Këshilla e mësime një grup të

rinjësh Musliman Selefus –

Salih (Sipas kuptimit të të

parëve tanë të mirë).

ه ق دنوب هاُاتارُب ْ نُب ْاُماوُاوهارُب اوُتَا ُي َو

“Silleni argumentet tuaja nëse jeni të

vërtetë.” (el-Bekare, 111)

Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim

(Me emrin e Allahut, të

Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit)

“Lexo! Me emrin e Zotit tënd, i Cili krijoi (çdo gjë) Ka krijuar njeriun nga Alak

(copë gjaku e mpiksur në mitrën e nënës). Lexo! Dhe Zoti yt është më i Begati

Dhurues. Ai që e mësoi (njeriun) të shkruajë me pendë. Ai i mësoi njeriut atë që

nuk e dinte. ” (Al ‘Alak: 1-5)

Edhe sikur të devijojë babai

apo vëllai jot ...

Qëndroni si burrat, nëse jeni Selefijinë! Mësoni menhexhin e Selefëve nga burimet e kulluara, kapuni fort mbas tij me dhëmballët tuaja, mos iu frikësoni për Allahun qortimeve të qortuesve. Edhe sikur të devijojë babai jot apo vëllai jot, edhe sikur të jetë njeriu më i afërt tek ty, ti sqaroje realitetin e gjendjes së tij, kjo është këshillë për hir të Allahut.

ن دي يحة ال ص ن هلل ال ه تاب ك ه ول سول ر مة ول ين وألئ لم س م تهم ال وعام

“Feja është këshillë për Allahun, për Librin e Tij, për të Dërguarin e Tij, për prijësat e Muslimanëve dhe për njerëzit në përgjithësi.”

ا ها ي ن أي ذي نوا ال وا آم ون ين ك وام سط ق ق ال شهداء ب هلل و لى ول كم ع س ف ن أو أن دي وال ين ال رب واألق

“O besimtarë! Bëhuni zbatues të palëkundur të drejtësisë, duke dëshmuar në emër të Allahut, qoftë edhe kundër jush ose kundër prindërve dhe të afërmve

tuaj.” [en-Nisa`, 135]

Ku shkuan këto ajete dhe hadithe? Ku janë ata që i përkrahin ata (të devijuarit)? Ku shkuan këto argumente? Ku shkoi menhexhi i Selefëve? Ku shkoi menhexhi i Imamëve?

Kurse të pamendëve mos ua

vini veshin.

Falenderimi i takon All-llahut. Atij i bëjmë hamd dhe prej tij kërkojmë ndihmë dhe

falje. Kërkojmë mbrojtje nga All-llahu prej të këqijave të vetvetës dhe të veprave

tona. Kë e udhëzon All-llahu, s’ka kush e lajthit dhe, kë e largon nga rruga e vërtetë,

s’ka kush e udhëzon. Dëshmoj se s’ka të adhuruar me të drejtë përveç All-llahut, i

cili është Një dhe dëshmoj se Muhammedi është Rob dhe i Dërguari i Tij.

Thënia më e vërtetë është Thënia e All-llahut. kurse udhëzimi më i mirë është

udhëzimi i Muhammedit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. Veprat më të këqija janë ato

të shpikurat, çdo shpikje është bidat dhe çdo bidat është lajthitje, e çdo lajthitje çon

në zjarr …

Vlera e Leximit të Librave

Autor: Ibn ‘Abdul-Berr (Rahimullah)

Burimi: “Xhami’ Bejan el-‘Ilm ue Fadlihi ”

- 2414: Ebu ‘Abdullah Muhamed bin Isma’il el-Bukhari është pyetur:

“Çfarë e forcon kujtesën?”

Ai u përgjigj: “Shikimi i shpeshtë mbi libra.”

- 2415: Ahmed bin Ebi ‘Imran ka thënë:

“Isha me Ebu Ejub Ahmed bin Muhamed bin Shuxhe’ i cili po rrinte në shtëpinë e tij. Ai dërgoi një nga djemtë e tij tek Ebu ‘Abdilah bin el-A’rabi për ta ftuar. Djali

u kthye duke thënë: “I kërkova atij dhe ai ma ktheu: “Unë jam me një grup. Dhe kur të mbaroj së mësuari nga ata, do të jem aty.” Unë s’pashë as edhe një njeri të vetëm në shtëpinë e tij. Por, ai kishte para vetes libra të cilët po i shqyrtonte. Ai shikonte për njëfarë kohe tek ky libër dhe pastaj shikonte tek një libër tjetër.”

Pak kohë më vonë, ai erdhi. Kështu, Ebu Ejubi i tha: “O Ebu ‘Abdilah! I Lartësuar qoftë Allahu i Madhëruar! Ti ndenjte pas dhe na privove nga prania jote; biri im tha se ai nuk kishte parë asnjë njeri me ty dhe se ti the që ishe me një grup dhe se do të vije menjëherë sa të mbaroje së mësuari nga ata!”

- Ibnul-A’rabi tha:

“Ne kemi shokë të cilët ulen me ne dhe nuk na shqetësojnë, besnikë që mund t’u zësh besë kur janë të pranishëm ose kur mungojnë. Ata na bëjnë dobi me dijen e tyre rreth ngjarjeve të shkuara; dhe mençuri, sjellje dhe mendime që janë të kulluara; Pa patur frikë për konflikte apo shoqëri të keqe, dhe nga gjuha dhe dora e tyre nuk ke asfarë frike; Kështu, nëse thua se ata janë të vdekur! Ti po rrenë, dhe nëse thua se ata janë të gjallë, të vërtetën e ke pranë...”1

- 2416: I thanë Ebil-‘Abbas Ahmed bin Jahja (Tha’leb):

“Njerëzit e ndiejnë shumë mungesën tënde. Sikur ta lije shtëpinë për pak dhe të dilje tek njerëzit që ata të mund të përfitojnë nga ty dhe t’i t’u bësh dobi atyre.” Ai ndenjti i heshtur gati një orë dhe tha: “Sikur të shoqëronim mbretërit, ata do të silleshin me ne plot mendjemadhësi, dhe do t’i shkelnin me këmbë të drejtat e atyre që po i mbajnë në shoqëri. Ose sikur tregëtarët t’i shoqëronim, ne do të ishim pikëlluar, dhe veç para do të numëronim. Kështu, qëndruam në shtëpitë tona duke nxjerrë dije, dhe duke mbushur me të stomaqet e këtyre faqeve.”

- 2419: Nga ajo çfarë është mbajtur mend në të kaluarën:

“Çfarë ligjëruesi dhe çfarë shoku i mirë që është libri! Mund ta izolosh veten me të nëse shokët të mbysin në mërzi; Ai nuk t’i nxjerr sekretet dhe nuk ka mendjemadhësi, dhe prej tij mund të fitosh urtësi dhe mirësi...”

- 2420: Ahmed bin Muhamed bin Ahmed recitoi:

“Gjëja më e ëmbël pas devotshmërisë që një i ri mund të dojë, është dija e zubukuruar për të që ai ta kërkojë. Dhe për çdo kërkues ka një kënaqësi të cilën ai e dëshiron, kurse kënaqësia e dijetarit tek librat e tij qëndron.”

- 2421: Ai më kërkoi që t’i bashkangjisja as që tha më parë këtë që vijon dhe e bëra menjëherë në praninë e tij: “Libri ia heq lexuesit merakun, dhe kur ai lexon,

lodhja e tij sakaq shkon. Çfarë shoku i mirë është ai nëse me të izolohesh, E s’ke frikë nga ai mos në kurthe a probleme të biesh.”

- 2424: Ebu ‘Amr bin el-‘Ala’ ka thënë:

“Nuk ka ndodhur asnjëherë që të kem hyrë tek ndonjë njeri apo të kaloj pranë derës së tij – duke e parë atë me një libër në dorë ndërsa shoku i tij rri kot – përveç se kam gjykuar se ai është më i mençuri.”

- 2425: ‘Abdullah bin ‘Abdul-‘Aziz bin ‘Umer bin ‘Abdul-‘Aziz ka thënë:

“Kurrë nuk kam parë ndonjëherë këshillues më të mirë sesa varri, apo ndonjë gjë tjetër që të jep më shumë kënaqësi sesa libri, apo ndonjë gjë më të sigurtë sesa mospatja shoqëri.”

- 2426: el-Hasen el-Lu’lu’i ka thënë:

“Dyzetë vjet kanë kaluar nga jeta ime në të cilën kurrë nuk jam zgjuar apo të kem rënë në gjumë e të mos kem patur një libër që rrinte mbi kraharorin tim.”

1 - Shp: Ai nuk gënjeu sepse e kishte fjalën për librat që ishin miqtë e tij dhe këto janë fjalë metaforike (me’arid) që nuk konsiderohen si gënjeshtër, sikurse është transmetuar saktësisht nga ‘Imran bin Husejni, ‘Umer bin el-Khattab dhe Ibn ‘Abbasi (radij-Allahu ‘anhum).

“Dituria”

- Se'id Ibn el-Musejjib (Rahimullah) ka thënë: "Personi vazhdon të jetë i ditur për sa kohë vazhdon të kërkojë dituri. Por kur ai ndalon së kërkuari dituri dhe mendon se i mjafton ajo që ka mësuar, atëherë ai është në kulmin e injorancës së tij..." [1]

- Mesruk (Rahimullah) ka thënë: "Dituri e mjaftueshme për robin është se ai i frikësohet Allahut, ndërsa injorancë e mjaftueshme për robin është se ai është i mahnitur me diturinë që ka." [2]

- Imam Sha'bi (Rahimullah) ka thënë: "Nuk do të vijë Ora e Fundit derisa dituria të kthehet në injorancë dhe injoranca të kthehet në dituri." [3]

- Fundnota:

[1] - Mexhmu' Sherh Muhedheb (1/56)

[2] - Akhlalul-'Ulema (n. 40)

[3] - Xhami'ul-'Ulum uel-Hikem, 1/140

Shpjegimi i etherit: “Folu

njerëzve për atë që e dijnë (e

kuptojnë), a doni që të

përgënjeshtrohet Allahu

dhe i Dërguari i Tij?”

Autor: Shejkh Salih Ali-Shejkh

Në Sahihun e Bukhariut thuhet se ‘Aliju ka thënë:

ُ َوَرُسولُهُ بُّوَن أَْن يَُكذََّب اَّللَّ فُوَن أَتُحِّ ثُوا النَّاَس بَِّما َيْعرِّ َحد ِّ

“Folu njerëzve për atë që e dijnë (e kuptojnë), a doni që të përgënjeshtrohet Allahu dhe i Dërguari i Tij?”

Në këtë ka argument se një pjesë e dijes nuk është e përshtatshme për çdonjërin, ngase një pjesë e dijes është e veçantë, edhe në qoftë se ajo në vetvete është e dobishme dhe është nga çështjet e Teuhidit, porse ka të ngjarë që shumë njerëz nuk e dijnë atë.

Dhe ato janë si p.sh: nga disa çështje të Teuhidit të Emrave dhe Cilësive (Esma ue Sifat), siç janë disa çështje të Emrave dhe Cilësive si dhe përmendjen e disa Cilësive të Allahut – Xhel-le ue ‘Ala – kjo, vërtetë nuk i përshtatet çdonjërit, bile edhe disa që rreken për të marrë dije, ndoshta nuk i lexohen atij disa çështje të ndërlikuara në lidhje me Emrat dhe Cilësitë, por urdhërohen që ta besojnë atë në përgjithësi, si dhe të besojnë në atë që dihet dhe atë që është e njohur nga Kurani dhe Sunneti.

Kurse çështjet e ndërlikuara të Emrave dhe Cilësive janë për ata që janë të kualifikuar dhe nuk është e përshtatshme për njerëzit e rëndomtë dhe për fillestarët që kërkojnë dije. Sepse ka prej tyre disa (çështje që janë të ngatërruara dhe ka prej atyre çështjeve që ndoshta një person që e thotë atë e shpijnë që të përgënjeshtrojë Allahun dhe të Dërguarin e Tij.

