni bowiem wyznajc, i zachowuj wiar Abrahama, czcz wraz z nami Boga jedynego i miosiernego, ktry sdzi bdzie ludzi w dzie ostateczny. Take od innych, ktrzy szukaj nieznanego Boga po omacku i wrd cielesnych wyobrae, Bg sam rwnie nie jest daleko, skoro wszystkim daje ycie, tchnienie i wszystko (por. Dz 17,25- 28), a Zbawiciel chcia, aby wszyscy ludzie byli zbawieni (por. 1 Tm 2,4). Ci bowiem, ktrzy bez wasnej winy nie znajc Ewangelii Chrystusowej i Kocioa Chrystusowego, szczerym sercem jednak szukaj Boga i wol Jego przez nakaz sumienia poznan staraj si pod wpywem aski peni czynem, mog osign wieczne zbawienie. Nie odmawia te Opatrzno Boa koniecznej do zbawienia pomocy takim, ktrzy bez wasnej winy w ogle nie doszli jeszcze do wyranego poznania Boga, a usiuj nie bez aski Boej, wie uczciwe ycie. Cokolwiek bowiem znajduje si w nich z dobra i prawdy, Koci traktuje jako przygotowanie do Ewangelii i jako dane im przez Tego, ktry kadego czowieka owieca, aby ostatecznie posiad ycie. Nieraz jednak ludzie, zwiedzeni przez Zego, znikczemnieli w mylach swoich i prawd Bo zamienili w kamstwo, suc raczej stworzeniu ni Stworzycielowi (por. Rz 1,21 i 25), albo te yjc i umierajc na tym wiecie bez Boga, naraeni s na rozpacz ostateczn. Tote, aby przyczyni si do chway Boej i do zbawienia tych wszystkich, Koci majc w pamici sowa Pana, ktry powiedzia: "Gocie Ewangeli wszelkiemu stworzeniu" (Mk 16,16), pilnie troszczy si o wspieranie misji.

KK 17. Albowiem jak Syn posany zosta przez Ojca, tak i sam posa Apostow (por. J 20,21) mwic im: "Idc tedy nauczajcie wszystkie narody, chrzczc je w imi Ojca i Syna, i Ducha witego, nauczajc je zachowywa wszystko, cokolwiek wam przykazaem. A oto ja jestem z wami po wszystkie dni a do skoczenia wiata" (Mt 28,18-20). Ten uroczysty nakaz Chrystusowy zwiastowania zbawiennej prawdy Koci otrzyma od Apostow, aby go wypenia a po krace ziemi (por. Dz 1,8). Std te za swoje uznaje sowa Apostoa: "Biada mi, jelibym Ewangelii nie gosi" (1 Kor 9,16), i dlatego nieustannie rozsya zwiastunw, dopki nie powstan nowe Kocioy i same nie zaczn prowadzi dalej dziea ewangelizacji. Duch wity bowiem przynagla go do wspdziaania, aby speni si skutecznie zamys Boga, ktry uczyni Chrystusa rdem zbawienia dla caego wiata. Goszc Ewangeli, Koci zachca suchajcych do wierzenia i wyznawania

wiary, przygotowujc ich do chrztu, wyrywa z niewoli bdu i wciela w Chrystusa, aby przez mio ku Niemu dorastali do penoci. Dziaalnoci swoj sprawia, e cokolwiek dobrego znajduje si zasiane w sercach i umysach ludzkich lub we wasnych obrzdkach i kulturach narodw, wszystko to nie tylko nie ginie, lecz doznaje ulepszenia, wyniesienia na wyszy poziom i penego udoskonalenia na chwa Bo, na zawstydzenie szatana i dla szczcia czowieka. Ze swej strony kady ucze Chrystusowy ma obowizek szerzenia wiary. Jeli jednak kady moe chrzci tych, ktrzy wierz, to rzecz kapana jest budowa Ciao Mistyczne przez ofiar eucharystyczn, wypeniajc sowa Boe zapisane u Proroka: "Od wschodu soca a do zachodu wielkie jest imi moje midzy narodami i na kadym miejscu powicaj i skadaj imieniu memu ofiar czyst" (Ml 1,11). Tak wic modli si i rwnoczenie pracuje Koci, aby w Lud Boy, w Ciao Paskie i wityni Ducha witego wesza penia caego wiata i aby w Chrystusie, ktry jest Gow wszystkiego, oddawana bya Stworzycielowi i Ojcu wszystkiego wszelka cze i chwaa.

Rozdzia IIIO HIERARCHICZNYM USTROJU KOCIOA A W SZCZEGLNOCI O

EPISKOPACIE

KK 18. Chrystus Pan dla pasterzowania Ludowi Boemu i ustawicznego ludu tego pomnaania ustanowi w Kociele swym rozmaite posugi wite, ktre maj na celu dobro caego Ciaa. Wyposaeni bowiem we wadz wit szafarze su braciom swoim, aby wszyscy, ktrzy s z Ludu Boego i dlatego ciesz si prawdziwie chrzecijask godnoci, zdajc w sposb wolny, a zarazem wedug przepisanego porzdku do tego samego celu, osignli zbawienie.Obecny Sobr wity, idc w lady pierwszego Soboru Watykaskiego, zgodnie z nim poucza i owiadcza, e Jezus Chrystus, Pasterz wiekuisty, zaoy Koci, posawszy Apostow, tak jak sam zosta posany przez Ojca (por. J 20,21), chcia te, aby ich nastpcy, mianowicie biskupi, byli w Kociele Jego pasterzami a do skoczenia wiata. eby za episkopat by jedyny i niepodzielny, postawi nad innymi Apostoami witego Piotra i w nim ustanowi trwa i widzialn zasad i fundament jednoci i wsplnoty (communio). T nauk o ustanowieniu, wiecznej trwaoci, znaczeniu i naturze witego prymatu Biskupa Rzymskiego i o jego nieomylnym urzdzie nauczycielskim Sobr wity na nowo wszystkim wiernym do wierzenia podaje, a kontynuujc rozpoczte dzieo, postanawia wszem wobec przedstawi i ogosi nauk o biskupach, nastpcach Apostow, ktrzy wraz z nastpc Piotra, Namiestnikiem Chrystusowym, i widzialn Gow caego Kocioa, zarzdzaj domem Boga ywego.

KK 19. Pan Jezus modlc si do Ojca i powoujc do siebie tych, ktrych sam zechcia powoa, ustanowi dwunastu, aby byli z Nim i aby ich posa dla goszenia Krlestwa Boego (por. Mk 3,13-19, Mt 10,1-42), Apostow tych (por. k 6,13) ustanowi jako kolegium, czyli jako stay zesp, na czele ktrego postawi wybranego spord nich Piotra (por. J 21,15-17). Posa ich do synw Izraela naprzd, i do wszystkich narodw (por. Rz 1,16), aby majc udzia w Jego wadzy, wszystkie ludy czynili uczniami Jego, uwicali je i sprawowali nad nimi duchowe rzdy (por. Mt 28,16-20, Mk 16,15, k 24,45-48, J 20,21-23) oraz w ten sposb krzewili Koci, i posugujc pasterzowali mu pod kierownictwem Pana, po wszystkie dni a do skoczenia wiata (por. Mt 28,20). W tym posannictwie utwierdzeni zostali w peni w dzie Zielonych wit (por. Dz 2,1-26) zgodnie z obietnic Pask: "Otrzymacie moc Ducha witego zstpujcego na was i bdziecie mi wiadkami w Jeruzalem i w caej Judei, i Samarii, i a po krace ziemi" (Dz 1,8). Goszc za wszdzie Ewangeli (por. Mk 16,20), przyjmowan przez suchajcych dziki dziaaniu Ducha witego, gromadz Apostoowie Koci powszechny, ktry Pan zaoy w Apostoach i zbudowa na witym Piotrze, pierwszym wrd Apostow, a sam Jezus Chrystus jest tej budowli kamieniem wgielnym (por. Ap 21,14, Mt 16,18, Ef 2,20).

