Vane godine... Ova hronologija grada, a u izvesnoj meri i optine Kraljevo, samo pobraja i vrem enski odreuje dogadaje koji su bili, ili su mogli da budu, sudbonosni za ovaj kra j i njegove stanovnike, ali i na izgled nevane dogaaje, koji su - posebno za stare Kraljevane - u jednom trenutku prolosti, bili vani... 4. vek - Od ovoga veka se na podrucju okoline dananjeg Kraljeva razvijaju znacajn a rimska naselja, od kojih su najpoznatija: Rajanovac (Trajanovac), na levoj oba li r. Ribnice, na kosi Strmeniku (oko 7 km od dananjeg Kraljeva) i Janok, na mest u na kome se danas nalaze Mesna kancelarija i O u Konarevu. 1183. godina - Poela izgradnja manastira Studenice.

oko 1215. - Graen manastir ia. Kasnije su u ii krunisani srpski kraljevi: Stefan Dean ki (prvo i drugo krunisanje), Radoslav, Vladislav, Uro i Dragutin (dva puta). Za svako krunisanje su probijana nova vrata, kroz koja je prolazio samo krunisani v ladar. Ta vrata su odmah zatim zaziivana, ali je u narodu ostao popularni naziv S edmovrata ica. 1219. - Nakon sticanja samostalnosti srpske pravoslavne crkve Sv. Sava odreuje iu z a sedite prve srpske Arhiepiskopije. 13. vek - U Ibarskoj klisuri, oko 20 km. od Kraljeva, sazidan je srednjevekovni grad - tvrdava Magli. 1457 - 1459. - Podruje Rudo Polja definitivno palo pod tursku vlast. 1476. - Prvi popis stanovnika Rudo Polja. 1570. - Prvi put se pominje Karanovac. 1690. - Velika seoba Srba pod Arsenijem arnojeviem, koja je zahvatila i Karanovac. 1699. - Austro-turski rat zavren Karlovakim mirom, posle koga su se Turci svirepo svetili srpskom narodu, koji je u tom ratu uestvovao na strani Austrije. Izmedu o stalih srpskih manastira Turci su opljakali Studenicu i posekli tamo zatecene kal uere. 1718. - Izmedu Turske i Austrije zakljuen je, na 24 godine, Poarevacki mir, kojim je Austrija dobila Srbiju severno od Zapadne Morave, na ijoj je levoj obali bila granica. Tako je Karanovac, i u tom periodu, ostao na turskoj teritoriji. 1737. - Nastala je austrijska geografska karta na kojoj je ucrtan minijaturni pl an Karanovca. Nedaleko od njega, na samoj desnoj obali Zapadne Morave, oznaeno je (istim tipom slova, ali manjim) selo Karanovac. 1739. - Beogradskim mirom zavrio se Austro-turski rat (1737-1739). Turska je pono vo ovladala Srbijom, a u dananjem kraljevakom kraju opustela su i bila - izvesno v reme -potpuno nenaseljena mesta: Vitanovac, Vitkovac, Gledi, Drlupa, Karanovac, L eevo, Milavi, Oplanii, Peenog, ukujevac i Bokinovici (danas Petropolje)... 1789. - Za vreme Kocine krajine, odnosno za vreme Austrijsko-turskog rata 1788-1 791, moti Sv. kralja (Stefana Prvovenanog) su posle sklanjanja iz manastira Studen ice 8 dana bile sakrivene u Karanovcu. 1789. 21, novembra - Austrijska vojska ula u Karanovac. 1792 - 98. - Kuga pokosila stanovnitvo Karanovca, Beograda, Smedereva, Valjeva, ap ca i drugih gradova.

kraj 18. veka - Karanovac, u ovo vreme - pre Prvog srpskog ustanka ima kolu, u ko joj je uitelj neki Todor Rapa. 1804. - Boj na Rudniku u kome je Antonije Risti, potonji zapovednik osloboenog Kar anovca ranio Turina Pljakica, te od tada i poneo njegovo ime, pa se zvao: Antonij e Ristic Pljaki, vojvoda Pljaka. 1805. - Kapetan Radi Petrovi, da od Turaka, zapoeo izgradnju sledeem zapovedniku Karanovca, je, sada, park Pljakin anac prvi zapovednik Karanovca posle oslobodenja toga gra utvrenja, koje je docnije, nazvano Pljakin anac, po koji je izgradnju tog utvrenja zavrio. (Na tom mestu i zgrada Lesnine, sa okolnim kuama.)

