kontrolli i lartË i shtetit departamenti i auditimit tË ... · në zbatim të planit vjetor 2013,...

KONTROLLI I LARTË I SHTETIT

DEPARTAMENTI I AUDITIMIT TË PERFORMANCËS Adresa: Bulevardi “Dëshmorët e Kombit”, nr. 3, Tiranë; Tel-Fax: 0693067738

E-mail: [email protected]; Web-site: www.klsh.org.al

Auditim performance: “CENSUS 2011”

Përmbledhje Ekzekutive Në zbatim të planit vjetor 2013, Kontrolli i Lartë i Shtetit, në kuadër të përmbushjes së funksionit të tij Kushtetues, zbatimit të Udhëzimeve dhe Standardeve Ndërkombëtare të Auditimit (INTOSAI, EUROSAI, etj.), sipas shkresës nr. 1227 njoftim për fillim auditimi, ndërmori auditimin me temë “CENSUS-i 2011”. Ky auditim u programua për t’u ushtruar në Institutin e Statistikave (INSTAT), pasi ky është institucioni që ka përgjegjësi direkte në ofrimin e këtij shërbimi. Pas përfundimit të punës paraprake audituese u përgatit programi auditues. Në përfundim të punës audituese në terren, iu dërgua projekt-raporti i auditimit subjekteve dhe palëve të interesit. Raporti përfundimtar është hartuar pasi janë shqyrtuar observacionet dhe shpjegimet e dërguara nga INSTAT, si edhe pas konsultimeve me palët e interesit. Në përfundim, pasi Kryetari u njoh me Raportin Përfundimtar të Auditimit dhe Projekt-Vendimin e paraqitur nga Grupi i Auditimit të Departamenti i Auditimit të Performancës, shpjegimet e dhëna nga subjektet e audituara, mendimin për cilësinë e auditimit nga Drejtori i Drejtorisë Juridike dhe e Sigurimit të Cilësisë, vlerësimin mbi objektivitetin dhe cilësinë e auditimit nga Drejtori i Departamentit të Auditimit të mësipërm, në mbështetje të nenit 9 dhe 16 të Ligjit nr. 8270, datë 23.12.1997, “Për Kontrollin e Lartë të Shtetit” me ndryshimet e bëra me Ligjin nr. 8599, datë 01.06.2000,

K O N K L U D O I: Censusi i Popullsisë dhe i Banesave është procesi i numërimit të plotë të të gjithë individëve, njësive ekonomike familjare dhe banesave. Ai ka një rëndësi të veçantë sociale dhe ekonomike. Censusi bën një fotografi të momentit mbi gjendjen sociale dhe nivelin e jetesës së popullsisë në një çast të përzgjedhur. Vetëm Censusi mund të gjenerojë të dhëna kaq të plota dhe të detajuara. Rezultatet e tij janë vitale për vendim‐marrjen politike, ekonomike e sociale. Objektivi kryesor i Censusit është të japë një kuadër të përditësuar të realitetit shoqëror dhe demografik të vendit, sa më afër standarteve raportuese europiane. T’i ofrojë qeverisë të dhëna statistikore të përshtatshme për qeverisjen kombëtare dhe monitorimin e reformave. Rezultatet e Censusit shërbejnë si guidë orientuese në planet strategjike të zhvillimit dhe ofrojnë një panoramë aktuale dhe të saktë të realitetit demografik, ekonomik dhe social në vend, të cilat janë jetësore për politikën dhe marrjen e masave efektive. Rezultatet statistikore të Censusit janë një pasuri e përbashkët e të gjithë shoqërisë shqiptare. Informacioni që merret nga statistikat e Censusit nuk mundësohet nga asnjë burim tjetër. Një nga qëllimet e Censusit është edhe bërja e prognozave të sakta për popullsinë sipas grup-moshave me synim zhvillimin e ardhshëm të shoqërisë. Censusi i Popullsisë dhe Banesave 2011 është Censusi i 11-të i kryer në historinë e Shqipërisë. Censusi i Popullsisë dhe Banesave është kryer për herë të parë në Shqipëri në vitin 1923. Ky proces kryhet një herë në 10 vjet për të matur statistikisht realitetin demografik, ekonomik dhe

2

social në vend. Regjistrimi i fundit i Përgjithshëm i Popullsisë dhe Banesave është kryer në vitin 2001. Frekuenca e regjistrimit të popullsisë një herë në 10 vjet është një standart europian për të lejuar krahasueshmërinë e të dhënave të të gjitha shteteve europiane dhe Censusi kryhet pothuajse në një njëjtën periudhë për të gjitha vendet e Europës. Censusi mbulon të gjitha zonat urbane dhe rurale të territorit të RSH. Ai përfshin popullsinë banuese, si dhe të gjitha objektet brenda territorit të Republikës, që përdoren për banim, pavarësisht nëse ato janë pronë e luajtshme ose e paluajtshme. INSTAT ka kryer Censusin e fundit të Popullsisë dhe Banesave në 1 Tetor 2011, ku janë regjistruar: Njësitë ekonomike familjare; Individët; Bashkëjetesat kolektive; Banesat rezidenciale (të banuara ose jo) dhe tipe të tjera banesash; Të huajt (prezentë në momentin e Censusit).

Ky auditim shërben për të informuar palët e interesuara mbi zhvillimin e këtij procesi, përgatitja dhe kryerja e të cilit kërkoi angazhimin e një vëllimi të madh burimesh financiare, njerëzore dhe materiale i realizuar me fonde të Qeverisë Shqiptare, Komisionit Europian të donatorëve si Agjensia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (SDC), Agjensia Ndërkombëtare Suedeze për Zhvillim dhe Bashkëpunim (SIDA) dhe Organizata e Kombeve të Bashkuara (UNDP). Me këtë auditim të performancës jemi përpjekur të vlerësojmë nëse janë arritur objektivat e Census 2011 për regjistrimin e popullsisë dhe të banesave, shkallën në të cilën janë përmbushur objektivat e programit dhe nëse kjo është arritur optimalisht, me synim identifikimin e problemeve dhe dhënien e rekomandimeve për përmirësimin e zhvillimit të proceseve të ardhshme. Për sa më lart, Kryetari

V E N D O S I: I. Të miratojë Raportin Përfundimtar të Auditimit “CENSUS 2001” të ushtruar në Institutin e Statistikave. II. Të miratojë rekomandimet e përcaktuara dhe të sugjerojë marrjen e masave për sa vijon: Pavarësisht punës së mirë në realizimin e objektivave kryesore dhe vështirësive të hasura nisur nga kompleksiteti i procesit të Census 2011, regjistrimi i popullsisë dhe i banesave nuk ka mbuluar të gjithë zonën e regjistrimit të RSH, si dhe nuk ka qenë i orientuar në përqasjen kosto-efektivitet. Masa Organizative 1. Konkluzion & Rekomandim

Ndryshimet e shpeshta në strukturën e Census dhe mungesa e një rregulloreje me detyra të mirë-përcaktuara, kanë sjellë ulje të shkallës së përgjegjshmërisë në kryerjen e detyrave të personave pjesëmarrës në Census. Komunikimi verbal ndërmjet njësive të angazhuara në Census ka sjellë mos-dokumentimin e problematikave të shfaqura gjatë procesit, me qëllim përmirësimin e tyre në të ardhmen. INSTAT, në kuadër të zhvillimeve të sistemeve të informacionit nga Ministritë e Linjës, apo institucione të ndryshme, duhet të fillojë të krijojë një regjistër popullsie të përditësuar me të dhënat administrative dhe nga anketat. Ky regjistër do të mundësonte realizimin e Censusit

3

të popullsisë dhe banesave në vitin 2021 bazuar kryesisht në regjistra, duke shmangur mënyrën tradicionale.

Menjëherë

2. Konkluzion & Rekomandim Ndryshimi i vazhdueshëm i strukturës së Census, ka sjellë moskryerjen në kohë të detyrave për Njësitë e Censusit, që kanë sjellë ndryshime në përcaktimin e numrit të zonave të Census dhe si rrjedhojë edhe të numrit të stafit të jashtëm të rekrutuar të Census. Përdorimi i dy standarteve në lidhjen e kontratave për anketuesit, kontrata këto me kushte të ndryshme, megjithëse pozicioni i punës ka qenë i njëjtë, ka çuar në diferencim të këtij personeli. Mungesa e evidencave të sakta nga Njësia e Burimeve Njerëzore të Census në lidhje me numrin e stafit të kontraktuar dhe mosprotokollimi i kontratave të lidhura, si edhe bashkëpunimi jo në nivelet e kërkuara me Sektorin e Financës, ka sjellë mospërputhje të numrit të stafit të rekrutuar nga ai i paguar. Mosplanifikimi i saktë i buxhetit dhe mungesa e koordinimit të njësive mes tyre kanë sjellë vonesa në pagesën e një pjese të anketuesve. Në të ardhmen të merret në konsideratë që të ngrihen struktura mbështetese për organizimin e punës për realizimin e projekteve të planifikuara në programe, që të minimizohen lëvizjet e punonjësve pjesë përbërëse e këtyre strukturave. Në formulimin e kontratave me punonjësit e rekrutuar, të specifikohen qartë të drejtat dhe detyrimet e palëve, aplikimi i masave shtrënguese disiplinore dhe administrative, duke i përdorur si një instrument ndërgjegjësues për integritetin dhe profesionalizmin e punonjësve të përfshirë në Census.

Në vijimësi

3. Gjetje & Konkluzion Procesi i trajnimit të stafit të jashtëm të rekrutuar në Census është realizuar në një kohë shumë të shkurtër. Testimi për njohuritë e përfituara nuk ka qenë në nivelin e duhur, pasi ishte me pyetje shumë të thjeshta dhe nuk përcaktonin nëse anketuesit ishin familjarizuar me të gjitha pyetjet e pyetësorit. Procesi i trajnimit të stafit të jashtëm të rekrutuar në Census, i cili konsiderohet i realizuar me sukses duke patur parasysh madhësinë e këtij procesi, është realizuar në një kohë shumë të shkurtër e të pamjaftueshme për përvetësimin e të gjitha pyetjeve të pyetësorit nga stafi i jashtëm i rekrutuar për Census.

Të mbahet në konsideratë 4. Konkluzion & Rekomandim

Raportimi në hierarki anketues-kontrollor-mbikëqyrës-stafi i INSTAT, si edhe raportimi i njësive të Censusit tek Menaxheri i Census dhe Drejtoresha e Përgjithshme e INSTAT, si dhe problematika e shfaqur gjatë procesit nuk është e dokumentuar, e cila do të ndihmonte në përmirësimin situatës gjatë procesit, si dhe në nxjerrjen e detyrave për procese të tjera regjistrimi. Të përcaktohen dhe implementohen procedura të qarta dokumentuese të problematikave të ndeshura, për të adresuar siç duhet zgjidhjet e tyre në të ardhmen. Ky dokumentim do t’i shërbejë edhe uniformizimit të praktikave të ndërmarra për të korrigjuar parregullsitë e konstatuara.

Në vijimësi

4

5. Konkluzion & Rekomandim

Mungesa e një analize paraprake të detajuar për të gjitha aktivitetet e procesit të Census, që në fazën e planifikimit për përcaktimin e kostos dhe burimet e financimit, ka çuar në rritjen e kostos totale të këtij procesi. Për realizimin e procesit nuk është mbajtur parasysh marrëdhënia kosto-përfitim, për të maksimizuar përdorimin e burimeve në dispozicion. Mosrakordimi mes Njësisë së Burimeve Njerëzore të Census dhe Sektorit të Financave ka sjellë pagesa të stafit të rekrutuar të Census mbi periudhën e përcaktuar në kontratë, si dhe pagesa të stafit mbi numrin e përcaktuar dhe të miratuar në Strukturën e Census. Nga INSTAT, që në fazën e planifikimit, të bëhet një përllogaritje e saktë e proceseve të punës për përcaktimin e kostos së projektit dhe burimin e financimit.

Në vijimësi

6. Rekomandim Nga INSTAT, me përfundimin e procesit të CENSUS-it, të bëhet llogaritja e plotë e vlerës totale të realizimit të projektit dhe të auditohet nga Auditi i Brendshem i INSTAT në lidhje me mirë-administrimin e fondeve buxhetore.

Menjëherë

7. Konkluzion & Rekomandim Censusi nuk e ka përmbushur misionin e tij për pasqyrimin e nivelit të punësimit në vend, duke e bërë jo efektiv modulin përkatës të përfshirë në pyetësor. Përfshirja e pyetjes mbi arsimimin në sektorin publik apo atë privat, duke e ndërlidhur me pyetjet mbi punësimin dhe elementë të tij, do të jepte një pasqyrim real të përqindjes respektive të punësuarve të arsimuar në sektorin publik dhe në atë privat. Bashkëpunimi me palët e interesit do të sillte një programim më të mirë të punës në terren, duke u bazuar në të dhënat e tyre statistikore mbi shpërndarjen, vendbanimet e shtetasve të huaj në vend, kombësisë së tyre dhe pakicave kombëtare. Mungesa e anketuesve të çertifikuar për njohuritë e tyre në gjuhën angleze cënon vërtetësinë dhe besueshmërinë e të dhënave të pasqyruara prej tyre. Në rastet e kontaktit me shtetas të huaj, kërkesa për asistim nga një tjetër anketues duke kontaktuar kontrollorin ka qenë demotivuese, duke patur në disfavor faktorin kohë. Plotësimi i pyetësorëve të Census të mundësohet edhe në faqet online të INSTAT (shqip dhe anglisht); kjo për të patur një mbulim sa më të madh të popullsisë, si dhe për t’i ardhur më pranë asaj kategorie që për shkaqe të ndryshme nuk mund të jetë prezent në banesë gjatë orarit zyrtar, (kur edhe bëhet numërimi).

8. Rekomandim Për çështje me ndjeshmëri publike, sikurse është feja, regjistrimi i informacionit të bëhet rigorozisht. Kjo duke marrë shkas edhe nga pakënaqësitë apo kontestimet që mund të bëjnë me të drejtë komunitetet fetare.

Në vijimësi

9. Konkluzion & Rekomandim Për një numërim sa më gjithëpërfshirës të popullsisë dhe banesave, një spot televiziv apo informacion i shkurtër grafik, i transmetuar në javën e parafundit të Censusit, do të

5

ndihmonte në njoftimin e publikut në lidhje me ekzistencën e numrit jeshil pa pagesë për të reklamuar mos numërimin e tyre dhe reduktimin e numrit të personave të panumëruar. Meqënëse fushata publicitare nëpërmjet radios kishte për qëllim informimin e çdo shqiptari apo të huaji rezident në Shqipëri, radiot e përzgjedhura duhet të kishin mbulim territorial me sinjal në të gjithë Shqipërinë dhe të liçensuara si të tilla nga entet kompetente të liçensimit. Gjatë kohës së zhvillimit të Censusit, në Shqipëri kanë qenë tre radio kombëtare të liçensuara: Radio Tirana, Top Albania Radio dhe Radio +2. Nëse numri i radiove do të reduktohej në 3 të tilla atëherë do të kishim afërsisht një përgjysmim të kostos referuar asaj reale. Targetimi i të rinjve mund të kryhej edhe nëpërmjet përdorimit të rrjeteve sociale, të cilat kanë një kosto ndjeshëm më të ulët krahasuar me radiot. Për mbajtjen e kostove të ulëta, pa cënuar efektivitetin e këtij publiciteti, mund të përzgjidheshin vetëm 3 gazetat me tirazhin më të madh, si edhe faqet e tyre informuese online, të cilat vitet e fundit vizitohen gjithmonë e më shpesh nga një pjesë e mirë e popullsisë. Nëse në anketën para-Census do të përfshihej edhe një pyetje se cila është media më e ndjekur, TV, radio apo gazetë, atëherë do të kishim një përdorim më efiçient dhe efektiv të burimeve të kësaj fushate publicitare, dhe në të njëjtën kohë mbajtjen e kostove të ulëta. Nga INSTAT në të ardhmen, për një fushatë publicitare sa më efiçiente dhe ekonomike, të përdoren edhe rrjetet sociale të cilat janë me një kosto më të ulët. INSTAT të përdorë si kanal komunikimi telefoninë celulare, duke dërguar mesazhe sensibilizuese për të arritur “audiencën maksimale”. INSTAT-i të shfrytëzojë “zonat e nxehta të informacionit”, sikurse janë shkollat, universitetet, etj., për të sensibilizuar fëmijët e studentët. Në këtë mënyrë, sensibilizimi i shërben edhe krijimit të një tradite apo kulture regjistrimi tek brezi i ri.

Në vijimësi 10. Konkluzion & Rekomandim

Bashkëpunimi mes organeve të ngarkuara për të bërë Censusin ka qenë në nivele të mira, megjithëse ky bashkëpunim nuk është i dokumentuar. Mos dokumentimi i bashkëpunimit dhe raportimit për ecurinë e procesit ndërmjet organeve të ngarkuara me ligj për të bërë Census: INSTAT, Komisioni Qendror i Censusit, Zyrat e Censusit në bashki e komuna, Komisionet e Censusit në qarqe, ka sjellë mos evidentimin e probleme të hasura gjatë zbatimit të procesit, me qëllim përmirësimin e tyre në proceset e ardhshme. Të përcaktohen dhe implementohen procedura të qarta dokumentuese të problematikave të ndeshura, për të adresuar siç duhet zgjidhjet e tyre në të ardhmen. Ky dokumentim do t’i shërbejë edhe uniformizimit të praktikave të ndërmarra për të korrigjuar parregullsitë e konstatuara.

Në vijimësi 11. Konkluzion & Rekomandim

Mos dokumentimi i monitorimit të progresit të aktiviteteve mbi bazën e planeve të hartuara për të gjithë komponentët e këtij procesi për respektimin e afatit dhe cilësisë që kërkohej, ka sjellë mos evidentimin e problemeve, korrigjimin e tyre në kohë dhe për nxjerrjen e detyrave për proceset e ardhshme. Mos raportimi në Komisionin Qendror të Census i rasteve të refuzimeve për t’u regjistruar, mos trajtimi nga INSTAT në asnjë rast si kundërvajtje administrative dhe mos aplikimi i gjobave të parashikuara në ligjin për “Censusin e Përgjithshëm të Popullsisë dhe të Banesave Sociale”, kanë sjellë të ardhura të munguara në buxhetin e shtetit.

6

Të përcaktohen dhe implementohen procedura të qarta dokumentuese të problematikave të ndeshura, për të adresuar siç duhet zgjidhjet e tyre në të ardhmen. Ky dokumentim do t’i shërbejë edhe uniformizimit të praktikave të ndërmarra për të korrigjuar parregullsitë e konstatuara. Të nxirren përgjegjësitë për masat e munguara administrative dhe të trajtohen ato konform ligjeve në fuqi.

Menjëherë 12. Gjetje & Konkluzion

KQR nuk është mbledhur sipas rregullores së miratuar (të paktën një herë në muaj). Mungojnë njoftimet e bëra nga Sekretariati për anëtarët e KQR, i cili duhet të përmbajë kohën, vendin e mbledhjes, rendin e ditës, si dhe materialet që do të shqyrtohen. Mungon gjithashtu protokolli i mbledhjeve dhe korrespondencat e mbajtura nga sekretariati i KQR. Një regjistër popullsie i përditësuar me të dhënat administrative dhe nga anketat e mëparshme, do të mundësonte realizimin e Censusit të popullsisë dhe banesave bazuar kryesisht në databazë, duke ulur koston dhe rritur cilësinë dhe saktësinë e të dhënave. Në këtë mënyrë mund të bëhej dhe kryqëzimi i të dhënave.

Të mbahet në konsideratë 13. Gjetje & Konkluzion

Pyetësori për këtë anketë është hartuar nga INSTAT në bashkëpunim me ekspertët ndërkombëtarë, por nuk është i dokumentuar miratimi i tij. Anketuesit ishin planifikuar të përzgjidheshin të ndryshëm nga ata të Censusit (në respekt të parimit të pavarësisë statistikore të dy proceseve), por një numër mjaft i vogël anketuesish pjesëmarrës në Census janë angazhuar edhe në këtë anketë duke u caktuar në zona të ndryshme nga ato të Censusit. Anketa pas Census ka pasur një përgatitje të mirë dhe përgjithësisht është realizuar në mënyrë efektive dhe efikase. Anketa është menaxhuar mirë në terren me vëmendje të veçantë kushtuar detajeve të operacionit nga personeli i INSTAT dhe mbikëqyrësit. Kjo anketë u krye duke zbatuar standardet ndërkombëtare dhe masa e mosnumërimit të popullsisë është e pranueshme dhe përqindja e mosmbulimit është brenda kufijve të arritura dhe nga vende të zhvilluara.

Të mbahet në konsideratë

Grupi i auditimit Rinald Muça

Albana Agolli Dorino Meçe Alkida Llakaj

Drejtori

Rinald Muça

Tiranë, Dhjetor 2013

1

PROGRAMI KOMBËTAR I STATISTIKAVE ZYRTARE për periudhën 20122016

Pasqyra e Lëndës Lista e Akronimeve.........................................................................................................................................5

HYRJE...............................................................................................................................................................7

I. ECURIA E PROGRAMIT TË STATISTIKAVE ZYRTARE 2007‐2011..............................................................8

1.1 Statistikat Demografike dhe Sociale...................................................................................8

1.1.1 Statistikat e popullsisë

1.1.2 Statistikat e Arsimit

1.1.3 Statistikat e Nivelit të Jetesës dhe Buxhetit të Familjes

1.1.4 Statistikat e Punësimit

1.2 Statistikat makroekonomike......................................................................................................9

1.3 Statistikat e ndërmarrjeve.......................................................................................................10

1.4 Statistikat e bujqësisë, pyjeve dhe peshkimit..........................................................................11

1.5 Statistikat multi‐domain (mjedisit, shkencës dhe teknologjisë, informacionit).......................12

1.6 Mbështetja për prodhimin statistikor (Regjistrat statistikorë dhe Klasifikimet)......................12

1.6.1 Regjistrat statistikorë

1.6.2 Klasifikimet

II. KUADRI LIGJOR I AKTIVITETEVE STATISTIKORE QË DO TË KRYHEN

PËR PERIUDHËN 2012‐2016...................................................................................................................13

III. OBJEKTIVAT KRYESORË TË PROGRAMIT DHE RISITË............................................................................14

IV. PËRMBAJTJA E PROGRAMIT..................................................................................................................19

4.1 Procedura e ndjekur për hartimin e Programit........................................................................19

4.2 Analiza SWOT (Fuqitë, Dobësitë, Mundësitë dhe Kërcënimet)...............................................21

4.3 Sistemi i Integruar i Teknologjisë së Informacionit..................................................................24

V. AGJENCITË STATISTIKORE......................................................................................................................26

VI. PLANIFIKIMI I KOSTOS SË NEVOJSHME PËR KRYERJEN E

OPERACIONEVE STATISTIKORE 2012‐2016...........................................................................................26

VII. MONITORIMI I ECURISË SË PROGRAMIT..............................................................................................28

FUSHA 1 STATISTIKAT DEMOGRAFIKE DHE SOCIALE.......................................................29

Tema 1.01 Popullsia.............................................................................................................29

Moduli 1.01.01 Demografia, censuset dhe projeksionet.............................................................30

1.01.01.01 Demografia.........................................................................................................30

1.01.01.02 Censuset.............................................................................................................32

1.01.01.03 Projeksionet........................................................................................................34

1.01.02 Migracioni dhe Azilkërkuesit..............................................................................36

Tema 1.02 Tregu i Punës......................................................................................................38

Moduli 1.02.01 Punësimi dhe papunësia.....................................................................................39

1.02.02 Pagat dhe kostot e punës...................................................................................43

1.02.04 Përdorimi i kohës dhe balanca e punës me jetën familjare...............................45

2

Tema 1.03 Arsimi dhe të mësuarit gjatë gjithë jetës..........................................................46

Moduli 1.03.01 Statistikat e arsimit.............................................................................................47

1.03.02 Statistikat e trajnimit profesional.......................................................................48

Tema 1.04 Kultura................................................................................................................49

Moduli 1.04.01 Statistikat e kulturës...........................................................................................49

Tema 1.05 Shëndeti dhe Siguria..........................................................................................50

Moduli 1.05.01 Statistikat e Shëndetit Publik..............................................................................51

Tema 1.06 Shpërndarja e të ardhurave dhe niveli i jetesës...............................................53

1.06.01 Anketa e Buxhetit të Familjes.............................................................................54

1.06.02 Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës.................................................................56

Tema 1.07 Mbrojtja sociale.................................................................................................58

Moduli 1.07.01 Mbrojtja sociale..................................................................................................58

Tema 1.10 Statistikat juridike..............................................................................................60

Moduli 1.10.01 Të dhënat administrative mbi krimet dhe zbulimi i tyre....................................61

Tema 1.12 Statistika të tjera në fushën demografike dhe sociale.....................................62

Moduli 1.12.02 Statistikat gjinore................................................................................................62

FUSHA 2 STATISTIKAT MAKROEKONOMIKE.....................................................................65

Tema 2.01 Llogaritë Ekonomike Vjetore.............................................................................65

Moduli 2.01.01 Sistemi Evropian i Llogarive................................................................................66

2.01.02 Llogaritë kombëtare (treguesit)

A. Produkti i Brendshëm Bruto (PBB) me metodën e Prodhimi.......................................................66

B. Produkti i Brendshëm Bruto (PBB) me metodën e Shpenzimeve.................................................68

2.01.03 Llogaritë Vjetore të Sektorëve Institucionalë....................................................71

2.01.03.01 Administrata Publike..........................................................................................73

2.01.04 Tabelat burime‐përdorime dhe tabelat input‐output.........................................75

2.01.06 Llogaritë rajonale................................................................................................77

Tema 2.02 Llogaritë Kombëtare tremujore.........................................................................79

Moduli 2.02.01 Llogaritë kombëtare tremujore..........................................................................80

Tema 2.03 Statistikat monetare dhe financiare..................................................................82

Moduli 2.03.01 Llogaritë financiare – Metodologjia....................................................................83

2.03.02 Llogaritë financiare – Prodhimi i të dhënave......................................................84

2.03.03 Treguesit monetarë dhe financiarë....................................................................84

Tema 2.04 Statistikat financiare të qeverisë.......................................................................87

Moduli 2.04.01 Statistikat financiare të qeverisë – Metodologjia...............................................86

2.04.02 Statistikat financiare të Qeverisë – Përgatitja e të dhënave..............................88

2.04.03 Statistikat mbi deficitin dhe borxhin publik........................................................89

Tema 2.06 Statistikat e Çmimeve të Konsumit dhe Matja e fuqisë Blerëse......................91

Moduli 2.06.01.01 Indeksi i Çmimeve të Konsumit (IÇK)..................................................................93

2.06.01.02 Indeksi i Harmonizuar i Çmimeve të Konsumit (HIÇP)........................................94

2.06.02 Matja e Fuqisë Blerëse (PPP)..............................................................................95

2.06.02.01 Shitjet e ndërmarrjeve që paguajnë Taksën e Vlerës së Shtuar (TVSH).............97

Tema 2.07 Tregtia e mallrave........................................................................................98

Moduli 2.07.04.01 Tregtia e mallrave – Prodhimi i të dhënave..................................................99

2.07.04.02 Indekset e Vlerës Njësi...............................................................................101

3

Tema 2.08 Statistikat e bilancit të pagesave dhe tregtia ndërkombëtare

e shërbimeve....................................................................................................102

Moduli 2.08.02 Bilanci i pagesave..............................................................................................103

2.08.03 Investimet e huaja direkte (fluks dhe stok)......................................................105

2.08.04 Tregtia ndërkombëtare e shërbimeve.............................................................106

2.08.06 Statistika të FATS..............................................................................................107

FUSHA 3 STATISTIKAT E NDËRMARRJEVE......................................................................109

Tema 3.01 Statistikat Vjetore të e Ndërmarrjeve.............................................................109

Moduli 3.01.01 Statistikat Strukturore të Ndërmarrjeve...........................................................109

3.01.03 Lista e Produkteve dhe shërbimeve (PRODCOM).............................................111

Tema 3.02 Statistikat afatshkurtra....................................................................................112

Moduli 3.02.01.01 Statistikat afatshkurtra tremujore...................................................................113

3.02.01.02 Indeksi i Çmimeve të Prodhimit (IÇP)..............................................................115

3.02.01.03 Indeksi i Çmimeve të Importit (IÇI)...................................................................116

3.02.01.04 Indeksi i Kushtimit në Ndërtim, Gjithsej..........................................................117

3.02.01.05 Indeksi i Kushtimit në Ndërtim, Ndërtesat......................................................118

3.02.01.06 Indeksi i Kushtimit në Ndërtim, Punimet inxhinierike......................................120

3.02.01.07 Lejet e ndërtimit të miratuara..........................................................................121

Tema 3.03 Energjia.............................................................................................................122

Moduli 3.03.01.01 Statistikat strukturore të energjisë elektrike....................................................123

3.03.01.02 Statistikat strukturore të energjisë...................................................................123

3.03.02 Statistikat afatshkurtra të energjisë.................................................................124

Tema 3.04 Transporti.........................................................................................................125

Moduli 3.04.01.01 Sistemi i informacionit mbi statistikat e transportit.........................................126

3.04.01.02 Aksidentet.........................................................................................................127

3.04.02 Statistika mbi transportin rrugor të pasagjerëve..............................................128

3.04.03 Statistikat e transportit rrugor të mallrave.......................................................128

3.04.04 Statistikat e transportit hekurudhor.................................................................128

3.04.05 Statistikat e transportit detar...........................................................................129

3.04.06 Statistikat e transportit ajror...........................................................................130

Tema 3.05 Turizmi..............................................................................................................131

Moduli 3.05.01 Turizëm............................................................................................................131

Tema 3.06 Regjistrat e Ndërmarrjeve...............................................................................133

Moduli 3.06.01 Regjistrat e Ndërmarrjeve................................................................................133

FUSHA 4 STATISTIKAT E BUJQËSISË, PYJEVE DHE PESHKIMIT.......................................136

Tema 4.01 Statistikat bujqësore........................................................................................136

Moduli 4.01.01 Statistikat e produkteve bimore.......................................................................137

4.01.02 Statistika të blegtorisë, mishit dhe vezëve.......................................................139

4.01.03 Statistikat e qumështit dhe të produkteve të qumështit.................................140

Tema 4.02 Strukturat bujqësore........................................................................................141

Moduli 4.02.01 Vrojtimet mbi strukturën e fermës...................................................................142

Tema 4.03 Përdorimi dhe mbulimi i tokës........................................................................143

4

Moduli 4.03.01 Statistikat e përdorimit dhe mbulimit të tokës................................................143

Tema 4.04 Llogaritë e bujqësisë dhe çmimet....................................................................144

Moduli 4.04.01 Llogaritë ekonomike bujqësore dhe çmimet....................................................145

Tema 4.05 Statistikat e Pylltarisë......................................................................................146

Moduli 4.05.01 Statistikat te pylltarisë, gjuetisë dhe produkteve nga pyjet............................147

Tema 4.06 Statistikat e peshkimit.....................................................................................149

Moduli 4.06.01 Peshkimi...........................................................................................................149

Tema 4.07 Statistikat agromjedisore................................................................................150

Moduli 4.07.01 Statistikat agromjedisore..................................................................................151

FUSHA 5 STATISTIKAT MULTI‐DOMAIN..........................................................................152

Tema 5.03 Statistikat te Mjedisit......................................................................................152

Moduli 5.03.02 Statistika mbi mbetjet dhe substancat e rrezikshme.......................................153

5.03.03 Statistikat mbi ujin............................................................................................154

Tema 5.06 Shkenca, teknologjia dhe inovacioni...............................................................155

Moduli 5.06.01 Statistikat mbi shkencën dhe teknikën.............................................................155

5.06.02 Inovacioni.........................................................................................................156

Tema 5.07 Shoqëria e informacionit……………………………………………………………………………..157

Moduli 5.07.01 Statistikat e Teknologjisë së Informacionit dhe Komunikimit (TIK)..................157

5.07.01.02 Statistikat e Komunikacionit.............................................................................158

5.07.02 Statistikat e shërbimit postar...........................................................................159

Tema 5.09 Llogaritë ekonomike në mjedis dhe ndryshimi i klimës..................................160

Moduli 5.09.01 Llogaritë monetare në mjedis...........................................................................160

5.09.02 Llogaritë fizike dhe hibride për mjedisin..........................................................161

FUSHA 6 MBËSHTETJA E PRODHIMIT STATISTIKOR.......................................................162

Tema 6.01 Cilësia, vlerësimi, koordinimi statistikor dhe klasifikimet..............................162

Moduli 6.01.02 .01 Klasifikimi aktiviteteve......................................................................................162

6.01.02 .02 Klasifikimi produkteve......................................................................................164

6.01.03 Klasifikimet për tregtinë e mallrave (Dogana)..................................................164

Tema 6.11 Siguria e të dhënave dhe konfidencialiteti.....................................................165

Moduli 6.11.01 Siguria dhe mbrojtja e të dhënave...................................................................166

6.11.02 Koordinimi për konfidencialitetin statistikor....................................................167

FUSHA 8 POLITIKA STRATEGJIKE DHE KOORDINIMI......................................................169

Tema 8.04 Menaxhimi i bazës ligjore................................................................................169

Moduli 8.04.02 Aspektet ligjore të konfidencialitetit................................................................169

ANEKSI I.......................................................................................................................................................172

ANEKSI II......................................................................................................................................................175

5

Lista e Akronimeve

ABF Anketa e Buxhetit të Familjes

SDShSh (angl. ADHS) Studimi Demografik dhe Shëndetësor në Shqipëri (angl. Albanian Demographic and Health Survey)

AFP Anketa e Forcës së Punës

AMF Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare

AMNJ Anketa e Matjes së Nivelit të jetesës

ANR Anketa e Ndërmarrjeve të Reja

APK Anketa e Përdorimit të Kohës

ASN Anketa Strukturore e Ndërmarrjeve

ATN Anketa Tremujore e Ndërmarrjeve

BQE Banka Qendrore Evropiane

BSH Banka e Shqipërisë

Census‐Al 2011 Censusi i Popullsisë e Banesave 2011

COICOP Klasifikimi i Konsumit Individual sipas Qëllimit (angl. Classification of Individual Consumption According to Purpose)

CPA Klasifikimi Statistikor i Produkteve (angl. Statistical Classification of Products)

DAP Departamenti i Administrates Publike

DPD Drejtoria e Përgjithshme e Doganave

DPT Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve

ESA'95 Sistemi Evropian i Llogarive

FATS Statistikat e Tregtisë së Filialeve të Huaja (angl. Foreign Affiliates Trade Statistics)

FMN Fondi Monetar Ndërkombëtar

GDDS Sistemi i Përgjithshëm i Shpërndarjes së të Dhënave (angl. General Data Dissemination System)

GFSM2001 Manuali i Statistikave Financiare të Qeverisë (angl. Government Finance Statistics Manual 2001)

GIS Sistemi i Informacionit Gjeografik (angl. Geographic Information System)

COFOG Klasifikimi i Funksioneve Qeveritare (angl. Classification of the Functions of Government)

GPS Sistemi Global i Pozicionimit (angl. Global Positioning System)

HIÇP Indeksi i Harmonizuar i Çmimeve të Konsumit

IÇP Indeksi i Çmimeve të Prodhimit

IJFPSF Konsumi Final i Institucioneve Jo‐Fitimprurëse që i shërbejnë Familjeve

IKN Indeksi i Kushtimit në Ndërtim

INSTAT Instituti i Statistikave

IOT Tabela inputoutput

IPA Instrumenti për Ndihmën e Para‐Aderimit

ISCED Klasifikimi Ndërkombëtar Standard i Arsimit

ISKSh Instituti i Sigurimeve të Kujdesit Shëndetësor

ISSH Instituti i Sigurimeve Shoqërore

6

KESH Korporata Energjetike Shqiptare

KKRT Këshilli Kombëtar i Radio Televizionit

MASH Ministria e Arsimit dhe Shkencës

MB Ministria e Brendshme

MBUMK Ministria e Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit

MD Ministria e Drejtësisë

METE Ministria e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës

MF Ministria e Financës

MICS Anketa për Indikatorë të Shumëfishtë

MMPAU Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujërave

MPÇSShB Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta

MPPT Ministria e Punëve Publike dhe Transportit

MSA Marrëveshja e Stabilizim Asociimit

MSH Ministria e Shëndetësisë

MTKRS Ministria e Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve

NVE (angl. NACE) Nomenklatura e Aktiviteteve Ekonomike

NJEB Njësia Ekonomike Bujqësore

NVE rev.2 Nomenklatura e Aktiviteteve Ekonomike

OECD Organizata për Zhvillimin dhe Bashkëpunimin Ekonomik (angl. Organization of Economic and Coorporation Development)

IHD (angl. OFATS) Investimet e Huaja Direkte

PDA Asistenti Personal Dixhital (angl. Personal Digital Assistant)

PKZMSA Plani Kombëtar për Zbatimin e Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit

PPP Barazia e Fuqisë Blerëse (angl. Purchasing Power Parity Statistics)

PSZ Programi i Statistikave Zyrtare

SDDS Standardet Speciale të Shpërndarjes së të Dhënave (angl. Special Data Dissemination Standard)

SILC Statistikat e të Ardhurave dhe Nivelit të Jetesës (angl. Statistics on Income and Living Conditions)

SITC Klasifikimit Ndërkombëtar Standard i Tregtisë (angl. Standard International Trade Classification)

SNA‐1993 Sistemit të Llogarive Kombëtare në Nivel Botëror (angl. the System of National Account)

SUT Tabela e burim‐përdorimeve (angl. Supply and Use Tables)

UNESCO Organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsimin, Shkencën dhe Kulturën (angl. United Nation Educational, Scientific and Cultural Organization)

7

Hyrje Programi Pesëvjeçar i Statistikave Zyrtare është dokumenti bazë që

parashikon prodhimin nga Sistemi Kombëtar Statistikor e të dhënave statistikore të nevojshme për vëzhgimin e gjendjes ekonomike, shoqërore dhe mjedisore në Republikën e Shqipërisë, duke respektuar garancinë e zbatimit të parimeve statistikore të parashikuara në ligj si dhe në Kodin e Praktikës së Statistikave Evropiane (European Statistics Code of Practice).

Programi i Statistikave Zyrtare për periudhën 2012‐2016 është dokumenti i dytë i këtij lloji pas hyrjes në fuqi të Ligjit nr. 9180, datë 05.02.2004 “Për Statistikat Zyrtare”. Duke patur parasysh që ishte dokument i cili hartohej për herë të parë në Shqipëri pas krijimit të Institutit të Statistikave si një institucion i pavarur profesionalisht, Programi i mëparshëm i Statistikave Zyrtare (2007‐2011) ka shërbyer jo vetëm si dokument planifikimi për statistikat zyrtare që do prodhoheshin gjatë kësaj periudhe, por edhe si dokument bazë për orientimin e INSTAT‐it dhe agjencive të tjera statistikore drejt cilësisë së prodhimit statistikor sipas standardeve të parashikuara nga Acquis Communautaire.

Përmbushja e aktiviteteve statistikore dhe, veçanërisht, regjistrimeve të përgjithshme (Regjistrimi i Njësive Ekonomike Jobujqësore dhe Census‐Al 2011) sipas afateve të parashikuara në Programin paraardhës, u mundësua nëpërmjet angazhimit të veçantë të të gjithë aktorëve të përfshirë në Sistemin Kombëtar Statistikor me mbështetjen e qeverisë shqiptare, partnerëve ndërkombëtarë dhe donatorëve, të cilët kanë garantuar jo vetëm burimet e mjaftueshme njerëzore dhe financiare, por edhe sigurimin e hapësirave dhe kushteve të nevojshme të punës për stafin e përfshirë.

INSTAT dhe agjencitë statistikore kanë luajtur rol shumë të rëndësishëm në proceset e hartimit të programeve kombëtare për zbatimin e Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit si dhe në plotësimin e Pyetësorit për anëtarësim në BE, duke i siguruar të gjithë përdoruesve publikë të përfshirë informacionin e nevojshëm për vlerësimin e gjendjes dhe hartimin e politikave integruese.

Nga ana tjetër, këto procese kanë ndihmuar stafin e angazhuar në prodhimin e statistikave zyrtare për tu familjarizuar më tej me dokumentet evropiane që rregullojnë metodologjinë e kryerjes së proceseve prodhuese të statistikave, me parimet e përgjithshme statistikore të Kombeve të Bashkuara dhe Bashkimit Evropian, duke qenë të ndërgjegjshëm për sfidat e ardhshme integruese të sistemit statistikor. Në këtë kontekst, hartimi i këtij Programi konsiderohet si një dokument shumë i rëndësishëm për planifikimin e aktiviteteve statistikore prioritare, të cilat do t’i shërbejnë jo vetëm funksionimit të një sistemi statistikor të avancuar, por edhe konsolidimit të instrumenteve për realizimin e tyre.

8

I. ECURIA E PROGRAMIT TË STATISTIKAVE ZYRTARE 20072011 1.1 Statistikat Demografike dhe Sociale:

1.1.1 Statistikat e popullsisë

Në lidhje me statistikat zyrtare mbi popullsinë, objektivat kryesorë të Programit Statistikor 2007‐2011 ishin:

‐ Përmirësimi i mbledhjes së informacionit demografik dhe sigurimi i informacionit mbi emigracionin. Periudha tranzitore e Zyrave të Gjendjes Civile, të cilat janë baza kryesore e informacionit demografik, nuk i ndihmoi sa duhet statistikat e demografisë, në mënyrë që ajo të llogariste një popullsi të saktë.

‐ Kryerja e Censusit të Popullsisë e Banesave. Censusi i krye në tetor të vitit 2011, pas një procesi përgatitor prej 2 vjetësh dhe kontributit të qeverisë, donatorëve dhe gjithë aktorëve të tjerë të interesuar. Ky projekt, si dhe kalimi nga mbledhja e informacionit të statistikave vitale me skeda (format letër), në mënyrë elektronike, do të bëjnë të mundur që në Programin e ri Statistikor, statistikat e popullsisë të jenë sa më afër realitetit, duke pasur parasysh që ato janë shumë të rëndësishme si për politikë‐bërësit ashtu edhe për përdoruesit e ndryshëm.

1.1.2 Statistikat e Arsimit

Sa i takon statistikave të arsimit, të cilat bazoheshin kryesisht në të dhënat administrative që sigurohen nga MASh, objektivi kryesor i Programit të mëparshëm Statistikor ka qenë zgjerimi i gamës së treguesve edhe me sektorin privat si dhe prodhimi i këtyre statistikave sipas standardeve dhe kërkesave metodologjike të Eurostat‐it. Mund të themi që këto objektiva janë kryer pothuajse plotësisht.

Statistikat e Shëndetësisë janë të shumëllojshme dhe sigurohen nga MSh nëpërmjet burimeve të ndryshme të informacionit. Objekti kryesor i programit statistikor ka qenë konsolidimi i treguesve të shëndetësisë dhe plotshmëria e informacionit statistikor, objektiv ky që është realizuar pjesërisht duke pasur parasysh vështirësitë dhe vonesat në mbledhjen e tij. Program i ri Statistikor përkon me strukturimin e sistemit statistikor të shëndetësisë nga ana e Ministrisë së Shëndetësisë gjë që do të përmirësojë ndjeshëm statistikat në këtë fushë.

Gjithashtu, parashikohet kalimi nga Klasifikimi i sëmundshmërisë dhe Vdekshmërisë ICD9 në ICD 10. INSTAT ka parashikuar në programin e ri një sërë masash për implementimin e tij duke përmbushur kështu një nga kërkesat e Eurostat‐it.

1.1.3 Statistikat e Nivelit të Jetesës dhe Buxhetit të Familjes

Programi Statistikor 2007‐2011 parashikonte kryerjen e Anketës së Buxhetit të Familjes 20082009, në mënyrë që t’i shërbente sa më mirë llogaritjes së konsumit

9

dhe të ardhurave të familjes, si tregues të matjes së nivelit të jetesës, dhe përditësimit të shportës së konsumit dhe konsumin final të familjeve, si pjesë e PBB‐së. Kryerja e anketës në terren tregoi se nxjerrja e rezultateve kërkonte kohë dhe treguesit humbnin aktualitetin e tyre. Për këtë arsye Program i ri Statistikor parashikon kryerjen e kësaj ankete me bazë 3‐mujore.

Përsa i përket Anketës së Matjes së Nivelit të Jetesës, ajo është një anketë që kryhet çdo 3 vjet. Në programin Statistikor 2007‐2011 ishte parashikuar kryerja e saj në vitin 2008. Projekti u realizua në kohë dhe me sukses. Në Programin e ri statistikor është parashikuar kryerja e anketës në vitin 2012. Kjo anketë do të mundësojë ruajtjen e vazhdimësisë së të gjithë indikatorëve socialë dhe do të sigurojë monitorimin e nivelit të jetesës dhe të varfërisë në vend, si rezultat i aplikimit të politikave për këtë qëllim. E reja e kësaj ankete është se ajo jo vetëm do të ruajë vazhdimësinë e treguesve në nivel rajonal, por edhe do të mundësojë tregues në nivel prefekture.

1.1.4 Statistikat e Punësimit Në programin e mëparshëm të statistikave zyrtare (2007‐2011), objektivat

kryesorë për t’u arritur lidhur me statistikat e tregut të punës ishin: ‐ Përmirësimi i treguesve nga rekordi administrativ; ‐ Ndërtimi i grupit të treguesve statistikorë të punës, të harmonizuar me

kërkesat e standardet ndërkombëtare të Eurostat‐it; ‐ Vlerësimin sasior dhe dinamik të zhvillimeve të tregut të punës mbështetur në

të dhënat e integruara nga burimet administrative dhe statistikore. Këto objektiva u realizuan plotësisht duke sjellë një përmirësim të cilësisë së

treguesve statistikorë si dhe llogaritjen e një sërë treguesish të rinj për tregun e punës. Megjithatë, mungesa e të dhënave me bazë tremujore mbi dinamikën e zhvillimeve të tregut të punës, dhe kërkesat gjithnjë e në rritje të përdoruesve institucionalë dhe privatë si dhe të institucioneve ndërkombëtare për të dhëna të harmonizuara me përkufizimet dhe metodologjinë e Eurostat‐it dhe Organizatës Ndërkombëtare të Punës, bënë të nevojshëm kalimin nga anketë vjetore për forcat e punës në anketë të vazhdueshme. Anketa e vazhdueshme ka filluar të kryhet që në tremujorin e dytë të vitit 2011.

1.2 Statistikat makroekonomike

Gjatë periudhës së programit të mëparshëm statistikor 2007‐2011, u arrit të vlerësoheshin një sërë treguesish të rinj si dhe të përmirësoheshin metodat dhe burimet e të dhënave të treguesve ekzistues. Ndër treguesit e rinj të cilët ishin parashikuar edhe në programin e mëparshëm ishte vlerësimi i PBBsë tremujore me metodën e prodhimit për sektorët kryesor të ekonomisë. Ky tregues u arrit të

10

vlerësohej me çmime korente dhe konstante dhe rezultatet e këtij të fundit, të publikoheshin me çmime konstante në dy trajta, (i) me çmimet e një viti më parë (ii) me çmime konstante me një vit bazë (2005=100). Këto seri në të njëjtën kohë u publikuan edhe me efekte sezonale duke i ofruar përdoruesve një informacion sa më të plotë e bashkëkohor.

Arritja e këtyre vlerësimeve kërkoi edhe një sërë përmirësimesh në treguesit e mëparshëm, si vlerësimi i PBB‐së vjetore me çmime bazë apo mbledhja e indikatorëve të tjerë informacioni. Me publikimin e këtyre statistikave të llogarive makroekonomike afatshkurtra, Shqipëria përmbushi dhe një nga kërkesat kryesore për plotësimin e Standardeve Speciale të Shpërndarjes të të Dhënave (SDDS).

Gjithashtu, po gjatë periudhës 2007‐2011 u arritën të vlerësoheshin dhe të publikoheshin edhe disa tregues të rinj makroekonomikë, si:

PBB Rajonale sipas nivelit NUTS II. Ky vlerësim u arrit që të publikohej në vitin 2011 duke mundësuar një informacion më të plotë për shpërndarjen ekonomike të rajoneve të Shqipërisë;

Vlerësimi i të Ardhurave Kombëtare Bruto (angl. GNI), për të cilin u arrit vlerësimi i tij në seri kohore që nga viti 1996, duke mundësuar një tregues tjetër të rëndësishëm makroekonomik; Përveç treguesve të rinj që u prodhuan gjatë periudhës kohore të programit

të mëparshëm statistikor, u bënë përmirësime edhe në vlerësimin e disa treguesve ekzistues si:

Vlerësimi i PBB‐së vjetore paraprake mbështetur mbi informacionet tremujore, duke mundësuar rezultate më të shpejta në kohë;

Përmirësime metodike të disa prej komponentëve të vlerësimit të PBB‐së sipas metodës së shpenzimeve;

Fillimi i prodhimit të tabelave burim‐përdorim me çmime konstante e korente;

Përmirësim i vlerësimit të PBB‐së me çmime konstante duke u mbështetur mbi disa indekse të reja çmimesh për tu përafruar më shumë me lëvizjet reale të sektorëve.

1.3 Statistikat e ndërmarrjeve

Gjatë periudhës së zbatimit të PSZ 2007‐2011, përmirësimet në statistikat e

ndërmarrjeve u përqendruan në dy drejtime:

1. Në statistikat afatshkurtra u arrit të përmirësohej metodologjia e vrojtimit në drejtim të numrit të ndërmarrjeve, aktivitetit ekonomik dhe metodës së vlerësimit. U rrit numri i ndërmarrjeve duke përfshirë në vrojtim me zgjedhje

11

edhe ndërmarrjet e vogla, jo vetëm ndërmarrjet me 10+ të punësuar, si dhe duke shtuar aktivitete të reja ekonomike. U rrit fusha e mbulimit duke shtuar edhe dy aktivitete të reja domethënëse për zhvillimin ekonomik të vendit, shërbimet informatike dhe punimet inxhinierike. U përmirësua metoda e vlerësimit, duke zëvendësuar metodën e vlerësimit “mbajtja e ndërmarrjeve identike” e cila nuk pasqyronte ndryshimet reale në prodhimin e këtyre statistikave.

2. Në statistikat strukturore të ndërmarrjeve përmirësimet u arritën në drejtim të: riorganizimit të pyetësorit sipas planit kontabël të miratuar për format e ndryshme të raportimeve financiare të ndërmarrjeve, rritjes së numrit të ndërmarrjeve të vrojtuara; fushave të aktivitetit (duke përfshirë aktivitete si arsim dhe shëndetësi); numrit të variablave të kërkuar; metodave të vlerësimit; numrit të indikatorëve të prodhuar; cilësisë së publikimit. Informacioni i marrë nga vrojtimet afatshkurtra dhe strukturore ka shërbyer

edhe për përmirësimin e cilësisë së variablave në regjistrin e ndërmarrjeve. Janë shfrytëzuar më mirë burimet administrative për prodhimin e

indikatorëve të cilët sigurohen vetëm nga këto burime. Në fushën e statistikave monetare, u arritën realizimet e detyrave si në

statistikat mbi çmimet edhe në statistikat e tregtisë së mallrave. Në statistikat e çmimeve të konsumit u përditësuan peshat e produkteve dhe

shporta e produkteve të konsumit të popullatës bazuar në anketën e buxhetit të familjes 2007, sipas programit; u përfundua rishikimi i indeksit të kushtimit në ndërtim për banesat si nga ana metodologjike, (llogaritja e tij me peshat e reja) edhe mënyra e llogaritjes (nga formati Excel në aplikimin SQL); u arrit në kohë realizimi i prodhimit të indeksit të çmimeve të prodhimit për mallrat e eksportit;

Në statistikat e tregtisë së jashtme u përmirësua cilësia e këtyre statistikave, afati i publikimit dhe u arrit marrja e këtij informacioni nga Drejtoria e Përgjithshme e Doganave në nivelin më të detajuar, si rezultat i zbatimit me korrektësi të marrëveshjes së mirëkuptimit ndërmjet dy institucioneve.

1.4 Statistikat e bujqësisë, pyjeve dhe peshkimit

Gjatë periudhës 2007‐2011, përgjegjëse për statistikat e bujqësisë ka qenë

MBUMK dhe MMPAU të përcaktuara në këtë program si Agjenci Statistikore. Statistikat e siguruara nga këto agjenci nuk kanë patur ndryshime të mëdha gjatë periudhës në fjalë.

Në lidhje me statistikat e bujqësisë, Regjistrimi i njësive ekonomike bujqësore i parashikuar të realizohej në vitin 2010, duke bërë të mundur dhe

12

krijimin e Regjistrit Statistikor të Fermave, si burimi kryesor për përmirësimin e statistikave të bujqësisë, nuk u realizua. Si pasojë e shtyrjes së regjistrimit pas Censusit të Popullsisë dhe Banesave, Regjistri i Fermave Bujqësore i cili do të shërbente si bazë për vrojtimet statistikore në këtë fushë, nuk mundi të krijohej e për pasojë nuk ka pasur përmirësime në të dhënat statistikore mbi bujqësinë.

1.5 Statistikat multidomain (mjedisit, shkencës dhe teknologjisë,

informacionit) Prodhimi i statistikave të mjedisit ka vazhduar sipas programit statistikor.

Burimi kryesor i mbledhjes së tyre është administrativ. Në lidhje me statistikat e teknologjisë së informacionit e komunikimit (TIK),

INSTAT gjatë periudhës 2009‐2010 ka arritur të sigurojë informacion statistikor mbi këta tregues duke përfshirë në Anketën Strukturore Vjetore, një rubrikë mbi këta tregues.

1.6 Mbështetja për prodhimin statistikor (Regjistrat statistikorë dhe

Klasifikimet) 1.6.1 Regjistrat statistikorë INSTAT, sipas rekomandimeve të BE‐së, ka ndërtuar, mirëmban dhe është

përgjegjës për Regjistrin statistikor të Ndërmarrjeve dhe Regjistrin Statistikor të Njësive lokale.

Regjistri i ndërmarrjeve përdoret si bazë për të realizuar vrojtimet me zgjedhje pranë tyre, kurse Regjistri i Njësive Lokale përdoret kryesisht për prodhimin e statistikave rajonale.

Gjatë periudhës 2007‐2011 u realizuan objektivat kryesore si: U realizua me sukses Regjistrimi i Përgjithshëm i Njësive Ekonomike

Jobujqësore duke plotësuar pritshmërinë e këtij aktiviteti; Përgatitja e regjistrit statistikor të ndërmarrjeve të përditësuar e cilësor në

përputhje me kërkesat e BE‐së, i cili ishte një nga rezultatet e regjistrimit, si dhe të aktiviteteve të tjera statistikorë kryera për këtë qëllim (ANR), rishikimi i të gjithë treguesve të regjistrit dhe klasifikimet e tyre, shtimi i treguesve të rinj madhësia sipas xhiros apo klasifikimi sipas njësive institucionale etj;

Përgatitja e regjistrit statistikor të njësive lokale në përputhje me kërkesat e BE‐së ishte produkti më i rëndësishëm i Regjistrimit të Përgjithshëm të Ndërmarrjeve Ekonomike Jobujqësore;

13

U realizua implementimi në regjistrat e njësive ekonomike i nomenklaturës së re ekonomike NACE Rev.2 si bazë për të gjitha aktivitet statistikore brenda INSTAT por edhe në Institucionet e tjera në shkallë vendi.

Një aplikim informatikë është duke u përgatitur, për përditësimin dhe menaxhimin e regjistrave të njësive ekonomike si dhe prodhimin e treguesve statistikore prej tyre. 1.6.2 Klasifikimet Klasifikimet kanë shërbyer si një nga instrumentat kryesorë për krahasime

të të dhënave statistikore jo vetëm me agjencitë statistikore dhe institucionet publike brenda vendit, por edhe me institucionet evropiane dhe ndërkombëtare. INSTAT ka zbatuar klasifikimet ekonomike të njehsuara me klasifikimet evropiane, duke ndjekur të gjitha rishikimet e bëra mbi këto klasifikime.

II. KUADRI LIGJOR I AKTIVITETEVE STATISTIKORE QË DO TË KRYHEN PËR PERIUDHËN 20122016

Korniza ligjore mbi të cilën mbështetet veprimtaria e institucioneve që

mbulojnë prodhimin e statistikave zyrtare, është e përbërë nga dy kategori: akte normative kombëtare dhe akte normative ndërkombëtare.

Në kategorinë e parë përfshihen:

Ligji nr. 9180, datë 05.02.2004 “Për statistikat zyrtare” i cili përcakton qartë, në nenin 6 të tij, aspektet që duhet të mbulojë një Program shumëvjeçar për statistikat zyrtare si dhe procesin e miratimit të tij.

Programi i Statistikave Zyrtare për periudhën 20122016, i cili, sipas

nenit 6 të ligjit të mësipërm, mbulon të dhënat statistikore të nevojshme për vëzhgimin e gjendjes ekonomike, shoqërore dhe mjedisore në Republikën e Shqipërisë, duke u përqendruar në fenomene thelbësore për vendimmarrësit, si dhe duke respektuar të drejtën e qytetarëve për të dhëna zyrtare. Për realizimin e programit mbahet parasysh parimi i kosto‐efektivitetit.

Vendimet e Këshillit të Statistikave. Duke qenë se, sipas ligjit të

statistikave zyrtare, roli i këtij organi është të mbikëqyrë, mbështesë dhe të marrë vendime në ndihmë të INSTAT‐it dhe agjencive të tjera statistikore për të siguruar hartimin dhe zbatimin e Programit të Statistikave Zyrtare, aktet e miratuara nga ky

14

organ janë të rëndësishme për ecurinë e zbatimit të aktiviteteve statistikore si dhe monitorimin e performancës së institucioneve përbërëse të sistemit kombëtar statistikor.

Marrëveshjet e Mirëkuptimit. Janë akte të nënshkruara mes dy ose më

shumë palëve institucionale të cilat marrin përsipër përmbushjen e detyrimeve të ndërsjella për shkëmbimin e informacioneve statistikore, format dhe afatet e shkëmbimit të tyre, në mënyrë që të garantohet përmbushja e aktiviteteve statistikore të parashikuara në Program.

Plani Kombëtar për Zbatimin e Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit

(PKZMSAsë). INSTAT, së bashku me agjencitë statistikore, ka për detyrë të prodhojë statistika transparente, të paanshme dhe në kohë, duke ndihmuar përdoruesit të gjykojnë mbi ecurinë e proceseve transformuese drejt integrimit në BE. Ky mision ushtrohet në përputhje me mandatin publik dhe institucional që ka INSTAT, duke synuar ngritjen e një sistemi funksional statistikor i cili të shfrytëzojë maksimalisht burimet e informacionit.

Gjithashtu, në kategorinë e akteve kombëtare futen edhe aktet ligjore e

nënligjore që rregullojnë funksionimin dhe përcaktojnë detyrat që duhet të mbulojnë agjencitë statistikore, pjesë përbërëse të sistemit statistikor shqiptar. Një listë e plotë e akteve ligjore dhe nënligjore është pasqyruar në Aneksin 1 të këtij Programi.

Në kategorinë e dytë përfshihen konventat e ratifikuara nga Republika e

Shqipërisë, si dhe aktet komunitare të BE‐së, të cilat shteti shqiptar i ka marrë përsipër t’i përafrojë në zbatim të nenit 70 të MSA‐së. Përafrimi i legjislacionit vendas në fushën e statistikave me acquis communautaire mbetet një ndër objektivat prioritare, në mënyrë që të garantohet zbatimi i parimeve të statistikave zyrtare si dhe cilësia e prodhimit statistikor.

III. OBJEKTIVAT KRYESORË TË PROGRAMIT 20122016 DHE RISITË

Duke qenë se sfida kryesore për Shqipërinë është rruga drejt BE‐së, Sistemi

Kombëtar Statistikor do të luajë një rol të rëndësishëm për të furnizuar institucionet publike dhe me gjerë me statistika zyrtare. Ndryshimet e shpejta reformuese të agjencive qeveritare do të ndikojnë në mënyrë të tërthortë edhe tek institucionet e

15

këtij sistemi, jo vetëm për shkak të kërkesave të reja për statistika, por edhe për shkak të mundësive të reja për burime të dhënash statistikore. Kjo do të kërkojë mobilizimin e burimeve, rritjen dhe përmirësimin e kontakteve ndërinstitucionale dhe kapacitete profesionale për të përballuar dhe drejtuar këtë sfidë, në mënyrë që të kemi një zhvillim hap pas hapi, të njëjtë në të gjitha aspektet.

Në këtë këndvështrim, objektivat kryesorë të këtij programi do të jenë: Objektiva Strategjikë:

Përafrimi i standardeve të statistikave zyrtare me ato të BE‐së, duke zbatuar metodologjinë e prodhimit e publikimit, duke përdorur instrumentet monitoruese si dhe duke zbatuar parimet e statistikave zyrtare sipas Kodit të Praktikës Statistikore;

Edukimi dhe përhapja e kulturës statistikore dhe stimulimi i kërkesës për informacion statistikor;

Sigurimi i bashkëpunimit statistikor ndërmjet agjencive statistikore, duke nënshkruar marrëveshje bashkëpunimi për rritjen e performancës statistikore.

Objektivat e prodhimit dhe shpërndarjes:

Rritja e burimeve të të dhënave statistikore primare; Ndërtimi i një sistemi të integruar informacioni, i cili do të ndihmojë

agjencitë statistikore në përpunimin më të shpejtë të informacionit, përdorimin e më shumë burimesh statistikore, natyrisht, duke respektuar me rigorozitet parimet e konfidencialitetit statistikor;

Hartimi i një politike të shpërndarjes së të dhënave duke përmirësuar kalendarin e publikimeve, duke përdorur kalendarin për të monitoruar zbatimin e afateve të publikimit, duke qartësuar rolin faqes elektronike website në marrëdhënie me median tjetër, si dhe duke bërë të disponueshme sa më shumë të dhëna të publikuara në format elektronik;

Rritja e kapacitetit profesional të media‐s për interpretimin e duhur të statistikave të prodhuara, duke njohur burimet dhe mekanizmat e ndjekura për kryerjen e procesit prodhues.

Objektivat e infrastrukturës statistikore:

Rritja e kapacitetit profesional të INSTAT‐it dhe agjencive të tjera statistikore, duke i familjarizuar më tej me metodat e reja të prodhimit statistikor, klasifikimet standarde, etj.;

Rritja e Cilësisë së Menaxhimit të Sistemit Kombëtar Statistikor;

16

Riorganizimi i strukturës organizative të INSTAT‐it dhe zyrat rajonale statistikore me qëllim koordinimin e shkëmbimit dhe kryerjes së aktiviteteve statistikore në mënyrë më eficiente;

Përdorimi i teknologjive të reja për përmirësimin e shkëmbimit të informacionit dhe rritjen e shpejtësisë së prodhimit statistikor, duke monitoruar ruajtjen e marrëdhënies kosto‐efektivitet, si dhe duke përforcuar garancinë për mbrojtjen e konfidencialitetit statistikor.

Risitë që sjell Programi i Statistikave Zyrtare 2012‐2016 do të jenë kryesisht sipas fushave:

Për statistikat demografike: Marrja e informacionit të statistikave vitale (lindje, vdekje, martesa) nga

formularë shkresorë, në elektronikë; Përdorimi i klasifikimit të ri ICD10 mbi sëmundshmërinë dhe shkaqet e

vdekjeve; Duke filluar nga viti 2013, Anketa e Buxhetit të Familjes do të realizohet nga

një anketë me bazë 1 vjeçare në anketë me bazë 3‐mujore; Përllogaritja e linjës së varfërisë në Shqipëri jo vetëm në nivelin NUTS 1, por

edhe në nivelin NUTS 3. Kryerja e anketës për kostot e punës në vitin 2013

Për statistikat makroekonomike:

Paraqitja e të dhënave vjetore të llogarive kombëtare sipas sektorëve institucionalë. Formati cilësor i mësipërm i të dhënave kryesore të ekonomisë do të japë një pamje mjaft sintetike të veprimtarisë të të gjithë aktorëve ekonomikë të ekonomisë shqiptare, duke ndihmuar në këtë mënyrë përdoruesit me më shumë informacion për analizat makro‐ekonomike të vendit.

Vlerësime të pavarura vjetore të komponentëve përbërës të PBB me anë të metodës së shpenzimeve, duke u përqendruar sidomos në treguesin e konsumit individual të popullatës (me çmime korrente e konstante);

Vlerësime të ecurisë tremujore të komponentëve përbërës të PBB me anë të metodës së shpenzimeve;

Zhvillimi i sistemit të integruar statistikor për hartimin e tabelave Burime‐Përdorime dhe InputOutput;

Për statistikat e biznesit:

17

Grumbullimi i informacionit të statistikave ekonomike nga ndërmarrjet duke përdorur teknika moderne si webform, postë do të rrisë shkallën e përgjigjes nga ana e ndërmarrjeve, besueshmërinë dhe shifra sa më afër realitetit

Përdorimi i sistemit të ri të aplikimit nga formati Excel në aplikimin SQL për çmimet e konsumit do të rrisë cilësinë e analizës së çmimeve të konsumit në seri kohore; Rinovimi i peshave të produkteve dhe shportës së produkteve të konsumit bazuar në rezultatet e anketës më të fundit të buxhetit të familjes;

Përdorimi i klasifikimeve të reja NACE Rev.2 dhe CPA 2008 mbi aktivitetet ekonomike dhe produktet do të rrisë shkallën e krahasueshmërisë së statistikave shqiptare me statistikat evropiane, në drejtim të përdorimit të klasifikimeve të rishikuara nga Eurostat si dhe do të rrisë nivelin e përafrimit me rregulloret e BE;

Organizimi i anketës mbi produktet dhe shërbimet shqiptare me periodicitet tremujor, (i parashikuar në planin e kaluar si vrojtim i veçantë, por i realizuar si pjesë e vrojtimit strukturor të ndërmarrjeve), do të shërbejë jo vetëm për prodhimin e statistikave mbi sasinë dhe vlerën e produkteve dhe shërbimeve shqiptare, por do të përdoret edhe për hartimin e tabelës së Burime‐Përdorime;

Riorganizimi i vrojtimit strukturor pranë ndërmarrjeve sipas aktiviteteve do të rrisë nivelin e përfaqësimit për çdo aktivitet në drejtim të numrit të variablave dhe indikatorëve të prodhuar;

Matja e tendencës së çmimeve të importit do të pasqyrojë jo vetëm tendencën e çmimeve të produkteve të importuara, por do të shërbejë edhe si deflator për statistikat e ndërmarrjeve dhe statistikat makroekonomike

Matja e kostos së punimeve civile inxhinierike do të paraqesë tendencën e kostos së punimeve inxhinierike të kryera sipas elementëve përbërës

Përdorimi i programit Eurotrace në statistikat e tregtisë së jashtme do të rrisë nivelin e cilësisë së këtyre të dhënave, shkallën e korrektimit dhe konvertimin e të dhënave të import‐eksportit në disa klasifikime statistikore të domosdoshme për statistikat makroekonomike;

Për statistikat e bujqësisë, pyjeve dhe peshkimit:

Ngritja e strukturës së statistikave të bujqësisë pranë INSTAT, duke e bërë këtë institucionin e vetëm përgjegjës për prodhimin e statistikave bujqësore;

Krijimi i regjistrit të fermave bujqësore nga Regjistrimi i Përgjithshëm Bujqësisë, i planifikuar të kryhet në vitin 2012;

Kryerja e vrojtimit te strukturës se fermës si dhe llogaritë ekonomike në bujqësi;

18

Llogaritja e indeksit të çmimeve të produkteve bujqësore nëpërmjet vrojtimeve;

Kryerja e vrojtimeve mbi blegtorinë, qumështin dhe produktet e tij me metodologji bashkëkohore.

Për statistikat multidomain (mjedisit, shkencës dhe teknologjisë, informacionit):

Kryerja e vrojtimin në nivel rrethi për mbetjet urbane; Kryerja e vrojtimit mbi teknologjinë e informimit të komunikimit pranë

ndërmarrjeve; Kryerja e vrojtimit mbi shkencën dhe teknikën, inovacionin dhe teknologjinë.