KK 20. Boskie posannictwo powierzone przez Chrystusa Apostoom trwa bdzie do koca wiekw (por. Mt 28,20), poniewa Ewangelia, ktr maj przekazywa, jest dla Kocioa po

wszystkie czasy rdem caego jego ycia. Dlatego to w tej hierarchicznie zorganizowanej spoecznoci Apostoowie zatroszczyli si o to, by ustanowi swych nastpcw.Nie tylko bowiem mieli w sprawowaniu swego urzdu rozmaitych pomocnikw, ale aby powierzona im misja bya kontynuowana po ich mierci, bezporednim swoim wsppracownikom przekazali, jak w testamencie, zadanie prowadzenia dalej i umacniania rozpocztego przez siebie dziea, zalecajc im czuwanie nad ca trzod, w ktrej Duch wity ich umieci, aby byli pasterzami Kocioa Boego (por. Dz 20,28). Ustanowili wic takich mw, a nastpnie zarzdzili, aby gdy tamci umr, posugiwanie ich przejli inni dowiadczeni mowie. Wrd tych rozmaitych posug, od najdawniejszych czasw sprawowanych w Kociele, pierwsze miejsce, jak wiadczy tradycja, zajmuje urzd tych, ktrzy ustanowieni biskupami, dziki sukcesji sigajcej pocztkw, rozporzdzaj latorolami wyrosymi z nasienia apostolskiego. A w ten sposb, jak to stwierdza w. Ireneusz, przez tych ktrzy przez apostow ustanowieni zostali biskupami, i przez ich nastpcw a do nas samych w caym wiecie widoczna jest i zachowana tradycja apostolska.Biskupi tedy wraz z pomocnikami swymi, kapanami i diakonami, objli posugiwanie duchowne we wsplnocie, stajc w zastpstwie Boga na czele trzody, ktrej s pasterzami, jako nauczyciele, jako kapani witego kultu, jako sprawujcy rzdy duchowe. Tak samo za jak trwa nieprzerwanie urzd (munus) powierzony przez Pana indywidualnie Piotrowi, pierwszemu z Apostow, i majcy by przekazywanym jego nastpcom, tak te nieprzerwanie trwa w Kociele urzd Apostow - pasterzowanie Kocioowi - majcy by bez przerwy sprawowany przez powicony stan biskupi. Tote Sobr wity poucza, e biskupi z ustanowienia Boego stali si nastpcami Apostow, jako pasterze Kocioa, kto tedy ich sucha, sucha Chrystusa, a kto nimi gardzi, Chrystusem gardzi i Tym, ktry posa Chrystusa (por. k 10,16).

KK 21. Zatem w osobach biskupw, ktrych pomocnikami s kapani, obecny jest wrd wiernych Pan Jezus Chrystus, Kapan Najwyszy. Siedzc bowiem po prawicy Ojca, przebywa rwnoczenie w zgromadzeniu swoich biskupw i za porednictwem przede wszystkim ich zaszczytnej suby sowo Boe gosi wszystkim narodom, a wiernym udziela sakramentw wiary, dziki ich ojcowskiemu urzdowi (por. 1 Kor 4,15) nowe czonki wciela do Ciaa swego przez odrodzenie przychodzce z gry, za pomoc wreszcie ich mdroci i roztropnoci prowadzi i kieruje lud Nowego Testamentu w jego wdrwce do szczliwoci wiecznej. Pasterze ci, wybrani do pasienia trzody Paskiej, s sugami Chrystusa i wodarzami tajemnic Boych (por. 1 Kor 4,1), ktrym powierzone zostao dawanie wiadectwa o Ewangelii aski Boej (por. Rz 15,16, Dz 20,24) oraz posuga Ducha i sprawiedliwoci w chwale (por. 2 Kor 3,8-9).Aby wypeni tak wielkie zadanie, Apostoowie ubogaceni zostali przez Chrystusa specjalnym wylaniem Ducha witego zstpujcego na nich (por. Dz 1,8, 2,4, J 20,22-23), sami za przekazali dar duchowy pomocnikom swoim przez woenie na nich rk (por. 1 Tm 4,14, 2 Tm 1,6-7), dar ten przekazany zosta a do nas w sakrze biskupiej. Sobr wity uczy, e przez konsekracj biskupi udziela si peni sakramentu kapastwa, ktra zarwno w tradycji liturgicznej Kocioa, jak i w wypowiedziach witych Ojcw nazywana jest najwyszym kapastwem bd peni witego posugiwania. Sakra biskupia wraz z urzdow funkcj uwicania przynosi rwnie funkcj nauczania i rzdzenia, funkcje te jednak z natury swojej mog by wykonywane tylko w hierarchicznej wsplnocie (communio) z Gow Kolegium i z jego czonkami. Z tradycji bowiem, ktra ujawnia si szczeglnie w obrzdach liturgicznych i w praktyce Kocioa, zarwno Wschodniego jak i zachodniego, wida wyranie, e przez woenie rk i przez sowa konsekracji udzielana jest aska Ducha witego i wyciskane wite znami, tak e biskupi w sposb szczeglny i dostrzegalny przejmuj rol samego Chrystusa, Mistrza, Pasterza i Kapana, i w Jego zastpstwie (in Eius persona) dziaaj. Zadaniem biskupw jest przez sakrament kapastwa przybiera nowych wybracw do grona biskupiego.

KK 22. Jak z ustanowienia Paskiego wity Piotr i reszta Apostow stanowi jedno Kolegium apostolskie, w podobny sposb Biskup Rzymski, nastpca Piotra, i biskupi, nastpcy Apostow, pozostaj we wzajemnej cznoci. Ju staroytna zasada, na mocy ktrej biskupi ustanowieni w

caym wiecie czyli si ze sob nawzajem i z Biskupem Rzymskim wzem jednoci, mioci i pokoju, a take zwoane ich Synody, dla wsplnego rozstrzygania wszelkich waniejszych spraw decyzj opart na zdaniu wielu uczestnikw, wskazuj na kolegialny charakter i natur episkopatu, jasno te potwierdzaj t kolegialno Sobory powszechne odbyte w cigu wiekw. Wskazuje zreszt na ni ju sama, od czasw staroytnych stosowana praktyka zwoywania wikszej liczby biskupw, aby uczestniczyli w wyniesieniu nowego elekta na urzd najwyszego kapastwa. Czonkiem Kolegium biskupiego zostaje si na mocy sakramentalnej konsekracji i hierarchicznej wsplnoty z Gow Kolegium oraz jego czonkami.Kolegium albo ciao biskupie posiada wadz autorytatywn jedynie wtedy, gdy si je bierze cznie z Biskupem Rzymskim, nastpc Piotra, jako jego gow, i gdy nienaruszon zostaje wadza zwierzchnia tego ostatniego nad wszystkimi, zarwno Pasterzami, jak wiernymi. Albowiem Biskup Rzymski z racji swego urzdu, mianowicie urzdu Zastpcy Chrystusa i Pasterza caego Kocioa, ma pen, najwysz i powszechn wadz nad Kocioem i wadz t zawsze ma prawo wykonywa w sposb nieskrpowany. Stan za biskupi, ktry jest nastpc Kolegium Apostolskiego w nauczycielstwie i w rzdzeniu pasterskim, co wicej, w ktrym trwa nieprzerwanie ciao apostolskie, stanowi rwnie razem z gow swoj, Biskupem Rzymskim, a nigdy bez niego, podmiot najwyszej i penej wadzy nad caym Kocioem, wadza ta jednak moe by wykonywana nie inaczej jak tylko za zgod Biskupa Rzymskiego. Jednego tylko Piotra wyznaczy Pan na Opok i Klucznika Kocioa (por. Mt 16,18-19) i jego tylko ustanowi Pasterzem caej swojej trzody (por. J 21,15 nn), wiadomo za, e w dar zwizywania i rozwizywania, dany Piotrowi (por. Mt 16,19) udzielony zosta take Kolegium apostow pozostajcemu w cznoci z Gow swoj (Mt 18,18, 28,16-20). Kolegium to jako zoone z wielu jednostek wyraa rozmaito i powszechno Ludu Boego, jako za zgromadzone pod jedn Gow wyraa jedno trzody Chrystusowej. Biskupi przestrzegajc wiernie prymatu i przodownictwa Gowy swojej, sprawuj wasn wadz dla dobra swoich wiernych, a take dla dobra caego Kocioa, Duch wity za ustawicznie umacnia jego organiczn struktur i zgod. Najwysza wadza nad caym Kocioem, w jak wyposaone jest to Kolegium, w sposb uroczysty sprawowana jest na Soborze powszechnym. Niby nie istnieje Sobr powszechny, ktry by nie by jako taki zatwierdzony lub przynajmniej uznany przez Nastpc Piotra, i jest prerogatyw Biskupa Rzymskiego zwoywanie tych Soborw, przewodniczenie im oraz ich zatwierdzanie. Ta sama wadza kolegialna moe by sprawowana wesp z papieem przez rozproszonych po wiecie biskupw, byle tylko Gowa Kolegium wezwaa ich do kolegialnego dziaania albo przynajmniej zatwierdzia jednakow dziaalno przebywajcych w rozproszeniu biskupw lub dobrowolnie j przyja, tak eby staa si ona prawdziwym aktem kolegialnym.