Siç ka thënë këtu ‘Aliju (radijAllahu ‘anhu):

بُّونَ فُوَن أَتُحِّ ثُوا النَّاَس بَِّما َيْعرِّ ُ َوَرُسولُهُ َحد ِّ أَْن يَُكذََّب اَّللَّ

“Folu njerëzve për atë që e dijnë (e kuptojnë), a doni që të përgënjeshtrohet Allahu dhe i Dërguari i Tij?”

Pra ndërlidhja e këtij etheri me këtë kapitull është se nga shkaqet e mohimit të Emrave dhe Cilësive është që personi t’u flasë njerëzve me atë që ata nuk e kuptojnë nga Emrat dhe Cilësitë e Allahut. Njerëzit kanë një besim të përgjithshëm rreth Emrave dhe Cilësive të Allahut, besim me të cilin u vlen atyre Teuhidi, imani dhe Islami i tyre.

Prandaj, nuk është e volitshme hyrja në detaje për ato çështje, përveç nëse personit të cilit i flitet, i kap dhe i kupton ato çështje. Dhe kjo gjendje nuk është tek shumica e njerëzve. Dhe për këtë shkak kur flitej në praninë e Imam Malikut rreth “Hadithit të Imazhit” (Allahu e krijoi Ademin në pamjen e tij), e ndalonte atë që të fliste për këtë hadith, sepse njerëzit e rëndomtë nuk i kuptojnë tamam këto çështje.

Dhe po ashtu, disa mesele të Emrave dhe Cilësive nuk janë të përshtatshme për njerëzit e rëndomtë. Dhe ndoshta mund të jetë shkak për mohimin e asaj që ti i ke transmetuar ndonjërit që nuk e kupton çështjen, për shkak se kjo çështje është sipër intelektit dhe nivelit të tij, si dhe sipër asaj që ai ka marr dije, kjo mund ta shpie atë që të mohojë diçka nga dija për Allahun – Xhel-le ue ‘Ala – apo të mohojë diçka nga Emrat dhe Cilësitë.

Prandaj, muslimani e ka për obligim, dhe veçanërisht nxënësi i dijes, të mos i bëjë njerëzit që të përgënjeshtrojnë ndonjë gjë nga ajo që ka thënë Allahu – Xhele ue ‘Ala – apo nga ajo që ka treguar i Dërguari i Tij – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Dhe ajo që të shpie në këtë përgënjeshtrim është që t’u flasësh njerëzve për atë që nuk e dijnë. T’u flasësh njerëzve për një hadith të cilin nuk e kap mendja e tyre. Ashtu siç ka ardhur në hadithin tjetër:

ْم فِّتْنَةً هِّ يثًا الَ تَْبلُغُهُ ُعقُولُُهْم إِّالَّ َكاَن لِّبَْعضِّ َما أَْنَت بُِّمَحدِّ ٍث قَْوًما َحدِّ

“Ti, nëse i flet një populli për diçka që mendjet e tyre nuk e kuptojnë, vetëm se kjo gjë është bërë fitne për disa prej tyre.”

Bukhariu ka bërë një kapitull në “Sahih” në Kitabul-Ilm (Libri i diturisë) duke thënë: “Kapitulli: Ai që i braktis disa zgjidhje duke patur frikë se disa njerëz nuk do mund ta kuptojnë atë dhe mund të bien në ndonjë gjë (gabim) akoma më të rëndë.”

Dhe kjo është prej çështjeve të rëndësishme të cilat duhet t’i dijë mësuesi, ai që flet dhe ai që jep këshilla si dhe ai që mban hutbe, që t’ju flasë njerëzve me atë që e dijnë dhe ta forcojë Teuhidin tek ata dhe ta kompletojë atë dhe t’ua shtojë imanin e tyre përmes asaj që e dijnë e jo përmes asaj që ata e mohojnë.

"Pyesni njerëzit e Dhikrit

nëse nuk dini."

Cila ështa ndarja dhe kuptimi i saktë i Fjalës së Allahut të Lartësuar:

"Pyesni njerëzit e Dhikrit nëse nuk dini."?

Autor: Shejkh Muhammed Ibën 'Umer Bazmul

Burimi: http://www.bazmool.com/fatawa/

- Pyetje: Cila ështa ndarja dhe kuptimi i saktë i Fjalës së Allahut të Lartësuar: "Pyesni njerëzit e Dhikrit nëse nuk dini."?

- Përgjigje: Lavdet i takojnë Allahut, Zotit të Gjithësisë. Lavdërimet dhe bekimet qofshin mbi më fisnikun e Pejgamberëve dhe të Dërguarve, zotëria jonë Muhamed, si dhe mbi Familjen dhe Shokët e tij.

E më pas:

Me të vërtetë Fjala e Allahut të Lartësuar:

كَكرلأ أَْلهْأ اْاَسأْلاوا ال كاَنتامَأ ْلنَأ الذل ونْأ ََْنلْما

"Pyesni njerëzit e Dhikrit nëse nuk dini." [en-Nahl, 43]

tregon disa çështje.

- Çështja e parë: se Muslimanët ndahen në dy grupe. Grupi i parë janë njerëzit e dijes, kurse grupi tjetër janë ata që nuk bëjnë pjesë tek njerëzit e dijes, pra janë ata që quhen auamë (njerëzit e thjeshtë).

- Çështja e dytë: prej domethënieve të këtij ajeti është se detyra e njerëzve të dijes është sqarimi dhe qartësimi, kurse detyra e auamëve është që ta kthejnë atë që e kanë të paqartë tek njerëzit e dijes.

- Çështja e tretë: prej domethënieve të këtij ajeti është se njerëzit e dijes janë njerëzit e dijes së Dhikrit. Dhe me "dhikër" është për qëllim Kur'ani dhe Suneti, me dritën e kuptimit të Selefëve të Devotshëm. Andaj kush është prej njerëzve të dijes që cilësohet me dijen e Kur'anit, Hadithit dhe pasimit të gjurmëve të Selefëve të Devotshëm, atëherë ai është prej njerëzve të dijes që ka për qëllim Allahu – SubhaneHu ue Te'ala – në ajet.

- Çështja e katërt: ajeti tregon se nuk kanë të drejtë auamët që të dalin para ulemave, përkundrazi, detyra e tyre është që të pasojnë ulematë. Kështu që, kur ulematë e sqarojnë një çështje, atëherë njerëzit e thjeshtë e kanë detyrë që t'i pasojnë ata dhe të punojnë me fjalën e tyre, dhe nuk i lejohet njeriut të thjeshtë kur kërkon fetva nga një dijetar, që ta kundërshtojë fetvanë që dëgjoi nga dijetari, për të drejtën e tij, përveç atëherë kur fetvaja kundërshton ajetin apo hadithin apo ixhmanë e saktë.

- Çështja e pestë: prej domethënieve të këtij ajeti: "Pyesni njerëzit e Dhikrit nëse nuk dini.", është se ata që nuk kthehen tek njerëzit e Dhikrit dhe pasojnë epshet dhe tekat e tyre apo pasojnë njerëz që tek dijetarët nuk konsiderohen prej njerëzve të Dhikrit, atëherë në të vërtetë ata nuk po e zbatojnë urdhërin e Allahut. Ka thënë i Lartësuari:

ينْأ اَْليَْحذْللأ ملأ ْعنَأ ياْناللفاونْأ النذل مَأ أْنَأ أَْمرل يَْها مَأ أْوَأ التَنْةِأ َاصل يَْها أْلليمِأ ْعذْاذِأ ياصل

"Andaj le të ruhen ata që kundërshtojnë udhërin e tij se mos u bie ndonjë fitne apo mos i zë ndonjë dënim i dhimbshëm." [en-Nuur, 63]

Dhe Allahu e di më së miri.

Kulmi i Diturisë është Frika

ndaj Allahut

Autor: el-Imam, ‘Abdul-‘Azijz Ibn Baz (Rahimullah) Burimi: al-Ibaanah.com

Të gjitha lavdërimet i takojnë Allahut. Mëshira dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të Dërguarin e Tij, Pejgamberi ynë, Muhamedi, si dhe mbi Familjen dhe Shokët e tij.

Nuk ka dyshim se kërkimi i diturisë është nga veprat më të virtytshme të ibadetit. Dhe kjo është një nga shkaqet që sjellin suksesin e Xhenetit dhe është nder për ata që veprojnë sipas saj. Prej çështjeve më të rëndësishme është që robi të ketë sinqeritet në kërkimin e dijes. Kjo arrihet duke studiuar vetëm për hir të Allahut dhe për asnjë qëllim tjetër, sepse kjo është rruga nëpërmjet së cilës mund të arrish përfitim dhe sukses duke u ngritur në pozitat më të larta në këtë botë dhe në Botën Tjetër.

Është transmetuar në hadith se Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush mëson diçka prej diturisë me të cilën kërkohet Fytyra e Allahut, por ai nuk e mëson atë përveç se për të arritur disa qëllime të kësaj dynjaje, ai nuk ka për ta nuhatur aromën e Xhenetit në Ditën e Gjykimit.” Transmetuar nga Ebu Davudi me një zinxhir të mirë transmetimi.

Tirmidhiu transmeton një hadith me një zinxhir në të cilin ka pak dobësi, se Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush kërkon dituri për të konkuruar me dijetarët, ose për të debatuar me injorantët, ose që fytyrat e njerëzve të kthehen nga ai, atëherë Allahu do ta fusë atë në Zjarr.”

Kështu që, unë e këshilloj çdo nxënës të dijes dhe çdo Musliman që të kenë sinqeritet për Allahun në të gjitha veprimet e tyre, duke vepruar në përputhje me fjalët e Allahut:

ُ قالُب مُكاهارُب ْورومَب اواُو ْ اَّنو ي ن وو ُ ْ يولَّب دَا هارُب اواَّنو يَب ْ يولَب ْ يوكا هو َو نُب َ هوُنوب ْونو قوب دوُمرا ْ ل ب ي ءُو لُب مو ُي َوُ الونوع ْوُكدوُعنو َو و َو شُب يوع ب داُرم ُْو ْ ل ب ْ ع مويَه (١١٠) اووو

“Kështu, kush shpreson takimin me Zotin e vet, le të bëjë vepra të mira dhe të mos i shoqërojë askënd në adhurim Zotit të vet!” [el-Kehf, 110]

Në Sahihun e Muslimit është transmetuar se Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Allahu ka thënë: Unë jam më i panevojshmi për të gjithë ata që mi shoqërojnë në adhurimin Tim. Kush bën një vepër në të cilën ai përzien edhe dikë tjetër përkrah Meje (në adhurim), atëherë Unë e braktis atë dhe shirkun e tij.”

Gjithashtu, unë e këshilloj nxënësin e dijes dhe çdo Musliman që të kenë frikë Allahun dhe ta dijnë se Allahu i sheh ata në çdo çështje, si dhe të veprojnë me thënien e Tij:

دنوب ْ نَّب نوب هيَّي َُ رُب دوُنرو َّْكا ُيَوُدا ب مو رُب ُْ عَب يوكا َُر مو اوُرمَب نو َو (١٢) هوْ دمَب

“Vërtet, për ata që i frikësohen Zotit të tyre pa e parë Atë, do të ketë falje dhe shpërblim të madh!” [el-Mulk, 12]

Dhe thënia e Tij:

نُب ي نو َو ُاوب روب نو ءُو ْ ل ب نو ن ب مو اَّتُو (٤٦) رو

“Për ata që i frikësohen paraqitjes para Zotit të vet, do të ketë dy kopshte!” [er-Rrahman, 46]

Disa nga Selefët kanë thënë: “Kulmi i diturisë është frika ndaj Allahut.”