1805. 29. juna (po starom kalendaru) - Vod Karaore, na elu oko 6000 ustanika, medu k ojima su bile sve znatnije ustanike stareine, oslobodio Karanovac. Zatim su ustani ci ceo Karanovac, oko 700 kuca spalili, a damiju - zidanu od kamena - sruili. 1806. - U bici kod Deeve Turci su pod komandom Sulejman-pae Skopljaka pobedili srp ske ustanike (koji su bili pod komandom Radia Petrovia), i prodree do Studenice, ko ju su opljakali i zapalili. 1811. - Osnovan prvi sud - magistrat u Karanovcu. 1812. - U Karanovcu se nalazila nahijska kola. (kola koju je izdravala cela nahija. ) 1813. - Karanovac je glavno sedite srpske ustanike june vojske, koja je broji preko 1 0.000 ustanika, a pod komandom je Antonija Ristia Pljakia. 1815. (oko) - U Kraljevu, na esmi na obali Ibra kod "eneve" po legendi devojka Mir a je natoila testiju i ibrik vode, ali dok se Mira jo nije ni odmakla od esme, naie, na konjima, grupa Turaka, koji su ve bili kivni na Srbe zbog novog ustanka i zbo g toga to moraju da napuste Karanovac. Jedan od njih, ne silazei sa konja, osorno zatrai od devojke Mire krag, da se napije vode. Mira odluno odbi da mu da krag. Turc i, kivni na Srbe, povadie sablje i tu, pored same esme, sasekoe je. Od tada se ta es ma zove Mirina esma. 1815. oko polovine jula - Turci predali Karanovac knezu Milou, te je ovaj grad ko nano osloboen od Turaka. 1815. - Karanovac postaje sedite poeke nahije. 1815. (28. decembra) - Kalueri manastira Studenice vratili su se sa telom Sv. Kra lja u Studenicu. 1823. - U Karanovcu radi kola sa 10 uenika. 1824. - Staranjem kneza Miloa, po ijem nareenju je u tu svrhu izdvojen deo poreskih prihoda, u Karanovcu je podignuta pravoslavna crkva (bez zvonare). 1826. - Uz karanovaku crkvu je podignuta zvonara od kamena. 1817. - Prva ambulanta (Simeona Kneevia) u Karanovcu. 1830. - Gospodar Vasa Popovi, stareina poeke nahije je, uz dozvolu kneza Miloa, podig ao u Karanovcu, nedaleko od crkve, gospodar Vasin-konak, koji je danas najstarij a graevina u Kraljevu. 1831. - Poto je hatierifom od 1830. priznato slobodno bogosluenje, knez Milo je jo u jesen iste godine - preko posrednika Jovana Atanackovia - poruio u Somboru 38 zvon

a. Prva partija od 4 zvona (za beogradsku staru crkvu) prispela je polovinom nov embra iste (1830.) godine. Druga partija od 34 zvona prispela je poetkom 1831. go dine, od kojih su tri zvona (izlivena u Libeku, u Nemakoj) poslata crkvi karanovak oj. Ova zvona su, za vreme okupacije Kraljeva u Prvom svetskom ratu odneta u Aus trougarsku, te su kasnije pribavljena nova zvona. 1837. - U Karanovakom garnizonu je osnovana bolnica u zgradi blizu Pljakinog anca. 1839. - Uredbom od 13. jula te godine u Karanovcu je dozvoljen trodnevni panadur o letnjem Sv. Jovanu. Na ovom panaduru je prodavana samo stoka i "otaestveni pro izvodi". 1840 - 1850. - Polovinom prologa veka sazidana je zgrada Okrunog naelstva u Karanov cu (u kojoj se danas nalazi Okruni sud u Kraljevu). 1841. - U kragujevackoj koli prvi put proslavljen Sv. Sava. A knez Mihajlo potpis ao uredbu kojom je ozvaniena kolska slava, tako da se od idue godine Sv. Sava slavi u svim kolama, pa i Karanovakim. 1846. - Karanovac ima 1.125 stanovnika. 1848. - Kosta Cuki, rodeni Karanovanin, otac naeg dinara, prvi doktor nauka iz ovih krajeva, postavljen za prof. Velike kole, te je tako postao prvi profesor te kole roen u Srbiji. 1854. - Preseljena stolica episkopa uickog iz aka u Karanovac.