Për mbështetjen për prodhimin statistikor (Regjistrat statistikorë dhe Klasifikimet):

Regjistra statistikorë të njësive ekonomike, Ndërmarrjeve e Njësive Lokale, të përditësuar e cilësorë, sipas rekomandimeve të BE‐së dhe kërkesave të brendshme; adresa të kodifikuara sipas koordinatave gjeografike për qytete e mëdha, sipas sistemit GIS nga përdorimit i GPS në çdo aktivitet statistikor;

Kryerja e anketave specifike për përditësimin e regjistrave statistikorë të njësive ekonomike, përsëritja e asaj ekzistuese me afate periodike tremujor “Anketa e Ndërmarrjeve të Reja” si dhe futja në program e anketës së re vjetore “Anketa e Njësive Lokale”;

Implementimi i klasifikimit të rishikuar të aktiviteteve NACE Rev.2 në të gjitha aktivitetet statistikore brenda INSTAT si dhe ne shkallë vendi;

Implementimi i klasifikimit të produkteve sipas CPA 2008 në të gjitha aktivitetet statistikore; Për Teknologjinë e Informacionit

Përdorimi i teknologjive të reja për kapjen dhe përpunimin e të dhënave; Shkëmbimi i informacionit online dhe nëpërmjet një protokolli të përcaktuar

me agjencitë statistikore; Krijimi i magazinës së të dhënave (data warehouse) për integrimin e bazave

të të dhënave të INSTAT‐it, përfshi edhe metadata‐n; Publikimi i një website dinamik të ri për përdoruesit për marrjen e të

dhënave në kohë dhe sipas formateve të ndryshme; Ndërtimi i rrjetit të brendshëm komunikimi (intranet) për shkëmbimin në

kohë të informacionit ndërmjet punonjësve. Për bazën ligjore

19

Rishikimi i ligjit ekzistues të statistikave zyrtare në mënyrë që të përmbushen rekomandimet e BE‐së dhe Eurostat‐it, me synimin e përafrimit të bazës ligjore mbi të cilën mbështetet veprimtaria e Sistemit Kombëtar Statistikor me atë të acquis communautaire si dhe të sigurohet pavarësia profesionale e institucioneve që merren me prodhimin e statistikave zyrtare.

IV. PËRMBAJTJA E PROGRAMIT Nenet 6 dhe 7 të ligjit nr.9180, datë 05.02.2004 “Për statistikat zyrtare” janë baza ligjore e INSTAT‐it për kryerjen e aktiviteteve statistikore, si dhe për monitorimin e atyre të kryera nga agjencitë statistikore. Gjithashtu, ligji i jep të drejtë INSTAT‐it të koordinojë grumbullimin e informacionit administrativ dhe të kontrollojë cilësinë e regjistrave të të dhënave administrative. Në këtë këndvështrim INSTAT duhet të ngrejë sisteme eficiente për menaxhimin cilësor të Sistemit Kombëtar Statistikor. Instrumenti më i rëndësishëm për monitorimin e veprimtarisë së sistemit statistikor është Programi Pesëvjeçar i Statistikave Zyrtare. 4.1 Procedura e ndjekur për hartimin e Programit Për ndërtimin e Programit të ri të Statistikave Zyrtare, INSTAT është bazuar në strukturën e Compendium 2011. Duke zbërthyer të gjitha nivelet e Compendium‐it të Eurostat‐it ka qenë më e lehtë të vlerësohen kushtet në të cilat operon sistemi ynë statistikor, të konstatohet gjendja aktuale e statistikave, të evidentohen anët e forta dhe të dobëta krahasuar me standardet që kërkojmë të arrijmë. Veç kësaj, një arsye tjetër për përdorimin e kësaj strukture ka qenë edhe fakti se ky Program është parë e arsyeshme të jetë në të njëjtën linjë me atë kombëtar për zbatimin e MSA‐së. Struktura e përgjigjeve për progresin në Kapitullin 18 “Statistikat” të Acquis Communautaire, ku INSTAT është institucioni përgjegjës koordinues, është e ndërtuar në të njëjtën formë me këtë Program (në nivel Fushe). Fillimisht, si institucioni përgjegjës me ligj për draftimin e Programit, INSTAT‐i i ka kërkuar të gjitha institucioneve publike të plotësojnë një matricë informative, e cila përmbante të gjitha aktivitetet statistikore që mbulonte institucioni përkatës, metodikën e kryerjes së tyre, periodicitetin, institucionet përgjegjëse për sigurimin e të dhënave si dhe bazën ligjore ku mbështetej zbatimi i këtyre aktiviteteve. Gjithashtu, matrica jepte informacion edhe për aktivitetet e reja që kishin parashikuar të kryenin institucionet në vitet e ardhshme, si dhe një listë të

20

statistikave zyrtare që këto institucione kërkonin t’i prodhonte sistemi ynë statistikor. I gjithë ky informacion i marrë nga matricat, është hedhur në një database të veçantë, i cili ndihmon për hartimin e tabelave të ndryshme informative për të vlerësuar se çfarë prodhon sistemi statistikor në Shqipëri, kur dhe si i prodhon, cilat janë agjencitë përgjegjëse për t’i prodhuar dhe institucionet përgjegjëse për sigurimin e informacionit, cila do të jetë forma dhe afati i publikimit të statistikave të prodhuara, etj. Nëpërmjet kësaj baze të krijuar të dhënash, është bërë e mundur të hartohen edhe tabelat e Aneksit II të këtij Programi, ku çdo i interesuar mund të orientohet për të marrë informacionin e lartpërmendur. Gjithashtu, tabelat ndihmojnë veçanërisht për të përcaktuar burimin e të dhënave, administrative ose jo, duke pasqyruar konkretisht institucionet e ngarkuara për sigurimin e informacionit. Baza e të dhënave do të jetë e aksesueshme në faqen elektronike të INSTAT‐it, dhe çdo i interesuar do të njihet më hollësisht me informacionin që ajo mban. Ashtu si dhe Compendium 2011, ky Program në përbërje të tij përfshin të gjitha fushat e statistikave, të ndara në nënkapitujt:

I. Statistikat Demografike dhe Sociale; II. Statistikat makroekonomike; III. Statistikat e biznesit; IV. Statistikat e bujqësisë, pyjeve dhe peshkimit; V. Statistikat multidomain (mjedisit, shkencës dhe teknologjisë, informacionit); VI. Mbështetja për prodhimin statistikor (Regjistrat statistikorë dhe

Klasifikimet); VIII. Politika strategjike dhe Koordinimi.

Secili nënkapitull është ndarë në nivel Teme, e cila nëndahet në Module. Duke qenë se sistemi ynë statistikor nuk është në gjendje t’i përshtatet plotësisht parashikimeve të Compendium 2011, d.m.th. jo të gjitha aktivitetet statistikore që zhvillohen në Republikën e Shqipërisë mund të grupohen dhe plotësojnë të gjithë Compendium‐in, ky Program nuk përfshin të gjitha modulet e parashikuara në dokumentin e Eurostat‐it. Sidoqoftë, fakti që struktura kryesore (në nivel Fushe) përmban informacion, si dhe pjesa më e madhe e temave dhe moduleve është plotësuar, tregon se sistemi ynë statistikor prodhon statistika në pjesën më të madhe të fushave socio‐ekonomike e më gjerë. Në brendësi të secilit modul, duke patur parasysh edhe formën e lartpërmendur të raportimit për ecurinë e PKZMSA‐së për Kapitullin 18, ndodhen disa nëndarje për të pasqyruar: një përshkrim të shkurtër të situatës aktuale të statistikave të kategorisë përkatëse, objektivat strategjikë dhe aktivitetet që do të

21

zbatohen për arritjen e tyre, si dhe rezultatet e pritshme që do të tregojnë, në fund të fundit, edhe shkallën e përputhshmërisë së standardit me atë të Compendium‐it.

4.2 Analiza SWOT (Fuqitë, Dobësitë, Mundësitë dhe Kërcënimet)

Ashtu si në Programin Statistikor 2007‐2011 , analiza SWOT përfshin klimën në të cilën funksionon Sistemi Kombëtar Statistikor, duke vënë në qendër INSTAT‐in, si institucioni përgjegjës për monitorimin e ecurisë dhe performancës së këtij sistemi. Tashmë INSTAT ka krijuar një eksperiencë pothuaj 20 vjeçare dhe është në gjendje të vlerësojë kapacitetin, mekanizmat dhe burimet me të cilat operon. Gjithashtu, një ndihmë të madhe japin edhe raportet e vlerësimit të hartuara nga ekspertët e huaj në vite, veçanërisht Raporti Global i Vlerësimit të Sistemit Kombëtar Statistikor i hartuar nga ekspertët e Eurosta‐it për Shqipërinë në Tetor 2010. Ky dokument, i hartuar me kërkesën e Eurosta‐it për vlerësimin e sistemit statistikor në kuadër të procesit të vlerësimit të përgjigjeve të Pyetësorit për anëtarësim në BE, ka vënë në dukje jo vetëm problematikat e sistemit, por edhe ka dhënë rekomandimet e mundshme për zgjidhjen e tyre. Në këtë këndvështrim, analiza SWOT hartohet si vijon:

FUQITË Bazë e konsoliduar ligjore. Duke marrë parasysh eksperiencën e

deritanishme të funksionimit të Sistemit Kombëtar Statistikor, si dhe raportet e vlerësimit të ekspertëve të Eurostat‐it, konstatohet se ligji aktual për statistikat zyrtare është një bazë e fortë ligjore për prodhimin e statistikave zyrtare. Kjo kornizë mundëson zbatimin e parimeve themelore të statistikave zyrtare, duke garantuar pavarësinë profesionale dhe konfidencialitetin statistikor.

Mbështetje e politikës mbi të dhënat statistikore, gjë që ka mundësuar konsolidimin e treguesve statistikorë si dhe kryerjen e aktiviteteve të reja statistikore.

Reputacion pozitiv. Duke u mbështetur në pavarësinë dhe aftësitë profesionale të stafit, INSTAT gëzon respektin e përdoruesve gjë që ka sjellë jo vetëm rritjen e numrit të tyre, por edhe rritjen e kërkesave për statistika. Tashmë ky institucion njihet jo vetëm si prodhuesi kryesor i statistikave zyrtare, por edhe si institucioni përgjegjës për koordinimin e aktiviteteve zyrtare statistikore në vend. Në këtë aspekt, INSTAT gëzon reputacion të mirë edhe tek donatorët, të cilët kanë dhënë një kontribut të madh për përmbushjen e aktiviteteve statistikore madhore, duke gjetur përballë një institucion korrekt, të qëndrueshëm dhe të aftë profesionalisht.

22

Ndërlidhje e fortë mes pjesës më të madhe të sektorëve statistikorë. Shkëmbimi i informacionit statistikor në kohë dhe sipas formës së kërkuar i mundëson sektorëve prodhimin e statistikave sipas metodologjisë dhe kalendarit të parashikuar. Nëpërmjet disa sektorëve statistikorë pranë ministrive të linjës dhe institucioneve të tjera publike, INSTAT ka arritur të krijojë kontaktet e duhura për të krijuar një rrjet të konsoliduar shkëmbimi statistikor.

Staf profesional dhe i motivuar. Personeli i sistemit statistikor, veçanërisht i INSTAT‐it, gëzon kapacitetet profesionale jo vetëm në fushat statistikore, por edhe në ato mbështetëse, si teknologji informacioni dhe administrative. Gjithashtu, pothuajse i gjithë stafi zotëron shumë mirë gjuhën angleze.

Aftësi trajnuese për personelin, statisticienët e rinj dhe përdoruesit. Eksperienca e fituar gjatë ushtrimit të profesionit në institucion, si dhe njohuritë e marra gjatë misioneve të ndryshme brenda dhe jashtë vendit, kanë bërë që një pjesë e madhe e stafit të zotërojë njohuri të mjaftueshme për të gjitha proceset, metodologjitë dhe format e tjera që duhen ndjekur për prodhimin e statistikave zyrtare.

Përputhje dhe zbatim i klasifikimeve statistikore ndërkombëtare. Pjesa më e madhe e klasifikimeve kombëtare statistikore i është përshtatur standardeve ndërkombëtare.

Marrëdhënie të mira ndërkombëtare. Në kuadër të proceseve për zbatimin e MSA‐së, si dhe duke përfituar nga eksperiencat e ofruara nga Eurostat‐i dhe ekspertët e tjerë të huaj, INSTAT dhe agjencitë statistikore kanë arritur të forcojnë marrëdhëniet ndërinstitucionale, si kombëtare ashtu edhe ndërkombëtare.

Vetëdije për standardet e cilësisë së statistikave zyrtare. Me drejtimin e duhur menaxherial, si dhe duke përfituar nga proceset monitoruese të Eurostat‐it, Instituti i Statistikave dhe agjencitë e tjera statistikore janë të ndërgjegjshëm për ngritjen e sistemeve monitoruese dhe përdorimin e instrumenteve të duhura me qëllim rritjen e cilësisë së prodhimit të statistikave zyrtare. DOBËSITË

Forma të pamjaftueshme komunikimi me aktorët. Format e komunikimit me aktorët kryesorë duhet të zhvillohen më tej. Duhet punuar veçanërisht për një komunikim më të mirë me institucionet që sigurojnë të dhënat administrative.

23

Shpërndarja e informacionit statistikor. Disponimi i një kalendari publikimi nuk është i mjaftueshëm për të patur një politikë të qartë shpërndarjeje të statistikave zyrtare. Prandaj, duhen ndërmarrë veprime të tjera zhvilluese për të përcaktuar mënyrat më të mira të publikimit dhe transmetimit prodhimit statistikor, për të vendosur në format PDF të gjitha të dhënat e prodhuara, etj.

Përdorimi jokorrekt dhe moskuptimi i të dhënave statistikore të publikuara. Për këtë, trajnimi i përdoruesve për fusha të ndryshme të statistikës do të ndikonte në rritjen e shkallës së interpretimit dhe analizave të informacionit statistikor. Mungesa e integrimit të sistemit të metadata‐ve në web ndikon që përdorues të ndryshëm të mos kuptojnë si duhet metodologjinë e ndjekur për prodhimin e të dhënave statistikore.

Informacioni jo i plotë nga njësitë statistikore ekonomike (jobujqësore). Pavarësisht përcaktimit të metodave të përdorura për mbledhjen e të dhënave, me deklarim të lirë “ballë për ballë” apo me postë, njësitë statistikore ekonomike jobujqësore e japin informacionin e kërkuar jo të plotë, me gabime. Gjithashtu, shpesh nuk respektohet afati kohor për dërgimin e të dhënave administrative.

Infrastruktura jo e plotë statistikore në institucionet e administratës publike. Në ministritë e linjës apo institucionet e tjera publike mungesa e zyrës së statistikës dhe stafit përkatës sjell mangësi në cilësinë e informacionit statistikor si dhe në sigurimin e këtij informacioni brenda afatit.

Mungesa e strukturës akademike në profil statistike për përgatitjen specialistëve të rinj. Kjo sjell vështirësi në gjetjen dhe rekrutimin e kandidatëve të përshtatshëm që angazhohen në fushën e statistikave. MUNDËSITË

Programi i ri statistikor 2012‐2016 do të :

Mbështesë politikbërësit për hartimin e politikave makroekonomike dhe sociale si në nivel kombëtar ashtu edhe rajonal.

Forcojë lidhjet me institucionet e tjera, agjenci statistikor ose jo. Konsolidojë Sistemin Statistikor Kombëtar duke e harmonizuar atë me

standardet e BE‐së. Rrisë aftësitë profesionale të stafit.

KËRCËNIMET

24

Kërcënimi kryesor që INSTAT mund të dështojë në përmbushjen e kërkesave sfiduese gjatë këtyre pesë vjetëve është për disa arsye:

Moszbatimi i detyrimeve që rrjedhin nga ky Program nga të gjithë aktorët, si:

mosrespektimi i afateve kohore për dërgimin e të dhënave dhe informacioni jo i plotë nga njësitë statistikore dhe siguruesit e të dhënave administrative, do të sillte vonesë në zbatimin e aktiviteteve statistikore sipas afateve të parashikuara dhe mangësi në sasinë dhe cilësinë e treguesve.

Mungesa e zyrës së statistikës si dhe lëvizja e herëpashershme e strukturës organizative në ministritë e linjës dhe institucionet e tjera që sigurojnë të dhënat administrative, nuk do të garantonte realizimin e këtij Programi.

Mungesa e burimeve të mjaftueshme financiare mund të rrezikojë moskryerjen e vrojtimeve të parashikuara në këtë Program.

Mospërdorimi i klasifikimeve të njëjta në të gjitha institucionet. Nëse nuk do të arrihet përdorimi i klasifikimeve të parashikuara të implementohen gjatë zbatimit të këtij programi, atëherë kjo do të sillte mospërputhshmërinë e të dhënave për të njëjtët tregues.

4.3 Sistemi i Integruar i Teknologjisë së Informacionit Nga këndvështrimi i teknologjisë së informacionit, sistemet statistikore të

informacionit gjithmonë kanë përbërë një seri sfidash, kërkimesh e përparime teknologjike në shumë fusha të ndryshme, duke filluar nga teknikat e avancuara të grumbullimit të të dhënave, validimit dhe vizualizimit të të dhënave, nga metadata repositories dhe data warehouse shumëfishe tek data mining etj.

Statistika është një profesion i lidhur me informacionin, prandaj dhe suksesi i statistikave varet nga mënyra që ne jemi në gjendje të mbledhim, përpunojmë, ruajmë dhe të shpërndajmë këtë informacion. Duke hyrë në shekullin e 21‐të, menaxhimi i informacionit statistikor është i paimagjinueshëm pa një mbështetje të mjeteve përshtatshme të teknologjisë moderne të informacionit.

Integrimi i sistemeve të informacionit statistikor kërkon marrjen në konsideratë të nevojave të ndryshme specifike të fazave individuale të përpunimit të të dhënave dhe në kontekste të ndryshme. Prandaj, krijuesit e sistemeve te integruara të informacionit statistikor duhet, si hap të parë, të krijojnë një model që të përshkruajë funksionet e zyrave statistikore.

INSTAT‐i merr një sasi të madhe të të dhënave administrative nga institucionet e tjera. Këto të dhëna janë mbledhur në mënyra të ndryshme dhe në formate të ndryshme. Këto të dhëna janë përdorur për të prodhuar statistika sociale dhe statistika ekonomike. Mungesa e sistemit elektronik të shkëmbimit të të

25

dhënave administrative ndikon në procesin e prodhimit të statistikave zyrtare, bazuar në Programin shumëvjeçar të statistikave zyrtare.

Implementimi i një sistemi për automatizimin e mbledhjes së të dhënave dhe përpunimi nga burime administrative do të rrisë cilësinë statistikore dhe do të zvogëloje kohën e përpunimit e të shpërndarjes. Brenda kontekstit të një zyrë statistikore, në përgjithësi, një magazinë e të dhënave statistikore mund të përkufizohet si një magazinë e vetme, e plotë dhe pjesë e metadata‐s të cilat janë fituar nga burime të ndryshme, të mbledhura e kombinuara për të formuar një strukturë; të dokumentuara në një format standard dhe të ruajtura në një strukturë që lejon përdoruesit të shohin, të ekzekutojnë query, të kombinojnë e shkarkojnë të dhënat për analiza në nivele të ndryshme. Për të arritur qëllimet e përmendura më lart, magazina e të dhënave si vend i magazinimit duhet të themelohet, por edhe të dokumentojë procesin e përgjithshëm të magazinimit të të dhënave, në të cilin instituti mbledh, transformon dhe ngarkon të dhënat në sisteme fizike të ndryshme, të optimizuara për marrjen e vendimeve. Zgjidhja duhet të jetë e orientuar nga metadata.

Projektimi, zhvillimi dhe zbatimi i magazinës së të dhënave (Data Warehouse DW) të INSTAT‐it konsiston në:

Përcaktimin e kërkesave DW; Identifikimin e software më të përshtatshëm për menaxhimin e DW; Zhvillimi i sistemit DW; Plotësimi i DW me informacionin statistikor dhe përcaktimi i procedurave

standarde për të mirëmbajtur DW; Marrja e të dhënave.

Standardizimi i transferimit të të dhënave nga organizatat qeveritare ‐

ofruesit e të dhënave administrative për zyrën statistikore, do të ketë një ndikim pozitiv në sistemin e përgjithshëm statistikor.

Automatizimi i mbledhjes së të dhënave dhe përpunimi nga burimet administrative konsiston në:

Identifikimin e të gjithë burimeve të të dhënave të kërkuara nga INSTAT‐i, në

bazë të Programit; Përcaktimin e protokollit të këmbimit të të dhënave; Zbatimi i sistemit për këmbimin e të dhënave.

V. AGJENCITË STATISTIKORE

26

Ligji nr. 9180, datë 05.02.2004 “Për statistikat zyrtare”, i ndryshuar,

parashikon qartësisht përkufizimin e agjencive statistikore si autoritetin përgjegjës, përveç Institutit të Statistikave, të autorizuar sipas Programit të Statistikave Zyrtare për të ndërmarrë veprimtari për prodhimin e statistikave zyrtare.

Duke u bazuar në informacionin e mbledhur përmes matricave, si dhe përpunimit të të dhënave që përmban database i këtij Programi, është arritur të vendosen prioritetet për prodhimin e statistikave gjatë periudhës pesëvjeçare 2012‐2016, si dhe të përcaktohen institucionet përgjegjëse që do të luajnë rolin e agjencisë statistikore gjatë kësaj periudhe. Pasqyra e mëposhtme liston këto agjenci si dhe numrin e aktiviteteve statistikore zyrtare pjesë e Programit.

Agjencitë statistikore dhe numri i aktiviteteve statistikore

Agjencia Statistikore Numri i aktiviteteve statistikore Instituti i Statistikave 115 Banka e Shqipërisë 65 Ministria e Financave 9

VI. PLANIFIKIMI I KOSTOS SË NEVOJSHME PËR KRYERJEN E OPERACIONEVE STATISTIKORE 20122016 Për planifikimin e kostove të mbulimit të aktiviteteve statistikore që do të

kryhen gjatë periudhës 2012‐2016, janë marrë parasysh dokumentet e planifikimit buxhetor, të hartuar në përputhje me Ligjin nr. 9936, datë 26.06.2008 “Për menaxhimin e sistemit buxhetor në Republikën e Shqipërisë”, si dhe aktet nënligjore dhe Udhëzimet e Ministrisë së Financave në zbatim të tij. Që nga viti 2010, pranë INSTAT funksionojnë Grupi për Strategjinë, Buxhetin dhe Integrimin (GSIB) dhe Ekipi për Menaxhimin e Programit (EMP). Këto struktura operojnë jo vetëm për orientimin e strategjive sektoriale, por edhe për planifikimin dhe monitorimin e ekzekutimit të fondeve buxhetore afatmesme për institucionin.

Gjithashtu, dokumente të rëndësishme planifikimi financiar janë edhe projekt‐fishat e plotësuara nga INSTAT për fondet IPA kombëtare dhe me shumë përfitues, marrëveshjet e nënshkruara mes Qeverisë Shqiptare dhe atyre Zvicerane e Suedeze, të cilat do të mbulojnë një pjesë të madhe të zërave për aktivitetet madhore statistikore gjatë periudhës pesëvjeçare, si dhe asistencën teknike

27

përkatëse, shumë të nevojshme për garantimin e ecurisë së proceseve në përputhje me standardet e duhura.

Ndërkohë, brenda buxhetit vjetor janë përfshirë edhe zërat e aktiviteteve që janë në proces implementimi, të cilat përfshijnë periudha të Programit paraardhës dhe gjejnë vazhdimësinë në këtë Program. Ndër veprimet operacionale të projekteve kryesore në zbatim e sipër veçohen ato në kuadër të Census‐Al 2011, Regjistrimit të Përgjithshëm të Bujqësisë, etj.

Një element që ndikon në buxhetin e INSTAT‐it është mënyra e mbledhjes së të dhënave. Duke qenë se pjesa më madhe e tyre kryhet duke përdorur intervistues, atëherë një pjesë e konsiderueshme e buxhetit shërben për mbulimin e shpenzimeve për pagat, dietat dhe të tjera operative.

Tabela 5.1 paraqet strukturën e kostos së aktiviteteve statistikore të realizuara me fondet e alokuar nga buxheti i shtetit, për vitet 2010 dhe 2011 nga INSTAT.

Tabela 5.1 Struktura e kostos

Në mijë Lekë

Shpenzime 2010 2011 Vrojtime në ndërmarrje 29,661 31,320 Vrojtime në familje 25,612 26,125 Regjistrime (ndërm.+pop.) 113,856 433,542 Shpenzime institucionale 195,949 196,360 Shuma 365,078 687,347

Tabela 5.2 paraqet parashikimin e buxhetit të INSTAT‐it për periudhën 2012‐2016, i cili është në përputhje me Programin Buxhetor Afatmesëm. Sa i takon fondeve nga donatorët e huaj, për vitet e ardhshme INSTAT ka aplikuar të përfitojë nga fondet dhe grantet e BE‐së (IPA Kombëtare dhe me shumë përfitues), Kombeve të Bashkuara (UNFPA, UNICEF, UNDP) si dhe qeverisë së Zvicrës dhe Suedisë. Duke qenë se ndodhemi akoma në fazë studimi dhe aplikimi, nuk mund të jepet një vlerë e saktë për vitet e ardhshme. Tabela 5.2 Parashikimi i buxhetit 20122016

Në milion Lekë 2012 2013 2014 2015 2016 Të mbuluara nga buxheti 430 479 500 522 552

Të mbuluara nga asistenca e huaj 420

28

VII. MONITORIMI I ECURISË SË PROGRAMIT Monitorimi i ecurisë së programit është element shumë i rëndësishëm për

garantimin e plotësimit të aktiviteteve statistikore të parashikuara në të. Ligji nr.9180, datë 05.02.2004 “Për statistikat zyrtare” i parashikon instrumentet monitorues. Sipas neneve 8 dhe 11 të tij, autoritetet prodhuese të statistikave zyrtare i paraqesin për miratim Këshillit të Statistikave një Raport Vjetor mbi ecurinë e Programit dhe punën e kryer. Bazuar në këtë dokument, Këshilli i Statistikave mund të propozojë ndryshimet e mundshme në Program, për të garantuar shmangien e problemeve në vitet pasardhëse, si dhe për t’iu përshtatur ndryshimeve të kushteve ekonomike, sociale dhe mjedisore në vend.

Sipas ligjit të lartpërmendur, Këshilli i Statistikave shqyrton edhe raportet katërmujore të paraqitura nga INSTAT‐i për ecurinë e zbatimit të Programit. Në këtë mënyrë, Këshilli i Statistikave vlerëson eficiencën e zbatimit dhe përputhshmërinë e produkteve me kërkesat ndërkombëtare.

Instrumente të tjera monitoruese janë edhe ekzekutuesit e autorizuar të cilët, brenda tremujorit të parë, përgatisin raporte vjetore për ecurinë e zbatimit të aktiviteteve sektoriale gjatë vitit paraardhës. Raportet shqyrtohen nga Këshilli i Statistikave, i cili jep edhe rekomandimet e veçanta për tu patur parasysh gjatë viteve në vazhdim.

Marrëveshjet e ndryshme të mirëkuptimit, nënshkruar mes INSTAT dhe agjencive statistikore ose me institucionet e tjera publike/jopublike, parashikojnë ngritjen e grupeve të përbashkëta për të diskutuar mbi zbatimin e aktiviteteve statistikore, programet për të ardhmen, etj. Këto struktura ndikojnë në ndërgjegjësimin e agjencive përkatëse për përmbushjen e detyrimeve që rrjedhin nga ky Program, si në aspektin prodhues të statistikave, ashtu dhe në atë të dhënies së informacionit. Së bashku me prodhuesit e statistikave zyrtare, ata sigurojnë harmonizimin maksimal të prioriteteve të dhëna në programin trevjeçar me ato të programeve vjetore gjatë gjithë kohës që është në fuqi ky Program.

Ndërkohë, rolin monitorues të veprimtarisë statistikore të të gjithë sistemit në vend, e ka Instituti i Statistikave. Në kuadër të përmbushjes së detyrimeve të MSA‐së, si dhe zbatimit të rekomandimeve të BE‐së për Shqipërinë për përafrimin me Acquis Communautaire sipas Kapitulli 18 “Statistikat”, INSTAT përpiqet të krijojë një kulturë në rritje statistikore midis agjencive të tjera, duke ndjekur shkallën e përpjekjeve për të realizuar detyrimet e MSA‐së nga këto agjenci.

29

FUSHA 1 – STATISTIKAT DEMOGRAFIKE DHE SOCIALE Tema 1.01 Popullsia Përshkrimi Statistikat e Popullsisë studiojnë popullsinë sipas dimensioneve hapësinore

të shpërndarjes dhe strukturës së saj, duke iu referuar karakteristikave demografike, sociale dhe ekonomike. Në mënyrë që të nxirren ligjshmëritë që kanë prodhuar këto fenomene demografike merret parasysh evolucioni i këtyre ndryshimeve. Gjithashtu, njohuritë mbi fenomenet demografike vihen në shërbim të zhvillimit ekonomik dhe social të vendit.

Statistikat e popullsisë apo statistikat demografike të Shqipërisë janë bazuar në të dhënat e Regjistrimeve të Popullsisë dhe të dhënat e lëvizjeve natyrore dhe të brendshme të popullsisë, të monitoruara nga skedat e statistikave vitale.

Prioritetet Nga viti 1950 deri në 1990, popullsia e Shqipërisë ka përjetuar dekada të

rritjes së shpejtë të popullsisë, edhe pse ritmi i kësaj lëvizje ra në mënyre progresive. Lindshmëria ishte shumë më e lartë se kudo tjetër në Evropë, ndërkohë që vdekshmëria ishte relativisht e lartë, gjë që ndjek modelin e vendeve Mesdhetare. Shkëmbimet me vendet e huaja përmes migrimit ishin pothuajse inekzistente dhe lëvizjet në vend, nga rajoni në rajon, ishin shumë të kufizuara.

Vitet 90‐të e ndryshuan në mënyrë të konsiderueshme këtë pamje. Rënia e lindshmërisë shkoi drejt niveleve që janë më afër vendeve evropiane, emigracioni ishte në shkallë të gjerë, duke lënë gjurmë të forta në piramidën e moshës. Gjithashtu migracioni i brendshëm e ndryshoi shumë ekuilibrin midis rajoneve të vendit. Vitet që pasuan pas regjistrimit të popullsisë 2001, theksuan rënien e lindshmërisë në nivele akoma më të ulëta dhe një vdekshmëri pothuaj stacionare. Të dhënat për vitin 2001 janë marrë nga rezultatet e Regjistrimit të Popullsisë dhe Banesave që u krye në prill të vitit 2001. Të dhënat e popullsisë 1995‐2000 u bazuan në projeksionet e popullsisë duke marrë si bazë rezultatet e regjistrimit të popullsisë të vitit 1989. Hipoteza e emigracionit sipas projeksioneve pas vitit 1995 nuk u vërtetua, sepse kjo dukuri mori përmasa më të mëdha në vitet në vazhdim. Kjo ka sjellë që në Shqipëri ritmi i rritjes së popullsisë të jetë akoma pozitiv, por riprodhimi i saj të jetë i pamundur.

Studimet demografike të thelluara do të mund të sjellin në vëmendje të politikbërësve masat që duhen marrë në të ardhmen, nëse këta tregues do të vazhdojnë të ulen, pra nëse popullsia do të fillojë të plaket.

30

Moduli 1.01.01 Demografia, censuset dhe projeksionet

1.01.01.01 Demografia Përshkrimi i situatës aktuale Një burim kryesor për furnizimin me të dhëna në sektorin e demografisë

është Drejtoria e Përgjithshme e Gjendjes Civile e cila siguron të dhënat lidhur me statistikat vitale: lindjet, vdekjet, vdekjet nën një vjeç dhe martesat.

Sistemi i regjistrimit të gjendjes civile aktualisht është në proces modernizimi. Disa nga kufizimet e vëzhguara në sistemin aktual do të mënjanohen në të ardhmen. Sidoqoftë, identifikimi i kufizimeve është i nevojshëm, pasi kjo lejon kuptimin e vështirësive që do të hasen në implementimin e sistemit të ri.

Ministria e Brendshme ka përgjegjësinë e prodhimit të akteve civile dhe mbledhjen e statistikave vitale. Në total, në Republikën e Shqipërisë, gjenden 408 Zyra të Gjendjes Civile të cilat mbledhin të dhëna për lindjet, martesat, vdekjet foshnjore dhe vdekjet e tjera në nivel lokal. Ministria ka përgjegjësinë gjithashtu për krijimin dhe administrimin e Regjistrit Themeltar Elektronik të Popullsisë.

Të dhënat mbi lindjet, vdekjet dhe martesat tashmë do të merren online nga regjistrat e Gjendjes Civile. Kjo praktikë e re e mbledhjes së të dhënave do të sigurojë një cilësi, shpejtësi dhe disponibilitet më të lartë të të dhënave.

A. Lindjet dhe vdekjet Lindjet dhe vdekjet janë dy ndër tre komponentët kryesorë që ndikojnë në

ndryshimin e popullsisë së një vendi dhe, si rrjedhojë, ata janë tepër të rëndësishëm për llogaritjen e numrit të popullsisë.

Të dhënat mbi lindjet dhe vdekjet merren nga Drejtoria e Përgjithshme e Gjendjes Civile. Regjistrimi i lindjeve dhe vdekjeve bëhet fillimisht në bashkinë ku ndodhet banesa ligjore (vendi ku personi është regjistruar në Regjistrin Themeltar), pastaj në regjistrin specifik dhe më pas në një formular i cili është ndërtuar posaçërisht nga INSTAT‐i. Ky formular jep informacion shtesë për qëllime statistikore. Formularët mblidhen në çdo zyrë kryesore të gjendjes civile në nivel rrethi dhe i dërgohen INSTAT‐it, për përpunimin e të dhënave që ata përmbajnë.

B. Martesat Të dhënat mbi martesat merren nga Drejtoria e Përgjithshme e Gjendjes

Civile. Regjistrimi i martesave bëhet fillimisht në bashkinë ku ndodhet banesa ligjore (vendi ku personi është regjistruar në Regjistrin Themelor), pastaj në regjistrin specifik dhe më pas në një formular i cili është ndërtuar posaçërisht nga INSTAT‐i. Ky formular jep informacion shtesë për qëllime statistikore. Formularët

31

mblidhen në çdo zyrë kryesore të gjendjes civile në nivel rrethi dhe i dërgohen INSTAT‐it, për përpunimin e të dhënave që ato përmbajnë.

C. Zgjidhjet e martesave Të dhënat statistikore mbi zgjidhjet e martesave merren nga Zyra e

Statistikës pranë Ministrisë së Drejtësisë. INSTAT publikon vetëm zgjidhjet e martesave sipas vendimeve gjyqësore të formës së prerë, sepse ato përfaqësojnë realisht divorcet e ndodhura në një vit të dhënë.

Të dhënat demografike, sidomos ato të migracionit, merren gjithashtu nga Censuset e popullsisë. Projeksionet e popullsisë si dhe statistika mbi migracionin në vitet në vazhdim do të bazohen në Census‐Al 2011.

Objektivat strategjikë

Përmirësimi dhe plotshmëria e mbledhjes së informacionit nga skedat demografike, probleme të cilat më parë kanë ndikuar negativisht në llogaritjet e ngjarjeve demografike siç janë: lindjet, vdekjet, lëvizjet e brendshme të popullsisë. Skedat mundësojnë llogaritjen e popullsisë që nga 1 Janari i çdo viti;

Llogaritja e treguesve të qëndrueshëm në lidhje me lindjet dhe vdekjet; Llogaritja e treguesve të qëndrueshëm në lidhje me martesat dhe divorcet; Përgatitja e publikimi i rezultateve kryesore të Census‐Al 2011 dhe

përllogaritja e treguesve kryesorë demografikë sipas këtij censusi; Kryerja e punës përgatitore për analizat tematike, bazuar në rezultatet e

Census‐Al 2011; Sigurimi i një bashkëpunimi më të ngushtë me institucionet përkatëse, për

mbledhjen e informacionit në mënyrë periodike dhe të vazhdueshme; Aktivitete zbatuese Në kuadër të projektit për informatizimin e zyrave të gjendjes civile në

Republikën e Shqipërisë, do të bëhet i mundur transferimi i të dhënave mbi statistikat vitale online, ku të gjitha zyrat do të integrohen në një rrjet të kompjuterizuar. Qëllimi është gjetja e një formati që i përshtatet të gjithë institucioneve të cilët interesohen potencialisht për të dhënat që ai përmban. Kjo praktikë e mbledhjes së të dhënave do të sigurojë një cilësi, shpejtësi dhe disponibilitet më të lartë të të dhënave. Gjithashtu do të bëjë të mundur shmangien e disa problemeve lidhur me cilësinë e të dhënave të lindjeve dhe vdekjeve jo vetëm me mos raportimin e disa rretheve, por gjithashtu edhe me plotshmërinë e informacionit për këto evente.

32

Po kështu, kjo praktikë e mbledhjes së të dhënave do të bëjë të mundur llogaritjen e statistikave vitale dhe të popullsisë në kohë reale dhe me një cilësi të lartë.

Zhvillimi i takimeve të herëpashershme me Ministrinë e Drejtësisë për një

bashkëpunim më të ngushtë në mënyrë që të arrihet mbledhja e të dhënave në mënyrë periodike, të vazhdueshme dhe sipas formatit të përshtatshëm.

Shfrytëzimi i të gjithë burimeve të mundshëm, për të siguruar prodhimin e treguesve sipas definicioneve dhe kërkesave të Eurostat‐it. Rezultatet e pritshme Një përmbledhje e kategorisë së treguesve demografikë që prodhohen çdo vit

janë:

Llogaritja e popullsisë më 1 Janar dhe mesatare vjetore sipas grupmoshës, gjinisë dhe qarqeve;

Statistika të plota mbi eventet demografike: lindje, vdekje; Statistika të plota mbi martesat dhe divorcet; Sigurim informacioni mbi lëvizjet e brendshme të popullsisë;

Burimi i informacionit Burimi i informacionit sigurohet nga Drejtoria e Përgjithshme e Gjendjes

Civile dhe nga MD. Megjithatë vlen të përmendet se është INSTAT ai që bën përpunimin e mëtejshëm të të dhënave si dhe përllogaritjen e treguesve kryesorë. Një burim i rëndësishëm informacioni për llogaritjen e treguesve kryesorë demografikë, arsimor, ekonomik dhe shëndetësor është Census‐Al 2011.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Tregues të Popullsisë 2011 2012 2013 2014 2015 Tregues të Lindshmërisë 2011 2012 2013 2014 2015 Tregues të vdekshmmërisë 2011 2012 2013 2014 2015 Tregues të Martesave 2011 2012 2013 2014 2015

1.01.01.02 Censuset Përshkrimi i situatës aktuale Censusi i Popullsisë dhe Banesave është numërimi i plotë i të gjithë

individëve, njësive ekonomike familjare dhe banesave, destinacioni i të cilave është

33

banimi. Ky është një vrojtim tejet kompleks, i cili siguron një informacion të rëndësishëm jo vetëm për politikbërësit, por edhe për komunitetin e gjerë të përdoruesve dhe të biznesit.

Qëllimi kryesor i Censusit të Popullsisë dhe Banesave është të japë një panoramë aktuale dhe të saktë të realitetit demografik, ekonomik dhe social në vend. Censusi jep një fotografim të momentit mbi gjendjen sociale dhe nivelin e jetesës së popullsisë në një moment të dhënë (Momenti kritik i Censusit).

Në nivel kombëtar, popullsia është e rëndësishme për planifikimin dhe shpërndarjen e institucioneve të kujdesit shëndetësor, arsimit, punësimit, etj. Rezultatet në bazë rajonesh janë të domosdoshme për përcaktimin e politikave rajonale, por më e rëndësishmja është shpërndarja e popullsisë dhe njohja e karakteristikave të saj në nivel lokal. Kjo shpërndarje ndihmon në njohjen më të mirë të nevojave për shkolla, spitale, zonat ku papunësia mund të jetë më e madhe, përcaktimin e vendeve për qëllime biznesi, etj.

Censusi është gjithashtu një mënyrë mjaft e mirë për të njohur dhe matur lëvizjet e brendshme të popullsisë (migracionin e brendshëm). Krahasimi i rezultateve të dy regjistrimeve të fundit, duke pasur parasysh edhe shtesën natyrore të popullsisë për këto dhjetë vjet, na ndihmon dhe na jep mundësi për të përllogaritur numrin e personave që kanë lëvizur jashtë Shqipërisë (migracionin neto).

Censusi i fundit i Popullsisë dhe Banesave u krye më 1 Tetor 2011 (Census‐Al 2011), dhjetë vjet pas regjistrimit të vitit 2001, bazuar në ligjin nr.8669, datë26.10.2000 ‘Për Censusin e Popullsisë dhe Banesave”, i ndryshuar.

Census‐Al 2011 u bazua tërësisht në rekomandimet e Eurostat dhe UN1, si rrjedhim, rezultatet e tij do të jenë plotësisht të krahasueshme me ato të vendeve të tjera. Për implementimin e tij u përdor metoda tradicionale e mbledhjes së informacionit “derë më derë” me anketues. Ai u bazua plotësisht në deklarimin e lirë të individëve dhe përfshiu 100% të çështjeve “core topics” të rekomanduara nga Eurostat dhe UN, si dhe rreth 65% të atyre “noncore topics”. Gjatë procesit u përdor koncepti i “popullsisë së hapur” dhe “Popullsi me vendbanim të zakonshëm” si dhe koncepti “njësi ekonomike familjare”, i cili ishte i ndryshëm nga ai i familjes.

Census‐Al 2011 do të jetë pikënisja për ndërtimin e një regjistri statistikor të popullsisë dhe do të krijojë mundësinë që censusi i ardhshëm të bazohet në përdorimin e regjistrit të popullsisë. Kjo do të krijojë mundësinë për të pasur gjithmonë një popullsi të përditësuar jo vetëm në nivel kombëtar, por edhe në nivele më të vogla administrative (komuna, bashki). Për herë të parë censusi u bazua

1 http://www.unece.org/fileadmin/DAM/stats/publications/CES_2010_Census_Recommendations_English.pdf

34

tërësisht në harta dixhitale (GIS), si dhe hedhja e të dhënave u krye me anë të skanerave optikë.

Objektivat strategjikë Të ndihmojë Qeverinë për planifikimin dhe alokimin e burimeve si dhe të

drejtojë politikat sipas shpërndarjes dhe përbërjes së popullsisë; Sigurimi i numrit të popullsisë rezidente sipas karakteristikave bazë

demografike, ekonomike dhe sociale në nivel kombëtar dhe sipas ndarjeve më të ulta administrative;

Sigurimi i statistikave sipas rekomandimeve të UN dhe Eurostat‐it, të cilat do të jenë të krahasueshme me vendet e tjera Evropiane;

Ofrimi i informacionit i cili do të shërbejë gjithashtu si një strukturë bazë informacioni mbi të cilin do të ngrihet struktura e një kampioni;

Ndërtimi i një baze të dhënash egzostive e cila do të shërbejë gjithashtu për të dhënë përgjigje më të mirë kundrejt nevojave të përdoruesve;

Ofrimi i informacionit bazë institucioneve të tjera qendrore në mënyrë që të asistohen në përcaktimin e strategjive të tyre.

Aktivitete zbatuese Në kuadër të Census‐Al 2011 po ndërmerren aktivitetet:

Përgatitja e rezultateve finale të census; Përgatitjet për analizat tematike.

Rezultate të pritshme

Matja e popullsisë banuese në vend, sipas karakteristikave të tyre demografike, sociale dhe ekonomike;

Matja e numrit të Njësive Ekonomike Familjare; Përllogaritja e treguesve demografikë, arsimorë, shëndetësorë dhe

ekonomikë; Bazë e krijuar për ndërtimin e projeksioneve të popullsisë.

Burimi i informacionit Rezultatet përfundimtare të Census‐AL 2011 1.01.01.03 Projeksionet Përshkrimi i situatës aktuale

35

Projeksionet e popullsisë janë llogaritje që tregojnë zhvillimin e ardhshëm të një popullsie duke marrë për bazë disa hipoteza të bëra për prirjet e ardhme të lindshmërisë, vdekshmërisë dhe migracionit.

Projeksionet janë llogaritje që shoqërohen me pasiguri, prandaj, për të evidentuar këtë, ato shoqërohen me disa hipoteza për normat demografike të lindshmërisë, vdekshmërisë si dhe migracionit. Zakonisht projeksionet shoqërohen me hipotezën e ulët, të mesme si dhe të lartë për këto norma. Për të arritur në këto hipoteza kërkohet një studim i thellë i trendeve të shkuara të vendit për këta komponentë, por dhe një studim i thelluar i vendeve që i ngjasojnë më shumë vendit tonë në këto tregues demografikë.

INSTAT do të përdorë Census‐Al 2011 si popullsi bazë për të llogaritur projeksionet e popullsisë për 20 vitet e ardhshme. Projeksionet do të llogariten për grupmosha njishe, femra dhe meshkuj. Do të shihet mundësia e llogaritjes së tyre në nivel prefekture. Kjo do të varet edhe nga cilësia e të dhënave historike për lindjet, vdekjet dhe migracionit në këtë nivel.

Objektivat strategjikë Projeksionet e popullsisë do të parashikojnë ndryshimet e popullsisë duke

marrë si pikënisje numrin e popullsisë nga Census‐Al 2011 dhe duke u bazuar në disa hipoteza bazë (duke patur parasysh lindjet, vdekjet dhe migrimin). Objektivat strategjikë në lidhje me këtë modul janë:

Llogaritja e projeksioneve për 20 vitet e ardhshme 2011‐2031; Llogaritja e projeksioneve të popullsisë në nivel vendi, meshkuj dhe femra në

grupmosha njishe. Kjo do të bëhet në tre variante. Në variantin më të mirë të mundshëm si dhe do të shoqërohet me variantin i ulët dhe i lartë për të shoqëruar pasiguritë më të cilat lidhen këto llogaritje.

Do të shihet mundësia e llogaritjes së projeksioneve në Nivel NUTS 2. Kjo do të varet dhe nga cilësia e të statistikave vitale në këtë nivel si dhe mundësia e llogaritjes së migracionit të brendshëm dhe të jashtëm.

Do të shihet mundësia e llogaritjes së projeksioneve në Nivel NUTS 3 (Nivel Qarku). Kjo do të varet dhe nga cilësia e të statistikave vitale në këtë nivel si dhe mundësia e llogaritjes së migracionit të brendshëm dhe të jashtëm. Aktivitete zbatuese Aktivitetet për arritjen e objektivave strategjikë do të jenë si më poshtë:

Studimi i trendeve të kaluara mbi fenomenet demografike që janë lindjet, vdekjet, migracioni i brendshëm si dhe migracioni i jashtëm;

36

Kryerja e një analize të thellë e këtyre trendeve jo vetëm brenda vendit, por kjo analizë duhet të shoqërohet me studimin e këtyre fenomeneve demografikë për vendet në rajon. Në këtë mënyrë do të mundësohet gjetja e një modeli që i përshtatet sjelljes që do të ketë popullsia e vendit tonë;

Analiza e migracionit si një nga elementët më të vështirë në llogaritjen e projeksioneve të popullsisë. Do të kërkohen të dhënat për emigracionin dhe në vendet fqinjë ose vendet kryesore destinacion të emigrantëve shqiptare, për të patur një ide më të qartë të shkallës së emigracionit në Shqipëri. Kjo mundëson llogaritjen sa më të saktë të projeksioneve të Shqipërisë. Rezultate të pritshme

Ndërtimi i hipotezave për lindshmërinë, vdekshmërinë dhe migracionin Burimet e informacionit Për llogaritjen në mënyrë sa më të saktë të Projeksioneve të popullsisë

kërkohen disa burime të dhënash. Më të rëndësishmet janë burimet nga Census‐Al 2011 si dhe statistikat vitale në vite për lindjet, vdekjet si dhe për migracionin e brendshëm e të jashtëm.

Migracioni, si një nga komponentët e projeksioneve, i bën ato shumë të ndjeshme nga nivelet e supozuara të ardhme të tij. Për statistikat e emigracionit kërkohet një hulumtim i këtyre vlerave sidomos për vendet kryesore destinacion për emigrantët shqiptarë. Të dhënat e migracionit mbeten problematike dhe kjo mund të ndikojë dhe në cilësinë e projeksioneve.

Gjithashtu, llogaritja e projeksioneve në nivel NUTS 2 dhe prefekture kërkon të dhëna të plota dhe të sakta për të gjithë komponentët demografikë (lindjet, vdekjet, migracioni i brendshëm dhe migracioni i jashtëm).

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Projeksionet e Popullsisë x x Analiza e Migracionit x x Analiza e lindshmërisë dhe vdekshmmërisë x x

Moduli 1.01.02 Migracioni dhe Azilkërkuesit Përshkrimi i situatës aktuale Objektivi i këtij moduli ka të bëjë me zhvillimin dhe prodhimin e statistikave

cilësore në lidhje me migracionin.

37

Duhet thënë se statistikat lidhur me migracionin vazhdojnë të mbeten problem, ato nuk janë të plota dhe të zhvilluara mirë, nëse i referohemi standardeve ndërkombëtare.

Burimet kryesore të të dhënave për të analizuar vlerësimin e migracionit kanë qenë informacioni i mbledhur gjatë Regjistrimit të Popullsisë dhe Banesave 2001 si dhe të dhënat e Anketës së Matjes së Nivelit të Jetesës 2002, 2005, 2008.

Për më tej, një burim informacioni për këtë çështje do të jenë të dhënat e mbledhura nga Census‐Al 2011, meqenëse pyetësori në përmbajtje të tij kishte një modul të veçantë për migracionin, i hartuar duke u bazuar në rekomandimet e UN dhe Eurostat. Referuar migracionit të brendshëm, të dhënat do të merren online nga Drejtoria e Përgjithshme e Gjendjes Civile, në kuadër të marrëveshjes së nënshkruar nga INSTAT‐i me këtë institucion. Në këtë mënyrë do të mund të sigurojmë dhëna më cilësore dhe të plota mbi statistikat e popullsisë dhe lëvizjet e brendshme të popullsisë.

Sa i përket migracionit të jashtëm, si burim informacioni do të jetë informacioni i mbledhur nga vendet destinacion për emigrantët shqiptarë, sipas një marrëveshjeje bashkëpunimi të ndërsjellë. Po ashtu, për këtë çështje është menduar dhe po vazhdojnë diskutimet për përfshirjen e një moduli të veçantë për migracionin në anketën e forcës së punës (LFS‐ 3 mujore).

Ndërkohë që për azil kërkuesit dhe për të huajt që marrin leje qëndrimi, të dhënat i siguron MB.

Objektivat strategjikë Objektivi kryesor strategjik është krijimi i bazës së të dhënave për

migracionin. Për të mundësuar ngritjen e kësaj baze është shumë e rëndësishme së pari të mundësohet një bashkëpunim i ngushtë dhe i ndërsjellë jo vetëm me institucionet vendase, por edhe me institucionet statistikore ndërkombëtare. Gjithashtu, duhet të shfrytëzohen të gjitha burimet aktuale për llogaritjen e indikatorëve në këtë fushë, si dhe duhet të shqyrtohet mundësia e pasurimit me indikatorë të rinj në përputhje me definicionet ndërkombëtare.

Census‐Al 2011 do të përbëjë bazën e këtyre statistikave dhe kjo referuar kryesisht lëvizjeve të brendshme të popullsisë dhe migrantëve të kthyer, ndërkohë që duke përdorur metoda indirekte do të mundësohet një vlerësim i numrit të emigrantëve.

Aktivitetet zbatuese

Ngritja e një baze statistikat migracioni bazuar në të dhënat e mbledhura nga Census‐Al 2011;

Harmonizimi i definicioneve statistikore me ato të Eurostat; Përllogaritja në mënyrë indirekte e numrit të emigrantëve;

38

Rritja e bashkëpunimit me institucionet përkatëse për mundësimin e të dhënave mbi azil‐kërkuesit dhe të huajt që banojnë në Shqipëri;

Rritja e bashkëpunimit me institucionet ndërkombëtare, për shkëmbim informacioni statistikor në lidhje me shqiptarët që jetojnë në këto vende, duke iu siguruar edhe atyre informacion për shtetasit e huaj që banojnë në Shqipëri. Rezultatet e pritshme Koeficientët që do të përllogariten në kuadër të këtij moduli janë:

Popullsia rezidente Numri i të huajve që banojnë në Shqipëri Koeficienti neto i migracionit Azilkërkuesit sipas vendeve të origjinës Azilkërkuesit sipas arsyes Të huajt që punojnë në Shqipëri sipas degëve të ekonomisë dhe profesionit

Burimi i informacionit

Drejtoria e Përgjithshme e Gjendjes Civile, të dhënat mbi lëvizjet e brendshme të popullsisë;

Drejtoria e Përgjithshme e Policisë, të dhëna mbi azil‐kërkuesit dhe personat e huaj që jetojnë në Shqipëri;

Statistikat e emigracionit të vendeve kryesore destinacion për shqiptarët; Census‐Al 2011 si dhe anketat e ndërmarra pranë INSTAT.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Të dhëna mbi të huajt që banojnë në Shqipëri 2011 2012 2013 2014 2015 Të dhëna mbi azilkërkuesit 2011 2012 2013 2014 2015 Të dhëna mbi emigracionin 2011 2012 2013 2014 2015

Tema 1.02 Tregu i Punës Përshkrimi Statistikat e Tregut të Punës sigurojnë përshkrime strukturore të tregut të

punës bazuar në informacionin administrativ tremujor dhe vlerësimet vjetore nga Anketa për Forcën e Punës. Fokusi është kryesisht në anën e ofertës së tregut të punës (pjesëmarrjen në dimensione të ndryshme të tregut të punës, forcën e punës dhe personat joaktivë). Aktualisht statistikat e tregut të punës mbulojnë territorin

39

shqiptar dhe ofrojnë një mjet të rëndësishëm për vendimmarrësit për të hartuar dhe monitoruar politikat ekonomike dhe të punësimit. Rezultatet e marra nga të dhënat e Anketave të Forcës së Punës për vitet 2007‐2009 janë publikuar, ndërkohë që për vitin 2010 dhe 2011 rezultatet mbi situatën e tregut të punës do të publikohen në vitin 2012, pasi të merren rezultatet përfundimtare të Census‐Al 2011. Ndërsa janë publikuar rregullisht në faqen e web‐it të INSTAT (www.instat.gov.al) treguesit kryesorë të tregut të punës të cilat janë llogaritur bazuar në të dhënat administrative.

Prioritetet Në periudhën afatmesme, fokusi është në përmirësimin e statistikave të

punës në drejtim të mbulimit dhe cilësisë nëpërmjet: (i) përshtatjes dhe përforcimit të Anketës Tremujore të Forcave së Punës, në mënyrë që të mund të plotësohen më mirë kërkesat e përdoruesve për të dhëna të duhura dhe në kohë, (ii) përmirësimit të koherencës dhe integrimit të statistikave të punësimit; (iii) zhvillimit të mëtejshëm të treguesve strukturorë dhe treguesve bazë ekonomikë për tregun e punës; (iv) kryerjen e anketës për matjen e kostos së punës.

Do të përpilohet një plan veprimi i detajuar për përmirësimin e cilësisë së të dhënave të mbledhura nëpërmjet anketës, si dhe do të plotësohen raportet e cilësisë së të dhënave të anketës sipas modelit të rekomanduar nga Eurostat‐i. Një studim i avancuar do të kryhet për të analizuar të gjitha burimet e mundshme që përdoren aktualisht për tregun e punës. Zbatimi i NACE Rev.2 për Vrojtimin e Forcave të Punës do të bëhet në vitin 2012. Një përpjekje e veçantë do të bëhet për hartimin e treguesve të rinj dhe të rëndësishëm në mënyrë që të sigurohet një matje më e mirë e performancës së tregut të punës. Një bazë të dhënash e dokumentuar e Anketës për Përdorimin e Kohës 2010‐2011 në një format të kuptueshëm dhe të aksesueshëm për qëllim analizash nga përdoruesit akademikë dhe qeveria do të ngrihet në 2012.

Moduli 1.02.01 Punësimi dhe papunësia Përshkrimi i situatës aktuale Për prodhimin e statistikave të tregut të punës në Shqipëri, INSTAT‐i përdor

dy burime informacioni: Burimet administrative dhe Anketën e Forcave të Punës që kryhet nga INSTAT‐i që nga viti 2007.

Burimet administrative Të dhënat e mbledhura nga burimet administrative publikohen në INSTAT

me periodicitet tremujor. Këto të dhëna mbulojnë punësimin në sektorin shtetëror,

40

punësimin në sektorin privat jo‐bujqësor dhe papunësinë e regjistruar. Të dhënat mbi punësimin në sektorin shtetëror mblidhen mbi bazën e programit statistikor kombëtar nga Instituti i Statistikës. Të dhënat administrative mbi punësimin në sektorin privat jo‐bujqësor dhe të papunët e regjistruar mblidhen nga MPÇSShB.

Për punësimin në sektorin privat bujqësor janë përdorur estimimet e marra nëpërmjet anketave pranë familjeve (deri në vitin 2007 është përdorur vlerësimi i marrë nga AMNJ 2005.

Anketa e Forcës së Punës (AFP) Është burimi i dytë i informacionit që përdor INSTAT për punësimin në

Shqipëri. Kjo Anketë ka si bazë familjen dhe të dhënat mblidhen nëpërmjet intervistimit të drejtpërdrejtë të të gjithë individëve 15 vjeç e lart në familjet të cilave u ka rënë shorti për t’u intervistuar. Anketa për forcën e punës është një anketë që kryhet në nivel kombëtar, dhe mbulon gjithë territorin e Shqipërisë. Anketa është kryer në katër vitet e kaluara, respektivisht në 2007, 2008, 2009 dhe 2010 me periodicitet vjetor.

Nevojat në rritje për tregues më të përditësuar për tregun e punës, dhe informacion sa më real mbi shkallën e kërkimit aktiv të punës, mënyrat e kërkimit dhe shkallën e inaktivitetit në tregun e punës (të cilat kushtëzojnë direkt hartimin e politikave të duhura mbi punësimin dhe trajnimin e të papunëve apo riintegrimin në tregun e punës të personave ekonomikisht jo aktivë), bëri që INSTAT në vitin 2011 të fillojë anketën e vazhdueshme të forcave të punës, rezultatet e së cilës do të publikohen me periodicitet tremujor. Anketa e vazhdueshme e forcave të punës është anketë panel ku një familje intervistohet në pesë tremujorë të njëpasnjëshëm. Anketimi kryhet me intervistë të drejtpërdrejtë dhe në vend të pyetësorëve letër që u përdorën në 4 anketat e para vjetore, po përdoren Asistenti Personal Dixhital (PDA). Hedhja e të dhënave bëhet direkt në PDA gjatë intervistimit, ndërsa përpunimi i të dhënave bëhet në SPSS.

Nëpërmjet kryerjes në vijimësi të AFP synohet ngritja e një sistemi statistikor të qëndrueshëm të statistikave të tregut të punës sipas standardeve të Eurostat‐it. Anketa mbledh të dhëna bazë mbi karakteristikat demografike të anëtarëve të familjeve dhe të dhëna të detajuara mbi të punësuarit dhe të papunët. Mbi bazën e të dhënave të mbledhura arrihet të bëhet një vlerësim sasior dhe dinamik i zhvillimeve të tregut të punës, përcaktohet pjesëmarrja në tregun e punës e personave në moshë 15 vjeç e lart, niveli i punësimit, punësimi sipas aktiviteteve ekonomike, punësimi sipas gjinisë dhe grupmoshave, shkalla e papunësisë, pjesëmarrja e grave në tregun e punës etj. AFP kryhet në përputhje me rekomandimet metodologjike të Zyrës Ndërkombëtare të Punës (ILO), të adoptuara në Konferencën e 13‐të Ndërkombëtare të Statisticienëve të Punës dhe me rekomandimet e EUROSTAT‐it.

41

AFP kryhet mbi një kampion prej 5040 familjesh gjithsej. Eshtë një kampion dy‐hapësh, me stratifikim. Stratifikimi bazohet në dy grupe studimi kryesore: qytet/fshat dhe 12 prefektura me një total prej 24 stratash. Në hapin e parë zgjidhen PSU‐të me metodën PPS‐sistematike, ku si madhësi matjeje përdoret numri total i familjeve. Në hapin e dytë, një numër i njëjtë familjesh zgjidhet brenda çdo PSU‐je.

Gjatë përpunimit të të dhënave, aplikohen klasifikimet ndërkombëtare ISCO‐88 deri në vitin 2009, NACE Rev.1 deri në vitin 2010. Në vitin 2012 do të përdoren për profesionet nomenklatura ISCO‐08 dhe për aktivitetet ekonomike NACE Rev2.

Objektivat strategjikë Objektivi kryesor i statistikave të tregut të punës është sigurimi i

përshkrimeve të sakta mbi madhësinë, strukturën dhe karakteristikat e pjesëmarrësve të ndryshëm në tregun e punës. Statistikat e tregut të punës mbulojnë aspekte afatshkurtra dhe strukturore të tregut të punës, si për anën e ofertës ashtu dhe për anën e kërkesës së tregut të punës, në terma monetarë dhe jomonetarë. Këto aspekte përfshijnë: Punësimin dhe papunësinë – AFP‐në dhe burimet administrative.

Objektivi strategjik do të sigurohet nëpërmjet harmonizimit të metodologjisë të anketës së vazhdueshme të forcave të punës me rekomandimet dhe rregulloret e Eurostat‐it lidhur me saktësinë e të dhënave të mbledhura dhe me përpunimin në kohë reale të tyre, si dhe lidhur me madhësinë e zgjedhjes dhe llogaritjen e treguesve të cilësisë së anketës.


Në kuadër të hartimit të projekt‐programit pesëvjeçar të statistikave zyrtare, në mënyrë që sistemi statistikor të prodhojë një gamë sa më të gjerë treguesish për të kënaqur interesat e sa më shumë përdoruesve, do të zhvillohen takime me grupet e interesit, do të merren opinione si dhe do të hartohen parashikimet buxhetore përkatëse për kryerjen e aktiviteteve;

Hartimi i memorandumeve të bashkëpunimit mes institucioneve të përfshira në programin pesëvjeçar të statistikave zyrtare për format dhe afatet e shkëmbimit të të dhënave statistikore;

Zhvillimi i trajnimeve të personelit të INSTAT‐it si dhe agjencive të tjera statistikore;

Përmirësimi i përllogaritjes së treguesve të tregut të punës që masin punësimin informal dhe punësimin në sektorët informalë të ekonomisë;

Kryerja e një studimi të plotë për dinamikën e zhvillimeve të tregut të punës në Shqipëri bazuar në rezultatet e Anketave (vjetore) të Forcave të Punës 2007‐2011 dhe në të dhënat e Census‐Al 2011;

42

Analiza e të gjitha burimeve të të dhënave statistikore për punësimin dhe hartimi i pasqyrave statistikore të detajuara në bashkëpunim të ngushtë me të gjitha institucionet publike dhe private që mbledhin të dhëna për punësimin.

Periodiciteti i aktiviteteve statistikore:

Aktiviteti statistikor 2012 2013 2014 2015 2016 Anketa tremujore e forcave të punës x x x x x

Rezultatet e pritshme

Konsolidimi i anketës tremujore të forcave të punës lidhur me cilësinë e të dhënave të mbledhura;

Zhvillimi i analizave longitudinale dhe crosssection i të dhënave të anketës së forcave të punës;

Përditësimi i sample‐it të anketës tremujore të forcave të punës me bazën e re të të dhënave nga Census‐Al 2011 dhe rritja e sample‐it për të marrë statistika për tregun e punës sa më të besueshme dhe sa më përfaqësuese në nivel NUT 2 dhe 3.

Përshtatja‐me‐qëllimin e statistikave të tregut të punës, që ndryshe do të thotë një cilësi e lartë statistikore e të dhënave (aksesin dhe afatet kohore të shpërndarjes së të dhënave, saktësinë, koherencën, krahasueshmërinë dhe përkatësinë). Burimi i informacionit Burimet kryesore të informacionit për punësimin dhe për papunësinë janë:

burimet administrative dhe anketat pranë familjeve. 1. Burimet administrative:

a) Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta b) Shërbimi Kombëtar i Punësimit c) Drejtoria e Përgjithshme e Tatim‐taksave

2. Anketat pranë Familjeve:

a) Anketa Tremujore e Forcave të Punës Burimet njerëzore Me burimet njerëzore që ka aktualisht sektori i statistikave të tregut të punës

mund të mbulohen të gjitha aktivitetet që lidhen me zbatimin e anketës së forcave të punës dhe me mbledhjen dhe përpunimin e të dhënave administrative për punësimin dhe papunësinë.

43

Anketa Tremujore e Forcave të Punës Personel 2012 2013 2014 2015 2016 Frekuenca Periudha

Anketues 50 50 50 50 50 Tremujore Janar‐Dhjetor Burimet financiare Këto aktivitete statistikore janë të mbuluara nga buxheti i shtetit. Për

anketën e forcave të punës janë të punësuar 45 anketues në të gjithë territorin e Republikës së Shqipërisë.

Moduli 1.02.02 Pagat dhe kostot e punës Përshkrimi i situatës aktuale Të dhënat për pagat i referohen pagës minimale zyrtare, pagës mesatare

mujore bruto për një të punësuar me pagë. Të dhënat mbi pagat në sektorin shtetëror mblidhen nga INSTAT nëpërmjet

burimeve administrative me periodicitet tremujor. Këto të dhëna japin informacion të hollësishëm për çdo grup‐profesionesh sipas Nomenklaturës Ndërkombëtare të Profesioneve (ISCO‐08). Çdo fund viti, të dhënat për pagën mesatare për një të punësuar në sektorin shtetëror, jepen të detajuara edhe për çdo aktivitet ekonomik duke u bazuar në Nomenklaturën e Veprimtarive Ekonomike (NACE).

Për pagat në sektorin privat është përdorur informacioni i marrë nga Anketa Strukturore pranë Ndërmarrjeve. Kjo anketë kryhet çdo vit dhe mbulon aktivitetet e Industrisë, Transportit e Telekomunikacionit, Tregtisë dhe disa sektorë të Shërbimeve.

Përdorimi i këtyre burimeve është bërë pasi aktualisht në Shqipëri akoma nuk ka një vrojtim që i dedikohet tërësisht pagave dhe fitimeve.

Anketa mbi Kostot e Punës mbledh nje informacion të detajuar mbi komponentët e ndryshëm të kostos së punës. Përveç komponentëve të pagave (p.sh. shpërblimet, bonuset, pagesat për ditët që nuk ka punuar, si dhe pagat dhe rrogat në natyrë), përfshihen dhe kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore të paguara nga punëdhënësi . Gjithashtu jepet informacion dhe për shpenzimet e trajnimit profesional dhe taksat dhe subvencionet në lidhje me punësimin e personelit. Në të njëjtën kohë, anketa merr informacion mbi numrin e punësuarve me kohë të plotë dhe numrin e orëve të punës të paguara. Aktualisht në Shqipëri anketa mbi kostot e punës nuk është kryer ndonjëherë.

44

Objektivat strategjikë Qëllimi kryesor i mbledhjes së informacionit mbi pagat është vrojtimi i

nivelit, shpërndarjes dhe ndryshimit të pagave përgjatë një viti. Këto statistika ofrojnë një mundësi për të krahasuar pagat në industri të ndryshme dhe për grup‐profesione të ndryshme. Rritja reale e pagave dhe hendeku gjinor i pagave janë gjithashtu të një rëndësie të veçantë për monitorimin e treguesve ekonomikë dhe që përdoren nga politikë‐bërësit, punëdhënësit dhe sindikatat për të vlerësuar kushtet e kërkesës dhe të ofertës për punë.

Anketa e kostove të punës ka si objektiv kryesor ë sigurojë informacion mbi koston mesatare mujore të punës për punonjës, të paguara nga punëdhënësi dhe për një orë efektive të punuar, dhe për kohën që nuk ka punuar.


Rishikimi i metodologjisë së përdorur për llogaritjen e pagës mesatare mujore në sektorin privat dhe shtetëror dhe koordinimi mes burimeve që mbledhin informacion për pagat;

Përgatitja e metodologjisë dhe e pyetësorëve për kryerjen e anketës pilot për kostot e punës gjatë vitit 2012;

Përgatitja e raportit vlerësues për anketën pilot të kostove të punës; Kryerja e anketës së plotë në vitin 2013 ku viti referues do të jetë viti 2012

siç rekomandohet nga Eurostat‐i. Periodiciteti i aktiviteteve statistikore:

Aktiviteti statistikor 2012 2013 2014 2015 2016

Anketa pilot e kostove të punës x ‐ ‐ ‐ ‐ Anketa e kostove të punës ‐ x ‐ ‐ ‐ Tregues administrativë mbi pagat në sektorin shtetëror x x x x x


Kostot mesatare mujore të punës; Kostot mesatare të punës për një orë pune; Struktura e kostove të punës (paga, rroga, kosto të tjera të punës).

