Teoria Szybowcowa 2010Teoria Szybowcowa 2010

Krzysztof HerczyKrzysztof HerczyńńskiskiSebastian KawaSebastian Kawa

TreTreśćść

wykwykłładu:adu:I.I. PodstawyPodstawyII.II. Teoria Kasprzyka Teoria Kasprzyka –– MacCreadyMacCready’’egoegoIII.III. RozwiniRozwinięęcie teorii MCcie teorii MCIV.IV. KrKrążążenieenieV.V. SzlakiSzlakiVI.VI. Analiza elementAnaliza elementóów przelotu szybowcowegow przelotu szybowcowegoVII.VII. PolePole

Zaczynamy!Zaczynamy!

I.I. Podstawy:Podstawy:1.1. Czemu szybowiec lata? (krCzemu szybowiec lata? (króótko)tko)

RozkRozkłład siad siłł

w ustalonym lociew ustalonym locie

WaWażżne prne pręędkodkośścici

Biegunowa krBiegunowa krążążenia. Obwiednia najlepszego enia. Obwiednia najlepszego krkrążążenia.enia.

1.Podstawy1.Podstawy

•• Czemu szybowiec lata?Czemu szybowiec lata?–– Energia szybowca jest sumEnergia szybowca jest sumąą

Energii Energii

Potencjalnej w polu przyciPotencjalnej w polu przyciąągania ziemskiego gania ziemskiego oraz Energii Kinetycznejoraz Energii Kinetycznej

–– Zamienia EnergiZamienia Energięę

PotencjalnPotencjalnąą

na Kinetycznna Kinetycznąą, , ktktóóra stopniowo ulega dyssypacji ra stopniowo ulega dyssypacji –– opopóór r oośśrodka.rodka.

–– SkrzydSkrzydłło zamienia cio zamienia ciśśnienie dynamiczne nienie dynamiczne powietrza w sipowietrza w siłęłę

nonośśnnąą..

•• WaWażżne prne pręędkodkośści:ci:

2.2. Analiza osiAnaliza osiąąggóów szybowca:w szybowca:

Co to jest biegunowa prCo to jest biegunowa pręędkodkośści, jej wci, jej włłasnoasnośści.ci.

Biegunowa prBiegunowa pręędkodkośści ci –– charakterystyczne punktycharakterystyczne punkty

biegunowej:biegunowej:

–– Biegunowa prBiegunowa pręędkodkośści, czyli zaleci, czyli zależżnonośćść

opadania opadania wwłłasnego w funkcji prasnego w funkcji pręędkodkośści. Jest to krzywa ci. Jest to krzywa drugiego stopnia, z wszelkimi tego konsekwencjami drugiego stopnia, z wszelkimi tego konsekwencjami –– opadanie roopadanie rośśnie nie „„w kwadracie prw kwadracie pręędkodkośścici”” a linia a linia styczna z krzywstyczna z krzywąą

momożże miee miećć

tylko jeden punkt tylko jeden punkt

stycznostycznośści, czyli jak dla nas, istnieje tylko jedne ci, czyli jak dla nas, istnieje tylko jedne optimum.optimum.

•• Charakterystyczne punkty biegunowejCharakterystyczne punkty biegunowej

WpWpłływ ryw róóżżnych czynniknych czynnikóów na ksztaw na kształłt i charaktert i charakter

WpWpłływ wiatruyw wiatruWpWpłływ pionowych ruchyw pionowych ruchóów powietrzaw powietrzaWpWpłływ obciyw obciążążenia powierzchnienia powierzchniWpWpłływ przeciyw przeciążążeeńń

w manewrachw manewrach

WpWpłływ zanieczyszczenia na osiyw zanieczyszczenia na osiąągi, wgi, włłasnoasnośści biegunowej ci biegunowej „„zabrudzonejzabrudzonej””

WpWpłływ ryw róóżżnych czynniknych czynnikóów na ksztaw na kształłt i charakter biegunowej:t i charakter biegunowej:

•• Wiatr (rozpatrujemy teraz biegunowWiatr (rozpatrujemy teraz biegunowąą

prpręędkodkośści wzglci wzglęędem ziemi):dem ziemi):

Wiatr c.d.Wiatr c.d.

WpWpłływ pionowych ruchyw pionowych ruchóów powietrza:w powietrza:

WpWpłływ pionowych ruchyw pionowych ruchóów powietrza c.d.w powietrza c.d.

WpWpłływ obciyw obciążążenia powierzchni na biegunowenia powierzchni na biegunowąą

prpręędkodkośści:ci:

ww’’ = w * SQRT(m2/m1)= w * SQRT(m2/m1)VV’’ = V * SQRT(m2/m1)= V * SQRT(m2/m1)

Biegunowa w manewrach pionowych ( przeciBiegunowa w manewrach pionowych ( przeciążążenia)enia)

WpWpłływ zanieczyszczenia na osiyw zanieczyszczenia na osiąągi gi szybowca. Zanieczyszczona szybowca. Zanieczyszczona biegunowabiegunowa

Inne zabrudzenia ;Inne zabrudzenia ;--))

II.II. Teoria Kasprzyka Teoria Kasprzyka -- MacCreadyMacCready’’egoego

Teoria Kasprzyka Teoria Kasprzyka -- MacCreadyMacCready’’egoego

SkSkąąd sid sięę

bierze?bierze?

Co zakCo zakłłada teoria MC? Ograniczenia.ada teoria MC? Ograniczenia.

Model lotu wg teorii Model lotu wg teorii MacCreadyMacCready’’egoego..

Jak powstaJak powstałła teoria a teoria KasprzykaKasprzyka--MacCreadyMacCready’’egoego

•• PomysPomysłł::–– Optimum: gdy Optimum: gdy „„sprzedajemysprzedajemy”” na przeskoku wysokona przeskoku wysokośćść

za czas, po tej samej cenie co za czas, po tej samej cenie co „„kupujemykupujemy”” w w nastnastęępnym kominie. Nastawa pnym kominie. Nastawa MacCreadyMacCready’’egoego to to wwłłaaśśnie ta cena (analogia do kursu walut). nie ta cena (analogia do kursu walut).

•• ZaZałłoożżenia:enia:–– Model przelotu skModel przelotu skłładajadająący sicy sięę

z dwz dwóóch elementch elementóów: w:

przeskoku i krprzeskoku i krążążenia w punktowych noszeniach enia w punktowych noszeniach wykonywanych naprzemiennie.wykonywanych naprzemiennie.

–– ZakZakłłada ada żże zawsze dolecimy do kolejnego, e zawsze dolecimy do kolejnego, zadawalajzadawalająącego nas noszeniacego nas noszenia

–– ZakZakłłada ada żże znamy wartoe znamy wartośćść

tego noszenia do kttego noszenia do któórego rego lecimylecimy

Model lotu wg Teorii Kasprzyka Model lotu wg Teorii Kasprzyka –– MacCreadyMacCready’’egoego

KrKrążążek ek MacCreadyMacCready’’egoego. Zastosowanie.. Zastosowanie.

Jak korzystaJak korzystaćć

z krz krążążka MC:ka MC:

Na Na „„bokuboku”” trasytrasyW pobliW pobliżżu u PZPZ--óóww. R. Róównowawnoważżniki wiatruniki wiatruDolot z uDolot z użżyciem kryciem krążążka MC i tabeli dolotowych.ka MC i tabeli dolotowych.