‘Abdullah Ibn Mes’udi (radij-Allahu ‘anhu) ka thënë: “Është e mjaftueshme si dije që robi të ketë frikë Allahun. Dhe është e mjaftueshme si injorancë që robi të jetë i mashtruar në këtë gjë (d.m.th. duke mos iu frikësuar Allahut).”

Dhe disa nga Selefët kanë thënë: “Kush është më i dituri për Allahun, ai është që i frikësohet më së shumti Atij.”

Ajo që tregon saktësinë e këtij kuptimi është thënia e Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Ndërsa unë - betohem në Alla - unë jam që i frikësohem Allahut më shumë nga ju dhe jam më i binduri (duke patur takua) ndaj Tij mes jush.” Transmetuar nga Bukhari dhe Muslimi.

Kështu që, sa herë që dituria e robit për Allahut përforcohet, kjo është një mjet që përforcon takuan (devotshmërinë) dhe ikhlasin (sinqeritetin) e tij dhe e përmban atë që të mos i kalojë kufijtë (që ka vendosur Allahu) dhe nga gjynahet. Prandaj Allahu ka thënë:

نوب ن َو ب ن ها ب هياَُّ َو هييَّ َو ر ب هاُاعُو َو ُنتوك اَب هاالاب نا َو ُ هويوي شوب اوُي وب دوُنروي ْ اَّنو نُب ههَّ ب ب ن ي ُْو ُقابهُيعاكوب ال وب ْ نَّب نو دزَب ههَّ مَب الوز ٌورَا (٢٨)

“Në të vërtetë, nga robërit e Tij, Allahut i frikësohen vetëm dijetarët.” [el-Fatir, 28]

Pra, ata që janë më të diturit për Allahun dhe Fenë e Tij, ata janë që i frikësohen më shumë Atij dhe janë më të bindurit ndaj Tij mes të gjithë robërve. Në krye të tyre janë të Dërguarit dhe Pejgamberët (‘alejhimus-selam) dhe ata që shkuan pas tyre në mirësi.

Prandaj, Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) na ka njoftuar se nga shenjat e suksesit është që robi i Allahut të arrijë kuptimin e Fesë, siç ka thënë ai: “Atij që Allahu ia do të mirën, Ai i jep kuptimin e Fesë.” Transmetuar nga Bukhari dhe Muslimi nga hadithi i Mu’auijes (radij-Allahu ‘anhu). Kjo nuk është për ndonjë arsye tjetër, por vetëm nga fakti që kuptimi i fesë do ta shtyjë robin që të zbatojë Urdhërat e Allahut, që t’i frikësohet Atij, t’i kryejë detyrat që i ka caktuar Ai dhe të qëndrojë larg atyre gjërave që i sjellin Zemërimin e Tij. Dhe kjo do ta shpjerë atë drejt sjelljeve të mira, veprave të drejta dhe do ta bëjë që të jetë i sinqertë me Allahun dhe me robërit e Tij.

Kështu që, unë i lutem Allahut që të na japë ne dhe të gjithë nxënësave të dijes, si dhe të gjithë Muslimanëve kuptimin e Fesë së Tij dhe kapjen fort pas saj. Dhe unë i lutem Allahut që të na ruajë nga të këqiat e veteve dhe veprave tona. Me të vërtetë Ai është i Plotëfuqishën për ta bërë këtë.

Shenjat e Dijes së Dobishme

dhe Dijes së Padobishme

Autor: el-Hafidh Ibn Rexheb el-Hanbeli Burimi: Fadlu ‘Ilmi es-Selef ‘ala ‘Ilm el-Khalef (fq, 39-43, Darul-Imam Ahmed)

www.Al-Ibaanah.com

- Shenjat e Dijes së Padobishme: Një shenjë treguese e kësaj diturie të padobishme është se ajo shton mendjemadhësi, fodullëk dhe arrogancë tek poseduesi i saj. Dhe ajo e shtyn atë që të kërkojë madhështinë dhe lartësinë në jetën e kësaj dynjaje dhe të garojë për të. Ajo e shtyn atë që të dalë mbi dijetarët, të debatojë me injorantët dhe të tërheqë nga vetja vëmendjen e njerëzve. Është transmetuar se Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë se kushdo që kërkon dije për këto arsye, atëherë: “Zjarri, Zjarri!” [1]

Mund të ndodhë që disa njerëz të cilët posedojnë këto lloj diturish të pretendojnë se e njohin Allahun, i luten Atij dhe largohen nga çdo gjë tjetër përveç saj, por megjithatë, qëllimi që ata fshehin pas atij pretendimi është vetëm e vetëm që të arrijnë një gradë të lartë në zemrat e disa njerëzve, siç janë për shembull prijësat dhe ata si puna e tyre. Ndoshta qëllimi i tyre është që t’i bëjnë këta njerëz që të kenë mendime të mira për ta ose që të arrijnë të mbledhin një numër të madh pasuesish ose që njerëzit t’i nderojnë dhe t’i respektojnë për hir të dijes së tyre.

Një tjetër shenjë e kësaj (diturie të padobishme) është kur dikush pretendon se ka lidhje shumë të afërt me Allahun, domethënë pretendon se është ueli, ashtu sikurse pretendojnë për vetet e tyre Njerëzit e Librave të Mëparshëm, Karamitët, [2] Batinijët [3] dhe ata si puna e tyre.

Kjo bie në kundërshtim me rrugën e Selefëve ngase ata vazhdimisht i përçmonin dhe i nënvlerësonin vetet e tyre qoftë haptazi apo fshehurazi. ‘Umeri thoshte: “Kushdo që thotë se është i ditur, ai me të vërtetë është injorant. Dhe kushdo që thotë se është besimtar, ai me të vërtetë është mosbesimtar. Dhe kushdo që thotë se është në Xhenet, ai është në Xhehenem.”

Gjithashtu, nga shenjat e saj është se ai (që posedon këtë dije të padobishme) dështon në pranimin e të vërtetës dhe sillet arrogant para atyre që flasin të vërtetën, veçanërisht nëse ai person konsiderohet para syve të njerëzve se qëndron poshtë atij. Gjithashtu, nga shenjat e saj është se ai (që posedon dije të padobishme) vazhdon të këmbëngulë në të pavërtetën nga frika se mos zemrat e njerëzve do të largohen nga ai nëse ai thotë haptazi se po kthehet tek e vërteta.

Ndoshta këta individë mund të bëjnë autokritikë apo mund t’i nënvlerësojnë vetet e tyre me gjuhët e tyre mu para syve të njerëzve në mënyrë që ata të besojnë se këta janë modest, kokëulur, duke tërhequr kështu lavdërimet e tyre për këtë gjë.

Dhe kjo është një nga format më të ndërlikuara dhe më të pakapshme të syfaqësisë (er-rija), sikurse kanë treguar Tabi’inët dhe dijetarët që erdhën pas tyre. Për më tepër, mënyra se si ata i pranojnë me kaq bujë të tilla lavdërime është e tillë që mohon çdo ndjenjë ndershmërie apo sinqeriteti nga ana e tyre. Kjo për shkak se një person me ndershmëri të vërtetë i frikësohet hipokrizisë për veten e tij dhe i druhet mendimit se mund të ketë një përfundim të keq, kurse këta individë janë të preokupuar me pranimin dhe lejimin e lavdërimeve.

Dhe në bazë të kësaj, një nga shenjat që tregon se njerëzit kanë dije të dobishme është se ata nuk mendojnë se kanë ndonjë pozitë apo status të veçantë dhe ata urrejnë me zemrat e tyre çdo lavdërim apo mburrje dhe ata nuk i ngrejnë vetet e tyre me arrogancë mbi asnjë njeri.

El-Hasen (el-Basri) ka thënë: “Fekih (ai që zotëron kuptimin e Fesë) është vetëm ai që tërhiqet larg jetës së kësaj dynjaje, dëshiron jetën e botës tjetër, ka një kuptim të thellë në fenë e tij dhe është vazhdimisht i paepur në adhurimin e Zotit të tij.” [4]

Në një transmetim tjetër ai ka thënë: “Fekih është ai që nuk i armiqëson ata që janë më të lartë se ai, as nuk i nënçmon ata që janë më poshtë tij dhe as nuk kërkon ndonjë çmim për diturinë që ia ka dhënë Allahu.”

Një thënie e ngjashme me këtë të fundit është transmetuar si një nga thëniet e Ibn ‘Umerit (radij-Allahu ‘anhu). [5]

Njëri prej Selefëve ka thënë: “Njeriu që ka dije duhet të hedhë baltë mbi kokën e tij nga përulësia para Zotit të tij.” [6]

Dhe vërtet, sa herë që atij i shtohet dija dhe njohja e Zotit të tij, atij i shtohet frika ndaj Zotit të tij si dhe nënshtrimi dhe përulja para Tij.

- Shenjat e Dijes së Dobishme:

Nga shenjat që tregojnë se robi ka dije të dobishme është se ajo e drejton atë kah braktisja e jetës së kësaj dynjaje dhe bukuritë e saj, si dhe largimi nga udhëheqja, fama dhe lavdërimi. Largimi prej tyre, mundimi dhe përpjekja që shpenzon robi për të qëndruar larg prej tyre tregojnë se ai ka dije të dobishme. Dhe nëse ai do të kishte bërë ndonjë nga këto gjëra në mënyrë të paqëllimtë dhe pa dëshirë, atëherë ai do të ndiente një frikë të pamasë se mund të dënohet për këtë gjë ngaqë ai frikësohet se mos ajo (dashuria për të qenë në krye, lavdërimi apo fama) ndoshta është një kurth apo një mashtrim i ngadaltë (që të shpie patjetër në dënimin nga Allahu). Kështu ndodhte me Imam Ahmedin sepse ai frikësohej për veten e tij kur emri i tij bëhej i famshëm dhe i përhapej reputacioni.

Gjithashtu, nga shenjat e dijes së dobishme është se robi nuk pretendon se ka dije, as nuk e përdor atë me mendjemadhësi para dikujt tjetër, as nuk i cilëson të tjerët si injorantë – me përjashtim të atyre që kundërshtojnë Sunetin dhe pasuesit e tij, ngaqë në këtë rast ai mund të flasë kundër tyre nga zemërimi për hir të Allahut e jo për hir të vetes së vet dhe as me qëllim që të ngrejë veten e tij mbi të tjerët.

Kurse ai i cili nuk ka dije të dobishme, interesi i tij i vetëm është që ta përdorë dijen që posedon për të ngritur lart veten e tij tërë mendjemadhësi para njerëzve dhe t’u tregojë atyre vlerën e dijes që ka, ndërkohë që i quan ata injorantë. Qëllimi i tij i vetëm është që t’i nënçmojë ata duke dashur të ngrejë veten e tij para tyre. Kjo është një nga veprat më të ulta dhe më të neveritshme. Ndoshta ai mundet të quajë edhe dijetarët që erdhën para tij si injorantë, neglizhentë dhe harraqë. Dhe kështu, dashuria për veten dhe dashuria për t’u dukur e bën atë që të mendojë me një konsideratë majft të lartë për veten e tij ndërsa mendon me një konsideratë mjaft të ulët për ata që erdhën para tij!

Tek ata që posedojnë dije të dobishme ndodh e kundërta, ngaqë ata mendojnë me një konsideratë të ulët për vetet e tyre ndërsa për dijetarët që erdhën para tyre mendojnë me një konsideratë të lartë. Ata e pranojnë me zemrat dhe shpirtrat e tyre vlerën dhe superioritetin që kanë paraardhësit e tyre mbi ta dhe paaftësinë që kanë ata për të arritur gradën e tyre, e lëre më pastaj të jenë afër tyre.

Sa e bukur ishte përgjigja e Imam Ebu Hanifes [7] kur ai u pyet për Alkamen [8] dhe Esuedin [9] se kush prej tyre ishte më i mirë. Ai u përgjigj duke thënë: “Pasha Allahun, ne nuk mundemi as t’i përmendim emrat e tyre, e si mund të zgjedhim midis tyre?”