Burimi i informacionit Burimet kryesore të informacionit për pagat dhe kostot e punës janë:

burimet administrative dhe anketat pranë ndërmarrjeve. 1. Burimet administrative:

45

a) Drejtoria e Përgjithshme e Tatim‐taksave

2. Anketat pranë Ndërmarrjeve: a) Anketa Strukturore e Ndërmarrjeve Ekonomike b) Anketa e Kostove të Punës Burimet njerëzore Me burimet njerëzore që ka aktualisht sektori i statistikave të tregut të punës

nuk mund të mbulohen të gjitha aktivitetet që lidhen me prodhimin e statistikave të për kostot e punës.

Anketa Pilot / Anketa e Kostove të Punës

Personel 2012 2013 2014 2015 2016 Frekuenca Periudha

Anketues 20 75 0 0 0Një herë në 4 vjet

Mars ‐Qershor

Operatorë 1 2 0 0 0Një herë në 4 vjet

Mars ‐Qershor

Moduli 1.02.04 Përdorimi i kohës dhe balanca e punës me jetën

familjare Përshkrimi i situatës aktuale Qëllimi i anketës për përdorimin e kohës (APK) është të sigurojë informacion

të detajuar se si individët shpenzojnë kohën e tyre. Ai mundëson dhënien e informacionit mbi punën e papaguar, aktivitetet jashtë vendit të punës dhe çështjet që lidhen me përshtatjen e punës dhe jetës familjare.

INSTAT‐i e kreu për herë të parë anketën për përdorimin e kohës në nivel kombëtar në vitin 2010‐2011. Qëllimi kryesor i AKP‐së është të japë vlerësime në nivel kombëtar se si njerëzit shpenzojnë kohën e tyre; të krijojë dhe vendosë një traditë të re në kryerjen e vrojtimeve për përdorimin e kohës në nivel kombëtar në një perspektivë afatgjatë; të ndërtojë një grup treguesish standard në mënyrë që të vlerësojë se si shqiptarët shpenzojnë kohën e tyre.

Objektivi strategjik Objektivi kryesor i anketës së përdorimit të kohës është të sigurojë statistika

mbi mënyrën se njerëzit e shpërndajnë kohën në aktivitete të ndryshme. Aktivitetet zbatuese

46

Meqë anketat për përdorimin e kohës kryhen me një periodicitet 10‐vjeçar, INSTAT gjatë tre viteve të ardhshme nuk do të kryejë një anketë të re. Aktivitetet që do të kryhen lidhur me anketën e përdorimit të kohës janë:

Krijimi i metadata‐ve për anketën e përdorimit të kohës; Krijimi i një bazë të dhënash të dokumentuar në një format të aksesueshëm

për gjenerimin e tabelave me rezultate të anketës sipas nevojave të përdoruesve. Rezultatet e pritshme

Përmirësimi i cilësisë së statistikave sociale lidhur me barazinë gjinore.

Burimet njerëzore Me burimet njerëzore që ka aktualisht sektori i statistikave të tregut të punës

mund të mbulohen të gjitha aktivitetet që lidhen me prodhimin e statistikave të përdorimit të kohës.

Tema 1.03 Arsimi dhe të mësuarit gjatë gjithë jetës Përshkrimi Kjo temë ka të bëjë me prodhimin e informacionit statistikor për arsimin.

Burimi i informacionit janë të dhënat e marra nga MASh sipas Programit të Statistikave Zyrtare. Indikatorët prodhohen për të gjithë nivelet e arsimit, për arsimin publik dhe atë privat. Në llogaritje përfshihen fëmijë, nxënës dhe studentë të regjistruar dhe të diplomuar. Indikatorët llogariten gjithashtu për institucionet arsimore dhe stafin mësimdhënës.

Prioritetet Prioriteti kryesor është përmirësimi i vazhdueshëm i procesit të prodhimit të

statistikave dhe sigurimi i cilësisë së tyre duke siguruar përshtatshmërinë, krahasueshmërinë, koherencën dhe ndjekjen e afateve për botimin e statistikave të arsimit. Objektiv për tu përmbushur mbetet përmirësimi i të dhënave dhe prodhimi i treguesve për arsimin privat, sikurse dhe atë publik. Rëndësi do t’i kushtohet në mënyrë të veçantë marrjes së të dhënave për arsimin e lartë sipas procesit të Bolonjës.

47

Moduli 1.03.01 Statistikat e arsimit Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT i prodhon statistikat e arsimit bazuar në Programin e Statistikave

Zyrtare. Në këtë Program përcaktohet mënyra e përftimit të të dhënave për arsimin në vend sipas viteve shkollore, me burim të dhënat e marra nga MASh.

Të dhënat mblidhen nga institucionet arsimore të të gjitha niveleve dhe formës së pronësisë publike dhe jo publike, që nga kopshtet deri te universitetet.

Llogaritja e treguesve statistikorë bëhet për të gjithë nivelet e arsimit për fëmijë, nxënës e studentë, si edhe për stafin mësimdhënës.

Treguesit llogariten për të regjistruarit me të gjitha karakteristikat që i shoqërojnë, si: gjinia, mosha, vendbanimi, në sistemin me kohë të plotë ose jo të plotë, etj., për nxënës dhe studentë të diplomuar, sipas gjinisë, shkollave dhe universiteteve (publike ose private), sipas fakulteteve, degëve dhe fushave të studimit etj.; për stafin mësimdhënës në institucionet arsimore të të gjitha niveleve, për gjininë, nivelin arsimor të tyre, sipas ndarjeve qytet e fshat, në sistemin me kohë të plotë ose të pjesshëm, stafin efektiv dhe jo efektiv në universitete, për tituj dhe grada shkencore të marra prej tyre, etj.; për të gjitha institucionet arsimore që ushtrojnë veprimtarinë e tyre në të gjithë vendin sipas shkollave dhe universiteteve (publike ose private), sipas fakulteteve, degëve të studimit etj.

Procesi i mbledhjes dhe përpunimit të të dhënave statistikore të arsimit kryhet sipas klasifikimit ndërkombëtar standard të arsimit ISCED‐97.

Universitetet shqiptare kanë aplikuar pothuajse plotësisht programin e studimeve sipas procesit të Bolonjës, gjë që është duke u reflektuar në vazhdim edhe në statistikat e tyre.

Vrojtimet që kryhen nga INSTAT mbi matjen e nivelit të jetesës dhe mbi forcat e punës përmbajnë edhe pyetje rreth fushës së arsimit. Këto vrojtime bazohen mbi të dhënat nga deklaratat e individit dhe familjes.


Paraqitja sa më reale e realitetit arsimor nëpërmjet statistikave të fushës; Sigurimi i statistikave të krahasueshme në nivel ndërkombëtar; Përpunimi i të dhënave dhe llogaritja e indikatorëve sipas afateve të

përcaktuara; Implementimi i klasifikimit të ri ISCED 2011 sipas rekomandimeve të

Eurostat‐it dhe përshtatja e tij për llogaritjen e treguesve; Përmirësimi i vazhdueshëm i informacionit në cilësi dhe në afate; Përmirësimi i vazhdueshëm i formave të raportimit, duke iu përshtatur

ndryshimeve të sistemit arsimor;

48

Bashkëpunimi me sektorët e tjerë, kryesisht me ato që kanë për burim anketat sociale për marrjen e informacionit alternativ ose shtesë dhe llogaritjen e treguesve të rinj;

Shpërndarja e statistikave arsimore sipas afateve; Shtimi i indikatorëve të rinj për nivele të caktuara të arsimit.

Aktivitetet zbatuese Informacioni që përftojmë bazohet në të dhënat administrative të marra nga

regjistrat e institucioneve arsimore në vend. INSTAT‐it i ofrohet ky informacion nga MASh në formën e tabelave për çdo nivel arsimi, për sektorin publik dhe privat, për të regjistruar, të diplomuar, staf mësimdhënës dhe institucione.

Përpjekje të përbashkëta dhe të vazhdueshme do të bëhen nga të dy institucionet tona, për përmirësime të cilësisë së informacionit të mbledhur.


Plotësimi i nevojave për statistika arsimore të sakta, koherente dhe të krahasueshme;

Pasqyrimi i situatës arsimore në vend nëpërmjet treguesve statistikorë siç janë parashikuar në Programin Statistikor Zyrtar

Burimi i Informacionit MASh, sektori i statistikës, është burimi i informacionit për të dhëna

arsimore administrative. Nga INSTAT hartohen format e raportimit, si pjesë integrale e Programit Statistikor Zyrtar, të cilat kanë gjejnë miratimin e sektorit të statistikave në Ministri.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Tregues të arsimit parashkollor 2011 2012 2013 2014 2015 Tregues të arsimit 9‐vjeçar 2011 2012 2013 2014 2015 Tregues të arsimit të mesëm 2011 2012 2013 2014 2015 Tregues të arsimit të lartë 2011 2012 2013 2014 2015

Moduli 1.03.02 Statistikat e trajnimit profesional Përshkrimi i situatës aktuale Statistikat e arsimit nuk i mbulojnë trajnimet e mëtejshme të kryera në

qendra publike ose private, qendra kulturore ose institucione dhe qendra biznesi që

49

ofrojnë kurse ose trajnime me qëllim aftësimin e mëtejshëm dhe të cilët nuk janë pjesë përbërëse e sistemit arsimor.

Tema 1.04 Kultura Përshkrimi Kjo temë përfshin të gjitha statistikat lidhur me kulturën. Statistikat në

fushën e kulturës bazohen në të dhënat administrative nga Ministria përkatëse dhe operatorët e tjerë të tillë si Këshilli Kombëtar i Radio Televizioneve, etj.

Prioritetet

Përmirësimi i vazhdueshëm i statistikave dhe indikatorëve të kulturës; Një bashkëpunim më i mirë me burimet përkatëse të informacioneve, në

mënyrë që të sigurohet cilësi më e mirë në mbledhjen e të dhënave; Plotësimi i Programit Statistikor për Kulturën me statistika për aktivitete të

pa raportuara më parë; Prodhimin e statistikave të krahasueshme me vendet e tjera evropiane.

Moduli 1.04.01 Statistikat e kulturës Përshkrimi i situatës aktuale Të dhënat për kulturën mblidhen nga burime administrative. Burimi kryesor

është MTKRS. Burime të tjera janë KKRTSh, etj. Të dhënat e grumbulluara nga INSTAT janë mbështetur në Programin e

Statistikave Zyrtare, për treguesit kulturorë dhe operatorët radio‐televizivë. Të dhënat mblidhen për: institucione që japin shfaqje, teatro, kinema;

tregues të aktivitetit të Muzeve dhe Monumenteve, Parku i Butrintit, biblioteka, ekspozita, pikturë, skulpturë, fotografi artistike; struktura e sporteve, ekipe etj. Këtu përfshihen tregues si: shpërndarja e teatrove, filma të prodhuar brenda vendit, filma të shfaqur të huaj dhe të vendit; shpërndarja e muzeumeve, monumenteve të kulturës; numri i bibliotekave, libra të tërhequr, ekspozita për librin; stacione kombëtare e jo kombëtare; ekspozita të çelura; ekipe sportive, ndeshje të zhvilluara etj.

Informacionit statistikor mbi kulturën në Shqipëri funksionon në bazë të ligjit "Për Statistikat Zyrtare", Nr 9180, të miratuar më 5.2.2004 nga Parlamenti.


Zhvillimi i marrëdhënieve me ndonjë burim tjetër informacioni për aktivitetet kulturore artistike dhe sportive të rretheve;

50

Përmirësimi i marrjes së informacionit në afat nga burimet e disponueshme administrative;

Përpunimi i të dhënave dhe llogaritja e indikatorëve të fushës; Përmirësimi i vazhdueshëm i formave të raportimit duke iu përshtatur

ndryshimeve të varësisë së institucioneve të artit kulturës dhe sporteve; Bashkëpunimi me sektorët e tjerë kryesisht për të përdorur si burim

vrojtimet sociale për marrjen e informacionit

Aktivitetet zbatuese Përftimi i informacionit duke u bazuar në të dhënat administrative të disa

institucioneve. INSTAT‐it i ofrohet ky informacion në formën e tabelave, nga MTKRS, KKRT, Radio Tirana, Televizioni Publik Shqiptar, Qendra Kombëtare e Kinematografisë, etj. Informacioni përmban të dhëna për aktivitetet e kryera nga institucionet kulturore të artit dhe trashëgimisë si edhe të sportit. Rezultate të pritshme

Plotësimi i nevojave për statistika të kulturës, artit, trashëgimisë e sportit në vend; Burimi i Informacionit Ministria e Turizmit Kulturës Rinisë dhe Sporteve, Këshilli Kombëtar i Radio

Televizioneve, Radio Tirana, Televizioni Publik Shqiptar, Qendra Kombëtare e Kinematografisë, etj., janë burimi administrativ nga i cili sigurohen të dhënat.

INSTAT harton format e raportimit, si pjesë integrale e Programit Statistikor Zyrtar.

Tema 1.05 Shëndeti dhe Siguria Përshkrimi Statistikat në lidhje me shëndetin publik përfshijnë të dhëna mbi statistikat

e sëmundshmërisë, vdekshmërisë, aktivitete të institucioneve shëndetësore (spitalore dhe shërbimit parësor). Ato analizojnë dhe shpërndajnë një grup të qëndrueshëm të statistikave mbi shëndetin publik, si element statistikor i informacionit shëndetësor, të kërkuar për mbështetjen e Strategjisë Shëndetësore të mëtejshme, e mbështetur kjo në programin statistikor kombëtar.

Prioritetet

Përmirësimi i cilësisë së informacionit;

51

Përmirësimi në monitorimin e harmonizuar të statistikave publike në nivel rutinë;

Përmirësimi i mëtejshëm i cilësisë së të dhënave dhe metadata‐ve të përdorura për treguesit e shëndetit;

Përmirësimi i analizës dhe shpërndarjes së statistikave të kujdesit shëndetësor. Moduli 1.05.01 Statistikat e Shëndetit Publik Përshkrimi i situatës aktuale Statistikat për të dhënat shëndetësore mblidhen nga disa burime, siç janë

burimet administrative, të cilat mbledhin informacionin nga regjistrat bazë të institucioneve shëndetësore. Informacioni i evidentuar në kartelat dhe regjistrat e spitaleve, klinikat dhe institucione të tjera mjekësore me e pa shtretër, përbën dokumentacionin klinik dhe administrativ. Por për ta mbledhur këtë informacion janë përcaktuar formularë sipas rregullave të informacionit statistikor.

Statistikat e shëndetësisë të prodhuara nga INSTAT plotësohen dhe nga anketat e ndryshme të tilla si: AMNJ, MIKS, SDShSh (ADHS), etj.

INSTAT është përgjegjës për përpunimin dhe shpërndarjen e statistikave të ndryshme lidhur me shërbimet shëndetësore dhe shkaqet e vdekjes në Shqipëri.

Të dhënat statistikore tregojnë shpërndarjen aktuale sipas rajoneve të shkaqeve të vdekjes, grup‐moshave, gjinisë, vendbanimit (urban‐rural), diagnozave kryesore, numrin i personelit mjekësor për popullatë, numrin e institucioneve me dhe pa shtretër për popullatë, numrin e njerëzve të hospitalizuar dhe shkaqet e shtrimin në spital; numri mesatar i vizitave për popullatë për fëmijët, gratë shtatzëna dhe të rriturit, incidencën e sëmundjeve kryesore infektive dhe mbulesën vaksinale. Afatet përfundimtare për paraqitjen e të dhënave janë përcaktuar për secilin format të raportimit.

INSTAT ka miratuar Klasifikimin Ndërkombëtar të Sëmundjeve, Versioni i 9 (ICD‐9), e cila siguron një kornizë të integruar dhe të qëndrueshëm për mbledhjen dhe raportimin e të dhënave statistikore mbi sëmundshmërinë dhe vdekshmërinë, të krahasueshme në nivel ndërkombëtar. ICD‐9 siguron një metodologji për kategorizimin e të dhënave mbi sëmundshmërinë dhe vdekshmërinë.

Objektivat Strategjikë Përmirësimi i cilësisë së informacionit. Përmirësimi në monitorimin e harmonizuar të statistikave publike në nivel

rutinë;

52

Përmirësimi i mëtejshëm i cilësisë së të dhënave dhe metadata‐ve të përdorura për treguesit e shëndetit;

Përmirësimi i analizës dhe shpërndarjes së statistikave të kujdesit shëndetësor;

Futja në përdorim i Klasifikimit Ndërkombëtar të Sëmundjeve ICD 10; Përmirësimi i formave dhe raportimit nga institucionet shëndetësore,

raportimit te tyre ne forme elektronike; Nevoja për të shtuar informacionin shtesë që duhet për të prodhuar dhe për

të dhënë informacione të ndara sipas gjinisë dhe rajonit, kryesisht kjo për sa i përket burimeve njerëzore, si në sektorin publik, ashtu dhe atë privat.

Përmirësimi i burimeve dhe kapaciteteve njerëzore që mund të përmbushin plotësisht kërkesat e një sistemi statistikor shëndetësor modern, për të evituar vonesat dha pasaktësinë në analizën e tij.

Mundësia e futjes së pyetësorëve standard të rekomanduar nga Eurostat‐i, (EIHS) Anketa Evropiane e Shëndetit, ku merret informacion mbi gjendjen e shëndetit dhe përcaktuesve bazë të tij.

Aktivitetet zbatuese Statistikat për të dhënat shëndetësore mblidhen nga burimet administrative,

të cilat e mbledhin informacionin nga regjistrat bazë të institucioneve shëndetësore. Përsa i përket shkaqeve të vdekjeve, si burim informacioni është skeda e

vdekjeve që merret nga Drejtoria e Përgjithshme e Gjendjes Civile. Në bashkëpunim me Ministrinë e Shëndetësisë, Institutin e Shëndetit Publik

dhe institucione të tjera është bërë përpjekje vazhdimisht për të siguruar të dhëna të krahasueshme me vendet e rajonit. Është vendosur të përdoret një listë treguesish për shëndetin publik, me mbështetjen e Organizatës Botërore të Shëndetësisë.

Një bashkëpunim i ngushtë i institucioneve, që mbledhin informacion shëndetësor, ka bërë të mundur hartimin e një plani pune në Sistemet e Informacionit Shëndetësor për periudhën 2010‐2015, për ngritjen dhe përmirësimin e standardeve për një sistem të integruar të të dhënave si në burime njerëzore, strukturës së IT në sistemin shëndetësor, buxhetet, hartimin e protokolleve, kualitetit dhe nxitjes për përmirësimin e sistemeve të informacionit, në bazë të standardeve të EU‐së.

Rezultatet e pritshme Mbledhja e të dhënave statistikore të shëndetësisë na mundëson

përllogaritjen e një sërë treguesish shëndetësor të cilët do të shërbejnë për monitorim, vlerësim të situatës shëndetësore aktuale dhe marrjen e masave për përmirësimin e mëtejshëm.

53

Treguesit që do të përllogariten janë:

Treguesit e Aktivitetit Shëndetësor në Institucione të shërbimit Parësor; Treguesit e Aktivitetit Shëndetësor në Institucione të kujdesit Spitalor; Tregues të Shëndetit Publik si vaksinimet, sëmundjet kronike, mënyra e të

ushqyerit etj; Shkaqet e vdekjeve sipas skedës për vdekjet mbi një vjeç; Shkaqet e vdekjeve për vdekjet e fëmijëve nën një vjeç; Statistika financiare te Shëndetësisë Publike.

Burimi i informacionit Burim i te dhënave statistikore shëndetësore janë:

Ministria e Shëndetësisë Instituti i Shëndetit Publik Instituti i Sigurimeve dhe Kujdesit Shëndetësor Drejtoria e Përgjithshme e Gjendjes Civile Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve te Barabarta Ministria e Financave Drejtoria e Llogarive Kombëtare, Instituti i Statistikave.

Burimet njerëzore dhe financiare Në rast të zbatimit të (EIHS) Anketa Evropiane e Shëndetit, e cila do të

siguronte informacion mbi gjendjen e shëndetit dhe përcaktuesve bazë të tij, është e nevojshme të shoqërohet me shtim stafi dhe buxheti. Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Treguesit e Aktivitetit Shëndetësor në Institucione të shërbimit Parësor

2011 2012 2013 2014 2015

Treguesit e Aktivitetit Shëndetësor në Institucione të kujdesit Spitalor

2011 2012 2013 2014 2015

Tregues të shkaqeve të vdekjeve 2011 2012 2013 2014 2015 Tema 1.06 Shpërndarja e të ardhurave dhe niveli i jetesës Përshkrimi Statistikat e shpërndarjes së të ardhurave dhe të nivelit të jetesës bazohen në

dy burime kryesore: Anketa e Buxhetit të Familjes (ABF) dhe Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës (AMNJ).

54

Anketa e Buxhetit të Familjes (ABF) është një vrojtim statistikor i cili siguron të dhëna mbi shpenzimet dhe të ardhurat e familjeve, shpenzimet për vetë‐konsum, si dhe AMNJ është një anketë shumëqëllimëshe, e cila kryhet në familje dhe është një nga burimet kryesore të informacionit për të matur kushtet e jetesës, gjendjen e varfërisë si dhe për të siguruar një instrument të nevojshëm për të ndihmuar hartuesit e politikave në monitorimin dhe zhvillimin e programeve sociale.

Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës, për t'u përafruar më shumë me Anketën e të Ardhurave dhe Nivelit të Jetesës (SILC) sipas kompendiumit të Eurostat‐it dhe krijimin e një ankete të vazhdueshme për matjen e nivelit dhe kushteve të jetesës, riskut për të qënë i varfër, përjashtimin shoqëror ose material dhe mirëqënien ka të përfshirë për herë të parë disa pyetjeve dhe module në brendësinë e saj.

Prioritetet Prioritet kryesore janë:

Kryerja e Anketës së Matjes së Nivelit të Jetesës 2012 edhe në nivel Prefekture.

Është planifikuar që ABF të kryhet me baza tre‐mujore duke filluar nga viti 2013. Moduli: 1.06.01 Anketa e Buxhetit të Familjes Përshkrimi i situatës aktuale Anketa e Buxhetit të Familjes (ABF) është një vrojtim statistikor i cili siguron

të dhëna mbi shpenzimet dhe të ardhurat e familjeve, shpenzimet për vetë‐konsum, si dhe të dhëna për situatën socio‐demografike në të cilën jetojnë familjet. Kjo anketë është plotësisht e harmonizuar me studimet ABF në vendet e tjera Evropiane. Për të përcaktuar strukturën e konsumit është përdorur klasifikimi COICOP/ABF i rekomanduar nga Eurostat për vendet Evropiane; "Anketa e Buxhetit të Familjes në BE, Metodologji dhe Rekomandime për harmonizim, 2003". Ky vrojtim dhe të dhënat e mbledhura japin gjithashtu informacion mbi përbërjen e shpenzimeve të konsumit total të familjeve.

Anketa e Buxhetit të Familjes ka një shtrirje 1‐vjeçare në terren. ABF është kryer për herë të parë në 1999‐2000, përfaqësuese vetëm për zonën urbane të Shqipërisë, në krahasim me përfshirjen totale të territorit të vendit në 2006‐2007 dhe një përfaqësim në nivel prefekture dhe ndarje urbane‐rurale.

Objektivi strategjik Objektivi kryesor i këtij vrojtimi është përcaktimi i strukturës së Buxhetit të

Familjeve, si dhe përdorimi i strukturës së shpenzimeve në përditësimin e shportës

55

dhe peshave të Indeksit të Çmimeve të Konsumit si dhe në përllogaritjen e konsumit final të familjeve të përdorura nga Llogaritë Kombëtare.

Aktivitetet zbatuese Në kuadër të hartimit të projekt‐programit të statistikave zyrtare duke filluar

nga viti 2013, INSTAT ka parashikuar kryerjen e Anketës së Buxhetit të Familjes me baza tre mujore.

ABF do të vazhdojë të përmirësohet sipas rekomandimeve dhe udhëzimeve të EUROSTAT‐it.

Përmirësim i vazhdueshëm i metodologjisë së llogaritjeve dhe publikimi i të dhënave.


Aktiviteti statistikor 2012 2013 2014 2015 2016 Anketa Tremujore e Buxhetit të Familjes ‐ x x x x


Do bëhet e mundur harmonizimi për t’i shërbyer më mirë Drejtorisë së Llogarive Kombëtare si dhe përditësimit të Shportës dhe Peshave të Indeksit të Çmimeve të Konsumit;

Llogaritja e Buxhetit të Familjeve sipas prefekturave; Struktura e shpenzimeve familjare për 12 grupet kryesore; Struktura e shpenzimeve familjare sipas tipologjisë së familjeve; Shpenzimet për produkte të vetëkonsumuara; Shpërndarja e të ardhurave; Paraqitja e një panorame të kushteve të banimit; Ofrimi i shërbimeve bazë dhe zotërimi i pajisjeve afatgjata;

Burimi i informacionit Anketa e Buxhetit të Familjes Burime njerëzore

Anketa Tremujore e Buxhetit të Familjes

Burime njerëzore 2013 2014 2015 2016Frekuenca (herë)

Periudha e fillimit

Anketues 50 50 50 50 4 herë / vit Janar 2013

56

Moduli: 1.06.02 Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës Përshkrimi i situatës aktuale Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës është një anketë shumëqëllimëshe, e cila

kryhet në familje dhe është një nga burimet kryesore të informacionit për të matur kushtet e jetesës, gjendjen e varfërisë si dhe për të siguruar një instrument të nevojshëm për të ndihmuar hartuesit e politikave në monitorimin dhe zhvillimin e programeve sociale. Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës është kryer në kuadër të monitorimit të vazhdueshëm të varfërisë dhe krijimin e një sistemi të vlerësimit të politikave të parashikuar nga Strategjia Kombëtare për Zhvillim dhe Integrim. Statistikat mbi të ardhurat, përfshirjen sociale dhe kushtet e jetesës janë bazuar në Anketën e Matjes së Nivelit të Jetesës.

Mirëqenia e individëve të një vendi matet zakonisht nga konsumatorët, duke siguruar informacion për nivelin dhe shpërndarjen e varfërisë në vend. Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës është gjithashtu një mjet i fuqishëm për vlerësimin dhe përcaktimin e kostove sociale. Ky vrojtim ofron të dhëna në nivel kombëtar, në nivel rajoni dhe zonës urbane/rurale. Rajonet në këtë rast janë krijuar për qëllime statistikore dhe e ndajnë Shqipërinë në 4 zona të mëdha sipas një kriteri agro‐gjeografik dhe si rrjedhim edhe një supozimi mbi homogjenitetin ekonomik: Rajoni Bregdetar, Qendror, Malor dhe Tirana urbane.

Objektivi strategjik Objektivi kryesor i këtij vrojtimi është të mbledhë informacion për ndërtimin

dhe matjen e mirëqenies dhe identifikimin e faktorëve që e përcaktojnë atë. Aktivitetet zbatuese

Në mënyrë që sistemi statistikor të prodhojë një gamë sa më të gjerë treguesish socialë për të kënaqur interesat e sa më shumë përdoruesve, në kuadër të hartimit të projekt‐programit të statistikave zyrtare, në Qershor të vitit 2012 do të realizohet Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës, e cila do të furnizojë me të dhëna jo vetëm në nivel 4 Rajonesh (të përmendura më lart) por edhe në nivel qarku.

Modifikimi dhe përshtatja e pyetësorit duke ruajtur krahasueshmërinë ndër vite dhe duke mundësuar dhënien e një panorame të plotë të karakteristikave të ndryshme socio‐ekonomike të familjeve shqiptare;

Përmirësimi i nivelit të dizagregimit të treguesve mbi të ardhurat, konsumin, kushtet e banimit, shëndetësisë, arsimit etj.;

57

Përgatitja e një publikimi të veçantë, i cili do të përmbajë rezultatet, metodologjinë dhe disa analiza referuar anketave në vite të Matjes së Nivelit të Jetesës, bazuar në rezultatet e arritura nga ndërtimi i një baze të plotë të dhënash;

Rritja e bashkëpunimit me agjencitë e tjera statistikore në mënyrë që gjithmonë e më shumë treguesit që prodhohen nga kjo anketë të plotësojnë kërkesat e përdoruesve të statistikave brenda dhe jashtë vendit, privatë dhe publikë.


Aktiviteti statistikor 2012 2013 2014 2015 2016 Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës x ‐ ‐ ‐ ‐ Anketa e të Ardhurave dhe Nivelit të Jetesës

‐ ‐ ‐ x ‐


Indikatorë të disagreguar në nivel Prefekture; Llogaritja dhe paraqitja e treguesve kryesorë të varfërisë absolute dhe

relative, monetare dhe jo‐monetare; Llogaritja dhe paraqitja e treguesve kryesorë të pabarazisë ; Statistika mbi kushtet e banimit; Statistika mbi zotërimin e pajisjeve afatgjata dhe aksesin në shërbimet bazë; Asistenca sociale; Shpërndarja e të ardhurave; Kapitali social dhe përfshirja sociale; Statistika mbi tregues të ndryshëm të Edukimit; Statistika mbi tregues të ndryshëm të Shëndetit; Të dhëna mbi migrimin e brendshëm dhe të jashtëm; Llogaritja dhe paraqitja e treguesve kryesorë të pabarazisë gjinore; Të dhëna të ndryshme për grupe të caktuara të popullsisë;

Burimi i informacionit Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës Burime njerëzore

Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës

58

Burime njerëzore 2012 Frekuenca (herë)

Periudha e fillimit

Anketues 175 Çdo 3 vjet Qershor 2012

Supervizorë 29 Çdo 3 vjet Qershor 2012

Kontrollorë 8 Çdo 3 vjet Qershor 2012

*Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës planifikohet që, duke kaluar edhe nëpërmjet një periudhe tranzicioni për të ruajtur krahasueshmërinë e të dhënave, të kalojë në Anketën e Matjes së të

Ardhurave dhe Nivelit të Jetesës në përputhje me compendiumin statistikor të EUROSTAT‐it.

Tema 1.07 Mbrojtja sociale Përshkrimi Puna në lidhje me Statistikat e Mbrojtjes Sociale konsiston në mbledhjen e të

dhënave administrative në lidhje me numrin e kontribuuesve sipas sektorëve, masën e kontributit, pensionet sipas kategorive dhe gjinisë, masën e pensionit, etj. Grumbullohen të dhëna dhe për numrin e familjeve që marrin ndihmë ekonomike, për fondin e ndihmës detajuar sipas strukturës së familjeve, tipit të ndihmës dhe ndarjes administrative, të dhëna rreth pagesës për personat me aftësi të kufizuar si edhe të dhëna rreth pagesës së papunësisë.

Prioritetet Fokusi do të jetë mbledhjen e të dhënave vjetore për mbrojtjen sociale duke

zbatuar ESSPROS (Sistemi Evropian i Statistikave të integruara për mbrojtjen sociale) dhe në zhvillimin e metodologjisë së statistikave të mbrojtjes sociale.

Moduli 1.07.01 Mbrojtja sociale Përshkrimi i situatës aktuale Fushat e aktiviteteve që mbulohen nga kjo temë janë: të dhëna mbi

shpenzimet për mbrojtjen sociale dhe numrin e përfituesve sipas skemave të mbrojtjes sociale dhe të dhënat për pensionet.

Instituti i Statistikës së Shqipërisë mbledh të dhëna për mbrojtjen sociale nga burimet administrative. Të dhënat për shpenzimet për mbrojtjen sociale dhe numrin e përfituesve merren nga MPÇSShB. Këto të dhëna sigurojnë informacion për numrin e personave në pagesë papunësie dhe nivelin bazë të pagesës së

59

papunësisë (i cili përcaktohet me Vendim të Këshillit të Ministrave), numrin e familjeve të trajtuara me ndihmë ekonomike si dhe fondin e ndihmës ekonomike. INSTAT i publikon këto të dhëna me çdo tre muaj në faqen zyrtare të web‐it www.instat.gov.al. Të dhënat administrative mbi pensionet mblidhen nga Instituti i Sigurimeve Shoqërore. Instituti i Statistikës së Shqipërisë i publikon të dhënat për pensionet me periodicitet vjetor.

Objektivi strategjik Qëllimi kryesor i statistikave të mbrojtjes sociale është sigurimi i

përshkrimeve të hollësishme dhe koherente për mbrojtjen sociale(për përfituesit e mbrojtjes sociale disagreguar sipas llojit të përfitimit dhe origjinës, shpenzimeve për mbrojtjen sociale, etj).


Zgjerimi i gamës së statistikave sociale me treguesit e mbrojtjes sociale për fëmijët.

Krijimi i metadata‐ve për skemat e mbrojtjes sociale sipas udhëzimeve të Eurostat‐it.


Aktiviteti statistikor 2012 2013 2014 2015 2016

Tregues të pensioneve x x x x x

Tregues të ndihmës ekonomike x x x x x Rezultatet e pritshme

Përmirësimi i sistemit të statistikave për mbrojtjen sociale do t’i shërbejë realizimit të strategjive kombëtare për mbrojtjen sociale dhe për mbrojtjen e fëmijëve.

Të dhënat për mbrojtjen sociale do të jenë të harmonizuara në nivel kombëtar me statistikat të tjera sociale. Burimet Me burimet njerëzore që ka aktualisht sektori i statistikave të tregut të punës

mund të mbulohen të gjitha aktivitetet që lidhen me prodhimin e statistikave të mbrojtjes sociale. Aktiviteti statistikor 2012 2013 2014 2015 2016 Anketa pilot e kostove të punës x x x x x

60

Anketa e kostove të punës Tema 1.10 Statistikat juridike Përshkrimi Për hartimin e statistikave të kriminalitetit dhe të drejtësisë zbatohet një

metodologji adekuate e cila i referohet funksionimit të skemës së sistemit të informacionit që aplikojnë strukturat e policisë, MB, gjykatat dhe MD sipas hierarkisë strukturore nga niveli vendor në atë qendror, e deri në finalizimin e botimit të tyre.

Hartimi i statistikave të kriminalitetit kalon nëpër disa stade. Struktura e policisë vendore, duke filluar që nga postat, rajonet e komisariatet e policisë në rrethe administrojnë ngjarjet, krimet e shkeljet e ndryshme të ligjit në regjistrat e ngjarjeve sipas llojit të tyre. Si burime fillestare të statistikave shërbejnë faktet e provat që grumbullohen nga denoncimet e personave, kallëzimet e ndryshme, konstatimet dhe këqyrjet e ngjarjeve kriminale, zbulimet e bëra nga vetë policia etj.

Pas regjistrimit të ngjarjeve kriminale kalohet në fazën e përpunimit të tyre sipas formularëve tip që kanë shërbimet e policisë dhe, veçanërisht, policia kriminale. Pas përpunimit në nivel komisariati, ato kalojnë në nivelin rajonal ose drejtoritë e policisë së qarqeve dhe, më pas, dërgohen në Drejtorinë e Përgjithshme të Policisë në Ministrinë e Brendshme.

Hartimi i statistikave të drejtësisë realizohet nga disa burime kryesore që sigurojnë informacionin statistikor, siç janë: gjykatat e shkallës së parë, gjykatat e apeleve dhe gjykata e lartë. Me anë të akteve nënligjore materiali statistikor dërgohet në Ministrinë e Drejtësisë nga institucionet e tjera, nëpërmjet formularëve të plotësuar me të dhënat sipas udhëzimeve përkatëse të Ministrit të Drejtësisë. Burim tjetër i rëndësishëm statistikor që merr MD, i cili shërben për pasqyrimin e të dhënave lidhur me hetimet paraprake, dinamikën e tyre dhe dërgimin e çështjeve për gjykim, është edhe evidenca statistikore që Prokurori i Përgjithshëm dërgon periodikisht. Gjithashtu, Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit mbyll ciklin e grumbullimit të të dhënave për ekzekutimin e vendimeve penale dhe civile, duke plotësuar në tërësi të gjithë lëndën e parë, me të cilën Zyra e statistikës pranë Ministrisë së Drejtësisë harton informacionin përfundimtar, model i cili i shërben INSTAT‐it për paraqitjen e statistikave të drejtësisë.

Prioritetet Statistikat e krimeve shërbejnë për të njohur situatën e krimeve në Shqipëri

dhe për të përmirësuar punën në luftimin e tyre. Klasifikimi i krimeve dhe kundërvajtjeve penale sipas natyrës së tyre, bëhen gjithnjë duke iu referuar Kodit Penal. Në këtë rast bëhet fjalë për ngjarje të konstatuara ose të ndodhura dhe jo për

61

gjykime të cilat janë në kompetencën e organeve të drejtësisë për të dhënë verdiktin.

Puna paraprake e bërë për njohjen e situatës kriminale në vend ka dhënë mundësinë që vendi ynë të hyje në një fazë të re të luftës ndaj krimit të organizuar që është edhe angazhimi i shtetit shqiptar për integrimin në Evropë.

Moduli 1.10.01 Të dhënat administrative mbi krimet dhe zbulimi i tyre Përshkrimi i situatës aktuale Statistikat e kriminalitetit që mbledh dhe publikon INSTAT merren nga MB

(Drejtoria e Përgjithshme e Policisë), ndërsa statistikat e drejtësisë merren nga MD. Për publikimin e tyre përdoret një metodologji e caktuar e cila implikon disa institucione, të cilat bashkërendojnë punën e tyre.

Në përgatitjen e Vjetarit Statistikor 1995‐2004, INSTAT ka publikuar të dhëna në lidhje me statistikat e kriminalitetit dhe drejtësisë. Më vonë, INSTAT nuk ka botuar të dhëna mbi kriminalitetin. Statistikat e mbledhura nga Drejtoria e Përgjithshme e Policisë kanë qenë të vështira për tu transformuar sipas kërkesave të Eurostat‐it. INSTAT është duke realizuar takime me këto institucione për të vendosur një standard të ri të mbledhjes së këtyre statistikave, në interes të të gjithë përdoruesve.

Objektivat strategjikë Objektivi kryesor strategjik është krijimi i bazës së të dhënave për statistikat

juridike sipas kërkesave të Eurostat. Për këtë qëllim, është shumë e rëndësishme së pari të mundësohet një bashkëpunim i ngushtë dhe i ndërsjellë me ministritë e linjës dhe institucionet e varësisë. Duhen planifikuar takime të vazhdueshme me këto institucione për dërgimin e të dhënave në mënyrë të vazhdueshme dhe periodike, në mënyrë që të mundësohet ndërtimi i indikatorëve të qëndrueshëm në këtë fushë.

Nga ana tjetër, në mënyrë që indikatorët e prodhuar të plotësojnë kërkesat e Eurostat‐it, është i nevojshëm edhe harmonizimi i definicioneve statistikore me ato të Eurostat‐it,.


Ngritja e bazës së të dhënave juridike sipas rekomandimeve dhe kërkesave të Eurostat‐it;

Harmonizimi i definicioneve sipas atyre të Eurostat‐it; Ndërtimi i indikatorëve të qëndrueshëm;

62

Nënshkrimi i memorandumeve të bashkëpunimit me institucionet përkatëse për dërgimin periodik, të vazhdueshëm dhe sipas formës së përshtatshme, të të dhënave;

Rezultatet e pritshme Koeficientët që do të përllogariten në kuadër të këtij moduli për çdo vit janë:

Çështjet penale dhe civile, gjykata e shkallës së parë; Çështjet penale dhe civile, gjykata e apelit; Çështjet penale dhe civile, Gjykata e Lartë; Krimet dhe zbulimi i tyre; Të dënuarit.


Drejtoria e Përgjithshme e Policisë, siguron të dhënat mbi veprat penale sipas klasifikimit të krimeve

Ministria e Drejtësisë, siguron të dhëna mbi numrin e të dënuarve si dhe çështjet e shqyrtuar nga gjykatat e niveleve të ndryshme;

Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve e cila siguron të dhëna në lidhje me të dënuarit sipas disa karakteristikave individuale (mosha, gjinia, arsimimi, etj.).

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Treguesit mbi çështjet penale dhe civile sipas shkallës së gjykatave (e Parë, Apelit, e Lartë)

2011 2012 2013 2014 2015

Treguesit mbi krimet dhe zbulimi i tyre 2011 2012 2013 2014 2015 Tregues mbi personat e dënuar 2011 2012 2013 2014 2015

Tema 1.12 Statistika të tjera në fushën demografike dhe sociale Moduli 1.12.02 Statistikat gjinore Përshkrimi i situatës aktuale Aspekti gjinor është një dimension çelës për të gjithë fushat e statistikave në

nivel individual. Ky modul përfshin punën që do të bëhet në këtë aspekt si dhe në promovimin e perspektivës gjinore në statistikë. Kjo përfshin të gjithë hapat duke filluar nga prodhimi i të dhënave, analiza e tyre e deri ne publikimin final në ëeb ose

63

përmes publikimeve në hard copy. Për të monitoruar aspektin gjinor në disa fusha sociale do të prodhohen në mënyrë të rregullt një sërë indikatorësh gjinorë.

Funksioni i indikatorëve gjinorë në fushën e arsimit është që të tregojnë ndryshimet e ndodhura me kohën në këtë fushë të jetës sociale duke e parë në aspektin gjinor. Me anë të këtyre indikatorëve mund të tregojmë statusin dhe rolin e femrave dhe meshkujve ne fushën e arsimit. Rrjedhimisht ne mund të tregojmë gjendjen e barazisë gjinore në këtë fushë. Prodhimi në mënyrë të saktë dhe të plotë I këtyre indikatorëve do ti bëjë të mundur politikbërësve marrjen e vendimeve të duhura për arritjen e objektivave në këtë drejtim.

Indikatorët gjinorë në fushën e punësimit tregojnë ndryshimet e ndodhura me kohën në këtë fushë të para në aspektin gjinor. Këta indikatorë tregojnë diskriminimin ndaj grave, nëse ka, në aspektin e përfshirjes në forcën e punës. Gjithashtu ata tregojnë gjendjen e barazisë gjinore në këtë fushë. Prodhimi në mënyrë të saktë i këtyre indikatorëve do të ndihmojë politikbërësit në marrjen e masave të duhura për reduktimin e diskriminimit ndaj gruas në forcën e punës.

Një rëndësi të veçantë kanë indikatorët gjinorë në fushën e shëndetësisë. Vitet e fundit është rritur interesi për të analizuar mënyrën se si gjinia dhe aspekte të tjera të saj mund të ndikojnë shëndetin.

Një rëndësi të veçantë kanë treguesit gjinorë në fushën e varfërisë. Gjithashtu pjesëmarrja në vendimmarrje dhe fuqizimi i femrave është një

fenomen i ri për të cilin nevojitet të llogariten tregues të rinj dhe në harmoni me standardet ndërkombëtare.


Analiza dhe prodhimi i indikatorëve të disagreguar femra dhe meshkuj; Ndërtimi i treguesve të qëndrueshëm; Harmonizimi me definicionet ndërkombëtare; Shfrytëzimi i të gjitha burimeve aktuale për prodhimin e këtyre indikatorëve,

por njëkohësisht mundësia e pasurimit të tyre me tregues të përditësuar me definicionet ndërkombëtare. Aktivitete zbatuese Aktivitetet që do të ndërmerren për arritjen e objektivave janë:

Përdorimi efektiv i burimeve administrative aktuale. Kjo do të arrihet nëpërmjet mbledhjeve dhe takimeve me ministritë e linjës për të zgjeruar fushën e veprimit për statistikat gjinore;

Shfrytëzimi i Anketave sociale pranë familjeve që INSTAT kryen, duke mundësuar llogaritjen e treguesve të cilët nuk mund të llogariten nga burime administrative;

64

Në të ardhmen do të shihet mundësia e shfrytëzimit të të dhënave nga anketat ekonomike. Rezultate të pritshme Treguesit gjinorë që do të prodhohen në fushën e statistikave gjinore do të

jenë: Indikatorët gjinorë në fushën e arsimit Indikatorët gjinorë në fushën e punësimit Indikatorët gjinorë në fushën e varfërisë Indikatorët gjinorë në fushën e shëndetësisë Indikatorët gjinorë në fushën e fuqizimit në vendimmarrje

Këta tregues do të shërbejnë në paraqitjen sa më të plotë të situatës gjinore

në fusha të ndryshme.

Burimet e informacionit Census‐Al 2011 i cili do të jetë baza për llogaritjen e Projeksioneve; Anketa e Forcave të Punës për llogaritjen e treguesve gjinorë në fushën e

punësimit; Ministria e Arsimit dhe Shkencës, burim administrativ për llogaritjen e

treguesve gjinorë në arsim; Ministria e Shëndetësisë për llogaritjen e disa treguesve gjinorë në

shëndetësi; Statistikat vitale që do të shërbejnë në llogaritjen e treguesve të ndryshëm në

fushën e shëndetësisë, lindshmërisë si dhe shfrytëzimi i tyre në përditësimin periodik të popullsisë;

AMNJ për llogaritjen e treguesve gjinorë në fushën e varfërisë; Kuvendi i Shqipërisë, Universitetet, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve të cilat

do të jenë institucione që do të ndihmojnë me furnizimin me të dhëna për llogaritjen e treguesve në pjesëmarrje në vendimmarrje;

Shfrytëzimi i mundshëm i të dhënave për numrin e femrave drejtuese në biznes që mund të përftohen nga anketa ekonomike.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Treguesit gjinorë në fushën e arsimit 2011 2012 2013 2014 2015 Treguesit gjinorë në fushën e punësimit 2011 2012 2013 2014 2015 Treguesit gjinorë në fushën e përfshirjes sociale

2011 2012 2013 2014 2015

Tregues gjinorë mbi pjesëmarrjen në 2011 2012 2013 2014 2015

65

vendimmarrje

FUSHA 2 STATISTIKAT MAKROEKONOMIKE

Tema 2.01 Llogaritë Ekonomike Vjetore

Përshkrimi

Llogaritë Kombëtare Vjetore luajnë një rol të rëndësishëm në hartimin e politikave ekonomike dhe janë baza e informacionit për të treguar zhvillimin dhe ndryshimet strukturore të ekonomisë së vendit. Ato i ofrojnë përdoruesve tregues kryesorë dhe informacion bazë për zhvillimin ekonomik të vendit. Të dhënat e kësaj kategorie përdoren nga Qeveria, Ministria e Financave, ministritë e tjera të linjës dhe institucionet qendrore, institucione kërkimore, organizatat ndërkombëtare, partnerët socialë, tregjet financiare, median, analistët ekonomikë dhe përdoruesit e tjerë publikë dhe privatë. Nëpërmjet treguesve të shumtë sigurohet një kuadër i fortë dhe pikë referimi për vlerësimet tre mujore (shih Tema 2.02) dhe për llogaritjen e treguesve të tjerë të rëndësishëm, si të ardhurat kombëtare bruto, për përcaktimin e burimeve të veta. Baza metodike e të dhënave të harmonizuara është në përputhje me Sistemin Evropian të Llogarive të vendeve të BE‐së (ESA95), i cili është version i Sistemit të Llogarive Kombëtare në nivel botëror (SNA‐1993).

Prioritetet Në vitet e fundit është bërë një punë intensive në fushën e statistikave të

llogarive kombëtare për përmirësimin dhe shtimin e treguesve makroekonomikë, në përputhje me kërkesat dhe standardet evropiane. Që prej Marsit 2010, Llogaritë Kombëtare Shqiptare asistohen nga projekti IPA 2007 Kombëtar. Objektivat e përgjithshme të projektit synojnë zhvillimin e sistemit shqiptar të llogarive kombëtare me qëllim përafrimin sa më të plotë me parimet e aplikuara në Sistemin Evropian të Llogarive (ESA ‘95) dhe SNA‐1993.. Kështu, në këtë kuadër, janë parashikuar:

A. Zhvillimi i disa elementëve të rinj kryesore: Fazat e para për llogaritë kombëtare sipas sektorëve institucionalë; Vlera e Shtuar bruto sipas rajoneve statistikore NUTS 2 dhe NUTS 3; Vlerësime të pavarura për komponentët e metodës së shpenzimeve të PBB; Zhvillime në sistemin e Tabelave Burime‐Përdorime e Inputoutput (Termi

66

Angl. SUT & I/OT)

B. Përmirësime metodike e të konsistencës të llogaritjeve të PBB: Përmirësime metodike të vlerësimeve vjetore, vlerësimeve të ekonomisë së

pavrojtuar, për vlerësimet tremujore, etj; Përmirësime metodike të vlerësimeve.

C. Implementimi i klasifikimeve të reja

Implementimi NACE Rev. 2 Implementimi CPA 2008

Moduli 2.01.01 Sistemi Evropian i Llogarive dhe Moduli 2.01.02 Llogaritë kombëtare (treguesit)

A. Produkti i Brendshëm Bruto (PBB) me metodën e Prodhimit

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT publikon vlerësimet e PBB sipas metodës së prodhimit, me çmime

korrente dhe konstante. Kjo realizohet në mënyrë të pavarur dhe është konsideruar si metoda më e mirë për vlerësimin e PBB‐së, pasi bazohet në një numër të madh burimesh informacioni, gjë që lejon aplikimin e metodave direkte të llogaritjes së treguesve.

Objektivi Strategjik Objektivi kryesor i statistikave të Llogarive Kombëtare Vjetore është

vlerësimi në nivel kombëtar i treguesve të Llogarive Kombëtare, sipas metodës së Prodhimit, me çmime korrente e konstante si dhe përmirësimi i burimeve të të dhënave dhe metodologjisë për konsolidimin e mëtejshëm të këtyre llogarive me synim përafrimin gjithnjë e më tepër të tyre me standardet e BE‐së (SNA 1993/ESA 1995). Në këtë kontekst, rëndësi merr sigurimi i prodhimit cilësor të tyre e, sidomos, të dy nga karakteristikat kryesore të cilësisë siç janë, saktësia dhe koha sa më e shkurtër e vlerësimit të tyre.

Ky objektiv do të sigurohet nëpërmjet: Implementimit të vazhdueshëm të metodologjive të rishikuara të llogaritjes

së agregatëve të Llogarive Kombëtare, mbështetur në manualet dhe rregulloret e vazhdueshme që miraton Eurostat në këtë fushë statistikore;

Llogaritjes së treguesve të rinj, si Inputet e punës dhe Produktiviteti, tregues të cilët janë të lidhur ngushtë me vlerësimin e Llogarive Kombëtare Vjetore;

67

Implementimit të klasifikimit NACE Rev.2 në Llogaritë Kombëtare Vjetore. Programi i ri statistikor duhet të ketë parasysh implementimin e klasifikimit të ri të aktiviteteve ekonomike NACE Rev.2, i cili do të çojë në revizionimin e të gjithë burimeve të informacionit;

Forcimit të kapaciteteve në INSTAT për prodhimin dhe përmirësimin e statistikave ekzistuese të Llogarive Kombëtare.


Përmirësimi i metodologjisë duke u mbështetur në konceptet dhe SNA 1993/ESA 1995, për të pasur statistika të dobishme dhe të krahasueshme me vendet evropiane;

Rritja e bashkëpunimit me institucione të tjera, për shfrytëzim sa më të mirë të burimeve administrative;

Përmirësim i vazhdueshëm i burimeve të informacionit dhe metodologjisë së llogaritjeve të ekonomisë së pavrojtuar;

Vazhdimi i vlerësimeve të komponentëve të PBB‐së me metodën e Prodhimit, duke shfrytëzuar të gjitha burimet e mundshme të informacionit, përfshirë këtu edhe të dhënat nga Regjistrimi i Përgjithshëm i Njësive Ekonomike Jo‐bujqësore 2010, Census‐Al 2011 dhe Regjistrimi i Njësive Ekonomike Bujqësore 2012;

Kryerja e studime të vazhdueshme mbi praktikat e ndjekura nga vendet e tjera;

Ngritja e një Grupi Pune për të studiuar mundësinë e ndërtimit të një baze të dhënash unike, me përmbajtjen e treguesve të pasqyrave financiare të subjekteve që veprojnë në vendin tonë;

Implementimi i nomenklaturës së aktiviteteve NACE Rev.2 në Llogaritë Kombëtare Vjetore dhe hartimi i treguesve të rinj, si të input‐it të punës sipas aktivitetit ekonomik në nivel kombëtar dhe rajonal sipas tipit të punësimit, ashtu dhe matjes së produktivitetit, në përputhje me metodologjinë dhe legjislacionin e BE‐së.


Cilësi e përmirësuar e llogaritjes së treguesve të Llogarive Kombëtare; Vlerësimi i treguesve të ekonomisë së pa vrojtuar me metodën e prodhimit,

me çmime korente dhe konstante; Publikimi në nivel më të detajuar në vitet në vazhdim duke kaluar nga

klasifikimi aktual me A7 degë në klasifikimin A25 degë të ekonomisë; Vlerësimi i treguesve të PBB‐së me metodën e prodhimit në nivel A60 me

çmime korente dhe konstante;

68

Afrimi në kohë i prodhimit dhe publikimi i të dhënave të Llogarive Kombëtare;

Vlerësimi i PBB‐së me çmime konstante me anë të procesit të deflatimit të dyfishtë duke përmirësuar matjet në volum dhe në çmim të llogarive kombëtare.

Moduli 2.01.02 Llogaritë Kombëtare Produkti i Brendshëm Bruto (PBB) me metodën e Prodhimit

Viti Treguesit 2012* 2013 2014 2015 2016

Prodhimi 2010 2011 2012 2013 2014Konsumi Ndërmjetës 2010 2011 2012 2013 2014Vlera e Shtuar 2010 2011 2012 2013 2014Pesha specifike e degëve 2010 2011 2012 2013 2014Rritja reale vjetore 2010 2011 2012 2013 2014Deflatorët 2010 2011 2012 2013 2014Kontributi 2010 2011 2012 2013 2014* Në vitin 2012 treguesit publikohen në nivel 7 degësh, në vitet në vazhdim në 25 degë

Burimet e informacionit Treguesit e Llogarive Kombëtare Vjetore bazohen kryesisht në shfrytëzimin

e të dhënave të prodhuara nga vrojtimet statistikore dhe burimet administrative. INSTAT, Ministria e Financave, Banka e Shqipërisë dhe Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare janë furnizuesit kryesorë të informacionit për përpilimin e llogarive vjetore.

Burimet kryesore të marrjes së informacionit nga INSTAT u referohen regjistrimeve të përgjithshme dhe vrojtimeve statistikore mbi ndërmarrjet e njësitë ekonomike familjare, ndërmjet të cilave mund të përmendim: Anketa Strukturore pranë Ndërmarrjeve (ASN), Anketa e Forcave të Punës (AFP), Anketa e Matjes së Standarteve të Jetesës (AMSJ), Anketa e Buxhetit të Familjeve (ABF), Regjistrimi i Përgjithshëm i Njësive Ekonomike Jo‐Bujqësore 2010, Census‐Al 2011, etj.

Burimet administrative sigurojnë informacion në lidhje me pasqyrat financiare vjetore, pagesat e Tatimit mbi Vlerën e Shtuar dhe Tatimit mbi Fitimin, pagesat e kontributeve shoqërore që deklarojnë subjektet ekonomikë në Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve dhe Qendrën Kombëtare të Regjistrimit. Gjithashtu, Banka e Shqipërisë dhe Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare sigurojnë të dhëna mbi subjektet që kryejnë aktivitete financiare, si dhe për llogaritjen e Shërbimit të Ndërmjetësuesve Financiarë të Matura Indirekt (FISIM‐angl). Ndërsa të dhënat mbi të ardhurat dhe shpenzimet e buxhetit të shtetit merren nga Ministria e Financave.

69

Përdorimi i një game të gjerë informacioni ka për qëllim gjithëpërfshirjen dhe integrimin e të gjitha burimeve ekzistuese në funksion të llogaritjes e PBB‐së dhe treguesve të tjerë ekonomikë. Ndërkohë, për fusha të pambuluara me informacion, është e nevojshme të aplikohen metoda indirekte vlerësimi, duke u mbështetur në rekomandimet dhe rregulloret e Eurostat‐it.

B. Produkti i Brendshëm Bruto (PBB) me metodën e Shpenzimeve

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT, publikon vlerësimet e PBB‐së sipas metodës së shpenzimeve, me

çmime korrente dhe me çmimet e vitit të mëparshëm. Këto vlerësime nuk realizohen në mënyrë të pavarur për të gjithë komponentët përbërës. Disa prej komponentëve vlerësohen në mënyrë direkte, si Eksportet Neto, Konsumi Final i Administratës Publike dhe Konsumi Final i Institucioneve Jo‐Fitimprurëse që i shërbejnë Familjeve (shkurt IJFPSF). Konsumi Final i Popullatës vlerësohet duke përdorur një sërë treguesish të integruar që rezultojnë nga metoda e prodhimit. Vlerësimi i PBB‐së sipas metodës së shpenzimeve në mënyrë të pavarur është gjithashtu një nga objektivat kryesore të projektit IPA‐2007 Kombëtar (Komponenti Llogaritë Vjetore) për të cilën janë kryer një seri punimesh të cilat do të finalizohen me përfundimin e projektit.

Objektivi Strategjik Objektivi kryesor është vlerësimi në nivel kombëtar i treguesve të

statistikave të Llogarive Kombëtare sipas metodës së shpenzimeve, me çmime korrente e konstante, duke synuar koherencën me konceptet e SNA‐93 (ESA‐95) si dhe zbatimin e rekomandimeve të dhëna për zhvillime të mëtejshme të Llogarive Kombëtare.

Nëpërmjet integrimit të informacionit statistikor ekzistues mbi sistemin ekonomik e social të vendit, aplikimit të kombinuar me metodat bilancuese, realizohen vlerësime mbi komponentë të veçantë të përdorimeve finale të PBB‐së, konkretisht: formimin bruto të kapitalit, konsumin final (të popullatës, administratës publike e IJFPSF) si dhe shkëmbimet neto të produkteve e shërbimeve me botën e jashtme. Me anë të këtyre vlerësimeve, synohet llogaritja e pavarur, me rrugë statistikore, e PBB‐së me metodën e shpenzimeve.

Aktivitetet zbatuese Në kuadër të përmirësimit të metodologjisë së Llogarive Kombëtare Vjetore,

me metodën e shpenzimeve, do të zhvillohen këto aktivitete kryesore:

70

Analiza e komponentëve kryesorë të llogaritjes së PBB‐së me metodën e shpenzimeve: analiza e rezultateve ekonomike të Rregjistrimit të Përgjithshëm të Njësive Ekonomike Jo‐bujqësore, të cilat do të lejojnë realizimin e aktiviteteve të mëposhtme: ‐ Vlerësimi i Investimeve dhe Ndryshimeve në Inventar bazuar në të dhëna

komplete dhe direkte nga njësitë ekonomike; ‐ Vlerësimi i konsumit final të Institucioneve Jo‐Fitimprurëse në shërbim të

familjeve (IJFPSF). Përmirësim i vazhdueshëm i burimeve të informacionit, kryesisht i

vrojtimeve statistikore që realizohen në INSTAT. Propozime për burime të reja informacioni apo për kryerjen e vrojtimeve të reja.

Përmirësimi metodologjik i vlerësimeve aktuale. Aktiviteti do të fokusohet kryesisht në përmirësimet metodologjike të gjithë komponentëve të Produktit të Brendshëm Bruto me metodën e Shpenzimeve, konkretisht: ‐ Vlerësimi i Formimit Bruto të Kapitalit Fiks, me çmime korrente dhe

konstante ; ‐ Ballafaqimi i burimeve ekzistuese për llogaritjen e Konsumit të Familjeve; ‐ Vlerësimi i Konsumit të Administratës Publike me çmimet e vitit bazë dhe

me çmimet e vitit paraardhës; ‐ Vlerësimi i Ndryshimeve në Inventar.

Plotësimi i informacionit të nevojshëm për llogaritjen e komponentit të Eksporteve Neto.


Vlerësimi me rrugë të pavarur i PBB‐së me metodën e shpenzimeve, sipas komponentëve përbërës të përdorimeve finale;

Vlerësimi i Konsumit final të popullatës, Konsumit final të administratës publike (individual‐ kolektiv), Konsumi final i IJFPSF, Formimi bruto i kapitalit si dhe shkëmbimet neto të produkteve e shërbimeve me botën e jashtme;

Publikimi i të gjithë komponentëve përbërës të PBB‐së me metodën e shpenzimeve, me çmime korrente dhe me çmimet e vitit paraardhës.

Moduli 2.01.02 Llogaritë kombëtare

Produkti i Brendshëm Bruto (PBB) me metodën e Shpenzimeve

Viti Treguesit

2012 2013 2014 2015 2016

Shpenzimet për Konsum Final të Familjeve 2010 2011 2012 2013 2014

Shpenzimet për Konsum Final të Institucioneve Jo‐fitimprurëse 2010 2011 2012 2013 2014

Shpenzimet për Konsum Final të Administratës Publike 2010 2011 2012 2013 2014

Formimi Bruto i Kapitalit Fiks 2010 2011 2012 2013 2014

71

Eksporti i Mallrave dhe Shërbimeve 2010 2011 2012 2013 2014

Impori i Mallrave dhe Shërbimeve 2010 2011 2012 2013 2014

Struktura e PBB me metodën e Shpenzimeve 2010 2011 2012 2013 2014

Rritja reale vjetore e komponentëve të Shpenzimeve 2010 2011 2012 2013 2014

Deflatorët 2010 2011 2012 2013 2014

Kontributi 2010 2011 2012 2013 2014

Burimet e informacionit

Si burime kryesore të marrjes së informacionit për llogaritjen e PBB‐së me metodën e shpenzimeve konsiderohen përgjithësisht burimet statistikore dhe administrative. Burimet statistikore kanë të bëjnë me regjistrimet e përgjithshme, vrojtimet statistikore mbi ndërmarrjet, familjet etj. Ndërsa burimet administrative i referohen të gjithë arkivave administrative, me qëllim të gjithëpërfshirjes dhe integrimit të të gjitha burimeve ekzistuese në dispozicion. INSTAT, Ministria e Financave dhe Banka e Shqipërisë janë kryesisht furnizuesit kryesorë të informacionit për vlerësimin e PBB‐së sipas metodës së shpenzimeve. Për fusha të pambuluara me informacion, është e nevojshme mbështetja në vlerësime të ndryshme me origjinë nga burimet administrative, vrojtimet statistikore, studime, etj.

Moduli 2.01.03 Llogaritë Vjetore të Sektorëve Institucionalë

Përshkrimi i situatës aktuale Një prej objektivave të projektit IPA‐2007 Kombëtar, konsiston në zhvillimin

për herë të parë të Llogarive Vjetore sipas sektorëve institucionalë, duke zhvilluar një sistem të thjeshtuar, i cili do të realizojë kalimin e treguesve ekonomikë ekzistues nga burime të ndryshme, në koncepte të Llogarive Kombëtare për sektorët institucionalë. Synohet të arrihet ndërtimi i dy prej llogarive kryesore, llogaria e Prodhimit dhe llogaria e të Ardhurave, në përputhje me parimet e balancimit të aplikuara në Sistemin evropian të Llogarive (ESA 95) dhe SNA 93.

Objektivi Strategjik Objektivi kryesor i llogarive vjetore sipas sektorëve institucionalë është

vlerësimi dhe analiza në nivel kombëtar i llogarive vjetore, duke dhënë një paraqitje të plotë të transaksioneve jofinanciare për çdo sektor institucional të ekonomisë, siç janë: Ndërmarrjet jofinanciare, Institucionet financiare, Administrata Publike, Familjet, realizuar kjo nëpërmjet integrimit të informacionit statistikor ekzistues mbi sistemin ekonomik e social të vendit dhe aplikimit të kombinuar të metodave balancuese, duke synuar koherencën e plotë me konceptet e SNA‐93 (ESA‐95).

72

Ky objektiv do të sigurohet nëpërmjet:

Pasqyrimit të drejtë dhe të saktë në programin e ri statistikor të treguesve të prodhuar.

Forcimit të kapaciteteve në INSTAT për prodhimin dhe përmirësimin e statistikave ekzistuese të Llogarive Kombëtare;

Implementimit të vazhdueshëm të metodologjive të rishikuara të llogaritjes së agregatëve të Llogarive Kombëtare, mbështetur ne manualet dhe rregulloret e vazhdueshme që miraton Eurostat‐i në këtë fushë statistikore.

Aktivitetet zbatuese Në kuadër të vlerësimit të llogarive vjetore sipas sektorëve institucionalë, do

të zhvillohen aktivitetet kryesore të mëposhtme: Propozime për përmirësimin e burimeve statistikore apo administrative të

informacionit si bazë e nevojshme për analizën e sektorëve institucionalë; Rritja e bashkëpunimit me institucionet e ndryshme për shfrytëzim sa më të

mirë të burimeve administrative; Rishikimi i përmbajtjes aktuale të Memorandumeve të Bashkëpunimit me

Ministrinë e Financave dhe institucioneve të saj vartëse (Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve, etj); propozime për një Memorandum Bashkëpunimi me Autoritetin e Mbikëqyrjes financiare;

Studime të vazhdueshme mbi praktikat e ndjekura nga vendet e tjera.

Rezultatet e pritshme Klasifikimi i njësive institucionale në sektorë institucionalë. Të gjitha njësitë

ekonomike që operojnë në aktivitetin ekonomik do të analizohen dhe klasifikohen në sektorë institucional, duke u grupuar në:

Njësitë Jofinanciare Njësitë Financiare Qeveria Familjet Institucionet Jofitimprurëse në shërbim të familjeve; Vlerësimi i treguesve përkatës të Llogarisë së Prodhimit sipas sektorëve

Institucionalë: Prodhimi (tregtar, për përdorim vetjak, prodhim jotregtar), Konsumi Ndërmjetës, Taksat mbi produktet, Subvencionet mbi produktet dhe Vlera e Shtuar. Vlerësimet do të bëhen me çmime korrente;

Vlerësimi i treguesve përkatës të Llogarisë së të ardhurave sipas sektorëve Institucionalë: Kompensimi i punonjësve, taksat mbi prodhimin dhe importet, subvencionet dhe teprica bruto operative me çmime korrente;

73

Përgatitja e një publikimi ku do të përmbahen rezultatet, metodologjia dhe disa analiza për sektorët institucionalë.

Moduli 2.01.03 LLOGARITË KOMBËTARE

Llogaritë Vjetore të Sektorëve Institucionalë

2012 2013 2014 2015 2016

LLOGARIA E PRODHIMIT sipas sektorëve institucional 2012 2013 2014

LLOGARIA E TË ARDHURAVE sipas sektorëve institucional 2012 2013 2014

VitiTreguesit

Burimet e informacionit Llogaritë e sektorëve Institucionalë bazohen kryesisht në Llogaritë vjetore të

njësive institucionale ekonomike (Jofinanciare, Financiare, Qeveria, Familjet, institucionet jofitimprurëse në shërbim të familjeve, Familjet), statistikat e pagave, statistikat e Bilancit të Pagesave, etj.

INSTAT, Ministria e Financave, Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare dhe Banka e Shqipërisë janë kryesisht furnizuesit kryesorë të informacionit për përpilimin e llogarive sektoriale. Për fusha të pambuluara me informacion, është e nevojshme të mbështetemi në vlerësime të ndryshme me origjinë burime administrative, vrojtime statistikore, studime, etj.

Burimi kryesor i marrjes së informacionit i referohet regjistrimeve të përgjithshme, vrojtimeve statistikore mbi familjet, ndërmarrjet, arkivave statistikore e administrative, me qëllim të përfshirjes dhe integrimit të të gjitha burimeve ekzistuese në dispozicion.

2.01.03.01 Administrata Publike

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT‐i përpunon të dhëna të cilat mblidhen në rrugë administrative nga

Ministria e Financave, Instituti i Sigurimeve Shoqërore (ISSH), Instituti i Sigurimeve të Kujdesit Shëndetësor (ISKSH), mbi informacionet kryesore të strukturës së shpenzimeve dhe të ardhurave të sektorit të administratës publike. Këto të dhëna përdoren për vlerësimin e PBB‐së sipas metodave të prodhimit e shpenzimeve, nëpërmjet vlerësimit të treguesve të mëposhtëm:

Prodhimi, Konsumi Ndërmjetës dhe Vlera e shtuar e administratës publike, aktivitetit të arsimit, shëndetësisë (pjesa buxhetore) me çmime korrente e konstante;

Konsumi final i administratës publike, me çmime korrente e konstante, i ndarë në konsum individual dhe kolektiv;

Llogaritja e taksave mbi produktet, me çmime korrente dhe konstante;

74

Llogaritja e subvencioneve mbi produktet me çmime korrente dhe konstante.