KK 23. Kolegialna jedno przejawia si rwnie w stosunkach poszczeglnych biskupw z Kocioami partykularnymi i z Kocioem powszechnym. Biskup Rzymski, jako nastpca Piotra, jest trwaym i widzialnym rdem i fundamentem jednoci zarwno biskupw, jak rzeszy wiernych. Poszczeglni za biskupi s widzialnym rdem i fundamentem jednoci w swoich partykularnych Kocioach, uformowanych na wzr Kocioa powszechnego, w ktrym istnieje i z ktrych si skada jeden i jedyny Koci katolicki. Tote poszczeglni biskupi reprezentuj kady swj Koci, wszyscy za razem z papieem cay Koci, zczeni wizi pokoju, mioci i jednoci.Poszczeglni biskupi stojcy na czele Kociow partykularnych, sprawuj swe rzdy pasterskie, kady nad powierzon sobie czci Ludu Boego, nie nad innymi Kocioami ani nad caym Kocioem powszechnym. Jednak jako czonkowie Kolegium Biskupiego i jako prawowici nastpcy Apostow, poszczeglni biskupi zobowizani s na mocy ustanowienia i nakazu Chrystusowego do takiej troski o cay Koci, ktra cho nie jest sprawowana przez akt jurysdykcji, przyczynia si jednak walnie do poytku Kocioa powszechnego. Wszyscy bowiem biskupi maj obowizek umacnia i strzec jednoci wiary i wsplnej dyscypliny caego Kocioa, uczy wiernych mioci caego mistycznego Ciaa Chrystusowego, szczeglnie za jego czonkw ubogich, strapionych i tych, ktrzy przeladowanie cierpi dla sprawiedliwoci (por. Mt 5,10), a

wreszcie popiera wszelk aktywno, ktra wsplna jest caemu Kocioowi, zwaszcza za tak, ktra zmierza do tego, aby wzrastaa wiara i wiato penej prawdy zajaniao wszystkim ludziom. Zreszt jest to wit spraw, e oni, dobrze zarzdzajc wasnym Kocioem, jako czstk Kocioa powszechnego, przyczyniaj si skutecznie do dobra caego Mistycznego Ciaa, ktre jest take ciaem Kociow.Troska o goszenie Ewangelii w caym wiecie naley do grona Pasterzy, ktrym wszystkim wsplnie Chrystus da przykazanie, nakadajc na nich wsplny obowizek, jak to ju papie Celestyn uprzytomni Ojcom Soboru Efeskiego. Tote poszczeglni biskupi, o ile im na to pozwala wykonywanie wasnego urzdu, obowizani s wsppracowa wzajem ze sob i z nastpc Piotra, ktremu w sposb szczeglny powierzony zosta wzniosy urzd szerzenia imienia chrzecijaskiego. Dlatego te powinni usilnie dostarcza misjom tak niwiarzy, jak i pomocy duchowych i materialnych, zarwno sami bezporednio, jak i wzbudzajc arliw wspprac wiernych. Wreszcie biskupi w powszechnym braterstwie mioci wiadczy maj chtnie pomoc bratersk innym Kocioom, zwaszcza ssiednim i potrzebujcym, wedug czcigodnego przykadu staroytnoci.Opatrzno Boa sprawia te, e rozmaite Kocioy, zaoone w rnych miejscach przez Apostow i ich nastpcw, zrosy si z biegiem czasu w pewn liczb wsplnot organicznie zespolonych, ktre nie naruszajc jednoci wiary i jedynego, boskiego ustroju Kocioa powszechnego, ciesz si wasn karnoci, wasnymi zwyczajami liturgicznymi, wasnym dziedzictwem teologicznym i duchowym. Niektre spord nich, a mianowicie staroytne Kocioy patriarchalne, bdce niejako macierzami wiary, zrodziy z siebie inne, jakby crki, i a do naszych czasw pozostay zwizane z nimi cilejszymi wizami mioci w yciu sakramentalnym i we wzajemnym poszanowaniu praw i urzdw. Ta duchem jednoci przepojona rozmaito Kociow lokalnych jeszcze wspanialej ujawnia powszechno niepodzielnego Kocioa. W podobny sposb Konferencje biskupw mog dzi wnie rnorodny i owocny wkad do konkretnego urzeczywistnienia si pragnienia kolegialnoci.

KK 24. Biskupi, jako nastpcy Apostow, otrzymuj od Pana, ktremu dana jest wszelka wadza na niebie i na ziemi, misj nauczania wszystkich narodw i goszenia Ewangelii wszelkiemu stworzeniu, aby wszyscy ludzie przez wiar, chrzest i wypenianie przykaza dostpili zbawienia (por. Mt 28,18, Mk 16,15-16, Dz 26,17n). Dla penienia tego posannictwa, Chrystus Pan obieca Apostoom i zesa z nieba w dzie Zielonych wit Ducha witego, aby dziki Jego mocy byli wiadkami Chrystusowymi wobec ludw i narodw, i krlw a po krace ziemi (por. Dz 1,8, 2,1nn, 9,15). Urzd za ten, ktry Pan powierzy pasterzom ludu swego, jest prawdziw sub, wymownie nazwan w Pimie witym "diakoni" czyli posugiwaniem (por. Dz 1,17 i 25, 21,19, Rz 11,13, 1 Tm 1,12).Misja kanoniczna biskupw moe by udzielana na mocy prawowitych zwyczajw, o ile ich nie odwoaa najwysza i powszechna wadza Kocioa, albo na mocy praw przez t wadz ogoszonych lub uznanych, bd te bezporednio przez nastpc Piotra, jeli natomiast on wzbrania si lub odmawia przyjcia do wsplnoty (communio) apostolskiej, biskupi nie mog by powoywani na urzd.

KK 25. Wrd gwnych obowizkw biskupich szczeglne miejsce zajmuje goszenie Ewangelii. Biskupi s zwiastunami wiary prowadzcymi nowych uczniw do Chrystusa i autentycznymi, czyli upowanionymi przez Chrystusa nauczycielami, ktrzy powierzonemu sobie ludowi gosz prawdy wiary, aby w nie wierzy i w yciu je stosowa, i ktrzy w wietle Ducha witego tre wiary wyjaniaj, ze skarbca Objawienia dobywajc rzeczy stare i nowe (por. Mt 13,52), przyczyniaj si do jej owocowania i od powierzonej sobie trzody czujnie oddalaj groce jej bdy (por. 2 Tm 4,1-4). Biskupom nauczajcym w cznoci z papieem naley si od wszystkich cze jako wiadkom boskiej i katolickiej prawdy, wierni za winni zgadza si ze zdaniem swego biskupa w sprawach wiary i obyczajw, wyraonym w imieniu Chrystusa, i trwa przy nim w religijnej ulegoci. T za zbon ulego woli i rozumu w sposb szczeglny okazywa naley autentycznemu urzdowi

nauczycielskiemu Biskupa Rzymskiego nawet wtedy, gdy nie przemawia on ex cathedra, trzeba mianowicie ze czci uznawa jego najwyszy urzd nauczycielski i do orzecze przez niego wypowiedzianych stosowa si szczerze, zgodnie z jego myl i wol, ktra ujawnia si szczeglnie przez charakter dokumentw bd przez czste podawanie tej samej nauki, bd przez sam sposb jej wyraania.Cho poszczeglni biskupi nie posiadaj przywileju nieomylnoci, to jednak gosz oni nieomylnie nauk Chrystusow wwczas, gdy nawet rozproszeni po wiecie, ale z zachowaniem wizw cznoci midzy sob i z Nastpc Piotra, nauczajc autentycznie o rzeczach wiary i obyczajw, jednomylnie zgadzaj si na jakie zdanie, jako majce by definitywnie uznane. A zachodzi to w sposb tym bardziej oczywisty wtedy, gdy zebrani razem na Soborze powszechnym, dla caego Kocioa s nauczycielami i sdziami, w sprawach wiary i obyczajw, i ich orzeczenia naley przyj posuszestwem wiary.Ta nieomylno, w ktr Boski Odkupiciel zechcia wyposay Koci swj w okrelaniu nauki wiary lub obyczajw, ma taki zakres, jak i depozyt boskiego Objawienia, ktry ma by ze czci przechowywany i wiernie wykadany. Nieomylnoci t z tytuu swego urzdu cieszy si Biskup Rzymski, Gowa Kolegium Biskupiego, gdy jako najwyszy pasterz i nauczyciel wszystkich wiernych Chrystusowych, ktry braci swych umacnia w wierze (por. k 22,32), ogasza definitywnym aktem nauk dotyczc wiary i obyczajw. Tote orzeczenia jego susznie zwane s nienaruszalnymi same z siebie a nie na mocy zgody Kocioa, jako e ogoszone zostay z pomoc Ducha witego przyrzeczon mu w osobie w. Piotra i dlatego nie potrzebuje niczyjej aprobaty ani nie dopuszczaj odwoywania si do niczyjego sdu. Wwczas bowiem Biskup Rzymski nie wyraa sdu jako osoba prywatna, lecz jako najwyszy nauczyciel Kocioa powszechnego, ktremu przysuguje w szczeglniejszy sposb charyzmat nieomylnoci samego Kocioa, wykada nauk wiary katolickiej lub bierze j w obron. Nieomylno obiecana Kocioowi przysuguje take Kolegium Biskupiemu, gdy wraz z Nastpc Piotra sprawuje ono najwyszy urzd nauczycielski. Orzeczeniom tym nie moe nigdy zabrakn zgody Kocioa, a to z powodu dziaania jednego i tego samego Ducha witego, dziki ktremu to dziaaniu caa trzoda Chrystusowa utrzymuje si w jednoci wiary i czyni w niej postpy.Kiedy za czy to Biskup Rzymski, czy Kolegium Biskupie z nim razem wydaj jakie ostateczne orzeczenie, czyni to zgodnie z samym Objawieniem, przy ktrym wszyscy maj obowizek sta i do ktrego maj si stosowa. Objawienie to, na pimie lub drog tradycji podane, przekazywane jest w caoci dziki prawowitej sukcesji biskupiej, a przede wszystkim staraniem samego Biskupa Rzymskiego, i dziki wiatu ducha prawdy jest wicie strzeone w Kociele i wiernie wykadane. Zgodnie za ze swym urzdem i powag sprawy papie i biskupi pilnie dokadaj stara, stosujc odpowiednie rodki, aby bada je jak naley i w sposb odpowiedni wyraa, adnego natomiast nowego objawienia publicznego, ktre by naleao do boskiego depozytu wiary, nie otrzymuj.