Kur përmendeshin vlerat morale të Selefëve, Ibnul-Mubaraku thoshte vargjet e mëposhtme poetike:

“Mos na përmendni përkrah atyre që kanë kaluar, ngase ai që ecën drejt nuk është njësoj me një të gjymtuar.”

Dhe nëse ky individ me dije të padobishme e ndien se është superior në të folur dhe oratori në krahasim me ata që erdhën para tij, atëherë ai do të mendojë se është gjithashtu superior para tyre në dije dhe në gradë tek Allahu, për shkak se ai paska një vlerë më të madhe se ata që erdhën para tij. Kjo pastaj do ta bëjë atë që t’i përbuzë Selefët dhe t’i akuzojë ata pa i bërë fare përshtypje se ata paskan dituri të vogël. Sidoqoftë, ky injorant nuk arrin ta kuptojë se arsyeja përse Selefët kanë thënë kaq fjalë të pakta ishte për shkak të devotshmërisë dhe frikës që kishin ata nga Allahu. Ata edhe sikur të kishin dashur të flisnin pa pushim dhe të thonin fjalë nga vetja e tyre, ata nuk do të kishin qenë të aftë.”

Fundota:

[1] - Sahih: transmetuar nga Ibn Maxheh (n. 254) nga transmetimi i Xhabir bin ‘Abdilah dhe është saktësuar nga Shejkhul-Albani në Sahijhul-Xhami’ (n. 7370).

[2] - Keramitët: janë një sekt i devijuar që kanë dalë nga Rafidat, të cilët ndjekin Ebu Se’id Behram el-Henabi që ishte themeluesi i besimit të Karamitëve. Ata besonin se Abdullah bin el-Harith el-Kendi ishte profet dhe e adhuronin atë. Përveç këtij besimi ata kishin edhe besime të tjera të prishura.

[3] - Batinijet: Ky është emri që u është dhënë grupit që u ndanë nga Shijat Ismaili. Ata besojnë se i tërë Libri i Allahut është i hapur për ri-intepretim dhe pretendojnë se ai nuk mund të kuptohet nga ana e jashtme dhe prandaj devijuan. Besimet e tyre patën ndikim në lëvizjen Sufiste që pretendonte se Kur'ani ka një kuptim të jshtëm dhe poashtu një kuptim të fshehtë.

[4] - Transmetuar nga Ahmedi në ez-Zuhd (fq. 267), Darimi (1/89), Axhurri në Akhlakul-‘Ulema (fq. 74) dhe Ebu Nu’ajmi në Hiljetul-Eulija (2/147) dhe zinxhiri i transmetimit është i mirë (Hasen).

[5] - Transmetuar nga Darimi (1/88) si një thënie e Ibn ‘Umerit (radij-Allahu anhu).

[6] - Transmetuar nga Axhurri në Akhlakul-‘Ulema (fq. 71) dhe el-Khatib el-Bagdadi në el-Fekih uel-Mutefekkih (2/113) si një thënie e Ejubit dhe zinxhiri i transmetimit është i saktë (Sahih).

[7] - Ai ishte Imami i madh, Ebu Hanife Nu’man bin Thabit, Fekihu, Gjykatësi nga Iraku. Ai pa Enes bin Malikun (radij-Allahu anhu) më tepër se një herë. Ai ishte i devotshëm, i ditur dhe i kujdesshëm në kryerjen e veprave të ibadetit. Imam Shafiu ka thënë për të: “Për sa i përket Fik’hut, njerëzit janë të varur nga Ebu Hanifja.” Ai vdiq në vitin 150H.

[8] - Ai ishte Alkame bin Kajs bin ‘Abdilah bin Malik bin Alkame en-Nekha’i nga Kufa, Irak. Ai lindi në një kohë kur i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem) ishte ende gjallë por nuk mundi ta takonte. Ka qenë një nga Tabi’inët më të mëdhenj dhe ishte një nga Fekihët dhe Muhadithët më të rëndësishëm të Irakut. Ishte një nga studentët më të afërt të Ibn Mes’udit (radij-Allahu anhu) dhe pas vdekjes së tij ka përhapur dijen e tij duke dhënë fetva. Vdiq në vitin 72H dhe thuhet gjithashtu se ai ka vdekur në vitin 73H.

[9] - Ai ishte el-Esued bin Jezid bin Kajs en-Nekha’i, një nga shokët e Ibn Mes’udit

(radij-Allahu anhu). Nofka e tij ishte Ebu ‘Abdir-Rrahman. Ishte një nga Tabi’inët më të mëdhenj, i besueshëm dhe i ditur. Ai ka transmetuar një numër të madh hadithesh. Vdiq në vitin 74H ose 75H.

Disa fjalë për Studentët e

Dijes nga Shejkh Hammad el-

Ensari

Shejkh Hammad el-Ensari

FatwaIslam.com

[Mexhmu' fij Terxhumeh Hammad el-Ensari, vëllimi 2,

faqet (sipas rendit): 586, 586, 587, 581, 579, 575, 574, 573, 571, 570, 566, 566, 562, 561, 588.]

Këto janë disa nga fjalët dhe këshillat që ka dhënë Dijetari i mirënjohur i Hadithit dhe Historiani, Shejkh Hammad el-Ensari, Rahimullah, për studentët e

dijes:

Dija është shumë e gjerë; ajo kërkon të rinj të cilët do ta nxjerrin atë për njerëzit.

Studenti i dijes nuk mund të jetë ndryshe veçse i varfër.

Vërtet studenti i dijes do të jetë në Akiden e Shejkhut të tij.

Nuk vjen dija pa përpjekje.

Është detyrë e studentit të dijes që ai të studiojë me njerëzit e posaçëm të çdo fushe (të dijes).

Ai u tha disa studentëve:

“Duhet të studioni jashtë mase dijen e saktë të Usul-Fik’hut (Bazave të Fik’hut).”

Është obligim për studentin e dijes që të njohë biografitë e Selefëve dhe t’i pasojë ata sepse koha në të cilën jetojmë është sprovuar nga mungesa e studimit të biografive të Selefëve.

Vërtet njerëzit sot kërkojnë dije për të fituar pasuri; kurse ata që kërkojnë dije me ndershmëri janë kaq të paktë.

Studenti i dijes që nuk mban gjithmonë stilolaps me vete nuk përfiton.

Vërtet studentët e dijes janë të varfër.

Kam vënë re se pjesa më e madhe e studentëve të dijes sot nuk kërkojnë të konsultohen. (Domethënë: ata nuk konsultohen me Dijetarët për ato gjëra që u bëjnë dobi.)

Me të vërtetë njerëzit e dijes nuk e harxhojnë kohën e tyre me atë që s’u bën dobi.

Sa shumë që është shkruajtur dhe sa e paktë është ajo që lexohet.

Mësoni o ju të rinj para se të plakeni sepse vërtet në atë kohë ju nuk do të mundeni të mësoni.

Kushdo që mbledh libra, atëherë ai nuk mund të mbledhë lekë.

Ai i këshillonte mjaft studentët e dijes me thënien e tij:

“Ju këshilloj që t’i frikësoheni Allahut të Lartësuar fshehtazi dhe haptazi dhe të keni ambicie për dijen sepse me të vërtetë dija është një mjet i fisnikërisë për

shoqëruesit e saj. Allahu Azze ue Xhel ka thënë: (përkthimi i kuptimit të fjalës të Allahut)

“Padyshim ata që i frikësohen me të vërtetë Allahut nga robërit e Tij janë Dijetarët.” [Fatir, 28]

Shtatë mënyra për luftimin e

Dembelizmit gjatë kërkimit të

dijes

Autor: el-‘Alame Ahmed Ibn Jahja en-Nexhmi (rahimehullah) Burimi: ‘Fetaua Xhelijje’ fq. 111 [Darul-Minhaxh 2004]

Pyetje: Unë jam i dobët në leximin e librave të dobishëm dhe kur filloj të lexoj disa nga librat e dijes ndiej dobësi dhe mërzitje. Pra, çfarë këshille keni për mua dhe kush është rruga e duhur për leximin e librave që përmbajnë dije të dobishme; ju lutem na jepni dobi?

Përgjigje nga Dijetari i madh, Ahmed en-Nexhmi, Rahimullah:

Së pari: është detyrë për atë që kërkon dije që të pastrojë nijetin e tij për Allahun, Zotin e botëve, dhe ta bëjë atë (kërkimin e dijes) duke patur për qëllim vetëm arritjen e Kënaqësisë së Allahut; dhe që të njohë të vërtetën, të veprojë sipas saj, si dhe të njohë të pavërtetën dhe të qëndrojë larg prej saj.

Së dyti: të veprojë me dijen që mësoi dhe të përpiqet që t’ua mësojë të tjerëve atë dituri që mësoi vetë.

Së treti: të ruajë atë që ka mësuar duke e mësuar përmendësh dhe duke e rishikuar dijen në mënyrë që të mos e harrojë.

Së katërti: të jetë i vazhdueshëm dhe jo i lëkundur në mësimin e asaj që ai nuk e di, në mënyrë që të shtojë dijen mbi dije.

Së pesti: t’i kërkojë Allahut vazhdimisht që t’i japë dhe t’i dhurojë dije të dobishme, furnizim të pamasë dhe vepra të pranuara; Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thoshte pas namazit të sabahut, pasi jepte selam (në të djathtë dhe në të majtë) këtë dua:

“Allahumme inni es’eluke ‘ilmen nafi’an, ue rrizkan tajiban ue ‘amelen mutekabelen.”

“O Allah, unë të kërkoj dije të dobishme, furnizim të mirë dhe vepra të pranuara.” [1]

Së gjashti: nëse ai ndihet i lodhur dhe i dobët kur është para dijes dhe është gati për të studjuar, atëherë ai duhet t’i kërkojë Allahut që t’i japë vullnet dhe dëshirë për të marrë dije dhe për t’iu përkushtuar asaj.

Së shtati: është obligim për studentin e dijes që të rrijë larg mosbindjes (gjynaheve). Sepse vërtet mosbindja e vret zemrën dhe e dobëson aftësinë për të kuptuar; dhe është transmetuar rreth Imam Shafiut se ai ka thënë: “Iu ankova Ueki’ut për kujtesën time të dobët, kështu që ai më udhëzoi që t’i lija gjynahet dhe pastaj tha: “Dije se dituria është dritë dhe Allahu nuk ia jep këtë dritë gjynahqarit.” Dhe unë them se argumenti për këtë gjendet në Librin e Allahut kur Ai, i Lartësuari thotë:

ينْأ أْيُّْها يْا ْأ َْتنقاوا ْلنَأ آْمناوا النذل كرَأ ااَرقْاُنا لْكامَأ يَْلنْهَأ اهن ْاَلكامَأ ْعَنكامَأ ْوياْكفل اأ لْكامَأ ْويَْففلرَأ ْسيلِك هلأ واو ْواهن ََ يملأ اَلفْ (٢٩) اَلنْظل

“O ju që besoni! Në qoftë se i nënshtroheni Allahut dhe e keni frikë Atë, atëherë Ai do t’ju japë një Furkan (parim apo kriter për të bërë dallim midis të vërtetës dhe të pavërtetës), do t’ju fshijë të gjitha gjynahet dhe do t’ju falë. Dhe Allahu

është Zotëruesi dhe Dhuruesi i Mirësive të Mëdha.” [Enfal, 29]

ينْأ أْيُّْها يْا ْأ اَنقاوا آْمناوا النذل ناوا اهن َفلَْينلأ ياَمَلكامَأ بلْرساوللهلأ ْوآمل نَأ كل ُاونْأ ناوُلا لْكامَأ ْويَْلنْهَأ ْلَهْمتلهلأ مل اأ لْكامَأ ْويَْففلرَأ بلهلأ ََْم ٌْفاولِأ ْواهن يمِأ (٢٨) ْلهل

“O ju që besoni! Kini frikë Allahun dhe besoni edhe të Dërguarin e Tij (Muhammedin). Ai do t’ju japë dyfish shpërblim nga Mëshira e Tij, dhe Ai do t’ju

japë juve dritë me të cilën do të ecni (në Udhën e Drejtë) dhe Ai do t’ju falë. Dhe Allahu është gjithnjë Falës i Madh, Mëshirëplotë.” [Hadid, 28]

Kështu, e rëndësishme është që studenti i dijes ka nevojë për përpjekje të vazhdueshme, të bëjë xhihad me veten e tij dhe me epshet dhe lakminë e tij, të lodhet duke kërkuar diturinë dhe të shpresojë se Allahu do t’ia bëjë të mundur që ta arrijë atë - dhe suksesi vjen nga Allahu.”