Objektivat Strategjikë Objektivi kryesor i statistikave të Administratës Publike është të ndërtojë

statistika krahasuese, të besueshme dhe të përshtatshme duke prodhuar informacione mbi treguesit ekonomikë të sektorit të Administratës Publike në periudha vjetore si dhe periudha tremujore. Ato japin një panoramë të plotë të treguesve makroekonomikë të sektorit të administratës publike. Gjithashtu, pjesë e përmirësimeve të sektorit të administratës publike, në kuadrin e projektit IPA 2007 Kombëtar, është ndërtimi i të gjitha llogarive të Administratës Publike. Kjo do të ndihmojë në krijimin e një strukture më të plotë të informacionit makroekonomik të Administratës Publike. Puna për grumbullimin, miratimin dhe diseminimin e të dhënave mbi administratën publike si dhe përcaktimi dhe zhvillimi i indikatorëve, do të organizohen sipas Programit të Ri të Statistikave Zyrtare 2012‐2016.

Ky objektiv do të sigurohet nëpërmjet:

Forcimit të marrëdhënieve institucionale me ministritë e linjës dhe institucionet e tjera prodhuese të burimeve administrative (Ministria e Financave, ISSH, ISKSH, etj.);

Forcimit të kapaciteteve në INSTAT për prodhimin dhe përmirësimin e statistikave ekzistuese;

Ndërtimit të një grupi pune INSTAT=Ministria e Financave për përcaktimin e sektorëve dhe nënsektorëve të Administratës Publike, listën nominative të institucioneve përbërëse përkatëse në administratën publike qendrore dhe lokale, kodifikimin e klasifikimit ekonomik kontabël drejt kodifikimeve bazuar në kërkesat e Sistemit Evropian të Llogarive (ESA).


Klasifikimi i sektorëve dhe nënsektorëve të Administratës Publike sipas standardeve të ESA 95;

Implementimi dhe përmirësimi i nomenklaturave të nevojshme midis INSTAT dhe Ministrisë së Financave;

Informacione të detajuara për strukturën e Klasifikimit Ekonomik Kontabël të përdorur nga Ministria e Financave;

Ristrukturimi i artikujve të Klasifikimit Ekonomik Kontabël sipas Sektorëve Institucionalë me të cilat janë krijuar këto transaksione;

Ndërtimi i një kalendari për transmetimin e të dhënave nga Ministria e Financave drejt INSTAT‐it;

Ndërtimi i një strukture eksperimentale vjetore të serisë së plotë të llogarive jo‐financiare të qeverisë;

75

Përmirësimi i të dhënave aktuale për vlerësimin e treguesve ekonomikë të ISSH dhe ISKSH, si dhe detajimin e transfertave të kryera ndaj popullatës, me burime shtesë administrative;

Përmirësimi i metodave të vlerësimit të Formimit Bruto të Kapitalit Fiks për sektorin e Administratës Publike;

Përmirësim sasior dhe cilësor i treguesve statistikorë të Administratës Publike


Ndërtimi i serisë së plotë të llogarive të sektorit institucional të Administratës Publike;

Ndërtimi i treguesve të Llogarive Kombëtare vjetore e tremujore të Administratës Publikë;

Vlerësimi i Taksave dhe Subvencioneve mbi produktet në nivel vjetor dhe tremujor;

Integrimi i treguesve të sektorit të Administratës Publike me sektorët e tjerë Institucionalë;

Burimet e informacionit Institucionet e përfshira në sigurimin e informacionit statistikor për hartimin

e statistikave të treguesve të Llogarive Kombëtare të Administratës Publike (Qeverisë qëndrore dhe lokale) janë Ministria e Financave, Instituti i Sigurimeve Shoqërore, Instituti i Sigurimeve të Kujdesit Shëndetësor dhe Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve. Burimet kryesore të informacionit janë të ardhurat si dhe shpenzimet e subjekteve të Administratës Publike, e strukturuar sipas standardeve kontabël të qeverisë. Burime të tjera informacioni janë të përbëra nga të dhënat administrative të numrit të punonjësve në administratën publike si dhe të dhënat për transfertat ndaj popullatës që kryhen nga institucionet e ISSH dhe ISKSH.

Moduli 2.01.04 Tabelat burimepërdorime dhe tabelat inputoutput

Përshkrimi i situatës aktuale Aktualisht INSTAT po punon për vlerësimin dhe ndërtimin e tabelave sintezë

të ekonomisë, siç janë tabela e burim‐përdorimeve (SUT) dhe tabela inputoutput (IOT). Theksojmë se këto vlerësime janë vetëm në hapat e para të tyre në trajtë eksperimentale për vitet 2008 dhe 2009. Objektivi është që, në kuadër të projektit Kombëtar IPA 2007, të arrihet një vlerësim i mirë për vitin 2009, i cili është konsideruar dhe si një vit që do të sigurojë një informacion më të plotë me të dhëna

76

ekonomike. Deri tani janë përpiluar dhe ndërtuar SUT me çmime korrente në nivel detajimi 25 degë x 25 degë për vitet 2008 dhe 2009, të pabalancuara, mbështetur mbi informacionin ekzistues. Janë ndërtuar SUT me çmime konstante në nivel 25 degë x 25 degë të pabalancuara për vitin 2009. Për këto vlerësime, objektivi kryesor ishte gjetja dhe mbledhja e indekseve përkatëse për secilin agregat të SUT si dhe analiza për të vlerësuar mundësinë e përdorimit të tyre.

Objektivat Strategjikë Objektivi parësor është që të mblidhet, verifikohet dhe analizohet një grup i

madh treguesish ekonomik, me qëllim ndërtimin e tabelave burime‐përdorime (shkurt SUT‐Termi Angl.) dhe input‐output (shkurt IOT‐Termi Angl.), për të bërë të mundur sintezën e plotë të sistemit të llogarive kombëtare. Këto tabela japin portretin më të detajuar të ekonomisë, pasi paraqesin hap pas hapi një analizë të detajuar të procesit të prodhimit dhe përdorimit të mallrave dhe shërbimeve dhe të ardhurave të krijuara.

Aktivitetet zbatuese Nënshkrimi i Memorandumit të Bashkëpunimit mbi marrjen e të dhënave në

nivel të detajuar lidhur me librat e shitjeve dhe të blerjeve ndërmjet INSTAT‐it dhe Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve;

Propozime për ndryshimin e strukturës së mbledhjes së informacionit për përbërjen e kostos nga Anketa Strukturore e Ndërmarrjeve (ASN). Është e nevojshme që informacioni të merret në nivel nomenklature CPA 2008;

Përpunimi i të dhënave mbi importet dhe eksportet e mallrave në nivel nomenklature (Combined Nomenclature CN) dhe kalimi i tyre në nivel nomenklature CPA 2002, 6, 4 dhe 2 shifror si dhe në nivel alfabetik 2 shifror;

Mbledhje më të detajuar të të dhënave mbi importet dhe eksportet e shërbimeve të vlerësuara nga Banka e Shqipërisë dhe grupimi i tyre sipas klasifikimeve ekonomike;

Grupimi i të dhënave të dala nga vrojtimi statistikor mbi buxhetin e familjeve (Termi Angl. HBS) nga niveli i detajuar i nomenklaturës COICOP në klasifikimin CPA 2002;

Kalimi i vlerësimeve nga versionet e vjetra të nomenklaturave në versionet e reja si: NVE rev1.1 në NVE rev.2; CPA 2002 në CPA 2008, etj.

Mbledhje e informacionit me anë të anketave ekzistuese pran ndërmarrjeve ose nëpërmjet anketave të reja për shpërndarjen e marzhit të tregtisë me pakicë dhe shumicë si dhe të marzhit të transportit;

Përdorim i informacionit të marrë nga anekset e pasqyrave financiare për ndërmarrjet që operojnë në sektorë që nuk janë të mbuluar nga anketa strukturore pranë ndërmarrjeve.

77


Vlerësime në nivele 13 degë x 13 degë të tabelave burim‐përdorim me çmime korrente;

Vlerësime në nivele 13 degë x 13 degë të tabelave burim‐përdorim me çmime konstante;

Vlerësime në nivele 25 degë x 25 degë të tabelave burim‐përdorim me çmime korrente;

Vlerësime në nivele 25 degë x 25 degë të tabelave burim‐përdorim me çmime konstante;

Vlerësime në nivele 60 degë x 60 degë të tabelave të burime‐përdorime me çmime korrente;

Vlerësime në nivele 60 degë x 60 degë të tabelave të burime‐përdorime me çmime konstante;

Vlerësim të tabelave input‐output në nivele 25 degë x 25 degë.

VITI Treguesit

2012 2013 2014 2015 2016

Tabela e burimeve dhe e përdorimeve me çmime korrente (13x13)

2009 dhe 2010

Tabela e burimeve dhe e përdorimeve me çmime korrente (25x25)

2011 2012 2013

Tabela e burimeve dhe e përdorimeve me çmime konstante (13x13)

2010

Tabela e burimeve dhe e përdorimeve me çmime konstante (25x25)

2011 2012 2013

Tabela input‐output (25x25) 2011 2012 2013

Burimet e informacionit Duke qenë se ndërtimi i tabelave burim‐përdorim dhe input‐output kërkon

një informacion mjaft të gjerë dhe të hollësishëm, është shumë e nevojshme që edhe institucionet e tjera prodhuese të të dhënave, apo sektorët e INSTAT dhe të drejtorisë së Llogarive Kombëtare, të përfshihen në kuadër të këtyre kërkesave. Ndër institucionet më kryesore të cilët konsiderohen si burime informacioni, përmendim Ministrinë e Financave, Bankën e Shqipërisë, Autoritetin e Mbikëqyrjes Financiare, Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve, Drejtorinë e Përgjithshme të Doganave.

78

Moduli 2.01.06 Llogaritë rajonale Përshkrimi i situatës aktuale Aktualisht INSTAT vlerëson dhe publikon PBB‐në2, me metodën e prodhimit,

sipas Nomenklaturës së Njësive Territoriale për Statistikat (NUTS II ). Të dhënat e PBB‐së janë të grupuara sipas degëve kryesore të ekonomisë, të shprehura edhe në termat e Paritetit të Fuqisë Blerëse (PPS) i cili merr në konsideratë diferencat e çmimeve në Bashkimin Evropian. Sigurimi i vlerësimit të këtij treguesi erdhi si përmbushje e detyrimeve të Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit si dhe në përputhje me detyrimet e sanksionuara në nenin 37 të Marrëveshjes së Përkohshme (Neni 71 i MSA)3. Statistikat Rajonale sigurojnë informacion statistikor në nivel rajonal, në periudhë vjetore.

Në 28 Prill 2011 EUROSTAT konfirmoi propozimin e Institutit të Statistikave, të aprovuar me vendim të veçantë të Këshillit të Ministrave4, për përcaktimin e 3 rajoneve statistikore (niveli 2) dhe 12 rajone statistikore (niveli 3). Përcaktimi i rajoneve statistikore për Shqipërinë është në përputhje me rregulloren e Komisionit Evropian nr 1059/2003 të Parlamentit Evropian dhe të Këshillit të Evropës më datë 26 maj 2003 mbi vendosjen e klasifikimit të përbashkët të njësive territoriale për statistikat (NUTS). Prodhimi i statistikave rajonale ekonomike ka rëndësi të madhe në marrjen e vendimeve të rëndësishme në nivel kombëtar por edhe në politikën rajonale të BE ‐ së për shpërndarjen e fondeve strukturore për zhvillim.

Objektivi Strategjik Objektivi kryesor i statistikave rajonale është vlerësimi në përputhje me

metodologjinë e ESA95, të treguesit të PBB për frymë sipas Nomenklaturës të Njësive Territoriale për Statistikat (NUTS II) të Bashkimit Evropian. Në planin strategjik, synohet zgjerimi i mëtejshëm i treguesve të Llogarive Rajonale, kryesisht në vlerësimin e treguesve rajonalë dhe të treguesve të Formimit Bruto të Kapitalit Fiks, të Vlerës së Shtuar Bruto, duke përdorur metodën e të ardhurave sipas rajoneve, si dhe ndërtimit të Llogarive të sektorit institucional të popullsisë (familjeve) sipas rajoneve statistikore.

Aktivitetet zbatuese Realizimi i objektivave të mësipërme do të arrihet duke:

2 Publikimi i parë i PBB rajonale u realizua nga INSTAT në muajin Shtator 2011. 3 Shqipëria duhet t’i paraqesë Komisionit Europian shifrat e PBB-së së saj për frymë të harmonizuar në nivelin NUTS II. 4 Vendimi i KM nr.1037 date 15.12.2010, “Mbi Implementimin e Nomenklaturës “Shqipëria në 3 (tri) rajone NUTS II” sipas nomenklaturës mbi Njësitë Territoriale për Statistikat (NUTS) të Bashkimit Europian”

79

Përmirësuar burimet e të dhënave. Vëmendje do ti kushtohet përgatitjes për rishikimin e serive kohore me të dhëna të dala nga Regjistrimi i Përgjithshëm i Njësive Ekonomike Jobujqësore;

Propozuar zgjerimin e Anketës Strukturore të Ndërmarrjeve për informacione të detajuara për njësitë lokale, pagat, punësimin, aktivitetin ndërtimor, etj;

Bashkëpunuar me agjencitë statistikore që lidhen me institucionet financiare, si Banka e Shqipërisë, Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare, për marrjen e të dhënave më të detajuara rajonale për vlerësimin e sektorit financiar, alokimin e treguesit të Shërbimeve të Ndërmjetësimit Financiar matur Indirekt (shkurt FISIM‐Termi Angl.) sipas rajoneve statistikore;

Konsoliduar dhe detajuar të dhënat rajonale të marra nga Ministria e Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrojtjes së Konsumatorit, Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave mbi detajimin e të dhënave sipas prefekturave;

Bashkëpunuar me zyrat rajonale statistikore mbi përpunimin e informacionit statistikor. Rezultatet e pritshme

Vlerësim i treguesve rajonalë duke përdorur të dhënat e Census‐Al 2011, nga i cili do të sigurohen të dhëna të punësimit sipas sektorëve si dhe do të shërbejë si një bazë krahasuese me të dhënat aktuale;

Shpërndarje e treguesit të Vlerës së Shtuar Bruto sipas rajoneve statistikore për sektorin e Bujqësisë dhe Peshkimit me të dhënat e marra nga Censusi i Bujqësisë 2012;

Vlerësim i PBB‐së sipas rajoneve statistikore, niveli 2 dhe 3, dhe degëve kryesore të ekonomisë në seri kohore:

Vlerësim i PBB‐së për frymë sipas rajoneve statistikore, niveli 2 dhe 3, si dhe të shprehura në termat e Paritetit të Fuqisë Blerëse (PPS). Burimet e informacionit Vlerësimi i Llogarive Rajonale bazohet në burimet e disponueshme të të

dhënave pranë INSTAT‐it, ku përfshihen: burime statistikore dhe burime administrative. Llogaritë Rajonale në Republikën e Shqipërisë bazohen në të njëjtat koncepte të ESA 95 si dhe me klasifikimet e NVE Rev 1.1 respektivisht.

Institucionet e tjera të përfshira në sigurimin e informacionit statistikor janë: Ministria e Financës, Banka e Shqipërisë, Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare, Ministria e Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrojtjes së Konsumatorit, Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave, etj. të përfshira në mbledhjen e të dhënave administrative dhe statistikore për treguesit rajonalë.

80

Tema 2.02. Llogaritë Kombëtare tremujore

Përshkrimi Llogaritë Kombëtare tremujore luajnë një rol të rëndësishëm për analizën

ekonomike të vendit dhe ndikojnë në veçanti për përcaktimin e politikave ekonomike, monetare, etj. Të dhënat e llogarive kombëtare tremujore janë gjithashtu të rëndësishme për përdoruesit e tjerë të rëndësishëm publikë, privatë, studiues të ndryshëm, etj. Për të plotësuar nevojat e përdoruesve, rëndësi e madhe i kushtohet cilësisë dhe afateve kohore. Llogaritë Kombëtare Tremujore përfshijnë treguesit kryesorë, të vlerësuar mbi bazën e Rregullores së Këshillit (BE) Nr. 2223/96 (Council Regulation (EC) No 2223/96) amenduar së fundi nga Rregullorja (BE) Nr. 400/2009 (Regulation (EC) No 400/2009). Përdoruesit kryesorë janë Qeveria, Ministria e Financave, Ministritë teknike, Banka e Shqipërisë, Eurostat, tregjet financiare, analistët, media dhe publiku i gjerë.

Moduli 2.02.01 Llogaritë kombëtare tremujore

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT aktualisht kryen vlerësimin sipas metodës indirekte dhe publikimin

periodik në nivel kombëtar të PBB‐së me çmime bazë (nuk përfshihen taksat dhe subvencionet), sipas metodës të prodhimit, me çmime konstante, viti bazë 2005=100, dhe me çmimet e vitit të mëparshëm, duke përdorur metodën Chain‐link (Annual overlap technique). PBB tremujor publikohet në seri kohore sipas 7 degëve kryesore të ekonomisë të përshtatura dhe jo sezonalisht. Një sërë studimesh dhe punimesh eksperimentale janë kryer për vlerësimin dhe përcaktimin e burimeve të të dhënave si dhe aplikimin e metodikave të rekomanduara për vlerësimin e PBB‐së edhe me metodën e shpenzimeve.

Objektivi Strategjik Llogaritë Kombëtare Tremujore kanë si objektiv kryesor vlerësimin dhe

publikimin e PBB‐së tremujore me mënyrën e shpenzimeve sipas komponentëve përkatës si dhe vazhdimin e publikimit të treguesve ekzistues, duke përmirësuar cilësinë e llogaritjes së tyre si dhe shtimin e disa treguesve të tjerë, në përputhje të plotë me konceptet e ESA95 dhe SNA93 si dhe legjislacionin e BE‐së. Vlerësimet e këtyre treguesve do të bëhen duke synuar përmirësimin e metodave ekzistuese dhe potenciale për vlerësimin sa më të mirë në përputhje me kërkesat e manualëve të

81

ndryshëm ku bazohen këto vlerësime, si: (i) Eurostat, ESA 1995; (ii) FMN, SNA 1993; (iii) Eurostat, Handbook on Quarterly National Accounts, 1999; (iv) FMN, Quarterly National Accounts Manual.

Aktivitetet zbatuese Objektivat e mësipërme do të sigurohen nëpërmjet:

Forcimit të marrëdhënieve institucionale me Ministrinë e Financave (përfshirë institucionet vartëse), Bankën e Shqipërisë, Autoritetin e Mbikëqyrjes Financiare, ministritë e tjera linjës si dhe me institucione e kompani të tjera të rëndësishme (ISKSH, KESH, etj), për sigurimin në kohë dhe me cilësi të informacionit;

Implementimit të vazhdueshëm të metodologjive të rishikuara të llogaritjes së PBB‐së tremujore, mbështetur në manualet dhe rregulloret e vazhdueshme që miraton Eurostat‐i si dhe sipas rekomandimeve të ekspertëve që asistojnë në kuadër të misioneve të projektit IPA 2007 dhe FMN;

Implementimit të mënyrave më të avancuara të grumbullimit dhe kontrollit të informacionit për të qenë koherent dhe të saktë në llogaritjen e treguesve, duke bërë të mundur të qenit sa më afër plotësimit të kërkesave të përdoruesve të ndryshëm;

Përmirësimit të vazhdueshëm të ecurisë së punës në drejtimin e mbledhjes dhe kontrollit të të dhënave, vlerësimit dhe publikimit të serisë kohore të PBB‐së vlerësuar me mënyrën e prodhimit, me çmime konstante vit bazë 2005 (2005=100) dhe të vitit të mëparshëm, duke përdorur metodat statistikore mbështetur në metodologjinë përkatëse;

Analizës së deflatorëve të përdorur për llogaritjen e PBB‐së tremujore me çmime konstante me metodën e prodhimit;

Analizës, vlerësimit dhe përzgjedhjes së burimeve të të dhënave që do përdoren për llogaritjen e PBB‐së tremujore me metodën e shpenzimeve si dhe përcaktimit të metodologjisë bazuar në këto të dhëna.


Vlerësimi dhe publikimi i komponentëve të PBB‐së me metodën e shpenzimeve, si: Konsumi individual i popullsisë, Konsumi i Administratës Publike i ndarë në konsum individual dhe kolektiv, Konsumi i Institucioneve Jofitimprurëse, Formimi Bruto i Kapitalit Fiks, Eksportet neto, Ndryshimi i gjendjeve me çmime korrente dhe konstante;

Përmirësimi i vlerësimit të PBB‐së me metodën e prodhimit me çmime korente;

82

Vlerësim eksperimental në nivel më të detajuar të PBB‐së në vitet në vazhdim, nga niveli aktual i llogaritjeve me 25 degë në 60 degë me çmime korente dhe konstante;

Përmirësimi i procesit të përshtatjeve sezonale të serive kohore; Vlerësimi i taksave dhe subvencioneve mbi produktet

VITI

Treguesit 2012 2013 2014 2015 2016

Vlerësimi i PBB‐së me metodën e prodhimit me çmime korente të pa zhveshura nga efektet sezonale në 7 degë

2013 2013 dhe 2014

Vlerësimi i PBB‐së me metodën e prodhimit me çmime korente të pa zhveshura nga efektet sezonale në 25 degë

2014 dhe 2015

2015 dhe 2016

Përfshirja e taksave dhe subvencioneve në vlerësimin e PBB‐së me metodën e prodhimit.

2013 2013 dhe 2014

2014 dhe 2015

2015 dhe 2016

Vlerësimi i PBB‐së me metodën e prodhimit me çmime korente me efektet sezonale në 7 degë

2014 dhe 2015

2015 dhe 2016

Vlerësimi i PBB‐së me metodën e prodhimit me çmime konstante të pa zhveshura nga efektet sezonale në 25 degë

2014 dhe 2015

2015 dhe 2016

Vlerësime te PBB metoda shpenzimeve me çmime korrente

2007‐2012

2013 dhe 2014

2014 dhe 2015

2015 dhe 2016

Vlerësime te PBB metoda shpenzimeve me çmime konstante

2007‐2012

2013 dhe 2014

2014 dhe 2015

2015 dhe 2016

Burimet e informacionit Institucionet kryesore të përfshira në sigurimin e informacionit statistikor

për vlerësimin e këtyre treguesve janë:

Ministria e Financave (të dhëna mbi buxhetin e shtetit); Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve (DPT), (të dhënat që deklarojnë

subjektet ne formularin e pagesës së TVSH, etj); Ministria e Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrojtjes së Konsumatorit (të dhëna për

sektorin Bujqësor); Banka e Shqipërisë dhe Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (të dhëna për

aktivitetin financiar dhe për vlerësimin e Shërbimit të Ndërmjetësuesve Financiar të Matura Indirekt (FISIM);

83

Enti Rregullator i Energjetikes dhe KESH (të dhëna për sektorin energjitik); Sektorë të ndryshëm në INSTAT.

Tema 2.03 Statistikat monetare dhe financiare Objektivat dhe produktet e Bankës së Shqipërisë si agjenci statistikore

parashikohen në planet vjetore të punës, në strategjitë afatmesme (3‐vjeçare) të Bankës së Shqipërisë dhe në Programin Afatmesëm të Statistikave Zyrtare. Marrëdhëniet midis Bankës së Shqipërisë dhe agjencive të tjera statistikore për dhënien dhe marrjen e të dhënave të përpunuara, parashikohen në Programin Afatmesëm të Statistikave Zyrtare.

Banka e Shqipërisë është përgjegjëse për mbledhjen, përpunimin, hartimin dhe shpërndarjen e statistikave monetare. Ajo është agjencia e vetme në Shqipëri që prodhon dhe shpërndan statistika monetare dhe financiare. Korniza metodologjike për hartimin e statistikave monetare është në përputhje të plotë me rekomandimet e Manualit të Statistikave Monetare dhe Financiare (MFSM) të FMN, 2000. Konceptet, përkufizimet, sektorizimi dhe klasifikimi i instrumenteve financiarë është në përputhje të plotë me Manualin dhe Sistemin e Llogarive Kombëtare (SNA,1993). Në përgatitjen e statistikave monetare, Banka e Shqipërisë punon në vazhdimësi në dy drejtime themelore: (a) përmirësimin dhe përafrimin e metodologjive përkatëse me normat dhe standardet ndërkombëtare dhe (b) zgjerimin dhe përmirësimin e bazës së informacionit statistikor në drejtim të shtimit te numrit të treguesve, nivelit të disagregimit, kohëvonesës së publikimit dhe periodicitetit.

Deri në fund të vitit 2011 Banka e Shqipërisë ka plotësuar të gjitha kërkesat e SDDS‐it për statistikat e sektorit monetar në drejtim të mbulimit, periodicitetit dhe kohëvonesës. Statistikat monetare prodhohen në frekuencë mujore, me një kohëvonesë mujore dhe mbulojnë korporatat depozituese. Statistikat monetare publikohen në faqen e Bankës së Shqipërisë sipas kalendarit paraprak të publikimeve, në Raportin Statistikor Mujor (në CD) si edhe në shtojcat e statistikore të përfshira në publikime periodike të Bankës së Shqipërisë si Raporti Tremujor i Politikës Monetare, Deklaratat Gjashtëmujore dhe Raporti Vjetor i Bankës së Shqipërisë.

Banka e Shqipërisë e realizon prodhimin statistikor nëpërmjet Departamentit të Statistikave, i cili ka një personel prej 26 personash dhe është i ndarë në Sektorin e Statistikave Monetare dhe Financiare dhe Sektorin e Bilancit të Pagesave. Drejtori i Departamentit të Statistikave të Bankës së Shqipërisë është njëkohësisht anëtar i Këshillit të Statistikave. Departamenti i Statistikave të Bankës

84

së Shqipërisë është përgjegjës për mbledhjen e informacionit nga subjektet raportuese, hartimin dhe miratimin e metodologjisë përkatëse, hartimin dhe vënien në përdorim të formave të raportimit, përpunimin e informacionit dhe shpërndarjen e statistikave monetare dhe statistikave të sektorit të jashtëm. Departamenti i Statistikave gjithashtu prodhon statistika të detajuara të mbikëqyrjes bankare në shërbim të funksionit të Bankës së Shqipërisë për mbikëqyrjen e sistemit bankar dhe ruajtjen e stabilitetit financiar.

Moduli 2.03.01 Llogaritë financiare – Metodologjia Përshkrimi i situatës aktuale Aktualisht, në kushtet e mungesës së Sistemit të Llogarive nuk hartohen

Llogaritë Financiare (Shih Llogaritë Kombëtare – INSTAT).

Objektivat strategjikë Sfida afatgjatë në drejtim të prodhimit të statistikave monetare dhe

financiare është ngritja e strukturës, hartimi i metodologjisë, identifikimi i burimeve, dhe prodhimi i statistikave të Llogarive Financiare, të cilat aktualisht nuk mbulohen nga asnjë agjenci statistikore në vend.

Aktivitetet zbatuese Hartimi i akteve nënligjore në drejtim të mbështetjes së objektivit strategjik. Përmirësimi i kapaciteteve njerëzore nëpërmjet pjesëmarrjes në seminare,

kurse trajnimi të ofruara nga institucione kombëtare e ndërkombëtare dhe vizita pune në institucione homologe.

Forcimi i bashkëpunimit me agjencitë e tjera statistikore, përdoruesit dhe subjektet raportuese nëpërmjet aktiviteteve dhe projekteve të përbashkëta.


Ngritja e modelit pilot dhe dokumenteve metodologjike për ndërtimin e llogarisë financiare të institucioneve monetare financiare dhe institucioneve të tjera financiare.

Moduli 2.03.02 Llogaritë financiare – Prodhimi i të dhënave Shih “Moduli 2.03.01 – Llogaritë financiare – Metodologjia”

Moduli 2.03.03 Treguesit monetarë dhe financiarë

85

Përshkrimi i situatës aktuale Banka e Shqipërisë prodhon dhe publikon treguesit monetarë me frekuencë

mujore dhe tremujore, që lidhen me agregatët monetarë, depozitat, kreditë, normat e interesit, kursin e këmbimit si dhe bilancet sektorialë dhe paraqitjet monetare, duke ndjekur rigorozisht kalendarin e statistikave të paraqitur në faqen zyrtare të BSH.

Për përgatitjen e statistikave monetare e financiare si burim informacioni shërbejnë pasqyrat financiare të Bankës së Shqipërisë, sistemi raportues i unifikuar për bankat para‐depozituese dhe sistemi raportues për shoqëritë e kursim‐kreditit dhe unionet e tyre.

Për hartimin e të dhënave të Bankës Qendrore, shërben Bilanci Kontabël i Bankës së Shqipërisë, i cili përgatitet çdo muaj nga Departamenti i Kontabilitetit dhe Financës, jo më vonë se 10 ditë pas periudhës reference.

Për hartimin e statistikave monetare shërbejnë pasqyrat e sistemit raportuese që bankat para‐depozituese raportojnë periodikisht çdo muaj, 10 ditë pas periudhës reference, pranë BSH. Gjithashtu, shoqëritë e kursim‐kreditit raportojnë pranë Bankës së Shqipërisë çdo tremujor, 50 ditë pas periudhës reference.

Për statistikat monetare, parimet e vlerësimit të instrumenteve financiarë ndjekin rekomandimet e Manualit të Statistikave Monetare e Financiare, FMN 2000. Regjistrimet kontabël të Bankës së Shqipërisë dhe bankave tregtare bëhen në bazë të kontabilitetit rrjedhës (accrual basis). Interesi i arkëtueshëm dhe i pagueshëm i instrumenteve financiarë, klasifikohet sipas sektorit dhe kategorisë së instrumentit. Edhe shoqëritë e kursim‐kreditit i realizojnë regjistrimet kontabël sipas kontabilitetit rrjedhës, më përjashtim të huave, të cilat raportohen mbi baza cash‐i (cash basis).

Të dhënat e bankës qendrore publikohen çdo muaj, në ditën e15‐të pas muajit reference. Ndërsa, të dhënat e bankave para depozituese publikohen çdo muaj, në ditën e 30‐të të muajit, pas periudhës reference. Të dhënat e shoqërive të kursim‐kreditit publikohen çdo tremujor, dy muaj pas periudhës reference.

Objektivat strategjikë Zgjerimi i mbulimit të agjencive të tjera raportuese, duke përfshirë në

prodhimin e rregullt statistikor institucionet financiare jo‐banka. Shtimi i numrit të treguesve të rinj statistikorë, në përputhje me kërkesat dhe

standardet e raportimit të Institucioneve përkatëse Evropiane (ECB, EUROSTAT, etj.).


86

Hartimi i akteve nënligjore në drejtim të mbështetjes së objektivave strategjikë e për të lehtësuar procesin e përmirësimit të prodhimit statistikor si në drejtim të rritjes së mbulimit të agjencive të tjera raportuese, ashtu dhe në drejtim të shtimit të numrit treguesve të tjerë statistikorë.

Përmirësimi i kapaciteteve teknologjike nëpërmjet automatizimit të infrastrukturës së mbledhjes, kontrollit, validimit e kompilimit të statistikave monetare e financiare.

Përmirësimi i kapaciteteve njerëzore nëpërmjet pjesëmarrjes në seminare, kurse trajnimi të ofruara nga institucione kombëtare e ndërkombëtare dhe vizita pune në institucione homologe.

Forcimi i bashkëpunimit me agjencitë e tjera statistikore, përdoruesit dhe subjektet raportuese nëpërmjet aktiviteteve dhe projekteve të përbashkëta.


Përgatitja dhe shpërndarja e tabelave statistikore për institucionet financiare jo banka, duke plotësuar spektrin e nën‐sektorëve të sektorit të korporatave financiare.

Përgatitja dhe shpërndarja e treguesve të rinj monetarë e financiarë, mbështetur në metodologjitë dhe standardet ndërkombëtare.

Akte nënligjore në mbështetje të zgjerimit të mbulimit statistikor dhe rritjes së numrit të treguesve monetarë e financiarë.

Tema 2.04 Statistikat financiare të qeverisë

Ministria e Financave në Republikën e Shqipërisë është përgjegjëse për

përgatitjen e raporteve të të ardhurave dhe shpenzimeve për administratën e qeverisjes së përgjithshme në Republikën e Shqipërisë. Raportet e të ardhurave dhe shpenzimeve prodhohen për konsolidimin e buxhetit të qeverisjes në nivel lokal dhe qendror.

Tabelat fiskale aktualisht ndjek pjesërisht GFSM2001 – llogaritë përpilohen mbi një bazë të modifikuar accrual (të detyrimeve dhe te drejtave te konstatuara) dhe gjerësisht ndjekin klasifikimin ekonomik GFSM2001.

Tabelat e shpenzimeve përpilohen mbi bazën e GOFOG. Asetet fikse vlerësohen nga kosto historike dhe huatë e obligacionet regjistrohen me vlerën korrente. Tabelat fiskale përpilohen çdo muaj. Tashmë një sistem raportimi financiar po zbatohet në të gjitha degët e Thesarit. Sistemi i ri është operacional që nga muaji Shtator 2010.

87

Sistemi i ri përfshin llogaritë me bazë accrual dhe cash (te likuiditetit) dhe transaksionet në planin kontabël (chart of accounts) të llogarive janë sipas klasifikimit ekonomik të GFS2001. Në sistem është aplikuar dhe një klasifikim i përmbledhur i funksioneve (10 funksioneve) të qeverisjes (COFOG).

Statistikat financiare të qeverisë mbulojnë të dhënat financiare dhe jo‐ financiare lidhur me shpenzimet, të ardhurat dhe financimet qeveritare. Këto të dhëna raportohen mbi një frekuencë mujore, tremujore dhe vjetore, publikohen të detajuara çdo muaj për përdorues të ndryshëm dhe aprovohen nga Parlamenti çdo vit.

Ministria e Financave dhe Banka e Shqipërisë kanë rolin kryesor në vlerësimin e defiçitit të përgjithshëm qeveritar dhe në vlerësimin e borxhi qendror të qeverisë.

Moduli 2.04.01 Statistikat financiare të qeverisë – Metodologjia

Përshkrimi i situatës aktuale Ministria e Financave e Shqipërisë përgatit pasqyrat financiare të Qeverisë

mbi një bazë “accrual” të modifikuar, e cila përputhet pjesërisht me GFSM2001. Statistikat përfshijnë konsolidimin e detajuar të qeverisjes së përgjithshme

për:

(i) njësitë e qeverisjes qendrore (njësitë publike te ekzekutivit, legjislativit dhe gjyqësorit te krijuara me ligj, përfshirë edhe njësitë shpenzuese të krijuar prej tyre).

(ii) njësitë e qeverisjes vendore (13 rajone, 36 rrethe, 64 bashki dhe 318 komuna, duke përfshirë edhe njësitë shpenzuese të krijuar prej tyre).

(iii) fondet speciale (Institutin e Sigurimeve Shëndetësore, Institutin e Kujdesit Shëndetësor dhe fondin e kompensimit te pronareve).


Gjenerimi i të dhënave statistikore sipas Manualit të vitit 2001 për statistikat financiare të qeverisë (GFS) të FMN‐së;

Hartimi i Bilancit Patrimonial të Shtetit në përputhje me standardet ndërkombëtare, të cilat do të implementohen gradualisht në vite.


Përmirësimin e akteve nënligjore mbi përpunimin e të dhënave financiare dhe raportimin statistikor;

88

Përmirësimin e kapaciteteve njerëzore dhe teknologjike nëpërmjet investimit në trajnime mbi menaxhimin e të dhënave statistikore (sipas aplikimit në projektet e IPA 2013);

Forcimi i bashkëpunimit midis agjencive statistikore dhe përdoruesve të statistikave zyrtare nëpërmjet aktiviteteve dhe projekteve të përbashkëta.


Akte nënligjorë të përmirësuara në fushën e kontabilitetit; Hartimi i pasqyrave financiare të konsoliduar të qeverisjes së përgjithshme

sipas standardit IPSAS 1,2 dhe 24 (duke zbatuar kontabilizimin mbi bazën accrual të modifikuar);

Tabelat sipas GFSM2001 mbi bazën accrual të modifikuar.

Moduli 2.04.02 Statistikat financiare të Qeverisë – Përgatitja e të

dhënave

Përshkrimi i situatës aktuale Njësitë e qeverisjes qendrore dhe vendore janë përgjegjëse me ligj për

menaxhimin e fondeve publike dhe paraqesin fizikisht çdo ditë në Thesar dokumentacionin justifikues pas marrjes përsipër të angazhimit financiar dhe përpara pagesës së shpenzimeve. Thesari kryen kontrollet e nevojshme nëpërmjet regjistrimit në sistemin informatik financiar të qeverisë të të gjitha transaksioneve të ekzekutimit të buxhetit të qeverisjes së përgjithshme. Këto të dhëna janë të përpunueshme dhe të raportueshme në çdo kohë.

Çdo muaj përgatitet baza e të dhënave të qeverisjes së përgjithshme, duke përfshirë të dhënat sipas paragrafit të mësipërm dhe të dhënat e përftuara nga importimi i raportimeve mujore të gjeneruar nga sistemi i tatimeve, doganave, sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore si të projekteve të financimeve të huaja në sistemin informatik financiar të qeverisë.

Të dhënat rakordohen me sistemet manuale për një periudhë kohore prej 10‐20 ditësh pas përfundimit të muajit raportues. Raportimet statistikore raportohen në: (i) faqen zyrtare të Ministrisë së Financave (www.minfin.gov.al); (ii) Departamentin Evropian të FMN‐së; (iii) në Bordin e Buletinit të Standardeve të Shpërndarjes (DSBB) të FMN sipas GDDS dhe (iv) Departamentin e Statistikave të FMN‐së në formatin e Manualit GFSM86/2001 për tu publikuar në librin vjetor të statistikave financiare të qeverive të vendeve të ndryshme.

Objektivat strategjikë Integrimi i sistemeve të informacionit të qeverisjes së përgjithshme;

89

Raportimi komprehensiv të pozicionit financiar të Qeverisë nëpërmjet aksesimit direkt (online) të të gjitha njësive të qeverisjes përgjithshme në sistemin informatik financiar të qeverisë (i cili sot aksesohet vetëm nga Thesari);

Rritja e nivelit të sigurisë së arsyeshme që ofron sistemi informatik financiar i qeverisë për prodhimin e të dhënave të krahasueshme, të besueshme, transparente dhe objektive për mirëqeverisjen qendrore dhe lokale;

Përmirësimi i niveleve të regjistrimit për të pasqyruar të gjitha fazat e mbledhjes së të ardhurave të qeverisjes së përgjithshme.


Zgjerimi i sistemit informatik të qeverisë për regjistrimin e transaksioneve të ekzekutimit të buxhetit për të bërë të mundur aksesimin direkt të të gjitha njësive të qeverisjes së përgjithshme (nëpërmjet implementimit të projektit SETS të Agjencisë Austriake të Zhvillimit;

Centralizimi i arkëtimit të të ardhurave të qeverisjes së përgjithshme direkt në llogarinë e unifikuar të Thesarit në Bankën e Shqipërisë;

Përmirësimi i procedurave të kontrollit ex‐ante/ex‐post (parandaluese dhe zbuluese) nëpërmjet implementimit të kërkesave të standardeve ndërkombëtare për kontrollin e brendshëm;

Trajnim teknik të përdoruesve të sistemit financiar informatik të qeverisë.

Rezultatet e pritshme Baza e përmirësuar dhe e kompletuar e të dhënave fiskale e detajuar sipas

klasifikimit ekonomik, funksional dhe institucional për ofrimin e raporteve sipas standardeve të përcaktuara në modulin 2.04.01.

Moduli 2.04.03 Statistikat mbi deficitin dhe borxhin publik

a) Statistikat mbi Deficitin Publik Ministria e Financave përgatit pasqyrën e përgjithshme të deficitit qeveritar.

Pasqyrat përfshijnë konsolidimin e përgjithshëm qeveritar. Metodologjia e përdorur është e njëjtë me metodologjinë referuar në modulin e mësipërm. Të dhënat e defiçitit raportohen dhe publikohen siç përshkruhen më modulet e mësipërm.

b) Statistikat e Borxhit Lidhur me statistikat e borxhit publik të Republikës së Shqipërisë, dy janë

institucionet përgjegjëse: Banka e Shqipërisë dhe Ministria e Financave.

90

Përshkrimi i situatës aktuale Banka e Shqipërisë është përgjegjëse për përpilimin e statistikave të borxhit

të jashtëm të vendit. Të dhënat për përpilimin e borxhit të jashtëm përpunohen në përputhje me standardet ndërkombëtare, të përshkruara në “Manuali i statistikave të bilancit të pagesave, edicioni i pestë” (FMN, 1993) dhe në “Statistikat e borxhit të jashtëm: Udhëzues për Përpiluesit e Përdoruesit”(FMN, 2003), duke siguruar pajtueshmëri dhe konsistencë midis statistikave të borxhit të jashtëm dhe atyre të bilancit të pagesave dhe pozicionit ndërkombëtar të investimeve.

Stoku i detyrimeve regjistrohet në vlerë nominale dhe jo në vlerë tregu dhe borxhi i jashtëm bruto i Shqipërisë raportohet në lekë. Për stokun e detyrimeve në monedha të tjera, konvertimi në lekë bëhet me kursin zyrtar të këmbimit të datës së fundit të periudhës së raportimit. Efekti i ndryshimit të kurseve të këmbimit përfshihet në vlerësimin e stokut të detyrimeve.

Klasifikimi kryesor i të dhënave të borxhit të jashtëm bruto bëhet sipas sektorëve institucionalë. Përbërësit e kësaj strukture janë Qeveria e Përgjithshme, Autoriteti Monetar, Bankat dhe Sektorë të tjerë. Qeveria e Përgjithshme përfshin qeverinë e përgjithshme qendrore dhe atë lokale. Burim i të dhënave për huatë e këtij sektori është Drejtoria e Përgjithshme e Borxhit në Ministrinë e Financave.

Publikimi i borxhit të jashtëm bruto të Shqipërisë bëhet rregullisht mbi baza tremujore në faqen e internetit të Bankës së Shqipërisë, sipas Modulit të SDDS. Shqipëria është anëtare e Projektit të GDDS‐së që prej vitit 1999. Metadatat (të dhënat e detajuara) e statistikave të prodhuara në Shqipëri janë botuar ne Bordin e Buletinit të Standardeve të Shpërndarjes të FMN‐së (DSBB). Që prej vitit 2006 Banka e Shqipërisë po koordinon punën midis të njëjtëve institucione për anëtarësimin në SDDS. Të dhënat e borxhit të jashtëm dërgohen rregullisht në frekuencë tremujore në bazën e të dhënave të Bankës Botërore – Statistika Tremujore të Borxhit të Jashtëm (Quarterly External Debt Statistics database‐QEDS).

Ministria e Financave është përgjegjëse për regjistrimin dhe raportimin e të dhënave për borxhin e brendshëm dhe borxhin e jashtëm të Qeverisë së përgjithshme. Të dhënat e borxhit regjistrohen mbi baza ditore dhe publikohen rregullisht në baza tremujore në faqen e internetit të Ministrisë së Financave (www.minfin.gov.al).

Stoku i borxhit të brendshëm regjistrohet në vlerë nominale. Stoku i borxhit të brendshëm të emetuar në një monedhë të ndryshme nga monedha kombëtare, konvertohet në lekë me kursin e këmbimit të datës së fundit të periudhës së raportimit.

Krahas borxhit të brendshëm, Ministria e Financave regjistron dhe publikon edhe borxhin e jashtëm të Qeverisë Qendrore (ku përfshihet edhe borxhi i garantuar), si edhe borxhin e pushtetit lokal.

91

Regjistrimi i borxhit të jashtëm (të hyrat e borxhit dhe pagesat e tij) të Qeverisë Qendrore bëhet mbi baza ditore, ndërsa publikimi i tij në faqen e internetit të Ministrisë së Financave bëhet rregullisht mbi baza tremujore. Regjistrimi i borxhit të jashtëm bëhet në monedhën origjinale. Raportimi i stokut të borxhit të jashtëm në një moment të dhënë, bëhet në EUR dhe në lekë duke përdorur me kursin zyrtar të këmbimit të datës së fundit të periudhës së raportimit.

Borxhi i brendshëm dhe i jashtëm klasifikohet sipas maturimit, sipas rezidencës së kreditorëve dhe monedhës.

Huamarrja e qeverisë lokale ka filluar në vitin 2010. Ky borxh është pjesë e raportimit të borxhit publik dhe raportohet çdo tre muaj.

Të dhënat e borxhit të jashtëm raportohen rregullisht nga Ministria e Financave në Bankën Botërore. Që në Tetor 2010 Ministria e Financave është pjesë e iniciativës së Bankës Botërore / FMN për Raportimin e Borxhit të Sektorit Publik.


Banka e Shqipërisë: Për të ardhmen mbetet prioritare zgjerimi i informacionit mbi huamarrjen private afatgjatë dhe marrëdhënieve të borxhit mes kompanive në një lidhje investimi të huaj direkt, si dhe përmirësimi i infrastrukturës në mbledhjen dhe përpunimin e borxhit të jashtëm bruto.

Ministria e Financave: Në drejtim të përmirësimit të punës në të ardhmen, synon përdorimin e një programi të unifikuar të të dhënave të borxhit (bazë të dhënash), që të përfshijë borxhin e jashtëm dhe borxhin e brendshëm, pasi aktualisht të dhënat mbahen në dy programe të ndryshme.

Aktivitetet zbatuese Marrja e asistencës teknike dhe organizimi i trajnimeve për të kaluar në

raportimin e të dhënave të borxhit sipas standardeve të BE‐së.

Rezultatet e pritshme Raportimi i të dhënave të borxhit sipas standardeve të BE‐së.

Tema 2.06 Statistikat e Çmimeve të Konsumit dhe Matja e fuqisë

Blerëse Përshkrimi Fushat e aktiviteteve të mbuluara në këtë temë janë:

92

Prodhimi dhe zhvillimi i Indeksit të Çmimeve të Konsumit (dhe HICP) Prodhimi dhe zhvillimi i Matjes së Fuqisë Blerëse

INSTAT‐i nuk llogarit Indeksin e Harmonizuar të Çmimeve të Konsumit dhe

mat ndryshimin e kostos së jetesës nëpërmjet Indeksit të Çmimeve të Konsumit (IÇK).

IÇK mat ndryshimin e çmimeve të konsumit të një shporte fikse mallrash e shërbimesh në periudhën korente, krahasuar me një periudhe tjetër e konsideruar si periudha bazë. Periudha bazë e indeksit është muaji Dhjetor 2007.

Indeksi i Çmimeve të Konsumit përdoret si: Matës zyrtar i inflacionit në Shqipëri; Deflator vlerash për sektorin e Llogarive Kombëtare; Deflator për llogaritjen e indekseve të volumit; Variabël për analizat makro ekonomike; Deflator për indeksimin e pagave, pensioneve dhe të ardhurave kur është e

nevojshme; Për hartimin e politikave monetare për Bankën e Shqipërisë.

Barazia e Fuqisë Blerëse (PPP) është një projekt i organizuar dhe financuar

nga Eurostat‐i në kuadrin e Programit Evropian të Krahasimit. Projekti i PPP‐së bazohet në Rregulloren 1445/2007 të Parlamentit Evropian dhe ligjit të muajit Dhjetor 2007 (Rregullorja e PPP‐së). Zyrat Kombëtare të Statistikave të vendeve pjesëmarrëse në Projekt janë përgjegjëse për kryerjen e vrojtimeve statistikore të çdo cikli tre‐vjeçar të projektit, si dhe për sigurimin e të dhënave shtesë sipas afateve të përcaktuara nga Eurostat‐i.

Treguesit specifikë, si koefiçienti i korrektimit dhe përqindja e kontributeve për pensione për stafin e BE‐së, nuk janë të detyrueshëm të prodhohen nga vendi ynë, sa kohë nuk është anëtar i BE‐së.

Prioritetet Ndër prioritetet kryesore që do merren parasysh për zhvillimin e statistikave

të kësaj kategorie, veçohen:

Implementimi i programit të ri informatik për llogaritjen e IÇK‐së duke përdorur aplikimin SQL;

Rinovimi i shportës së mallrave dhe peshave të tyre si dhe rinovimi i njësive tregtare mbi baza vjetore;

93

Kryerja në kohë dhe me cilësi i të gjitha fazave të punës të vrojtimeve të çmimeve të konsumit të planifikuara nga Eurostat‐i, bazuar në Rregulloren e PPP‐së;

Plotësimi në kohë i të gjithë të dhënave shtesë të kërkuara për llogaritjet e treguesve të PPP‐së. Moduli 2.06.01.01 Indeksi i Çmimeve të Konsumit (IÇK) Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT aktualisht llogarit IÇK‐në, që është një nga treguesit më të

rëndësishëm me të cilin matet tendenca e çmimeve të konsumit në tregun vendas. Indeksi mujor i çmimeve të konsumit ka filluar të llogaritet që në vitin 1992.

Burimi kryesor për llogaritjen e peshave të IÇK‐së janë shpenzimet e familjeve shqiptare të përftuara nga Anketa e Buxhetit të Familjeve (ABF) të kryer nga INSTAT.

IÇK llogaritet me formulën e Laspeyr‐it duke përdorur mesataren gjeometrike për llogaritjen e çmimit relativ për çdo produkt. Shporta e produkteve të zgjedhura për llogaritjen e indeksit përmban rreth 272 produkte dhe shërbime. Produktet dhe shërbimet e zgjedhura për llogaritjen e indeksit përbëhen nga produktet dhe shërbimet të cilat zënë pjesën më të madhe të konsumit personal të familjeve.

Çmimet mblidhen vetëm në 11 qytete nga Zyrat rajonale të statistikave që janë përgjegjëse për mbledhjen e çmimeve. Çmimet mblidhen nga data 10‐25 e çdo muaji, në 6‐8 ose 10 dyqane për çdo produkt. Çdo muaj, afërsisht, mblidhen rreth 18,000 çmime individuale, në rreth 500 dyqane të zgjedhura për këtë qëllim. Çmimet e mbledhura hidhen në një format Excel nga personi përgjegjës i zyrës rajonale të statistikës në rreth, të cilët llogarisin edhe çmimin relativ për çdo produkt (mesatarja gjeometrike) dhe dërgojnë informacionin në INSTAT brenda datës 30 të çdo muaji.

Shporta e mallrave dhe ponderacionet janë azhornuar sa herë INSTAT ka realizuar Anketën e Buxhetit të Familjeve. Për herë të fundit rinovimi i shportës u krye në vitin 2008 dhe, nga muaji Janar 2008, indeksi llogaritet duke konsideruar muajin Dhjetor 2007 si periudhë bazë.

Objektivat Strategjikë

Prodhimi në kohë e me cilësi i treguesve ekzistues të çmimeve të konsumit në përputhje të plotë me metodologjinë e Eurostat‐it.

94

Përmirësimi i vazhdueshëm metodologjik, mbështetur në manualet dhe rregulloret që Eurostat përditëson për këtë fushë statistikore.

Përdorimi i teknikave të avancuara të grumbullimit dhe editimit të të dhënave të cilat çojnë në rritjen e cilësisë së informacionit.


Prodhimi mujor i indeksit bazuar në klasifikimin e shpenzimeve COICOP sipas nivelit të detajimit që përdor Eurostat‐i;

Implementimi i një programi të ri për llogaritjen e indeksit, duke përdorur aplikimin SQL. Implementimi i këtij programi do të shoqërohet edhe me përmirësime metodologjike të llogaritjes.

Rinovimi i shportës së produkteve, peshave të tyre si dhe rinovimi i njësive tregtare në bazë vjetore. Rezultatet e pritshme

Llogaritja e Indeksit mujor të Çmimeve të Konsumit të përputhshëm me kërkesat e EU‐së sipas hierarkisë së mëposhtme: o Indeksi Total; o Indeksi sipas grupeve kryesore; o Indeksi sipas grup‐mallrave; o Indeksi në nivel të detajuar sipas artikujve. Burimi i Informacionit Burimi i të dhënave statistikore për përllogaritjen e ICK‐së janë njësitë e

tregtimit me pakicë të artikujve të konsumit.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Llogaritja e Indeksit të Çmimeve të Konsumit nga vrojtimi statistikor

2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 2.06.01.02 Indeksi i Harmonizuar i Çmimeve të Konsumit

(HIÇP) Përshkrimi i situatës aktuale HIÇP është treguesi bazë për matjen e inflacionit në vendet e Eurozonës.

Aktualisht, Instituti i Statistikave të Shqipërisë nuk llogarit Indeksin e Harmonizuar të Çmimeve të Konsumit, por mat ndryshimin e kostos së jetesës nëpërmjet llogaritjes së Indeksit të Çmimeve të Konsumit.

95

Objektivi Strategjik Llogaritja e Indeksit të Harmonizuar të Çmimeve të Konsumit deri në fund të

vitit 2014. Aktivitetet zbatuese

Përcaktimi i shportës së mallrave që do të përdoret për llogaritjen e HIÇP‐së; Llogaritja e peshave të produkteve të shportës sipas konceptit të HIÇP‐së; Ndërtimi i programit informatik për llogaritjen e indeksit nëpërmjet

ndërtimit të një moduli të veçantë në programin e llogaritjes së Indeksit të Çmimeve të Konsumit.


HIÇP i llogaritur në përputhje të plotë me kërkesat e EU sipas hierarkisë së mëposhtme: o Indeksi Total; o Indeksi sipas grupeve kryesore; o Indeksi sipas grup‐mallrave; o Indeksi në nivel të detajuar sipas artikujve. Burimi i Informacionit Si burim të dhënash statistikore do të shërbejnë çmimet e konsumit që

përdoren për llogaritjen e Indeksit të Çmimeve të Konsumit si dhe disa të dhëna shtesë nëse është e nevojshme.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Llogaritja e IHÇK nga vrojtimi statistikor ‐ ‐ 2014 2015 2016

Moduli 2.06.02 Matja e Fuqisë Blerëse (PPP) Përshkrimi i situatës aktuale Republika e Shqipërisë është përfshirë në Projektin Pilot të Programit

Evropian të Krahasimit për PPP‐në që në vitin 2003, nën drejtimin e Statistikës së Sllovenisë. INSTAT‐i është përgjegjës për kryerjen e gjashtë vrojtimeve të çmimeve të konsumit dhe dy vrojtimeve të tjera të makinerive e pajisjeve dhe çmimeve të ndërtimit, brenda një cikli tre vjeçar. INSTAT‐i, gjithashtu, është përgjegjës për të siguruar një herë në vit për Eurostat‐in disa të dhëna të tjera shtesë për nevojat e projektit (Pariteti i Fuqisë Blerëse) që përdoren për krahasimin e volumit të PBB‐së ndërmjet vendeve.

96

INSTAT‐i përgatit dhe dërgon në Eurostat një raport pune për çdo vrojtim çmimesh si dhe një raport të përgjithshëm pas përfundimit të një kontrate një vjeçare. Të gjitha të dhënat e vrojtimit, raportet e punës si dhe informacionet e tjera shtesë dërgohen në Eurostat duke përdorur E‐Damis. Hapat e punës dhe afatet respektive janë përcaktuar nga Eurostat.

Aktualisht, INSTAT‐i, bazuar në Contract. ref. at. ICONINSTITUTE Public Sector 6642400PPPSerConAlbaniai, është duke realizuar aktivitetet e vrojtimit të çmimeve të produkteve dhe shërbimeve të ciklit të Programit Evropian të Krahasimit për vitin 2012. Çmimet e produkteve dhe shërbimeve po mblidhen vazhdimisht në harmonizim të plotë me listën e produkteve dhe specifikimeve të caktuara nga programi.

Gjithashtu, është duke përgatitur PPP Inventory (kapitullin 1‐ dhe 2.1). Inventory është një raport ku përshkruhet në mënyrë të detajuar shpjegimi, burimet dhe metodat e përdorura në realizimin e projektit të PPP‐së. Ky raport duhet të dorëzohet në Eurostat në fund të muajit Janar të çdo viti.

Objektivat Strategjikë Për matjen e PPP‐së, INSTAT‐i do të vazhdojë realizimin e aktiviteteve të

vrojtimit të çmimeve të produkteve dhe shërbimeve të ciklit të Programit Evropian të Krahasimit për vitin 2012. Çmimet e produkteve dhe shërbimeve do të mblidhen vazhdimisht në harmonizim të plotë me listën e produkteve dhe specifikimeve të përcaktuara në Program. Gjithashtu, INSTAT do të ndjekë të gjitha hapat e punës dhe afatet respektive të përcaktuara nga Eurostat për dërgimin e të dhënave sipas afateve të paracaktuara.

Kryerja në kohë e me cilësi e të gjitha vrojtimeve të çmimeve dhe mbledhja e dërgimi i të dhënave shtesë sipas afateve të paracaktuara nga Eurostat, është objektivi kryesor që INSTAT duhet të përmbushë gjatë zbatimit të këtij Programi.


Vazhdimi i punës në përputhje me metodologjinë e Eurostat‐it, 2012; Mbledhja e çmimeve të konsumit, çmimeve të preventivave të ndërtimit dhe

çmimeve për makineri e pajisje, sipas programit të miratuar nga Eurostat‐i; Plotësimi i gjithë të dhënave shtesë për llogari të matjes së fuqisë blerëse, të

kërkuar nga Eurostat‐i. Rezultatet e pritshme Eurostat‐i llogarit barazinë e fuqisë blerëse të parasë dhe treguesin e PBB‐së

për frymë të popullsisë në PPP, bazuar në të dhënat e vrojtimeve të çmimeve te konsumit, materialeve të ndërtimit dhe çmimeve për makineri e pajisje si dhe në të dhëna shtesë të dërguara nga Institutet e Statistikave pjesëmarrëse në projekt.

97

Burimi i informacionit Si burim të dhënash statistikore do të shërbejnë njësitë e tregtimit me pakicë

të artikujve të ndryshëm të konsumit, ndërmarrjet e ndërtimit dhe distributorët e ndryshëm të makinerive dhe pajisjeve.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Matja e Fuqisë Blerëse nga vrojtimi statistikor

2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 2.06.02.01 Shitjet e ndërmarrjeve që paguajnë Tatimin e Vlerës

së Shtuar (TVSH) Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT grumbullon çdo muaj në mënyrë elektronike të dhënat mbi shitjet që

realizojnë subjektet që i nënshtrohen regjimit të taksave mbi vlerën e shtuar (subjektet që realizojnë gjatë vitit një shifër afarizmi mbi 5 milionë lek). Grumbullimi dhe përpunimi i këtyre të dhënave ka filluar që nga viti 2001 e në vazhdim. Shitjet mbahen me kodin e aktivitetit në nivel 4 shifror dhe mbi këtë bazë bëhet përllogaritja e shitjeve në nivel dege. Kodi i aktivitetit që merret nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve përditësohet me kodin e aktivitetit të Regjistrit Statistikor të rezultuar nga viti i mëparshëm.

Shitjet përllogariten dhe në nivel rrethi. Objektivat Strategjikë Prioritet në statistikat e shitjeve në periudhën 2012‐2016 do të vazhdojë të

jetë grumbullimi dhe përpunimi në kohë dhe me cilësi i të dhënave dhe shpërndarja e tyre në kohë tek përdoruesit, në mënyrë që të prodhohen statistika të rregullta mujore, tremujore dhe vjetore dhe indekset e vlerës.

Një tjetër prioritet kryesor mbetet forcimi i bashkëpunimit të INSTAT‐it me Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve, në mënyrë që të sigurohet prodhimi i statistikave koherente dhe cilësore.


Marrja e skedarit të TVSH‐së nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve dhe Drejtoritë e Tatimeve në rrethe;

Përpunimi i të dhënave të skedarit sipas aktiviteteve ekonomike;

98

Përdorimi i këtyre të dhënave në varësi të kërkesave të sektorëve të tjerë të INSTAT‐it (si sektori i Llogarive Kombëtare, sektori i Statistikave afatshkurtra, Sektori i regjistrave etj) për periudhën në vazhdim. Rezultatet e pritshme

Prodhimi i treguesit të shitjeve në vlerë absolute sipas aktivitetit ekonomik dhe në nivel rrethi e prefekture. Burimi i Informacionit Burimi i informacionit do të jetë të dhënat administrative të marra nga

Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Skedari i Taksës së Vlerës së Shtuar (TVSH) nga burimi administrativ

2012 2013 2014 2015 2016

Tema 2.07 Tregtia e mallrave

Përshkrimi Statistikat e tregtisë se jashtme të mallrave përfshijnë të dhëna mbi tregtinë

ndërmjet Shqipërisë dhe pjesës tjetër të botës. Informacioni statistikor është i një rëndësie thelbësore për ekonominë shqiptare dhe politikat ekonomike, si dhe për analizën e zhvillimeve të tregut të mallrave individuale.

Statistikat përmbajnë të dhëna të cilat ndahen sipas vendeve partnere, grupvendeve, kapitujve dhe seksioneve të Nomenklaturës së Kombinuar dhe seksioneve të Klasifikimit Ndërkombëtar Standard i Tregtisë (SITC). Zhvillimi i punës përqendrohet në vënien në dispozicion të përdoruesve të statistikave të harmonizuara të cilat plotësojnë kërkesat në aspektin e cilësisë, afateve kohore dhe që janë të rëndësishme për t’iu përshtatur nevojave te përdoruesve. Konceptet dhe metodat janë përshtatur për të integruar statistikat e tregtisë së jashtme të mallrave në nivel ndërkombëtar. Të dhënat janë mbledhur, përpunuar dhe shpërndahen në bazë të Ligjit Doganor dhe Ligjit Statistikor të Shqipërisë, si dhe bazuar në metodologjitë e ditëve te sotme.

Prioritetet Prioritetet në statistikat e tregtisë se mallrave janë mbledhja e rregullt dhe

cilësore dhe shpërndarja e të dhënave te tregtisë së mallrave, në mënyrë që të

99

prodhojnë statistika të rregullta mujore, tremujore dhe vjetore, si dhe Indekset e Vlerës Njësi për baza tremujore për eksport‐importet.

Përpjekjet do të vazhdojnë për të siguruar që afatet e transmetimit të të dhënave mujore, të grupuara dhe të detajuara nga Shqipëria në Eurostat, të jenë përmbushur plotësisht.

Një tjetër prioritet kryesor mbetet forcimi i bashkëpunimit të INSTAT‐it me Drejtorinë e Përgjithshme të Doganave, në mënyrë që të sigurojë prodhimin e statistikave koherente dhe cilësore.

Aktivitetet e bashkëpunimit (shkëmbimit të përvojave nëpërmjet takimeve, seminareve etj) me vendet e tjera do të vazhdojë në kuadër të programeve të bashkëpunimit statistikor.

Prioritet tjetër është dhe transferimi nga SITC, Rev.3, në SITC, Rev.4 dhe përpilimin e statistikave të tregtisë së jashtme me këtë klasifikim, të detajuara dhe të agreguara mujore të eksportit e importit në Eurostat.

Prioritetet janë llogaritja e saktë dhe në mënyrë të vazhdueshme e Indekseve të Vlerë Njësi sipas 21 seksioneve të Sistemit të Harmonizuar të mallrave dhe kodeve (HS).

Një tjetër prioritet kryesor është llogaritja e Indekseve të Vlerë Njësi sipas nomenklaturave të tjera të përdorura nga Drejtoria e Llogarive kombëtare, si p.sh. CPA, NACE, etj.

Një tjetër prioritet kryesor mbetet forcimi i bashkëpunimit me Drejtorinë e Llogarive kombëtare si një nga sektorët kryesorë që përdorin këto indekse.

Moduli 2.07.04.01 Tregtia e mallrave – Prodhimi i të dhënave Përshkrimi i situatës aktuale Statistikat e tregtisë së mallrave kanë qëllim të japin të dhëna mbi tregtinë e

mallrave, eksport‐importin e mallrave në Shqipëri. Për këtë qëllim statistikat e tregtisë së mallrave llogarisin treguesit e eksportit (FOB) dhe importit (CIF) në total si dhe disa tregues të tjerë më të detajuar, si p.sh. eksport‐importi sipas vendeve, grupvendeve, grupmallrave, etj.

INSTAT‐i përpilon statistikat e tregtisë së jashtme sipas rekomandimeve të Kombeve të Bashkuara të përshkruara në Manualin “Konceptet dhe Definicionet e Statistikave të Tregtisë së Jashtme”, publikuar në vitin 1998, në te cilin mbështetet edhe metodologjia e Eurostat‐it.

Burimi i sigurimit të të dhënave statistikore të tregtisë së jashtme të mallrave është Drejtoria e Përgjithshme e Doganave (burim administrativ). Të dhënat grumbullohen nëpërmjet dokumentit administrativ të vetëm (deklarata doganore), i cili është sipas standardeve të BE‐së.

100

Të dhënat e tregtisë se jashtme të mallrave përpunohen duke u mbështetur në principet e sistemit të tregtisë speciale.

Nomenklaturat e përdorura për llogaritjen e statistikave të tregtisë së mallrave janë:

Sistemi i Harmonizuar i mallrave dhe kodeve (HS) Nomenklatura e Kombinuar e Mallrave (CN), Klasifikimi Standard i Tregtisë Ndërkombëtare SITC, rev.3, Klasifikimi i vendeve dhe territoreve ISO – 3166 alpha‐2code Nomenklatura të tjera që përdoren për nevoja te brendshme të INSTAT‐it, si

p.sh. Klasifikimi i Produkteve (CPA) dhe i Aktiviteteve (NACE) për nevojat e drejtorisë së llogarive kombëtare dhe statistikave të biznesit. Të dhënat përpunohen në bazë mujore duke u mbështetur në kontrollet që

aplikohen ne DPD, e cila përdor sistemin Asycuda World, që lejon një sërë kontrollesh cilësore për të dhënat, si edhe disa kontrolle vizuale nga ana e INSTAT‐it.

Statistikat e përftuara publikohen në bazë mujore, tremujore dhe vjetore (publikime të veçanta dhe specifike për tregtinë e jashtme të mallrave dhe publikime të tjera të INSTAT‐it) si edhe në faqen elektronike www.instat.gov.al.

Të dhënat mujore të detajuara të eksport‐importit dërgohen në Eurostat në bazë të formatit të përcaktuar në dokumentin Doc. Coop 400 Rev 1.2 që nga viti 1998. Këto të dhëna tani dërgohen nëpërmjet aplikacionit E‐Damis.

Objektivi strategjik Në periudhën 2012‐2016, objektivat strategjikë për këtë fushë do të jenë:

Publikimi nga INSTAT i statistikave të tregtisë së mallrave të cilat kanë për qëllim të japin informacion të përgjithshëm dhe të detajuar mbi tregtinë e mallrave, eksport‐importin e mallrave me vendet e tjera të botës;

Përmirësimi i mënyrës së marrjes së informacionit nga Drejtoria e Përgjithshme e Doganave në periudha mujore. Aktivitetet zbatuese Treguesit ekzistues do të vazhdojnë të publikohen në vazhdimësi gjatë

periudhës 2012‐2016. Gjithashtu, do të vazhdojë forcimi i marrëdhënieve me institucionet e tjera

për përmirësimin e vazhdueshëm të statistikave të tregtisë së mallrave. Aktivitete të tjera janë:

101

Instalimi i sistemit Eurotrace, gjatë 2012; Testim i programit, 2012‐2013; Përdorimi i programit Eurotrace për përpunimin e të dhënave të import‐

eksportit, 2013‐2016.

Rezultatet e pritshme Prodhimi i statistikave të tregtisë së jashtme në periudha mujore, tremujore,

vjetore; Publikimi në kohë dhe me cilësi sipas kalendarit të publikimeve;

Burimi i Informacionit Burimi statistikor për prodhimin e treguesve të kësaj fushe do të jetë ai i

marrë nga Drejtoria e Përgjithshme e Doganave. Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Prodhimi të dhënave të tregtisë së mallrave nga burimi administrativ

2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 2.07.04.02 Indekset e Vlerës Njësi Përshkrimi i situatës aktuale Indekset e Vlerës Njësi tregojnë ndryshimet në çmimet mesatare të

importeve dhe eksporteve të agreguara duke supozuar që sasitë e importuara ose të eksportuara mbeten të pa ndryshuara. Pra, këto indekse masin çmimet mesatare të importit dhe eksportit pa marrë parasysh ndryshimet në sasitë e mallrave të tregtuara edhe pse shpesh quhen si indekse çmimesh, në fakt janë indekse të çmimeve mesatare ndërmjet disa mallrave.