KK 26. Biskup, naznaczony peni sakramentu kapastwa, jest szafarzem aski najwyszego kapastwa", szczeglnie co do Eucharystii, ktr sam ofiaruje albo o ktrej ofiarowanie si troszczy, a ktr ustawicznie ywi si i wzrasta Koci. Ten Koci Chrystusowy jest prawdziwie obecny we wszystkich prawowitych miejscowych zrzeszeniach wiernych, ktre trwaj przy swoich pasterzach same rwnie nazywane s Kocioami w Nowym Testamencie. S one bowiem na swoim miejscu nowym Ludem powoanym przez Boga w Duchu witym i w penoci wielkiej (por. 1 Tes 1,5). W nich goszenie Ewangelii Chrystusowej zgromadza wiernych i w nich sprawowana jest tajemnica Wieczerzy Paskiej, "aby przez ciao i krew Pana zespalali si z sob cile wszyscy bracia wsplnoty". W kadej wsplnocie otarza, przy witej subie biskupa, ofiaruje si symbol owej mioci i "jednoci Ciaa Mistycznego, bez ktrej nie moe by zbawienia". W tych wsplnotach, cho nieraz s one szczupe i ubogie albo yj w rozproszeniu, obecny jest Chrystus, ktrego moc zgromadza si jeden, wity, katolicki i apostolski Koci. Albowiem "nie co innego sprawia uczestnictwo w ciele i krwi Chrystusa jak to wanie, e si przemieniamy w to, co przyjmujemy".Kadym za naleytym sprawowaniem Eucharystii kieruje biskup, ktremu powierzony jest

obowizek oddawania Majestatowi Boemu kultu religii chrzecijaskiej i kierowania tym kultem zgodnie z przykazaniami Paskimi i prawami Kocioa, okrelonymi bardziej szczegowo dla diecezji wedug jego wasnego osdu.W ten sposb biskupi, modlc si za lud i pracujc dla niego, wielorakim sposobem rozdaj hojnie w peni witoci Chrystusowej. Przez posug sowa udzielaj wiernym mocy Paskiej ku zbawieniu (por. Rz 1,16), a przez sakramenty, ktrych naleytym i owocnym rozdawnictwem autorytatywnie kieruj, uwicaj wiernych. Oni kieruj udzielaniem chrztu, przez ktry dostpuje si uczestnictwa w krlewskim kapastwie Chrystusowym. Oni s naturalnymi wodarzami udzielanego na ich terenie bierzmowania, szafarzami wice kapaskich i kierownikami karnoci pokutnej, oni zachcaj i pouczaj troskliwie lud swj, aby wiernie i uszanowaniem bra waciwy sobie udzia w liturgii, a zwaszcza w ofierze Mszy witej. Przykadem wreszcie swego ycia winni wspiera tych, ktrych s przeoonymi, strzegc obyczajw swoich przed wszelkim zem i w miar monoci zmieniajc je z pomoc Pask na lepsze, aby razem z powierzon sobie trzod osign ywot wieczny.

KK 27. Biskupi kieruj powierzonymi sobie poszczeglnymi Kocioami jako zastpcy i legaci Chrystusa radami, zachtami i przykadami, ale take moc swego autorytetu i wadzy witej, z ktrej jednak korzystaj tylko dla zbudowania trzody swojej w prawdzie i witoci, pamitajc o tym, e kto jest wikszy, ma by jako mniejszy, a przeoony jako usugujcy (por. k 22,26-27). Wadza ta, ktr w imieniu Chrystusa osobicie sprawuj, jest wasn, zwyczajn i bezporedni, cho jej wykonywanie kierowane jest w ostatecznej instancji przez najwysz wadz Kocioa i ze wzgldu na dobro Kocioa lub wiernych moe by w pewnej mierze ograniczane. Na mocy tej wadzy biskupi maj wite prawo i obowizek wobec Pana stanowienia praw dla swych poddanych, sprawowania sdw i kierowania wszystkim, co naley do dziedziny kultu oraz apostolatu. Im wanie powierzony zosta w peni urzd pasterski, czyli ustawiczna i codzienna troska o wasne ich owoce, i nie naley uwaa biskupw za wikariuszy Biskupw Rzymskich, poniewa sprawuj sobie waciw wadz i z ca susznoci nazywaj si Przeoonymi ludu, ktrym kieruj. Wadzy ich tedy nie niweczy wadza najwysza i powszechna, lecz przeciwnie, potwierdza j, umacnia i broni, podczas gdy Duch wity strzee niezawodnie ustanowionej przez Chrystusa formy rzdw w Jego Kociele.Biskup, powoany przez Gospodarza, aby kierowa domownikami Jego, winien mie przed oczyma przykad dobrego Pasterza, ktry przyszed nie po to, aby Mu suono, lecz aby sam suy (por. Mt 20,28, Mk 10,45) i ycie swe da za owce swoje (por. J 10,11). Wzity spord ludzi i podlegy saboci, potrafi wspczu z tymi, ktrzy trwaj w niewiadomoci i bdzie (por. Hbr 5,1-2). Niech si nie wzbrania wysuchiwa swoich poddanych, ktrych jak dzieci wasne bierze w opiek i do pilnego wspdziaania z sob zachca. Majc odpowiada za dusze ich przed Bogiem (por. Hbr 13,17), niech w modlitwie, w naukach i we wszelkich uczynkach mioci troszczy si zarwno o nich, jak te i o tych, ktrzy nie s jeszcze z jednej owczarni, a ktrych niech ma za powierzonych sobie w Panu. Sam bdc, jak Pawe Aposto, dunikiem wszystkich, niechaj gotw bdzie wszystkim gosi Ewangeli (por. Rz 1,14-15) i swoich wiernych pobudza do apostolskiej i misyjnej dziaalnoci. Wierni za winni pozostawa w cznoci z biskupem, jak Koci z Chrystusem, a Jezus Chrystus z Ojcem, eby wszystko zgodne byo w jednoci i eby tym peniej suyo chwale Boej (por. 2 Kor 4,15).

KK 28. Chrystus, ktrego Ojciec uwici i posa na wiat (J 10,36), uczestnikami swego uwicenia i posannictwa uczyni, za porednictwem swoich Apostow, ich nastpcw, to znaczy biskupw, oni za w sposb prawomocny przekazali zadania swego urzdu w rnym stopniu rnym jednostkom w Kociele. Tak oto urzd kocielny, przez Boga ustanowiony, sprawowany jest w rnych stopniach wice przy tych, ktrzy od staroytnoci ju nosz nazw biskupw, prezbiterw i diakonw. Prezbiterzy, cho nie posiadaj szczytu kapastwa i w wykonywaniu swej wadzy zaleni s od biskupw, zwizani s jednak z nimi godnoci kapask i na mocy sakramentu kapastwa, na podobiestwo Chrystusa, najwyszego i wiekuistego Kapana (Hbr 5,1-