1854. - Preselio se iz aka u Karanovac sud i Naelnitvo za okrug aanski, a 1859. godin vraeni su, ponovo, u aak. 1855. - U Karanovcu je osnovana prva pota, koja je imala pet konja, dva slubenika i jednog potonou. 1860. - Otvorena pota i telegrafska stanica u Karanovcu. 1861. - Prva graanska bolnica u Karanovcu. 1866. - Oko 50% domainstava Karanovca bavi se poljoprivredom i ratarstvom, te u v aroi ima: 539 goveda, 577 ovaca, 275 svinja, 186 konja, 31 koza, 30 konica, 47 kon jskih i 54 volovskih kola, tr i pluga i 46 ralica. 1880. - U srezu Karanovakom ima pet mukih kola (Vrba, Vrdila, Kamenica, Karanovac i Studenica) sa tri ucitelja i 290 aka. A u Karanovcu je bila i enska kola. 1881. - Osnovana je prva itaonica u Karanovcu, koja je bila pretplaena na 12 listo va. 1886. - Puten je u saobraaj savremeni kolski drum Kraljevo - Raka. 1882. - U Kraljevu je, ukazom kralja Milana, osnovana Poljoprivredna kola (u to v reme jedina u Srbiji) koja je radila u novopodignutoj zgradi (sada: ugao ulica O lge Jovii i Vojvode Stepe), u kojoj je danas smeten Muzej. Prvi direktor te kole bio je poznati strunjak dr ore Radi. 1882. 19. aprila - Karanovac je ukazom kralja Milana Obrenovia promenio ime u Kra ljevo kao uspomena na proglaenje Kraljevine Srbije i dolazak prvog krunisanog vla dara posle kosovske tragedije u ovu varoicu. Oko 1883. - Svreni pitomci Vojnotehnikog zavoda iz Kragujevca Sreko Vasic i Antonij e Bogdanovi su u Kraljevu (izmedu ulica Jug-Bogdanove i Obilieve), u krugu ureenom

raznim rastinjem i cvecem, otvorili Fabriku poljoprivrednih sprava. Ova prva fab rika je pala pod steaj 1886. godine. 1885. - U Kraljevu je osnovana prva akcionarska tedionica. 1887. - Mihailo M. ebinac, preduzima iz Kraljeva, dobio je ukazom kralja Milana pr avo iskljuive proizvodnje mermernih proizvoda, u trajanju od 10 godina, a na podr uju okruga aanskoga, te tako postao prvi kraljevaki industrijalac. 1892. - U Ribnici (kod Kraljeva) je osnovano preduzee industrijalaca Kneevica (Nik ole) i Radovanovia (Isidora). Oni su, u Ribnici, kod dananje Kisekane, imali strug aru i parni mlin, i jo dve strugare (na Gvozdacu i u Sokolji). Mlin je imao kapac itet od oko 500 tona ita godinje. 1892. - Mihajlo M. ebinac, trgovac iz Kraljeva, je u samom Kraljevu podigao parni mlin za prostu meljavu. 1893. - U Kraljevu je osnovano Drutvo fonda zanatlijsko-radnikog uduruenja za pomoc u bolesti, iznemoglosti i smrti. 1890. - Kraljevo ima 3.599 stanovnika. 1897. - Poplava Ibra otkriva u Matarukom polju (8 km. jugozapadno od Kraljeva) iz dan tople sumporovite vode, koja se od naredne (1898.) godine koristi za leenje i postaje osnov razvoja Mataruke Banje. Kraj 19. veka - Stevan Mati iz aka je u Kraljevu osnovao prvu tampariju. tamparija je bila snabdevena jednim nonim tiglom i sa nekoliko sanduka slova. 1900. - U Kraljevu je pocela sa radom Graanska kola. 1902. - Na reci Ribnici (kod Kraljeva) industrijalci Kneevi i Radovanovi podiu prvu hidroelektranu (snage 58,9 KWh), koja je napajala elektrinom energijom njihov mli n, a i osvetljavala centralni gradski trg, nekoliko okolnih ulica i neka nadletva i stambene zgrade.