KrKrążążek ek MacCreadyMacCready’’egoego

•• TeoriTeorięę

ttęę

wymywymyśśliliłł

polak polak –– Kasprzyk jeszcze przed wojnKasprzyk jeszcze przed wojnąą•• UUżżywano wtedy tych obliczeywano wtedy tych obliczeńń

w postaci tabelarycznej, co byw postaci tabelarycznej, co byłło ko kłłopotliweopotliwe

•• Po II WPo II WŚŚ

latajlatająący w USA (na polskim Orliku z resztcy w USA (na polskim Orliku z resztąą) Paul ) Paul MacCreadyMacCready opracowaopracowałł

bbłłyskotliwy w swej prostocie yskotliwy w swej prostocie „„OptimalOptimal SpeedSpeed SelectorSelector””, kt, któóry ry

szybko w zostaszybko w zostałł

przechrzczony na przechrzczony na „„krkrążążek ek MacCreadyMacCready’’egoego””..•• Jest to ruchomy pierJest to ruchomy pierśściecieńń

z podziaz podziałłka z prka z pręędkodkośściami, umieszczony na WECciami, umieszczony na WEC

Jak stosujemy krJak stosujemy krążążek MC:ek MC:

•• Na Na „„bokuboku”” trasy:trasy:

–– „„Jakie jest najsJakie jest najsłłabsze noszenie w ktabsze noszenie w któórym mogrym mogęę

sisięę podkrpodkręęcicićć””, lub odwrotnie: , lub odwrotnie: ””poniponiżżej jakiej wartoej jakiej wartośści ci

musi spamusi spaśćść

moje noszenie, bym musiamoje noszenie, bym musiałł

je opuje opuśścicićć

w w poszukiwaniu lepszegoposzukiwaniu lepszego””

–– Nastawiamy Nastawiamy „„trtróójkjkąącikiemcikiem”” ((VekVek) na oczekiwan) na oczekiwanąą wartowartośćść

kolejnego noszeniakolejnego noszenia

–– Dostosowujemy prDostosowujemy pręędkodkośćść

lotu do wartolotu do wartośści prci pręędkodkośści ci w ktw któórrąą

pokazuje na krpokazuje na krążążku wskazku wskazóówka wariometru.wka wariometru.

–– W noszeniach sW noszeniach słłabszych niabszych niżż

nastawa tylko zwalniamy nastawa tylko zwalniamy do wskazanej prdo wskazanej pręędkodkośścici

–– W noszeniach rW noszeniach róównych zwalniamy to prwnych zwalniamy to pręędkodkośści ci ekonomicznej z trekonomicznej z tróójkjkąącika ;cika ;--))

–– W noszeniach mocniejszych niW noszeniach mocniejszych niżż

nastawa krnastawa krążążymyymy

•• KrKrążążek MC na punkcie zwrotnymek MC na punkcie zwrotnym–– PZ jest zwiPZ jest zwiąązany z ziemizany z ziemiąą, dlatego w czasie dolotu do PZ musimy , dlatego w czasie dolotu do PZ musimy

uwzgluwzglęędnidnićć

wiatr wiatr –– PosPosłługujemy siugujemy sięę

nownowąą

nastawnastawąą

dobrandobranąą

dla dolotu do PZdla dolotu do PZ

–– Nowa nastawa rNowa nastawa róóżżni sini sięę

tym itym iżż

uwzgluwzglęędnia tzw. dnia tzw. „„rróównowawnoważżnik wiatrunik wiatru””–– Co to jest rCo to jest róównowawnoważżnik wiatru:nik wiatru:

Tabela rTabela róównowawnoważżniknikóów wiatruw wiatru

Typ Typ szyboszybo

wcawca

WartoWartośćść

skskłładowej czoadowej czołłowej prowej pręędkodkośści wiatru [km/h]ci wiatru [km/h]

--

4040 --

3030 --

2020 --

1515 --

1010 --

55 +10+10 +20+20 +40+40

PuchatPuchat ekek +0,80+0,80 +0.52+0.52 +0,28+0,28 +0,20+0,20 +0,13+0,13 +0,06+0,06 --

0,100,10 --

0,180,18 --

0,300,30

BocianBocian +0.75+0.75 +0,45+0,45 +0,25+0,25 +0,18+0,18 +0,12+0,12 +0,05+0,05 --

0,080,08 --

0,150,15 --

0,230,23JuniorJunior +0,62+0,62 +0,40+0,40 +0,22+0,22 +0,16+0,16 +0,11+0,11 +0,05+0,05 --

0,060,06 --

0,120,12 --

0,210,21

Jantar Jantar Std.3Std.3 +0,40+0,40 +0,30+0,30 +0,20+0,20 +0,15+0,15 +0,10+0,10 +0,05+0,05 --

0,050,05 --

0,100,10 --

0,200,20

Jantar Jantar 2 B2 B +0,35+0,35 +0,24+0,24 +0,15+0,15 +0,12+0,12 +0,09+0,09 +0,05+0,05 --

0,050,05 --

0,100,10 --

0,150,15

Uwaga: Jantar 2B i Jantar Std3 z peUwaga: Jantar 2B i Jantar Std3 z pełłnym balastem wodnymnym balastem wodnym

•• Jak korzystamy z rJak korzystamy z róównowawnoważżniknikóów wiatru:w wiatru:

–– W locie pod wiatr ustawiamy krW locie pod wiatr ustawiamy krążążek MC na wartoek MC na wartośćść nastawy powinastawy powięększonkszonąą

o odpowiedni ro odpowiedni róównowawnoważżniknik

–– MoMożżemy przyjemy przyjąćąć

czoczołłowowąą

skskłładowadowąą

z z loggeraloggera, lub z , lub z komunikatu komunikatu meteometeo..

–– W locie z wiatrem zmniejszamy nastawW locie z wiatrem zmniejszamy nastawęę

o o odpowiedni rodpowiedni róównowawnoważżniknik

–– Selekcja kominSelekcja kominóów w oparciu o nowe nastawy, ten w w oparciu o nowe nastawy, ten sam komin mosam komin możże w jedne w jednąą

stronstronęę

bybyćć

niewystarczajniewystarczająący a w drugcy a w drugąą

„„do wzido wzięęciacia”” > pokrywa > pokrywa to sito sięę

ze starze starąą

prawdprawdąą

szybowcowszybowcowąą: : „„dolot do punktu dolot do punktu

z wiatrem z wiatrem –– wysoko, pod wiatr niskowysoko, pod wiatr nisko””

Dolot z uDolot z użżyciem kryciem krążążka MC, czyli Inaczej: ka MC, czyli Inaczej: „„Ile Ile metrmetróów wyw wyżżej muszej muszęę

bybyćć, by uko, by ukońńczyczyćć

zadanie zadanie

sekundsekundęę

wczewcześśniejniej””

–– Dolatujemy do punktu zwiDolatujemy do punktu zwiąązanego z ziemizanego z ziemiąą

–– rróównowawnoważżnik? Tak, przy nik? Tak, przy podejmowaniu decyzji, czy na dolocie napotkane noszenie brapodejmowaniu decyzji, czy na dolocie napotkane noszenie braćć

po po

prostej czy krprostej czy krążążyyćć. Zawsze staramy si. Zawsze staramy sięę

wykrwykręęcacaćć

w najmocniejszym w najmocniejszym noszeniu, niezalenoszeniu, niezależżnie od wiatru. Rnie od wiatru. Róównowawnoważżnik ukryty jest w tabelkach nik ukryty jest w tabelkach lub lusterku lub lusterku –– jest to fakt uwzgljest to fakt uwzglęędnienia wiatru. Dolot na MC=2 pod dnienia wiatru. Dolot na MC=2 pod wiatr <=> dolot na MC=(2 w pogodzie bezwietrznej +rwiatr <=> dolot na MC=(2 w pogodzie bezwietrznej +róównowawnoważżnik na nik na wiatr).wiatr).