10, 7,24, 9,11-28), wywicani s, aby gosi Ewangeli, by pasterzami wiernych i sprawowa kult Boy jako prawdziwi kapani Nowego Testamentu. Uczestniczc za na swoim stopniu wice w urzdzie jedynego Porednika, Chrystusa (1 Tm 2,5), zwiastuj wszystkim sowo Boe. Swj za wity urzd sprawuj przede wszystkim w kulcie czy uczcie eucharystycznej, w ktrej dziaajc w zastpstwie (in persona) Chrystusa i goszc Jego tajemnice, cz modlitwy wiernych z ofiar Tego, ktry jest ich Gow, i uobecniaj we Mszy witej a do przyjcia Paskiego (por. 1 Kor 11,26) jedyn ofiar wit Nowego Testamentu mianowicie Chrystusa, ofiarujcego si raz jeden Ojcu na ofiar niepokalan (por. Hbr 9,11-28), oraz przydzielaj owoce tej ofiary. Wobec wiernych za, czynicych pokut lub chorujcych, peni posug pojednania lub niesienia ulgi, a potrzeby i modlitwy wiernych przedstawiaj Bogu Ojcu (por. Hbr 5,1-4). Speniajc urzd Chrystusa, Pasterza i Gowy, wedug posiadanego stopnia wadzy, zgromadzaj rodzin Bo, jako braci oywionych duchem jednoci, i przez Chrystusa w Duchu prowadz j do Boga Ojca. Porodku trzody czcz Go w duchu i prawdzie (por. J 4,24). Pracuj wreszcie w sowie i nauczaniu (por. 1 Tm 5,17), wierzc w to, co w prawie Boym rozwaajc czytali, nauczajc tego, w co uwierzyli, naladujc, czego nauczali.Kapani, pilni wsppracownicy stanu biskupiego, jego pomoc i narzdzie, powoani do suenia Ludowi Boemu, stanowi wraz ze swym biskupem jedno grono kapaskie (presbyterium), powicajce si rnym powinnociom. W poszczeglnych, lokalnych zgromadzeniach wiernych czyni oni obecnym w pewnym sensie samego biskupa, z ktrym jednocz si ufnie i wielkodusznie i jego obowizki oraz starania bior w czci na siebie i troskliwie na co dzie je wykonuj. Ci, co pod wadz biskupa uwicaj powierzon sobie cz trzody Paskiej i kieruj ni, uwidaczniaj Koci powszechny na swoim terenie i przyczyniaj si skutecznie do budowania caego Ciaa Chrystusowego (por. Ef 4,12). Majc za ustawicznie na wzgldzie dobro dzieci Boych, powinni stara si o to, aby wnosi swj wkad do duszpasterstwa caej diecezji, a take i caego Kocioa. Ze wzgldu na ten udzia w kapastwie i posannictwie powinni kapani uznawa szczerze biskupa za swego ojca i ze czci okazywa mu posuszestwo. Biskup za uwaa ma kapanw, wsppracownikw swoich, za synw i przyjaci, podobnie jak Chrystus uczniw swoich ju nie sugami, lecz przyjacimi nazywa (por. J 15,15). Z Kolegium wic Biskupim zwizani s cile z tytuu kapastwa i witego posugiwania wszyscy kapani, zarwno diecezjalni, jak i zakonni, i stosownie do swego powoania oraz otrzymanej aski su dobru caego Kocioa.Na mocy wsplnych wszystkim wice kapaskich i posannictwa wszyscy kapani zczeni s wzajemnie wzem gbokiego braterstwa, ktre przejawia si winno spontanicznie i ochoczo we wzajemnej pomocy zarwno duchowej, jak i materialnej, zarwno pasterskiej, jak osobistej, w zgromadzeniach i we wsplnocie ycia, pracy i mioci.O wiernych za, ktrych duchowo przez chrzest i nauk zrodzili (por. 1 Kor 4,15, 1 P 1,23), troszczy si maj jako ich ojcowie w Chrystusie. Stajc si z serca wzorem dla owczarni (1 P 5,3), tak winni przewodzi i tak suy swej lokalnej wsplnocie, eby moga ona by godnie nazwana tym imieniem, ktrym jeden i cay Lud Boy jest oznaczony, to znaczy imieniem Kocioa Boego (por. 1 Kor 1,2, 2 Kor 1,1 i passim). Niechaj pamitaj, e swym codziennym zachowaniem i sw troskliwoci ukazuj wiernym i niewiernym, katolikom i niekatolikom oblicze urzdu prawdziwie kapaskiego i pasterskiego i e wszystkim dawa winni wiadectwo prawdy i ycia, a jako dobrzy pasterze szuka tych take (por. k 15,4-7), ktrzy, cho ochrzczeni w Kociele katolickim, odeszli od praktykowania sakramentw lub nawet od wiary.Poniewa rodzaj ludzki zespala si dzi coraz bardziej w jedno obywatelsk, ekonomiczn i spoeczn, tym bardziej przeto suszn jest rzecz, aby kapani, poczywszy pod przewodnictwem biskupw i papiea swe troski i wysiki, usuwali wszelkie powody rozproszenia, tak iby caej rodzaj ludzki doprowadzany by do jednoci rodziny Boej.

KK 29. Na niszym szczeblu hierarchii stoj diakoni, na ktrych nakada si rce "nie dla kapastwa, lecz dla posugi". Umocnieni bowiem ask sakramentaln, w posudze liturgii, sowa i mioci su Ludowi Boemu w cznoci z biskupem i jego kapanami. Zadaniem diakona,

stosownie do tego, co mu wyznaczy kompetentna wadza, jest uroczyste udzielanie chrztu, przechowywanie i rozdzielanie Eucharystii, asystowanie i bogosawienie w imieniu Kocioa zwizkom maeskim, udzielanie wiatyku umierajcym, czytanie wiernym Pisma witego, nauczanie i napominanie ludu, przewodniczenie naboestwu i modlitwie wiernych, sprawowanie sakramentaliw, przewodniczenie obrzdowi aobnemu i pogrzebowemu. Powicajc si powinnociom mioci i posugi, diakoni winni mie w pamici upomnienie w. Polikarpa: "Miosierni, gorliwi, postpujcy drog prawdy tego Pana, ktry sta si sug wszystkich".A poniewa te obowizki, nader konieczne dla ycia Kocioa, z trudem tylko mog by speniane w wielu okolicach przy panujcej dzi dyscyplinie Kocioa aciskiego, mona bdzie w przyszoci przywrci diakonat jako waciwy i trway, stopie hierarchiczny. Do kompetentnych za rozmaitego rodzaju terytorialnych Konferencji Biskupw, za aprobat samego papiea, naley rozstrzyganie, czy i gdzie jest rzecz dogodn ustanowi tego rodzaju diakonw dla sprawowania opieki duszpasterskiej. Za zgod Biskupa Rzymskiego bdzie mona udziela diakonatu takiego mom dojrzaym, rwnie yjcym w stanie maeskim, a take zdatnym do tego modziecom, dla ktrych jednak obowizek celibatu winien pozosta w mocy.

Rozdzia IVKATOLICY WIECCY

KK 30. Wyjaniwszy obowizki hierarchii, Sobr wity zwraca ochotnie sw uwag ku stanowi tych chrzecijan, ktrych nazywa si laikami. Ot jeli wszystko, co powiedziano o Ludzie Boym, stosuje si na rwni do wieckich, zakonnikw i kleru, to jednak pewne rzeczy w sposb szczeglny dotycz wieckich - mczyzn i kobiet - z racji ich stanu i posannictwa, i wanie te sprawy ze wzgldu na szczeglne okolicznoci naszych czasw tym bardziej naley od podstaw rozway. Pasterze duchowni bowiem zdaj sobie dobrze spraw z tego, jak bardzo przyczyniaj si ludzie wieccy do dobra caego Kocioa. Wiedz mianowicie pasterze, i nie po to ustanowieni zostali przez Chrystusa, aby cae zbawcze posannictwo Kocioa w stosunku do wiata wzi na siebie samych, lecz e ich zaszczytnym zadaniem jest tak sprawowa opiek pastersk nad wiernymi i tak uznawa ich posugi oraz charyzmaty, eby wszyscy oni pracowali zgodnie, kady na swj sposb, dla wsplnego dziea. Trzeba bowiem, abymy wszyscy "czynic prawd w mioci, wzrastali we wszystko w tym, ktry jest gow nasz, to jest w Chrystusie, z niego (bowiem) cae ciao, zczone i zjednoczone wszystkimi spojeniami wzajemnych usug wedug sposobu dziaania waciwego kademu czonkowi, przyczynia sobie wzrostu i buduje w mioci" (Ef 4,15-16).

KK 31. Pod nazw wieckich rozumie si tutaj wszystkich wiernych chrzecijan nie bdcych czonkami stanu kapaskiego i stanu zakonnego prawnie ustanowionego w Kociele, mianowicie wiernych chrzecijan, ktrzy jako wcieleni przez chrzest w Chrystusa, ustanowieni jako Lud Boy i uczynieni na swj sposb uczestnikami kapaskiego, prorockiego i krlewskiego urzdu Chrystusowego, ze swej strony sprawuj waciwe caemu ludowi chrzecijaskiemu posannictwo w Kociele i w wiecie.Waciwoci specyficzn laikw jest ich charakter wiecki. Cho bowiem czonkowie stanu kapaskiego mog czasem zajmowa si sprawami wieckimi, wykonujc nawet wieckie zawody, to z tytuu swego wyjtkowego powoania w sposb szczeglny i niejako zawodowo przeznaczeni s do suby witej, zakonnicy znw przez swj sposb ycia daj wspaniae i zaszczytne wiadectwo temu, i wiat nie moe si przemieni i ofiarowa si Bogu bez ducha ewangelicznych bogosawiestw. Natomiast zdaniem ludzi wieckich, z tytuu waciwego im powoania, jest szuka Krlestwa Boego zajmujc si sprawami wieckimi i kierujc nimi po myli Boej. yj oni w wiecie, to znaczy pord wszystkich razem i poszczeglnych spraw i obowizkw wiata, i w zwyczajnych warunkach ycia rodzinnego i spoecznego, z ktrych niejako utkana jest ich egzystencja. Tam ich Bg powouje, aby wykonujc waciwe sobie zadania, kierowani duchem ewangelicznym przyczyniali si do uwicenia wiata na ksztat zaczynu, od wewntrz niejako, i w

ten sposb przykadem zwaszcza swego ycia promieniujc wiar, nadziej i mioci, ukazywali innym Chrystusa. Szczeglnym wic ich zadaniem jest tak rozwietla wszystkie sprawy doczesne, z ktrymi cile s zwizani, i tak nimi kierowa, aby si ustawicznie dokonyway i rozwijay po myli Chrystusa i aby suyy chwale Stworzyciela i Odkupiciela.