1902. Putena je u saobraaj eleznika pruga uzanog koloseka (0,76 m.) Stala - Kruevac Kraljevo. 1906. - U Kraljevu je osnovano Drutvo za suzbijanje tuberkuloze. 1907. - U Kraljevu je otvorena etvorogodinja trgovacka kola. 1909. - Osnovana nia gimnazija, koja 1935/36. prerasta u viu gimnaziju. 1910. - Putena je u saobraaj eleznika pruga uskog koloseka (0,76 m.) Stala - Kruevac Kraljevo - aak, u duini od 106 km.

1910. - Kraljevaki trgovci: Petar Bogavac, Isidor Radovanovi i sinovi, ivko Bunjak i sinovi, i Milan Savi (vlasnik Rudnika kamenog uglja u Baljevcu) osnovali su kon zorcijum za izgradnju hidrocentrale na Ibru, na mestu Lakat. Ve je, za ovu invest iciju, bio angaovan i strani kapital (preko firmi Simens i uker iz Nemake), ali je r sa Turcima omeo ovu izgradnju. Prosecanjem novog puta kroz Ibarsku dolinu i prob ijanjem eleznickog tunela na Laktu (posle Prvog svetskog rata), ova ideja je konano onemoguena. 1912. - U Ribnici (kod Kraljeva) su industrijalci Kneevic i Radovanovic podigli m lin na elektro-pogon. Mlin je, u to vreme, bio najveci u Srbiji: imao je est spra tova i kapacitet od oko 500 tona ita godinje.

1914. - U Kraljevu su postojala 22 ugostiteljska objekta. Sedam gostionica (Sara jevo, Evropa, London, Studenica, Zlatan prag, Bosna i Zanatska kasina), etrnaest krmi (Central, Talpara, Car Duan, Balkan, eneva, Zeleni venac, Kneevii, Makedonija, u adija, Prolee, Top, Skolomerija i Todor Toi) i jedan hotel sa restoranom - Pariz. 1915. 6. novembra - Austrougarska vojska ula u Kraljevo.

1917. - Okupatorske austrougarske vlasti su prinudnim radom talijanskih zaroblje nika i naih seljaka izgradile industrijsku eleznicu koloseka 0,60 m. u duini od oko 18 km za Kamenicu - Jelenac (vezanu s prugom Uice - Stala, a kasnije produena do S okolja). Iako nesolidno graena pruga je koricena za teretni, ak i putniki saobraaj, d o 1959. godine, kada je ukinuta. Stariji Kraljevani su ovu umsku eleznicu zvali Riina pruga, po nekadanjem kraljevakom industrijalcu Miljku Petroviu Rii. 1918. 23. oktobra - Osloboeno Kraljevo. 1920. - Osnovano Diletantsko pozorite "Budunost" koje je u sezoni 1920/21. dalo 43 pozorine predstave, a koristilo je salu hotela "Pariz". 1925. - U Kraljevu zapoela izgradnja Fabrike vagona. 1925. - U Kraljevu je osnovana kulturno-umetnika grupa Abraevi. 1926. - Milenko Mitrovi je, u Kraljevu, otvorio drugu tampariju. 1926. 12. septembra - U Kraljevu zapoeta izgradnja Fabrike aviona. 1928. - Kraljevo dobija veu elektrinu centralu sa tri trafo stanice, snage oko 100 KS od 73,6 KWh, koja je zadovoljavala potrebe tadanjeg grada sa oko 7.000 stanov nika. 1929. - U Kraljevu je podignut i puten u saobraaj elino - reetkasti most preko Ibra ( Kraljevo - Ribnica), na mestu na kome se i danas nalazi most izmedu ta dva nasel ja. Ovaj most je sruen 12. aprila 1941. godine, prilikom povlaenja Jugoslovenske v ojske iz Kraljeva. 1929. - Putena u saobraaj eleznika pruga normalnog koloseka Kragujevac - Kraljevo Kosovska Mitrovica, u duini od 186 km. 1932 - Poela izgradnja spomenika srpskom vojniku u centru Kraljeva. 1932. - Osnovana stolarska radionica "Jedinstvo", danas FEIN "Stari jasen" 1933. - Zavrena je izgradnja (po projektu arhitekte Katuica) i osveena je katolika c rkva u Kraljevu. 1933. - Na kraljevakom aerodromu je odran prvi aeromiting, koji je organizovao Aer oklub Kraljevo, na kome je izveden i skok (prvi u Kraljevu) padobranom. 1936. - Izgraena je u selu Sira (kod Kraljeva) Topionica olova AD Beograd "Rudar", za koju je ruda olova dovoena eleznicom iz Trepe do Kraljeva, a odatle do Sirce vo lovskim kolima i kamionima. Izliveno u kokilama od 50 kg olovo je voeno iz Sire u VTZ Kragujevac. 1936. 21. maja - Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve izabrao je za episkopa icke eparhije episkopa ohridsko-bitoljskog Nikolaja Velimirovia. 1936. - U Kraljevu gostuje prva strana sportska ekipa. (Fudbaleri bekog BAK-a su odigrali prijateljsku utakmicu sa SK "Ibar" iz Kraljeva, koji je izvojevao pobed