–– Przydatne sPrzydatne sąą

„„tabelki dolotowetabelki dolotowe”” uwzgluwzglęędniajdniająące dyskretnie ce dyskretnie rróównowawnoważżnik, lub nik, lub „„lusterkolusterko”” z programikiem szybowcowym.z programikiem szybowcowym.

–– JeJeśśli po drodze napotykamy znacznie silniejsze noszenie (li po drodze napotykamy znacznie silniejsze noszenie (uwzgluwzgl. . rróównowawnoważżnik) nik) –– dokrdokręęcamy do nowej wycamy do nowej wyżższej nastawy. Jakiej? szej nastawy. Jakiej? Noszenie Noszenie śśrednie pomniejszone o rrednie pomniejszone o róównowawnoważżnik. Snik. Słłabsze bierzemy po absze bierzemy po prostej. Stprostej. Stąąd sid sięę

bierze kolejne intuicyjna prawda: Trzeba naprawdbierze kolejne intuicyjna prawda: Trzeba naprawdęę

dudużżo mocniejszego noszenia na szybkim dolocie pod wiatr by sio mocniejszego noszenia na szybkim dolocie pod wiatr by sięę opopłłacaacałło zatrzymywao zatrzymywaćć..

–– Dodajemy zapas wysokoDodajemy zapas wysokośści na manewr i wszelkie ewentualnoci na manewr i wszelkie ewentualnośścici…… Jaki?Jaki?

III.III. RozwiniRozwinięęcie teorii cie teorii MacCreadyMacCready’’egoego::

1.1. BolBoląączki tej teorii:czki tej teorii:

Straty w manewrachStraty w manewrach

„„DelfinowanieDelfinowanie””, czy to dzia, czy to działła?a?

Nastawa MC a prawdopodobieNastawa MC a prawdopodobieńństwo dolecenia.stwo dolecenia.

„„WorkingWorking bandband””, Regu, Regułła a ReichmannReichmann’’aa

Inne rozbieInne rozbieżżnonośścici……

2.2. Modyfikacje teorii Modyfikacje teorii MacCreadyMacCready’’egoego::

a.a. A.W.F.Edwards: A.W.F.Edwards: TheThe efficientefficient frontierfrontier ofof OptimalOptimal SoaringSoaring -- „„FestinaFestina lentelente””

ZaZałłoożżenia, wyniki i wnioskienia, wyniki i wnioski

b.b. J.Cochrane: J.Cochrane: „„MacCreadyMacCready TheoryTheory withwith UncertainUncertain Lift Lift andand LimitedLimited AltitudeAltitude””

PomysPomysłł. Za. Załłoożżenia, wyniki i wnioskienia, wyniki i wnioski

c.c. Robert Robert AlmgrenAlmgren andand AgnesAgnes TourinTourin: : „„OptimalOptimal SoaringSoaring withwith HamiltonHamilton--JacobiJacobi--BellmanBellman EquationsEquations””

PomysPomysłł. Za. Załłoożżenia, wyniki i wnioskienia, wyniki i wnioski

EfficientEfficient frontierfrontier ofof OptimalOptimal SoaringSoaring –– „„FestinaFestina LenteLente”” A.W.F. A.W.F. EdwardsEdwards 1963r.1963r.

–– Podstawowa potrzeba Podstawowa potrzeba –– jak najpewniej doleciejak najpewniej doleciećć

do celudo celu–– UzyskaUzyskaćć

dobry wynik dobry wynik –– prpręędkodkośćść–– OdlegOdległłoośćść

mimięędzy kominami nieznana i przypadkowadzy kominami nieznana i przypadkowa

„„MacCreadyMacCready Theory with Uncertain Lift and Theory with Uncertain Lift and Limited AltitudeLimited Altitude””, , J.CochraneJ.Cochrane 1999 r.1999 r.

ZaZałłoożżenia:enia:

•• Podobne zaPodobne załłoożżenia co enia co EdwardsEdwards•• Lepsze mechanizmy matematyczneLepsze mechanizmy matematyczne•• UwzglUwzglęędnia wnioski dnia wnioski EdwardsaEdwardsa..

Wnioski:Wnioski:

•• Nastawa MC zmienia siNastawa MC zmienia sięę

ciciąągle wraz z wysokogle wraz z wysokośściciąą

i odlegi odległłoośściciąą

od celuod celu

Wyniki obliczeWyniki obliczeńń

J.CochraneJ.Cochrane’’aa

0 0.5 1 1.5 2 2.50

500

1000

1500

2000

MacCready Wert (m/s)

Höh

e (m

)

Discus

Ka6

Robert Robert AlmgrenAlmgren and Agnes and Agnes TourinTourin: : „„Optimal SoaringOptimal Soaring with Hamiltonwith Hamilton--JacobiJacobi--Bellman EquationsBellman Equations””

ZaZałłoożżenia:enia:•• Nieznana siNieznana siłła noszea noszeńń

i odlegi odległłoośćść

miedzy nimimiedzy nimi

•• Nieznane puNieznane pułłapy noszeapy noszeńń

i rozki rozkłład puad pułłapapóów przypadkowyw przypadkowy•• Mechanizm matematyczny radzMechanizm matematyczny radząący sobie z rozwicy sobie z rozwiąązaniami zaniami „„niegniegłładkimiadkimi””

Wnioski:Wnioski:•• Wyniki podobne do uzyskanych przez Wyniki podobne do uzyskanych przez J.CochraneJ.Cochrane’’aa, intuicyjnie i , intuicyjnie i

fizycznie poprawnefizycznie poprawne•• Nastawa MC zmienia siNastawa MC zmienia sięę

wraz z wysokowraz z wysokośściciąą, odleg, odległłoośściciąą

od celu.od celu.

•• Co ciekawe wyniki obliczeCo ciekawe wyniki obliczeńń

sugerujsugerująą

żże dla modelowego szybowca e dla modelowego szybowca nastawa MC jest do pewnego stopnia niezalenastawa MC jest do pewnego stopnia niezależżna od sina od siłły napotykanych y napotykanych noszenoszeńń!!!!!!

IV.IV. KrKrążążenie, najwaenie, najważżniejszy element lotu?niejszy element lotu?

WpWpłływ kryw krążążenia na prenia na pręędkodkośćść

przelotowprzelotowąą

VccVcc= D/(= D/(Tp+TkTp+Tk))

•• To w czym krTo w czym krążążymy determinuje nam gymy determinuje nam głłóównie naszwnie nasząą

prpręędkodkośćść przelotowprzelotowąą. Pr. Pręędkodkośćść

przeskokowa ma mniejsze znaczenie przeskokowa ma mniejsze znaczenie

(optimum p(optimum płłaskie) dla praskie) dla pręędkodkośści przelotowej, jednak ma duci przelotowej, jednak ma dużże e znaczenie jeznaczenie jeśśli chodzi o prawdopodobieli chodzi o prawdopodobieńństwo ukostwo ukońńczenia przelotu.czenia przelotu.

•• Najkorzystniej byNajkorzystniej byłłoby w ogoby w ogóóle nie krle nie krążążyyćć. Pr. Pręędkodkośćść

przelotowa przelotowa wynikawynikałłaby prosto z biegunowej. Minimalizujmy wiaby prosto z biegunowej. Minimalizujmy więęc czas spc czas spęędzany dzany w krw krążążeniu!eniu!