KK 32. Koci wity z ustanowienia Boego organizuje si i rzdzi z godn podziwu rozmaitoci. "Jako bowiem w jednym ciele wiele czonkw mamy, a wszystkie czonki nie maj tej samej czynnoci, tak wszyscy stanowimy jedno ciao w Chrystusie, a brani z osobna, jestemy czonkami jedni drugich" (Rz 12,4-5).Jeden tedy jest Lud Boy wybrany: "jeden Pan, jedna wiara, jeden chrzest" (Ef 4,5), wsplna jest godno czonkw wynikajca z ich odrodzenia si w Chrystusie, wsplna aska synw, wsplne powoanie do doskonaoci, jedno zbawienie, jedna nadzieja i mio niepodzielna. Nie ma wic w Chrystusie i w Kociele adnej nierwnoci ze wzgldu na ras albo przynaleno narodow, stan spoeczny albo pe, bo "nie masz yda ani Greka, nie masz niewolnika ani wolnego, nie masz mczyzny ani niewiasty. Albowiem wszyscy wy "jednym" jestecie w Chrystusie Jezusie" (Gal 3,28 gr. por. Kol 3,11).A jeli nie wszyscy w Kociele id t sam drog, wszyscy jednak powoani s do witoci i ta sama przypada im w udziale wiara dziki sprawiedliwoci Paskiej (por. 2 P 1,1). Cho niektrzy z woli Chrystusa ustanawiani s nauczycielami, szafarzami tajemnic i pasterzami innych, to jednak co si tyczy godnoci i wsplnej wszystkim wiernym dziaalnoci okoo budowania Ciaa Chrystusowego, prawdziwa rwno panuje wrd wszystkich. Albowiem rozrnienie, ktre pooy Pan midzy szafarzami witych a reszt Ludu Boego, niesie ze sob czno, gdy pasterze i pozostali wierni zwizani s ze sob przez konieczne, wzajemne odniesienia, pasterze Kocioa, idc za przykadem Pana, sobie nawzajem i innym wiernym oddaj posugi duchowe, wierni za ochoczo wiadcz wsplnie pomoc pasterzom i nauczycielom. Tak to w rozmaitoci daj wiadectwo jednoci przedziwnej w Ciele Chrystusowym: sama bowiem rozmaito ask, posug duchownych i dziaalnoci gromadzi w jedno synw Boych, bo "wszystko to sprawia jeden i tene Duch" (1 Kor 12,11).Ludzie wieccy tedy, jak ze zmiowania Boego maj w Chrystusie brata, ktry cho jest Panem wszystkiego, nie po to przecie przyszed, aby Mu suono, lecz aby sam suy (por. Mt 20,28), tak te maj braci w tych, co postawieni na witym urzdzie z upowanienia Chrystusa nauczajc, uwicajc i kierujc rodzin Bo, w taki sposb s jej pasterzami, eby wszyscy wypeniali nowe przykazanie mioci. Bardzo piknie na ten temat mwi w. Augustyn: "Ilekro mnie przeraa to, czym jestem dla was, pociech daje mi to, czym jestem wraz z wami. Dla was bowiem jestem biskupem, wraz z wami jestem chrzecijaninem. Pierwsze to imi z urzdu, drugie - aski, tamto niesie ze sob niebezpieczestwo, to - zbawienie".

KK 33. Ludzie wieccy zrzeszeni w Ludzie Boym i ustanowieni w jednym Ciele Chrystusowym pod jedn Gow, kimkolwiek s, powoani s do tego, aby jako ywe czonki ze wszystkich si swoich, jakie otrzymali z dobrodziejstwa Stworzyciela i z aski Odkupiciela, przyczyniali si do wzrastania Kocioa i do ustawicznego uwicania.Apostolstwo wieckich jest uczestnictwem w samej zbawczej misji Kocioa i do tego wanie apostolstwa sam Pan przeznacza wszystkich przez chrzest i bierzmowanie. Dziki sakramentom, a szczeglnie dziki witej Eucharystii, udzielana jest i podtrzymywana owa mio Boga i ludzi, ktra jest dusz caego apostolstwa. Ludzie wieccy za szczeglnie powoani s do tego, aby czyni obecnym i aktywnym Koci w takich miejscach i w takich okolicznociach, gdzie jedynie przy ich pomocy sta si on moe sol ziemi. Tak oto kady wiecki na mocy samych darw, jakie otrzyma staje si wiadkiem i zarazem ywym narzdziem posannictwa samego Kocioa "wedug miary daru Chrystusowego" (Ef 4,7).Oprcz tego apostolatu, ktry jest zadaniem wszystkich w ogle chrzecijan, ludzie wieccy mog by take powoywani w rny sposb do bardziej bezporedniej wsppracy z apostolatem hierarchii, na wzr owych mw i niewiast, co pomagali Pawowi w goszeniu Ewangelii wielce

si trudzc w Panu (por. Flp 4,3, Rz 16,3 nn). Ponadto zdatni s do tego, aby hierarchia przybieraa ich do pomocy w wykonywaniu pewnych zada kocielnych sucych celowi duchownemu.Na wszystkich tedy wieckich spoczywa zaszczytny obowizek przyczyniania si do tego, aby Boy plan zbawienia coraz bardziej rozszerza si na wszystkich ludzi wszystkich czasw i wszystkich miejsc na ziemi. Tote wszdzie powinna dla nich sta otworem droga, aby w miar si swoich i stosownie do aktualnych potrzeb i oni take uczestniczyli pilnie w zbawczym dziele Kocioa.

KK 34. Najwyszy i przedwieczny Kapan Jezus Chrystus pragnc, aby Jego wiadectwo i Jego posuga trway nieprzerwanie take za porednictwem ludzi wieckich, oywia ich Duchem swoim i nieustannie zachca do wszelkiego dziea szlachetnego i doskonaego.Tym bowiem, ktrych wie cile z yciem i posannictwem swoim, daje rwnie udzia w swej funkcji kapaskiej (munus sacerdotale) dla sprawowania kultu duchowego, aby Bg by wielbiony, a ludzie zbawieni. Tote ludzie wieccy, jako powiceni Chrystusowi i namaszczeni Duchem witym, w przedziwny sposb s powoani i przygotowani do tego, aby rodziy si w nich zawsze coraz obfitsze owoce Ducha. Wszystkie bowiem ich uczynki, modlitwy i apostolskie przedsiwzicia, ycie maeskie i rodzinne, codzienna praca, wypoczynek ducha i ciaa, jeli odbywaj si w Duchu, a nawet utrapienia ycia, jeli cierpliwie s znoszone, staj si duchowymi ofiarami, miymi Bogu przez Jezusa Chrystusa (por. 1 P 2,5), ofiary te skadane s zbonie Ojcu w eucharystycznym obrzdzie wraz z ofiar Ciaa Paskiego. W ten sposb i ludzie wieccy, jako zbonie dziaajcy wszdzie czciciele Boga, sam wiat Jemu powicaj.

KK 35. Chrystus Prorok wielki, ktry zarwno wiadectwem ycia, jak moc sowa ogosi Krlestwo Ojca, peni swe prorocze zadanie a do penego objawienia si chway - nie tylko przez hierarchi, ktra naucza w Jego imieniu i Jego wadz, ale take przez wieckich, ktrych po to ustanowi wiadkami oraz wyposay w zmys wiary i ask sowa (por. Dz 2,17-18, Ap 19,10), aby moc Ewangelii janiaa w yciu codziennym, rodzinnym i spoecznym. Okazuj si oni synami obietnicy, jeli mocni w wierze i nadziei wykorzystuj czas obecny (por. Ef 5,16, Kol 4,5) i w cierpliwoci oczekuj przyszej chway (por. Rz 8,25). A nadziei tej nie powinni ukrywa w gbi serca, lecz dawa jej stale wyraz swym postpowaniem oraz walk "przeciw rzdcom wiata tych ciemnoci, przeciw zym duchom" (Ef 6,12), take przez formy ycia wieckiego.Tak jak sakramenty Nowego Zakonu, z ktrych pokarm swj czerpie ycie i apostolstwo wiernych, typicznie zapowiadaj i wyobraaj nowe niebo i now ziemi (por. Ap 21,1), tak ludzie wieccy staj si potnymi gosicielami wiary w rzeczy, ktrych si spodziewaj (por. Hbr 11,1), jeeli z yciem z wiary niezachwianie cz wyznawanie wiary. Ta ewangelizacja, to znaczy goszenie Chrystusa dokonywane zarwno wiadectwem ycia, jak i sowem, nabiera swoistego charakteru i szczeglnej skutecznoci przez to, e dokonuje si w zwykych warunkach waciwych wiatu.W wypenianiu tego zadania nader cenny okazuje si ten stan ycia, ktry uwicony jest osobnym sakramentem, mianowicie ycie maeskie i rodzinne. Tam odbywa si zaprawa w apostolstwie wieckich i tam znajduje si znakomita jego szkoa, gdzie pobono chrzecijaska przenika ca tre ycia i z dnia na dzie coraz bardziej j przemienia. Tam maonkowie znajduj swoje powoanie, polegajce na tym, e maj by dla siebie nawzajem i dla swoich dzieci wiadkami wiary i mioci Chrystusa. Rodzina chrzecijaska penym gosem oznajmia zarwno obecne cnoty Krlestwa Boego, jak i nadziej bogosawionego ycia. W ten sposb przykadem i wiadectwem swoim przekonuje wiat o jego grzechu i owieca tych, co szukaj prawdy.Tote ludzie wieccy, nawet gdy zaprztaj ich doczesne troski, mog i powinni prowadzi cenn dziaalno majc na celu ewangelizacj wiata. I jeli niektrzy z nich w miar moliwoci sprawuj wite czynnoci, kiedy brakuje szafarzy witych lub gdy nie mog oni sprawowa funkcji wskutek przeladowania, jeli te liczni spord nich wszystkie swe siy powicaj dzieu apostolskiemu, to jednak wszyscy powinni wsppracowa dla rozszerzania Krlestwa Chrystusowego w wiecie. Dlatego te ludzie wieccy maj si pilnie stara o gbsze poznawanie prawdy objawionej i usilnie baga Boga o dar mdroci.