Fundnota:

[1] - Ky hadith është mbledhur nga Ahmedi në ‘Musned Bakil-Ensar’ (n. 25982), Ibn Maxheh në Sunenin e tij në Librin e Faljes së Namazit dhe Sunetet e tij, kapitulli: “Çfarë duhet të thuhet pas Selamit”. E ka transmetuar edhe Bejhakiu në ‘ed-Da’uetul-Kebir’. Ka thënë el-Albani (rahimehullah): “Taberani e ka mbledhur atë në ‘el-Mu’xhemus-Sagir’ me një zinxhir të saktë.” Shiko ‘el-Mishkat’ (n. 2498).

Të thuash "Nuk e di"

Përcjell el-Axhurrij në “Akhlakul-Ulemaa`” (fq.114-117, me koment dhe reçensim të Shejkh Isma’il Muhamed el-Ensarij dhe Shejkh ‘Abdullah ‘Abdul-Latijf Aali-

Shejkh, bot. 1978):

• Na ka transmetuar Ebu Muhamed Jahja Ibn Muhamed Ibn Sa’id; na ka njoftuar el-Husejn Ibnul-Hasen el-Meruezij; na ka njoftuar Ibnul-Mubarak; na ka njoftuar Muhamed Ibn ‘Axhlan, nga Nafië, nga Ibn ‘Umeri i cili u pyet për një çështje të cilën ai nuk e dinte dhe tha: “Nuk e di.”

• Na ka njoftuar Xha’fer es-Sandelij; na ka njoftuar Ahmed Ibn Mensur er-Rramadij; na ka njoftuar Muhadir nga el-A’mesh, nga ‘Atijjeh i cili ka thënë: Edhi një burrë tek Ibn ‘Umeri dhe e pyeti cili është obligimi më i lehtë, kurse ai tha: “Nuk e di.” U çua ai burrë dhe iku. I thanë (Ibn ‘Umerit) disa prej atyre që ishin me të: “Përse nuk e njoftove atë?” Atëherë ai tha: “Jo, pasha Allahun që nuk e di.”

• Na ka njoftuar Harun Ibn Jusuf; na ka njoftuar Ibn Ebij ‘Umer; na ka njoftuar Sufjan Ibn Jahja Ibn Se’id i cili ka thënë: Pyeti një djalosh ‘Abdullah Ibn ‘Abdullah Ibn ‘Umerin për gjë dhe nuk mori prej tij përgjigje. E unë i thashë: “Unë do të mburresha po të isha si ty, i biri i Imamit të Udhëzimit pyetet për një gjë dhe ai nuk ka dije rreth saj!” Atëherë ai tha: “Pasha Allahun, më e madhe se kjo tek Allahu dhe tek ata që janë të mençur rreth Allahut ‘Azze ue Xhel-le është që të flas pa dije apo të transmetoj nga ai që është i pabesueshëm.”

• Na ka njoftuar Xha’fer; na ka njoftuar Salih Ibn Ahmed nga babai i tij i cili ka thënë: E dëgjova ‘Abdur-Rrahman Ibn Mehdin të thotë: Erdhi një burrë tek Malik Ibn Enes dhe e pyeti për një gjë. Atëherë Maliku i tha atij: “Nuk e di.” Tha burri: “A të them për ty se ti nuk e di.” Tha (Maliku): “Po, përcill nga unë se unë nuk e di.”

Këshillë për ata që nguten

për të dhënë mësim dhe fetva

Besimi tek dijetarët është sunet. Kjo është një çështje tejet e rëndësishme. Vetëmashtrimi dhe madhërimi i vetvetes janë rrugë e rrezikshme që e shpërben unitetin e Selefive. Prandaj, ne i këshillojmë të rinjtë që të mos nguten të dalin në krye – Allahu ju bekoftë -!

Dhe kjo është këshillë nga ai që i do bijtë dhe vëllezërit e tij, sepse Selefët tanë kanë thënë: “Nëse e shikon të voglin duke folur në prani të të madhit, atëherë dëshpërohu nga ai se kjo është prej edukatës së keqe!!” Sepse ai kur fillon (të flasë) e shikon veten e tij si imam dhe del në krye të njerëzve, ndërkohë që ai nuk ka arritur dhe nuk është pjekur deri në këtë gradë.

Kështu që ky njeri e ka detyrë që të ketë frikë Allahun për veten e tij dhe të kthehet, derisa të vijë koha kur të dëshmojnë për të Ulematë dhe t'i japin tezkije. Maliku thoshte: "Nuk kam dalë për të dhënë fetva e për të dhënë mësim përveç se pasi që dëshmuan për mua shtatëdhjetë e disa dijetarë se unë jam i aftë."

Ti shko shiko nëse Ibën Bazi të jep tezkije dhe të propozon për fetva apo të propozon që të japësh mësim. Shko tek Ibën 'Uthejmini, shko tek Feuzani, shko tek ata e thuaju kam studjuar këtë e këtë, a të dal për të bërë davet apo të dal për të dhënë fetva? Nëse të thonë: "Jo UAllahi, akoma!" Ik, vazhdo të studjosh. E nëse të thonë: "Tani arrite në gradën që je i kualifikuar për fetva dhe për të dhënë mësim", atëherë shko.

Kështu vepronin Selefët. Kështu pra, duhet t'i respektojmë Ulematë që janë të pranishëm pasi ata janë çfarë ka mbetur nga Selefët e Devotshëm, si dhe të pijmë nga dija e madhe që kanë ata, të përballojmë vështirësitë derisa të arrijmë aty ku arritën ata ose t'u afrohemi, pastaj do të na e kenë nevojën njerëzit dhe ata do të shohin se ne kemi dije të mjaftueshme.

Prandaj, të mos shkëputemi nga kërkimi i diturisë, të mos shkëputemi nga kërkimi i diturisë. Kërkimi i diturisë është që nga djepi gjer në varr. UAllahi, sikur të gjeja ndonjë rrugë për të mësuar tek Shejkh Ibën Bazi dhe Shejkhul-Albanij, UAllahi nuk do të ngurronim që të studjonim tek ata, mirëpo ata janë larg nesh dhe ne jemi plakur tashmë. Andaj mos u ngutni o vëllezërit tanë, ju këshillojmë - nëse e respektoni davetin Selefij – që të mos nguteni për të dhënë fetva e as për të dhënë mësim, derisa të piqeni, pastaj të dilni për të dhënë mësim.

Të folurit ndaj Allahut

Subhanehu ue Te'Ala pa

dituri

Sa i përket fjalës së Allahut “ . . . dhe ndaloi të thoni për Allahun atë që nuk e dini se është e vërtetë” (Araf: 33) është gjynahu më i rëndë se të gjitha gjynahet e tjera te përmendura në këtë ajet [1] . Prandaj është përmendur në gradën e katërt prej gjërave të ndaluara për të cilën kanë ndaluar të gjitha legjislacionet e feve, si dhe kjo nuk lejohet në asnjë lloj mënyre apo gjendje, si dhe nuk është vetëm se e ndaluar. Kjo nuk është si mishi i ngordhur, apo gjaku i mpiksur, apo mishi i derrit të cilat lejohen në disa raste.

Gjërat që janë të ndaluara janë dy lloje: të ndaluara në vetveten e tyre të cilat nuk lejohen në asnjë rrethanë, si dhe të ndaluara prej rrethanave, ndalohen në një kohë e lejohen në një tjetër.

Allahu i Lartësuar ka thënë për ata që janë të ndaluara në vetveten e tyre:

رْأ ْلننْما قاهَأ ْْأ ْلبكلبْأ ْهرن َْْهرْأ ْما اَلفْْواهل َنْها بْْننْأ ْوْما مل

“Thuaj: “Zoti im i ndaloi vetëm të këqijat e turpshme, le të jenë të haptë ose të fshehta”, pastaj përmendi gjynahet më të mëdha prej tyre ku thotë:

َِمْأ ْل لأ بلفَْيرلأ ْواَلََْفبْأ ْوا اَلْححك

“ndaloi mëkatin, ndaloi shtypjen e tjetrit pa të drejtë”, më pas përmendi atë që është më e madhe se këto dhe tha:

كاواَأ ْوأْن رل َُ لأ َا َكلأ لْمَأ ْما بلاهك َْأيانْ ساَلْناناُأ بلهلأ

“ndaloi t’i mveshni Allahut shok pa pasur për të kurrfarë argumenti”, pastaj përmendi atë që është më e madhe dhe tha:

لأ ْعلْى َْقاولاواَأ ْوأْن ونْأ الْأ ْما اهك ََْنلْما

“dhe ndaloi të thoni për Allahun atë që nuk e dini se është e vërtetë”. Ky është gjynahu më i madh tek Allahu dhe më i rëndi në mëkat, sepse kjo përmban në veten e tij përgënjeshtrimin ndaj Allahut, si dhe t’i atribuosh Atij atë që nuk i takon Atij, si dhe ndryshimin e fesë së Tij dhe zëvendësimin e saj, të mohosh atë që Ai e ka vërtetuar si dhe të vërtetosh atë që Ai ka mohuar, ta konsiderosh të saktë atë që Ai e ka konsideruar të kotë si dhe të konsiderosh të kotë atë që Ai ka konsideruar të saktë, të armiqësosh ato që Ai donë dhe të duash ato që Ai armiqëson, të duash atë që Ai e urren dhe të urresh atë që Ai donë, si dhe t’i atribuosh Atij gjëra që nuk i takojnë Atij në veten e Tij, cilësitë e Tij, fjalët e Tij dhe veprat e Tij.

Nuk ka prej gjërave që ka ndaluar Allahu gjë më të madhe se ajo, e as mëkat më të madh se kjo. Si dhe kjo është baza e shirkut, si dhe mbi të u ngritën bidati dhe gjërat e humbura. Çdo bidat i humbur në fe bazën e ka tek fjala ndaj Allahut padituri.

Prandaj selefët (të paret) e kanë refuzuar më të madhe një gjë të tillë, si dhe kanë folur për pasuesit e saj në çdo cep të tokës, si dhe kanë folur për fitnen e tyre shumë, si dhe e kanë ekzagjeruar refuzimin e tyre në atë mënyrë të madhe që nuk e kanë bërë me gjynahet e tjera si padrejtësia e armiqësia; sepse dëmi i bidatit dhe shkatërrimi që ai i bën fesë është shumë më e madhe. Allahu i Lartësuar e ka refuzuar atë që i atribuon Atij diçka të lejuar në fenë e Tij për të cilën Ai e ka ndaluar ku thotë:

ْما َْقاولاواَأ ْوالْأ صاأ لل اكاماأ َْصل نْت ذْأ أَْلسل ِْأ ْلذذْا اَلْكذل واَأ ْهْرارِأ ْوْلذذْا ْهلْ لأ ْعلْى لكلتَْفتْرا ذْأ اهك اَلْكذل

“Mos i thoni asaj rrenës së gjuhëve tuaja: “Kjo është hallall e kjo është haram” e të shpifni ndaj Allahut rrenën” (Nahl: 116).