WpWpłływ elementyw elementóów krw krążążenia na enia na śśredniredniąą wartowartośćść

noszenianoszenia

•• Starajmy siStarajmy sięę

wykrwykręęcacaćć

dudużże nabory e nabory wysokowysokośści w jak najmocniejszych ci w jak najmocniejszych noszeniach. noszeniach.

•• Istnieje pojIstnieje pojęęcie cie „„workingworking bandband”” dla dla noszenoszeńń, jest to zakres wysoko, jest to zakres wysokośści na ci na ktktóórych noszenia srych noszenia sąą

dla nas dla nas

najkorzystniejsze, trzymajmy sinajkorzystniejsze, trzymajmy sięę

ich.ich.

Elementy skutecznego wykorzystywania noszeElementy skutecznego wykorzystywania noszeńń

w w krkrążążeniueniu

Rodzaje i geneza noszeRodzaje i geneza noszeńń, podstawowe typy , podstawowe typy pogodypogodyWyszukiwanie noszeWyszukiwanie noszeńń

w rw róóżżnych warunkachnych warunkach

Wchodzenie w noszenieWchodzenie w noszenieCentrowanieCentrowanieUtrzymywanie siUtrzymywanie sięę

w noszeniu i jego analizaw noszeniu i jego analiza

Decyzja o wyjDecyzja o wyjśściu z noszenia. Jak wychodziciu z noszenia. Jak wychodzićć

Biegunowa krBiegunowa krążążeniaenia

•• Biegunowa krBiegunowa krążążenia to wykres zaleenia to wykres zależżnonośści opadania wci opadania włłasnego w funkcji asnego w funkcji promienia krpromienia krążążenia dla zadanego przechyleniaenia dla zadanego przechylenia

•• Obwiednia optymalnego krObwiednia optymalnego krążążenia to linia enia to linia łąłączcząąca wszystkie optymalne ca wszystkie optymalne punkty z biegunowych krpunkty z biegunowych krążążenia dla poszczegenia dla poszczegóólnych przechylnych przechyłłóóww

Biegunowa krBiegunowa krążążenia a profil noszeniaenia a profil noszenia

BezpieczeBezpieczeńństwo w krstwo w krążążeniueniu

•• Zajmowanie pozycji w Zajmowanie pozycji w „„akwariumakwarium””•• Niebezpieczne sytuacjeNiebezpieczne sytuacje•• Obserwacja. Martwe strefy.Obserwacja. Martwe strefy.•• „„Zdrowe odruchyZdrowe odruchy””

V.V. SZLAKI SZLAKI

Wykorzystywanie noszeWykorzystywanie noszeńń

w locie bez krw locie bez krążążeniaenia

•• Kiedy moKiedy możżna?na?–– Szlakowe typy pogody i ich specyfikaSzlakowe typy pogody i ich specyfika–– Wiatr nasz sprzymierzeniec Wiatr nasz sprzymierzeniec –– lot po prostej lot po prostej

bez szlakbez szlakóów.w.•• Jak wykorzystujemy noszenia w locie po prostejJak wykorzystujemy noszenia w locie po prostej•• Jak zachowywaJak zachowywaćć

sisięę

pod szlakiem. Manewry. pod szlakiem. Manewry.

„„WorkingWorking bandband”” pod szlakiem.pod szlakiem.•• Operowanie prOperowanie pręędkodkośściciąą

VI.VI. Analiza elementAnaliza elementóów przelotu szybowcowego.w przelotu szybowcowego.•• OdejOdejśście na trascie na trasęę

•• Co robimy przed odejCo robimy przed odejśściemciem•• Decyzja o odejDecyzja o odejśściu. Czym siciu. Czym sięę

kierujemykierujemy

•• Jak odchodzimy na trasJak odchodzimy na trasęę•• „„Na bokuNa boku””

•• OdchyOdchyłłki od kursu. ki od kursu. •• Optymalny tor lotuOptymalny tor lotu

•• Taktyka na punktachTaktyka na punktach•• Jak zachowujemy siJak zachowujemy sięę

w pobliw pobliżżu punktuu punktu

•• Dolot do lotniskaDolot do lotniska•• Co to jest dolot?Co to jest dolot?•• Jak kalkulujemy dolotJak kalkulujemy dolot•• Sposoby wyrabiania dolotuSposoby wyrabiania dolotu•• Na dolocieNa dolocie•• LLąądowanie z dolotu. Manewry.dowanie z dolotu. Manewry.•• BezpieczeBezpieczeńństwo na dolotachstwo na dolotach

6. Analiza element6. Analiza elementóów przelotu szybowcowegow przelotu szybowcowego

•• OdejOdejśście na trascie na trasęę–– Co robimy przed przelotem odlegCo robimy przed przelotem odległłoośściowym/warunkowym:ciowym/warunkowym:

•• Analizujemy pierwsze kominyAnalizujemy pierwsze kominy•• Analizujemy rozwAnalizujemy rozwóój warunkj warunkóów w kierunku 1PZw w kierunku 1PZ

–– Co robimy przed trasCo robimy przed trasąą

prpręędkodkośściowciowąą/konkurencj/konkurencjąą::•• Latamy wolno => MC=0Latamy wolno => MC=0•• Latamy obszernie po rejonie lotniska:Latamy obszernie po rejonie lotniska:•• Obserwacja i analiza aktualnych warunkObserwacja i analiza aktualnych warunkóóww

–– RozwRozwóój chmur, podstawa chmurj chmur, podstawa chmur–– WartoWartośści noszeci noszeńń

•• Obserwacja rozwoju pogodyObserwacja rozwoju pogody–– Korzystny rozwKorzystny rozwóójj–– NiekorzystnyNiekorzystny

•• Sprawdzanie kolejnych noszeSprawdzanie kolejnych noszeńń•• Sprawdzanie rozwoju pogody w kierunku punktuSprawdzanie rozwoju pogody w kierunku punktu

OdejOdejśście c.d.cie c.d.

•• Decyzja o odejDecyzja o odejśściuciu–– Pogoda kontra czasPogoda kontra czas–– Inne czynnikiInne czynniki

•• Jak odchodzimyJak odchodzimy–– WysokoWysokośćść–– PrPręędkodkośćść–– ManewrManewr

•• BezpieczeBezpieczeńństwostwo

Na trasieNa trasie

•• OdchyOdchyłłkiki–– Kiedy jakie?Kiedy jakie?

•• Jakie warunki uzasadniajJakie warunki uzasadniająą

jakie odchyjakie odchyłłkiki

–– Nawietrzna czy zawietrznaNawietrzna czy zawietrzna

–– Optymalny tor lotuOptymalny tor lotu

OdchyOdchyłłki ki –– podsumujmy co jupodsumujmy co jużż

wiemy, pogoda wiemy, pogoda bezwietrzna.bezwietrzna.

OdchyOdchyłłki od kreski c.d.ki od kreski c.d.

OdchyOdchyłłki od kreski c.d.ki od kreski c.d.

OdchyOdchyłłki od kreski c.d.ki od kreski c.d.

OdchyOdchyłłki od kreski c.d.ki od kreski c.d.

Dolot do metyDolot do mety

Jak postJak postęępujemy w czasie dolotupujemy w czasie dolotuPodsumujmy co wiemy:Podsumujmy co wiemy:

•• Zanim wykrZanim wykręęcimy dolot sprawdcimy dolot sprawdźźmy czy nie da simy czy nie da sięę

wyrobiwyrobićć

go go „„po po prostejprostej””!!