u sa 2:1.) 1937/38. - Fabrika aviona u Kraljevu preorijentie svoju proizvodnju sa francuskih aviona tipa Brege, na nemake avione tipa Dornijer. 1937. - U Kraljevu je osnovana Vojna bolnica. 1937. - U Kraljevu je organizovan veliki trajk graevinara, u kome uestvuje preko 30 0 radnika. Iste godine u trajk stupaju krojai, abadije i drvodelje. 1938. - Prva likovna izloba u Kraljevu.

1941. 1. april - Po naredbi Str. pov. br. 2535. "Sedite taba etnike komande" prebaen je u Kraljevo. 1941. 14. aprila - Okupirano Kraljevo. 1941. septembar - Prilikom opsade Kraljeva, etniki ustanici po prvi put upotrebili organizovanu tenkovsku jedinicu pod komandom porunika Sime Uzelca, opevanog u pe smi "Nad Kraljevom iva vatra seva..."

1941. 27. septembra - Bleh-muzika Dobrovoljnog vatrogasnog drutva iz Kraljeva (nj ih 17) su, marirajui uz nemacki mar Lili Marlen, izali iz grada pored nemakih straara koji su uvali izlaze iz grada na Ibarskom mostu i otili u Kraljevacki partizanski odred. (Po ovom dogaaju slavi se Dan vatrogasaca Srbije.)

1941. - poetkom oktobra - etniki Kapetan Miljevi sa brda zvanog "ukara" u Siri ispred kue Mide Vuetia ispalio prvi ustaniki artiljerijski metak na Nemce i drugom granatom pogodio nemaki "Fizler 151 Cl torh".

1941. - 10. oktobar - est nemakih aviona (tuke) je bombardovalo manastir iu, od ega s unitene ili teko oteene mnoge freske i poruene manastirske zgrade, meu kojima i vlad n konak. 1941. - 14-20. oktobra - U znak odmazde za ubijene i ranjene nemake vojnike u okua ju oslobaanja grada, okupator je streljao nekoliko hiljada graana Kraljeva podno G rdike kose, kod eleznike stanice. Danas, na toj lokaciji nalazi se groblje streljan ih. 1944. 11. avgust - Savezniki avioni su u toku noi bombardovali Kraljevo i selo Grd icu, a nekoliko bombi je palo i na selo Ribnicu. U toku bombardovanja, koje je t rajalo oko pola asa, nisu pogoeni znaajniji vojni objekti, niti su ozbiljnije oteene saobraajnice, izuzev to je u selu Grdici zapaljeno skladite benzinskih buradi. Pogi nulo je vie graana, porueno je dosta kua, a pogoena je i rimokatolika crkva. U ovom periodu Kraljevo je bombardovano vie puta. Pri tim bombardovanjima je nast radalo nekoliko desetina ljudi. 1944. 28/29. novembar - U toku ove noi zavrene su borbe i partizanske snage i snag e Crvene armije oslobodile su Kraljevo. U toku ovih borbi ubijeno je preko 100 N emaca, a vie desetina je ranjeno. Zaplenjeno je ili uniteno 11 topova, dva tenka, 200 puaka, 15 pukomitraljeza, 250 vozila raznih vrsta, 600 vagona i dve kompozicij e ratne opreme. 1945. - Demontiran i odnet most na Moravi dug 120 metara koji je povezivao Kralj evo sa Sirom. 1945. - Poto je Komanda mesta u Kraljevu mobilisala strunjake i formirala radni ba taljon (a angaovala i nemake ratne zarobljenike), izgraen je drveni most na Ibru, i zmedu Kraljeva i Ribnice. Jednovremeno je osposobljen za saobraaj i most na Kamido ri.