Burimi i të dhënave statistikore për llogaritjen e Indekseve të Vlerë/Njësi është skedari i të dhënave të Drejtorisë së Përgjithshme të Doganave (burim administrativ). Të dhënat grumbullohen nëpërmjet Dokumentit Administrativ të Vetëm (deklarata doganore), i cili është sipas standardeve të BE‐së.

Nomenklaturat e përdorura për llogaritjen e Indekseve të Vlerë Njësi janë: 21 seksionet e Sistemit të Harmonizuar të mallrave dhe kodeve (HS); Nomenklatura të tjera që përdoren për nevoja te brendshme të INSTAT‐it, si

p.sh. Klasifikimi i Produkteve (CPA)dhe i Aktiviteteve (NACE) për nevojat e llogarive kombëtare dhe statistikave të biznesit. Indekset e Vlerës Njësi llogariten dhe publikohen në baza tremujore dhe

vjetore.

102

Objektivi strategjik Në periudhën 2012‐2016, objektiv strategjik për këtë fushë do të jetë

publikimi nga INSTAT i Indekseve të Vlerë Njësi tremujore dhe vjetore sipas 21 seksioneve të Sistemit të Harmonizuar të mallrave dhe kodeve (HS).

Aktivitetet zbatuese Treguesit ekzistues do të vazhdojnë të publikohen në vazhdimësi gjatë

periudhës 2012‐2016. Gjithashtu, do të vazhdojë forcimi i marrëdhënieve me sektorin e llogarive

kombëtare për përmirësimin dhe llogaritjen e këtyre indekseve sipas kërkesave të këtij sektori.


Llogaritja e Indekseve të Vlerës Njësi në periudha tremujore, vjetore; Publikimi në kohë dhe me cilësi sipas kalendarit të publikimeve;

Burimi i Informacionit Burimi statistikor për prodhimin e treguesve të kësaj fushe do të jetë

informacioni i marrë nga Drejtoria e Përgjithshme e Doganave.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Llogaritja e Indekseve të Vlerës Njësi nga burimi administrativ

2012 2013 2014 2015 2016

Tema 2.08 Statistikat e bilancit të pagesave dhe tregtia ndërkombëtare e

shërbimeve Objektivat dhe produktet e Bankës së Shqipërisë si agjenci statistikore

parashikohen në planet vjetore të punës, në strategjitë afatmesme (3‐vjeçare) të Bankës së Shqipërisë dhe në Programin Afatmesëm të Statistikave Zyrtare. Marrëdhëniet midis Bankës së Shqipërisë dhe agjencive të tjera statistikore për dhënien dhe marrjen e të dhënave të përpunuara, parashikohen në Programin Afatmesëm të Statistikave Zyrtare.

Në temën 2.08, sipas përshkrimit në “Statistical Compendium 2010” janë të përfshira këto blloqe statistikore:

1. Tregtia ndërkombëtare e shërbimeve; 2. Investimet direkte të huaja (fluks dhe stok);

103

3. Statistikat e FATS (Foreign Affiliates Trade Statistics); 4. Bilanci i pagesave (për BE, për vendet kandidate); 5. Bilanci i pagesave për institucionet Evropiane; Banka e Shqipërisë është insitucioni përgjegjës që prodhon dhe publikon

statistikat e sektorit të jashtëm, ku përfshihen: (a) statistikat e bilancit të pagesave, (b) statistikat e tregtisë ndërkombëtare të shërbimeve, (c) statistikat e investimeve të huaja (fluks dhe stok), dhe d) statistikat e borxhit të jashtëm. Statistikat e sektorit të jashtëm prodhohen në bazë të manualeve metodologjikë të FMN‐së ( BPM5‐1993 dhe EDS‐2003) dhe OECD (BD3).

Në përgatitjen e statistikave të sektorit të jashtëm, Banka e Shqipërisë punon në vazhdimësi në dy drejtime themelore: (a) përmirësimin dhe përafrimin e metodologjive përkatëse me normat dhe standardet ndërkombëtare dhe (b) zgjerimin dhe përmirësimin e bazës së informacionit statistikor në drejtim të shtimit te numrit të treguesve, nivelit të disagregimit, kohëvonesës së publikimit dhe periodicitetit.

Statistikat e sektorit të jashtëm publikohen me frekuencë tremujore në respekt të afateve kohore të kalendarit zyrtar të statistikave të Bankës së Shqipërisë. Formatet e publikimit të tyre janë në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe statistikat janë të disponueshme për përdoruesit, në faqen e web‐it të Bankës së Shqipërisë si dhe publikime në letër apo CD. Rritja e transparencës në komunikimin dhe shpërndarjen e të dhënave në drejtim të detajimit të treguesve ekzistues, shtimit të treguesve të rinj dhe përmirësimit të afateve të publikimit është një objektiv i vazhdueshëm i Bankës së Shqipërisë.

Deri në fund të vitit 2011 Banka e Shqipërisë ka plotësuar të gjitha kërkesat e SDDS‐it për statistikat e sektorit të jashtëm, në drejtim të mbulimit, periodicitetit dhe kohëvonesës me përjashtim të kohëvonesës së statistikave të pozicionit të investimeve ndërkombëtare.

Asistenca teknike e përfituar deri në fund të vitit 2011 është ofruar kryesisht nga FMN, ndërsa trainimi i burimeve njerëzore është realizuar nëpërmjet pjesëmarrjes në aktivitete trainuese nga FMN, BQE, Eurostat dhe banka të tjera qendrore.

Moduli 2.08.02 Bilanci i pagesave Përshkrimi i situatës aktuale Statistikat e bilancit të pagesave prodhohen në bazë të manualeve

metodologjikë të FMN‐së (BPM5‐1993) dhe OECD ( BD3 ). Në përgatitjen e këtyre statistikave, Banka e Shqipërisë mbledh informacion nëpërmjet raportimit direkt

104

nga institucionet financiare; raportimit direkt nga burime administrative si: METE, MF, DPD, AMF, MB, QKR, si edhe vrojtimeve të realizuara me kompani private dhe individë. Për vrojtimet statistikore, çdo vit Banka e Shqipërisë nënshkruan një kontratë me INSTAT‐in, i cili realizon kundrejt pagesës intervistimin në terren të ndërmarrjeve dhe individëve ose familjeve. Të dhënat e grumbulluara nga burimet e mësipërme raportohen pjesërisht me frekuencë mujore dhe në pjesën më të madhe me frekuence tremujore duke mundësuar përgatitjen dhe publikimin e statistikave të bilancit të pagesave me frekuencë tremujore, me një kohëvonesë prej 70 ditësh.

Sfida afatshkurtër në drejtim të statistikave të bilancit të pagesave lidhet me përmirësimin cilësor të statistikave të investimeve të huaja direkte, investimeve të portofolit dhe shërbimeve të udhëtimit.

Në horizontin afatmesëm sfida për statistikat e bilancit të pagesave dhe shërbimeve ndërkombëtare është plotësimi i kërkesave të Manualit të Bilancit të Pagesave dhe Pozicionit të Investimeve Ndërkombëtare, Edicioni i gjashtë, FMN 2010 (BPM6), OECD‐BD4 ( manuali për investimet e huaja –edicioni 4) si edhe plotësimi i kërkesave të Eurostat dhe BQE‐së mbi detajimin e statistikave të bilancit të pagesave sipas shteteve dhe sektorëve ekonomikë.

Objektivi strategjik Prodhimi i statistikave të bilancit të pagesave , të krahasueshme, të

besueshme, objektive dhe të sakta, që nevojiten për të mbështetur analizat dhe vendimmarrjen në Bankën e Shqipërisë, në raport me objektivat strategjikë të vendit në fushën e ekonomisë dhe financave.

Aktivitete zbatuese

Përgatitja e Programit Afatmesëm të Statistikave Zyrtare, për prodhimin e statistikave të sektorit të jashtëm, (statistikat e bilancit të pagesave, të pozicionit të investimeve ndërkombëtare dhe të borxhit të jashtëm)

Përmirësimi i legjislacionit mbi raportimin për nevoja statistikore, përfshirë këtu përshtatjen e manualeve metodologjike ndërkombëtare si dhe format e raportimit të të dhënave për nevoja statistikore.

Shtim (rritje) të numrit të vrojtime statistikore tremujore dhe vjetore. Përforcimi i kapaciteteve njerëzore dhe teknologjike nëpërmjet investimit në

trajnime dhe në programe bashkëkohore për menaxhimin e të dhënave statistikore.

Forcimi i bashkëpunimit midis agjencive statistikore dhe përdoruesve të statistikave zyrtare nëpërmjet marrëveshjeve bilaterale të bashkëpunimit, aktiviteteve dhe projekteve të fokusuara në sektorë të veçantë të statistikave.

105

Rezultate të pritshme Program kombëtar statistikor për statistikat zyrtare, pjesë e të cilit do të jenë

statistikat e bilancit të pagesave, të pozicionit të investimeve ndërkombëtare dhe të borxhit të jashtëm.

Manuale metodike ndërkombëtare të përshtatura në shqip. Tregues statistikorë të bilancit të pagesave të shtuar në numër dhe të

detajuar, sipas standardeve ndërkombëtare (BPM6 dhe Vademecum 2011). Moduli 2.08.03 Investimet e huaja direkte (fluks dhe stok) Përshkrimi i situatës aktuale Statistikat e investimeve të huaja janë pjesë integrale e statistikave të

bilancit të pagesave. Ato përfshijnë vlera të realizuara nga transaksionet e krijimit , mbajtjes, zgjerimit ose reduktimit të kapitalit të të gjithë operatorëve ekonomike në ekonominë e vendit, kur përqindja e pronësisë të kapitalit të huaj është 10 përqind ose më shumë. Në përgatitjen e statistikave të investimeve të huaja, Banka e Shqipërisë zbaton kërkesat dhe standardet e manualeve metodologjikë të FMN‐së (BPM5‐1993) dhe OECD (BD3). Detajimi dhe klasifikimi i statistikave për investimet e huaja, është konform formës standarde të bilancit të pagesave, paraqitur në manualin e BPM5 të FMN dhe përfshin detajimin e tyre në: (a) investime kapitale (b) investime të fitimit të riinvestuar dhe (c) investime të tjera.

Të dhënat elementare për kompilimin e statistikave të investimeve të huaja, sigurohen nga raportimet mujore të sistemit bankar, nga bilancet mujore dhe tremujore të institucioneve financiare (banka dhe jobanka) , nga raportimet direkte të disa prej kompanive me kapital të huaj,nga institucione të tjera administrative, si METE dhe MF si dhe nga vrojtimi vjetor statistikor për investimet e huaja. Statistikat e investimeve të huaja (flukset) përgatiten dhe publikohen me frekuencë tremujore, njëkohësisht me statistikat e bilancit të pagesave, me një kohëvonesë prej 70 ditësh.

Sfida afatshkurtër për statistikat e investimeve të huaja, është zgjerimi i fushës së mbulimit të sektorit privat dhe përfshirjen e tij në raportimet direkte të transaksioneve tremujore.

Sfida afatmesme është, plotësimi i kërkesave të BPM6, Eurostat (Vademecum) dhe BQE për statistika të investimeve të huaja të detajuara sipas shteteve dhe aktivitetit ekonomik.

Statistikat e stokut të investimeve të huaja janë pjesë e statistikave të pozicionit të investimeve ndërkombëtare (PIN). Në përgatitjen e statistikave te pozicionit te investimeve ndërkombëtare përdoren të gjitha të dhënat nga burimet

106

e përshkruara për statistikat e fluksit të investimeve të huaja, por rëndësi prioritare kanë të dhënat e siguruara nga anketa statistikore e kompanive me kapital të huaj.

Sfida afatshkurtër për statistikat e pozicionit të investimeve ndërkombëtare, është përshpejtimi i afatit të përgatitjes dhe publikimit të tyre, nga 15 mujor në një afat 12 mujor.

Sfida afatmesme për këto statistika është plotësimi i kërkesave të BPM6, Eurostat (Vademecum) dhe BQE për statistika të pozicionit të investimeve të huaja me frekuencë tremujore.

Objektivi strategjik Prodhimi i statistikave të investimeve të huaja dhe të pozicionit të

investimeve ndërkombëtare, të krahasueshme, të besueshme, objektive dhe të sakta, konform standardeve ndërkombëtare .

Aktivitete zbatuese

Përmirësimi i legjislacionit për të forcuar dhe zgjeruar numrin e subjekteve raportuese për të dhëna statistikore,

Përshtatja e manualeve metodologjike ndërkombëtare si dhe format e raportimit të të dhënave për nevoja statistikore.

Forcimi i bashkëpunimit midis agjencive statistikore dhe përdoruesve të statistikave zyrtare nëpërmjet marrëveshjeve bilaterale të bashkëpunimit, aktiviteteve dhe projekteve të fokusuara në fushën e statistikave për investimet e huaja.

Vrojtim tremujor për stokun dhe fluksin hyrës të investimeve të huaja si dhe vrojtim vjetor për fluksin dalës të investimeve të kompanive rezidente.

Përforcimi i kapaciteteve njerëzore dhe teknologjike nëpërmjet investimit në trajnime dhe në programe bashkëkohore për menaxhimin e të dhënave statistikore. Rezultate të pritshme

Manuale metodike ndërkombëtare të përshtatura në shqip. Tregues statistikorë të investimeve të huaja dhe të pozicionit të investimeve

ndërkombëtare në numër dhe të detajuar, sipas standardeve ndërkombëtare, (BPM6 dhe Vademecum 2011) Moduli: 2.08.04 Tregtia ndërkombëtare e shërbimeve Përshkrimi i situatës aktuale

107

Statistikat e shërbimeve janë pjesë integrale e statistikave të bilancit të pagesave. Llogaria shërbime mbulon të gjitha shërbimet që rezidentët e një ekonomie u kryejnë për jorezidentëve (kredi) si dhe shërbimet të kryera nga jo rezidentët, për llogari të rezidentëve (debi). Në përgatitjen e statistikave të shërbimeve aplikohen rekomandimet e manualit për bilancin e pagesave ( BPM5‐FMN) si dhe rekomandimet e përshkruara në manualin e tregtisë ndërkombëtare të shërbimeve.

Aktualisht burimi kryesor i të dhënave për kompilimin e statistikave të shërbimeve janë raportimet mujore të bankave tregtare. Krahas tyre, Banka e Shqipërisë grumbullon të dhëna edhe nga shumë institucione të tjera dhe konkretisht për shërbimet e sigurimit nga AMF (Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare), për shërbimet qeveritare nga MF, për shërbimet e udhëtimit nga vrojtimi tremujor i turizmit dhe nga Drejtoria e Përgjithshme e Policisë, për shërbimet e transportit, nga vrojtimi i tregtisë së jashtme,etj. Statistikat e shërbimeve përgatiten dhe publikohen me frekuencë tremujore, si pjesë përbërëse e statistikave të bilancit të pagesave.

Sfida afatshkurtër për statistikat e shërbimeve është përmirësimi cilësor dhe zgjerimi fushës së mbulimit i të dhënave për shërbimet e udhëtimit.

Ndërsa sfida afatmesme për këto statistika është implementimi i rekomandimeve të manualit të BPM6.

Objektivi strategjik Prodhimi i statistikave të shërbimeve, të krahasueshme, të besueshme,

objektive dhe të sakta, në përputhje me standardet ndërkombëtare . Aktivitetet zbatuese


Forcimi i bashkëpunimit midis agjencive statistikore për projekte të fokusuara në fushën e statistikave të shërbimeve të udhëtimit (turizmit) .

Përforcimi i kapaciteteve njerëzore dhe teknologjike nëpërmjet investimit në trajnime dhe në programe bashkëkohore për menaxhimin e të dhënave statistikore. Rezultatet e pritshme

Manuale metodike ndërkombëtare të përshtatura në shqip. Përmirësime cilësore të treguesve statistikorë të shërbimeve dhe detajim i

tyre sipas standardeve ndërkombëtare, ( BPM6 dhe Vademecum 2011).

108

Moduli: 2.08.06 Statistika të FATS Përshkrimi i situatës aktuale Përgatitja e statistikave ekonomike për kompanitë rezidente me pjesëmarrje

të kapitalit të huaj aktualisht përgatiten nga Instituti i Statistikave në kuadër të anketës vjetore strukturore të ndërmarrjeve ekonomike. Në statistikat ekonomike përfshihen, tregues të shitjeve, prodhimit, vlerës së shtuar, punësimit etj. Është e rëndësishme të shënohet se statistikat ekonomike për ndërmarrjet me kapital të huaj nuk publikohen në mënyrë të veçantë por janë të përfshira në vlerat e treguesve ekonomike që publikon INSTAT në publikimin e tij vjetor “ Rezultate të anketës strukturore të ndërmarrjeve ekonomike”. Duke filluar nga viti 2010, në kuadër të përgatitjes së publikimit të raportit vjetor për ”Investimet e huaja në Shqipëri”, Instituti i Statistikave ka përgatitur posaçërisht për këtë projekt edhe statistikat ekonomike për kompanitë me kapital të huaj.

Ngritja e sistemit për statistikat ekonomike (IHD) të kompanive shqiptare që kanë investime direkte jashtë vendit është i lidhur ngushtësisht me aktivitetin e përgatitjes së statistikave të investimeve direkte për të njëjtat kompani. Aktualisht Banka e Shqipërisë ka identifikuar si ndërmarrje të tilla (me asete jashtë vendit) institucionet financiare, të cilat raportojnë periodikisht të dhëna në lidhje me investimet e tyre jashtë vendit. Gjithashtu janë identifikuar edhe kompanitë e sigurimit që kanë asete jashtë vendit dhe po punohet për të siguruar informacion periodik prej tyre.

Sfida afatshkurtër për statistikat e investimeve të huaja në formën e fluksit/stokut dalës është, identifikimi i kompanive private që operojnë në sektorët e tjerë të ekonomisë.

Ndërsa sfida afatmesme është realizimi i një vrojtimi vjetor pranë kompanive shqiptare me asete jashtë vendit për të grumbulluar të dhëna për investimet e kryera prej tyre.

Objektivi strategjik Prodhimi i statistikave IHD, në përputhje me standardet ndërkombëtare . Aktivitetet zbatuese

Përmirësimi i legjislacionit, (akte normative—memorandume të bashkëpunimit), për të përcaktuar qartë përgjegjësitë në përgatitjen e statistikave IHD, ndërmjet Bankës së Shqipërisë dhe Institutit të Statistikave .


109

Përforcimi i kapaciteteve njerëzore dhe teknologjike nëpërmjet investimit në trajnime dhe në programe bashkëkohore për menaxhimin e të dhënave statistikore.


Legjislacion i përmirësuar. Manuale metodike ndërkombëtare të përshtatura në shqip. Përmirësime cilësore të treguesve statistikorë të shërbimeve dhe detajim i

tyre sipas standardeve ndërkombëtare (BPM6 dhe Vademecum 2011).

FUSHA 3 STATISTIKAT E NDËRMARRJEVE

Tema 3.01 Statistikat Vjetore të e Ndërmarrjeve

Përshkrimi Statistikat Strukturore vjetore të Ndërmarrjeve përmbajnë të dhëna të

detajuara për aktivitetet ekonomike (jobujqësore), sipas degëve të ekonomisë dhe sipas madhësisë së ndërmarrjeve në nivel vendi. Një numër i madh variablash sigurohen nëpërmjet kryerjes së vrojtimit vjetor strukturor pranë ndërmarrjeve (ASN). Statistikat strukturore të ndërmarrjeve japin një përshkrim të ekonomisë nëpërmjet vrojtimit të aktiviteteve të njësive të angazhuara në një aktivitet ekonomik. Strategjia afatmesme e këtij aktiviteti statistikor mbetet përmirësimi i cilësisë së të dhënave, përmirësimi i metodave teknike dhe burimeve për grumbullimin e të dhënave.

Për zgjedhjen e këtyre ndërmarrjeve bazohemi në Regjistrin e Ndërmarrjeve, i cili përditësohet në vazhdimësi me të dhënat identifikuese të demografisë së ndërmarrjeve, që është pjesë përbërëse e këtij vrojtimi. Klasifikimi i ndërmarrjeve është bërë sipas Nomenklaturës së Veprimtarive Ekonomike, NVE Rev.1.1.

Prioritetet Përcaktimi i prioriteteve bëhet në përputhje me Rregulloren e Këshillit (KE,

Euratom) No.58/97, 20 dhjetor 1996, e ndryshuar me Rregulloren e Këshillit Evropian, Nr 295/2008 lidhur me Statistikat Strukturore të Ndërmarrjeve.

Për Statistikat Strukturore të Ndërmarrjeve, prioritete kryesore janë përafrimi me Rregulloren e Eurostat‐it për Statistikat Strukturore të Ndërmarrjeve,

110

riorganizimi i Anketës Strukturore në nivel aktiviteti dhe implementimi i Nomenklaturës së rishikuar të aktiviteteve, NVE Rev.2.

Programi i zhvillimit për këtë aktivitet statistikor do të fokusohet në zbatimin e një programi për riorganizimin e këtyre statistikave që do t’ju përgjigjet më mirë kërkesave të reja të përdoruesve. Pjesë e këtij programi do të jetë përmirësimi dhe koordinimi në vazhdimësi i mënyrave më efikase për grumbullimin e të dhënave si dhe përmirësimi i metodologjisë.

Moduli 3.01.01 Statistikat Strukturore të Ndërmarrjeve

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT mbledh, përpunon dhe publikon statistikat vjetore strukturore të ndërmarrjeve ekonomike jo bujqësore me vrojtim vjetor me intervistë të drejtpërdrejtë me anketues. Popullsia bazohet në ndërmarrjet të cilat janë aktive sipas regjistrit statistikor. Klasifikimi i ndërmarrjeve është bërë sipas Nomenklaturës së Veprimtarive Ekonomike, NVE Rev.1.1. Fusha e mbulimit e këtij vrojtimi janë aktivitetet që u përkasin seksioneve nga B‐Peshkimi deri P‐Shërbime shtëpiake pranë familjeve dhe mjediseve të përbashkëta. Nuk përshihen në vrojtim aktivitetet e seksioneve J‐Ndërmjetësim Financiar, L‐Administrim Publik, dhe Q‐Organizma Ndërkombëtare. Seksionet M‐Arsimi dhe N‐Shëndetësi u përfshinë në vrojtimin ASN 2010, viti i referencës.

Vrojtimi përmban të dhëna mbi aktivitetet ekonomike, punësimin, të ardhurat e shpenzimet, investimet, dhe të dhëna specifike për ndërtimin, transportin rrugor, tregtinë, hotelet dhe bar‐kafetë e restorantet.

Të dhënat i përkasin periudhës vjetore kalendarike. Viti fiskal korrespondon me vitin kalendarik.

Treguesit paraqiten për aktivitetet ekonomike gjithsej, sipas degëve dhe sipas madhësisë së ndërmarrjeve.

Objektivat strategjikë Qëllimi kryesor i statistikave strukturore të ndërmarrjeve është të tregojë

strukturën e aktiviteteve ekonomike nëpërmjet të dhënave ekonomike. Objektivi strategjik i ASN është përmirësimi i cilësisë së të dhënave, nëpërmjet:

Riorganizimi i pyetësorit me standardet evropiane; Përdorimi i metodave të kombinuara të grumbullimit të informacionit

statistikor; Përputhshmëria me standardet evropiane në drejtim të përdorimit të

klasifikimeve të reja të rishikuara. Implementimi i NACE Rev.2.

111

Organizimi i ASN‐së në nivel rajonal bazuar në Regjistrin e Njësive Lokale. Kjo do të mundësojë publikimin e treguesve ekonomike në nivel rajonal, në 2013.

Rritja e bashkëpunimit me institucionet e tjera për përmirësimin e metodave të transmetimit të të dhënave ekonomike nga institucionet e tjera në INSTAT dhe shfrytëzimin me efikasite të të dhënave administrative. Aktivitetet zbatuese

Kryerja e vrojtimit statistikor vjetor pranë ndërmarrjeve ekonomike, me intervistim të drejtpërdrejtë. Aktivitetet ekonomike përfshijnë të gjitha ndërmarrjet aktive që prodhojnë të mira e shërbime për treg. Klasifikimi i ndërmarrjeve bëhet sipas Nomenklaturës së Veprimtarive Ekonomike, NVE Rev 1.1.


Të dhëna bazë, (të ardhurat dhe shpenzimet, investimet) sipas aktivitetit ekonomik, madhësisë së ndërmarrjeve dhe pronësisë së ndërmarrjeve, për Prodhuesit e të mirave (Industri, Ndërtim) dhe për Prodhuesit e Shërbimeve (Transport & Komunikacion, Tregti dhe Shërbime të tjera);

Treguesit kryesor makro‐ekonomik (të llogaritur), sipas aktivitetit ekonomik, madhësisë së ndërmarrjeve dhe llojit të pronësisë së ndërmarrjeve për Prodhuesit e të mirave (Industri, Ndërtim) dhe për Prodhuesit e Shërbimeve (Transport & Komunikacion, Tregti dhe Shërbime të tjera);

Të dhëna specifike për aktivitetet kryesore: Ndërtim, Transport, Tregti, Hotele dhe restorante;

Të dhënat publikohen në botimin e veçantë Rezultate të Përgjithshme të Anketës Strukturore të Ndërmarrjeve, në Vjetarin Statistikor dhe faqen Web të INSTAT.

Burimi i Informacionit Burim i të dhënave statistikore janë të gjitha ndërmarrjet aktive në Shqipëri

për të gjitha format legale.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Anketë Vjetore pranë Ndërmarrjeve 2011 2012 2013 2014 2015

Moduli 3.01.03 Lista e Produkteve dhe shërbimeve (PRODCOM)

Përshkrimi i situatës aktuale

112

Në lidhje me zbatimin e Prodcom në vendin tonë, INSTAT në pyetësorin e hartuar mbi Anketën Strukturore Vjetore, ka përfshirë në një rubrikë të veçantë Lista e produkteve industriale. Produktet janë të klasifikuara sipas Nomenklaturës së Produkteve, e njehsuar me Klasifikimin evropian të Produkteve, CPA. Treguesit e kërkuar dhe grumbulluar në këtë rubrikë, janë Sasia e prodhuar dhe e shitur e produkteve dhe Vlera e produkteve (pa TVSH). Aktualisht rezultatet e prodhuara nga anketa vjetore strukturore nuk plotësojnë kërkesat e përdoruesve për këtë lloj informacioni.

Objektivat strategjikë Objektivat strategjikë janë:

Grumbullimi, përpunimi dhe publikimi i të dhënave mbi produktet dhe shërbimet e kryera në të gjitha aktivitetet ekonomike;

Plotësimi i nevojave të përdoruesve të brendshëm të INSTAT‐it për këtë informacion dhe përdoruesve të jashtëm.


Organizimi i një vrojtim test në tremujorin e katër 2012. Organizimi i një vrojtimi test mbi produktet dhe shërbimet e kryera në të

gjitha aktivitetet ekonomike, 2013; Grumbullimi dhe përpunimi të dhënave mbi produktet dhe shërbimet e

kryera në Industri 2013‐2014; Publikimi i rezultateve statistikore vjetore me baza tremujore duke filluar

nga viti 2014. Në vitin 2013 do të vazhdojë kryerja e vrojtimit statistikor me periodicitet

tremujor mbi ndërmarrjet ekonomike për produktet industriale dhe shërbimet. Periudhë bazë viti 2012. Intervista do të kryhet e kombinuar, ballë për ballë me pyetësor në letër dhe me postë.


Prodhimi i treguesve mbi produktet dhe shërbimet shqiptare në sasi dhe volum, për periudha tremujore.

Burim informacioni Si burim të dhënash statistikore do të shërbejë vrojtimi statistikor tremujor

pranë ndërmarrjeve ekonomike aktive. Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Anketa Tremujore pranë Ndërmarrjeve ‐ ‐ 2013 2014 2015

113

Tema 3.02 Statistikat afatshkurtra

Përshkrimi Fushat e aktiviteteve të mbuluara nga kjo temë janë: Prodhimi i statistikave afatshkurtër për aktivitetet Industri, Ndërtim, Tregti,

Shërbime të tjera, përfshirë çmimet e prodhimit dhe importit në industri, kosto në ndërtim, lejet e ndërtimit.

INSTAT mbledh, përpunon dhe publikon të dhëna statistikore afatshkurtra në përputhje me rregulloren Evropiane të Statistikave Afatshkurtra, Nr1165/98 datë 19.05.1998, ndryshuar me Rregulloren Nr. 1503/2006.

Statistikat Afatshkurtra paraqesin ecurinë e ekonomisë së një vendi në periudha tremujore. Nëpërmjet tyre kuptohet zhvillimi i ciklit të ekonomisë si dhe mund të bëhen parashikime për të ardhmen e afërt.

Prioritetet Për Statistikat Afatshkurtra të Ndërmarrjeve, prioritete konsiderohen:

Furnizimi me indikatorë të besueshme si dhe përmirësimi dhe konsolidimi i

cilësisë së të dhënave; Implementimi i NACE Rev.2 dhe rishikimi i serisë kohore të indekseve bazuar

në klasifikimin e ri; Përfshirja e aktiviteteve ekonomike të papërfshira në fushën e mbulimit,

përmirësimi i sasisë dhe cilësisë së treguesve, përmirësimi i metodologjisë së përcaktimit të kampionit në mbështetje të plotësimit të kërkesave të përdoruesve të brendshëm dhe të jashtëm;

Përdorimi i metodave të kombinuara të grumbullimit të informacionit statistikor.

Moduli 3.02.01.01 Statistikat afatshkurtra tremujore

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT kryen vrojtim tremujor pranë ndërmarrjeve ekonomike aktive.

Popullata referuese është përcaktuar nga Regjistri Statistikor i Ndërmarrjeve, për të gjitha format legale, ndërsa aktivitetet janë klasifikuar sipas Nomenklaturës së Aktiviteteve Ekonomike (NVE Rev.1.1) e njehsuar me Klasifikimin evropian NACE, Rev.1.1. Aktivitetet e përfshira në vrojtimin tremujor janë: Industri, Ndërtim,

114

Transport & Komunikacion, Tregti, Hotele, Shërbime arkitekturale dhe inxhinierike dhe Shërbime informatike.

Informacioni grumbullohet nëpërmjet anketuesve të cilët plotësojnë anketën bazuar në deklarimet individuale të ndërmarrjeve.

Variablat statistikorë të ciët shërbejnë për llogaritjen e këtyre treguesve janë përcaktuar në përputhje me Rregulloren Evropiane: Variabla dhe definicione Nr. 588/2001.

Statistikat afatshkurtra të ndërmarrjeve prodhojnë indikatorë si indekset e prodhimit industrial, indekset e të ardhurave nga shitja (shifra e afarizmit), indekset e punësimit, indekset e pagave, lejet e ndërtimit, etj në nivel vendi.

Për treguesit statistikorë të prodhuar, të dhënat janë të disponueshme në formë indeksi dhe ndryshim përqindje. Seria kohore e të dhënave tremujore fillon prej vitit 2003. INSTAT grumbullon lejet e ndërtimit nëpërmjet Drejtorive të Statistikave në rrethe, në numër, sipërfaqe dhe vlerë; sipas llojit dhe sipas tipit të klientit, në nivel rajoni dhe vendi.

Objektivat strategjikë Objektiv i këtij moduli është prodhimi i treguesve me cilësi të lartë dhe në

kohë, duke reduktuar raportimet problematike të ndërmarrjeve. Përmirësimi i metodave të grumbullimit të të dhënave; shfrytëzimit me efikasitet të burimeve administrative; përmirësimi i metodave të llogaritjes së deflatorëve; trajtimi në mënyrë të veçantë i ndërmarrjeve të mëdha.

Gjithashtu, implementimi i klasifikimit të rishikuar evropian NACE Rev.2 në statistikat afatshkurtër, përmirësimi i publikimit sipas standarteve europiane dhe transmetimi i treguesve afatshkurtër në Eurostat, janë objektiva të këtij moduli.

Aktivitetet zbatuese Organizimi i vrojtimi tremujor mbi ndërmarrjet që kryejnë aktivitet

ekonomik klasifikuar sipas NVE Rev1.1 në aktivitetet Industri, Ndërtim, Tregti, Shërbime (Hotele, Transport, Komunikacion, Shërbime arkitekturale, Shërbime Informatike) për grumbullimin e informacionit nga ndërmarrjet ekonomike. Procesi i grumbullimit kryhet me anketues, me intervistë të drejtpërdrejtë me pyetësor në format letër.

Rezultatet e pritshme Rezultatet e pritshme nga zbatimi i aktiviteteve të parashikuara janë

prodhimi i treguesve të mëposhtëm:

115

Indeksi i të ardhurave nga shitjet (Shifra e Afarizmit në vlerë/volum (i deflatuar) për aktivitetet e mbuluara në ATN;

Indeksi i prodhimit në vlerë/volum (i deflatuar) në Industri dhe Ndërtim; Indeksi i punësimit, për aktivitetet e mbuluara në ATN; Indeksi i pagave për aktivitetet e mbuluara në ATN; Ndryshimet tremujore dhe vjetore në përqindje për të gjitha aktivitetet e

përfshira në fushën e mbulimit të ATN‐së; Lejet e ndërtimit në numër, sipërfaqe, vlerë sipas llojeve të ndërtimit, në

nivel rajonal dhe vendi; Lejet e ndërtimit sipas llojit dhe klientit; Lejet e ndërtimit në numër dhe sipërfaqe në nivel rajonal;

Të dhënat bëhen të disponueshme 70 ditë pas mbylljes së tremujorit në

publikimin “Buletini Statistikor tremujor”, “Shqipëria në Shifra”, “Vjetari statistikor”, web: www.instat.gov.al dhe publikimin specifik “Statistikat afatshkurtra”.

Burimi i informacionit Burim statistikor do të jetë vrojtimi tremujor pranë të gjitha ndërmarrjeve

aktive në Shqipëri për të gjitha format legale të përcaktuara në fushën e mbulimit të ATN, klasifikuar sipas Klasifikimit të Aktiviteteve Ekonomike, NVE Rev.1.1;

Burimet administrative nga zyrat urbanistike të bashkive dhe komunave në të gjithë territorin e vendit, me anë të Drejtorive të Statistikave në rrethe.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Anketë tremujore pranë Ndërmarrjeve: Industri, Ndërtim, Tregti, Transport, Komunikacion, Hotele, Shërbime

2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 3.02.01.02 Indeksi i Çmimeve të Prodhimit (IÇP)

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT aktualisht realizon vrojtim tremujor pranë ndërmarrjeve ekonomike

prodhuese që ushtrojnë aktivitetin e tyre në degën e industrisë. Qëllimi i këtij vrojtimi është mbledhja e informacionit mbi ecurinë e çmimeve të prodhimit të produkteve industriale të prodhuara nga ndërmarrjet prodhuese dhe të tregtuara prej tyre në tregun vendas dhe jo vendas. Të dhënat grumbullohen për ndërmarrjet me aktivitet prodhues në Industri nxjerrëse, Industri përpunuese, Energji elektrike, avull, ujë dhe gaz. Periodiciteti është tre mujor. Viti bazë ‐ 2005.

116

Objektivat strategjikë Objektivi kryesor i INSTAT‐it për prodhimin e treguesit IÇP është llogaritja e

saktë dhe në përputhje të plotë me metodologjinë e Eurostat‐it të indekseve të çmimeve të prodhimit, mbështetur në rregulloren e Eurostat‐it Nr. 1156 / 98 mbi Statistikat Afatshkurtra, si dhe përmirësimin e vazhdueshëm të metodologjisë ekzistuese duke iu referuar përdorimit të metodave dhe analizave statistikore më të avancuara që përdoren në llogaritjen dhe publikimin e statistikave evropiane.

Aktivitetet zbatuese Kryerja e vrojtimit tremujor pranë ndërmarrjeve industriale duke zbatuar

kontrolle të vazhdueshme të punës në terren, kontrollin e cilësisë së informacionit të mbledhur, editimit të të dhënave, etj;

Përmirësim i cilësisë së llogaritjes së indikatoreve duke përdorur metodat statistikore mbështetur në metodologjitë përkatëse të secilit tregues.


Llogaritja e IÇP sipas aktiviteteve ekonomike; Llogaritja e deflatoreve për llogaritjen e treguesve të tjerë statistikorë në

INSTAT; Të dhënat janë të disponueshme 50 ditë pas mbylljes së tremujorit në

publikimin specifik ”Indeksi i Çmimeve të Prodhimit”, “Shqipëria në Shifra”, “Vjetari statistikor”, web: www.instat.gov.al. Burimi informacionit Burim informacioni janë:

Ndërmarrjet ekonomike jobujqësore që ushtrojnë aktivitetin e tyre në prodhim dhe eksport;

Të dhënat statistikore të Tregtisë së Jashtme të cilat përdoren për përditësimin e bazës së zgjedhjes së ndërmarrjeve dhe produkteve.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Anketë tremujore pranë Ndërmarrjeve‐Industri dhe Eksportuese Malli

2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 3.02.01.03 Indeksi i Çmimeve të Importit (IÇI)

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT aktualisht nuk e llogarit Indeksin e Çmimeve të Importit dhe ky do te

jetë një indikator i ri i cili do të jetë pjesë e këtij Programi. Llogaritja dhe publikimi i

117

këtij treguesi do të realizohet me asistencën e Sida‐s (Agjencia Suedeze Ndërkombëtare për Zhvillim). Aktualisht ka filluar puna për ndërtimin e bazës së zgjedhjes së ndërmarrjeve dhe produkteve mbështetur në të dhënat statistikore të tregtisë së jashtme.

Objektivi strategjik Objektivat kryesorë të INSTAT‐it për këtë fushë janë kryesisht:

Prodhimi i indeksit të çmimeve të importit sipas metodologjisë së Eurostatit. Sigurimi i një informacioni më të mirë dhe koherent për plotësimin në kohë

të kërkesave të përdoruesve të ndryshëm; Aktivitetet zbatuese

Mbledhja e informacionit në terren me pyetësor me letër me anketues dhe metoda të tjera të kombinuara, si postë dhe webformë. Paralelisht llogariten peshat sipas grupeve dhe llogaritja e indeksit;

Publikimi i Indekseve tremujore të tremujorit të parë në 2013 duke patur si vit bazë (2012 = 100);

Mënyra e llogaritjes dhe e publikimit do të jetë e njëjtë si e Indeksit të Çmimeve të Prodhimit.


Llogaritja dhe publikimi i Indeksit të Çmimeve të Importit sipas aktiviteteve ekonomike;

Llogaritja e deflatoreve të çmimeve të prodhimit me qëllim llogaritjen e PBB‐së tremujore dhe vjetore me metodën e prodhimit.

Të dhënat do të jenë të disponueshme 50 ditë pas mbylljes së tremujorit në publikim specifik ”Indeksi i Çmimeve të Importit”, web: www.instat.gov.al.

Burimi informacionit Vrojtimi mbi çmimet e importit do të realizohet pranë ndërmarrjeve që kanë

aktivitet të kryesor importin e mallrave në Shqipëri, të klasifikuara sipas Nomenklaturës së Aktiviteteve Ekonomike NVE Rev 1.1. Gjithashtu, një burim i rëndësishëm do të jetë edhe skedari i të dhënave të tregtisë së jashtme mbi import‐eksportet. Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Anketë pranë ndërmarrjeve Industri dhe Importuese malli

‐ 2013 2014 2015 2016

118

Moduli 3.02.01.04 Indeksi i Kushtimit në Ndërtim, Gjithsej

Përshkrimi i situatës aktuale Indeksi i kushtimit në ndërtim gjithsej përfshin koston në ndërtim për

ndërtesat dhe punimet inxhinierike. INSTAT aktualisht llogarit koston në ndërtim për ndërtesat. Llogaritja në vitin 2012 e indeksit të kostos për punimet inxhinierike do të mundësojë dhe llogaritjen e Indeksit të Kostos në Ndërtim Gjithsej.

Objektivi Strategjik Objektivi kryesor i INSTAT‐it është llogaritja e IKN‐së gjithsej për koston e

ndërtimit të ndërtesave për qëllime banimi dhe kostos për punimet inxhinierike, në përputhje të plotë me rregulloren dhe metodologjinë e Eurostat‐it.

Aktivitetet zbatuese Kryerja e vrojtimit tremujor mbi ndërmarrjet e ndërtimit që kryejnë punime

inxhinierike në rrugë; Mbledhja e informacionit nga ndërmarrjet e ndërtimit që kanë për aktivitet

kryesore ndërtimin e rrugëve, duke mbledhur projekt‐preventivat nga ndërmarrjet e ndërtimit të rrugëve dhe duke marrë manualin e analizës teknike për punimet e ndërtimit të rrugëve;

Kryerja e vrojtimit pilot nga INSTAT‐i pranë një numri të kufizuar të ndërmarrjeve të ndërtimit të rrugëve për përcaktimin e shportës së materialeve dhe zërave të punimeve dhe llogaritjen e peshave të zërave;

Llogaritja në periudha tremujore të indeksit, duke përdorur aplikacionin SQL.


Publikimi i indeksit tremujor i IKN‐së gjithsej. Llogaritja e deflatoreve për llogaritjen e treguesve të tjerë statistikorë në

INSTAT;

Burimi i Informacionit Informacioni mblidhet pranë ndërmarrjeve tregtare që kanë aktivitetin

kryesor tregtinë e materialeve të ndërtimit, pranë ndërmarrjeve të ndërtimit që për aktivitet kryesor kanë ndërtimin e ndërtesave për banim dhe pranë ndërmarrjeve që kanë aktivitet kryesor ndërtimin e rrugëve. Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016

119

Anketë pranë Ndërmarrjeve Tregtare‐Material Ndërtimi

‐ ‐ 2014 2015 2016

Moduli 3.02.01.05 Indeksi i Kushtimit në Ndërtim, Ndërtesat

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT aktualisht llogarit IKN për ndërtesat , i cili mat ecurinë e çmimeve të

materialeve të ndërtimit, fuqisë punëtore dhe shpenzimeve të tjera kapitale që përdoren në ndërtimin e një banese tip (8 – 10 kate). Periodiciteti i këtij treguesi është tremujor. Revizionimi i fundit i IKN‐së është bërë në tremujorin e parë 2011. Duke filluar nga tremujori i parë i vitit 2011, IKN është llogaritur me shportën e re të materialeve dhe shpenzimeve. Peshat e këtyre materialeve janë llogaritur duke u bazuar në preventivat e shpenzimeve për ndërtimin e një banese shumëkatëshe, marrë nga firmat e ndërtimit.

Tremujori i parë i vitit 2011 shërben si periudhë bazë për llogaritjen e indeksit (tremujori i parë 2011=100). Shporta e re përbëhet nga 73 zëra nga të cilat 68 janë materiale ndërtimi.

Çmimet për materialet e ndërtimit mblidhen nga 96 distributorë dhe shitës me shumicë të materialeve të ndërtimit. Ndërsa të dhënat për shpenzimet për pagat, makineritë dhe transportin merren nga 50 ndërmarrje të mëdha ndërtimi të përqendruara kryesisht në rrethin e Tiranës. Zgjedhja e ndërmarrjeve është bërë në bazë të volumit të ndërtimit që realizojnë ndërmarrjet gjatë një periudhe një vjeçare.

Shpenzimet janë klasifikuar në përputhje me klasifikimin që përdor Eurostat‐i për IKN‐n, në gjashtë grupe kryesore si më poshtë:

Materiale ndërtimi; Shpenzime për paga; Shpenzime për makineri; Shpenzime transporti; Shpenzime për energji.

Objektivat Strategjikë Objektivi kryesor i INSTAT‐it për këtë fushë është prodhimi dhe publikimi i

saktë dhe në kohë i IKN‐së në përputhje të plotë me metodologjinë e Eurostat‐it. Gjithashtu, implementimi i mënyrave më të avancuara të grumbullimit dhe

kontrollit të informacionit për plotësimin e kërkesave të përdoruesve të ndryshëm.

120

Aktivitetet zbatuese Kryerja e vrojtimit tremujor mbi ndërmarrjet tregtare të materialeve të

ndërtimit dhe ndërmarrjeve të ndërtimit që kanë aktivitet kryesor ndërtimin e banesave tip;

Vazhdimi i prodhimit të IKN‐së bazuar në klasifikimin e shpenzimeve që përdor Eurostat‐i;

Llogaritja e indeksit me aplikacionin SQL, duke zëvendësuar llogaritjen në Excel që përdoret aktualisht.

Rezultatet e pritshme Publikimi i indeksit tremujor të Indeksit të Kushtimit në Ndërtim për

ndërtesat në nivel vendi; Llogaritja e deflatoreve për llogaritjen e treguesve të tjerë statistikorë në

INSTAT; Të dhënat janë të disponueshme 50 ditë pas mbylljes së tremujorit në

publikimin specifik ”Indeksi i Kostos në Ndërtim”, “Shqipëria në Shifra”, “Vjetari statistikor”, web: www.instat.gov.al.

Burimi i Informacionit Informacioni mblidhet pranë ndërmarrjeve tregtare që kanë aktivitet

kryesor tregtinë e materialeve të ndërtimit si dhe ndërmarrjet e ndërtimit që për aktivitet kryesor kanë ndërtimin e ndërtesave për banim. Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Anketë pranë Ndërmarrjeve Tregtare‐Material Ndërtimi

2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 3.02.01.06 Indeksi i Kushtimit në Ndërtim, Punimet

Inxhinierike

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT aktualisht nuk llogarit IKN për punimet inxhinierike. Parashikohet

që, në vitin 2012, të fillojë puna për grumbullimin e informacionit në mënyrë që të procedohet me përllogaritjen e këtij treguesi.

Objektivat Strategjikë

121

Objektivi kryesore i INSTAT‐it është llogaritja e IKN për punimet inxhinierike, në përputhje të plotë me rregulloren dhe metodologjinë e Eurostat‐it. Të dhënat do të publikohen në nivel vendi.

Aktivitetet zbatuese Kryerja e vrojtimit tremujor mbi ndërmarrjet e ndërtimit që kryejnë punime

inxhinierike; Mbledhja e informacionit nga ndërmarrjet e ndërtimit që kanë për aktivitet

kryesor ndërtimin e rrugëve. Informacioni përfshin kryesisht mbledhjen e projekt‐preventivave nga ndërmarrjet e ndërtimit të rrugëve dhe marrjen e manualit të analizës teknike për punimet e ndërtimit të rrugëve;

Kryerja e një vrojtimi pilot nga INSTAT pranë një numri të kufizuar të ndërmarrjeve të ndërtimit të rrugëve;

Përcaktimi i shportës së materialeve dhe zërave të punimeve dhe llogaritja e peshave të zërave;

Llogaritja në periudha tremujore të indeksit, duke përdorur aplikacionin SQL.


Llogaritja e Indeksit tremujor të kostos në ndërtim për punimet inxhinierik; Publikimi tremujor i indeksit të kostos në ndërtim për punimet inxhinierike; Të dhënat janë të disponueshme 50 ditë pas mbylljes së tremujorit në

publikimin specifik ”Indeksi i Kushtimit në Punimet Inxhinierike”, në 2013; web: www.instat.gov.al.

Burimi i Informacionit Informacioni do të mblidhet pranë ndërmarrjeve që kanë aktivitet kryesor

ndërtimin e rrugëve. Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Anketë pranë Ndërmarrjeve të Ndërtimit‐Punime Inxhinierike (Rrugë)

‐ 2013 2014 2015 2016

Moduli 3.02.01.07 Lejet e ndërtimit të miratuara

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT grumbullon lejet e ndërtimit nëpërmjet Drejtorive të Statistikave në

rrethe, në numër, sipërfaqe dhe vlerë; sipas llojit dhe sipas tipit të klientit, në nivel qarku dhe vendi.

122

Seria kohore e të dhënave tremujore fillon prej vitit 1993.

Objektivat strategjikë Objektiv i këtij moduli në periudhën 2012‐2016 është prodhimi i treguesve

me cilësi të lartë dhe në kohë, duke respektuar Rregulloren e Eurostat‐it mbi Statistikat Aftashkurtra. Përmirësimi i metodave të grumbullimit të të dhënave; shfrytëzimit me efikasitet të burimeve administrative; përmirësimi i treguesve.

Gjithashtu, zbatimi i klasifikimit evropian të ndërtimit me rigorozitet, rritja e bashkëpunimit me furnizuesit e të dhënave statistikore, janë objektiva të këtij moduli.

Aktivitetet zbatuese Grumbullimi në vazhdimësi i informacionit mbi lejet e ndërtimit nga zyrat e

urbanistikës pranë komunave dhe bashkive. Rezultatet e pritshme Rezultatet e pritshme nga zbatimi i aktiviteteve të parashikuara janë

prodhimi i treguesve të mëposhtëm:

Lejet e ndërtimit në numër, sipërfaqe, vlerë sipas llojeve të ndërtimit, në nivel rajonal dhe vendi;

Lejet e ndërtimit sipas llojit dhe klientit; Lejet e ndërtimit në numër dhe sipërfaqe në nivel rajonal;

Të dhënat do të bëhen të disponueshme 60 ditë pas mbylljes së tremujorit në

publikimin “Buletini Statistikor tremujor”, “Shqipëria në Shifra”, “Vjetari statistikor”, web: www.instat.gov.al.

Burimi i informacionit Burimet administrative nga zyrat urbanistike të bashkive dhe komunave në

të gjithë territorin e vendit, me anë të Drejtorive të Statistikave në rrethe.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Të dhëna administrative pranë Komunave/ Bashkive (zyrat e urbanistikës)

2012 2013 2014 2015 2016

Tema 3.03 Energjia

123

Përshkrimi INSTAT‐i grumbullon të dhëna mujore dhe vjetore mbi sasinë e energjisë

elektrike, gazit dhe naftës. Gjithashtu, INSTAT‐i prodhon Bilancin e Përgjithshëm të Energjisë dhe

Bilancin e Energjisë Elektrike, bazuar në burimet administrative. Prioritetet Prioritet kryesor i INSTAT‐it për përmbushjen e kësaj teme është

përmirësimi i cilësisë dhe konsolidimit të të dhënave të energjisë.

Moduli 3.03.01.01 Statistikat strukturore të energjisë elektrike Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT grumbullon dhe publikon të dhëna mbi energjinë elektrike nga

burime administrative dy herë në vit. Të dhënat i referohen prodhimit, shkëmbimit, konsumit të energjisë elektrike. Bilanci i Energjisë Elektrike është rezultati kryesor i këtyre të dhënave.

Objektiv strategjik Në periudhën 2012‐2016 objektiv strategjik është rritja e koordinimit me

furnizuesit e të dhënave për përmirësimin e mëtejshëm cilësor dhe sasior të të dhënave të grumbulluara si dhe harmonizimi i variablave dhe definicioneve të të gjithë aktiviteteve të përfshirë në vrojtim me klasifikimet dhe definicionet e Eurostat‐it.

Aktivitetet zbatuese Marrja dhe përpunimi i informacionit nga burimet administrative dhe

publikimi i bilancit të energjisë elektrike në vazhdimësi.

Rezultatet e pritshme Prodhimi i Bilancit të energjisë elektrike në publikimin specifik me

periodicitet dy herë në vit ”Bilanci i energjisë elektrike”, “Vjetari statistikor”, web: www.instat.gov.al. Burimi informacionit Burimi i informacionit janë Ministria e Ekonomisë Tregtisë dhe Energjetikës

dhe Enti Rregullator i Energjisë.

124

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Treguesit mbi Energjinë nga burime administrative

2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 3.03.01.02 Statistikat strukturore të energjisë Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT grumbullon të dhëna mbi prodhimin e naftës dhe gazit natyror nga

burime administrative çdo vit. Bilanci i Përgjithshëm i Energjisë (përfshi edhe këtu energjinë elektrike) është rezultati kryesor i këtyre të dhënave.

Objektiv strategjik Në periudhën 2012‐2016 objektiv strategjik është: Përmirësim i koordinimit me furnizuesit e të dhënave për përmirësimin e

mëtejshëm cilësor dhe sasior të të dhënave të grumbulluara si dhe harmonizimi i variablave dhe definicioneve të të gjithë aktiviteteve të përfshirë në vrojtim me klasifikimet dhe definicionet e EUROSTAT‐it.

Aktivitetet zbatuese Përpunimi i informacionit të marrë nga burimet administrative dhe

publikimi i bilancit energjetik në vazhdimësi.

Rezultatet e pritshme Prodhimi i Bilancit të përgjithshëm energjetik, në “Vjetari statistikor”, web:

www.instat.gov.al. Burimi informacionit Burimi i informacionit janë Ministria e Ekonomisë Tregtisë dhe Energjetikës

dhe Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Treguesit mbi Energjinë nga burime administrative

2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 3.03.02 Statistikat afatshkurtra të energjisë Përshkrimi i situatës aktuale

125

INSTAT grumbullon dhe publikon të dhëna mbi energjinë elektrike nga burime administrative në periudha mujore/tremujore. Të dhënat i referohen statistikave në volum mbi energjinë elektrike.

Gjithashtu INSTAT grumbullon të dhëna mbi prodhimin e naftës dhe gazit natyror në periudha tremujore. Statistikat në volum për produktet kryesore janë rezultati kryesor i këtyre të dhënave.

Objektiv strategjik Në periudhën 2012‐2016 objektiv strategjik është: Përmirësim i koordinimit me furnizuesit e të dhënave për përmirësimin e

mëtejshëm cilësor dhe sasior të të dhënave të grumbulluara si dhe harmonizimi i variablave dhe definicioneve të të gjithë aktiviteteve të përfshirë në vrojtim me klasifikimet dhe definicionet e Eurostat‐it.

Aktivitetet zbatuese Përpunimi i informacionit të marrë nga burimet administrative dhe vrojtimet

statistikore për produktet energjetike.

Rezultatet e pritshme Prodhimi në vazhdimësi i statistikave mbi produktet energjetike në

publikimin “Shqipëria në shifra”, “Vjetari statistikor”, web: www.instat.gov.al. Burimi informacionit Burimi i informacionit janë Ministria e Ekonomisë Tregtisë dhe Energjetikës

dhe Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore. Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Treguesit mbi produktet energjitike nga burime administrative

2012 2013 2014 2015 2016

Tema 3.04 Transporti

Përshkrimi Kjo temë përfshin aktivitetet që kryhen në:

Transportin rrugor Transportin hekurudhor Transportin detar Transportin ajror

126

Matjen e trafikut rrugor dhe hekurudhor Infrastrukturën dhe mjetet për çdo lloj transporti.

Statistikat e Transportit përfshijnë një sistem të gjerë informacioni mbi

transportin e pasagjerëve dhe të mallrave. Infrastrukturën e linjave rrugore, hekurudhore etj si dhe mjetet për çdo lloj transporti në nivel kombëtar dhe rajonal. Gjithashtu, statistikat e transportit mbulojnë dhe matjen e trafikut rrugor dhe hekurudhor.

Prioritetet Prodhimi i statistikave të konsoliduara dhe harmonizuara me kërkesat

evropiane. Përmirësimi cilësor i statistikave të transportit për të gjitha llojet përfshirëse. Përfshirja e variablave të rinj dhe prodhimi i treguesve cilësorë, në përputhje me standardet evropiane..

Moduli 3.04.01.01 Sistemi i informacionit mbi statistikat e transportit

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT grumbullon dhe përpunon të dhënat administrative që merr nga

MPPT dhe MB (Drejtoria e Përgjithshme e Policisë) në periudha tremujore dhe vjetore. Treguesit vjetorë janë numri i mjeteve të transportit të mallrave dhe numri i mjeteve të transportit të pasagjerëve rrugorë, inventari i mjeteve hekurudhore dhe detare, gjatësia e rrjetit rrugor dhe hekurudhor. Ndërsa, në periudha tremujore merren të dhëna për transportin e pasagjerëve dhe mallrave në njësi fizike dhe për ton/km, volumet e ngarkim shkarkimit, numrin e aksidenteve dhe personave të aksidentuar në transportin rrugor.

Objektivi strategjik Përmirësimi i cilësisë së prodhimit të treguesve afatshkurtër, me anë të

kontrollit cilësor të të dhënave dhe shfrytëzimit me efikasitet të burimeve administrative.

Aktivitetet zbatuese Grumbullimi i të dhënave nga burime administrative sipas formularëve të

përcaktuar në Programin e Statistikave Zyrtare, 2012‐2014 dhe metadata‐t e aktivitetit.


Treguesit në volum mbi infrastrukturën e rrjetit rrugor dhe hekurudhor;

127

Numri i aksidenteve dhe numri i personave të aksidentuar; Inventari i mjeteve rrugore, për mallra dhe pasagjerë. Të dhënat janë të disponueshme për periudha tremujore në “Buletinin

Statistikor”, dhe vjetore në “Vjetarin Statistikor”, “Shqipëria në Shifra” dhe në faqen elektronike www.instat.gov.al.

Burimi i informacionit Burim Administrativ

o Ministria e Punëve Publike dhe Transportit o Ministria e Brendshme (Drejtoria e Përgjithshme e Policisë së Shtetit)

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Treguesit mbi Transportin nga burime administrative

2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 3.04.01.02 Aksidentet Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT grumbullon dhe përpunon të dhënat administrative që merr nga MB

(Drejtoria e Përgjithshme e Policisë) në periudha tremujore dhe vjetore mbi numrin e aksidenteve dhe personave të aksidentuar në transportin rrugor.

Objektivi strategjik Në periudhën 2012‐2016, objektiv strategjik i INSTAT është: Përmirësimi i cilësisë së prodhimit të treguesve afatshkurtër, me anë të

kontrollit cilësor të të dhënave dhe shfrytëzimit me efikasitet të burimeve administrative.

Aktivitetet zbatuese Grumbullimi i të dhënave nga burime administrative sipas formularëve të

përcaktuar në Programin e Statistikave Zyrtare, 2012‐2016 dhe metadata‐t e aktivitetit.


Numri i aksidenteve dhe numri i personave të aksidentuar; Të dhënat janë të disponueshme për periudha tremujore në “Buletinin

Statistikor”, dhe vjetore në “Vjetarin Statistikor”, “Shqipëria në Shifra” dhe në faqen elektronike www.instat.gov.al.

128

Burimi i informacionit Burim Administrativ

o Ministria e Brendshme (Drejtoria e Përgjithshme e Policisë së Shtetit)


2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 3.04.02 Statistika mbi transportin rrugor të pasagjerëve

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT aktualisht nuk kryen vrojtim kombëtar mbi lëvizjen e pasagjerëve

dhe trafikun rrugor. Si rrjedhojë nuk prodhon aktualisht të dhëna mbi këta tregues. Objektivi strategjik Objektiv strategjik është organizimi në 2014 i një vrojtimi kombëtar mbi

lëvizjen e pasagjerëve dhe trafikun rrugor në bashkëpunim me ministritë e linjës.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Treguesit mbi Transportin nga vrojtim ‐ ‐ 2014 2015 2016

Moduli 3.04.03 Statistikat e transportit rrugor të mallrave


INSTAT aktualisht nuk kryen vrojtim kombëtar mbi transportin rrugor të mallrave. Si rrjedhojë nuk prodhon aktualisht të dhëna mbi këta tregues.

Objektivi strategjik Objektiv strategjik është organizimi në 2014 i një vrojtimi kombëtar mbi

transportin rrugor të mallrave në bashkëpunim me ministritë e linjës.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Treguesit mbi Transportin nga vrojtim ‐ ‐ 2014 2015 2016

Moduli 3.04.04 Statistikat e transportit hekurudhor

129

Përshkrimi i situatës aktuale Statistikat e transportit hekurudhor sigurojnë të dhëna mbi volumin e

mallrave të transportuara, numrin e pasagjerëve, aksidentet e ndodhura në rrjetin hekurudhor. INSTAT grumbullon dhe përpunon të dhënat administrative që merr nga Ministria Punëve Publike dhe Transportit.

Objektivi strategjik Prodhimi i statistikave me cilësi dhe në kohë mbi transportin hekurudhor në

mënyrë që të plotësojë rregullisht kërkesat e përdoruesve dhe të harmonizuara me rregulloren evropiane mbi transportin hekurudhor.

Aktivitetet zbatuese Grumbullim, kontroll dhe publikim i të dhënave administrative në periudha

mujore dhe tremujore.

Rezultatet e pritshme Treguesit statistikor mbi transportin hekurudhor në njësi fizike dhe për

ton/km. Të dhënat publikohen tremujore në “Buletinin Statistikor” dhe vjetore në

“Shqipëria në Shifra” dhe faqen elektronike www.instat.gov.al.

Burimi i Informacionit Burim administrativ Ministria Punëve Publike dhe Transportit (Drejtoria e Përgjithshme e

Hekurudhave) Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Treguesit mbi Transportin nga burime administrative

2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 3.04.05 Statistikat e transportit detar

Përshkrimi i situatës aktuale Statistikat e transportit detar sigurojnë të dhëna mbi volumin e ngarkim‐

shkarkimit të mallrave dhe pasagjerëve sipas porteve, hyrjet dhe daljet e anijeve me mallra të klasifikuara sipas Nomenklaturës Ndërkombëtare të Transportit të Mallrave (NSTR). INSTAT grumbullon dhe përpunon të dhënat administrative që merr nga Ministria Punëve Publike dhe Transportit. Treguesit kryesorë të grumbulluar janë për portet vendase.

130

Objektivi strategjik Prodhimi i statistikave me cilësi dhe në kohë mbi transportin detar në

mënyrë që të plotësojë rregullisht kërkesat e përdoruesve duke marrë parasysh dhe përditësimet e bazës ligjore, implementimi në nivel kombëtar i përmirësimeve të koncepteve metodologjike të harmonizuara me rregulloren evropiane mbi transportin detar.

Aktivitetet zbatuese Grumbullim, kontroll dhe publikim i të dhënave administrative në periudha

mujore dhe tremujore; Rezultatet e pritshme

Treguesit statistikor mbi transportin detar në njësi fizike dhe për ton/km. Të dhënat publikohen për periudha tremujore në “Buletinin Statistikor” ,

vjetore në “Vjetarin Statistikor”, “Shqipëria në Shifra” dhe në faqen elektronike www.instat.gov.al.

Burimi i Informacionit Ministria Punëve Publike dhe Transportit (Drejtoria e Përgjithshme e

Porteve).


2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 3.04.06 Statistikat e transportit ajror

Përshkrimi i situatës aktuale Statistikat e transportit ajror sigurojnë të dhëna mbi vëllimin e transportit

të mallrave dhe numrin e pasagjerëve të këtij lloj transporti në seri kohore. INSTAT grumbullon dhe përpunon të dhënat administrative që merr nga MPPT për këtë fushë.

Objektivi strategjik Prodhimi i statistikave me cilësi dhe në kohë mbi transportin ajror në

mënyrë që të plotësojë rregullisht kërkesat e përdoruesve dhe të harmonizuara me rregulloren evropiane mbi transportin ajror.


131

Grumbullim, kontroll dhe publikimi i të dhënave administrative në periudha mujore dhe tremujore.


Treguesit statistikor mbi transportin ajror në njësi fizike, numri i kompanive të fluturimit dhe pronësia.

Të dhënat publikohen për periudha tremujore në “Buletinin Statistikor”, vjetore në “Vjetarin Statistikor”, “Shqipëria në Shifra” dhe në faqen elektronike www.instat.gov.al.

Burimi i informacionit Ministria Punëve Publike dhe Transportit.


2012 2013 2014 2015 2016

Tema 3.05 Turizmi

Përshkrimi INSTAT aktualisht trajton statistikat e turizmit në dy drejtime. Një drejtim

është kapaciteti dhe frekuentimi i njësive akomoduese dhe ana tjetër janë hyrjet‐daljet e shtetasve, të huaj apo shqiptare sipas pikave kufitare dhe sipas mjetit të udhëtimit; Hyrjet e shtetasve të huaj sipas qëllimit dhe shtetit.

Të dhëna mbi kapacitetin dhe frekuentimin e njësive akomoduese (si numri i dhomave, shtretërve, klientëve, netë qëndrimi, punësimi, pagat etj, të dhëna të cilat merren nga vrojtimi ATN dhe vjetor ASN, përkatësisht në rubrikat specifike: Tregues specifike mbi hotelet janë përshkruar në Modulin 3.02.01.01 (Statistikat afatshkurtra të Ndërmarrjeve).

Objektivi i statistikave të turizmit është të publikojë informacion statistikor me cilësi mbi turizmin dhe te harmonizuar me standardet evropiane sipas direktivës se Këshillit Nr. 95/57/EC mbi mbledhjen e informacionit statistikor në fushën e turizmit. Prioritetet

Zhvillimi i statistikave të turizmit në përputhje me standardet evropiane dhe kërkesat e përdoruesve si në numër të treguesve, ashtu edhe në cilësi, bazuar

132

në potencialin dhe rëndësinë e sektorit të turizmit për zhvillimin ekonomik të vendit;

Sigurimi i informacionit mbi hyrje‐daljet e shtetasve sipas rezidencës.

Moduli 3.05.01 Turizëm

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT mbledh përpunon dhe publikon informacion mbi statistikat e

turizmit. Burimi i këtyre të dhënave është administrativ dhe vijnë nga MB‐Drejtoria e Përgjithshme e Policisë. Treguesit janë:

Hyrje‐daljet në kufi të shtetasve të huaj dhe shqiptarë sipas pikave kufitare Hyrje‐daljet e shtetasve të huaj dhe shqiptarë sipas qëllimit të udhëtimit Hyrje‐daljet e shtetasve të huaj dhe shqiptarë sipas qëllimit të udhëtimit; Përpunimi dhe publikimi i të dhënave specifike mbi hotelet dhe njësitë e tjera

të akomodimit, bazuar në rezultatet nga vrojtimet statistikore.

Objektivi strategjik Hartimi dhe publikimi i harmonizuar dhe me cilësi të lartë i statistikave të turizmit.

Aktivitetet zbatuese Grumbullim, kontroll dhe publikimi i të dhënave administrative në periudha

mujore dhe tremujore. Përpunimi i të dhënave të grumbulluara nga vrojtimet statistikore tremujore

dhe vjetore pranë ndërmarrjeve të klasifikuara nën aktivitetin Hotele.

Rezultatet e pritshme Hyrje daljet në kufi të shtetasve të huaj dhe shqiptarë sipas pikave kufitare; Hyrje daljet e shtetasve të huaj dhe shqiptarë sipas qëllimit të udhëtimit dhe

shtetit; Kapaciteti dhe frekuentimi i hoteleve sipas klientëve. Të dhënat publikohen për periudha tremujore në “Buletinin Statistikor”,

vjetore në “Vjetarin Statistikor”, “Shqipëria në Shifra” dhe në faqen elektronike www.instat.gov.al. Burim informacioni Burim Administrativ Ministria e Brendshme (Drejtoria e Përgjithshme e Policisë së Shtetit). Burim statistikor

133

Vrojtimi tremujor dhe vjetor pranë ndërmarrjeve të klasifikuara në Regjistrin e Ndërmarrjeve sipas klasifikimit ekonomik të aktiviteteve: Hotele ose Njësi të tjera akomodimi.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Treguesit mbi Turizmin nga burime administrative

2012 2013 2014 2015 2016

Anketa Vjetore pranë Ndërmarrjeve 2011 2012 2013 2014 2015 Anketa Tremujore pranë ndërmarrjeve 2012 2013 2014 2015 2016

Tema 3.06 Regjistrat e Ndërmarrjeve Përshkrimi

Objektivi i këtij moduli është të harmonizojë dhe të monitorojë cilësinë e regjistrave të ndërmarrjeve e njësive lokale, në përputhje me Rregulloren e EU mbi Regjistrat e Ndërmarrjeve (177/2008). Regjistrat e njësive ekonomike, ndërmarrjeve dhe njësive lokale të tyre, kanë rëndësi si mjet për hartimin e statistikave të nevojshme për dhënien e indikatorëve afatshkurtër dhe të zhvillimeve strukturore ekonomike, për vrojtimet statistikore si dhe analiza demografike të popullsisë së ndërmarrjeve. Prioritetet Përgatitja e regjistrave statistikorë të njësive ekonomike të përditësuar e cilësorë, sipas rekomandimeve të BE‐së dhe kërkesave të brendshme. Përmirësimi i cilësisë së vendndodhjes gjeografike nëpërmjet sistemit GIS nga përdorimi i GPS në çdo aktivitet statistikor. Klasifikimi i aktivitetit ekonomik të ndërmarrjeve dhe njësive lokale me kodifikim të dyfishtë NACE Rev 1.1 dhe NACE Rev.2, sipas kërkesave të BE‐së.

Moduli 3.06.01 Regjistrat e Ndërmarrjeve


INSTAT, sipas rekomandimeve të BE‐së, ka ndërtuar, mirëmban dhe është përgjegjës për tre regjistra statistikorë: Regjistri i Njësive Ligjore, Regjistri i Ndërmarrjeve dhe Regjistri i Njësive lokale. Regjistri i ndërmarrjeve përdoret si bazë për të realizuar vrojtimet me zgjedhje pranë tyre, kurse Regjistri i Njësive Lokale përdoret kryesisht për prodhimin e statistikave rajonale.