•• Staramy siStaramy sięę

zawsze wykrzawsze wykręęcacaćć

dolot w najlepszym noszeniu.dolot w najlepszym noszeniu.•• BBęęddąąc daleko od mety na pograniczu dolotu, dopuszczalne sc daleko od mety na pograniczu dolotu, dopuszczalne sąą

znaczne znaczne

odchyodchyłłki w celu jego wyrabiania, jeki w celu jego wyrabiania, jeśśli zaoszczli zaoszczęędzi to nam krdzi to nam krążążeniaenia•• Na dolocie napotkane noszenia muszNa dolocie napotkane noszenia musząą

bybyćć

znacznie silniejsze niznacznie silniejsze niżż

nastawa na ktnastawa na któórrąą

lecimy lecimy –– mamałły naby nabóór by dojr by dojśćść

do nowej nastawy, do nowej nastawy, negatywny wpnegatywny wpłływ czasu centrowania komina i jego opuszczania.yw czasu centrowania komina i jego opuszczania.

•• W bezpoW bezpośśredniej bliskoredniej bliskośści lotniska (< 15 km) na szybkim dolocie( MC> ci lotniska (< 15 km) na szybkim dolocie( MC> 1,5) odchy1,5) odchyłłki powinny byki powinny byćć

minimalne, kilkustopniowe, a napotkane minimalne, kilkustopniowe, a napotkane

noszenia wynoszenia wyłąłącznie brane po prostej. Im szybszy dolot, tym delikatniej, cznie brane po prostej. Im szybszy dolot, tym delikatniej, bbąąddźź

wcale nie akcentowane zwolnienie w noszeniu.wcale nie akcentowane zwolnienie w noszeniu.

•• Dla podwyDla podwyżższenia pewnoszenia pewnośści dolotu moci dolotu możżemy zaczemy zacząćąć

go ostrogo ostrożżnie, nie, poniponiżżej wykrej wykręęconej nastawy, by nastconej nastawy, by nastęępnie obserwujpnie obserwująąc tendencje c tendencje modyfikowamodyfikowaćć

jjąą

wraz z malejwraz z malejąąccąą

odlegodległłoośściciąą..

7. Nowe rodzaje konkurencji7. Nowe rodzaje konkurencji

•• ObszarObszaróówkawka, czyli PST , czyli PST ––Pilot Pilot SelectedSelected TaskTask lub inaczej AAT lub inaczej AAT –– AssignedAssigned AreaArea TaskTask–– Geneza:Geneza:

•• PeletonizacjaPeletonizacja wywyśścigcigóów narastajw narastająąca w latach 80tychca w latach 80tych•• Pomniejszanie udziaPomniejszanie udziałłu latania indywidualnegou latania indywidualnego•• Mniejsze bezpieczeMniejsze bezpieczeńństwo lotu, liczne wypadki w stwo lotu, liczne wypadki w „„akwariachakwariach””•• Poszukiwania nowych rozwiPoszukiwania nowych rozwiąązazańń

od 1987 r.od 1987 r.

–– Zadania obszarowe, rodzajeZadania obszarowe, rodzaje•• Dwa rodzaje:Dwa rodzaje:

–– STAA STAA –– SpeedSpeed TaskTask –– AssignedAssigned AreaArea

Oceniana jest prOceniana jest pręędkodkośćść

a w przypadku nieukoa w przypadku nieukońńczenia zadania czenia zadania -- odlegodległłoośćść–– DTAA DTAA –– DistanceDistance TaskTask –– AssignedAssigned AreaArea

Oceniana jest odlegOceniana jest odległłoośćść

uzyskana w czasie maksymalnymuzyskana w czasie maksymalnym

•• W Polsce stosowany jest prawie wyW Polsce stosowany jest prawie wyłąłącznie* (~98%) wariant STAA i nim sicznie* (~98%) wariant STAA i nim sięę

zajmiemyzajmiemy

* Jedyny przypadek jaki kojarz* Jedyny przypadek jaki kojarzęę

to SMPSto SMPS’’02 w Pile02 w Pile

ObszarObszaróówkawka STAA, z czym to siSTAA, z czym to sięę

jeje……

•• Opis konkurencji:Opis konkurencji:–– Minimalny czas zadania, waMinimalny czas zadania, ważżne!!!ne!!!

•• Jest to czas przeznaczony na wykonanie zadania. Jest to czas przeznaczony na wykonanie zadania. –– Przekroczenie jego granicy Przekroczenie jego granicy „„w dw dóółł”” powoduje zanipowoduje zaniżżenie w punktacji osienie w punktacji osiąągnignięętej tej

prpręędkodkośści na trasie ci na trasie –– prpręędkodkośćść

jest liczona wtedy: kilometry przeleciane/przez jest liczona wtedy: kilometry przeleciane/przez czas minimalnyczas minimalny

–– Przekroczenie czasu w gPrzekroczenie czasu w góórręę

nie jest bnie jest błęłędem taktycznym o ile nie wyddem taktycznym o ile nie wydłłuużża to a to naszego zadania w okres dnia o snaszego zadania w okres dnia o słłabszej pogodzie. Prabszej pogodzie. Pręędkodkośćść

punktowana to punktowana to rzeczywista prrzeczywista pręędkodkośćść

osiosiąągnignięęta w ramach konkurencji.ta w ramach konkurencji.

•• Generalnie opGeneralnie opłłaca siaca sięę

tak celowatak celowaćć

z kilometrami by przylatywaz kilometrami by przylatywaćć

jak najblijak najbliżżej ej czasu minimalnego, ale raczej nie krczasu minimalnego, ale raczej nie króócejcej

–– RRóóżżne przypadki i odstne przypadki i odstęępstwapstwa

ObszarObszaróówkawka, z czym to ci, z czym to cięę

jeje…… c.d.c.d.

•• Obszary, strefy oraz Obszary, strefy oraz PZPZ--yy–– MuszMusząą

bybyćć

zaliczone wszystkie, w kolejnozaliczone wszystkie, w kolejnośści podanej na zadaniuci podanej na zadaniu

•• Obszary Obszary –– ksztakształłty:ty:–– w ksztaw kształłcie kocie kołła (a (beercanbeercan))

•• Opis strefy zawiera nazwOpis strefy zawiera nazwęę

punktu i promiepunktu i promieńń

obszaruobszaru

–– Wycinki koWycinki kołła (torciki)a (torciki)•• Opis tego obszaru zawieraOpis tego obszaru zawiera

–– Nazwa i symbol punktuNazwa i symbol punktu–– PromiePromieńń

zewnzewnęętrznytrzny–– 2 2 BearingiBearingi, b, bąąddźź

jak kierownik jest jak kierownik jest łłaskaw policzyaskaw policzyćć

to 2 to 2 RadialeRadiale

–– Wycinki pierWycinki pierśścienia cienia •• Opis tego obszaru zawieraOpis tego obszaru zawiera

–– Nazwa i symbol punktuNazwa i symbol punktu–– PromiePromieńń

wewnwewnęętrznytrzny–– PromiePromieńń

zewnzewnęętrznytrzny–– 2 2 BearingiBearingi, b, bąąddźź

jak kierownik jest jak kierownik jest łłaskaw policzyaskaw policzyćć

to 2 to 2 RadialeRadiale

•• OdlegOdległłoośści moci możżliwe do uzyskanialiwe do uzyskania–– Zielona linia Zielona linia –– wariant minimalnywariant minimalny–– Czerwona Czerwona –– wariant maksymalny, czy aby?wariant maksymalny, czy aby?

ObszarObszaróówkawka, jak si, jak sięę

poruszamy?poruszamy?