E si mund të jetë puna që t’i atribuosh Atij në cilësitë e Tij diçka që Ai nuk e ka cilësuar veten me të? Apo mohon prej cilësive të Tij diçka që Ai e ka cilësuar veten me të?

Disa prej selefëve kanë thënë: Të ketë kujdes ndonjëri prej jush që të thotë: Allahu e ka lejuar këtë apo e ka ndaluar Allahu atë, e Allahu t’i thotë atij: Ke gënjyer, nuk e kam lejuar atë e as nuk e kam ndaluar këtë.

Është për qëllim lejimi dhe ndalimi në bazë të mendjes vetëm pa argument prej Allahut dhe të dërguarit të Tij.

Baza e shirkut dhe e kufrit është: të flasësh ndaj Allahut me padituri; sepse ai i cili bën shirk pretendon se atë të cilin ai e adhuron e afron atë tek Allahu, si dhe ndërmjetëson për të tek Ai, si dhe ia kryen Allahu nevojën që ka nëpërmjet tij, siç janë ndërmjetësuesit tek mbretërit. Çdo person i cili bën shirk flet ndaj Allahut me padituri dhe jo e kundërta; sepse të flasësh ndaj Allahut me padituri mund të përmbajë mohim dhe bidat në fenë e Allahut. Kjo është më e përgjithshme se shirku, kurse shirku është diçka prej saj.

Për këtë rrena ndaj të dërguarit të Allahut – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem - është shkak që personi të hyj në zjarr, si dhe të ketë një vend në të të përgatitur, i cili është vend që nuk i ndahet atij, sepse ajo përmban në veten e saj të thuash ndaj Allahut diçka me padituri, njëjtë sikur po gënjen ndaj Allahut të Lartësuar. Sepse ajo që i mvishet të dërguarit i mvishet edhe Atij që e ka dërguar, e të flasësh ndaj Allahut me padituri është qartë të shpifesh ndaj Tij:

“E kush është më gjynahqarë i madh se sa ai që trillon rrenë ndaj Zotit” (Enam: 93).

Kështu që të gjitha gjynahet e pasuesve të bidatit hyjnë nën këtë lloj prandaj nuk plotësohet pendimi prej tij vetëm nëse pendohet prej bidatit.

E sit ë pendohet ai prej bidatit ku ai nuk e din se ka bërë bidat, apo mendon se është sunet, ai i thërret të tjerët në të dhe si nxit të tjerët në të?! Nuk i largohen gjynahet të cilat kanë nevojë për pendim prej tij vetëm nëse ai mbushet me sunet, si dhe të mësojë shumë rreth sunetit, e të jetë gjithmonë në kërkim të sunetit, porse ai i cili pason bidatin nuk e gjen asnjëherë në gjendje të tillë.

Sepse suneti –në veten e tij- e largon bidatin dhe nuk e lën atë të qëndrojë, e nëse lind dielli në zemrën e robit largohet prej tij retë e çdo bidati, si dhe largon errësirën e çdo devijimi. Sepse errësira nuk ka fuqi ndaj fuqisë së diellit dhe se nuk e shikon robi dallimin mes sunetit dhe bidatit, dhe ta ndihmojë atë që të dali prej errësirës së bidatit në dritën e sunetit vetëm se pasi i plotë i sunetit dhe emigrimi me zemrën e tij në çdo kohë tek Allahu, duke kërkuar mbrojtje dhe me sinqeritet dhe kthim të vërtetë tek Allahu. Si dhe të emigrojë tek i dërguari i Tij, duke dhënë mundin e tij që të arrijë tek fjalët, veprat, udhëzimi dhe sunetin e tij:

من ت ا ان ه ك ى للرَ هللا ْل ه هلرَ ه،ا سول ى ول هللا ْل ه سول ول

“E nëse emigrimi i tij është për Allahun dhe të dërguarin e Tij, atëherë shpërblimi i tij është tek Allahu dhe i dërguari i Tij”[2], e nëse emigron në diçka tjetër atëherë fati i tij është ajo çka ka bërë ne dynja dhe ne Ahiret. Allahut i kërkojmë ndihmë.

Marrë prej: “Medarixhul Salikin”: (1/644-649)të imam Ibn Kajim el-Xheuzije

[1] - Allahu i Lartësuar thotë: “Thuaj: “Zoti im i ndaloi vetëm të këqijat e turpshme, le të jenë të haptë ose të fshehta, ndaloi mëkatin, ndaloi shtypjen e tjetrit pa të drejtë, ndaloi t’i mvishni Allahut shok pa patur për të kurrfarë argumenti, dhe ndaloi të thoni për Allahun atë që nuk e dini se është e vërtetë” (Araf: 33).

[2] - Transmeton imam Buhari dhe imam Muslimi.

Gjynahu më i madh: Të

flasësh në fenë e Allahut

Subhanehu ue Te'Ala pa dije!

Vlera e dijes fetare është e madhe. I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem – thotë: “Kush nis një rrugë për të kërkuar dituri, Allahu do t’i lehtësojë atij një rrugë për në Xhennet. Dhe me të vërtetë melaiket i shtrijnë krahët e tyre nga kënaqësia që kanë nga kërkuesi i dijes. Dhe për dijetarin kërkon falje kush është në qiell dhe në tokë, deri edhe peshqit në det.

Vlera e dijetarit ndaj adhuruesit, është si vlera e hënës kundrejt gjithë planetëve të tjerë. Me të vërtetë dijetarët janë trashëgimtarët e Profetëve. Dhe Profetët nuk kanë lënë trashëgim dinar e as dirhem (pasuri), por kanë lënë trashëgim dijen, prandaj ai që e merr atë, ka marrë një fat të madh” Transmeton: Ebu Daud, Tirmidhi, Ibn Maxheh, dhe e saktëson Ibn Hibbani nga Ebu Derdaja

Engjëjt kënaqen nga kjo vepër madhështore, nga kërkimi i dijes dhe i shtrijnë krahët për kërkuesin e dijes, ashtu siç ka ardhur në hadith tjetër se ata i rrethojnë dhe i mbulojnë tubimet ku përmendet Allahu dhe mësohet fjala e Tij. Mjafton si nder për dijen se ajo është trashëgimi e profetëve dhe se ai që e merr atë ka marrë një gjë të shtrenjtë. Dhe vlera e dijetarit ndaj adhuruesit është si vlera e hënës së plotë, a e keni parë hënën e plotë se si ndriçon? Ashtu është edhe dijetari, ai u ndriçon udhën njerëzve për të shkuar tek Allahu dhe kënaqësia e Tij, dhe për të qëndruar larg nga Xhehennemi dhe zemërimi i Allahut. Pra dijetari ka mision madhështor. Udhëzon njerëzit në rrugë të drejtë dhe i largon nga humbja.

Ashtu si dijetari që flet me dituri për fenë e Allahut ka shpërblim të madh, po ashtu nga ana tjetër, e kundërta e kësaj: ai që flet pa dije në fenë e Allahut kryen një gjynah të madh, dhe atë pa e ndjerë. Argument për këtë është fjala e Allahut – subhanehu ue teala – në suren Ea’raf, 33.

“Thuaj: Me të vërtetë Zoti im ka ndaluar nga veprat e turpshme, ato që bëhen haptas dhe ato që bëhen fshehtas, gjynahet dhe padrejtësinë, dhe t’i bëni shok Allahut gjë për të cilën Ai nuk ka zbritur argument, dhe të thoni për Allahun atë

që nuk e dini”

Thotë Ibnul Kajjim: “I renditi haramet në katër grada dhe filloi me më të lehtën prej tyre: veprat e turpshme, pastaj të dytën përmendi atë që është më e rëndë se e para, që janë: gjynahet dhe padrejtësia, pastaj atë që është më e rëndë se dy të parat: i cili është shirku, t’i shoqërosh Allahut dikë në ato gjëra që i meriton vetëm Ai – i Patëmeta -, pastaj të katërtën më të rëndën nga të gjithat: Të flasësh për Allahun pa dije. Dhe kjo përfshin të folurit për Allahun pa dije, në Emrat dhe Cilësitë e Tij, në veprat e Tij, në fenë e Tij dhe në sheriatin e Tij”[1]

Dmth imoraliteti, nuk është gjë para të folurit pa dije në fenë e Allahut, as padrejtësia, e as shirku. Të folurit pa dije në fenë e Allahut është më e madhe nga të gjitha ato.

Dhe për ata që marrin përsipër të flasin pa dije në fenë e Allahut dhe të japin fetva (përgjigje fetare) me injorancë, ka ardhur kërcënim i ashpër nga Profeti – sal-lAllahu

'alejhi ue sel-lem – i cili thotë: “Kush thotë për mua atë që nuk e kam thënë, le të bëjë gati për veten një shtëpi në Xhehennem. Dhe kush jep fetva pa dije, ai ka gjynahun e atij që i kërkoi fetva, dhe kush e orienton vëllanë e tij në diçka duke e ditur se e drejta është në diçka tjetër, ai veçse e ka tradhtuar atë”[2]

Prandaj kur ti pyet për fenë e Allahut dikë që nuk ka dije, nuk e ke nderuar atë, e as e ke ngritur, përkundrazi e ke futur në gjynah, dhe edhe vet ke gjynah nëse nuk pyet atë që ka dije, por pyet injorantin. Sepse Allahu i Lartësuar thotë: “Pyesni njerëzit e dijes nëse nuk dini” (Nahl: 43)

Thotë Imam Kurtubiu: “Nuk ka kundërshtim mes dijetarëve se është detyrë për popullin e thjeshtë që të imitojnë, të pasojnë dijetarët e tyre, dhe kjo është qëllimi i fjalës së Allahut: “Pyesni njerëzit e dhikrit (njerëzit që njohin Kuranin dhe Sunetin) nëse nuk dini”… dhe po ashtu nuk ka kundërshtim mes dijetarëve se: popullit të thjeshtë nuk i lejohet të japë fetva, sepse ata nuk i dinë kuptimet dhe shkaqet e lejimit apo të ndalimit të diçkaje në fe”[3]

“Kështu ajeti pohon ‘farzin ajn’ (detyrimin individual) dhe ‘farzin kifajeh’ detyrimin kolektiv. Detyrim individual (për çdo person) është që ai i cili nuk di, të pyesë atë që di; ndërsa detyrimi kolektiv është që në çdo lagje, në çdo zonë ku jetojnë muslimanë, të jetë një grup njerëzish të cilët plotësojnë nevojat e tyre. Dmth është detyrë që në çdo fshat, (në çdo qytet) të jetë dikush që pyetet (për çështjet e fesë).” [4]

Thotë Profeti – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -: “Allahu nuk e merr diturinë duke e tërhequr atë nga njerëzit (nga mendjet dhe zemrat e tyre), por e merr dijen duke marrë dijetarët. Derisa të mos lerë më asnjë dijetar, atëherë njerëzit marrin (për dijetarë dhe drejtues) disa injorantë, dhe ata pyeten e japin fetva pa dije, dhe kështu humbasin vet e i humbasin edhe të tjerët” (Muslim: 2673) Profeti u siguron humbjen atyre që flasin pa dije.

Kjo që po ndodh sot është pikërisht ajo që na ka njoftuar Profeti – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem – i cili ka thënë: “Do tu vijnë njerëzve disa vite mashtruese. Në ato vite do t’i besohet gënjeshtarit, dhe do t’i thuhet të sinqertit: ‘gënjeshtar’, do t’i besohet tradhtarit, dhe besnikut do t’i thuhet tradhtar. Dhe në ato vite do të flasin ‘ruuejbidat’. – i thanë – O i Dërguari i Allahut, e ç‘janë ‘ruuejbidat’?! – tha – Njeriu mendjelehtë, i cili flet në çështjet e mëdha”

Jetuam dhe i pamë mendjelehtët që flasin në çështjet e mëdha të ummetit. “Ky është xhihad, përpjekje në rrugë të Allahut”, në një kohë që ajo është vetëm kryengritje dhe rebelim ndaj qeveritarëve e cila po sjell shkatërrim të madh në tokë, apo vetëvrasje që është prej gjynaheve të mëdha, dhe nuk ka lidhje me fenë e Allahut.