134

Një aplikim informatik është duke u përgatitur për përditësimin dhe menaxhimin e regjistrave të njësive ekonomike si dhe prodhimin e treguesve statistikorë prej tyre. Ky aplikim i shërben edhe sektorëve të tjerë brenda INSTAT‐it për të konsultuar e përgatitur statistika që rrjedhin nga Regjistrat e Njësive Ekonomike. Treguesit që prodhohen nga Regjistrat e Njësive Ekonomike, Ndërmarrjet e Njësitë lokale i përgjigjen kërkesave të BE‐së si dhe kërkesave të brendshme.

Regjistri i Ndërmarrjeve përmban këta tregues: Tregues identifikues, Forma ligjore, Pronësia, Emri, Adresa, Komunikimi

(Tel, Faks etj.). Tregues shtresorë, aktiviteti ekonomik kryesor, madhësia sipas të

punësuarve, madhësia sipas xhiros, vendndodhja gjeografike. Ndryshimet demografike, data e krijimit, data e mbarimit.

Regjistri i Njësive Lokale përmban këta tregues: Tregues identifikues, emri, adresa, komunikimi (Tel, Faks etj.); Tregues shtresorë, aktiviteti ekonomik kryesor, madhësia sipas të

punësuarve, vendndodhja gjeografike; Ndryshimet demografike, data e krijimit, data e mbarimit.

Objektivi Strategjik

Përgatitja e regjistrave statistikorë të njësive ekonomike të përditësuar e cilësorë, si dhe prodhimi në kohë e me cilësi i treguesve në përputhje me rekomandimet e BE‐së si dhe kërkesave të brendshme.

Aktivitetet zbatuese Përdorimi me prioritet i të dhënave administrative si dhe nga anketat e

INSTAT‐it për përditësimin e regjistrave statistikorë të njësive ekonomike; Përdorimi i aparateve GPS në çdo aktivitet statistikor me qëllim përditësimin

dhe përmirësimin e cilësisë së vendndodhjes gjeografike nëpërmjet sistemit GIS;

Aplikimi i nomenklaturës së re ekonomike NACE Rev 2 në regjistrat e njësive ekonomike sipas kërkesave të BE‐së;

Kryerja e anketave specifike për përditësimin e regjistrave statistikorë të njësive ekonomike, ajo ekzistuese me periodicitet tremujor “Anketa e Ndërmarrjeve të Reja” si dhe futja në program e anketës së re vjetore “Anketa e Njësive Lokale”;

Standardizimi i rubrikës për treguesit si pjesë e anketave të ndryshme dhe që shërben për përditësimin e regjistrave statistikor të njësive ekonomike.

135

Përfundimi dhe vënia në përdorim i aplikimit informatik për përditësimin dhe menaxhimin e regjistrave të njësive ekonomike si dhe prodhimin e treguesve statistikore prej tyre.

Periodiciteti i aktiviteteve statistikore: Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Regjistri statistikor i ndërmarrjeve ekonomike jo‐bujqësore, përditësimi

x x x x

x

Regjistri statistikor i njësive lokale, përditësimi

x x x x x

Anketa pranë ndërmarrjeve të reja, 3 mujore

x x x x x

Anketa e Njësive Lokale, vjetore x x x x x

Rezultatet e pritshme Regjistra statistikorë të njësive ekonomike, të përditësuar e cilësorë, sipas

rekomandimeve të BE‐së dhe kërkesave të brendshme; Regjistra statistikorë të njësive ekonomike, me kodifikim të dyfishtë të

aktivitetit ekonomik, NACE Rev 1.1 dhe NACE Rev.2; Adresa të kodifikuara sipas koordinatave gjeografike për qytete e mëdha

sipas sistemit GIS nga përdorimit i GPS në çdo aktivitet statistikor; Prodhimi dhe botimi në afat e cilësi të treguesve nga regjistrat e

ndërmarrjeve sipas kërkesave të BE‐së dhe ato të brendshme. Treguesit statistikorë që prodhohen janë grupimet e ndërmarrjeve sipas formës ligjore, pronësisë, aktivitetit ekonomik, madhësisë sipas të punësuarve, madhësisë sipas të xhiros, vendndodhjes gjeografike. Burimi i Informacionit

Burime Administrative Qendra Kombëtare e Regjistrimit, Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve, Llogaritë vjetore të ndërmarrjeve, Drejtoria e Përgjithshme e Doganave. Burime Statistikore Anketa e Ndërmarrjeve të Reja, Anketa e Njësive Lokale, Anketa Strukturore pranë Ndërmarrjeve, Anketa Tremujore pranë Ndërmarrjeve, Anketa e Çmimeve të Prodhimit e të tjera.

Burime Njerëzore, Kosto

136

Personel 2012 2013 2014 2015 2016 Frekuenca Periudha Specialistë 5 6 6 6 6 vjetore Janar‐Dhjetor

Anketues 50 60 70 70 70

4herë / vit Janar, Maj,

Shtator, Nëntor Kontrollor 1 1 1 1 1 vjetore Janar‐Dhjetor FUSHA 4 – STATISTIKAT E BUJQËSISË, PYJEVE DHE PESHKIMIT

Tema: 4.01 Statistikat bujqësore

Përshkrimi Statistikat e prodhimit bujqësor përfshijnë të dhënat e prodhimit bimor dhe

blegtoral. Statistikat e prodhimit bimor mbulojnë drithërat, bimët industriale, të tjera bimë të arave, perimet, frutat, agrumet, ullirin dhe vreshtat. Të dhënat për kulturat kryesore dhe sekondare janë mbledhur, përpunuar dhe vlerësuar si në fushë të hapur, ashtu edhe në sera. Burime të dhënash për prodhimin bimor janë: vrojtimi vjetor bujqësor, vrojtimi gjashtëmujor si dhe vrojtimet e serave dhe të fermave të mëdha. Statistikat e prodhimit bimor janë sipërfaqja, rendimenti dhe prodhimi.

Statistikat e prodhimit blegtoral mbulojnë statistikat e blegtorisë si dhe mishit, qumështit dhe produkteve të shpendëve. Të dhënat janë grumbulluar për numrin e krerëve, produktivitetin blegtoral dhe prodhimin blegtoral në nivel prefekture.

Pyetësori i vrojtimit vjetor është përmirësuar dhe sigurohen të dhëna për përdorimin e produkteve bujqësore, çmimet për këto produkte dhe shpenzimet në bujqësi. Vlerësimi i numrit të krerëve është bazuar në lëvizjen e blegtorisë për secilën kategori të gjedhëve, të leshtave dhe të dhirtave, derrit, njëthundrakëve dhe shpendëve. Numri i krerëve i referohet gjendjes në fund të vitit. Statistikat e qumështit përfshijnë prodhimin e qumështit në fermë nga lopët, delet dhe dhitë. Të dhënat e qumështit merren sipas destinacionit të përdorimit. Këto të dhëna përdoren nga institucionet kombëtare, institucionet vendimmarrëse, shkencore dhe publiku i gjerë për bërjen e politikave, menaxhimin e risqeve, analizat e tregut dhe parashikimet e prodhimit.

137

Përpjekje të konsiderueshme janë bërë për të siguruar të dhëna cilësore dhe sasiore për statistikat e prodhimit bujqësor.

Fushat e aktiviteteve të mbuluara në këtë temë janë:

Statistikat e prodhimeve nga bimët Blegtoria, mishi dhe vezët Statistika të qumështit dhe përpunimi i tij Bilanci prodhim ‐ përdorim i produkteve bujqësore Statistika të vreshtarisë Statistikat e frutikulturës, agrume, ullinj etj

Prioritetet

Regjistrimi i përgjithshëm i bujqësisë, i cili do të japë mundësinë e krijimit të regjistrave të veçantë për gjedhët, të leshtat dhe të dhirtat, derra, shpendët njëthundrakë. Kjo do të krijojë mundësinë e përmirësimit të treguesve statistikorë për blegtorinë;

Implementimi i metodologjive të harmonizuara me rekomandimet e BE‐së në mbledhjen me anë të vrojtimeve statistikore, përpunimin, dhe publikimin e statistikave të bujqësisë, blegtorisë, pyjeve dhe peshkimit në Shqipëri;

Kryerja në kohë dhe me cilësi i të gjitha fazave të punës të vrojtimeve. Kjo do të krijojë mundësinë për grumbullimin e të dhënave për prodhimin e mishit, tregtimin e kafshëve të gjalla, parashikimet e prodhimit, furnizimit me bilancet të aktivitetit të blegtorisë si dhe struktura e shpendëve dhe prodhimin e vezëve;

Publikimi i të dhënave vjetore në nivel rajonal dhe kombëtar.

Moduli: 4.01.01 Statistikat e produkteve bimore

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT‐i grumbullon nga MBUMK, të dhënat mbi sipërfaqen (numrin e

rrënjëve), rendimentin, prodhimin për fermat private, fermat e mëdha dhe serat. Statistikat e produkteve bimore nënkuptojnë grumbullimin, përpunimin dhe

llogaritjen e indikatorëve: sipërfaqe e mbjellë, rendimenti dhe prodhimi i korrur. Këto statistika përfshijnë:

Bimët e arave: drithërat (grurë, misër, elb, thekër, tërshërë), perimet, pataten, fasulen, bimët industriale (luledielli, sojë dhe duhan) si dhe bimët foragjere (misër foragjer, jonxhë dhe të tjera foragjere njëvjeçare).

138

Kulturat drufrutore: në këtë grup përfshihen pemët frutore, agrumet, ullinjtë dhe rrushi.

Të dhënat janë vjetore, sipas vitit kalendarik. Sipërfaqja është shprehur në ha, rendimenti në kv/ha dhe prodhimi në ton. Përjashtim bëjnë pemët frutore. Për pemëtoret në blloqe, të dhënat që disponohen janë në ha dhe në numër rrënjësh, ndërsa për pemët e shpërndara e dhëna është vetëm në numër rrënjësh. Pra, për statistikat e pemëve frutore përdorim numër rrënjësh në total, rendiment për numër rrënjësh dhe prodhimin në ton.

Objektivat Strategjikë Statistikat e prodhimit bimor do të vendosen mbi një bazë të re pas

Regjistrimit të Përgjithshëm të Bujqësisë, i cili do të implementohet në Tetor të 2012. Me realizimin e këtij regjistrimi do të krijohet mundësia e krijimit të regjistrave të veçantë për bimët e arave, pemët frutore, vreshtat dhe ullirin, që do të jenë bazë për vrojtimet me zgjedhje, të veçanta sipas grup kulturave;

Harmonizimi i instrumenteve metodologjikë me standardet e BE‐së; Grumbullimi dhe shfrytëzimi i të gjitha burimeve të të dhënave, si

statistikorë ashtu dhe administrativë. Grumbullimi i të dhënave për rrushin sipas përdorimit; për tavolinë dhe

prodhim verë do të jetë një ndër prioritetet tona në të ardhmen; Përdorimi i klasifikimeve kombëtare dhe ndërkombëtare për verën dhe

prodhimin e rrushit; Harmonizimi i metodologjisë me standardet evropiane.

Aktivitetet zbatuese INSTAT mbledh, përpunon dhe publikon statistikat vjetore mbi prodhimin e

produkteve bujqësore. Popullata bazohet në njësitë ekonomike bujqësore (NJEB) me aktivitet bujqësor që prodhojnë produkte bimore.

Klasifikimi i NJEB është bërë sipas Nomenklaturës së Veprimtarive Ekonomike, NVE.

Të dhënat grumbullohen me: vrojtim vjetor mbi sipërfaqen e korrur, prodhimin; vrojtimi e sipërfaqes së mbjellë; vrojtim vjetor në fermat e mëdha dhe ndërmarrjet bujqësore; vrojtim vjetor në serrat; vrojtim shumëvjeçar në pemët frutore;

Grumbullimi i informacionit do të bëhet nëpërmjet intervistës së drejtpërdrejtë me anketues. Treguesit paraqiten sipas kulturave gjithsej, sipas tipologjisë së NJEB. Si bazë e zgjedhje shërben regjistri i statistikor i fermës.

139

Të dhënat publikohen në botimin e veçantë Vjetari Statistikor i Bujqësisë, në Vjetarin Statistikor dhe faqen web të INSTAT :www.instat.gov.al.

Ndër të tjera, aktivitetet zbatuese do të jenë edhe: Kryerja e vrojtimeve të specializuara në vitin 2013 sipas grup kulturave:

pemë frutore; ulli, vreshta, agrume, bimë të arave; Kryerja e vrojtimeve të veçanta në vitin 2013 për rrushin dhe verërat; Grumbullimi i të dhënave për kopshtet (kitchen garden).


Tregues statistikorë si sipërfaqe, prodhim dhe rendiment për drithërat. Rezultate Paraprake dhe Finale. Periodicitet vjetor;

Tregues statistikorë si sipërfaqe, prodhim dhe rendiment për bimët e tjera të mbjella në fushë. Rezultate Paraprake dhe Finale. Periodicitet vjetor;

Tregues statistikorë si sipërfaqe, prodhim dhe rendiment për frutat, vreshtat, agrumet dhe ulliri. Rezultate Paraprake dhe Finale. Periodicitet vjetor.

Burimi Informacionit

Njësitë ekonomike me aktivitet bujqësor, të të gjitha formave ligjore.

Moduli 4.01.02 Statistika të blegtorisë, mishit dhe vezëve

Përshkrimi i situatës aktuale Të dhënat mbi blegtorinë grumbullohen nga vrojtimi vjetor i Ministrisë së

Bujqësisë Ushqimit dhe Mbrojtjes së Konsumatorit. Klasifikimi i aktiviteteve kombëtare për blegtorinë është bazuar tek NVE Rev.l.1

Qëllimi i këtij moduli është që të sigurojë të dhëna të harmonizuara rajonale, kombëtare në lidhje me numrin e krerëve të blegtorisë sipas llojeve: gjedhë, të imta, derra, shpendë. Prodhimi i mishit, tregtimi i kafshëve të gjalla, parashikimet e prodhimit, ndërtimi i bilanceve për numrin e krerëve dhe prodhimin e mishit si dhe struktura e shpendëve për vezë.

Grumbullimi i të dhënave kryhet nëpërmjet vrojtimeve me zgjedhje duke përdorur Sipërfaqen Kampion të Kufizuar (ASF). Kampioni i vrojtimit është i ndërtuar në atë mënyrë që të jetë përfaqësuese për të gjithë vendin. Ai prezanton të gjitha variablat. Vlerësimi i numrit të krerëve është bazuar në lëvizjen e blegtorisë për secilën kategori të gjedhëve, të leshtave dhe të të dhirtave. Vlerësimi për prodhimin e mishit për secilën kategori është bazuar në përllogaritjet e bëra për lëvizjen e blegtorisë, pra në numrin e krerëve të skartuar dhe në peshën mesatare për krerët e therur. Të dhënat për therjet janë vjetore.

140

Të dhënat për numrin e pulave dhe prodhimin e vezëve janë vjetore. Bilancet e mishit dhe të vezëve nuk botohen.

Parashikimi për numrin e krerëve dhe prodhimet blegtorale bazohet në bilancin e numrit të krerëve të vrojtimit vjetor, si dhe vlerësimin e ekspertëve të MBUMK.

Objektivat Strategjikë Prodhimi në kohë e me cilësi i treguesve ekzistues të numrit të krerëve të

blegtorisë, prodhimin e mishit dhe struktura e shpendëve në përputhje të plotë me metodologjinë e Eurostat‐it.

Zbatimi i treguesve të tjerë sipas kërkesave të BE‐së.

Aktivitetet zbatuese Zbatimi i një programi të ri për vrojtimet në blegtori do të shoqërohet me

përmirësimin e metodologjisë së vrojtimit. Përmirësimi i vazhdueshëm metodologjik, do të kryhet duke u mbështetur në

manualet dhe rregulloret që Eurostat përditëson për këtë fushë statistikore; Zbatimi i Rregullores së BE‐së nr 1165/2008 mbi vrojtimin e strukturës së

blegtorisë

Rezultatet e pritshme Struktura e numrit të krerëve në gjedhë; Struktura e numrit të krerëve në të imta ( të leshta dhe të dhirta); Struktura e numrit të krerëve në derra; Struktura e numrit të krerëve të shpendëve dhe numri i pulave për klloçitje

(për prodhim për vezë); Prodhimi i mishit sipas llojeve të blegtorisë; Prodhimi i vezëve për konsum dhe për klloçitje;

Burimi i Informacionit

Vrojtim dy herë në vit për numrin e krerëve të blegtorisë sipas llojeve .

Moduli 4.01.03 Statistikat e qumështit dhe të produkteve të qumështit


Të dhënat mbi statistikat e prodhimit të qumështit dhe të produkteve të tij grumbullohen nga vrojtimi vjetor i MBUMK. Vlerësimi i prodhimit të qumështit nga lopët është bërë duke u bazuar në numrin mesatar vjetor të tyre, që rezulton nga lëvizja e blegtorisë, dhe në rendimentin mesatar të qumështit për lopë të llogaritur

141

nga MBUMK. I njëjti arsyetim është ndjekur edhe për prodhimin e qumështit nga delet dhe dhitë, por me ndryshim se sipas metodologjisë, numri i krerëve i referohet gjendjes në fillim të vitit.

Objektivi Strategjik Prodhimi në kohë e me cilësi i treguesve ekzistues të sasisë së prodhimit të

qumështit sipas përmbajtjes së yndyrës dhe proteinave. Informacioni do të mblidhet për prodhimin sipas llojeve: qumësht nga lopët, delet dhe dhitë. Informacioni do të mblidhet dhe për konsumin, import‐eksportet si dhe për produktet nga qumështi .

Aktivitetet zbatuese Zbatimi i një programi të ri për vrojtimet statistikore për qumështin dhe

produktet nga qumështi. Kjo do të shoqërohet me përmirësimin e metodologjisë së vrojtimit statistikor.

Përmirësimi i vazhdueshëm metodologjik, i cili do të kryhet duke u mbështetur në manualet dhe rregulloret që Eurostat përditëson për këtë fushë statistikore, si zbatimi i Direktivës 96/16/EC në vrojtimet statistikore për qumështin dhe produktet e tij.


Mbledhja e të dhënave për prodhimin e qumështit sipas yndyrës dhe përmbajtjes së proteinave. Të dhënat do të mblidhen për shitjet direkte, konsumin vetiak nga fermerët si dhe për produktet e qumështit: djathë, gjalpë, kos, gjizë.

Burimi i Informacionit Burimi statistikor: Vrojtim dy herë në vit për prodhimin e qumështit sipas llojeve të blegtorisë; Burim administrativ: Të dhëna shtesë nga burime administrative (nga MBUMK).

Tema 4.02 Strukturat bujqësore Përshkrimi

142

Bazuar në të dhënat e mbledhura nëpërmjet vrojtimeve periodike dhe Censusit të Bujqësisë sintetizohen tregues me anën e të cilëve njihet struktura bujqësore në të gjitha degët e saj.

Strukturat bujqësore përfshijnë të gjitha llojet e organizimit të fermave bujqësore, blegtorale, mikse apo çdo lloj tjetër organizimi që përmbush në princip definicionin për të qenë njësi ekonomike bujqësore.

Fushat e aktiviteteve të mbuluara në këtë temë janë: Regjistrimi i Përgjithshëm i Bujqësisë, vrojtimet periodike dhe të veçanta si

dhe të dhënat administrative mbi njësitë ekonomike bujqësore të cilat përbëjnë aktivitetet bazë nëpërmjet të cilave do sigurohet materiali fillestar për të ndërtuar panoramën e strukturës së bujqësisë.

Objekt vrojtimi për strukturën e bujqësisë do jenë pa përjashtim të gjitha njësitë ekonomike bujqësore që veprojnë në territorin e Republikës së Shqipërisë.

Prioritetet Përditësimi i gjendjes pas çdo vrojtimi dhe përgjithësimi i rezultateve të

arritura bazuar në kriteret metodike të rekomanduar nga Eurostat‐i përbën prioritet ndër aktivitetet për strukturën e fermës në Shqipëri.

Moduli 4.02.01 Vrojtimet mbi strukturën e fermës

Përshkrimi i situatës aktuale Vrojtime të posaçme mbi strukturën e fermës nuk janë realizuar që nga viti

1998, kohë në të cilën është bërë regjistrimi i fundit i përgjithshëm në bujqësi. Të dhëna te pjesshme mbi strukturën e fermës janë mbledhur çdo vit nga MBUMK nëpërmjet vrojtimit vjetor të bujqësisë.

Objektivi Strategjik Pas Regjistrimit të Përgjithshëm të Bujqësisë, nga i cili do përfitohet Regjistri

i Fermave Bujqësore, synohet të organizohen vrojtime të posaçme për strukturën e fermës një herë në 3 vjet, duke filluar në vitin e tretë pas regjistrimit. Të dhëna të limituara për strukturën e fermës do mblidhen e publikohen çdo vit duke i mbledhur nëpërmjet vrojtimeve vjetore e gjysmë vjetore të bujqësisë.

Aktivitetet zbatuese Ndërtimi dhe përditësimi i regjistrit të përgjithshëm të fermave me aktivitet

bujqësorë në Shqipëri; Organizim i sistemit te vrojtimeve në bujqësi bazuar në këtë regjistër;

143

Përpunimi i të dhënave dhe publikimi i rezultateve të përgjithësuara në botime dhe media, në shërbim të përdoruesve të statistikave bujqësore.


Panorama reale e strukturës së bujqësisë në Shqipëri është një ndër kriteret kryesore logjike për të orientuar vendimmarrjen në këtë fushë si nga nivelet e politikbërësve dhe nga ato ekzekutive, ashtu dhe nga institucionet ndërkombëtare me të cilët bashkëpunojmë si dhe bizneset e lidhura më bujqësinë.

Burimi i Informacionit Vrojtimet statistikore periodike dhe të veçanta realizuar nga INSTAT.

Tema 4.03 Përdorimi dhe mbulimi i tokës

Përshkrimi Statistikat e mbulimit dhe përdorimit të tokës janë të rëndësishme në

implementimin dhe vlerësimin e politikave të përbashkëta bujqësore dhe mjedisore. Statistikat e përdorimit të tokës llogariten mbi bazën e kulturave kryesore në tokë të punueshme, livadhet dhe kullota si dhe sipërfaqen me pemëtari dhe kopshte.

Prioritetet Të sigurohen të dhëna që mundësojnë analizat e ndërveprimeve midis

bujqësisë, mjedisit dhe peizazhit. Përdorimi i këtyre të dhënave është i nevojshëm për prodhimin e disa indikatorëve agro‐mjedisorë si erozioni i tokës, cilësia e tokës dhe diversiteti.

Moduli 4.03.01 Statistikat e përdorimit dhe mbulimit të tokës

Përshkrimi i situatës aktuale Statistikat e mbulimit dhe përdorimit të tokës janë të rëndësishme në

implementimin dhe vlerësimin e politikave të përbashkëta bujqësore dhe mjedisore. INSTAT‐i përpunon dhe prodhon statistika për përdorimin e tokës mbi bazën e të dhënave të statistikore dhe administrative të grumbulluara nga MBUMK, MMPAU dhe MB.

Objektivi strategjik

144

Të sigurojë informacion të saktë: mbi madhësinë dhe përbërjen e sipërfaqes bujqësore të përdorur sipas

kategorive të përdorimit të tokës (qark, rajon dhe total vendi), tipit të zotërimit dhe sipas njësive gjeografike;

mbi madhësinë dhe përbërjen e prodhimit të serave dhe përdorimin e sipërfaqes së tokës së punueshme sipas strukturës së sipërfaqes së mbjellë;

Forcimi i bashkëpunimit ndërinstitucional me MBUMK, MMPAU, MB. Aktivitete zbatuese

Vrojtime statistikore për: o Sipërfaqen e mbjellë; o Vrojtimet e serave.

Përdorimi i burimeve administrative mbi bazën e formateve të nevojshme të përgatitura nga INSTAT‐i;

Përdorimi i klasifikimeve: o Nomenklatura e Aktiviteteve Ekonomike NVE Rev.2; o Klasifikimi i ndarjes territoriale NUTS 2 dhe NUTS 3; o Klasifikimi statistikor i kategorive të përdorimit të tokës.

Publikimi i të dhënave në botime të veçanta për treguesit bujqësorë, si: “Shqipëria në Shifra”, “Vjetari Statistikor”, faqe elektronike zyrtare.


Publikimi i rezultateve për tokën bujqësore të përdorur, tokën e punueshme sipas kategorive, livadhet dhe kullotat si dhe tokën e zënë me pemëtore (pemë frutore, ullinj, agrume dhe vreshta)


Njësitë ekonomike bujqësore (ferma dhe ndërmarrje bujqësore); Ministria e Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrojtjes së Konsumatorit; Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave Ministria e Brendshme.

Tema 4.04 Llogaritë e bujqësisë dhe çmimet

Përshkrimi Llogaritë ekonomike të bujqësisë dhe statistikat e çmimeve bujqësore luajnë një rol kyç në projektimin, zbatimin dhe monitorimin e politikave të përbashkëta bujqësore si dhe në vlerësimin e ndikimit të PBB‐së, mbi gjendjen ekonomike të

145

bujqësisë në vend. Çmimet e prodhimeve bujqësore mblidhen rregullisht çdo muaj. Indeksi i çmimeve bujqësore tregon ecurinë e çmimeve sipas muajve dhe sezonit. INSTAT‐i nuk llogarit indeksin e çmimeve bujqësore.

Prioritetet Regjistrimi i Përgjithshëm i Bujqësisë do t’i mundësojë INSTAT‐it krijimin e

një baze të regjistrit të fermave bujqësore në përputhje me aktet ligjore të BE‐së në lidhje me strukturën e fermës. Gjithashtu, ky regjistrim do të përmirësojë bazën për vrojtimet statistikore në bujqësi si dhe llogaritë ekonomike në bujqësi.

Grumbullimi i çmimeve nëpërmjet vrojtimeve mujore do krijojë mundësinë e llogaritjes së indeksit të çmimeve bujqësore.

Moduli 4.04.01 Llogaritë ekonomike bujqësore dhe çmimet

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT‐i mbledh, përpunon dhe publikon statistikat e llogarive ekonomike

të bujqësisë bazuar në informacionin statistikor të marrë nga MBUMK. Kjo ministri ka qenë burimi kryesor, deri në vitin 2011, për mbledhjen e informacionit statistikor në bujqësi. Si bazë ligjore për vrojtimet në fermat bujqësore është përdorur ligji i statistikave zyrtare. Pyetësori i vrojtimit vjetor është përmirësuar dhe jep të dhëna për përdorimin e të gjitha produkteve bujqësore, çmimet për këto produkte dhe shpenzimet në bujqësi. Një vlerësimin për numrin e krerëve për çdo kategori të kafshëve është zhvilluar në fund të vitit 2011. Statistikat e qumështit përfshijnë prodhimin e qumështit të lopëve, deleve dhe dhive. Të dhënat për qumështin merren sipas destinacionit të përdorimit. Të dhëna grumbullohen dhe për nënproduktet nga qumështi dhe përpunimi i produkteve të tjera bujqësore. Vlerësimet për mbjelljet e reja në pemëtari për llogaritjen Formimit të Kapitalit Fix Bruto bëhen nga të dhënat statistikore dhe administrative të MBUMK‐së.

Të dhënat statistikore kanë shërbyer si një burim kryesor për llogaritjen tremujore dhe vjetore të llogarive ekonomike në bujqësi. Llogaritjet ekonomike të bujqësisë janë mundësuar në sajë të zbatimit të koncepteve, parimeve dhe rregullave bazë për përpilimin e llogarive të përcaktuara në Manualin mbi Llogaritë Ekonomike të Bujqësisë EAA 1997, (Rev. 1.1). Klasifikimi i aktivitetit bujqësor është bërë në përputhje me Klasifikimin Evropian NACE Rev1.1, Seksioni A‐ Bujqësia, gjuetia dhe pyjet.


146

Përmirësimi i metodologjisë së vrojtimit vjetor duke kaluar nga vrojtimi me segmente i kryer deri tani nga MBUMK, në vrojtimin me listë i cili do të kryhet nga INSTAT‐i mbas Regjistrimit të Përgjithshëm të Bujqësisë. Kjo do të krijojë mundësinë e rritjes së mostrës së vrojtimit dhe përmirësimin e statistikave të bujqësisë në sasi dhe cilësi;

Llogaritja e indekseve mujore, tremujore dhe vjetore të output‐it dhe input‐it do të rrisë cilësinë e treguesve të llogarive vjetore, tremujore dhe rajonale.


Vrojtimi gjashtëmujor i serave, fermave të mëdha dhe vrojtimi vjetor në fermat bujqësore për prodhimet, shpenzimet, çmimet, numrin e krerëve, bazuar në rekomandime dhe manuale të BE‐së;

Përdorimi i të gjitha burimeve administrative të MBUMK‐së dhe agjencive të tjera statistikore;

Grumbullimi mujor i çmimeve bujqësore si dhe llogaritja e indeksit te çmimeve output‐it dhe input‐it duke zbatuar një program të ri për grumbullimin e të dhënave.


Llogaritë ekonomike bujqësore me periodicitet tremujor; Llogaritë ekonomike bujqësore me periodicitet –vjetor; Llogaritë ekonomike bujqësore në nivel rajonal; Indeksi i çmimeve të produkteve bujqësore; Indeksi i input‐eve bujqësore; Çmime absolute të llogaritura.

Burimi i Informacionit Njësitë ekonomike bujqësore dhe blegtorale; ndërmarrjet bujqësore dhe

blegtorale.

Tema 4.05 Statistikat e Pylltarisë

Përshkrimi Statistikat e pyjeve sigurojnë të dhëna të përgjithshme dhe specifike mbi

pyjet, kullotat, livadhet, florën dhe faunën, speciet e mbrojtura dhe sipërfaqet e mbrojtura. Këto të dhëna janë vjetore në nivel kombëtar. Institucioni përgjegjës për të grumbulluar këto të dhëna është MMPAU. Të dhënat mbi statistikat e pyjeve janë të dhënat administrative kadastrale të fondit pyjor dhe kullotat në Shqipëri. Ato i

147

referohen si fondit pyjor shtetëror, ashtu dhe atyre komunale e private, strukturës së këtij fondi, formave të mbarështimit, investimet e realizuara në pyje, kundërvajtjet në pyje dhe kullota, rrjeti i zonave të mbrojtura, shfrytëzimi i pyjeve dhe produkteve kryesore të pyllit, të ardhurat nga aktivitetet kryesore e sekondare të pyjeve dhe kullotave, speciet e kërcënuara (flora dhe fauna), speciet e mbrojtura (flora dhe fauna) dhe të dhëna për zonat e mbrojtura sipas kategorive.

Fusha e mbulimit nga statistikat e Pylltarisë:

Të gjitha aktivitetet dhe të dhëna të tjera lidhur me pyjet dhe kullotat në fondin pyjor si dhe produktet nga pyjet, pavarësisht nga pronësia apo mënyra e menaxhimit të tyre;

Të dhënat vjetore të mbledhura për prodhimin dhe shitjen e lëndës drusore dhe asortimenteve lëndë e parë prej druri;

Mbledhje të dhënash ekonomike për pylltarinë dhe shfrytëzimin e produkteve nga pyjet duke përdorur Llogaritë ekonomike të integruara në pyje dhe mjedis.

Bilanci tregtar si dhe ai prodhim‐përdorim i lëndës drusore rezultuar nga shfrytëzimi i pyjeve .

Prioritetet Prioritet kyç për statistikat e pyjeve do të jetë zhvillimi i mëtejshëm i të

dhënave të harmonizuara me kërkesat dhe standardet e BE‐së. Ndër sipërmarrjet më të rëndësishme është hartimi për herë të parë në Shqipëri i Pyetësorit të përgjithshëm për pylltarinë.

Gjithashtu, prioritet për pylltarinë është prodhimi i saktë i të dhënave kyç, siç janë: të dhënat kadastrale të fondit balancues për pyjet dhe kullotat, investimet dhe kundërvajtjet në pyje, të ardhurat nga aktivitetet sekondare në pyje dhe kullota, të dhëna mbi speciet e rrezikuara dhe ato të të mbrojtura (flora dhe fauna) dhe të dhëna më të plota për zonat e mbrojtura.

Struktura dhe bilancet në pyje e kullota si dhe bilanci burim‐përdorim i produkteve pyjore përbëjnë prioritet nder termat e tjerë të kësaj fushe.

Moduli 4.05.01 Statistikat te pylltarisë, gjuetisë dhe produkteve nga pyjet

Përshkrimi i situatës aktuale Pyjet dhe kullotat përbëjnë gjysmën e fondit të tokës në Republikën e

Shqipërisë. Instituti i Statistikave realizon statistikat e pylltarisë bazuar në të dhëna

148

administrative të grumbulluara nga MMPAU dhe të dhëna të tjera mbledhur nëpërmjet pyetësorit të strukturës së bujqësisë etj.

Të dhënat për fondin e tokës pyjore janë të karakterit kadastral dhe i referohen bilancit të përdorimit të tokës në fondin pyjor, bilancit të pronësisë mbi pyjet dhe kullotat si dhe sipërfaqeve me statusin e zonave të mbrojtura. Të dhënat për strukturën e pyjeve u referohen llojeve drusore, klasave të moshës dhe mënyrës së menaxhimit të grumbujve pyjor. Statistikat e pylltarisë mbulojnë tërësisht aktivitetet në këtë fushë, pavarësisht vendndodhjes, strukturës apo statusit të pronësisë në territorin e Republikës së Shqipërisë.

Të dhënat për kullotat ofrojnë informacion përveç madhësisë, edhe vendndodhjen dhe kohën e shfrytëzimit të tyre sipas stinëve.

Të dhënat për gjuetinë ofrojnë informacion mbi faunën në Shqipëri, intensitetin e shfrytëzimit të saj si dhe nivelin e kundërvajtjeve në këtë fushë.

Të dhënat për pyjet e kullotat komunale e private do të mblidhen edhe nëpërmjet kadastrave të komunave e bashkive, në kushtet e privatizimit të një pjese të pyjeve dhe kullotave në Shqipëri.

Deri më tani nuk prodhohen statistika përsa i përket bilancit të furnizimit me lëndë druri nga burimet vendase dhe importi, si dhe sa i takon strukturës së përdorimit të lëndës drusore në shkallë vendi.

Objektivi Strategjik T’u ofrohet përdoruesve informacion i saktë dhe koherent mbi pyjet dhe

kullotat për t’i ndihmuar në vendimmarrje dhe menaxhim

Aktivitetet zbatuese Grumbullimi dhe përpunimi i të dhënave mbi pyjet dhe kullotat lidhur me:

o Strukturën e fondit pyjor sipas pronësisë; o Strukturën e pyjeve sipas llojeve përbërës; o Fondin e kullotave në territorin pyjor, ndarë sipas pronësisë dhe sezonit

të shfrytëzimit; o Strukturën e fondit të kullotave sipas kapaciteteve si tregues i cilësisë së

tyre; o Shfrytëzimin e lëndës drusore në pyje, strukturuar sipas asortimenteve

fillestare; o Të ardhurat e realizuara nga pyjet dhe kullotat në territorin pyjor; o Të ardhurat e realizuara nga gjuetia; o Të ardhurat e realizuara nga prodhimet e dyta në territorin pyjor; o Strukturat e investimeve në pyje dhe kullota sipas zërave në vlerë; o Të dhënat për Florën dhe Faunën në pyjet e Shqipërisë; o Kundërvajtjet në pyje dhe gjueti strukturuar sipas llojeve në vlerë;

149

o Llogaritë ekonomike të pylltarisë dhe gjuetisë; o Importin dhe eksportin e lëndës drusore dhe prodhimeve të dyta nga

pyjet; o Bilancin e lëndës drusore në nivel vendi, sipas pyetësorit të përgjithshëm. Periodiciteti dhe frekuenca e publikimit të statistikave të pylltarisë janë

vjetore.

Publikimi i statistikave të pyjeve në faqen elektronike të INSTAT‐it, në “Vjetari Statistikor” dhe pjesërisht në botimin “Shqipëria në shifra”.


Informacion i detajuar mbi pyjet, kullotat, gjuetinë dhe ekosistemet në nivel rajonal dhe kombëtar.

Burimi i Informacionit Burim administrativ: Të dhënat administrative të marra nga MMPAU, MBUMK, MBR dhe organet

lokale të qeverisjes përbëjnë burimin kryesor informativ për statistikat e kësaj fushe.

Burim statistikor: Vrojtime mbi strukturën e bujqësisë për tregues specifikë mbi përdorimin e

pyjeve dhe kullotave ;

Tema 4.06 Statistikat e peshkimit

Përshkrimi Qëllimi i kësaj teme është që të sigurojë të dhëna të harmonizuara rajonale, kombëtare në lidhje me aktivitetin e peshkimit, si:

Statistikat e zënies së peshkut; Statistika për portet; Statistikat e akuakulturës.

Prioritetet

Grumbullimi i të dhënave për peshkimin detar do të merret nga libri i anijeve të peshkimit (Logbook), sipas Rregullores nr. 6, datë 13.2.2009 “Për përcaktimin e mënyrës së regjistrimit të informacioneve të nevojshme në lidhje me zëniet e peshkut” si përafrim i plotë i Rregullores së Komisionit (EEC) nr. 2807/83 (Commission Regulation (EEC) No 2807/83 of 22 September 1983 laying down

150

detailed rules for recording information on Member States’ catches of fish (OJ L 276, 10.10.1983, p. 1).

Moduli 4.06.01 Peshkimi

Përshkrimi i situatës aktuale Procesi i mbledhjes së të dhënave statistikore për peshkimin kryhet nga

inspektorët e peshkimit në rrethe dhe grumbullohen në Drejtorinë e Politikave të Peshkimit. Inspektorët e Peshkimit në rrethe mbledhin të dhënat mbi zbarkimin e peshkut në porte, sasinë e peshkut të zënë për të gjitha kategoritë e peshkimit, si: në laguna, liqene, lumenj, si dhe prodhimin e qendrave të akuakulturës. Përveç këtyre të dhënave, inspektorët mbledhin dhe të dhënat në lidhje me kapacitetin aktiv të flotës së peshkimit, informimin mbi aktivitetin e çdo anijeje. Evidenca e prodhimit është e ndërtuar në bazë të kategorive ujore të secilit qark. Kjo evidencë plotësohet një herë në muaj në bazë të informacioneve të mbledhura nga subjektet e liçensuara të peshkimit.

Objektivi Strategjik Objektivi kryesor është grumbullimi i të dhënave për peshkun sipas

kategorive ujore. Të dhënat do të grumbullohen çdo tremujor.

Aktivitetet zbatuese Grumbullimi dhe përpunimi në Drejtorinë e Politikave të Peshkimit me

programin Word Excel, dhe më pas nxjerrja e tabelave përfundimtare sipas specifikave si dhe grafikët përkatës;

Mbledhja një herë në muaj e evidencave mbi çmimin mesatar të shitjes me shumicë për secilin lloj peshku.

Rezultatet e pritshme Të dhëna teknike dhe social‐ekonomike të mbledhura për përmirësimin e

statistikave të peshkimit.

Burimi i Informacionit MMPAU (Drejtoria e Politikave të Peshkimit).

Tema 4.07 Statistikat agromjedisore

151

Përshkrimi Treguesit statistikorë në këtë fushë synojnë ti japin publikut informacion

koherent mbi ndërveprimin midis aktiviteteve ekonomike të njeriut dhe mjedisit jetësor ku zhvillohen këto aktivitete.

Me treguesit agromjedisorë synohet të matet relativisht stresi që shkaktohet nga aktivitetet bujqësore e blegtorale në mjedisin ku ato zhvillohen.

Fushat e aktiviteteve të mbuluara në këtë temë janë:

Treguesit e agromjedisit, të cilët mbulojnë informacionin e kërkuar për korrelacionin ndërmjet bujqësisë dhe mjedisit në të gjithë territorin e Republikës së Shqipërisë;

Mbledhja, përpunimi dhe publikimi i statistikave të rezultuara nga indikatorët e cituar për agromjedisin;

Koordinim i punës me agjencitë statistikore dhe të gjithë subjektet e tjera mbajtëse të të dhënave të vlefshme për agromjedisin;

Prioritetet Implementimi Rregullores CE №1185/2009 e Parlamentit Evropjan dhe

vendimit të Këshillit të Evropës të datës 25 Nëntor 2009 lidhur me statistikat për Pesticidet.

Moduli 4.07.01 Statistikat agromjedisore

Përshkrimi i situatës aktuale Mbledhja e të dhënave, përpunimi i të cilave lejon prodhimin e indikatorëve

të që ofrojnë mundësinë të gjykohet presioni i disa aktiviteteve bujqësore e blegtorale në mjedis, përbën aktivitetin bazë në këtë modul.

Aktualisht, INSTAT‐i nuk i prodhon këto statistika pasi nuk kanë qenë pjesë e Planit të Statistikave Zyrtare. Në kuadër të aktiviteteve përafruese me standardet e BE‐së, statistikat në agromjedis janë indikator i rëndësishëm në nivel kombëtar dhe global.


Të ngrihet sistemi i gjurmimit dhe regjistrimit të të dhënave të vlefshme për statistikat agromjedisore;

Të institucionalizojmë veprimet mes aktorëve të përfshirë duke i koordinuar ata në sistem.


152

Mbledhja e të dhënave të duhura për agromjedisin, duke filluar kështu prodhimin e tregueseve sintetikë në shkallë eksperimentale gjatë dy viteve të para.


Statistika të përftuara mbi agromjedisin konform standardeve të BE‐së, duke qenë pjesë integrale e statistikave në nivel kombëtar e global.

Burimi i Informacionit Ministria e Mjedisit Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave, Ministria e

Bujqësisë Ushqimit dhe Mbrojtjes së Konsumatorit, Ministria e Brendshme dhe Njësitë e qeverisjes vendore.

FUSHA 5 – STATISTIKAT MULTIDOMAIN Tema 5.03 Statistikat te Mjedisit

Përshkrimi Fushat e aktiviteteve të mbuluara në këtë temë janë:

Statistika mbi Mbetjet dhe Substancat e Rrezikshme; Statistikat mbi ujin sipas kërkesave të pyetësorit të OECD/Eurostat; Statistikat mbi mbetjet, substancat e rrezikshme, ujin dhe biodiversitetin.

Objektivi kryesor i kësaj teme është të krijohen statistika të kuptueshme

dhe të përshtatshme. Statistikat e Mjedisit ofrojnë informacion të përgjithshëm dhe specifik mbi

mjedisin, këto të dhëna prodhohen në frekuencë vjetore në nivel kombëtar. Të dhënat që mblidhen janë: të dhëna mbi ujërat e lumenjve, të dhëna për

ujërat e liqeneve, të dhëna mbi ndotjen bakteriologjike të ujërave të deteve në plazhet e Shqipërisë, të dhëna mbi cilësinë e ajrit (SO2, NO2, O3, LGS, PM10, CO, Pb) në atmosferë, të dhëna mbi menaxhimin e tokës të zonave të kontaminuara (hot‐spots), të dhëna mbi mbetjet e ngurta urbane dhe inerte, pesticidet e importuara.

Prioritetet Përmirësimi rrënjësor i informacionit mjedisor nëpërmjet ngritjes dhe reformimit të sistemit të statistikave mjedisore, në harmoni me nevojat dhe

153

sistemin e organizimit të shtetit dhe ekonomisë shqiptare, përbën prioritetin kryesor në stadin aktual.

Gjithashtu, prioritetet për statistikat e mjedisit do të jetë zhvillimi dhe përmirësimi i mëtejshëm i të dhënave, për t’i përafruar me standardet dhe kërkesat e BE‐së.

Përveç të dhënave të kërkuara, do të vazhdojnë përpjekjet për të ofruar të dhëna kryesore statistikore dhe mbledhje të të dhënave mbi ndotjen e ajrit, si: emetimet e gazrave nga GHG (Gazrat nga Efekti Serrë) të shprehur në 000/ton CO2, të dhëna mbi cilësinë e ajrit (SO2, NO2, O3, LGS, PM10, CO, Pb në ajër), të dhëna mbi cilësinë dhe ndotjen e ujërave të lumenjve, liqeneve dhe detit në plazhet e Shqipërisë).

Moduli 5.03.02 Statistika mbi mbetjet dhe substancat e rrezikshme

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT‐i publikon të dhëna të cilat mblidhen nga MPPT mbi mbetjet dhe

substancat e rrezikshme. Për mbetjet e ngurta urbane dhe inerte, të dhënat që grumbullohen janë për:

Mbetjet Urbane (në 000 ton/vit); Mbetjet Urbane për banor (në ton/vit) dhe Mbetjet Inerte (në 000 ton/vit).


Prodhimi në kohë e me cilësi i treguesve të të dhënave mbi mbetjet, mbi menaxhimin e mbetjeve dhe riciklimin, në përputhje të plotë me metodologjinë e Eurostat‐it;

Implementimi i treguesve të tjerë sipas kërkesave të BE‐së.

Aktivitetet zbatuese Prodhimi vjetor i statistikave mbi mbetjet, bazuar në të dhënat

administrative të mbledhura; Implementimi i një programi të ri për mbledhjen e të dhënave mbi mbetjet,

landfill‐et si dhe sasitë e mbetjeve të ricikluara. Implementimi i këtij programi do të shoqërohet edhe me përmirësime metodologjike të mbledhjes së të dhënave dhe do të kalojë nga të dhëna administrative në të dhëna me anketë;

Përmirësimi i vazhdueshëm metodologjik, mbështetur në manualet dhe rregulloret që Eurostat përditëson për këtë fushë statistikore;

154

Përdorimin e teknikave të avancuara të grumbullimit dhe editimit të të dhënave të cilat çojnë në rritjen e cilësisë së informacionit;


Prodhimi i statistikave vjetore mbi mbetjet; Statistika mbi landfill‐et dhe zonat me rrezikshmëri të lartë (numri i tyre në

nivel bashkie); Riciklimi i mbetjeve dhe pikat e riciklimit; Erozioni; Të dhëna mbi biodiversitetin;

Burimi i Informacionit Burim administrativ: Të dhëna administrative nga agjencitë statistikore dhe institucionet e tjera

publike. Burim statistikor: Vrojtime statistikore.

Moduli 5.03.03 Statistikat mbi ujin

Përshkrimi i situatës aktuale Përsa i përket të dhënave të mbi ujërat e brendshme (tabelat 1 deri në 7 të

pyetësorit të përbashkët OECD/Eurostat mbi gjendjen e mjedisit) dhe të dhënat mbi ujërat (tabelat 8 dhe 9 të pyetësorit të përbashkët OECD/Eurostat mbi gjendjen e mjedisit, INSTAT‐i nuk disponon informacion.

Objektivi Strategjik Përmirësimi i statistikave aktuale si dhe koordinimi i mbledhjes së të

dhënave administrative mbi cilësinë e ujërave etj. Prodhimi i treguesve të rinj për këtë fushë, sipas standardeve të Eurostat‐it.


Prodhimi vjetor i statistikave mbi cilësinë e ujërave, bazuar në të dhënat administrative të mbledhura;

Implementimi i një programi për koordinimin e mbledhjes së të dhënave administrative mbi cilësinë e ujërave. Implementimi i këtij programi do të shoqërohet edhe me përmirësime metodologjike të mbledhjes së të dhënave, duke krijuar një bashkëpunim më të mirë si dhe ngritur një sistem për mbledhjen e këtyre të dhënave;

155

Përmirësimi i vazhdueshëm metodologjik mbështetur në manualet dhe rregulloret që Eurostat përditëson për këtë fushë statistikore;

Prodhimi i statistikave të reja sipas kërkesave dhe rregullores së Eurostat‐it.

Rezultatet e pritshme Statistika mbi cilësinë e ujërave detarë; Statistika të reja mbi ujërat (përpunimi i ujërave të ndotur, etj)

Burimi i Informacionit Të dhëna administrative nga MMPAU, MB, dhe MBUMK.

Tema 5.06 Shkenca, teknologjia dhe inovacioni

Përshkrimi INSTAT aktualisht nuk prodhon statistika mbi shkencën, teknikën dhe

inovacionin. Organizimi i vrojtimit statistikor do të kryhet në vitin 2012 në bashkëpunim me UNESCO dhe AKTI. Publikimi i këtyre të rezultateve do të mundësohet në 2013. Statistikat mbi shkencën, teknologjinë dhe inovacionin janë vitale në drejtim të matjes dhe kuptimit të zhvillimit bazuar në njohuritë, si dhe monitorimi i progresit dhe arritjet në këtë fushë në nivel kombëtar.

Kjo temë mbulon:

Prodhimin e statistikave mbi inovacionin; Prodhimin e statistikave mbi shkencën dhe teknikën

Prioritetet Prioritet në këtë fushë janë vlerësimi dhe njohja e situatës mbi zhvillimin e

shkencës dhe teknikës, numrin e personave të angazhuar në këto fusha sipas aktiviteteve ekonomike në nivel vendi.

Moduli 5.06.01 Statistikat mbi shkencën dhe teknikën

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT nuk ka prodhuar deri tani statistika mbi shkencën dhe teknologjinë.

156

Objektivi strategjik Grumbullimi, përpunimi dhe prodhimi i statistikave mbi shkencën dhe

teknologjinë nëpërmjet vrojtimeve statistikore.

Aktivitetet zbatuese Organizimi i vrojtimeve vjetore mbi ndërmarrjet të konsideruara të mëdha,

për të marrë informacion mbi numrin e të punësuarve të angazhuar në këtë fushë, nivelin arsimor, niveli i graduimit, shpenzimet e kryera nga ndërmarrja për zhvillimin e shkencës dhe teknikës. Ndërmarrjet do të selektohen nga Regjistri i Ndërmarrjeve aktive të rezultuara nga Anketa Strukturore pranë Ndërmarrjeve Ekonomike. Viti referues do të jetë viti kalendarik.


Tregues statistikorë mbi nivelin e shkencës dhe teknikës, për aktivitetet ekonomike përfshirëse.

Burimi i informacionit Vrojtim statistikor vjetor pranë ndërmarrjeve ekonomike.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Vrojtim mbi treguesit e shkencës dhe teknikën

‐ ‐ 2014 2015 2016

Moduli 5.06.02 Inovacioni Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT nuk ka prodhuar deri tani statistika mbi inovacionin në teknologji.

Objektivi strategjik Në periudhën 2012‐2016, objektiv strategjik do të jetë: Grumbullimi, përpunimi dhe prodhimi i statistikave mbi inovacionin në

teknologji nëpërmjet vrojtimeve statistikore.

Aktivitetet zbatuese Organizimi i vrojtimeve vjetore mbi ndërmarrjet të konsideruara të mëdha,

për të marrë informacion mbi numrin e të punësuarve të angazhuar në këtë fushë, nivelin arsimor, niveli i graduimit, shpenzimet e kryera nga ndërmarrja për zhvillimin e shkencës dhe teknikës. Ndërmarrjet do të

157

selektohen nga Regjistri i Ndërmarrjeve aktive të rezultuara nga ASN. Viti referues do të jetë viti kalendarik.

Rezulatet e pritshme

Tregues statistikorë mbi inovacionin në teknologji, për aktivitetet ekonomike përfshirëse.

Burimi i informacionit Vrojtim statistikor vjetor pranë ndërmarrjeve ekonomike.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Vrojtim mbi treguesit e inovacionit ‐ ‐ x x x

Tema 5.07 Shoqëria e informacionit Përshkrimi Teknologjia e informacionit dhe komunikimit (TIK) është përcaktuar si

tërësia e mjeteve elektronike për të mbledhur, për të ruajtur, për të përpunuar dhe për të paraqitur informacionin për përdoruesit në mbështetje të aktiviteteve të tyre. Statistikat e Teknologjisë së informacionit dhe komunikimit janë shumë të rëndësishme për të matur dhe për të kuptuar ndikimet socio‐ekonomike që sjell kjo teknologji. Ato informojnë politikbërësit dhe qytetarët për mënyrën se si individët dhe ndërmarrjet kanë përdorur TIK‐un. TIK‐u mbulon një gamë të gjerë të subjekteve (përdorimi të internetit, tregtia elektronike, siguria, besimi, lidhjet wireless, etj). Statistikat e TIK udhëhiqen nga Rregullorja e Parlamentit Evropian 808/2004 (EC).

Prioritetet Për Statistikat e TIK prioritet është sigurimi i statistikave të plota në

përdorimin e teknologjisë së informacionit dhe komunikimit nga ndërmarrjet.

Moduli 5.07.01 Statistikat e Teknologjisë së Informacionit dhe

Komunikimit (TIK)

Përshkrimi i situatës aktuale Që prej vitit 2010, INSTAT mbledh, përpunon dhe bën të disponueshme për

AKSHI‐n statistikat vjetore të TIK për ndërmarrjet ekonomike jobujqësore. Të dhënat grumbullohen nëpërmjet vrojtimit vjetor të Statistikave Strukturore të Ndërmarrjeve. Fusha e mbulimit e këtij vrojtimi janë aktivitetet që u përkasin

158

seksioneve nga B‐Peshkimi deri P‐Shërbime shtëpiake pranë familjeve dhe mjediseve të përbashkëta. Nuk përshihen në vrojtim aktivitetet e seksioneve J‐Ndërmjetësim Financiar, L‐Administrim Publik, dhe Q‐Organizma Ndërkombëtare. Seksionet M‐Arsimi dhe N‐Shëndetësi u përfshinë në vrojtimin ASN 2010, viti i referencës.

Objektivat strategjikë Për Statistikat e TIK, objektivat strategjikë janë:

Përmirësimi në cilësi, sasi dhe burime informacioni i statistikave mbi komunikacionin;

Sigurimi i statistikave të plota në përdorimin e teknologjisë së informacionit dhe komunikimit nga ndërmarrjet;

Ndërtimi, zhvillimi dhe përmirësimi i sasisë dhe cilësisë së treguesve të Statistikave e Teknologjisë së Informacionit dhe komunikimit pranë ndërmarrjeve;

Përmirësimi i metodologjisë në mbështetje të plotësimit të kërkesave të përdoruesve të brendshëm dhe të jashtëm.

Aktivitetet zbatuese Shfrytëzimi i të gjitha burimeve administrative për përmirësimin sasior dhe

cilësor të treguesve statistikorë mbi komunikacionin. Pyetësori i hartuar për treguesit statistikor TIK pranë ndërmarrjeve do të

jetë në formën e një moduli të veçantë që do ti bashkëngjitet Anketës Strukturore Vjetore pranë ndërmarrjeve, viti referues 2011. Treguesit paraqiten për aktivitetet ekonomike gjithsej, sipas degëve dhe sipas madhësisë së ndërmarrjeve. Për përcaktimin e fushave të mbulimit do të përdoret Nomenklatura e Aktiviteteve Ekonomike, NVE Rev.1.1. Të dhënat i përkasin periudhës vjetore kalendarike. Pyetjet dhe treguesit e prodhuar do të jenë në përputhje me kërkesat dhe standardet evropiane për këtë fushë.

Rezultatet e pritshme Statistika cilësore mbi komunikacionin; Statistika të plota dhe të përmirësuara në përdorimin e teknologjisë së

informacionit dhe komunikimit nga ndërmarrjet.

Burimi i informacionit Të dhënat mblidhen direkt nga ndërmarrjet nëpërmjet një moduli të veçantë

në pyetësorin për Anketën Strukturore pranë Ndërmarrjeve.

159

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016

Anketa Vjetore pranë Ndërmarrjeve‐TIK 2011 2012 2013 2014 2015

Moduli 5.07.01.02 Statistikat e Komunikacionit

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT prej 1993 grumbullon nëpërmjet burimeve administrative

informacion mbi komunikacionin dhe numrin e pajtimtarëve të telefonisë fikse. Me zhvillimin e telefonisë celulare, INSTAT grumbullon informacion edhe mbi numrin e pajtimtarëve pranë këtyre kompanive.

Objektivat strategjikë Për statistikat e komunikacionit, objektivat strategjikë në periudhën 2012‐

2016 do të jenë:

Përmirësimi në cilësi, sasi dhe burime informacioni i statistikave mbi komunikacionin;

Përmirësimi i metodologjisë në mbështetje të plotësimit të kërkesave të përdoruesve të brendshëm dhe të jashtëm. Aktivitetet zbatuese

Shfrytëzimi i të gjitha burimeve administrative për përmirësimin sasior dhe cilësor të treguesve statistikorë mbi komunikacionin. Rezultatet e pritshme

Statistika cilësore dhe sasiore mbi komunikacionin; Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Prodhimi i treguesve të Komunikacionit nga burime administrative

2012 2013 2014 2015 2016

Moduli 5.07.02 Statistikat e shërbimit postar

Përshkrimi i situatës aktuale Statistikat në shërbimin postar sigurojnë të dhëna mbi sasinë e letrave dhe

pakove të thjeshta dhe të porositura dhe kolipostën. INSTAT grumbullon dhe përpunon të dhënat administrative që merr nga Posta Shqiptare SH.A. Të dhënat

160

publikohen për periudha tremujore në “Buletinin Statistikor” dhe vjetore në “Vjetarin Statistikor”, “Shqipëria në Shifra” dhe në faqen elektronike www.instat.gov.al.

Objektivi strategjik Objektivi i këtij moduli është të sigurojë statistika të harmonizuara mbi

shërbimet postare. Prodhimi i statistikave me cilësi dhe në kohë mbi shërbimin postar në mënyrë që të plotësojë rregullisht kërkesat e përdoruesve duke marrë parasysh dhe përditësimet e bazës ligjore si dhe implementimi në nivel kombëtar i përmirësimeve të koncepteve metodologjike të harmonizuara me rregulloren evropiane mbi shërbimet postare.

Aktivitetet zbatuese Grumbullimi, kontrolli dhe publikimi i të dhënave administrative në periudha

tremujore. Grumbullimi i informacionit në njësi fizike edhe nga operatorët e tjerë që veprojnë në fushën e shërbimit postar.


Treguesit statistikor mbi shërbimin postar në njësi fizike. Të dhënat publikohen për periudha tremujore në “Buletinin Statistikor”,

vjetore në “Vjetarin Statistikor”, “Shqipëria në Shifra” dhe në faqen elektronike www.instat.gov.al. Burimi i informacionit Burimi Administrativ

Posta Shqiptare (Drejtoria e Marketing Programim, Statistikë Kosto) Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Prodhimi i treguesve të Postës nga burime administrative

2012 2013 2014 2015 2016

Tema 5.09 Llogaritë ekonomike në mjedis dhe ndryshimi i klimës

Përshkrimi Llogaritë Ekonomike në Mjedis shërbejnë për mbledhjen e të dhënave mbi:

Llogaritë Ekonomike në Mjedis; Llogaritë Fizike dhe Hibride për Mjedisin;

161

Krijimin e databaseit me të dhënat mbi mjedisin për burimet natyrore dhe produktet;

Ndryshimin e klimës dhe aktivitete të tjera.

Prioritetet Mbledhja, përpunimi dhe prodhimi i statistikave të Llogarive Ekonomike në

Mjedis; Disponimi i statistikave koherente, në përputhje me rekomandimet e BE‐së.

Moduli 5.09.01 Llogaritë monetare në mjedis

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT‐i nuk prodhon statistika për Llogaritë Ekonomike në Mjedis.


Mbledhja, përpunimi dhe prodhimi i statistikave të llogarive ekonomike në mjedis, duke filluar nga viti 2013.


Përpunimi i të dhënave administrative për prodhimin e statistikave të reja në fushën e llogarive ekonomike mjedisore..


Statistika koherente, në përputhje me rekomandimet e BE‐së.

Burimi i Informacionit Të dhëna administrative.

Moduli 5.09.02 Llogaritë fizike dhe hibride për mjedisin

Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT nuk prodhon statistika për Llogaritë Fizike dhe Hibride për Mjedisin.

Objektivi Strategjik Mbledhja, përpunimi dhe prodhimi i statistikave të llogarive Fizike dhe

Hibride në mjedis duke filluar nga viti 2013.


162

Përpunimi dhe publikimi i të dhënave statistikore për të dy modulet duke krijuar kështu statistika të reja në përputhje me rekomandimet e Eurostat‐it.


Statistika korente, në përputhje me rekomandimet e BE‐së.

Burimi i Informacionit Të dhëna administrative.

FUSHA 6 – MBËSHTETJA E PRODHIMIT STATISTIKOR

Tema 6.01 Cilësia, vlerësimi, koordinimi statistikor dhe klasifikimet Përshkrimi Për koordinimin e statistikave në një gjuhë të përbashkët, për të lehtësuar

prodhimin e tyre dhe bërjen e tyre sa më efiçente, INSTAT‐i zbaton klasifikimet evropiane dhe ndërkombëtare për kodifikimin e aktiviteteve ekonomike, produkteve dhe shërbimeve që derivojnë nga këto aktivitete, profesioneve dhe mallrave. Të gjitha vrojtimet që janë të përshkruara në termat e statistikave ekonomike kërkojnë klasifikim sistematik.

Në vite këto klasifikime janë rishikuar për disa arsye, si:

Zhvillimet ekonomike botërore; Nevoja për krahasueshmëri më të mirë me klasifikimet kombëtare e

ndërkombëtare. Të gjitha rishikimet dhe ndryshimet e ndodhura në sistemin e klasifikimeve

evropiane apo ndërkombëtare transferohen edhe në Shqipëri. Për koordinimin e të gjitha klasifikimeve të përdorura në sektorë të

ndryshëm, INSTAT‐i ka ndërtuar një sistem të integruar të klasifikimeve sipas nivelit të përputhshmërisë me klasifikimet Evropiane dhe ndërkombëtare.

Prioritetet

163

Implementimi i klasifikimeve të rishikuara të aktiviteteve dhe produkteve duke ndjekur rregullat dhe standardet e Eurostat‐it;

Ndjekja e rregullave për implementimin e këtyre klasifikimeve në vrojtimet ekonomike strukturore dhe afatshkurtra;

Rishikimi i serive të të dhënave pas përdorimit të klasifikimit të rishikuar të aktiviteteve. Moduli 6.01.02 .01 Klasifikimi aktiviteteve Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT‐i aktualisht zbaton Nomenklaturën e Veprimtarive Ekonomike, NVE

Rev.1.1, për kodifikimin e aktiviteteve, e njehsuar me versionin evropian NACE Rev.1.1 dhe Nomenklaturën e Produkteve 2002 për kodifikimin e produkteve, e njehsuar me versionin CPA 2002.

Në vitin 2010 implementohet në Regjistrin Statistikor të Ndërmarrjeve Klasifikimi i Aktiviteteve i rishikuar NACE Rev.2. Në vitin 2013 është planifikuar implementimi i këtij klasifikimi në vrojtimet ekonomike afatshkurtra dhe strukturore.

Objektivat Strategjikë Në periudhën 2012‐2016, objektiva strategjik të INSTAT për këtë fushë do të

jenë:

Zhvillimi, përditësimi dhe implementimi i një seti të harmonizuar të klasifikimeve statistikore qendrore në sistemin statistikor shqiptar, si Nomenklatura e Veprimtarive Ekonomike (NVE), Nomenklatura e Produkteve (NP), Nomenklatura e Profesioneve (ISCO 88), Nomenklatura e Mallrave (NM);

Forcimi i marrëdhënieve ndërinstitucionale për përdorimin në mënyrë të unifikuar të këtyre klasifikimeve nga i gjithë sistemi statistikor;

Implementimi i klasifikimeve të rishikuara nga të gjithë sektorët përfshirës dhe në të gjitha vrojtimet statistikore në përputhje me standardet evropiane;

Zbatimi i klasifikimeve të rishikuara nga administrata publike dhe subjektet fizikë dhe juridikë. Aktivitetet zbatuese

Publikimi i Nomenklaturës së Aktiviteteve në shqip i NVE Rev.2; Zbatimi i klasifikimit NVE Rev.2 në vrojtimet ekonomike apo sociale që

INSTAT‐i do të ndërmarrë në vazhdimësi.

164

Zbatimi i Nomenklaturës së Aktiviteteve Ekonomike të Rishikuar, NVE Rev 2 nga të gjitha burimet e tjera administrative, Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve (DPT), Qendra Kombëtare e Regjistrimit (QKR), ministritë dhe institucionet etj. Rezultatet e pritshme

Statistika ekonomike apo sociale me klasifikimin e rishikuar NVE rev.2; Ndërmarrjet dhe subjektet fizikë apo juridikë të klasifikuar me klasifikimin e

ri në regjistrat administrativë; Klasifikim i zbatuar nga agjencitë statistikore dhe administrata publike.

Moduli 6.01.02 .02 Klasifikimi produkteve Përshkrimi i situatës aktuale INSTAT‐i aktualisht zbaton Nomenklaturën e dhe Nomenklaturën e

Produkteve 1996 për kodifikimin e produkteve, e njehsuar me versionin CPA 1996. Në vitin 2013/2014 është planifikuar implementimi i këtij klasifikimi në

vrojtimet ekonomike afatshkurtra dhe strukturore. Objektivat Strategjikë Në periudhën 2012‐2016, objektiva strategjik të INSTAT për këtë fushë do të

jenë:

Zhvillimi, përditësimi i klasifikimeve statistikore të produkteve të revizionuara në sistemin statistikor shqiptar, si Nomenklatura e Produkteve (NP) 2002 apo 2008;

Implementimi i klasifikimeve të rishikuara nga të gjithë sektorët përfshirës dhe në të gjitha vrojtimet statistikore në përputhje me standardet evropiane;

Zbatimi i klasifikimeve të rishikuara nga administrata publike dhe subjektet fizikë dhe juridikë. Aktivitetet zbatuese

Zbatimi i klasifikimit NP 2002 dhe /ose 2008 në vrojtimet ekonomike apo sociale që INSTAT‐i do të ndërmarrë në vazhdimësi. Rezultatet e pritshme

Statistika ekonomike apo sociale me klasifikimin e rishikuar NP 2002 dhe / ose 2008;

165

Moduli 6.01.03 Klasifikimet për tregtinë e mallrave (Dogana) Përshkrimi i situatës aktuale Për të pasur një instrument të vetëm, që do të mundësonte administrimin në

të njëjtën kohë të tarifës doganore, të statistikave të tregtisë së jashtme dhe të politikave të tjera, që lidhen me mallrat dhe lëvizjen e tyre, Këshilli i Ministrave ka miratuar Nomenklaturën e Kombinuar të Mallrave, në zbatim të ligjit Nr. 9461, datë 21.12.2005 “Për Nomenklaturën e Kombinuar të Mallrave dhe Tarifën e Integruar Doganore”.

Nomenklatura e Kombinuar e Mallrave bazohet plotësisht në Nomenklaturën e Kombinuar të Bashkimit Evropian (CN). Përditësimet e kësaj nomenklature bëhen zakonisht çdo vit sipas përditësimeve të Nomenklaturës së Kombinuar të BE‐së dhe duke u mbështetur në vendimin e Këshillit të Ministrave.

Nomenklatura e shteteve bazohet në Rekomandimin nr.3 të UNECE dhe në kodin e vendeve, të paraqitur në elementet e Organizatës Ndërkombëtare për Standardizim (ISO) 3166‐1‐alfa‐2code, dhe të përditësuara çdo vit në bazë të rejat nga ISO (dogana).

Objektivat Strategjikë Në periudhën 2012‐2016, objektiv do të jetë:

Përditësimi i vazhdueshëm i Nomenklaturës së Kombinuar të Mallrave. Aktivitetet zbatuese

Zbatimi në vazhdimësi i Nomenklaturës së Mallrave, sipas viteve. Rezultatet e pritshme

Statistika të tregtisë së jashtme sipas klasifikimit të përditësuar të mallrave.

Aktivitetet statistikore 2012 2013 2014 2015 2016 Zbatimi i NVE Rev.2 ‐ x x x x Zbatimi i NP‐2008 ‐ x x x x Zbatimi i NM x x x x x

Tema 6.11 Siguria e të dhënave dhe konfidencialiteti

166

Përshkrimi Të dhënat në nivel individual si për bizneset, ashtu edhe të dhënat personale

konsiderohen si rreptësisht konfidenciale dhe përdoren vetëm për qëllime statistikore e kërkime shkencore në përputhje me Ligjin Nr. 9180, datë 05.02.2004 “Për Statistikat”, i ndryshuar, si dhe Ligjin Nr. 9887, datë 10.03.2008 “Mbrojtja e të Dhënave Personale”. Neni15 i ligjit për statistikat zyrtare përcakton qartë që i gjithë informacioni statistikor i mbledhur nga INSTAT‐i është i natyrës konfidenciale dhe mund të përdoret ose botohet vetëm në tabela përmbledhëse të tilla që nuk identifikojnë njësinë burim të informacionit.