• Generalnie jak najmniej „na boki” – wzdłuż

szarych linii• Jednak możliwości wyboru kursu są

duże – jest to przydatne

przy korzystnym układaniu się

warunków, np.: szlaki

ObszarObszaróówkawka szczegszczegóólne przypadkilne przypadki

•• Szlaki przyspieszajSzlaki przyspieszająą

i pozwalaji pozwalająą

na wina więększe odchyksze odchyłłkiki•• Czasami warto tylko Czasami warto tylko „„naknakłłuućć”” z boku strefz boku strefęę, nie patrzmy , nie patrzmy śślepo na lepo na kreskekreske!!•• UruchomiUruchomićć

wyobrawyobraźźnie!nie!

•• ObszarObszaróówkawka co jest waco jest ważżne?ne?

–– Wymaga wiWymaga więększej pracy i dokkszej pracy i dokłładniejszego przemyadniejszego przemyśślenia przed lotemlenia przed lotem•• Pogoda, rozmieszczenie warunkPogoda, rozmieszczenie warunkóóww•• Teren i jego walory termiczne Teren i jego walory termiczne –– tradycyjna mapa terenu jest bardzo przydatnatradycyjna mapa terenu jest bardzo przydatna•• WstWstęępne zapne załłoożżenia i wyliczenia prenia i wyliczenia pręędkodkośści ci przelprzel. > wst. > wstęępny/e wariant/ypny/e wariant/y

–– Trzeba ograniczaTrzeba ograniczaćć

manewry manewry „„na bokina boki”” ktktóóre nie dodajre nie dodająą

kilometrkilometróów a w a zabierajzabierająą

czasczas

–– Trzeba zostawiTrzeba zostawićć

sobie mosobie możżliwoliwośćść

manewru w ostatniej/nich strefachmanewru w ostatniej/nich strefach•• NajwaNajważżniejsza jest ostatnia strefa (pomijajniejsza jest ostatnia strefa (pomijająąc mac małłe e strefkistrefki naprowadzajnaprowadzająące ce

na metna metęę), w kt), w któórej rej „„zaginamyzaginamy”” w stronw stronęę

lotniska. W niej dokonuje silotniska. W niej dokonuje sięę ostatecznych kalkulacjiostatecznych kalkulacji

•• Nie moNie możżna dopuna dopuśścicićć

żże lece lecąąc ostatnic ostatniąą

strefstrefęę

„„na na maksamaksa”” i tak przylecimy i tak przylecimy przed czasem przed czasem –– znaczy to, znaczy to, żże we wczee we wcześśniejszej strefie/ach popeniejszej strefie/ach popełłniliniliśśmy my bbłąłądd

•• Ostatni bok jest zazwyczaj szybszy niOstatni bok jest zazwyczaj szybszy niżż

wynika z dotychczasowej wynika z dotychczasowej prpr. . przelotowej i nastaw. Zawiera dolot przelotowej i nastaw. Zawiera dolot –– odcinek kilkudziesiodcinek kilkudziesięęciu kilometrciu kilometróów w pokonywany ze pokonywany ze śśredniredniąą

prpr. 120. 120--200 200 kmhkmh. Dok. Dokłładamy trochadamy trochęę

kilometrkilometróów, w,

by to uwzglby to uwzglęędnidnićć..•• Do kalkulacji Do kalkulacji obszarobszaróówekwek niezbniezbęędne !!! jest dne !!! jest „„lustrolustro”” z programem z programem

optymalizacyjnym optymalizacyjnym npnp.: .: WinPilotWinPilot ADV, ADV, SeeYouSeeYou Mobile lub Mobile lub GpsLogGpsLog•• Kalkulacja w ostatniej strefie powinna byKalkulacja w ostatniej strefie powinna byćć

oparta na nastawie MCoparta na nastawie MC

Wykorzystanie Wykorzystanie „„lustralustra”” do kalkulacji do kalkulacji obszarobszaróówkiwki

•• Przewidziane funkcje do kalkulacjiPrzewidziane funkcje do kalkulacji–– MoMożżliwoliwośćść

wprowadzenia czasu minimalnegowprowadzenia czasu minimalnego

–– Kalkulacja statystyk > Wyliczenia co do rozwijanej prKalkulacja statystyk > Wyliczenia co do rozwijanej pręędkodkośści ci przelotowejprzelotowej

–– Kalkulacja pozostaKalkulacja pozostałłego czasu na oblecenie naszego wariantuego czasu na oblecenie naszego wariantu•• ETA ETA –– EstimatedEstimated TimeTime ofof ArrivalArrival –– podaje nam godzinpodaje nam godzinęę

dolecenia na metdolecenia na metęę

w w zalezależżnonośści od ustawionego wariantu trasy i statystyk prci od ustawionego wariantu trasy i statystyk pręędkodkośści/nastawy MCci/nastawy MC

•• ETE ETE –– EstimatedEstimated TimeTime EnrouteEnroute –– pozostapozostałły czasy czas•• TimeTime LeftLeft –– odmierza nam czas od momentu przeciodmierza nam czas od momentu przecięęcia linii startu do cia linii startu do

ukoukońńczenia minimalnego czasu trwania konkurencjiczenia minimalnego czasu trwania konkurencji•• ZegarekZegarek

–– Generowanie stref w ramach ktGenerowanie stref w ramach któórych mamy morych mamy możżliwoliwośćść

przesuwania przesuwania punktpunktóów w „„zagizagięęciacia”” trasy. Automatycznie zmieniajtrasy. Automatycznie zmieniająą

nam sinam sięę

wtedy wtedy

wyliczenia co do pozostawyliczenia co do pozostałłego czasu i dziego czasu i dzięęki temu w locie moki temu w locie możżemy sobie emy sobie kalkulowakalkulowaćć

by wykorzystaby wykorzystaćć

odpowiednio czas minimalny. Dodatkowo odpowiednio czas minimalny. Dodatkowo

widzimy o ile wiwidzimy o ile więęcej potrzebujemy wysokocej potrzebujemy wysokośści by dolecieci by doleciećć

do metydo mety

Co nam dajCo nam dająą

obszarobszaróówkiwki??

•• Plusy:Plusy:–– CzCzęśęściowo rozbijajciowo rozbijająą

peletony, mopeletony, możżliwy jest wiliwy jest więększy indywidualizm lotukszy indywidualizm lotu

–– PromujPromująą

dobrych taktykdobrych taktykóów, umiejw, umiejąących cych „„czytaczytaćć”” teren i pogodteren i pogodęę, , mymyśślląących daleko cych daleko „„w przw przóódd””

–– Nacisk na taktykNacisk na taktykęę

i obserwacje jest bardzo pouczaji obserwacje jest bardzo pouczająący cy –– przyspiesza przyspiesza nabywanie umiejnabywanie umiejęętnotnośści przelotowcaci przelotowca

–– DajDająą

dudużążą

momożżliwoliwośćść

manewru w razie napotkania lepszych (szlaki) manewru w razie napotkania lepszych (szlaki) bbąąddźź

ssłłabszych warunkabszych warunkóów w -- blacha, rozlane burzeblacha, rozlane burze

–– PozwalajPozwalająą

rozgrywarozgrywaćć

w pew pełłni wartoni wartośściowe konkurencje w dni o ciowe konkurencje w dni o skomplikowanej bskomplikowanej bąąddźź

niepewnej sytuacji meteorologicznejniepewnej sytuacji meteorologicznej

–– PowrPowróót do mety jest w tego typu konkurencjach pewniejszy, gdyt do mety jest w tego typu konkurencjach pewniejszy, gdyżż momożżna skrna skróócicićć

sobie zadanie w razie napotkania ssobie zadanie w razie napotkania słłabszych warunkabszych warunkóów.w.