1946. - Izgraena je prva pumpna stanica eriz na sprudu reke Ibra i postavljeni su pr vi metri razvodne vodovodne mree u gradu. (Do tada su se Kraljevani snabdevali vod om sa uline esme kod Hotela "Pariz", "Mirine esme" u Staroj ariji, privatnih bunara i pumpi za vodu, a jo uvek su i sakadije razvozile vodu po gradu.) 1948. - U Kraljevu je zapoela izgradnja Industrije Magnohrom. 1950. - U Fabrici vagona u Kraljevu je formiran savetodavni radniki savet (jedan od 214. u tadanjoj Jugoslaviji). Bio je to pionirski posao samoupravljaa, koji su o dluili da predaju na upravljanje Fabriku radnicima. 1951. - Kraljevo je posetio predsednik tadanje Socijalistike Federativne Republike Jugoslavije Josip Broz Tito. 1951. - U Kraljevu (naselje Ribnica) je putena u rad Fabrika za proizvodnju kiseo nika i acetilena "Go". 1953. - Izaao prvi broj "Ibarskih novosti" 1953. - U Kraljevu, preko Ibra, izmedu grada i Ribnice, izgraen novi most ("jedan od najveih mostova u NR Srbiji"). Za izgradnju ovog mosta korieni su delovi porueno g Savskog mosta u Beogradu. 1953. - U Kraljevu, na Grdikoj kosi, na mestu zvanom Dilberova livada, odmah iza vinograda Poljoprivredne kole, podignut je Higijenski zavod, dananji Zavod za zatit u zdravlja. 1953. - U Matarukoj Banji, na Ibru, je podignut visei most. Do tada je namernike, sa jedne na drugu stranu, prevozila skela. 1954. - U Kraljevu, na uglu dananjih ulica Cara Duana i Oktobarskih rtava sazidana je zgrada Narodne banke Jugoslavije ("sadanja zgrada Delta banke"). 1955. - Dotadanje optine: Adrani, ia, Kamenica, Mataruge, Ribnica i Sira su ukinute, te su ule u sastav optine Kraljevo. icki i Studeniki srez su se spojili u novi srez Kraljevo, sa seditem u Kraljevu. No voformiranom srezu je pripojen i deo biveg trstenikog sreza (Vrnjaka Banja, Vrnjci, Novo Selo, Popina, Dublje i jo neka sela). 1955. - Usvojen je idejni projekat generalnog urbanistikog plana grada Kraljeva z a period od 1955. do 1985. godine. 1957. - Spajanjem Stolarskog preduzea Jasen - Kraljevo i Drvnog kombinata u Kralj evu je osnovan Drvno-Industrijski kombinat Jasen - Kraljevo. 1957. - U Kraljevu su asfaltirane Omladinska i Ulica Miloa Velikog. Do tada je u veini kraljevakih ulica bila turska kaldrma. 1959. - Iznad ueg gradskog jezgra Kraljeva, na Ratarskom imanju, podignut je vodo toranj - rezervoar za vodu kapaciteta 1000 kvm. 1959. 29. novembra - Optinsko vee Narodnog odbora optine Kraljevo donelo je odluku da se spomenik srpskom vojniku sa trga u centru grada izmesti na kraljevako grobl je. Uzgred je donji deo koplja zastave, liven od bronze, duine 3.30m netragom nes tao. Ni dan danas nije pronaen, te jo uvek nedostaje na spomeniku. 1960. - Sa kraljevakim srezom se spaja novopazarski srez, tako da novoformirani s rez Kraljevo ini osam optina: Vitanovac, Vrnjaka Banja, Kraljevo, Novi Pazar, Raka,