Kjo është sunet, kjo është bidat! Kjo është hallall, kjo është haram.

Ti po flet në fenë e Allahut, dmth po flet në emër të Allahut, po firmos në emër të Tij. Po thua Allahu ka lejuar, Allahu ka ndaluar, Allahu e do këtë, Allahu e urren këtë, prandaj shiko mirë se çfarë po thua, dhe në emër të kujt po flet, dhe i mjeri ti nëse flet pa dije!

Ti po gjykon për dikë se ka dalë nga feja, apo ka dalë nga suneti, apo ka devijuar nga rruga e drejtë, dhe të gjitha këto gjykime u takojnë vetëm gjykatësve fetarë siç thotë shejkh Salih Ali Shejkh, ministri i fesë së Arabisë Saudite, dhe prej dijetarëve të mëdhenj. Gjykimi ndaj njerëzve është punë e gjykatësve, dhe jo e njerëzve të thjeshtë. Sepse nëse i thua dikujt ‘kafir’ (pabesimtar) dhe ai nuk është pabesimtar, atë cilësi do ta meritojë njëri prej të dyve, ose ti ose ai. Nëse ai nuk e meriton, të kthehet ty. Siç ka ardhur në hadith të saktë nga Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -.

E po ashtu nëse i thua dikujt ‘bidatçi’! D.t.th se ai është i kërcënuar me Zjarrin e Xhehennemit, sepse “Çdo bidat është humbje dhe çdo humbje e ka vendin në Zjarr”, po i thua: O ti, po lodhesh kot duke pasuar Kuranin, Sunetin, sahabët dhe dijetarët e mëdhenj të ummetit, sepse ti je duke shkuar për në Zjarr. Nderi i muslimanit është i shenjtë, por akoma më i shenjtë është nderi i dijetarëve dhe njerëzve të dijes. Ai që e ha atë i vdes zemra, dhe ai që e nuhat atë sëmuret.

Nëse ti bëhesh gjykatës, dmth e vendos veten tënde në pozitën e gjykatësit dhe gjykon për njerëzit pa dije, ti je i kërcënuar nga vet Profeti – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem – me Zjarr: “Gjykatësit janë tre llojesh: dy janë në Zjarr dhe një në Xhennet. Një njeri që e njeh të vërtetën dhe gjykon me të, ai është në Xhennet. Dhe ai që gjykon mes njerëzve pa dije, ai është në Zjarr, dhe ai që e njeh të vërtetën dhe bën padrejtësi, ai është në Zjarr”[5]

Gjykatësi kur gjykon pa dije është i kërcënuar me Zjarrin e Xhehennemit, po ti që nuk je gjykatës dhe për më tepër gjykon pa dije?! Po kur çështja për të cilën ti gjykon nuk është unanime dhe ka kundërshtim mes dijetarëve për të, si mund të ndërtosh mbi të dashuri dhe urrejtje (pretenduan) për hir të Allahut?! Po kur çështja që ti pason është bërë shkak për përçarjen e ummetit dhe nuk i ka bashkuar ata, por i ka bërë grupe grupe, në krye të çdo grupi vendoset nga një injorant?!

Jo uallahi nuk e ke kuptuar fenë e Allahut dhe as qëllimet e saj: prej të cilave është bashkimi i njerëzve dhe jo përçarja e tyre. Nga qëllimet e fesë është bashkimi i njerëzve, dhe këtë e thotë Allahu në Kuran: “Ai ju ligjëroi juve prej fesë, atë me të cilin porositi Nuhun, dhe atë që ta shpallëm ty, dhe atë me të cilën porositëm Ibrahimin, Musain dhe Isain: (dhe ajo porosi ishte: ) Zbatojeni fenë dhe mos u përçani në të”[6]

Ka thënë dijetari i madh i Islamit Ibnul Kajjim: “Sheriati është i ndërtuar mbi urtësinë dhe (prej qëllimeve të tij është) që tu sjellë dobi njerëzve në këtë botë dhe në botën Tjetër, dhe ai është i gjithi drejtësi, i gjithi mëshirë, dhe i gjithi përfitime dhe dobi, dhe i gjithi urtësi. Prandaj çdo çështje që del nga drejtësia në padrejtësi, nga mëshira në të kundërtën e saj, nga përfitimi në dëmtim, nga

urtësia në tallje, nuk është askund prej sheriatit, edhe nëse përpiqet të paraqitet si pjesë e saj me ndonjë lloj interpretimi”[7]

Një çështje që sjell dëme të mëdha në ummet, nuk ka lidhje me fenë e Allahut, një çështje e debatuar, dhe e diskutuar mes dijetarëve, të bëhet çështje themelore, bazë për të gjykuar mbi njerëzit, dhe për të shkaktuar përçarje dhe trazira, dhe grupe dhe banda në krye të secilës prej tyre qëndron dikush që nuk e njeh Islamin, i cili fut dhe nxjerr nga suneti kë të dojë ai, fut dhe nxjerr nga feja kë të dojë ai, kjo nuk është prej fesë Islame.

Ai që pyetet mund të jetë njëri shumë i mirë, por nuk ka dije në fenë islame. Ai që pyetet mund të jetë njeri shumë i devotshëm, por nuk ka dije në fenë e Allahut, dhe nuk lejohet që të pyetet. Mund të jetë shumë i aftë në çështjet e dynjasë dhe mund të jetë drejtues në fushën e tij, specialist, profesionist, zanatçi i mirë, por nuk ka dije në fenë e Allahut. Nuk lejohet që të pyetet dhe të flasë pa dije, sepse do të humbasë për vete, do t’i humbasë edhe të tjerët.

Në çdo gjë njerëzit kërkojnë më të diturin, më të aftin, më të zotin dhe më të mirin. Kur janë sëmurë kërkojnë për doktorin më të mirë. Kur duan të ndërtojnë një shtëpi marrin inxhinierin më të mirë. Kur duan të martohen zgjedhin bashkëshortin më të mirë. Pse kur vjen puna te feja pyesin kë tu dalë përpara? Feja është gjëja më e shtrenjtë për ty o njeri, sikur ta dije. Më e shtrenjtë se jeta, më e shtrenjtë se shtëpia, pasuria, dhe se gjithçka tjetër. Si shkon dhe e merr fenë tënde prej kujtdo?! Prej atij që ka studiuar Islamin dhe prej atij që s’e ka studiuar Islamin?

A do të pranoje që operacionin kirurgjikal në zemër të ta kryente një njeri që ka mësuar prej videove në youtube? A do t’ia lije jetën tënde në dorë një njeriu të tillë?! Po atë që është më e shtrenjtë për ty se jeta, fenë tënde, si ja lë në dorë atij që e ka mësuar fenë nga interneti (interlaneti) Youtube-i?!

“Dhe mos e paso atë për të cilën nuk ke dije, sepse me të vërtetë, dëgjimi, shikimi dhe zemra, për të gjitha ato do të pyetet njeriu” [8]

Ibn Abbasi ka thënë për këtë ajet: “Mos thuaj dhe mos paso atë për të cilën nuk ke dije” Dhe njëri prej dijetarëve të hershëm i quajtur Ebu Is’hak është argumentuar me këtë ajet për të thënë se: “Nuk lejohet fetvaja pa dije.” [9]

Paraqitja para njerëzve përpara se të marrë dije është ajo që na ka shkatërruar dhe na ka përçarë. Pa mësuar gjuhën arabe, pa u ulur në bankat e shkollës, pa u ulur në gjunjë tek dijetarët, pa e njohur tefsirin (komentimin e Kuranit), pa e njohur hadithin dhe shkencat e tij, pa e lexuar të Saktin e Bukhariut, të Muslimit – e lëri më të tjerët, pa i njohur bazat e fikhut (jurisprudencës islame). Si mund të ulesh dhe tu mësosh njerëzve fenë e Allahut?! Si mund të ndash mes të drejtës dhe të gabuarës, mes sunetit dhe bidatit, mes humbjes dhe udhëzimit?! Si?!

Jetojmë në një kohë ku të gjithë flasin me kompetenca të plota për fenë e Allahut, me dije dhe pa dije, me aq lehtësi, sikur po flasin për një ndeshje futbolli. Dhe kjo uallahi është shenjë e Kijametit. Thotë Profeti – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -, siç ka ardhur tek Bukhari: “Kur çështja të lihet në dorë të atij që s’është i aftë për të, atëherë prite Kijametin” Kur të padrejtët vendosen në krye të drejtësisë, kur tradhtarëve tu lihen në dorë amanetet, kur pasuritë të lihen në dorë të hajdutëve, dhe, më e keqja e të gjithave: kur në fenë e Allahut të flasë ai që nuk ka dije, atëherë prite Kijametin!

Selefët (dijetarët e parë) frikësoheshin shumë nga fetvaja dhe nga të folurit pa dije në fe.

“Nuk jam ulur të jap mësim derisa dëshmuan për mua 70 dijetarë” — Imam Maliku.

Dhe kur pyetej për ndonjë çështje bëhej sikur ishte mes Xhennetit dhe Xhehennemit. Prandaj le t’i kemi frikën Allahut dhe të ruajmë vetet tona dhe fenë tonë. Dhe Allahu e di më së miri!

[1] - “I’lamul muuek-kiin”/ vëll.1./ fq.39.

[2] - Transmeton Ebu Daudi në “Sunen”-in e tij, dhe zinxhiri i tij është i mirë

[3] - “Tefsir el Kurtubi” ose “El xhamiu li ahkamil Kur’an” Suretl Enbija, ajeti 7.

[4] - Nga fetvatë e shejkh Mesh’hur Hasen, Allahu e ruajtë.

[5] - Saktësoi Albanij në “Sahih el xhami’ es-saghir” (4322, 4323/ 4)

[6] - Shura: 13.

[7] - “I’lamul muek-kiin” (vëll. 3/ fq. 5)

[8] - Isra: 17

[9] - “I’lamul muuek-kiin” (vëll.1/ fq. 44)

Verifikimi i lajmeve para se të

gjykosh

Marrë nga Libri i Diturisë fq 52 i shejh Muhamed bin Salih el Uthejmin

Nga moralet më të rëndësishme me të cilat duhet te pajiset nxënësi i dijes është verifikimi i lajmeve që transmetohen dhe sigurimi për gjykimet që nxirren. Detyrimisht kërkohet që lajmet të cilat përcillen, fillimisht të verifikohen:Vallë janë thënë nga personi të cilit i atribuohen? Nëse janë thënë prej tij, sigurohu mirë për gjykimin, sepse ai lajm që ti mund të kesh dëgjuar, mund të jetë i bazuar në ndonjë parim të cilin ti nuk e di, ndaj dhe e gjykon si gabim, mirëpo në të vërtetë nuk është gabim.

Cila është rruga që duhet të ndiqet në këtë rast?

Rruga është që të kontaktosh me personin të cilit i atribuohet lajmi dhe t`i thuash: Percillet se ke thënë kështu e ashtu, a është e vërtetë? Më pas e diskuton me të, sepse qortimi yt paraprak apo mos pëlqimi yt, mund të vijë si shkak i mos njohjes tënde rreth motivit të atij lajmi që përcillet, sic thotë një proverb: Kur njihet shkaku, s`ngelet më cudi. Pra fillimisht duhet verifikuar lajmi dhe të sigurohemi për gjykimin. Më pas kontakton me personin dhe e pyet nëse është e vërtetë ajo që thuhet në lidhje me të. Më pas e diskuton me të, ose do jetë e vërteta me të dhe ti bindesh per fjalën e tij, ose ti arrin ta bindësh për gabimin e tij dhe ai kthehet tek e vërteta që ti i tregove.