•• Minusy:Minusy:–– Spore skomplikowanie, duSpore skomplikowanie, dużżo niewiadomycho niewiadomych–– Element szczElement szczęśęścia w trafianiu w warunki przy sporych obszarach cia w trafianiu w warunki przy sporych obszarach –– Czasami siCzasami sięę

zdarza zdarza żże w STAA moe w STAA możżna nie doleciena nie doleciećć

do mety i wygrado mety i wygraćć

konkurencjkonkurencjęę

kilometramikilometrami……

„„LusterkaLusterka”” –– PalmtopyPalmtopy, , HandheldHandheld PC, PDAPC, PDA

•• NiezbNiezbęędny element w nowoczesnym szybownictwiedny element w nowoczesnym szybownictwie–– WizualizacjaWizualizacja

•• Trasy, zadaniaTrasy, zadania•• PoPołłoożżeniaenia•• TerenuTerenu•• Markery, Markery, tracetrace•• ClimbClimb companioncompanion –– pomoc w centrowaniu (pomoc w centrowaniu (WinPilotWinPilot Pro 5.9 i wyPro 5.9 i wyżżej) ej) •• Sytuacji ruchowej, strefy zakazane, niebezpieczneSytuacji ruchowej, strefy zakazane, niebezpieczne

–– KalkulacjaKalkulacja•• SpeedSpeed commandercommander (s(słłabyaby……))•• Statystyki w czasie lotuStatystyki w czasie lotu•• UUśśrednianie noszerednianie noszeńń•• Liczenie wiatruLiczenie wiatru•• Kalkulacja Kalkulacja obszarobszaróówek(bywek(byłłoo))•• Kalkulacja dolotu Kalkulacja dolotu –– dobre i warte pienidobre i warte pienięędzy!!!dzy!!!

–– Alarmy i ostrzeAlarmy i ostrzeżżenia audioenia audio•• Zaliczenie PZ, przeciZaliczenie PZ, przecięęcie tacie taśśmy, metymy, mety•• Separacji od strefSeparacji od stref•• Alarm podwoziaAlarm podwozia•• SpeedSpeed CommanderCommander

WinPilot(SeeYouWinPilot(SeeYou mobile) mobile) –– jak korzystajak korzystaćć

•• Przydatne funkcjePrzydatne funkcje–– NavboxyNavboxy

•• Nazwa docelowego PZNazwa docelowego PZ•• Kierunek do PZKierunek do PZ•• OdlegOdległłoośćść

do PZdo PZ•• ŚŚrednia termikarednia termika•• ŚŚrednia kominarednia komina•• ŚŚrednia 20 sek. z kominarednia 20 sek. z komina•• WysokoWysokośćść

AGL (przydatne w przypadku pola)AGL (przydatne w przypadku pola)•• WysokoWysokośćść

QNH (przydatne w obecnoQNH (przydatne w obecnośści ograniczeci ograniczeńń

wysokowysokośści, stref ci, stref zakazanych itd.)zakazanych itd.)

•• Separacja od najbliSeparacja od najbliżższej strefy w pionie i poziomie (SUA Y i SUA X)szej strefy w pionie i poziomie (SUA Y i SUA X)

–– TraceTrace ((śślad)lad)•• UmoUmożżliwia powrliwia powróót do tych samych noszet do tych samych noszeńń

po punkcie.po punkcie.

–– WyWyłąłączanie mapy czanie mapy –– przydaje siprzydaje sięę

przy duprzy dużżym ym zagzagęśęśzczeniuzczeniu PZPZóóww i w i w bliskobliskośści strefci stref

–– Deklaracja Deklaracja VolksloggerVolkslogger, LX (, LX (ColibriColibri???)???)

„„LusterkoLusterko”” –– korzystanie c.d.korzystanie c.d.

•• CzCzęśćęść

ekranu przeznaczona dla kalkulacji dolotu i statystykekranu przeznaczona dla kalkulacji dolotu i statystyk–– Ustawienia:Ustawienia:

•• Czas trwania konkurencjiCzas trwania konkurencji•• Nastawa MCNastawa MC•• Godzina startuGodzina startu•• PozostaPozostałłe kilometrye kilometry•• SposSposóób liczenia dolotub liczenia dolotu•• SposSposóób liczenia statystyk:b liczenia statystyk:

–– ŚŚrednia na bokurednia na boku–– ŚŚrednia na trasierednia na trasie–– Nastawa MCNastawa MC–– RRęęczne ustawienie prczne ustawienie pręędkodkośścici

•• Liczenie dolotuLiczenie dolotu–– Biegunowa! WBiegunowa! Włłaaśściwa, wybrana w programie. Muchyciwa, wybrana w programie. Muchy–– Zapas! Zapas! –– wysokowysokośćść

jakjakąą

chcemy miechcemy miećć

nad lotniskiemnad lotniskiem

–– Korzystanie ze Korzystanie ze śśredniej wartoredniej wartośści noszenia (ci noszenia (navboxnavbox))–– Wprowadzenie nastawy MCWprowadzenie nastawy MC–– Korzystanie ze wskaKorzystanie ze wskaźźnika dolotunika dolotu

RegulaminyRegulaminy

•• Punktacja w systemie 1000Punktacja w systemie 1000--punktowym:punktowym:–– WspWspóółłczynnik dniaczynnik dnia

•• ZaleZależżny od dny od dłługougośści zadaniaci zadania•• Czas minimalny trwania konkurencjiCzas minimalny trwania konkurencji•• 1000 punkt1000 punktóów przy konkurencji wiw przy konkurencji więększej jak 250 km i czasie dkszej jak 250 km i czasie dłłuużższym niszym niżż

3 3 godzinygodziny

•• PrPręędkodkośści osici osiąągnignięętej przez zawodniktej przez zawodnikóów (tew (teżż

czasczas……))–– Konkurencja 300 kilometrowa przy prKonkurencja 300 kilometrowa przy pręędkodkośści zwycici zwycięęzcy ~90 zcy ~90 kmhkmh bbęędzie miadzie miałła a

1000 punkt1000 punktóów, a przy 120 km/h ~800w, a przy 120 km/h ~800--900 p. !!!900 p. !!!

•• Zawodnik ktZawodnik któóry ukory ukońńczy zadanie ma punkty za prczy zadanie ma punkty za pręędkodkośćść

i odlegi odległłoośćść..•• Zawodnik ktZawodnik któóry lry ląąduje w polu ma tylko punkty za swoje kilometryduje w polu ma tylko punkty za swoje kilometry

Regulaminy, szczegRegulaminy, szczegóóliki i liki i „„kruczkikruczki””

•• Punktacja:Punktacja:–– Nie liczy siNie liczy sięę

jak ty polecisz, tylko jak wypada twjak ty polecisz, tylko jak wypada twóój lot wzglj lot wzglęędem dem

innychinnych……–– Im mniej zawodnikIm mniej zawodnikóów na mecie tym mniejszy udziaw na mecie tym mniejszy udziałł

punktpunktóów za w za

prpręędkodkośćść–– Masowe lMasowe ląądowania w czasie dowania w czasie obszarobszaróówkiwki –– opopłłaca siaca sięę

lecieleciećć

kilometry po kilometry po

maksie, nawet ryzykujmaksie, nawet ryzykująąc polem. Wypracowujemy wic polem. Wypracowujemy więększksząą

rróóżżnicnicęę wzglwzglęędem zawodnikdem zawodnikóów siedzw siedząących w tereniecych w terenie

–– Im wiIm więęcej zawodnikcej zawodnikóów wykrw wykręęca dobrca dobrąą

prpręędkodkośćść

tym drotym drożższy jest 1 szy jest 1 kmhkmh

•• Ograniczenia i ich przestrzeganie Ograniczenia i ich przestrzeganie –– Kary za przekroczenie dozwolonej wysokoKary za przekroczenie dozwolonej wysokośścici

•• WysokoWysokośści przed startemci przed startem•• WysokoWysokośści na trasieci na trasie•• WysokoWysokośści pod strefci pod strefąą

zakazanzakazanąą–– Strefy Strefy –– przeciprzecięęcie strefy zakazanej jest rcie strefy zakazanej jest róównoznaczne z lwnoznaczne z ląądowaniem w dowaniem w

terenie!terenie!