Në mënyrë që të sigurohet mbrojtja e të dhënave nga aksesi i paautorizuar si dhe nga prishja fizike, të dhënat statistikore ruhen në database‐t e serverëve të dedikuar. Aksesi në të këto database sigurohet përmes autentikimit dhe autorizimit në nivel sistemi operativ dhe roleve e përdoruesve në nivel database.

Prioritetet Korniza aktuale ligjore garanton mbrojtjen e konfidencialitetit të të dhënave.

Me qëllim integrimin e të dhënave administrative dhe të dhënave të anketave, është planifikuar ndërtimi i një magazine të dhënash e integruar me metadata‐n e tyre.

Për përmirësimin e cilësisë së aksesit të të dhënave, INSTAT‐i ka ndërtuar një Web dinamik. Lidhur me sigurinë, do të duhet të bëhen përpjekje maksimale për mbrojtjen nga sulmet e mundshme të hackers‐ave dhe viruseve.

Moduli 6.11.01 Siguria dhe mbrojtja e të dhënave

Përshkrimi i situatës aktuale Të dhënat në nivel individual si për bizneset ashtu edhe të dhënat personale

konsiderohen si rreptësisht konfidenciale që përdoren vetëm për qëllime statistikore dhe kërkime shkencore në përputhje me Ligjin Nr. 9180, datë 05.02.2004 “Për Statistikat”, si dhe Ligjin Nr. 9887, datë 10.03.2008 “Mbrojtja e të Dhënave Personale”. Në bashkëpunim me Komisionerin e Mbrojtjes së të Dhënave Personale, INSTAT‐i ka nënshkruar “Rregulloren etike për përpunimin e të dhënave personale nga punonjësit”

Në mënyrë që të sigurohet mbrojtja e të dhënave nga aksesi i paautorizuar si dhe nga prishja fizike janë marrë masat e mëposhtme:

Të dhënat statistikore ruhen në database‐t e serverave të dedikuar. Këta

servera kanë sistem operativ Ëindoës Server 2008 dhe database engine Microsoft Sql Server 2008. Të dhënat bëhën anonime nëpërmjet përdorimit të algoritmeve të enkriptimit;

167

Aksesi në database sigurohet përmes autentikimit dhe autorizimit në nivel sistemi operativ dhe roleve e përdoruesve në nivel database. Me qëllim që të dhënat të mbrohen nga dëmtimet fizike që mund të vijnë si

rrjedhojë e mosfunksionimit të hardware, INSTAT ka përpunuar procedurat adeguate për kryerjen e backup‐it të vazhdueshëm. Ky backup bëhet si në nivel serveri, ashtu edhe në nivel database, sistemit email apo file që ruhen në server.

Në nivel LAN, përdoruesit aksesojnë burimet e sistemit (si file, printer etj) nëpërmjet autentikimit username + password që ofron Windows domain.

Mbrojtja nga viruset kryhet nëpërmjet sistemit antivirus të instaluar në server. Ky sistem përditëson në mënyrë të përhershme të gjithë kompjuterët klientë të përdoruesve.

Aksesi në internet është rregulluar përmes implementimit të firewall në nivel hardware dhe kjo siguron që asnjë nga përdoruesit të mos ketë akses direkt në Internet.

Objektivi Strategjik Objektivi strategjik i INSTAT‐it dhe agjencive të tjera statistikore është garantimi i konfidencialitetit të të dhënave që sigurohen nga individët dhe njësitë e tjera statistikore. Standardi i konfidencialitetit ndikon në mënyrë të drejtpërdrejtë në besueshmërinë e siguruesit të informacionit. Gjithashtu, ky standard përmbush një nga detyrimet e parashikuara në respekt të zbatimit të parimeve themelore të statistikave zyrtare.

Aktivitetet zbatuese Përmirësimi dhe përditësimi i vazhdueshëm i teknologjisë në nivel hardware

dhe software si në mbledhjen e të dhënave, ashtu edhe në dhënien e aksesit remote për kërkuesit e të dhënave statistikore, duke ruajtur ndërkohë konfidencialitetin dhe privatësinë. Përmirësim i rregullave të mbrojtjes së të dhënave dhe dokumentimi i plotë i procedurave.

Moduli 6.11.02 Koordinimi për konfidencialitetin statistikor

Përshkrimi i situatës aktuale Instituti i Statistikave garanton konfidencialitetin e të dhënave në përputhje

me Ligjin nr.9180, datë 5.2.2004 “Për Statistikat Zyrtare, neni 15. Ky nen përcakton qartë që i gjithë informacioni statistikor i mbledhur nga INSTAT‐i është i natyrës konfidenciale dhe mund të përdoret ose botohet vetëm në tabela përmbledhëse të tilla që nuk identifikojnë njësinë burim të tij.

168

Të gjithë punonjësit e sistemit statistikor janë të detyruar me ligj të mbrojnë sekretin e të dhënave individuale. Shkelja e parimit të konfidencialitetit përbën kundravajtje dhe dënohet me masë administrative dhe/ose gjobë.

Të drejtën për hyrje dhe përdorim të të dhënave konfidenciale i kanë personat, të cilët, gjatë kryerjes së detyrave, kontribuojnë në nxjerrjen e statistikave zyrtare. E drejta e hyrjes shtrihet në masën e cila të jetë e mjaftueshme për nxjerrjen e produktit statistikor të kërkuar.

Objektivi Strategjik Përafrimi i kuadrit ligjor për përcaktimin e kufinjve për mbrojtjen e të

dhënave konfidenciale sipas standardeve të kërkuara evropiane.

169

FUSHA 8 – POLITIKA STRATEGJIKE DHE KOORDINIMI

Tema 8.04 Menaxhimi i bazës ligjore Përshkrimi Sistemi Kombëtar Statistikor e ushtron aktivitetin në përputhje me ligjin nr.

9180, datë 05.02.2004 “Për statistikat zyrtare” dhe aktet e tjera ligjore e nënligjore të cilët rregullojnë funksionimin e INSTAT‐it dhe agjencive të tjera statistikore. Sipas Raporteve Analitike të BE‐së për Shqipërinë (2010, 2011) në kuadrin e përafrimit me Acquis Communautaire, si dhe Raportit Global të Vlerësimit të Sistemit Statistikor në Shqipëri (2010) hartuar nga ekspertët e Eurostat‐it, “Ligji “Për statistikat zyrtare” është një bazë e sigurt ligjore për prodhimin e statistikave zyrtare në një vend i cili ndodhet drejt një shoqërie moderne demokratike informative dhe ekonomisë së tregut.” Ai është përgjithësisht në përputhje me parimet themelore për statistika zyrtare të Kombeve të Bashkuara, si dhe pjesërisht në përputhje me parimet e parashikuara në Kodin e Praktikës së Statistikave Evropiane. Sidoqoftë, në mënyrë që të garantohet pavarësia e plotë profesionale e INSTAT‐it, si dhe për të përcaktuar më qartë pozicionin e tij si institucioni kryesor në vend prodhues i statistikave zyrtare dhe përgjegjës për monitorimin e funksionimit të Sistemit Kombëtar Statistikor, është rekomanduar rishikimi i këtij ligji kryesish në:

Përcaktimin e mandatit të Drejtorit të Përgjithshëm; Rikompozimin e Këshillit të Statistikave; Përcaktimin me ligj të përkufizimit të “Sistemit Kombëtar Statistikor”; Përcaktimin me ligj të INSTAT‐it si institucionin përgjegjës për koordinimin e

Sistemit Kombëtar Statistikor; Ngarkimin e agjencive statistikore të njoftojnë INSTAT‐in për ngritjen e çdo

baze të re me të dhëna administrative si dhe për ndryshimet e mundshme në ato ekzistuese;

Miratimin e një dispozite ku të parashikohet zbatimi i principeve të parashikuara në Kodin e Praktikës së Statistikave Evropiane, miratuar nga Komisioni i Sistemit Statistikor Evropian me datë 28 Shtator 2011;

Përshtatjen e parimit të konfidencialitetit statistikor me atë të mbrojtjes së të dhënave sipas ligjit “Për mbrojtjen e të dhënave personale”.

170

Pas miratimit të mendimeve në ligj nga Kuvendi i Shqipërisë, INSTAT do të punojë për përgatitjen e akteve nënligjore në zbatim të tij.

Prioritetet Në kuadrin e sfidave për përmbushjen e rekomandimeve të BE‐së me

synimin përafrimin e akteve ligjore me ato komunitare, INSTAT, në pozicionin e institucionit përgjegjës për monitorimin e veprimtarisë prodhuese të statistikave evropiane, do të fokusohet në përforcimin e bazës ligjore që rregullon funksionimin e Sistemit Kombëtar Statistikor në këto fusha:

Miratimin e shtesave dhe ndryshimeve në Ligjin nr. 9180, datë 05.02.2004

“Për statistikat zyrtare”; Miratimin e VKM për rregullimin e funksionimit të Këshillit të Statistikave

dhe Bordit Këshillimor Statistikor; Miratimin e VKM për kriteret e përzgjedhjes dhe vlerësimit të kandidatëve

për Titullarin e INSTAT‐it; Miratimin e Memorandumeve të Mirëkuptimit me agjencitë e reja statistikore

të dala sipas këtij Programi, si dhe marrëveshjet e bashkëpunimit me institucione të tjera në interes të përmirësimit të burimeve statistikore;

Nxjerrjen e rregulloreve përkatëse, të miratuara nga Këshilli i Statistikave, për tu zbatuar nga agjencitë statistikore sa i takon monitorimit të veprimtarisë së tyre, raportimeve periodike për ecurinë e Programit dhe problematikave të tjera që kanë lidhje me zbatimin e këtij dokumenti.

Moduli 8.04.02 Aspektet ligjore të konfidencialitetit

Përshkrimi i situatës aktuale Ligji Nr.9180, datë 5.2.2004 “Për statistikat zyrtare” ka për objekt rregullimin

e mënyrës së marrjes, organizimit, nxjerrjes dhe shpërndarjes së statistikave zyrtare në Republikën e Shqipërisë. Neni 15 i këtij ligji përcakton qartë që i gjithë informacioni statistikor i mbledhur nga INSTAT‐i konsiderohet i natyrës konfidenciale. INSTAT‐i dhe agjencitë statistikore marrin të gjitha masat e duhura teknike, organizative dhe të sigurimit për mbrojtjen nga çdo hyrje, zbulim ose përdorim i paligjshëm i të dhënave konfidenciale. Objektivi Strategjik Ruajtja e standardeve të konfidencialitetit dhe mbrojtjes së të dhënave personale përmes përditësimit të vazhdueshëm të kornizës ligjore, në përputhje me aktet kombëtare dhe acquis communautaire.

171

Aktivitetet zbatuese Rishikimi i nenit 15 të Ligjit nr. 9180, datë 05.02.2004 “Për statistikat

zyrtare” me qëllim përshtatjen e parimit të mbrojtjes së konfidencialitetit statistikor me atë të mbrojtjes së të dhënave personale, sipas ligjit “Për mbrojtjen e të dhënave personale”, dhe dërgimi i propozimit në Kuvendin e Shqipërisë.

172

ANEKSI I

Ligji nr. 9180, date 05.02.2004 “Për Statistikat Zyrtare”, i ndryshuar; Ligji nr. 8669, datë 26.10.2000 ”Për regjistrimin e përgjithshëm të popullsisë

dhe të banesave”, ndryshuar me Ligjin nr. 10084, datë 23.02.2009 “Për disa ndryshime dhe shtesa në Ligjin nr. 8669, datë 26.10.2000 “Për Regjistrimin e Përgjithshëm të Popullsisë dhe Banesave” dhe Aktin Normativ nr. 6, datë 30.09.2009 “Për një ndryshim në Ligjin nr. 8669, datë 26.10.2000 “Për regjistrimin e përgjithshëm të popullsisë e banesave, të ndryshuar”;

Ligji nr. 10201, datë 17.12.2009 “Për regjistrimin e përgjithshëm të njësive ekonomike bujqësore”, përafruar pjesërisht me Rregulloren (KE) nr. 223/2009 E Parlamentit Evropian dhe Këshillit e datës 11 mars 2009, “Për statistikat Evropiane” dhe që shfuqizon Rregulloren (KE, Euratom) nr. 1101/2008 të Parlamentit Evropian dhe Këshillit për transmetimin e të dhënave që përbëjnë objekt të sekretit statistikor Zyrës Statistikore të Komuniteteve Evropiane, Rregulloren e Këshillit (KE) nr. 322/97 “Për Statistikat e Komunitetit”, si edhe Vendimin e Këshillit 89/382/KEE, Euratom “Për krijimin e Komitetit për Programet Statistikore të Komuniteteve Evropiane”5 dhe Rregulloren (KE) Nr. 1893/2006 e Parlamentit Evropian dhe Këshillit e datës 20 dhjetor 2006, “Për krijimin e klasifikimit statistikor të veprimtarive ekonomike NACE Revision 2” (që ndryshon Rregulloren e Këshillit (KEE) nr. 3037/90 si edhe disa Rregullore KE për fusha të caktuara statistikore.6;

Ligji nr. 10202, datë 17.12.2009 “Për regjistrimin e përgjithshëm të njësive ekonomike jobujqësore”, përafruar pjesërisht me Rregulloren (KE) nr. 223/2009 e Parlamentit Evropian dhe Këshillit e datës 11 mars 2009, “Për Statistikat e Komunitetit” dhe që shfuqizon Rregulloren (KE, Euratom) nr. 1101/2008 të Parlamentit Evropian dhe Këshillit për transmetimin e të dhënave që përbëjnë objekt të sekretit statistikor Zyrës Statistikore të Komuniteteve Evropiane, Rregulloren e Këshillit (KE) nr. 322/97 për Statistikat e Komunitetit, si edhe Vendimin e Këshillit 89/382/KEE, Euratom për krijimin e Komitetit për Programet Statistikore të Komuniteteve Evropiane7;.

Ligji nr 8957 datë 17.10.2002 “Për Ndërmarrjet e Vogla e të Mesme, SME”, ndryshuar me Ligjin nr 10042 datë 22.12.2008;

5 FZ L 87, 31.3.2009, fq. 164 6 FZ L393, 30.12.2006, fq.1 7FZ L 87, 31.3.2009, fq. 164

173

Ligjin nr. 8269, dt. 23.12.1997 “Për Bankën e Shqipërisë”8, i ndryshuar. Ligji përafron pjesërisht Statutin e Sistemit Evropian te Bankave Qëndore dhe Bankës Qendrore Evropiane9.

Ligji Nr. 9936, datë 26 Qershor 2008 “Mbi menaxhimin e Sistemit Buxhetor në Republikën e Shqipërisë”, i cili rregullon sistemin buxhetor në Republikën e Shqipërisë, strukturën, parimet dhe bazat e procesit buxhetor, marrëdhëniet financiare ndërqeveritare dhe përgjegjësitë për zbatimin e legjislacionit buxhetor në tërësi;

Ligji nr. 9918, datë 19.05.2008 “Për komunikimet elektronike në Republikën e Shqipërisë”;

Vendimi i Këshillit të Ministrave nr. 248, datë 10 Prill 1998, ndryshuar me dekret të Këshillit të Ministrave nr. 25, datë 10 Janar 2001, “Sistemi i klasifikimit ekonomik “Për aprovimin e planit kontabël të llogarive për qeverisjen lokale e qendrore dhe institucionet lokale shtetërore dhe njësive vartëse”,

Udhëzimet e Zbatimit të Buxhetit Vjetor dhe udhëzimi i përhershëm nr.2, datë 06.02.2012, “Për procedurat standarte te zbatimit te buxhetit”,

Udhëzimi nr.26, datë 27.12.2007, “Për disa shtesa e ndryshime në udhëzimin e Ministrit të Financave nr.14, datë 28.12.2006, “Për përgatitjen dhe raportimin e pasqyrave financiare vjetore të vitit 2006 për institucionet qëndrore, organet e pushtetit vendor dhe njësive që varen prej tyre si dhe të njësive të menaxhimit /zbatimit të projekteve e marrëveshjeve me donatorët e huaj””.

VKM nr.640, datë 11.06.2009, “Per miratimin e letërpolitikave të qeverisë për kontrollin e brendshëm financiar publik”. Ne anex‐in 4 te këtij vendimi jepet periudha e tranzicionit ne standardet ndërkombëtare IPSAS, zbatimi i te cilës është i lidhur ngushte me nevojën e asistencës teknike për zbatimin e tij;

VKM nr. 704, datë 16.11.2005 “Për miratimin e kritereve të përfaqësimit, të përzgjedhjes, emërimit e shkarkimit të anëtarëve dhe rregullat e funksionimit të këshillit të statistikave”, ndryshuar me VKM nr. 314, datë 24.05.2006;

VKM nr. 399, datë 22.04.2009 “Për organizimin, funksionimin dhe përbërjen e Komisionit Qendror të Regjistrimit”, të ndryshuar;

VKM nr. 1013, datë 17.03.2010 “Për mënyrën e organizimit e të funksionimit dhe për përbërjen e Komisionit Qendror të Regjistrimit të Përgjithshëm të Njësive Ekonomike Bujqësore”;

8 Fletore Zyrtare nr. 20, datë 07.01.1998, faqe 479 9 OJC no.115, date 09.05.2008, page 230-250

174

VKM nr. 327 datë 18.07.1994 “Mbi Nomenklaturën e Aktiviteteve”. Memorandume Mirëkuptimi ndërmjet INSTAT dhe Institucioneve të tjera: Memorandumi i Bashkëpunimit nr.342 prot., datë 6.6.2005 mes INSTAT dhe

Ministrisë së Financave (Drejtoria e Përgjithshme e Doganave); Memorandumi i Bashkëpunimit nr.343 prot., datë 6.6.2005 mes INSTAT dhe

Ministrisë së Financave (Drejtoria e Përgjithshme e Taksave); Memorandumi i Bashkëpunimit nr. 418 prot datë 12.05.2008 mes INSTAT

dhe Bankës së Shqipërisë Memorandumi i Bashkëpunimit nr.141 prot datë 11.02.2009 mes INSTAT

dhe Ministrisë së Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrojtjes së Konsumatorit; Memorandumi i Bashkëpunimit nr. 604 prot datë 29.07.2009 mes INSTAT

dhe Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës Memorandumi i Bashkëpunimit nr.246 prot datë 13.03.20085 mes INSTAT

dhe Inspektoriatit të Lartë të Kontrollit dhe Deklarimit të Pasurive

Raporti vjetor 2015

Raporti vjetor i Institutit të Statistikave

INSTAT - Instituti i Statistikave Tel+(355) 4 2222411 / +(355) 4 2233356 Fax+(355) 4 2228300

Bul."Zhan D'Ark", Nr .3 Tiranë, Shqipëri

[email protected]

Fq. 02 Përmbajtja

Përmbajtja Përmbajtja ___________________________________________________________________ 2

Lista e shkurtimeve _____________________________________________________________ 3

HYRJE ______________________________________________________________________ 4

Funksionimi i INSTAT ____________________________________________________________ 5

Objektivat strategjike të PSZ 2012-2016 _____________________________________________ 8

Aktivitete kryesore për vitin 2015 __________________________________________________ 9

Përmbushja e detyrimeve të PSZ 2012-2016 _________________________________________ 12

Cilësia e të dhënave ___________________________________________________________ 13

Ngarkesa e të Intervistuarve _____________________________________________________ 16

Analiza SWOT _______________________________________________________________ 21

Aksione të reja statistikore gjatë vitit 2016 ___________________________________________ 23

Burimet njerëzore dhe financiare __________________________________________________ 26

Integrimi Evropian dhe Koordinimi i Projekteve ________________________________________ 34

Atlasi Statistikor WEBGIS _______________________________________________________ 42

Publikimet - Databaza e kërkesave të përdoruesve ____________________________________ 44

Publikimet - Të dhënat e faqes www.instat.gov.al ______________________________________ 56

Kontaktet e institucionit _________________________________________________________ 60

Fq. 03 Lista e shkurtimeve

Lista e shkurtimeve

AFP Anketa e forcave të punës

AKP Anketa e kostos së punës

ANR Anketa e ndërmarrjeve të reja

ANJL Anketa e njësive lokale

APC Anketa post-census

ASN Anketa strukturore e ndërmarrjeve

ATN Anketa tremujore e ndëmarjreve

BE Bashkimi Evropian

CAPI Intervista me kompjuter

CATI Intervista me telefon

CFCU Drejtoria e Përgjithshme e Financimeve dhe Kontraktimeve

DAP Departamenti i Administratës Publike

EDP Procedura e Deficit të Tejkaluar

ESA Sistemi Evropian i Llogarive

FMN Fondi Monetar Ndërkombëtar

GIS Informacioni Gjeo-hapsinor

IÇK Indeksi i çmimeve të konsumit

IÇP Indeksi i çmimeve të prodhimit

INSTAT Instituti i Statistikave

IPA Instrumenti Mbështetës para Pranimit në BE

ISCO Klasifikimi i Profesioneve

NVE Nomenklatura e Veprimtarive Ekonomike

NJEF Njësi ekonomike familjare

PBB Prodhimi i Brendshëm Bruto

PSZ Programi i Statistikave Zyrtare

SCB Zyra e statistikave të Suedisë

SIDA Agjencia Suedeve për Zhvillim

Fq. 04 HYRJE

HYRJE

Të dashur lexues,

Instituti i Statistikave të Shqipërisë (INSTAT) është institucioni që disponon burimin më të madh të

informacionit statistikor zyrtar në Shqipëri. Funksioni kryesor i tij është të japë informacion mbi

situatën ekonomike, demografike, sociale dhe mjedisore përdoruesve kryesor të cilët përfshijnë:

institucionet publike, rrethet e kërkuesve dhe akademikëve, organizatat ndërkombëtare dhe

lokale si dhe individë të interesuar për qëllimet e tyre. Një angazhim maksimal i institucionit ka

qenë në drejtim të harmonizimit të statistikave me klasifikimet dhe metodologjinë

ndërkombëtare në përputhje me parimet e paanshmërisë, besueshmërisë, përkatësisë,

përfitueshmërisë, konfidencialitetit si dhe transparencës së statistikave. Në prodhimin e

statistikave INSTAT udhëhiqet nga Programi Statistikor Zyrtar (PSZ). Ky dokument është

dokumenti bazë në të cilën përcaktohen dhe parashikon statistikat e nevojshme që duhet të

prodhojë i gjithë sistemi statistikor për monitorimin e gjendjes ekonomike, shoqërore dhe

mjedisore në Republikën e Shqipërisë.

Një vlerë të shtuar të punës së tij, INSTAT konsideron bashkëpunimin ndërinstitucional brenda

dhe jashtë vendit si një mjet mjaft i rëndësishëm për garantimin e mirëfunksionimit të Sistemit

Kombëtar Statistikor dhe arritjen e objektivave të parashikuara në Programin e Statistikave

Zyrtare.

Ky raport është një raport gjithpërfshirës dhe i integruar i cili përfshin të gjithë aktivitetet

kryesore të INSTAT gjatë vitit të kaluar. Qëllimi i tij është t’u japë palëve të interesurara një

pamje të të gjithë aktiviteteve statistikore dhe performancës së institucionit.

Fq. 05 Funksionimi i INSTAT

Funksionimi i INSTAT

Misioni i INSTAT

Misioni i INSTAT-it është të prodhojë statistika asnjëanëse, transparente dhe të përditësuara, të

cilat ndihmojnë në gjykimin e përdoruesve mbi proceset e zhvillimit e transformimit në fushat

ekonomiko-sociale brenda vendit.

Vizioni i INSTAT

Si institucioni që disponon burimin më të madh të informacionit statistikor në Shqipëri, INSTAT

përpiqet t'u përgjigjet kërkesave gjithnjë e në rritje të përdoruesve për vendimmarrje, kërkime

dhe arsimim në Shqipëri. Gjithashtu, INSTAT ndihmon komunitetin e interesuar ndërkombëtar

nëpërmjet sigurimit të informacionit statistikor relativ, të sigurt dhe të krahasueshëm.

Me dëshirën për të mësuar dhe me forca të shumta për të identifikuar nevojat e klientëve,

INSTAT ngre një rrjet sistematik për marketingun dhe shpërndarjen e informacionit statistikor,

duke përdorur struktura të një rrjeti modern dhe teknologji të informacionit.

Legjislacioni

Veprimtaria e INSTAT regullohet me Ligjin Nr.9180, datë 5.2.2004 “PËR STATISTIKAT

ZYRTARE”, ndryshuar me: Ligjin nr. 21/2012 "Për një ndryshim në Ligjin nr. 9180, datë

5.2.2004 "Për statistikat zyrtare"; dhe me Ligjin nr. 7/2013 "Për disa ndryshime dhe shtesa në

Ligjin nr. 9180, datë 5.2.2004 "Për statistikat zyrtare", i ndryshuar"

Programi Pesëvjeçar i Statistikave Zyrtare

Programi Pesëvjeçar i Statistikave Zyrtare (PSZ) është dokumenti bazë që parashikon prodhimin

nga

Sistemi Kombëtar Statistikor të të dhënave statistikore të nevojshme për vëzhgimin e gjendjes

ekonomike, shoqërore dhe mjedisore në Republikën e Shqipërisë, duke respektuar garancinë e


zbatimit të parimeve statistikore të parashikuara në ligj si dhe në Kodin e Praktikës së

Statistikave Evropiane (European Statistics Code of Practice)1.

Parimet e statistikave zyrtare

Për të siguruar besueshmërinë e publikut në statistikat zyrtare, INSTAT-i dhe agjencitë

statistikore duhet të udhëhiqen nga parimet e Kodit të Praktikës së Statistikave Europiane.

Kodi i Praktikës i Statistikave Evropiane përcakton standarde për zhvillimin, prodhimin dhe

shpërndarjen e statistikave evropiane. Ai është ndërtuar mbi një përkufizim të përbashkët të

Sistemit të Statistikave Evropiane (SSE) të cilësisë në statistika dhe synon të gjitha fushat e

rëndësishme të mjedisit institucional, proceset e prodhimit të statistikave deri në publikimin e

statistikave zyrtare evropiane.

Organizimi dhe zbatimi i programit statistikor kombëtar udhëhiqet nga parimet e mëposhtme:

a) "paanshmëria", që nënkupton mënyrën objektive dhe të pavarur të prodhimit të statistikave,

të lira nga çdo presion politik ose i grupeve të tjera të interesuara, veçanërisht lidhur me

përzgjedhjen e teknikave, përkufizimeve dhe metodologjisë më të mirë të përshtatshme për të

arritur objektivat e vendosur. Ajo nënkupton disponueshmërinë e statistikave me një vonesë sa

më të vogël për të gjithë përdoruesit;

b) "besueshmëria", që është karakteristikë e statistikave për të reflektuar sa më të besueshëm

që të jetë e mundur realitetin, të cilin ato janë parashikuar të përfaqësojnë. Ajo nënkupton

përdorimin e kritereve shkencore për zgjedhjen e burimeve, metodave dhe procedurave;

c) "pavarësia profesionale", që personelit të INSTAT-it ose të agjencive statistikore, gjatë

zbatimit të programit, nuk i lejohet të kërkojë ose të marrë udhëzime nga Qeveria, autoritetet

e tjera shtetërore, partitë politike ose çfarëdo lloj grupi tjetër i interesuar, veçanërisht në

përzgjedhjen e burimeve të të dhënave, metodave dhe procedurave statistikore, në

përmbajtjen, formën dhe kohën e shpërndarjes, si dhe në zbatimin e konfidencialitetit statistikor;

1 http://ec.europa.eu/eurostat/web/quality/european-statistics-code-of-practice

http://ec.europa.eu/eurostat/web/quality/european-statistics-code-of-practice


ç) "përkatësia", që është mbledhja e të dhënave që kufizohet në atë çfarë është e nevojshme

për arritjen e rezultatit të kërkuar;

d) "kosto-efektiviteti", që është përdorimi më i mirë i mundshëm i të gjitha burimeve të

disponueshme dhe kufizimi i barrës së atyre që përgjigjen. Puna dhe kostoja që kërkon

prodhimi i statistikave duhet të jenë në përpjesëtim me rëndësinë e rezultatit të kërkuar;

dh) "konfidencialiteti statistikor", që është mbrojtja e të dhënave që lidhen me njësi statistikore

të veçanta, të cilat janë marrë direkt për qëllime statistikore ose indirekt nga burime

administrative ose të tjera kundër çdo shkeljeje të së drejtës së konfidencialitetit. Ajo nënkupton

parandalimin e përdorimit jostatistikor të të dhënave t marra dhe zbulimin e paligjshëm;

e) "transparenca", që është e drejta e atyre që përgjigjen të kenë informacion mbi bazën

ligjore, qëllimin për të cilin janë kërkuar të dhënat dhe masat mbrojtëse të marra.

Organigrama e INSTAT

Fq. 08 Objektivat strategjike të PSZ 2012-2016

Objektivat strategjike të PSZ 2012-2016

INSTAT mbështetur në objektivat e PSZ 2012-2016, gjatë vitit 2015 ka punuar për të

realizuar:

1. Prodhimin e statistikave sa më cilësore, të kuptueshme dhe të besueshme për

përdoruesit, duke e shoqëruar çdo statistikë me prodhimin e treguesve të cilësisë dhe

hartimin e raportit të cilësisë. Ndërtimi i metadatave për çdo aktivitet statistikor në

formë standarde dhe publikimi i tyre në faqen e web të INSTAT.

2. Ofrimin tek përdoruesit të treguesve të rinj dhe produkteve të reja statistikore,

përmirësimi i treguesve ekzistues dhe respektimi i afateve kohore, do të jenë disa prej

orientimeve kryesore për vitin në vazhdim.

3. Përmirësimin e teknikave të grumbullimit të informacionit statistikor duke përdorur

metoda moderne si CAPI apo CATI të cilat shkurtojnë kohën e kapjes dhe përpunimit të

të dhënave, si dhe do të përmirësojnë afatet e publikimit të tyre.

4. Respektimin e afateve te përcaktuara në kalendarin e botimeve të publikuar në faqen

e INSTAT: www.instat.gov.al.

http://www.instat.gov.al/

Fq. 09 Aktivitete kryesore për vitin 2015

Aktivitete kryesore për vitin 2015 Gjatë vitit 2015 INSTAT është angazhuar për të realizuar të gjitha detyrimet që rrjedhin nga

zbatimi i Porgramit Kombëtar Statistikor 2012-2016. Ndër aktivitetet kryesore të tij kanë qenë:

Produktet mujore :

1. Indeksi i Çmimeve të Konsumit (Dhjetor 2014 – Nëntor 2015)

2. Tregtia e Jashtme (Dhjetor 2014 – Nëntor 2015)

Produktet tremujore:

1. Buletini Statistikor

2. Tregtia me Pakicë

3. Indeksi i Çmimeve të Prodhimit

4. Indeksi i Kushtimit në Ndërtim (Për Banesa)

5. Statistikat Afatshkurtra

6. Anketa tremujore e forcave të punës

7. Vlera e Shtuar Bruto

Produkte gjashtëmujore:

1- Bilanci i Energjisë Elektrike Gjashtëmujori I - 2015

Produkte Vjetore të INSTAT:

1. Bilanci i Energjisë Elektrike 2014

2. Femra dhe Meshkuj 2015

3. Anketa Strukturore e Ndërmarrjeve 2015

4. Tregu i Punës 2014

4. Popullsia e Shqipërisë 1 Janar 2015

6. Prodhimi i Brendshëm Bruto, Paraprak 2014

7. Regjistri i Ndërmarrjeve 2014


8. Prodhimi i Brendshëm Bruto Rajonal 2013

9. Shqipëria në Shifra 2014

10. Ecuria e Tregtisë së Jashtme 2014

12. Vjetari Statistikor 2010-2014

13. Tregtia e Jashtme e mallrave sipas karakteristikave të ndërmarrjeve,

2011- 2014

14. Anketa e Kostove të Punës 2013

15. Vjetari Statistikor Rajonal, 2015

Konferenca të ndryshme ku janë prezantuar publikime të veçanta si:

1. “Prezantimi i rezultateve të Tabelave të Burim – Përdorimeve”, 06 Shkurt 2015

2. “Prezantimi i gjetjeve të Anketës të Kostos të Punës dhe Tregut të Punës 2014”, në Panairin e Punës, 01 Maj 2015

3. "Census 2011: Profili i Personave me Aftësi të Kufizuara dhe i Popullsisë Rome dhe Egjiptiane”, 13 Maj 2015

4. “Publikimi "Femra dhe Meshkuj në Shqipëri, 2015", 20 Maj 2015

5. "Konferenca mbi Statistikat Rajonale dhe Buxhetin e Familjes 2014” 17 Shtator 2015

6. “Të rinjtë në Shqipëri: Sfidat në kohët që ndryshojnë”, 25 Nëntor 2015

7. Mplakja e Popullsisë: Situata e të moshuarve në Shqipëri, 25 Nëntor 2015

Aktivitete

1. "INSTAT kontribuon në politikat statistikore ndërkombëtare përmes anëtarësisë në

Bordin e PARIS21”, 28 Prill 2015

2. Binjakëzimi i INSTAT me Zyrën Qendrore të Statistikave të Irlandës, (CSO)”

3. Dita Botërore e Statistikave”, 20 Tetor 2015

4. Përgatitja e aplikacionit për Emrat, bazuar në rezultatet e Censusit

5. Drejtoria e Statistikave Ekonomike ju nënshtrua procesit të vlerësimit të statistikave

ekonomike mbi nivelin e përputhshmërisë së statistikave të prodhuara sipas

parimeve të Kodit të Praktikave Evropiane, në kuadrin e projektit të ndërmarrë nga


Eurostat mbi “Vlerësimi i sistemeve statistikore dhe fushave statistikore të zgjedhura

në vendet në zhvillim”.

6. U llogarit për herë të parë për nevoja të brendshme Indeksi i Harmonizuar i

Çmimeve të Konsumit.

7. U krye aktiviteti statistikor ad-hoc: ”Mbikëqyrja dhe zgjerimi i tregut për fondin e

pensioneve profesionale private” pranë ndërmarrjeve me pronësi private, në

bashkëpunim me Autoritetin e Mbikëqyrjes Financiare dhe Bankën Botërore.

8. U krye në terren për herë të parë anketa mbi Teknologjinë e Informacionit dhe

Komunikimit pranë ndërmarrjeve si vrojtim më vete. Dizenjimi i pyetsorit,

përzgjedhja e kampionit dhe përpunimi i të dhënave u mbështetën në Standartet

Europiane për implementimin e këtij aktiviteti statistikor. Për grumbullimin e të

dhënave u përdor për herë të parë teknika CAPI (me tablet).

9. U paraqitën për herë të parë të dhënat e PBB-së për vitet 2008-2014 sipas

Nomenklaturës së Veprimtarive Ekonomike, NVE Rev.2.

10. Është publikuar për herë të parë komponentet e taksave dhe subvencioneve mbi

produktet duke kaluar nga Vlera e shtuar Bruto në PBB tremujor. Gjithashtu u

publikuan për herë të parë komponentët kryesot të PBB me metoden e shpenzimeve

11. Hartimi dhe raportimi i të dhënave të EDP për Shqipërinë. Një grup pune ndër-

institucional është formuar më përfaqësues nga INSTAT, Ministria e financave,

Banka e Shqipërise, Instituti i Sigurimeve Shoqërore dhe Instituti i Kujdesit dhe

Sigurimeve Shëndetësore, me qëllim shkëmbimin e të dhënave dhe ndarjen e dijeve

të nevojshme në këtë fushë. Për të hartuar tabelat e EDP është i rëndësishëm

përpilimi i sekuencës së plotë të llogarive të sektorit dhe nënsektorëve të qeverisë.

Treguesit e të dhënave të EDP për vitet 2011-2014 u dërguan në Eurostat në muajt

Prill dhe Tetor 2015 sipas programit të transmetimit të kërkuar nga EUROSTAT.

Fq. 12 Përmbushja e detyrimeve të PSZ 2012-2016

Përmbushja e detyrimeve të PSZ 2012-2016

INSTAT ka bërë përpjekje që të kryejë të gjitha detyrimet e tij që rrjedhin nga PSZ aktuale

2012-2016. Nga 120 aktivitete statistikore të parashikuara në PSZ për vitin 2015 janë

realizuar plotësisht 119 aktivitete.

Tabela 1 Lista e aktiviteteve të parealizuara apo jo të përputhura plotësisht me standartet e

Eurostatit, për vitin 2015

Nr Aktivitete Kodi i

Modulit Situata

1 Shkaqet e vdekjeve sipas skedës për vdekjet mbi dhe nën një vjeç

1.05.01 Pa realizuar

2 Lista e produkteve (Lista e produkteve të Komunitetit PRODCOM)

3.01.03 Disponohet në nivelin 6

shifror dhe jo 8 shifror sipas kërkesave të Eurostatit

3 Vrojtimi vjetor në Bujqësi 4.01 Treguesit janë përllogaritur

bazuar në të dhënat administrative

Shkaqet e mosrealizimit

Shkaqet në mosrealizimin e aktiviteteve janë të lidhura edhe me institucione të tjera apo në

situatën konkrete të mosplotësimit të kushteve, në nivel vendi.

1. Me gjithë përpjekjet e INSTAT për të realizuar aktivitetin mbi “shkaqet e vdekjeve”,

deri tani ka qenë i pamundur sigurimi i informacionit të plotë mbi këto shkaqe nga

Drejtoria e Përgjithshmë e Gjendjes Civile.

2. Përsa i përket “Listës PRODCOM”, Shqipëria akoma nuk i plotëson tërësisht kriteret e

hartimit të kësaj liste deri në 8 shifrore konform standarteve evropiane. Kjo liste

disponohet në nivel 6 shifror.

3. Mungesa e regjistrit të fermave apo regjistrave të tjerë administrativë (përfshirë

Censusin e Bujqësisë), nuk ka mundësuar zbatimin e metodologjive ndërkombëtare për

realizimin e vrojtimeve statistikore për sektorin bujqësor. Megjithatë disa nga treguesit

janë përllogaritur bazuar në të dhënat administrative.

Fq. 13 Cilësia e të dhënave

Cilësia e të dhënave

Sigurimi i cilësisë është i rëndësishëm për çdo aktivitet dhe për çdo fazë operacionale të

proceseve statistikore. Duke u bazuar në “Kodin e Praktikës” ai duhet të kuptohet si një koncept

shumëdimensional, që përfshin dimensionet e mëposhtme: rëndësinë, plotshmërinë, saktësinë,

krahasueshmërinë, lidhjen logjike, përpikmërinë në kohë dhe aksesueshmërinë.

INSTAT gjatë punës së tij është udhëhequr nga këto parime. Shihet si një mundësi dhe si sfidë e

së ardhmes përpilimi i një dokumenti standart dhe të vetëm që të shërbejë si udhërëfues për

analizën e cilësisë së të dhënave statistikore, qofshin këto të dhëna administrative apo nga

anketa të ndryshme.

Cilësia e të dhënave administrative

1. Në kuadër të statistikave vitale është vënë re një plotshmëri në informacionin e marrë

dhe kjo është bërë e dukshme në plotësimin e informacionit për disa tregues të

rëndësishëm demografikë. Megjithatë akoma ka vend për përmirësim sepse ka tregues

ku plotshmëria e tyre lë për të dëshiruar, sidomos në lidhje me shkaqet e vdekjeve, të

cilat mungojnë që prej vitit 2010. Gjithashtu për të gjitha të dhënat administrative,

ekspertet e fushave kontrollojnë plotshmërinë, besueshmërinë dhe cilësinë e tyre.

2. Për vlerësimet e llogarive kombëtare përdoret një gamë e gjerë informacioni i siguruar

nga burime të ndryshme statistikore dhe administrative. Të dhënat e përdorura mund të

jenë prodhim statistikor i vetë INSTAT ose i institucioneve të ndryshme kombëtare si

Ministritë, Drejtoritë e Përgjithshme të Tatimeve dhe Doganave, Qendra Kombëtare e

Regjistrimit, Banka e Shqipërisë, Autoriteti i Mbikqyrjes Financiare, Agjencia Kombëtare

e Burimeve Natyrore dhe të tjera.

3. Gjatë vitit 2015 vëmendja u fokusua kryesisht në informacionin e marrë nga Drejtoria e

Përgjithshme e Tatimeve (DPT). Në mars 2015 u nënshkrua një marrëveshje e re, e

rinovuar, në formën e një memorandumi mirëkuptimi ndërmjet Institutit të Statistikave

dhe Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve. DPT do të furnizojë INSTAT me të dhëna

identifikuese dhe ekonomike në nivel ndërmarrje, duke bërë të mundur përmirësimin e

cilësisë së statistikave zyrtare dhe prodhimin e indikatorëve të rinj.


4. Të dhënat administrative që përdor DAPF përsa i përket treguesve të mbrojtjes sociale,

ata kanë një cilësi të kënaqshme por nuk janë të harmonizuar me sistemin e statistikave

të mbrojtjes sociale që kërkohet nga Eurostat (ESPROS). Shqipëria, ashtu si dhe vendet

e tjera të rajonit ka vënë në plan implementimin e këtij sistemi që për vetë natyrën e tij

kërkon përpjekje dhe bashkërendime intra dhe ndër-institucionale.

Cilësia e regjistrave

Burimi kryesor për mirëmbajtjen e regjistrit statistikor të ndërmarrjeve është regjistri i bizneseve.

Në bashkëpunim me ekspertë të huaj dhe me sektorin e metodologjisë u përgatit një draft -

Raport mbi Cilësinë e Regjistrit të Ndërmarrjeve, 2012 - 2013. Raporti u rishikua edhe nga

bordi i Drejtorëve në INSTAT e më pas mori formën përfundimtare. Përgatitja e raportit të

cilësisë së RSN do të jetë aktivitet vjetor.

Cilësia e të dhënave të anketave

Të gjitha anketat pranë familjeve të realizuara nga INSTAT përgjatë vitit 2015, kanë si bazë

zgjedhje rezultatet e Censusit të Popullsisë dhe Banesave të vitit 2011. Të gjitha anketat pranë

ndërmarrjeve të realizuara nga INSTAT përgjatë vitit 2015, kanë si bazë zgjedhje Regjistrin

Statistikor të ndërmarrjeve, 2014. Pavarësisht faktit se nuk ka një formë standarte të matjes së

nivelit të cilësisë së të dhënave nga vrojtimet, sipas standarteve evropiane, INSTAT në faqjen e

internetit përfshin informacione konceptuale dhe metodologjike për çdo temë statistikore, duke

ndihmuar përdoruesin për të kuptuar dhe vlerësuar cilësinë e statistikave nga vrojtimet.

Treguesit më kryesorë të cilësisë që llogariten jane: koeficienti i variacionit, gabimi standard,

intervali i besimit për nivelin e besueshmërisë 95 %.


Në tabelën 2 jepen devijimet standarde dhe koeficientet e variacionit të shpenzimeve mesatare

mujore për konsum sipas qarqeve për Anketën e Buxhetit të Familjes 2 2014.

Tabela 2 Treguesit e saktësisë së vlerësimeve për shpenzimet për konsum sipas qarqeve

Vlerësimi i

shpenzimeve për konsum

Devijimi standard

Intervali i besimit 95% Koeficienti i Variacionit

I poshtëm I sipërm

Shpenzimet mesatare gjithsej

69.442 760 67.953 70.931 1,1

Berat 59.855 2.517 54.919 64.79 4,2

Dibër 66.951 4.688 57.762 76.141 7,0

Durrës 68.083 3.567 61.091 75.076 5,2

Elbasan 53.013 2.179 48.742 57.285 4,1

Fier 68.721 1.867 65.061 72.381 2,7

Gjirokastër 74.293 3.709 67.023 81.563 5,0

Korçë 57.633 2.241 53.24 62.026 3,9

Kukës 59.623 3.471 52.818 66.428 5,8

Lezhë 78.811 3.731 71.498 86.124 4,7

Shkodër 76.509 2.415 71.775 81.244 3,2

Tiranë 81.657 1.489 78.739 84.574 1,8

Vlorë 54.931 2.301 50.421 59.441 4,2

2 http://www.instat.gov.al/al/themes/konsumi-i-familjeve/publications/books/2015/anketa-e-buxhetit-të-familjes,-2014.aspx

http://www.instat.gov.al/al/themes/konsumi-i-familjeve/publications/books/2015/anketa-e-buxhetit-të-familjes,-2014.aspx

http://www.instat.gov.al/al/themes/konsumi-i-familjeve/publications/books/2015/anketa-e-buxhetit-të-familjes,-2014.aspx

Fq. 16 Ngarkesa e të Intervistuarve

Ngarkesa e të Intervistuarve

Statistikat ekonomike përdorin vetëm një indikator për të vlerësuar numrin e pyetësorëve që

ndërmarrjet sipas madhësisë, duhet të përgjigjen (Response burden).

Për të arritur një shpërndarje të barabartë të “response burden” për kryerjen e vrojtimeve

merret në studim një kampion i zgjedhur nga Regjistri Statistikor i Ndërmarrjeve. Kampionet e

vrojtimeve të kryera nuk janë të koordinuara me njëra tjetrën, por lista e ndërmarrjeve me mbi

10 të punësuar vrojtohet rregullisht në çdo anketë sipas aktiviteteve që mbulon anketa.

Shpërndarja e numrit të pyetësorëve sipas madhësisë së ndërmarrjes për vitin 2015, duke

marrë në konsideratë gjithë vrojtimet pranë ndërmarrjeve ekonomike që INSTAT

realizon, jepet në tabelën e mëposhtme:

Tabela 3 Shpërndarja e numrit të pyetësorëve sipas madhësisë së ndërmarrjes

Nr Madhësia e ndërmarrjes 0 pyetësorë 1_5

pyetësorë 6_10 pyetësorë

11+

pyetësorë

1 1_9 pun. 91916 14201 175 67

2 10_19 pun. 502 1612 522 122

3 20_49 pun. 563 643 457 215

4 50+ pun. 484 228 327 438

Figura 1 Përqindja e shpërndarjes së pyetësorëve sipas madhësisë së ndërmarrjes

86,4

13,4

0,2

0,1

18,2

58,4

18,9

4,4

30,0

34,2

24,3

11,4

32,8

15,4

22,1

29,7

1_9 pun.

10_19 pun.

20_49 pun.

50+ pun.

0 pyetësorë

1_5 pyetësorë

6_10 pyetësorë

11+ pyetësorë


Në grupin e ndërmarrjeve të vogla (1-9 të punësuar) ku është i përqendruar numri më i madh i

ndërmarrjeve të vendit, pjesa më e madhe e tyre rreth 86,4 % , nuk kanë për të plotësuar

asnjë pyetësor, 13,4 % kanë për të plotësuar 1 deri në 5 pyetësorë dhe vetëm një

pjesë shumë e vogël e tyre (më pak se 1%) ngarkohen me mbi 5 pyetësorë. Siç shikohet nga

grafiku, në grupin e ndërmarrjeve me 20 deri 49 të punësuar, 64,2 % e tyre ngarkohen deri

në maksimumi 5 pyetësorë për t’u përgjigjur dhe vetëm 35,8 % e tyre ngarkohen me mbi 5

pyetësorë. Ngarkesa e përgjigjes është relativisht e lartë në grupin e ndërmarrjeve me 50 të

punësuar e lart ku rreth 67,2 % e tyre duhet t’u përgjigjen të paktën 1 pyetësori.

II. Statistikat pranë familjeve përdorin dy tregues për të vlerësuar “Ngarkesën e të

intervistuarve”: Numrin e pyetësorëve që INSTAT i dërgon familjeve për t’u përgjigjur dhe

kohëzgjatjen e intervistës. Gjatë vitit 2015 INSTAT ka realizuar anketat e mëposhtme pranë

familjeve :

Anketën e Forcave të Punës

Anketën e Buxhetit të Familjes

Anketën “Besimi i Konsumatorit” (për Bankën e Shqipërisë)

Anketën “Borxhi i Familjeve” (për Bankën e Shqipërisë)

Anketa e Instrumentave të Pagesës së Individëve (për Bankën e Shqipërisë)

Anketa e Instrumentave të Kulturës Financiare (për Bankën e Shqipërisë)

Anketat e kryera pranë familjeve në Shqipëri kanë si karakteristikë faktin që mbledhin

informacion mbi karakteristika të familjeve dhe individëve që nuk gjenden në regjistra apo

rekorde administrativë. Si rrjedhim, përpjekjet për të ulur shkallën e rëndesës janë fokusuar në

lehtësirat që mund t’i krijohen familjeve përsa i përket kuptueshmërisë dhe rëndësisë së

infomacionit, aplikimit të formave elektronike që shkurtojnë kohën dhe automatizojnë

administrimin e intervistimit si dhe përpjekjeve për të regjistruar dhe para-printuar atë pjesë të

informacionit që mund të jetë i disponueshëm.

Të gjitha anketat pranë familjeve të realizuar nga INSTAT përgjatë vitit 2015 kanë si bazën e

tyre të zgjedhjes rezultatet e Censusit të Popullsisë dhe Banesave të vitit 2011. Në vitin 2015,

janë anketuar rreth 2,8 % Njësi Ekonomike Familjare (NjEF) nga 722.262 të regjistruara në

Census. Janë intervistuar gjithsej 20.104 NJEF nga të cilat 98,8 % e tyre kanë marrë pjesë

vetëm në një vrojtim ndërsa 1,2 % e tyre kanë marrë pjesë në 2 vrojtime të realizuar nga


INSTAT pranë familjeve gjatë vitit 2015. Shpërndarja e numrit të vrojtimeve sipas qarqeve për

vitin 2015, duke marrë në konsideratë të gjitha vrojtimet pranë familjeve që realizon INSTAT,

jepet në tabelën e mëposhtme:

Tabela 4 Shpërndarja e numrit të vrojtimeve sipas qarqeve

Qarku Asnjë vrojtim Një vrojtim Dy vrojtime Numri i NjEF

për Qark

Berat 37.409 1.065 19 38.493

Dibër 28.796 756 21 29.573

Durrës 64.722 1.904 25 66.651

Elbasan 71.025 1.993 26 73.044

Fier 79.821 2.267 13 82.101

Gjirokastër 20.516 733 12 21.261

Korçë 58.461 1.687 23 60.171

Kukës 16.617 496 13 17.126

Lezhë 31.311 916 10 32.237

Shkodër 52.822 1.583 22 54.427

Tiranë 191.19 4.971 56 196.217

Vlorë 49.468 1.488 5 50.961

GJITHSEJ 702.158 19.859 245 722.262

Figura 2 Ngarkesa e përgjigjes për NjEF-ve

95,00 96,00 97,00 98,00 99,00 100,00

BERAT

DIBËR

DURRËS

ELBASAN

FIER

GJIROKASTËR

KORÇË

KUKËS

LEZHË

SHKODËR

TIRANË

VLORË

Një vrojtim

Dy vrojtime


Anketat e kryera pranë familjeve në Shqipëri kanë si karakteristikë faktin që mbledhin

informacion mbi karakteristika të familjeve dhe individëve që nuk gjenden në regjistra apo

rekorde administrativë. Si rrjedhim, përpjekjet për të ulur shkallën e rëndesës janë fokusuar në

lehtësirat që mund t’i krijohen familjeve përsa i përket kuptueshmërisë dhe rëndësisë së

infomacionit, aplikimit të formave elektronike që shkurtojnë kohën dhe automatizojnë

administrimin e intervistimit si dhe përpjekjeve për të regjistruar dhe para-printuar atë pjesë të

informacionit që mund të jetë i disponueshëm.

Dy anketat e kryera pranë familjeve në vitin 2015 ishin:

1) Anketa e Buxhetit të Familjes me një kampion prej 9.024 familjesh dhe një shkallë mos-

përgjigjeje prej 18,2 % për vitin 2015 e cila konsiston në dy mënyra intervistimi: vetë-plotësimi

për 14 ditë i fletores së shpenzimeve të përditshme të konsumit nga NjEF dhe intervistë direkte

nëpërmjet anketuesit me pyetësorin e Intervistës Finale ku merren shpenzimet më të mëdha dhe

më pak frekuente.

Figura 3 Përqindja e familjeve sipas kohëzgjatjes së intervistës finale, ABF 2015

10,3

41,435,8

12,5 Më pak se 30 minuta

30 - 45 minuta

45 - 60 minuta

60 minuta e më shumë


2) Anketa e Forcave të Punës mbështetet në modelin e zgjedhjes të panelit të alternuar, përmes

së cilës një familje e zgjedhur për t’u intervistuar njëherë, mbahet në anketë për pesë tremujorë

të njëpasnjëshëm. Kjo lloj strukture paneli mbart riskun e rritjes së barrës së familjes dhe

individëve që janë pjesë e anketës. Në tre tremujorët e parë të vitit 2015 kanë qënë

përzgjedhur 18.600 familje me një tregues mospërgjigjeje 12,6 %. Për të ulur barrën e

familjeve dhe individëve të AFP, për familjet e intervistuara në valën e parë në aplikacionin e

hedhjes së të dhënave në laptop ruhet i para-plotësuar informacioni demografik dhe në valët

pasardhëse anketuesi verifikon vetëm nëse ka ndryshime në numrin e anëtarëve të familjes dhe

nëse ka ndryshime në statusin martesor, etj.

Një mënyrë që mund të gjejë aplikim në të ardhmen, lidhur me uljen e ngarkesës së familjeve

për këtë anketë është “Metoda e ndërthurur” ku vala e parë mund të kryhet me intervistë

direkte (CAPI) dhe valët nga 2 në 5 mund të kryhen me intervistë telefonike (CATI).

Fq. 21 Analiza SWOT

Analiza SWOT

Me anë të analizës SWOT synohet të paraqiten pikat e forta dhe të dobëta të cilat kanë

përmirësuar apo penguar punën e stafit dhe arritjen e objektivave të INSTAT.

Në të njëjtën kohë prezantohen edhe oportunitetet dhe kërcënimet që vijnë nga mjedisi jashtë

Institucionit.

1. Fuqitë:

Legjislacion i veçantë

Indentit tashmë i krijuar

Lidhje të forta ndërsektoriale brenda dhe jashtë INSTAT

Staf të motivuar, profesional dhe me njohuri në statistikë dhe në gjuhë të huaja

Përdorim të klasifikimeve ndërkombëtare

Standarde metodologjike në përputhje me rekomandimet e Eurostatit-it

Bashkëpunimi me ekspertë të huaj ka rritur profesonalizmin e stafit si dhe ka

zhvilluar mënyrën e të punuarit dhe gjykuarit

2. Dobësitë

Legjislacioni duhet forcuar në disa fusha, si ajo e varësisë së INSTAT

Nivel jo i njejtë pagash për stafin në krahasim me institucionet e tjera

Mungesa e personave të referencës në institucionet që janë burim i të dhënave

administrative

Mungesa e analizave dhe interpretimeve më të thelluara të treguesve

Mungesa e strategjisë së shpërnarjes së të dhënave

Mungesa e një sektori të veçantë për studimin e cilësisë së treguesve statistikorë

Informatizimi i metejshem i procesit të shkembimit të informationit ndërmjet institucioneve

3. Oportunitete

Rritja e gamës së indikatorëve të prodhuar nëpërmjet përdorimit maksimal të

informacionit administrativ ekzistues, duke rritur dhe përforcuar bashkëpunimin me

institucionet e jashme

Projekte të tilla si SIDA apo IPA do t’i mundësojnë INSTAT një zhvillim të

statitikave në fusha të ndryshme.

Forcimi akoma më shumë i identitetit të INSTAT

Fq. 22 Analiza SWOT

4. Kërcënimet

Mungesa e burimeve financiare për realizimin e PSZ

Mungesa e bashkëpunimit ndërmjet agjencive të ndryshme do të sillte vonesa në

realizimin e PSZ

Mos plotëshmëria e disa variablave në të dhënat e eventeve demografike,

transmetuar nga DPGJC sidomos ajo e shkaqeve të vdekjeve.

Mosunifikimi i suportit të të dhënave administrative të njësive statistikore (ndërmarrje,

institucione, etj.), ndikon në ngarkesën e specialistëve të Llogarive Kombëtare dhe të

IT.

Fq. 23 Aksione të reja statistikore gjatë vitit 2016

Aksione të reja statistikore gjatë vitit 2016 INSTAT në programin e tij statistikor vjetor parashikon kryerjen e aktiviteteve te reja në

vazhdimësi , si më poshtë:

I. Prodhimi i statistikave të reja

1. Të rritim shkallën e përdorimit të të dhënave administrative, kryesisht në fushën e

migracionit (Imigrantët, azilantët) si dhe të aborteve duke marrë në konsideratë

informacionin e mbledhur nga skeda e abortit

2. Shtimi i tabelave të reja në publikimin e rradhës “Femra dhe Meshkuj” me të dhëna

për kreditë dhe patentat e marra sipas gjinisë.

3. Kryerja e analziave të thelluara me tematikë të cilat do të përcaktohen nga sektori

dhe drejtoria si dhe drejtori të tjera të përfshira në furnizimin me të dhëna por dhe

të interesuara për tema të veçanta.

4. Ndërtimi i një sistemi statistikor për statistikat e kulturës në bashkëpunim me

Ministrinë e Kulturës.

5. Rritja e shkallës së përdorimit të të dhënave administrative, kryesisht në fushën e

shëndetësisë dhe arsimit.

6. Implementimin e klasifikimit të veprimtarive ekonomike NVE Rev2 dhe

metodologjisë ESA 2010 në serinë e të dhënave të PBB-së për vitet 1996-2007.

7. Implementimin e klasifikimeve të veprimtarive ekonomike NVE Rev2 dhe produkteve

NP 2008 në Tabelat e Burime-Përdorimeve 2009-2012.

8. Prodhimin e statistikave të llogarive kombëtare sipas sektorëve institucionale.

9. Unifikimi i klasifikimeve të shëndetësisë dhe arsimit. (ICD-10 dhe ISCED-2011)

nga ministritë e linjës.

10. Në bashkëpunim me ekspert suedez nga statistikat e Suedisë (SCB) po punohet për

të krijuar një aplikacion/ndërfaqe e cila do të integrohet me bazën e të dhënave

(data model) të regjistrit të ndërmarrjeve dhe regjistrit të njësive lokale. Ky

aplikacion do të shërbejë për mirëmbajtjen e regjistrave të njësive ekonomike dhe

përditësimin automatik të tyre si dhe do të thjeshtësojë e optimizojë punën lidhur

me kërkesat e sektorëve të tjerë. Të dhënat për 2013 janë ngarkuar në sistem dhe

do testohet përditësimi automatik për RSN 2014.

11. Llogaritja e çmimeve të imputeve bujqësore.

12. Numri i kafshëve që theren në thertore dhe pesha e therur.


13. Sasia e qumështit që fermerët shesin direkt në industri dhe prodhimi i

nënprodukteve të qumështit sipas nomeklaturës së produkteve PRODCOM dhe

përmbajtjes së % së yndyrës dhe proteinave.

II. Kryerja e vrojtimeve të reja mbi:

1. Treguesit e shoqërisë së informacionit

2. Treguesit e Inovacionit

3. Vrojtimi pilot mbi “Të mësuarit gjatë gjithë jetës”

4. Numrin e kafshëve që theren në thertore dhe pesha e therur

5. Sasinë e qumështit që fermerët shesin direkt në industri dhe prodhimi i

nënprodukteve të qumështit sipas nomeklaturës së produkteve PRODCOM dhe

përmbajtjes së % së yndyrës dhe proteinave

6. Prodhimin i vezëve në agroindustri dhe fermat me pulari për konsum të popullatës;

7. Vrojtimi statistikor për matjen e Cilësisë së Regjistrit Statistikor të Ndërmarrjeve i cili

do të zëvendësojë ANR

8. Përdorimi i lëndës drusore për energji

III. Aktivitete mbështetëse

1. Rishikimi i planifikimit të buxhetit 2016-2018;

2. Miratimi i projekt-strukturës organizative të INSTAT-it dhe ndjekja e procedurave

për plotësimin e saj me burimet njerëzore të nevojshme;

Gjithashtu INSTAT ka parashikuar edhe vendosjen në faqen web të një aplikacioni i cili do të

lehtësojë punën për llogaritjen e ndryshimit të çmimeve të konsumit nga përdoruesit.

Mjete dhe produkte të reja për përdoruesit

Aplikacioni mobile “Publikime INSTAT” mundëson përdoruesit të njoftohen në kohë reale mbi

publikimet e Institutit të Statistikave (INSTAT) dhe ti shkarkojnë ato në pajisjet e tyre mobile.

Gjithashtu, përdoruesit mund të regjistrohen në fushat statistikore që ju interesojnë për të marrë

në kohë reale publikimet që lidhen me to. Aplikacioni mobile përmban listën e publikimeve,

listën e publikimeve sipas temave, listën e librave të publikuar, mundësinë e kërkimit të

publikimeve, mundësinë e regjistrimit për të marrë në kohë reale njoftime mbi publikimet e reja

si edhe mundësinë e kontaktimit me INSTAT.


Duke ndjekur shembullin e instituteve të tjera statistikore, INSTAT vendosi të ndërmarrë nismën e

krijimit të një aplikacioni mbi statistikat e emrave. Aplikacioni (i cili është ndërtuar me gjuhën e

programimit R), shfrytëzon dy burime kryesore të dhënash: baza e të dhënave të Census-it të

Popullsisë dhe Banesave në vitin 2011 dhe baza e të dhënave të Gjendjes Civile me të dhënat

administrative të lindjeve nga viti 2011 deri në 2014.

Organizimi i punës dhe implementimi i një procesi të ri prodhimi

Gjatë viti 2015, janë përdorur për herë të parë tabletët, për procesin e mbledhjes së të

dhënave në terren, për anketën e Teknologjisë së Informacionit dhe Komunikimit. Përdorimi i

tabletave eliminon procesin e hedhjes së të dhënave nga pyetësorët letër në sistem, gjithashtu

mundëson ekzekutimin e një bashkësie kontrollesh, rregullash logjike gjatë intervistës, gjë që

lehtëson shumë procesin e mëpasshëm të pastrimit të të dhënave.

Mbledhja online e të dhënave të anketave, si një mënyrë me kosto më të ulët të mbledhjes së të

dhënave, duke shmangur përdorimin e anketuesve, si edhe duke i krijuar lehtësinë njësisë së

anketuar për t’u përgjigjur me privatësi dhe në kohën më të përshtatshme për të, është akoma

në fazë pilot. Janë mbledhur online të dhënat për ndërmarrjet më të mëdha, pjesë e kampionit

të anketës Tremujore pranë Ndërmarrjeve.

Fq. 26 Burimet njerëzore dhe financiare

Burimet njerëzore dhe financiare Burimet njerëzore

Viti 2015 e gjeti Institutin e Statistikave me një kuadër ligjor të kompletuar përsa i përket

menaxhimit të nëpunësve civilë të institucionit (Ligji nr. 152/2013 “Për nëpunësin civil”, i

ndryshuar” dhe një sërë aktesh nënligjore në zbatim të tij). Ana menaxheriale e burimeve

njerëzore për vitin 2015, është fokusuar në disa drejtime kryesore si më poshtë:

Procesi i hartimit të përshkrimeve të punës konform strukturës së re bazuar në Urdhrin e

Kryeministrit Nr. 126, datë 10.09.2015 “Për miratimin e Strukturës dhe të Organikës së

Institutit të Statistikave”. Për rregullim e këtij detyrimi ligjor është punuar me kujdes nën

udhëzimin e vazhdueshëm të DAP-it për të gjitha pozicionet e strukturës dhe plotësimin

e tyre.

Procesi i menaxhimit te vlerësimit 6-mujor dhe vjetor për punonjësit në periudhë prove

dhe me status. Ky proces përfshiu disa faza: menaxhim të procesit të vlerësimit të

punonjësve të INSTAT në periudhë prove, konform Ligjit Nr. 152/2013 “Për Nëpunësin

Civil” i ndryshuar, VKM Nr. 109, datë 26.2.2014, “Për vlerësimin e rezultateve në punë

të nëpunësve civilë”, si për stafin e INSTAT Qendër ashtu dhe për Zyrat rajonale dhe

menaxhimin e procesit të trajnimit në ASPA për punonjësit në periudhë prove konform

VKM Nr. 143, datë 12.3.2014, “Për procedurat e rekrutimit, të përzgjedhjes, të

periudhës së provës, të lëvizjes paralele e të ngritjes në detyrë për nëpunësit civilë të

kategorisë ekzekutive, të ulët dhe të mesme drejtuese”.

Procesi i perfaqësimit të institucionit në çështjet administrative dhe civile gjyqësore të

ngritura.

Procesi i menaxhimit të procedurave të prokurimit në përputhje me regjistrin e

parashikimeve hartuar në funksion të nevojave të aktiviteteve të çdo sektori.

Kontraktimi i punonjësve me kohë të pjesshme, që zhvillohen periodikisht ose jo nga

INSTAT. Puna konsiston në përgatitjen e kontratave të punës dhe kontratave të

shërbimit, në respekt të Udhezimit të përbashkët me Ministrine e Financave për

punonjësit me kontratë. Tabela në vijim paraqet një informacion të përgjithshëm mbi


llojin e vrojtimit statistikor, periodicitetin e zbatimit të tij dhe numrin e stafit mbështetës

të angazhuar:

Tabela 5 Punonjësit e angazhuar me kohë të pjesshme

Nr. Lloji vrojtimit Periodiciteti/për

vitin 2015

Stafi mbështetës për anketë (+/-5%)

1 Indeksi Çmimeve të Importit (IÇI) dhe Kushtimi në Ndërtim (IÇK), (IÇP) tremujor 44

2 Anketa pranë Ndërmarrjeve të Reja (ANR) katërmujor 35

3 Anketa Strukturore pranë Ndërmarrjeve (ASN) vjetor 116

4 Anketa Tremujore e Ndërmarrjeve (ATN) tremujor 44

5 Besimi i Biznesit tremujor 34

6 Borxhi i Ndërmarrjeve, Besimi Biznesit, Turizmi gjashtëmujor 78

7 Anketa e Forcave të Punës vjetor 56

8 Investimet e Huaja Direkte (FDI) Matja e kostos së Instrumenteve për Bizneset

tremujor 38

9 Anketa Fondi i pensionit Profesional një herë në vit 30

10 Anketa e Buxhetit të Familjeve (ABF) vjetor 70

11 Anketa e Njësive Lokale (ANJL) katërmujor 93

12 Indeksi i Kushtimit në Ndërtim për Punimet Inxhinierike një herë në vit 6

13 Vrojtimi i çmimeve të produkteve bujqësore, vrojtimi i aktiviteteve të thertoreve, vrojtimi i vezëve në pulari, raporti mujor i qumështit të grumbulluar dhe produkteve të prodhuara

vjetor 14

14 Anketa Turizmit tremujor 39

15 Anketa pasuritë e paluajteshme gjashtëmujor 37

16 Anketa e Kostos të Instrumentave të Pagesave për Individët gjashtëmujor 51

17 Anketa Besimi i Konsumatorit tremujor 39

18 Mbetjet Urbane dhe Industriale vjetor 38

19 Anketa e Matjes së Kulturës Financiare të Popullatës vjetor 50

20 Anketa TIK vjetor 44

21 Anketa e Borxhit të Familjeve gjashtemujor 38

22 Anketa Matja e Kostos së Instrumentave për Bizneset gjashetemujor 38

23 Anketa e grumbuillimit të qumështit një herë në vit 35

Në fund të vitit 2015, INSTAT kishte 191 punonjës ndaj 235 pozicioneve të strukturës. Kjo ka

ardhur kryesisht si pasojë e pamundësisë së rekrutimit të personelit nga INSTAT si dhe për arsye

të miratimit të strukturës së re organizative të institucionit, në muajin Shator 2015. Sipas ligjit të


ri për nëpunësin civil, procedurat e rekrutimit dhe emërimit të nëpunësve civilë për INSTAT

kryhen nga Departamenti i Administratës Publike.

Tabela 6-Numri i punonjësve të INSTAT, sipas gjinisë

Vitet Gjithsej Meshkuj Femra

2015 191 56 135

2014 217 57 160

2013 218 58 160

2012 173 40 133

Figura 4 Përqindja e punonjësve të INSTAT sipas gjinisë

Ashtu si edhe në vitet e mëparshme, stafi i INSTAT-it përbëhet kryesisht nga gjinia femërore.

Megjithatë, pas plotësimit të strukturës organizative të vitit 2013, kjo dominancë ka ardhur

duke u reduktuar. Përqindja e vendit që zenë femrat është 70,7 % kundrej meshkujve me

29,3 %.