Sjenica, Tutin i Ue. 1960. 27. decembar - Reenjem Narodnog odbora sreza Kraljevo osnovan je u Kraljevu Istorijski arhiv. 1962. - Kraljevakoj optini je pripojena optina Vitanovac, a 11 sela iz optine Kralje vo (Bukovica, Bapsko Polje, Laevci, Lazac, Miloaj, Mrsa, Musina Reka, Obrva, Samail a, Tavnik i Cvetke) je prikljueno novoformiranoj optini Mrajevci.

1963. - Formiran je novi srez Kraljevo, nastao spajanjem srezova Kraljevo, Krueva c i aak. U okviru tog novog sreza je 19 optina: Aleksandrovac, Brus, aak, ievac, Gor Milanovac, Kraljevo, Kruevac, Luani, Mrajevci, Novi Pazar, Sjenica, Trstenik, Uce, Varvarin, Velika Drenova, Veliki iljegovac i Vrnjaka Banja. 1965. - Na tri raskrsnice (ugao ulica Omladinska i Olga Jovii Rita, kod Zadubine i ko d Auto-moto drutva) u Kraljevu su postavljeni automatski semafori. 1966. - U Kraljevu, na obali Ibra, u Ulici 4. kraljevaki bataljon, izgraden je ke j. 1966. - Kraljevo je posetio tadanji predsednik Jugoslavije Josip Broz Tito. 1967. - U Srbiji su ukinuti srezovi, pa je ukinut i kraljevaki srez. Tada je form irana optina Kraljevo sa dananjim podrujem. 1967. - Na inicijativu i staranjem tadanjeg predsednika SO Kraljevo mr Miodraga J ania, sredstvima optinskog budeta je otkupljena i postavljena u fontani, u parku Ma taruke Banje, figura ene, rad kragujevakog vajara Duana Pania. 1969. - U Kraljevu je poeo da se gradi Dom tehnike. 1969. 25. maj - Putena u saobraaj Autobuska stanica. 1970. 17. jul - U Kraljevu je otvorena Robna kua Beograd. 1970. - U Kraljevu je poela izgradnja Radio-stanice (Radio Kraljevo). 1970. - Mainski fakultet Beogradskog univerziteta i Fabrika vagona otvaraju u Kra ljevu, pri ovoj Fabrici, Centar za vanredne studije mainstva. 1971. - U nekadanjem krugu Fabrike vagona u Kraljevu, na mestu gde su nemaki faisti streljali oktobra 1941. godine nekoliko hiljada ljudi, poela je izgradnja monume natalnog memorijalnog spomenika po projektu (dobijenom na anonimnom jugoslovensk om konkursu) arhitekata Spasoja Krunia Paje i Dragutina Kovaevia ilje. 1972. - Na Spomen-parku u Kraljevu Josipu Brozu je dodeljena Povelja protiv nasi lja i rata - za mir u svetu. Od tada do 1994. godine (sa prekidom od tri godine) Povelja je dodeljena jo devetnaestorici Jugoslovena, uglavnom funkcionera ondanje SFRJ. 1973. - U Kraljevu je zavren i otpoeo je da radi novi ambulatno-polikliniki blok Me dicinskog centra Studenica. 1973. - Kraljevo je posetio tadanji predsednik Jugoslavije Josip Broz. 1974. - U Matarukoj Banji kod Kraljeva je otvoren Hotel Termal, u ijim prostorijam a je izloeno oko 130 umetnickih slika. 1975. - U Kraljevu poinje sa radom Redovno odeljenje Mainskog fakulteta Beogradsko g univerziteta.

1975. - U Kraljevu je snimljen celoveernji igrani film autora Tori Jankovia Crvena zemlja, o dogaajima odigranim u Kraljevu oktobra 1941. 1980. - U Kraljevu, na Gradskoj plai, otvoren je prvi bazen. 1981 - U eleznickom voru Kraljevo parne lokomotive su zamenjene savremenim dizel-l okomotivama. 1982. 13. oktobra - Spomenik srpskom vojniku vraen je na centralni gradski trg, o ko 13 asova, u okviru ureenja trga. Podignuto je rekonstruisano podnoje visine 10.5 5m na kome je postavljena originalna figura vojnika, visine 4.10m.