Regulaminy c.d.Regulaminy c.d.

•• Zaliczanie stref punktZaliczanie stref punktóów, metyw, mety–– PZ PZ –– 0,5 km cylinder, przynajmniej 1 0,5 km cylinder, przynajmniej 1 fixfix wewnwewnąątrz cylindra. Nie trz cylindra. Nie

zaliczenie cylindra >0,5 km zaliczenie cylindra >0,5 km –– 50 50 pktpkt. karnych, wi. karnych, więęcej cej –– nie zaliczenie nie zaliczenie punktupunktu

–– Od tego roku ma wejOd tego roku ma wejśćść

fotosektorfotosektor 90 stopni i 10 km, wzorem zawod90 stopni i 10 km, wzorem zawodóów w niemieckichniemieckich

–– Do zaliczenia strefy potrzebny jest 1 Do zaliczenia strefy potrzebny jest 1 fixfix wewnwewnąątrz obwiednitrz obwiedni–– PrzeciPrzecięęcie tacie taśśmymy

•• W pionie W pionie –– przeciprzecięęcie w miejscu linii interpolujcie w miejscu linii interpolująącej micej mięędzy ostatnim dzy ostatnim fixemfixem przed taprzed taśśmmąą

i pierwszym za.i pierwszym za.•• W poziomie podobnie, jeW poziomie podobnie, jeśśli wymijamy sili wymijamy sięę

z taz taśśma do 0,5 km ma do 0,5 km –– 50 50 pktpkt. . KarnychKarnych

–– PrzeciPrzecięęcie metycie mety•• StaStałła a śściecieżżka schodzenia ka schodzenia –– ssęędziowie i kierownik zawoddziowie i kierownik zawodóów mogw mogąą

wlepiwlepićć

karniakikarniaki•• WylWyląądowanie na terenie lotniska bez przecidowanie na terenie lotniska bez przecięęcia tacia taśśmy my -- +5 minut do czasu +5 minut do czasu

oblotuoblotu•• LLąądowanie przed tadowanie przed taśśmmąą

–– pilot mopilot możże we włłasnorasnoręęcznie przepchacznie przepchaćć

szybowiec szybowiec

i zaliczyi zaliczyćć

konkurencje.konkurencje.

VII.VII. Pole!Pole!

•• Zanosi siZanosi sięę

na pole. Kiedy?na pole. Kiedy?–– ZZłłe perspektywy na dalszy lote perspektywy na dalszy lot

•• WaWażżne wysokone wysokośści przy doborze polaci przy doborze pola•• WstWstęępne decyzje odnopne decyzje odnośśnie lnie ląądowaniadowania

•• Czym siCzym sięę

kierujemy przy doborze polakierujemy przy doborze pola–– WymiaryWymiary

•• RelatywnoRelatywnośćść

wymiarwymiaróów. Zw. Złłudzenia optyczneudzenia optyczne•• KsztaKształłtt•• NachylenieNachylenie

–– Kierunek Kierunek „„POD WIATRPOD WIATR”” !!! Je!!! Jeśśli jest wybli jest wybóór to nie pod sr to nie pod słłoońńcece–– PrzeszkodyPrzeszkody

•• Na podejNa podejśściuciu•• Na poluNa polu•• DrutDrutóów czasem nie widaw czasem nie widaćć

ale widaale widaćć

ssłłupyupy–– „„NawierzchniaNawierzchnia””

•• ŚŚcierniska, zaorane, skoszone, rzcierniska, zaorane, skoszone, rzęędy mady małłych roych rośślinek, przelinek, prześświecajwiecająąca ca ziemia, jednolity kolorziemia, jednolity kolor

•• Uprawy, sezonowoUprawy, sezonowośćść

upraw.upraw.•• OraneOrane•• PastwiskaPastwiska•• ŁąŁąkiki

–– Dojazd, chaDojazd, chałłupaupa–– Na duNa dużżym polu nie lym polu nie ląądujmy dokdujmy dokłładnie na adnie na śśrodku, brodku, bęędzie mniej pchaniadzie mniej pchania

Pole c.d.Pole c.d.

•• LLąądujemydujemy–– CzynnoCzynnośści przed lci przed ląądowaniemdowaniem

•• PodwoziePodwozie•• PasyPasy•• LuLuźźne przedmiotyne przedmioty•• Trymer lekko w przTrymer lekko w przóódd

–– Manewry. Manewry. PrPręędkodkośćść! Koordynacja!! Koordynacja!–– Przy bocznej odchyPrzy bocznej odchyłłce wiatru, rundce wiatru, rundęę

zaczynamy tak, zaczynamy tak, żżeby ostatni zakreby ostatni zakręęt byt byłł

pod pod wiatrwiatr

–– PodejPodejśście do pola. cie do pola. PrPręędkodkośćść!!–– Przyziemienie.Przyziemienie.

•• WzdWzdłłuużż

bruzdbruzd•• Zamykamy hamulce w wysokich uprawachZamykamy hamulce w wysokich uprawach•• SkrzydSkrzydłła BEZWZGLa BEZWZGLĘĘDNIE W POZIOMIEDNIE W POZIOMIE•• Cyrkiel? DrCyrkiel? Drąąg max od siebieg max od siebie•• Intensywne hamowanie po prostej? DrIntensywne hamowanie po prostej? Drąąg na siebie.g na siebie.

–– Po lPo ląądowaniudowaniu•• Notujemy godzinNotujemy godzinęę

lląądowaniadowania•• OglOglęędziny szybowcadziny szybowca•• Gdzie my w koGdzie my w końńcu jestecu jesteśśmy?my?•• Telefon do klubu/pomocnika. Co przekazaTelefon do klubu/pomocnika. Co przekazaćć•• Zabezpieczanie szybowca przed gawiedziZabezpieczanie szybowca przed gawiedziąą, zwierz, zwierzęętamitami

––

Pole c.d.2Pole c.d.2

•• Przygotowujemy siPrzygotowujemy sięę

na przyjazd ekipyna przyjazd ekipy–– SzczegSzczegóółłowy dojazd do polaowy dojazd do pola–– Sprawdzamy moSprawdzamy możżliwoliwośćść

wjazdu na polewjazdu na pole

–– RozRozłąłączamy napczamy napęędy, odklejamy tady, odklejamy taśśmy, zaklejamy my, zaklejamy dajnikidajniki ciciśśnienieńń–– Mamy oko na ciekawskichMamy oko na ciekawskich

•• DemontaDemontażż

szybowcaszybowca–– KolejnoKolejnośćść

czynnoczynnośścici

•• Przygotowujemy siPrzygotowujemy sięę

do demontado demontażżu. Ustawienieu. Ustawienie•• Przygotowujemy wPrzygotowujemy wóózekzek•• UsterzenieUsterzenie•• SkrzydSkrzydłłaa•• KadKadłłub. Na wub. Na wóózekzek•• SkrzydSkrzydłła na wa na wóózekzek

–– PowrPowróót do bazyt do bazy