Tabela 7-Punonjësit e INSTAT sipas grupmoshës për vitin 2015

Grupmosha Numri i Punonjësve

Deri 25 vjeç 6

25-34 vjeç 76

35-44 vjeç 35

45-54 vjeç 39

55-64 vjeç 35

Gjithsej 191

29,3

70,7

Meshkuj

Femra


Figura 5 Përqindja e punonjësve të INSTAT sipas grupmoshës

Në INSTAT janë të punësuar rreth 39.8% nëpunës të rinj të cilët zënë pjesën më të madhe të

stafit nga mosha 25-34 vjec.

Tabela 8 Punonjësit sipas viteve të punës në INSTAT për vitin 2015

Vitet e punës në INSTAT Numri i Punonjësve

0 deri në 1 vit 7

1 deri në 2 vjet 12



Mbi 10 vjet 76

Gjithsej 191

50,3 % e stafit ka 3-9 vjet që punon në institucion gjë që garanton qëndrueshmërinë e zbatimit

të aktiviteteve sipas standardeve të kërkuara statistikore.

3,1

39,8

18,3

20,4

18,3Deri 25 vjeç

25-34 vjeç

35-44 vjeç

45-54 vjeç

55-64 vjeç


Figura 6 Përqindja e të punësuarve në INSTAT sipas viteve të punës

Burimet Financiare

INSTAT është institucionin publik qendror, në varësi të Kryeministrit. Burimet e financimit për

kryerjen e aktivitete statistikore dhe atyre mbështetëse sigurohen kryesisht nga buxheti i shtetit.

Ndikim domethënës kanë edhe financimet e huaja nëpërmjet donatorëve apo granteve të

alokuara, si dhe të ardhurat dytësore apo fondet jashtë limitit, të cilat sigurohen nga

veprimtaritë dytësore që kryen INSTAT.

Në periudhën Janar-Shkurt 2015 është punuar për mbylljen e vitit ushtrimor 2014 dhe

përgatitjen e Bilancit të vitit 2014 për Aparatin Qendror INSTAT. Kjo detyrë u realizua brenda

afateve të përcaktuara në udhëzimin e Ministrisë së Financave, duke depozituar një kopje në

Degën e Thesarit.

Në periudhën Prill 2015 është punuar për përgatitjen e Bilancit përmbledhës të vitit 2014 për

Aparatin Qendror INSTAT dhe Zyrat Rajonale në Rrethe duke depozituar një kopje në

Ministrinë e Financave.

Në bashkëpunim me drejtoritë dhe sektorët e tjerë të institucionit, u përgatit projekt-buxheti

afatmesëm 2016-2018, sipas fazave të parashikuara nga aktet nënligjore duke i dorëzuar

brenda afateve të kërkuara.

Detajimi i buxhetit të vitit 2015, është propozuar nga INSTAT dhe miratuar nga Ministria e

Financave, për Aparatin Qendror dhe Zyrat Rajonale të Statistikave. Në muajin Dhjetor 2015

3,76,3

19,9

30,4

39,8

0 deri në 1 vit

1 deri në 2 vjet

3 deri në 4 vjet

5 deri në 9 vjet

Mbi 10 vjet


është hartuar detajimi i buxhetit të vitit 2016 për Aparatin Qendror dhe Zyrat Rajonale të

Statistikave. Është bërë përditësimi çdo muaj me librin e pagave për punonjësit në strukturë dhe

punonjësit me kontratë pune me kohë të pjesshme mbi 6 muaj.

Tabela 8 Detajimi i buxhetit të INSTAT, 2011-2015

FAKT

Art SHPENZIMET 2011 2012 2013 2014 2015

Paga + kontribut 187,977.00 275,973.00 231,327.80 278,819.00 280,366.00

Mallra dhe shërbime të tjera

166,301.00 118,128.00 59,070.50 60,091.00 57,574.80

Totali operative 354,278.00 394,101.00 290,398.30 338,910.00 337,940.80

Investime 333,069.00 22,215.00 2,997.20 6,927.00 6,401.00

1 TOTALI BUXHETI 687,347.00 416,316.00 293,395.50 345,837.00 344,341.80

Paga + kontribut 13,428.00 12,646.00 12,941.70 14,055.00 6,518.00


421.00 645.00 102.90 44.00 7,954.00


Investime 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

2 TOTALI nga të ardhurat

13,849.00 13,291.00 13,044.60 14,099.00 14,472.00

Paga + kontribut 187.00 336.00 1,146.00 527.00 870


1,795.00 4,710.00 11,610.00 4,949.00 4620


Investime 328.00

3 Te ardhura jashtë limiti

1,982.00 5,046.00 13,084.00 5,476.00 5,490.00

Paga + kontribut 25,185.00 61,106.00 8,514.00 4,558.00 723.00


681,471.00 312,073.00 61,143.00 98,905.00 15,899.00


Investime 822.00 14,266.00 400.00 2,769.00

4 Te ardhura nga donatorë

707,478.00 387,445.00 70,057.00 103,463.00 19,391.00

Paga + kontribut 226,777.00 350,061.00 253,929.50 297,959.00 288,477.00

Mallra dhe sherbime te tjer

shërbime të tjera

849,988.00 435,556.00 131,926.40 163,989.00 86,047.80

Totali operative 1,076,765.00 785,617.00 385,855.90 461,948.00 374,524.80

Investime 333,891.00 36,481.00 3,725.20 6,927.00 9,170.00

TOTALI 1,410,656.00 822,098.00 389,581.10 468,875.00 383,694.80


Janë përpiluar në periudha të ndryshme listëpagesat e pagave, listëpagesat e sigurimit

shoqëror për 3.915 punonjës me kontratë për anketat e Bankës së Shqipërisë, të buxhetit të

shtetit dhe nga donatorë të huaj si dhe janë hedhur në sistem online.

Për vitin 2015 janë shpenzuar rreth 384 milion lekë.

Siç shihet nga grafiku i mëposhtëm, volumin kryesor të shpenzimeve në vite e zë pjesa e pagave

të stafit të INSTAT-it dhe ajo e personave të kontraktuar me kohë të pjesshme.

Për shkak të natyrës së punës që ka institucioni, pjesën kryesore të shpenzimeve e zënë pagat e

personelit me kohë të plotë dhe të pjesshme, si dhe kontributet e sigurimeve shoqërore të tyre.

Figura 7 Shpërndarja e shpenzimeve për vitin 2015

Institutit të Statistikave për vitin ushtrimor 2015 i janë akorduar nga buxheti i shtetit 384.870

mijë lekë. Këto fonde INSTAT i administron në një program “Veprimtaria Statistikore”.

Realizimi i shpenzimeve sipas zërave për vitin 2015, krahasuar me planin vjetor paraqitet në

pasqyrat e mëposhtme:

75,6

18,4

6,0

Paga + kontribute


Investime


Tabela 9 Realizimi i shpenzimeve JANAR – DHJETOR 2015

Mijë/lekë

2015 %

Art SHPENZIMET PL Vjetor Fakt REALIZIMI

600 Shpenzime personeli 290,900.00 286,884.00 98,62

602 Shpenzime të tjera korrente 70,778.40 65,528.80 92,58

Totali shpenzimeve korente 361,678.40 352,412.80 97,44

231 Shpenzime kapitale të brendshme 23,192.00 6,401.00 27,60

TOTALI 384,870.40 358,813.80 93,23

Siç shihet nga të dhënat e tabelës, plani i shpenzimeve të buxhetit në artikullin 600

“Shpenzime personeli”, i cili zë rreth 75 % të tij, është realizuar në masën 98,6 %.

Në artikullin 602 “Shpenzime të tjera korrente” është realizuar në masën 92,6 %.

Në artikullin 231 “Shpenzime për investime” është realizuar 27,6 %. Realizimi i ulët është

shkaktuar si rrjedhojë e mospërdorimit të fondeve TVSH të cilat ishin të destinuara si pjesë e

kontributit të shtetit shqiptar në kuadër të projektit grant nga qeveria suedeze “Zhvillimi i

infrastrukturës IT dhe ngritja e qendrës së trajnimit për INSTAT”. Duke qenë se marrëveshja

për projektin është nënshkruar në muajin Dhjetor 2015, për rrjedhojë fondet për TVSH nuk

janë përdorur.

Shpenzimet gjithsej janë realizuar në masën 93.2% në krahasim me planin vjetor.

Tabela 10 Shpenzimet në Veprimtarinë statistikore

SHPENZIMET në Mijë/lekë Plani Fakti % Realizimit

Veprimtaria Statistikore 384,870.4 358,813.80 93,23

Të ardhura jasht limitit 5,489.6

TOTALI 384,870.4 364,303,9 94,65

Shpenzimet e realizuara nga të ardhurat jashtë limitit janë 5,490 mijë lekë.

Fq. 34 Integrimi Evropian dhe Koordinimi i Projekteve

Integrimi Evropian dhe Koordinimi i Projekteve

Në kuadër të bashkëpunimit ndërkombëtar statistikor gjatë 2015 është komunikuar me zyrën e

statistikave evropiane Eurostat, veçanërisht me Njësinë A3 për Bashkëpunimin Statistikor, për

çështje të bashkëpunimit statistikor dh në kuadër të raportimit për progresin e sistemit statistikor

kombëtar dhe pajtueshmërinë me standardet e Kodit të Praktikës të Statistikave Evropiane në

prodhimin dhe shpërndarjen e statistikave zyrtare, etj.

Gjithashtu, janë mbajtur kontakte me Divizionin e OKB-së për Statistikat, Delegacionin e

Bashkimit Evropian në Tiranë, FMN, ILO, BB, UNECE, OECD, SESRIC, dhe gjithë agjencitë e OKB-

së në Shqipëri në kuadër të dhënies së kontributit dhe raportimit/monitorimit të treguesve të

zhvillimit rajonal dhe global.

Në kuadër të procesit të integrimit evropian, INSTAT ka kryer një sërë aktivitetesh që lidhen me

organizimin dhe funskionimin e punës së Grupit Ndërinstitucional të Punës për Kapitullin 18.

Statistikat. Gjatë vitit 2015 është përgatitur përditësimi për çdo 4 mujor i materialit të

kapitullit 18, në gjuhën shqipe dhe në gjuhën angleze. INSTAT ka përgatitur kalendarin e

legjislacionit të BE-se që duhet të përkthehen nga gjuha angleze në gjuhën shqipe për vitin

2015, përditësimin e raportimit të zbatimit të rekomandimeve të nënkomitetin Ecofin 2014,

përditësimin e Grupeve Ndërinsitucionale të Punës për kapitullin 18, ku INSTAT është edhe

koordinator por edhe për kapitujt e tjerë ku INSTAT kontribuon sipas fushës së kompetencës.

Në përputhje me Udhëzuesin për Hartimin e Planit Kombëtar për Integrimin Evropian, INSTAT ka

dhënë inputet e veta për përditësimin e PKIE 2016-2018 në gjuhën shqipe dhe në gjuhën

angleze duke koordinuar punën me strukturat teknike të INSTAT si dhe me Bankën e Shqipërisë

dhe Ministrinë e Financave për mbledhjen dhe përgatitjen e informacionit.

Zyra statistikore e Bashkimit Evropian (Eurostat), ndjek progresin e vendeve kandidate dhe

kandidate potenciale në lidhje me pajtueshmërinë e sistemeve kombëtare statistikore me acquis

në fushën e statistikave si dhe grumbullon të dhëna nga këto vende. Një nga instrumentat e

Eurostat për monitorimin e progresit të sistemit kombëtar statistikor të vendeve të zgjerimit është

edhe kryerja e misioneve të vlerësimit të tilla si Adapted Global Assesment (AGA) dhe Light

Peer Reviews (LPR) si edhe Vlerësime Sektoriale të fushave statistikore specifike.


Në kuadër të këtyre monitorimeve, në datat 13 – 16 Korrik 2015, në INSTAT u zhvillua misioni i

vlerësimit të zbatimit dhe pajtueshmërisë së punës së autoriteteve të sistemit statitistikor në

Shqipëri me standardet e parimeve të Kodit të Praktikës së statistikave evropiane.

Objektivi i këtij misioni vlerësimi të kryer, është të kontribuojë në forcimin e integritetit,

pavarësisë dhe përgjegjshmërisë së autoriteteve statistikore, pjesë e Sistemit Kombëtar të

Statistikave në Shqipëri, vlerësimi i efektivitetit të bashkëpunimit ndërinstitucional, zbatimi në

praktikë i rolit të INSTAT si koordinator i sistemit kombëtar statistikor, mjedisi institucional,

disponibiliteti, aksesi dhe përdorimi i burimeve dhe regjistrave administrative, kuadri i cilësisë së

të dhënave statistikore, etj.

Në rolin e Koordinatorit të Sistemit Kombëtar Statistikor, INSTAT ka realizuar komunikimin zyrtar

midis Eurostat, Këshillit të Statistikave dhe Agjensive Kombëtare Statistikore si Ministria e

Financave dhe Banka e Shqipërisë për kryerjen me sukses të misionit. Raporti përfundimtar i

këtij misioni është bërë publik për të gjithë të interesuarit3. INSTAT së bashku me Agjensitë

Statistikore Zyrtare do të ndjekin zbatimin e rekomandimeve të këtij misioni dhe përmbushjen e

tyre.

Si pjesë e Vlerësimeve Sektoriale nga Eurostat, gjatë periudhës 8-11 qershor 2015, në INSTAT

u zhvillua misioni i vlerësimit për rishikimin e statistikave të biznesit në Shqipëri, pajtueshmërinë e

prodhimit dhe shpërndarjes së këtyre statistikave me parimet e Kodit të Praktikës dhe

standardeve evropiane. Në përfundim të misionit ekipi i ekspertëve ka paraqitur raportin e

misionit me rekomandimet përkatëse të cilat do të ndiqen për zbatim nga INSTAT dhe

institucione të tjera shqiptare me qëllim përmbushjen e tyre.

Eurostat dhe EFTA në bashkëpunim me INSTAT në kuadër të aktiviteteve për rritjen e njohurive

dhe kapaciteteve të institucioneve statistikore të vendeve të zgjerimit dhe jo vetëm, për

zbatimin e Kodit të Praktikës së Statistikave Evropiane, në 2-3 Korrik 2015, me pjesëmarrje

nga vendet e rajonit por edhe shtete të tjera, organizuan në Durrës Workshopin me tematikë

3 http://ec.europa.eu/eurostat/web/enlargement-countries/publications/reports

http://ec.europa.eu/eurostat/web/enlargement-countries/publications/reports


“Kodi i Praktikës të Statistikave Evropiane”. Qëllimi i aktivitetit ishte shqyrtimi në mënyrë të

detajuar i parimeve të këtij kodi dhe treguesve përkatës për të matur zbatimin e tyre nga zyrat

e statistikave kombëtare dhe sistemet e tyre të statistikave.

Në vijim të punës së nisur nga INSTAT në bashkëpunim me Eurostat, Delegacionin Evropian në

Tiranë për institucionalizimin e një binjakëzimi të INSTAT me një institut të një vendi evropian, më

datë 17 Qershor 2015, në Gjenevë, gjatë zhvillimit të Konferencës së Statisticienëve Evropianë

(CES) me prezencën edhe të Zv/Drejtorit të Përgjithshëm të Eurostat Znj. Mariana Kotzeva,

INSTAT dhe Zyra qendrore e Statistikave të Irlandës (CSO) nënshkruan një marrëveshje

bashkëpunimi. Ky bashkëpunim do të shërbejë si një orientim strategjik për INSTAT drejt

përmbushjes së standardeve statistikore evropiane duke konsoliduar me tej bashkëpunimin në

forma të tjera të ndihmës dhe shkëmbimit të eksperiencave dhe dijeve.

Në kuadër të bashkëpunimit statistikor për përfaqësimin e INSTAT në forumet ndërkombëtare

statistikore gjatë vitit 2015, Shqipëria është bërë pjesë e Iniciativës PARIS21 (Partneriteti në

Statistika për Zhvillimin në shekullin e 21-të), një platformë ndërkombëtare e bashkëpunimit

statistikor nëpërmjet anëtarësisë së Drejtorit të Përgjithshëm të INSTAT në Bordin e kësaj

iniciative, duke kontribuar në politikat më elitare në fushën e statistikave në nivel ndërkombëtar.

Në vijim të këtij bashkëpunimi, me financim të PARIS21, në datat 17-19 Nëntor, organizua në

Tiranë workshopi mbi “Shpërndarjen e rezultateve të të dhënave statistikore”. Me pjesëmarrje

nga ekspertë të EUROSTAT, OECD-së, ekspertë të Paris 21, të Kompanisë prestigjoze Positium

me qendër në Estoni dhe përfaqësues të zyrave statistikore nga vendet në zgjerim si dhe nga

vendet e Europës Juglindore.

Përfaqësues të INSTAT morën pjesë dhe kontribuan me prezantime në takimin e përvitshëm të

strukturave të menaxhimit të bashkëpunimit statistikor të BE-së dhe të vendeve të zgjerimit

respektivisht të Grupit të Menaxhimit për Bashkëpunimin Statistikor (MGSC).

Në datat 15-17 Qershor në Gjenevë, Zvicër u zhvillua Sesioni plenar i 63-të i Konferencës së

Statisticienëve Evropian (CES) të Komisionit Ekonomik të OKB për Evropën (UNECE) ku INSTAT u

përfaqësua nga niveli i lartë i menaxhimit.

INSTAT jep kontributin e Shqipërisë në zhvillimin e statistikave të paaftësisë nëpërmjet

Anëtarësisë në Grupin e Washingtonit për Statistikat e Paaftësisë. Në muajin Gusht 2015

INSTAT konfirmoi edhe njëhërë përfaqësuesin e institucionit në këtë organizim.


Kështu gjatë vitit 2015, INSTAT ka patur në zbatim disa projekte kryesisht me financim të

Bashkimit Evropian nga IPA kombëtarë dhe nga IPA me shumë vende përfituese (IPAMB),

Qeveria Suedeze dhe Qeveria Zviceriane.

Në zbatim të kuadrit ligjor për menaxhimin e fondeve të Bashkimit Evropian për Shqipërinë,

(VKM nr. 707, datë 21.08.2013 dhe VKM nr. 541 datë 18.06.2015), INSTAT ka krijuar

strukturën e Zyrtarit të Lartë të Programit (Senior Programme Officer), për menaxhimin e

fondeve të BE-së (IPA I, komponenti i I-rë (2007-2013) dhe IPA II (20014-2020).

Drejtoria e Integrimit Evropian, koordinimit të projekteve dhe publikimeve në INSTAT, ka ndjekur

punën në lidhje me funksionimin me efiçencë të strukturës së Zyrtarit të Lartë të Programit (SPO)

për IPA I dhe II duke komunikuar në mënyrë të vazhdueshme me Drejtorinë e Kontraktimeve dhe

Financimeve të Huaja (CFCU) në Ministrinë e Financave për mirëmbajtjen e dosjes së SPO-së,

përgatitjen e dokumentacionit dhe shkresave, përditësimin e dokumentacionit të domosdoshëm

për funksionimin e strukturës së SPO-së për INSTAT, analizën e ngarkesës së punës, menaxhimin

e riskut, përditësimin e regjistrit të riskut, raportimin mbi parregullsitë, etj.

INSTAT është përfitues i fondeve të Bashkimit Evropian me financim të IPA 2013 me projektin

me titull “Mbështetje për Përmirësimin e Sistemit të Informacionit Statistikor” (Support the

Improvement of Statistical Information System), projekt i cili është duke u menaxhuar në mënyrë

të decentralizuar nga strukturat shtetërore shqiptare të ngritura për menaxhimin e fondeve të

asistencës së BE-së. INSTAT në bashkëpunim me Drejtorinë e Kontraktimeve dhe Financimeve të

Huaja në Ministrinë e Financave ka kryer gjatë vitit 2015 të gjithë etapat e procesit të

prokurimit të konsulencës së nevojshme përfshirë këtu përgatitjen e dokumentit të ToRs si dhe

procesin e vlerësimit deri në përzgjedhjen e kompanisë fituese që do të zbatojë projektin.

Gjatë vitit 2015, INSTAT ka përgatitur për Ministrinë e Integrimit raportet tre mujore periodike

për ecurinë e punës në lidhje me zbatimin e projektit IPA 2013, aktivitetet, kontributin e buxhetit

të shtetit, nivelin e disbursimeve si dhe problematika të zbatimit të projektit.

Në kuadër të financimit direkt për INSTAT të Sida (Agjencisë Suedeze për Zhvillim

Ndërkombëtar) me titull “Financim direkt për një pjesë të shpenzimeve për Censusin e njësive


ekonomike jo- bujqësore dhe Censusin e njësive ekonomike bujqësore”, gjatë vitit 2015 u kryen

disa misione eskpertize teknike për metodologjinë, përpunimin dhe analizën e të dhënave të

Censusit të Njësive Bujqësore. Projekti u mbyll në muajin Maj 2015 me përgatitjen e raportit

përfundimar narrativ dhe financiar.

Në fillim të muajit dhjetor, INSTAT ka nënshkruar një marrëveshje financimi me Ambasadën

Suedeze për realizimin e një projekti për përmirësimin e infrastrukturës së teknologjisë së

informacionit dhe komunikimit të INSTAT. Marrëveshja e financimit midis INSTAT dhe Ambasadës

Suedeze në Tiranë, u bë e mundur nga bashkëpunimi dhe kontributi i institucioneve shqiptare si

Ministrisë së Punëve të Jashtme, Ministrisë së Financave, Departamentit të Programimit të

Financimeve të Huaja në Kryeministri, Ministrisë së Zhvillimit Ekonomik, Tregtisë, Turizmit dhe

Sipërmarrjes për programimin e kostove të projektit, kontributin e palës shqiptare si dhe

firmosjen e marrëveshjes. Në vijim të firmosjes së marrëveshjës nga palët në fillim të dhjetorit

INSTAT në bashkëpunim me Ambasadën Suedeze dhe përfaqësuesin e Statistikave të Suedisë

në INSTAT, ka filluar punën për zbatimin e projektit. Projekti do të bëjë të mundur blerjen e

pajisjeve të TIK për përmirësimin e infrastrukurës teknologjike dhe të komunikimit si dhe për

pajisjen e Qendrës së Trajnimit që do të ngrihet në mjediset e INSTAT për kualifikimin, trajnimin

e punonjësve të INSTAT dhe agjencive statistikore, por njëkohësisht do të ofrojë mundësi për

kualifikimin në fushën e statistikave të studentëve, stafit akademik, studiuesve apo të individëve

të tjerë të interesuar, si dhe do të shërbejë si mjedis për organizimin e seminareve teknike midis

aktorëve të ndryshëm.

Me mbështetje financiare dhe asistencë teknike të ofruar nga Qeveria Zviceriane nëpërmjet

Ambasadës së Zvicrës në Tiranë (Zyrës së Bashkëpunimit Zvicerian për Shqipërinë), gjatë vitit

2015 u realizua projekti me titull “Data Elaboration in Statistics” dhe përfshinte periudhën

maj-tetor 2015. Ky financim mbështeti INSTAT në kryerjen e disa aktiviteteve për përmirësimin

e aftësive në shpërndarjen e informacionit statistikor dhe rritjen e aksesit të përdoruesve

nëpërmjet aplikimit të teknologjive të reja. Disa prej aktiviteteve ishin krijimi i një aplikacioni

për aksesimin e publikimeve të INSTAT nga përdoruesit nëpërmjet telefonave celularë,


programin për statitistikat e emrave në Shqipëri, publikimin e botimit të Vjetarit të Statistikave

Rajonale si dhe për organizimin me sukses të konferencës që u zhvillua në datën 17 shtator për

publikimin e Vjetarit të Statistikave Rajonale dhe Rezultateve të Anketës së Buxhetit të Njësive

Ekonomike Familjare 20144.

Qeveria Suedeze nëpërmjet Agjencisë Suedeze për Zhvillim Ndërkombëtar (Sida) me

ekspertizën teknike të Statistikave të Suedisë (SCB), është një prej kontribuesve më afatgjatë

për INSTAT dhe sistemin kombëtar statistikor që prej fillim viteve 2000. Ky bashkëpunim është

realizuar në disa faza. Aktualisht është në zbatim faza e 4-rt e këtij bashkëpunimi statistikor

ndërmjet INSTAT dhe Statistikave të Suedisë (SCB) dhe mbulon periudhën Tetor 2014–Dhjetor

2017. Gjatë vitit 2015 janë realizuar aktivitete që përfshijnë rreth 18 misione afatshkurtra dhe

dy vizita studimore për komponentin e menaxhimit, përmirësimin e statistikave të bujqësisë dhe

mjedisit, statistikat ekonomike dhe të biznesit, statistikat sociale, përmirësimin e metodologjisë

statistikore dhe TIK. Gjatë vitit u kryen sipas programit dy mbledhjet e Komitetit Drejtues të këtij

projekti më datë 27 maj 2015 dhe 13 Nëntor 2015 në INSTAT me prezencën e përfaqësuesve

të ambasadës suedeze, Delegacionit Evropian në Tiranë, përfaqësues të SCB, të projektit dhe

të punonjësve të INSTAT. Projekti ka ecur me ritme normale sipas kalendarit të parashikuar por

gjithësesi duhet të punohet më shumë në gjetjen e ekspertizës së nevojshme në kohën e duhur

nga ana e SCB për një pjesë të aktiviteteve të parashikuara.

Qeveria Suedeze kontribuon në zhvillimin e statistikave në rajonin e Ballkanit nëpërmjet

programit të bashkëpunimt rajonal (2013-2016) me ekspertizë të Statistikave Suedeze dhe

zyrës së projektit të SCB në Beograd. Qëllimi kryesor i programit rajonal të statistikave të

Suedisë është të ndihmojë në zhvillimin e sistemit statistikor në rajon duke u mbështetur në

metoda dhe praktika të shëndosha statistikore në përputhje me standartet BE. Kryesisht

programi përqëndrohet në komponentet që përfshijnë ngritje të kapaciteteve dhe asistencë

teknike për përmirësimin në Statistikat Mjedisore, Metodologjia e Anketave, Statistikat Gjinore

dhe organizimi i Shkollës Verore për Statistikat. Me financim të këtij programi në datat 7–11

Shtator 2015 u organizua në Shkup shkolla e verës për statitistikat për 2015 me tematikë

4 http://www.instat.gov.al/al/aktivitete/konferenca-mbi-statistikat-rajonale-dhe-buxhetin-e-familjes-2014.aspx

http://www.instat.gov.al/al/aktivitete/konferenca-mbi-statistikat-rajonale-dhe-buxhetin-e-familjes-2014.aspx

http://www.instat.gov.al/al/aktivitete/konferenca-mbi-statistikat-rajonale-dhe-buxhetin-e-familjes-2014.aspx


“Përdorimi i informacionit Ndihmës në Prodhimin Statistikor “Use of Auxiliary Information in

Statistical Production”. Në këtë event u festua edhe 10-vjetori i shkollës së verës të organizuar

nga ky projekt. Përfaqësues nga INSTAT është pjesë e Komitetit Drejtues Rajonal (RSC) dhe

merr pjesë në takimet e komitetit drejtues rajonal të projektit (RSC) duke kontribuar në emër të

INSTAT për aktivitetet e mëtejshme në kuadër rajonal.

Asistencë teknike është ofruar edhe nga Fondi Monetar Ndërkombëtar për zhvillimin e Llogarive

Kombëtare dhe statistikat e qeverisë si dhe nga Banka Botërore në fushën e monitorimit të

varfërisë dhe publikimin e hartave të varfërisë. Me asistencë teknike të ekspertëve të financuar

Fondi i Kombeve të Bashkuara për Popullsinë (UNFPA), INSTAT ka bërë të mundur përgatitjen

dhe publikimin e dy studimeve përkatësisht “Të Rinjtë në Shqipëri: Sfidat në kohët që ndryshojnë”

dhe “Mplakja e Popullsisë: Situata e të moshuarve në Shqipëri” të cilat u publikuan në një

Konferencë të organizuar më datë 25 Nëntor 2015.

Në lidhje me programin e bashkëpunimit rajonal statistikor të BE-së nga IPA me shumë vende

përfituese gjatë vitit 2015 janë realizuar një sërë aktivitetesh për të gjithë sistemin statistikor

nga IPAMB 2012 dhe IPAMB 2014, program i cili mbulon periudhën duke filluar nga 1 nëntor

2015 dhe do të zgjasë për 23 muaj. Aktivitetet e financuara nga ky program statistikor kanë të

bëjnë kryesisht me përmirësimin dhe harmonizimin e metodologjisë statistikore për

mbledhjen/shpërndarjen e informacionit statistikor nga zbatimi i projekteve pilot, ngritje të

kapaciteteve dhe zhvillimit të aftësive të punonjësve të agjencive statistikore nëpërmjet

pjesëmarrjes në grupe pune, seminare/konferenca/trajnime, vizita studimore, stazhe afatgjata

në Eurostat dhe institucione statistikore të vendeve të BE-së si dhe asistencë teknike/ekspertizë e

ofruar për fusha të ndryshme.

IPA 2014 me shumë vende përfituese, ka filluar zbatimin në 1 Nëntor 2015 dhe do të

përfundojë 30 Shtator 2017. Ky program zbatohet nga kompania e konsulencës GOPA

Consultants.

Qëllimi i këtij programi është që të përgatisë autoritetet statistikore në vendet përfituese për

anëtarësim në BE duke përafruar metodologjinë dhe praktikat e tyre me kërkesat statistikore

dhe integrimin e tyre në Sistemin Evropian të Statistikave.

Aktivitetet që do te zbatohen mes të tjerash përfshijnë projekte pilote në Statistikat makro-

ekonomike (Llogaritë kombëtare, transmetimi i ESA 2010, PPP dhe HICP), Statistikat e Financave

Qeveritare, Transporti dhe statistikat e Bujqësisë (prodhimi i bimëve dhe kafshëve), statistikat

Sociale (EU-SILC, AES, LFS, dhe statistikat e krimit dhe drejtësisë) Statistikate Biznesit (statistikat


e Tregtisë së Jashtme, Regjistrat e Biznesit, biznesi afatshkurtër, turizmi dhe informacionin

shoqëror dhe në fushat statistikore me natyrë horizontale (menaxhimi cilësor, sistemi i

metadatës), etj. Programi IPA MB 2014 ofron ndihmë për ndërtimin e kapaciteteve. Asistencë

teknike do te jepet duke mbuluar shpenzimet për pjesëmarrjen në workshopet e projekteve

pilote, mbledhjet e grupeve të punës në Eurostat, vizita studimore, kurse trajnimi dhe trajnime

afatgjata.

Në kuadër të IPA 2012 dhe IPA 2014 janë zhvilluar 86 aktivitete të organizuara nga Eurostat

vetëm ose së bashku me organizatat ndërkombëtare si UNECE, OECD.

Tabela 11 Aktivitetet në kuadër të projekteve IPA 2012 dhe 2014

Takime Workshope Trajnime Vizitë

Studimore Konferenca

IPA 2012 72 9 7 7 3

IPA 2014 11 - - - -

Totali 83 9 7 7 3

Nga programi IPA 2012 janë kryer 5 trajnime afatgjata respektivisht për ekipin e parë për

periudhën Janar – Qershor 2015 dhe 5 trajnime për ekipin i dytë për periudhën Shtator -

Dhjetor 2015.

Në kuadër të projektit SIDA janë zhvilluar 15 misione teknike afatshkurtra në INSTAT. Janë

zhvilluar 3 takime jashtë vendit, 7 seminare dhe 4 vizita studimore për fusha të ndryshme

statistikore.

Gjatë vitit 2015 aktivitetet e financuara nga fondet e INSTAT janë: 4 financime të plota dhe një

financim i pjesshëm dhe 16 financime nga organizata të huaja, ku kanë përfituar 32 punonjës.

Në kuadër të bashkëpunimit statistikor është koordinuar puna për përgatitjen dhe dërgimin e

materialeve/informacioneve që kërkohen për sistemin statistikor kombëtar, INSTAT në

bashkëpunim me Ministrinë e Financave dhe Bankën e Shqipërisë ka përditësuar informacionin e

Anketës së Koordinimit të Donatorëve (Donor Coordination Survey 1 janar 2015 – 31 mars

2016), që kryhet nga Eurostat për të parë aktivitetin e donatorëve në fushën e statistikave për

rajonin e Ballkanit dhe Turqinë dhë të ndihmojë në planifikim më të mirë të asistencës në fushën

e statistikave si dhe prioritizimin e asistencave në të ardhmen.

Fq. 42 Atlasi Statistikor WEBGIS

Atlasi Statistikor WEBGIS Aplikacioni “Atlasi Statistikor i Shqipërisë” bazuar në WEB është vënë në dispozicion të çdo

përdoruesi në vitin 2014. Ai paraqet informacionin statistikor të gjeoreferencuar, burimi i të cilit

është Censusi i Popullsisë dhe Banesave, 2011. Ky aplikacion mundëson vizualizimin e të

dhënave statistikore duke përzgjedhur nivelin e detajimit (Qark, Njësi vendore sipas ndarjes

administrativo-territoriale të vjetër dhe asaj të re dhe në nivel gride për shpërndarjen e

popullsisë.) Gjatë vitit 2015, në bazë të ligjit nr. 115/2014 “Për ndarjen Administrativo –

Territoriale të njësive të qeverisjes vendore në Republikën e Shqiperisë” u bë llogaritja e

variablave statistikorë të 3 grupeve të mëdha: (Popullsia, Arsimi dhe Punësimi dhe Niveli i

Jetesës dhe Kushtet e Banimit) bazuar në këtë ndarje të re.

Atlasi Statistikor WEBIS

• Atlasi Statistikor (WEBGIS http://www.instatgis.gov.al) është lançuar tashmë në

websitine INSTAT-it nga maji i vitit 2014.

http://www.instatgis.gov.al/

Fq. 43 Atlasi Statistikor WEBGIS

WEB-ATLASI është një risi në kuadër të rritjes së rolit të gjeo-statistikave duke krijuar mundësine

e paraqitjes së informacionit statistikor sipas shpërndarjes gjeografike. Struktura e këtij

aplikacioni është shumë e thjeshtë për t’u kuptuar dhe për t’u përdorur, e vlefshme për

përdoruesit në 2 gjuhë: shqip dhe anglisht.

Përdoruesve ju janë vënë në dispozicion këta tregues bazuar në të dy nivelet e ndarjes

administrative-territoriale (e vjetër dhe e re) dhe gjithashtu po punohet të popullohet ky

aplikacion edhe me të dhëna të tjera demografike në nivel gride sipas rekomandimeve të

projektit GEOSTAT (EUROSTAT).

Fq. 44 Publikimet - Databaza e kërkesave të përdoruesve

Publikimet - Databaza e kërkesave të përdoruesve

Database i përdoruesve u krijua për herë të parë në vitin 2009. Mbi bazën e këtij database

INSTAT përcakton dhe njihet më mirë me kërkesat dhe nevojat që kanë përdoruesit për

statistika. Nëse i referohemi historikut të këtij database, mund të themi që kërkesat e

përdoruesve kanë pësuar një rritje të ndjeshme në vitin 2014 dhe vazhdon të ketë rritje jo aq të

theksuar edhe në vitin 2015.

Figura 8 Kërkesat e përdoruesve, 2010-2014

Duke e thelluar analizën e statistikave të plotësimit të kërkesave të përdoruesve vërehet që

numri i kërkesave të përdoruesve në vitin 2015 është rritur duke arritur shifrën 729 kërkesa nga

627 kërkesa në vitin 2014. Pra në ndryshim nga viti 2014 ku rritja e kërkesave ndaj 2013

ishte me 83 % në vitin 2015 kjo rritje nuk është aq e ndjeshme prej afro 16 %. Nëse do të

bënim specifikimin e mëtejshëm të këtyre kërkesave mund të themi që numrin më të madh të

tyre e zënë kërkesat e statistikave ekonomike me 23,72 % duke u pasuar nga kërkesat e

statistikave sociale 11 %, statistikat mbi tregun e punës dhe ato të llogarive kombëtare me

7,5% etj.

375317 329 342

627

729

0

100

200

300

400

500

600

700

800

2010 2011 2012 2013 2014 2015


Figura 9 Klasifikimi i numrit të kërkesave të përdoruesve sipas fushave specifike

statistikore

Numrin më të madh të kërkesave të plotësuara në vitin 2015 e zënë statistikat ekonomike me

351 kërkesa, ku kryesojnë statistikat e Çmimeve me 173 kërkesa të plotësuara, pasuar nga

statistikat e tregtisë së jashtme me 71 kerkesa si dhe statistikat ekonomike pranë ndërmarrjeve

me 55 kërkesa, etj. Një pasqyrë më të hollësishme mund ta konsultoni në tabelën e mëposhtme:

Tabela 12 Numri i kërkesave të përdoruesve sipas fushave specifike statistikore

2014 2015

Kërkesat e përdoruesve për Statistika të:

Numër Përqindje Numër Përqindje

Çmimeve 195 31,1 173 23,7

Tregtisë së Jashtme 58 9,3 71 9,7

ASN e prodhimit 70 11,2 55 7,5

Turizmit e Transportit 23 3,7 52 7,1

Popullsisë 77 12,3 80 11

Arsimit 14 2,2 21 2,9

Shëndetit 8 1,3 26 3,6

Të ardhurat e Konsumi në familje 40 6,4 39 5,3

Tregu i Punës 43 6,9 55 7,5

Hartografisë 8 1,3 15 2,1

Regjistrit të Ndërmarrjeve 34 5,4 44 6

Llogarive Kombëtare gjithsej 34 5,4 55 7,5

Bujqësisë gjithsej 23 3,7 43 5,9

Gjithsej 627 100 729 100

0 50 100 150 200 250 300 350 400

Stat. Ekonomike

Stat. Sociale

Stat. Anketa pranë familjeve

Stat. të Teknologjisë së Informacionit

Stat. Llogaritë Kombëtare

Stat. të Bujqësisë

2015 2014


Marketimi i produktit Statistikor

Marketimi i produktit Statistikor dhe Përditësimin në vazhdimësi i Custom Database për të

përmirësuar informacionin për marketimin e produktit statistikor dhe për rritjen e nivelit të

shërbimit ndaj përdoruesit. Marketingu dhe shpërndarjen e botimeve të INSTAT ndaj klientëve,

bazuar në Strategjinë e Marketingut miratuar nga Drejtori i Përgjithshëm si dhe kryerja e

marketingut të informacionit statistikor të publikuar, nëpërmjet kanaleve të ndryshme të

marketingut.

Të dhënat e faqes www.instat.gov.al, statistikat e webit

Gjate vitit 2015 në webin e INSTAT ka patur 210,437 sesione5 nga 194.870 që ishin në vitin

2014. Sesionet gjatë vitit 2015, janë rritur me 8 % krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti

më parë. Totali i përdoruesve6 gjatë vitit 2015 ishte 104.995 nga 92.814 që ishte në vitin

2014, duke përsuar një rritje prej 13,12%. Për vitin 2015 faqja web e INSTAT është shikuar7

997.548 nga 985.280 në vitin 2014 me një rritje prej 1,25 %.

Në ankesin nr. 1 në fund të materialit mund të shikohet më qartë se ku kanë aksesuar

përdoruesit më shumë në faqen e INSTAT si dhe për orientimin e politikave në të ardhmen.

Një risi tjetër e cila shërben për të shpërndarë produktin statistikor është dhe numri i

përdoruesve të telefonave mobile si dhe tablet në faqen e INSTAT. Siç shihet nga grafiku numri

i përdoruesve mobile dhe tablet ka përsuar një rritje të madhe çka duhet të synojë që

produktet e reja të instat duhet të fokusohen në versione telefonike si dhe objektiv i këtij viti

është ndërtimi i versionit mobile të faqes së INSTAT. Grafiku më poshtë e ilustron.

5 Total number of Sessions within the date range. A session is the period time a user is actively engaged with your website, app, etc. All usage data (Screen Views, Events, Ecommerce, etc.) is associated with a session. 6 Users that have had at least one session within the selected date range. Includes both new and returning users. 7 Pageviews is the total number of pages viewed. Repeated views of a single page are counted.



Figura 10 Numri i përdoruesve sipas llojit të pajisjes

Gjatë vitit 2015, 10 vendet kryesore që kanë vizituar faqen zyrtare të INSTAT janë Shqipëria,

SHBA, Kosovë, Itali, Gjermani, Kinë, Angli, Greqi, Maqedoni dhe Polonia. Shqipëria kryeson

renditjen me 151.686 sesione nga 146.977 sesione që kanë rezultuar në vitin 2014, duke

pësuar një rritje prej 3,20 %.

Tabela 13 Vendet që kanë vizituar më shumë faqen e INSTAT (www.instat.gov.al)

2014 2015

Shqipëri 146.977 151.686

SHBA 5.372 6.957

Kosovë 5.387 6.510

Itali 4.867 4.791

Gjermani 2.415 3.258

Kinë 221 3.202

Angli 2.571 3.079

Greqi 2.372 2.371

Maqedoni 1.823 2.290

Poloni 1.079 1.752

87,6%

10,8%

1,6%

81,8%

16,4%

1,8%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

desktop

mobile

tablet

2014 2015



Figura 11 Vendet që kanë vizituar më shumë faqen e INSTAT në % për dy vitet e fundit

Në aplikacionin INSTATGIS.GOV.AL gjatë vitit 2015 janë realizuar 8.448 sesione nga 3.919

që ishin në vitin 2014, me një rritje prej 116%. Në vitin 2015 janë 6.533 përdorues që kanë

hyrë në këtë ndërfaqe të INSTAT duke shënuar një rritje prej 174% krahasuar me vitin 2014.

Qëndrimi mesatar për çdo sesion është 3.04 minuta. Këto sesione janë realizuar nga (91,65 %)

në versionet desktop, mobile (7,21 %) dhe tablete (1,14 %).

Të dhënat mikro

Zhvillimi i ri për të siguruar vlera të shtuara të të dhënave sugjeronte futjen e bazave të të

dhënave statistikore (mikrodatave) kjo i lejon përdoruesit të krijojnë dhe të analizojnë statistikat

e tyre, në një masë të gjërë. Në janar të vitit 2014, INSTAT ka bërë publike të dhëna mikro për

të gjithë përdoruesit për temat:

· Tregu i Punës

· Anketa e Forcave të Punës 2007 - 2013

· Anketa e Përdorimit të Kohës 2010-2011

· Anketat e Matjes së Nivelit të Jetesës: 2002, 2005, 2008, 2012

· CENSUS: 3 % e të dhënave të Censusit të Popullsisë dhe Banesave 2011

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0

SHBA

Kosovë

Itali

Gjermani

Kinë

Angli

Greqi

Maqedoni

Poloni2015 2014


· Anketa e Migracioni të kthimit dhe ri-integrimit 2013

Bazuar në të dhënat e ofruara nga Google Analytics për faqen e internetit të INSTAT-it është

llogaritur numri i shkarkimeve të mikrodatave për vitin 2015, gjatë kitij viti numri i shkarkimeve

të mikrodatave ishte 8.262, një vit më parë (viti 2014) numri i shkarkimeve të mikrodatave ishte

5.949, kemi një rritje të shkarkimeve me 39 % për vitin 2015.

Figura 12 Shkarkimi i të dhënave mikro

Rrjeti social facebook “Instituti i Statistikave”

Instituti i Statistikave lançoi për herë të parë faqen e tij zyrtare në rrjetin social Facebook, më

20 Maj 2014.

Numri i personave që kanë vizituar faqen, e kanë parë atë, apo një nga postimet e faqes gjatë

periudhës Janar 2015 - Dhjetor 2015 është 195.320 persona.

8.262

5.949

viti 2015 viti 2014

viti 2015

viti 2014


Ndjekës të faqes FB

Në vitin 2015 kemi gjithsej 3.337 ndjekës të faqes së FB . Në dt. 1 Janar 2015 faqja ka pasur

1.832 pëlqime. Nga kjo datë deri në 31 Dhjetor 2015 kemi një rritje me 1.505 ndjekes. Nga

këto 61 % janë femra dhe 39 % janë meshkuj.

Vlerësimi i faqes nga personat që kanë hyrë ne FB

është një mesatare 4,7 nga 22 persona. Personat

me vleresim maksimal 5 Yje janë 20, 2 janë me 4

yje dhe 1 është me vlerësim minimal 1.

Postimet

Numri total i postimeve nga data 1 Janar 2015-31 Dhjetor 2015 eshte 368, postime të cilat

kanë arritur një shikueshmëri prej 195.320 personash me një mesatare 533.661 për çdo postim.

Postimet në faqe janë të bazuara në kalendarin e eventeve të facebook (duke respektuar

kalendarin e publikimeve të INSTAT), i cili përmban datat e daljes së publikimeve dhe eventeve

të tjera të rëndësishme. Statuset të cilat kanë pasur shikueshmërinë më të lartë janë:


A jeni kureshtarë të dini sa persona kanë të njëjtin emër me ju në Shqipëri? Kërko

emrin... https://instatemra.shinyapps.io/emra, me shikueshmëri 9.467 persona dhe 47

pëlqime, dhe 24 share

Konferenca mbi Statistikat Rajonale dhe Buxhetin e Njësive Ekonomike Familjare 2014,

me një shikueshmëri prej 4.616 personash dhe 64 pëlqime, 5 komente dhe 3 share

Binjakëzimi i INSTAT me Zyrën Qendrore të Statistikave të Irlandës, (CSO) me

shikueshmëri 3.954 personash dhe 87 pëlqime dhe 1 koment

Portali online Instatgis www.instatgis.gov.al; me shikueshmëri 3.538 personash dhe 30

pëlqime dhe 21 share

Statusi “INSTAT ju uron Gëzuar Festat!” me shikueshmëri 5.515 personash dhe 62

pëlqime, 3 komente dhe 3 share

PSE PO PLAKET SHQIPËRIA? me shikueshmëri 3.104 personash dhe 45 pëlqime dhe 13

share

Eventet e postuara në faqen e Facebook

25.11.2015

“Mplakja e Popullsisë dhe Të Rinjtë në Shqipëri”

Event i organizuar në Hotel Tirana Interrnational nga INSTAT.

23.10.2015

“Konferenca Rajonale mbi Statistikat Gjinore në Shqipëri”

Event i organizuar në Tirana International Hotel nga INSTAT.

20.10.2015

“Dita e Hapur për Statistikat”

Event i organizuar në Fakultetin Ekonomik nga INSTAT.

07.10.2015

“Migracioni i kthimit dhe ri-integrimi në Shqipëri, 2013”


https://www.facebook.com/events/487769381409736/




21.05.2015

“Analiza e të dhënave të Census”


20.05.2015

“Publikimi: Femra dhe Meshkuj 2015”

03.02.2015

“Trajnim për tabelat e Burim – Përdorimeve”


Të gjithë aktivitetet e INSTAT janë bërë publike për ndjekësit e faqes 2-3 ditë përpara

aktivitetit nëpërmjet opsionit të krijimit të një eventi në facebook. Çdo aktivitet është përcjellë

edhe me foto.

Mbulimi i INSTAT nga media

Gjatë periudhës Janar – Dhjetor 2015, përmendja dhe citimi për INSTAT është vërejtur gjithsej

4 152 herë në përmbajtjen e 2 338 artikujve të botuar në shtypin shqiptar dhe kosovar (Tab. 3,

4, 5, 6). Në faqet e para të gazetave të përditshme sasia e përmendjeve është 188.

Frekuenca më e lartë e përmendjeve është regjistruar në 29 Gusht dhe 10 Tetor, ndërsa për sa

u përket gazetave, sasia më e lartë e përmendjeve vërehet në gazetat “Rilindja Demokratike”,

“Standart” dhe revista “Monitor”.





Tabela 14 Frekuenca e përmendjes së INSTAT në gazetat e monitoruara gjatë periudhës

Janar – Dhjetor 2015

Tabela 15 Frekuenca e përmendjes së INSTAT në faqet e para të gazetave të monitoruara

gjatë periudhës Janar – Dhjetor 2015

Alb

an

ian

Daily

New

sD

ita

G M

AP

OG

azeta

55

Gazeta

Sh

qip

tare

Inte

grim

iK

oh

a J

on

ëP

an

oram

aR

evis

ta J

av

aR

evis

ta M

on

ito

rR

ilin

dja

Dem

okratik

eS

heku

lli

Sh

qip

Sh

qip

tarja

So

t

Sta

nd

ard

Tele

graf

Tema Tir

an

a O

bserv

er

KS

Bo

ta S

ot

KS

Ep

ok

a e

Re

KS

Ko

ha D

ito

re

KS

Ko

so

va

So

tK

S Z

eri

Sp

orti

Eksp

re

s

Panorama SportGazeta

Dit

aR

evis

ta P

sik

olo

gji

Gran

d T

ota

l

KLSH 4 254 178 499 284 38 656 464 1 17 487 200 466 307 737 269 1392 192 477 11 2 1 1 10 6947

KLD 2 425 195 104 190 113 139 370 23 2 145 225 451 378 581 144 397 206 98 24 43 6 26 10 4297

INSTAT 318 177 114 284 181 87 273 176 8 269 625 64 258 186 218 292 113 191 198 51 12 10 8 39 4152

QSUT 7 201 50 122 202 15 80 250 12 1 196 184 246 159 192 66 353 98 100 12 1 4 1 6 46 1 2605

Grand Total 331 1057 537 1009 857 253 1148 1260 44 289 1453 673 1421 1030 1728 771 2255 687 873 98 56 22 35 55 1 1 56 1 18001

Alb

an

ian

Daily

New

sD

ita

G M

AP

OG

azeta

55

Gazeta

Sh

qip

tare

Inte

gri

mi

Ko

ha

Jo

në

Pan

ora

ma

Ril

ind

ja D

em

okra

tik

eS

heku

lli

Sh

qip

Sh

qip

tarj

aS

ot

Sta

nd

ard

Tele

gra

fT

em

a

Tir

an

a O

bserv

er

Gazeta

Dit

aG

ran

d T

ota

l

KLSH 4 8 21 11 25 15 18 6 25 11 20 5 99 6 24 10 308

KLD 11 9 8 3 2 2 7 5 10 34 14 34 6 22 4 9 180

QSUT 7 4 5 15 1 9 5 13 3 7 5 12 5 5 38 134

INSTAT 19 2 3 3 2 6 3 1 4 16 1 4 13 3 6 5 91

Grand Total 19 24 24 37 31 9 30 32 32 16 88 29 65 29 136 21 43 48 713


Tabela 16 Shpërndarja sipas rubrikave të përmendjes dhe citimeve të INSTAT sipas

gazetave të monitoruara gjatë periudhës Janar – Dhjetor 2015

Tabela 17 Shpërndarja sipas rubrikave e numrit të artikujve në të cilët është përmendur

INSTAT sipas gazetave të monitoruara gjatë periudhës Janar – Dhjetor 2015

Rubrikat Alb

an

ian

Da

ily N

ew

s

Dit

a

G M

AP

O

Gazeta

55

Gazeta

Sh

qip

tare

Inte

gri

mi

Ko

ha

Jo

në

Pan

ora

ma

Revis

ta J

ava

Rilin

dja

De

mo

kra

tike

Sh

eku

lli

Sh

qip

Sh

qip

tarj

aS

ot

Sta

nd

ard

Te

leg

raf

Te

ma

Tir

an

a O

bse

rver

Revis

ta M

on

ito

rK

S B

ota

So

tK

S E

po

ka e

Re

KS

Ko

ha

Dit

ore

KS

Ko

so

va S

ot

KS

Ze

riG

ran

d T

ota

l

Aktualitet - Current 1 1 2 1 2 3 10

Ekonomi - Economy 192 107 50 120 112 47 141 90 2 368 28 135 116 130 171 31 100 94 257 18 1 5 17 2332

Kronikë - Chronicle 3 5 6 9 5 7 3 4 4 5 1 10 3 5 1 1 2 74

Kulturë - Culture 4 4 1 1 1 2 1 2 1 1 1 2 1 22

Miscellaneous 19 2 3 3 2 6 3 1 4 16 1 4 13 3 6 5 91

Ndërkombëtare 24 3 3 3 1 3 1 3 1 42

Politikë - Politics 53 35 30 68 33 18 40 44 6 124 14 45 25 47 49 46 46 33 3 24 6 5 2 9 805

Shendeti - Health 1 2 3

Sociale - Social 30 29 22 85 27 15 73 35 119 18 57 38 31 58 32 24 57 2 4 3 3 10 772

Sport 1 1

Grand Total 318 177 114 284 181 87 273 176 8 625 64 258 186 218 292 113 191 198 269 51 12 10 8 39 4152

Rubrikat Alb

an

ian

Da

ily N

ew

sD

ita

G M

AP

OG

azeta

55

Gazeta

Sh

qip

tare

Inte

gri

mi

Ko

ha

Jo

në

Pan

ora

ma

Revis

ta J

ava

Rilin

dja

De

mo

kra

tike

Sh

eku

lli

Sh

qip

Sh

qip

tarj

aS

ot

Sta

nd

ard

Te

leg

raf

Te

ma

Tir

an

a O

bse

rver

Revis

ta M

on

ito

rK

S B

ota

So

tK

S E

po

ka e

Re

KS

Ko

ha

Dit

ore

KS

Ko

so

va S

ot

KS

Ze

riG

ran

d T

ota

l

Aktualitet - Current 1 1 1 1 2 1 7

Ekonomi - Economy 115 71 25 71 44 28 60 31 1 192 17 69 58 65 100 17 52 32 139 11 1 2 14 1215

Kronikë - Chronicle 3 2 5 3 5 4 1 2 2 4 1 2 3 1 1 1 2 42

Kulturë - Culture 2 4 1 1 1 2 1 2 1 1 1 2 1 20

Miscellaneous 15 2 3 3 2 6 3 1 3 12 1 3 13 3 6 4 80

Ndërkombëtare 23 3 3 2 1 3 1 2 1 39

Politikë - Politics 36 22 22 41 21 15 23 20 5 72 13 31 19 33 26 16 28 19 2 19 5 5 2 7 502

Shendeti - Health 1 1 2

Sociale - Social 20 16 14 45 15 12 31 16 66 14 32 24 11 32 23 15 25 2 4 3 3 7 430

Sport 1 1

Grand Total 209 115 68 168 88 62 125 74 6 339 46 147 106 117 172 60 108 87 146 38 11 10 5 31 2338


Tabela 18 Parametra të artikujve ku përmendet INSTAT sipas gazetave të monitoruara gjatë

periudhës Janar – Dhjetor 2015

Gazetat Përmendje Artikuj Sipërfaqe Publikimi

Albanian Daily News 318 209 66263

Dita 177 115 35444

G MAPO 114 68 21726

Gazeta 55 284 168 53752

Gazeta Shqiptare 181 88 28063

Integrimi 87 62 23363

Koha Jonë 273 125 39285

KS Bota Sot 51 38 10517

KS Epoka e Re 12 11 6099

KS Koha Ditore 10 10 5402

KS Kosova Sot 8 5 1131

KS Zeri 39 31 6685

Panorama 176 74 23199

Revista Java 8 6 3663

Revista Monitor 269 146 79142

Rilindja Demokratike 625 339 90487

Shekulli 64 46 10137

Shqip 258 147 49826

Shqiptarja 186 106 13751

Sot 218 117 27272

Standard 292 172 59605

Telegraf 113 60 32612

Tema 191 108 40841

Tirana Observer 198 87 28172

Grand Total 4152 2338 756437

Legjenda e parametrave

Permendje ‐ Numri i përmendjeve per cdo gazetë te cilët plotësojnë kriteret e përzgjedhjes;

Artikuj - Numri i artikujve të publikuar për cdo gazete të cilët plotësojnë kriteret e përzgjedhjes;

Siperfaqe publikimi - Sipërfaqja e përgjithshme e publikimit e matur me sasinë e faqeve të plota të

gazetave;

Fq. 56 Publikimet - Të dhënat e faqes www.instat.gov.al

Publikimet - Të dhënat e faqes www.instat.gov.al

INSTAT publikon botime me periodicitet mujor, tremujor, gjashtëmujor, vjetor dhe botime special.

Të gjitha publikimet përditësohen në website duke ndjekur kalendarin e publikimeve.

71 është numri i botimeve të publikuara në website të INSTAT gjatë vitit 2015, nga këto, 15

publikime janë vjetore dhe speciale të cilat edhe janë printuar në formë libri.

Buletini Statistikor Tremujor

Buletini Statistikor tremujor sjell informacion për indikator social dhe ekonomik. Në këtë publikim janë përfshirë të dhëna për demografinë, arsimin, shëndetësinë, tregun e punës, prodhimin, tregtinë e jashtme, transportin, ndërtimin, turizmin, regjistrin e ndërmarrjeve etj. Ky publikim është i disponueshëm në shqip dhe anglisht.

Femra dhe Meshkuj në Shqipëri, 2015

Qëllimi i këtij publikimi është të përfshijë një gamë akoma më të gjerë treguesish duke përfshirë të dhëna nga burime të ndryshme nga anketa dhe burime administrative. Për momentin të dhënat nga anketat mbulojnë vetëm sferën sociale. Shumë shpejt publikimi, i cili do të përditësohet çdo vit, do të tentojë të përfshijë të dhëna nga anketa ekonomike dhe bujqësore. Kjo do të bëhet në funksion të analizës së këtij dimensioni në sa më shumë fusha për të siguruar njohuri sa më të plota të situatës së femrave dhe meshkujve në Shqipëri.

Anketa Strukturore e Ndërmarrjeve Ekonomike, 2013

Anketa strukturore pranë ndërmarrjeve ka për qëllim të ofrojë informacion mbi strukturën ekonomike, financiare dhe karakteristikat kryesore të ndërmarrjeve të regjistruara në regjistrin statistikor të ndërmarrjeve sipas aktivitetit ekonomik dhe që janë aktive në periudhën referuese Janar – Dhjetor 2012. Në këtë botim, statistikat janë paraqitur sipas aktivitetit ekonomik dhe madhësisë së ndërmarrjeve.


Tregu i Punës, 2014

Statistikat e tregut të punës mund të përdoren për një numër analizash të ndryshme, si ato makro-ekonomike apo punësimi i parë si një burim i të ardhurave familjare. Punësimi pasqyron strukturën e tregjeve të punës apo sistemeve ekonomike si dhe ndjek ciklin e biznesit. Shkalla e papunësisë, nga ana tjetër, është një tregues i rëndësishëm si në aspektin social ashtu dhe në atë ekonomik. Ky tregues nuk tregon vetëm përqindjen e forcës punëtore që nuk punon, por edhe kapacitetin e papërdorur të punës së një vendi.

Regjistri i Ndërmarrjve Ekonomike, 2014

Regjistri i Ndërmarrjeve është bazë për hartimin e statistikave të nevojshme për dhënien e treguesve afatshkurtër dhe të zhvillimeve strukturore ekonomike. Ky regjistër bazohet në informacionin e marrë nga burimet administrative si: Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve(DPT), Qendra Kombëtare e Regjistrimit(QKR) si dhe nga vrojtimet statistikore që organizon INSTAT apo agjencitë statistikore.

Ecuria e Tregtisë së Jashtme, 2010 - 2014

Statistikat e tregtisë së jashtme të mallrave përfshijnë të dhëna mbi tregtinë ndërmjet Shqipërisë dhe pjesës tjetër të botës. Informacioni statistikor është i një rëndësie thelbësore për ekonominë shqiptare dhe politikat ekonomike, si dhe për analizën e zhvillimeve të tregut të mallrave individuale. Statistikat përmbajnë të dhëna të cilat ndahen sipas vendeve partnere, grupvendeve, kapitujve dhe seksioneve të Nomenklaturës së Kombinuar dhe seksioneve të Klasifikimit Ndërkombëtar Standart i Tregtisë (SITC).

Tregtia e Jashtme e mallrave sipas karakteristikave të ndërmarrjeve, 2011- 2014

Statistikat e tregtisë së jashtme të mallrave përfshijnë të dhëna mbi tregtinë ndërmjet Shqipërisë dhe pjesës tjetër të botës. Statistikat përmbajnë të dhëna të cilat ndahen sipas vendeve partnere, grupvendeve, kapitujve dhe seksioneve të Nomenklaturës së Kombinuar dhe seksioneve të Klasifikimit Ndërkombëtar Standart i Tregtisë (SITC).


Tabelat e Burim - Përdorimeve dhe Input - Output

Tabelat e burimeve dhe përdorimeve ofrojnë portretin më të detajuar të një ekonomie. Ato ofrojnë një analizë të detajuar të procesit të prodhimit dhe përdorimit të mallrave dhe shërbimeve dhe të gjenerimit të të ardhurave të krijuara. TBP-të ofrojnë një kuadër të qëndrueshëm për balancimin e llogarive kombëtare. Këto tabela janë mjaft komplekse dhe hartimi i tyre është një sfidë e madhe për çdo vend.

Vjetari Statistikor 2010-2014

Vjetari Statistikor, është një botim prej 206 faqesh, i ndarë në 14 kapituj të cilët përveç pjesës shkrimore dhe metodologjike, përmbajnë 165 tabela dhe 105 grafikë, të cilët kanë objektiv të sigurojnë të dhëna dhe një përshkrim më të plotë të strukturave sociale dhe ekonomike. Objektivi i këtij Vjetari ka qenë të mbledhë, sistemojë e koordinojë në mënyrë të qëndrueshme përbërësit më thelbësorë të informacionit statistikor, informacion i cili do të shërbejë për të treguar një pamje të gjerë të proceseve shoqërore dhe ekonomike të vendit. Botimi është i disponueshëm edhe në formatin elektronik duke lehtësuar kështu përdorimin e të dhënave.

Anketa e Kostove të Punës, 2013

Anketa e Kostove të Punës kryhet pranë ndërmarrjeve dhe përbën një nga burimet kryesore për të matur nivelet dhe përbërjen e kostove të punës, Kostot e punës përbëjnë komponentin më të rëndësishëm të kostos së prodhimit të të mirave dhe shërbimeve dhe i korrespondojnë kostove të një punëdhënësi për punësimin e stafit punonjës. Objektivi kryesor i Anketës së Kostove të Punës është mbledhja e informacionit mbi strukturën e kostove të ndërmarrjeve për faktorin e prodhimit punë.

Të Rinjtë në Shqipëri: Sfidat në kohët që ndryshojnë

“Të Rinjtë në Shqipëri: Sfidat në kohët që ndryshojnë”, do të shërbejë më së miri për të pasur një vlerësim më të qartë të jetesës së të rinjve shqiptarë, përfshirë popullsinë e grupmoshës 15 deri në 29 vjeç. Kjo fazë e jetës shënon një periudhë me përvoja

dhe ngjarje të rëndësishme, duke pëfshirë përfundimin e shkollimit, tranzicionin nga shkolla në tregun e punës, martesën dhe krijimin e familjes, seksualitetin, etj. Sjellja dhe vendimet e përfshira në këto përvoja dhe ngjarje shpesh paraqesin sfida për të rinjtë, në aspektin social, ekonomik dhe emocional. Njëkohësisht, këto zgjedhje në jetë i vendosin të rinjtë në pozicionin e agjentit kryesor të ndryshimit social.

Fq. 59

Mplakja e Popullsisë:Situata e të moshuarve në Shqipëri

“Mplakja e Popullsisë: Situata e të moshuarve në Shqipëri”, do të shërbejë më së miri për të pasur një vlerësim më të qartë të jetesës së të moshuarve të grupmoshës mbi 65 vjeç. Shqipëria po fillon të përjetojë efektet e mplakjes së popullsisë. Gjatë dy dekadave të fundit vendi ka patur një transformin të thellë demografik të shoqëruar me një rritje të numrit të përsonave mbi 65 vjeç dhe rënie të numrit të fëmijëve dhe të të rinjve. Politikë-bërësit duhet të jenë të përgatitur për këtë proces, i cili do të ketë ndikimin e tij në dekadat që vijnë në të gjitha aspektet e jetës: ekonomike, sociale dhe politike.

Shqipëria në Shifra 2014

Shqipëria në Shifra paraqet në mënyre sintetike të dhëna statistikore për zhvillimin ekonomik dhe shoqëror të Shqipërisë. Botimi përmban 16 kapituj: Demografia, Statistika Juridike, Parlamenti, Arsimimi dhe Njohuritë, Shëndetësia, Kultura, Papunësia, Punësimi, Çmimet dhe Konsumi, Tregtia me Pakicë, Tregtia e Jashtme, Transporti, Turizmi, Llogaritë Kombëtare, Banka, Regjistri i Ndërmarrjeve. Botimi është në shqip.

Fq. 60 Kontaktet e institucionit

Kontaktet e institucionit

INSTAT - Instituti i Statistikave

Bul."Zhan D'Ark", Nr .3 Tiranë, Shqipëri

Tel+(355) 4 2222411 / +(355) 4 2233356

Fax+(355) 4 2228300

www.instat.gov.al

[email protected]


mailto:[email protected]

Regjistri i realizimeve të prokurimit publik për vitin 2016 (katër - mujori i parë)

Autoriteti Kontraktor: Instituti i Statistikave (INSTAT)

Nr.Objekti i prokurimi Fondi Limit

(pa TVSH)

Vlera e kontratës (me TVSH)

Lloji i procedurës së prokurimit

Koha e zhvillimit të procedurës

Operatori ekonomik i kontraktuar

1 Shërbim interneti Nga kjo:1- Loti I: Shërbim interneti për zyrat rajonale 1383212 672000 Kërkesë për propozime Mars "Albtelecom" sh.a2- Loti II: Shërbim interneti 3G, modem USB + Karta SIM 1026000 718200 Kërkesë për propozime Mars "Albtelecom" sh.a

2 Shërbim ruajtje objekti INSTAT 2534522 2198625 Kërkesë për propozime Shkurt - Mars"Toni - Security" sh.p.k

3 Shërbim ruajtje objekti për Institutin e Statistikave 482766 538438 Prokurim me vlerë të vogël Shkurt "Nazeri-2000" sh.p.k

4 Shërbim riparim automjetesh. Nga kjo:Shërbim profilaktik i automjeteve në dispozicion të INSTAT 50567 45427 Prokurim me vlerë të vogël Shkurt "Tech invest" sh.p.k

5 Blerje goma dhe bateri. Nga kjo:1- Blerje goma për automjetet në dispozicion të INSTAT 143833 66720 Prokurim me vlerë të vogël Mars "Tech invest" sh.p.k

6 Shërbim larje automjetesh 110667 90000 Prokurim me vlerë të vogël Shkurt"Mitat Lika - Person Fizik"

7 Siguracion automjetesh. Nga kjo:

1- Sigurim i detyrueshëm TPL për autoveturën e markës "Hyundai Tucson", me targë TR5258N, për vitin 2016 15380 15380 Prokurim me vlerë të vogël Janar - Shkurt

"Instituti i Sigurimeve" sh.a

2- Sigurim i detyrueshëm TPL për autoveturen e markes "Ford Everest", me targë TR3492T, për vitin 2016 24580 24280 Prokurim me vlerë të vogël Mars

"Sigal Uniqa Group Austria" sh.a

8Blerje ujë, kafe, dhurata etj., për pritje delegacione. Nga kjo:1- Blerje dhurate për përfaqsuesit e Ambasadës së Republikës së Kinës në Tiranë 12000 12000 Prokurim me vlerë të vogël Janar "Adrion LTD" sh.p.k

9 Blerje bileta avioni. Nga kjo:1- Blerje një bilete udhëtimi me avion në itinerarin Tiranë - Bruksel - Tiranë 40783 31500 Prokurim me vlerë të vogël Mars - Prill

"Univers Travel" sh.p.k

2- Blerje 3 (tre) bileta udhëtimi me avion për nevoja të Institutit të Statistikave 122939 104900 Prokurim me vlerë të vogël Prill

"Amadeus Trawell and Tours" sh.p.k

10 Shërbim mirëmbajtje programi Alfa - Buxhetor 288750 346500 Prokurim me vlerë të vogël Prill

"Instituti i Modelimeve në Biznes" sh.p.k

11 Shërbim monitorimi mediatik 588889 612000 Prokurim me vlerë të vogël Shkurt"Delta Publicity" sh.p.k

12 Shpenzime të tjera. Nga kjo:1- Blerje pajisje kompjuterike "HDD" 108360 Procedurë emergjente Shkurt "Sinteza Co" sh.p.k2- Riparim i Serverit "Q02", Dell Power Edge 2950, për nevoja të INSTAT 32000 36000 Prokurim me vlerë të vogël Prill "Sinteza Co" sh.p.k

kontrolli i lartË i shtetit departamenti i auditimit tË ... · në zbatim të planit vjetor 2013,...

Documents