1987. - Formiran je Mainski fakultet u Kraljevu, koji samostalno organizuje nasta vno-obrazovnu i nauno-istraivaku delatnost, a Skuptina Univerziteta Svetozar Markovic u Kragujevcu donosi odluku o ulanjenju ovog fakulteta u taj Univerzitet. 1995. - U najstarijoj kolskoj zgradi u Kraljevu (ugao ulica Olge Jovii i Vojvode St epe) otvoren je Muzej, sa savremenom galerijom slika. 1996. 19. novembra - Posle pola veka, kraljevani na lokalnim izborima odluuju da i m je dosta komunistike vlasti. Kako lokalna vlast ne priznaje rezultate izbora ve ih falsifikuje u svoju korist, graani Kraljeva poinju tromesene proteste u cilju pr iznavanja izbornih rezultata - pobede koalicije Zajedno. 1997. 21. februara. Odrana konstitutivna sednica SO Kraljevo u kojoj je veinu imal a koalicija Zajedno. Za predsednika SO Kraljevo izabran je dr Radoslav Jovi (SPO) , za potpredsednik prof. dr Predsrag Stojanovi (DHSS), a za predsednika Izvrnog od bora Miodrag Sretovi (DS). 1997. - Postavljena prva Internet prezentacija Kraljeva - www.kraljevo.com. 1999. 24. marta - Eksplozijom jednog projektila na Laevce kod Kraljeva, oko 19:30 sati, poeo je napad NATO na Jugoslaviju. 2003. 30. novembra - Na lokalnim izborima, Kraljevo je dobilo prvog predsednika optine. To je dr Radoslav Jovi, kandidat Srpskog pokreta obnove. 2006. 18. jula - Otvoreni su radovi na izgradnji novog mosta na Ibru koji e biti paralelan sa postojeim, neposredno i uzvodno od njega. Prema projektu, bie dug 190 i irok 12,5 metara, sa dve trake kolovoza i trotoarima. 2007. 19. novembar - Novoizgraeni paralelni most na Ibru otvoren je za saobraaj. I z pravca centra grada se izlazi novim mostom, a za ulazak u grad iz Ribnice kori sti se stari most. Oba mosta koriste se za saobraaj u po dve trake. 2007. 29. decembar - Donoenjem novog Zakona o teritorijalnoj organizaciji Republi ke, Kraljevo je danas, sa jo 22 optine u Srbiji, dobilo status grada, to bi, kako s e procenjuje, trebalo da mu donese brojne prednosti u politikom, drutvenom, ekonom skom i ukupnom razvoju u narednom periodu. 2008. 13-16. jun - Prvi predsednik Skuptine grada Kraljeva postao je radikal Bran ko Kaplarevi, a prvi gradonaelnik Kraljeva dr Milo Babi iz Nove Srbije. 2009. 19. mart - Ljubia Simovi iz Demokratske stranke postao je gradonaelnik Kralje va, a predsednik Skuptine grada Kraljeva je lan SPO Milomir ljivi. Literatura: R. Joveti - Price iz starog Kraljeva, Kraljevo, 1999. dr Slobodan Ristanovic - Kroz Srbiju i Crnu Goru

Grupa autora - Kraljevo i okolina, Beograd, 1966. dr Miladin Stevanovic - Prvi srpski ustanak, G. Milanovac, 1994. Miroslav Filipovi - Kraljevski avioni, Kraljevo 1995. Mala enciklopedija Prosveta, Beograd, 1978. Duan J. Popovic Srbija i Beograd 1718 - 1739, Beograd, 1950. M.. Milicevic Manastiri u Srbiji, Glasnik SUD, IV, Beograd, 1867. dr Dragoljub Milanovic - Kraljevo i njegovo ue gravitac. podruje, Beograd, 1973. R. Joveti - Hronika kraljevakog groblja, Kraljevo, 1994. D. Drakovic, V. Filipovic i R. Ristic - Matar. Banja 1898 - 1998, M. Banja, 1998. Arhiva nedeljnika "Ibarske novosti", Kraljevo