KK 36. Chrystus, ktry sta si posusznym a do mierci i dlatego zosta wywyszony przez Ojca (por. Flp 2,8-9), wszed do chway swego Krlestwa. Jemu wszystko jest poddane, pki sam siebie i wszystkiego nie podda Ojcu, aby Bg by wszystkim we wszystkich (por. 1 Kor 15,27-28). Tej wadzy udzieli uczniom, aby i oni posiedli stan krlewskiej wolnoci i przez zaparcie si siebie oraz przez ycie wite pokonywali w sobie samych panowanie grzechu (por. Rz 6,12), co wicej, aby suc Chrystusowi w blinich, przywodzili rwnie braci swoich pokor i cierpliwoci do Krla, ktremu suy - znaczy panowa. Albowiem Pan rwnie za porednictwem wiernych wieckich pragnie rozszerza krlestwo swoje, mianowicie krlestwo prawdy i ycia, krlestwo witoci i aski, krlestwo sprawiedliwoci, mioci i pokoju, a w krlestwie tym samo take stworzenie wyzwolone zostanie z niewoli skaenia na wolno chway synw Boych (por. Rz 8,21). Wielka zaiste obietnica i wielkie przykazanie dane zostao uczniom: "Bo wszystko jest wasze, wy za Chrystusa, a Chrystus Boga" (1 Kor 3,23).Powinni tedy wierni poznawa najgbsz natur caego stworzenia, jego warto i przeznaczenie do chway Boej, i przez wieckie rwnie dziea dopomaga sobie wzajemnie do bardziej witego ycia, tak aby wiat przepojony zosta duchem Chrystusowym i w sprawiedliwoci, mioci i pokoju tym skuteczniej cel swj osiga. W powszechnym za wypenianiu tego zadania wieckim przypada szczeglnie wybitne miejsce. Dziki zatem swej kompetencji w umiejtnociach wieckich i przez sw dziaalno uwzniolon wewntrznie ask Chrystusow, winni oni wydatnie przyczynia si do tego, aby dobra stworzone doskonalone byy dziki ludzkiej pracy, technice i cywilizacji spoecznej zgodnie z przeznaczeniem, jakie im wyznaczy Stwrca, i z owieceniem, jakie przynioso Sowo Jego, dla powszechnego poytku wszystkich bez wyjtku ludzi, aby byy midzy nich bardziej odpowiednio rozdzielane i aby na swj sposb przyczyniay si do powszechnego postpu w ludzkiej i chrzecijaskiej wolnoci. W ten sposb Chrystus przez czonki Kocioa owieca bdzie coraz bardziej ca spoeczno ludzk zbawiennym swoim wiatem.Ponadto ludzie wieccy winni wsplnymi siami tak uzdrawia istniejce na wiecie urzdzenia i warunki, jeeli one gdzie skaniaj do grzechu, aby to wszystko stosowao si do norm sprawiedliwoci i raczej sprzyjao praktykowaniu cnt, ni mu przeszkadzao. Tak postpujc, przepoj kultur i dziea ludzkie wartoci moraln. Rwnoczenie w ten sposb lepiej przygotowuje si rol wiata pod zasiew sowa Boego i szerzej otwieraj si bramy Kocioa, ktrymi wyj ma na wiat ordzie pokoju.Ze wzgldu na sam ekonomi zbawienia wierni winni uczy si pilnie wyrnia prawa i obowizki, jakie spoczywaj na nich jako na czonkach Kocioa, od tych, ktre przysuguj im jako czonkom spoecznoci ludzkiej. I maj stara si harmonijnie godzi jedne z drugimi, pamitajc o tym, e w kadej sprawie doczesnej kierowa si winni sumieniem chrzecijaskim, bo adna dziaalno ludzka, nawet w sprawach doczesnych, nie moe by wyjta spod wadzy Boga. W naszych za czasach szczeglnie podane jest, eby to rozrnienie i zarazem harmonia jak najjaniej zabysy w sposobie dziaania wiernych, aby posannictwo Kocioa peniej mogo odpowiedzie swoistym warunkom dzisiejszego wiata. Jak bowiem uzna naley, e spoeczno ziemska, susznie powicajc si troskom doczesnym, rzdzi si waciwymi sobie zasadami, tak rwnoczenie susznie odrzuca si t nieszczsn doktryn, ktra usiuje zbudowa spoeczestwo nie liczc si wcale z religi, a wolno religijn obywateli zwalcza i niszczy.

KK 37. Ludzie wieccy, tak jak wszyscy chrzecijanie, maj prawo otrzymywa w obfitoci od swoich pasterzy duchowe dobra Kocioa, szczeglnie pomoc sowa Boego i sakramentw, sami za przedstawia pasterzom swoje potrzeby i yczenia z tak swobod i ufnoci, jaka przystoi synom Boym i braciom w Chrystusie. Stosownie do posiadanej wiedzy, kompetencji i autorytetu maj mono, a niekiedy nawet obowizek ujawniania swojego zdania w sprawach, ktre dotycz dobra Kocioa. Odbywa si to powinno, jeli zachodzi potrzeba, za porednictwem instytucji ustanowionych w tym celu przez Koci i zawsze w prawdzie, z odwag i roztropnoci, z szacunkiem i mioci wobec tych, ktrzy z tytuu swojego witego urzdu reprezentuj Chrystusa.Ludzie wieccy, tak jak wszyscy wierni Chrystusa, winni z chrzecijaskim posuszestwem stosowa si ochoczo do tego, co postanawiaj wici pasterze, reprezentujcy Chrystusa, jako

nauczyciele, i kierownicy w Kociele. Winni tak czyni, idc w tym za przykadem Chrystusa, ktry swym posuszestwem a do mierci otworzy wszystkim ludziom bogosawion drog wolnoci synw Boych. Niech te nie zaniedbuj w modlitwach swoich poleca Bogu swych przeoonych, ktrzy czuwaj jako odpowiedzialni za dusze nasze, aby to czynili z weselem, a nie z udrk (por. Hbr 13,17).wici za pasterze uznawa maj i wspiera godno i odpowiedzialno wieckich w Kociele, maj korzysta chtnie z ich roztropnej rady, powierza im z ufnoci zadania w subie Kocioa i pozostawia swobod oraz pole dziaania, owszem, dodawa im ducha, aby take z wasnej inicjatywy przystpowali do pracy. Z ojcowsk mioci winni bacznie rozwaa w Chrystusie przedsiwzicia, yczenia i pragnienia przedstawione przez wieckich. Suszn za wolno, ktra wszystkim przysuguje w spoecznoci ziemskiej, winni pasterze skrupulatnie respektowa.Po tym zayym obcowaniu z sob wieckich i pasterzy spodziewa si naley rozlicznych dbr Kocioa: dziki temu bowiem w wieckich umacnia si poczucie wasnej odpowiedzialnoci, wzmaga si zapa i atwiej siy wieckich cz si z prac pasterzy. Ci za, wsparci dowiadczeniem wieckich, mog zdoby celniejszy i odpowiedniejszy sd zarwno w sprawach duchowych, jak i doczesnych, tak aby cay Koci, umocniony przez wszystkie swoje czonki, skuteczniej peni swe posannictwo dla ycia wiata.

KK 38. Kady czowiek wiecki winien by wobec wiata wiadkiem zmartwychwstania i ycia Pana Jezusa i znakiem Boga ywego. Wszyscy razem i kady z osobna winni ywi wiat owocami duchowymi (por. Gal 5,22) i napenia go takim duchem, jakim oywieni s owi ubodzy, agodni i pokj czynicy, ktrych Pan nazwa w Ewangelii bogosawionymi (por. Mt 5,3-9). Sowem *czym dusza jest w ciele, tym niechaj bd w wiecie chrzecijanie".

Rozdzia VPOWSZECHNE POWOANIE DO WITOCI W KOCIELE

KK 39. Koci, ktrego tajemnic wykada Sobr wity, uznawany jest przez wiar za niezachwianie wity. Albowiem Chrystus, Syn Boy, ktry wraz z Ojcem i Duchem witym doznaje czci jako "sam jeden wity", umiowa Koci jako oblubienic swoj, siebie samego za wydajc, aby go uwici (por. Ef 5,25-26), zczy go te ze sob jako ciao swoje i hojnie obdarzy darem Ducha witego na chwa Bo. Tote wszyscy w Kociele, niezalenie od tego, czy nale do hierarchii, czy s przedmiotem jej funkcji pasterskiej, powoani s do witoci zgodnie ze sowami Apostoa: "Albowiem wol Bo jest uwicenie wasze" (1 Tes 4,3, por. Ef 1,4). Ta za wito Kocioa nieustannie ujawnia si i ujawnia si powinna w owocach aski, ktre Duch rodzi w wiernych, rozmaicie wyraa si ona u poszczeglnych ludzi, ktrzy we waciwym sobie stanie ycia d do doskonaoci mioci, bdc zbudowaniem dla innych, w pewien waciwy sobie sposb wyraa si ona w praktykowaniu rad, ktre zwyko si nazywa ewangelicznymi. To praktykowanie rad ewangelicznych, dziki pobudzaniu przez Ducha witego, podejmowane przez licznych chrzecijan bd prywatnie, bd w zatwierdzonych przez Koci warunkach czy stanie, daje w wiecie i dawa powinno wspaniae wiadectwo i przykad tej wanie witoci.

KK 40. Pan Jezus, boski Nauczyciel i Wzr wszelkiej doskonaoci, gosi uczniom swoim jakiegokolwiek stanu - wszystkim razem i kademu z osobna - wito ycia, ktrej sam jest sprawc i dokonawc: "Bdcie wy tedy doskonali, jako i Ojciec wasz niebieski doskonay jest" (Mt 5,48). Na wszystkich bowiem zesa Ducha witego, ktry mia ich wewntrznie pobudzi, aby miowali Boga z caego serca swego, z caej duszy, i z caej myli i ze wszystkiej siy swojej (por. Mk 12,30) i aby siebie wzajemnie tak miowali, jak Chrystus ich umiowa (por. J 13,34, 15,12). Wyznawcy Chrystusa, powoani przez Boga i usprawiedliwieni w Panu Jezusie nie ze wzgldu na swe uczynki, lecz wedle postanowienia i aski Boej, w chrzcie wiary stali si prawdziwie synami Boymi i uczestnikami natury Boej, a przez to rzeczywicie witymi. Tote

powinni oni zachowywa w yciu i w peni urzeczywistnia wito, ktr otrzymali z daru Boego. Napomina ich Aposto, aby yli "jak przystoi witym" (Ef 5,3), aby przyoblekli si "jako wybrani Boy, wici i umiowani w tkliwe miosierdzie, w dobro, w pokor, w agodno i w cierpliwo" (Kol 3,12), i aby mieli owoce Ducha ku uwiceniu (por. Gal 5,22, Rz 6,22). Skoro za wszyscy w wielu rzeczach upadamy (por. Jk 3,2), ustawicznie potrzebujemy miosierdzia Boego i co dzie powinnimy si modli: "Odpu nam nasze winy" (Mt 6,12).Tote dla wszystkich jasne jest, e wszyscy chrzecijanie jakiegokolwiek stanu i zawodu powoani s do peni ycia chrzecijaskiego i do doskonaoci mioci, dziki za tej witoci chrzecijan, take w spoecznoci ziemskiej rozwija si bardziej godny czowieka sposb ycia. Na osignicie tej doskonaoci wierni obraca powinni swe siy otrzymane wedug miary obdarowania Chrystusowego, aby idc w Jego lady i upodabniajc si do wzoru, jakim On sam jest dla nich, posuszni we wszystkim woli Ojca, z caej duszy powicali si chwale Boej i subie bliniemu. W ten sposb wito Ludu Boego wyda owoc obfity, jak tego dowodzi wymownie ycie tylu witych w dziejach Kocioa.

KK 41. W rozmaitych rodzajach ycia i powinnociach jedn wito uprawiaj wszyscy, ktrymi kieruje Duch Boy, a posuszni gosowi Ojca i czczc Boga Ojca w duchu i w prawdzie, podaj za Chrystusem ubogim, pokornym i dwigajcym krzy, aby zasuy na uczestnictwo w Jego chwale. Kady stosownie do wasnych darw i zada winien bez ocigania kroczy drog wiary ywej, ktra wzbudza nadziej i dziaa przez mio.Przede wszystkim pasterze trzody Chrystusowej powinni na wzr najwyszego i wiekuistego Kapana, Pasterza i Biskupa dusz naszych, zbonie i ochoczo, z pokor i mstwem peni sub, swoj, ktra tak wypeniona, stanie si take dla nich wzniosym rodkiem uwicenia. Wybrani do peni kapastwa, obdarzeni s ask sakramentaln, aby modlc si, sprawujc ofiar i goszc nauk, penili doskonay urzd mioci pasterskiej poprzez wszelk form mioci i posugi biskupiej i aby nie lkali si ycie swe za owce pooy, a stawszy si wzorem dla trzody swojej (por. 1 P 5,3), dwigali Koci take swym przykadem ku coraz wikszej witoci.Kapani, na podobiestwo stanu biskupw, ktrych duchowy wieniec stanowi, uczestniczc w asce ich urzdu przez Chrystusa, wiecznego i jedynego Porednika, niech wzrastaj poprzez codzienne sprawowanie swej powinnoci w mioci Boga i bliniego, niech zachowuj wi kapaskiej wsplnoty (communio), obfituje we wszelkie dobro duchowe i daj wszystkim ywe o Bogu wiadectwo, wspzawodniczc z tymi kapanami, ktrzy w cigu wiekw, nieraz w pokornej i ukrytej subie, pozostawili wietlany wzr witoci. Ich chwaa rozbrzmiewa w Kociele Boym. Gdy na podstawie swego urzdu modl si i skadaj ofiar za swj lud i za cay Lud Boy, rozwaajc to, co czyni, i naladujc to, co sprawuje, apostolskie troski, niebezpieczestwa i utrapienia nie powinny im by przeszkod w uwicaniu si, ale raczej dziki nim maj wznosi si na wyszy stopie witoci, ywic i wspierajc sw dziaalno obfitoci kontemplacji na pociech caemu Kocioowi Boemu. Wszyscy kapani, a szczeglnie ci, ktrzy z osobnego tytuu swych wice nazywaj si kapanami diecezjalnymi, pamita winni o tym, jak bardzo do ich uwicenia przyczynia si wierna czno i wielkoduszne wspdziaanie ze swym biskupem.Uczestnikami posannictwa i aski najwyszego Kapana s te w osobliwy sposb sudzy niszego stopnia wice, a przede wszystkim diakoni, ktrzy suc tajemnicom Chrystusa i Kocioa, winni zachowa siebie czystymi od wszelkiego grzechu i podoba si Bogu oraz stara si o wszelkie dobro wobec ludzi (por. 1 Tm 3,8-10 i 12-13). Klerycy powoani przez Pana i do uczestnictwa w Jego czstce wybrani, przygotowujc si pod czujn opiek pasterzy do zada sug Boych, winni umysy swoje i serca dostosowa do tak zaszczytnego wybrania, wytrwali w modlitwie, paajcy mioci, mylcy o tym tylko, co jest prawdziwe, sprawiedliwe i co przynosi dobr saw, wszystko do koca czynicy ku chwale i czci Boej. Do nich dochodz ci wybrani przez Boga ludzie wieccy, ktrych powouje biskup, aby si cakowicie powicili apostolskiej dziaalnoci, i ktrzy z poytkiem wielkim pracuj na roli Paskiej.Maonkom za i rodzicom chrzecijaskim przystoi, aby wasn idc drog, przez cae ycie podtrzymywali si wzajemnie w asce z pomoc wiernej mioci, a przyjmowanemu z mioci od

Boga potomstwu wpajali chrzecijaskie nauki i ewangeliczne cnoty. W ten sposb bowiem daj oni wszystkim przykad niestrudzonej i szlachetnej mioci, w ten sposb te buduj bratersk wsplnot mioci i staj si wiadkami oraz wsppracownikami podnoci Matki - Kocioa, na znak i na uczestnictwo w owej mioci, jak Chrystus umiowa Oblubienic swoj i wyda za ni siebie samego. Podobny przykad w inny sposb daj wdowy i wdowcy oraz nie zwizani maestwem, ktrzy take w niemaym stopniu przyczyni si mog do witoci i pracy w Kociele. Ci za ludzie, ktrzy wykonuj cikie nieraz prace, poprzez dziea ludzkie maj doskonali samych siebie, wspobywateli swoich wspiera, a caej spoecznoci i caemu stworzeniu dopomaga w osigniciu lepszego stanu, maj oni rwnie naladowa Chrystusa, ktrego rce trudziy si prac rzemielnicz i ktry wraz z Ojcem ustawicznie dziaa dla zbawienia wszystkich: maj Go naladowa w mioci czynnej, cieszc si nadziej i jeden drugiego brzemiona dwigajc, i przez sam codzienn prac swoj wznosi si na wyszy stopie witoci, take apostolskiej.Niech te wiedz, e szczeglnie jednocz si z Chrystusem cierpicym dla zbawienia wiata, ci, ktrych gnbi ubstwo, sabo, choroba i rozmaite troski, albo ktrzy przeladowanie cierpi dla sprawiedliwoci: ich to Pan w Ewangelii nazwa bogosawionymi, ich "Bg wszelkie