Gjithashtu themi se verifikimi është gjë e rëndësishme duke u nisur nga fakti se nganjëherë përcjellësit e lajmeve mund të kenë qëllime të ndryshme dashakeqe, përcjellin qëllimisht ato lajme që dëmtojnë dhe cënojnë imazhin e personit. Nganjëherë mund të mos kenë qëllime dashakeqe por e keqkuptojnë fjalën në atë mënyrë që thënësi nuk e ka pasur për qëllim,prandaj kërkohet verifikim. Pra për ta përmbledhur themi: Nëse të arrin ndonjë lajm nga dikush, atëherë ndiq njërën nga këto tre rrugë:

01) - Verifikimi në lidhje me saktësinë e lajmit që përcillet.

02) - Vlerësimi i gjykimit rreth asaj cështjeje, a është gjykimi saktë apo jo? Nëse gjykimi është i saktë, e mbështet dhe e mbron atë. Nëse mendon se gjykimi nuk është i saktë, atëherë ndiq rrugën e tretë:

03) - Kontaktimi me personin që i atribuohet ajo thënie, në mënyrë që të diskutohet me të, por diskutim me qetësi dhe respekt.

Thënie nga katër imamët

rreth Taklidit (pasimi i

verbër)

Imamët: Ebu Hanife, Maiku, Shafiu dhe Ahmedi (Allahu i mëshiroftë!)

Burimi: “Forma e Namazit” nga Imam Muhamed Nasirudin el-Albani (Rahimullah)

1) Ka thënë Imami i Sunnetit Ahmed Ibn

Hambel (Rahimullah):

“Mos më paso mua me taklid (pasim të verbër pa argument)! Mos paso me taklid as Malikun, as Shafiun, mos paso me taklid as Euzain dhe as Sufjan eth-Theurin, por merr (dije) nga morën ata!”(Ibnul-Kajjimi në “El-I’lan” 2/302)

“Mendimi i Euzait, mendimi i Malikut ose mendimi i Ebu Hanifes, të gjitha këto mbeten mendime. Po ashtu, si ata ashtu edhe unë jap mendim, por argumenti gjendet tek etheret (Sunneti i të Dërguarit të Allahut).” (Ibn Abdul Berr në ‘El-Xhamiu’ 2/149)

“Kush e refuzon hadithin e të Dërguarit të Allahu salallahu alejhi ue selem, ai ndodhet në prag të shkatërrimit.” (Ibn El Xheuzij, fq.182)

2) Ka thënë Imam Shafiu (Rahimullah):

“Nëse ajo çfarë kam thënë, bie në kundërshtim me atë që është saktësuar nga i Dërguari i Allahut salallahu alejhi ue selem, atëherë Hadithi i të Dërguarit të Allahut është para fjalës sime. Prandaj mos bëni taklid ndaj meje.” (Ibn Ebij Hatim faqe 93, Ebu Nu’ajm dhe Ibn Asaakir (15/9/2) me zinxhir të saktë transmetimi).

“Çdo hadith i të Dërguarit të Allahut salallahu alejhi ue selem është gjithashtu edhe fjala ime (të cilën e pasoj), edhe pse mund të mos e dëgjoni prej meje hadithin.”(Ibn Ebi Hatim, fq.93-94)

“Nëse më shikoni të them një fjalë e cila është në kundërshtim me atë që është saktësuar nga i Dërguari i Allahut salallahu alejhi ue selem, atëherë dijeni se më ka ikur mendja (logjika).” (Ibn Ebij Hatim në ”Adab esh-Shafi’i” fq.93, Ebu El Kasim Es-semerkandij në ”el-Emalij”, Ebu Nu’ajm në: 9/106 “el-Hiljeh”, Ibn Asakir 15/10/1 me zinxhir të saktë)

“Çdo çështje në të cilën saktësohet lajmi për të Dërguarin e Allahut salallahu alejhi ue selam nga dijetarët e transmetimeve (Ehlin-Nakl) dhe ajo e kundërshton atë çfarë kam thënë unë, atëherë unë kthehem nga ajo fjalë që kam thënë qoftë gjatë jetës sime ose pas vdekjes.” (El-Herauij 9/107, Ebu Nu’ajm në el-Hiljeh 147, Ibn Kajjim El Xheuzijj në I’lamul-Muuekki’in” 2/363)

“Ju jeni më të ditur se unë për hadithin dhe burrat e transmetimit (transmetuesit e hadithit), nëse hadithit është i saktë, atëherë ma mësoni atë hadith qoftë nëse vjen nga Kufa, Basra apo prej Shamit, që të punoj me të nëse ai është i saktë.”(Ibn Ebi Hatim në “Adab esh-Shafi’ij” 93-95, Ebu Nu’ajm në el-Hiljeh 9/106, El-Khatib në “El-Ihtixhaxh bish-Shafi’ij” 8/1, Ibn Abdul Berr tek: “ElItika” 75, etj…)

“Nëse do të gjeni në librin tim diçka që bie në kundërshtim me Sunnetin e të Dërguarit të Allahut salallahu alejhi ue selam, atëherë flisni sipas Sunnetit dhe braktiseni atë që kam thënë unë.”

Në një transmetim tjetër: “…atëherë pasoni Sunnetin dhe mos merrni për bazë fjalën e askujt tjetër.” (El Heruij në “Dhemmul-kelam” 3/47/1, El Khatijb në “el-ihtixhaxh bish-Shafi’ij” 8/2, Imam Neueuij në “el-Mexhmu’ah” 1/63)

“Nuk ka asnjëri që të mos i shpëtojë ndonjë Sunnet i të Dërguarit të Allahut salallahu alejhi ue selam e që ai të mos e harrojë atë (t’i dalë nga mendja). Prandaj çfarëdo fjalë që them apo që e tregoj burimin e saj, nëse ajo bie në kundërshtim me atë që është i Dërguari i Allahut salallahu alejhi ue selam, atëherë fjala që ka thënë i Dërguari i Allahut është edhe fjala ime.” (El-Hakim me zinxhir të pandërprerë deri tek Imam Shafiu)

“Myslimanët kanë rënë në unanimitet se atij të cilit i bëhet i qartë Sunneti i të Dërguarit të Allahut salallahu alejhi ue selam, nuk i lejohet që të ftojë tek fjala e askujt tjetër.” (Ibn Kajjim 2/361, El Fulanij 68)

“Nëse hadithi është i saktë, atëherë ai është medhhebi im.” (Esh-sha’ranij (1/57), El-Fulanij fq.107)

3) Imam Maliku (Rahimullah) ka thënë:

“Me të vërtetë që unë jam njëri, gaboj dhe ia qëlloj së vërtetës, prandaj shikoni mendimin tim, çdo gjë që përputhet me Librin e Allahut dhe me Sunnetin, merreni atë, ndërsa çfarë nuk përputhet me Librin e Allahut dhe me Sunnetin, lëreni atë.” (Ibn Abdul-Berr në ‘El-Xhami’ 2/32, Ibn Hazmi në “Usulul-ahkam” 6/149)

“Çdo njeriu pas vdekjes së të Dërguarit të Allahut salallahu alejhi ue selem i merret dhe i lihet fjala përveç fjalës së Profetit salallahu alejhi ue selem.” (Saktësoi Ibn abdul Hadij tek “Irshadus-salik” 227/1, Transmeton Ibn ‘Abdul-Berr tek: “El-Xhaami’” 2/91, Ibn Hazmi tek “Usuulul-Ahkam” 6/145-dhe 179)

4) Ka thënë Imam Ebu-Hanife

(Rahimullah):

“Nëse hadithi është i saktë, atëherë ky është medhhebi im.” (Ibn ‘Abidiin në “el-Hashijeh” 1/63)

“Nuk i lejohet askujt që të merr për bazë fjalën tonë, pa e ditur se ku e kemi marrë ne atë fjalë.” (Ibn Abdul Berr në “El-Intika fi fadailil-eimehtil-fukaha”, Ibn Kajjim tek I’lan 2/309)

“Nëse them një fjalë e cila e kundërshton Librin e Allahut të Lartësuar dhe Sunnetin e të Dërguarit salallahu alejhi ue sel-lam, atëherë lëreni fjalën time.” (El-Fulanij në “El-Iikadh” 50)

“Është haram për atë njëri i cili nuk e di argumentin tim, të japë fetva (gjykim fetar) me fjalën time.” Në një transmetim tjetër ka thënë: “Me të vërtetë ne jemi njerëz, e themi një fjalë sot dhe tërhiqemi nga ajo fjalë nesër.” (Shejkh Albani në Forma e namazit…” fq.42)

Në një rast nxënësit të tij i tha: “Mjerë për ty o Jakub! (Ebu Jusuf) Mos shkruaj çdo gjë që dëgjon prej meje. Me të vërtetë unë mund të kem një mendim sot dhe e lë atë nesër dhe mund të kem një mendim nesër dhe tërhiqem prej tij pasnesër.” (Shejkh Albani në Forma e namazit…” fq.42)

13 llojet e Xhihadit

Imam Ibn Kajim el-Xheuzijeh (Rahimullah (vdiq. 751)

Burimi: Zad-ul-Ma´ad (3/9-10)

Xhihadi përbëhet nga katër lloje:

01 - Xhihad me veten (kundër epshit).

02 - Xhihad kundër shejtanit.

03 - Xhihad kundër kufarëve.

04 - Xhihad kundër hipokritëve.

Xhihadi me vetveten përbëhet nga katër lloje:

01 - Xhihadi me vetveten për të mësuar udhëzimin dhe fenë e vërtetë, suksesi dhe lumturia e të cilit edhe varet në të dy jetët. Kur kjo dituri të humbet fatkeqësia në dy jetët është një fakt.

02 - Xhihadi kundër egos për të praktikuar diturinë. Nëse dituria pa veprim është e dëmshme kështu që është të paktën e padobishme.

03 - Xhihadi kundër egos për të thirrur në të dhe të mësoshë atë që nuk e di atë. Përndryshe, personi i përketë atyre që e fshehin udhëzimin dhe diturinë të cilën Allahu e ka shpallur. Një dituri e tillë është e kotë dhe nuk mbrojnë kundër dënimit të Allahut.

04 - Xhihadi egos për të bërë durim me vështirësitë në davet dhe bezdisjet e krijesave. Ai duhet të bëjë durim me të gjitha këto për hir të Allahut. Vetëm pasi ti këtë përmbushur të gjitha këto katër pika ai është një ”Rabbani”. Dijetarët janë të pajtimit se dijetari nuk e meriton të quhet ”Rabbani” derisa ai ta di të vërtetën, ta praktikonë atë dhe e predikonë atë. Ai që di, vepron dhe do të konsiderohet si i fuqishëm në sundimin e qiejve.

Xhihad kundër shejtanit ka dy lloje:

01 - Xhihadi kundër shejtanit, për tu mbrojtur kundër dyshimeve të tij dhe mosbesimit që ndikon negativisht në besimin e robit.

02 - Xhihad kundër shejtanit, për tu mbrojtur kundër epsheve të tij të dëmshme dhe tundimeve.

Lloji i parë i Xhihadit vjen me bindje, dhe lloji i dytë vjen me durim. Allahu Te ala ka thënë:

عوُكاُو رو َو ُاكارُب ئَب ن نوب اوة نَّ اُو دوُكيَا وُنم ُ ْ ن َه يونَّ ْوما َو ه هوُاَا َو ت اُو نوب ْ ندُو ق اَا دَا

”Dhe prej tyre Ne bëmë prijës që me urdhrin Tonë udhëzojnë, pasi që ata (që i bëmë prijësa) ishin të durueshëm dhe ndaj argumenteve Tona ishin të bindur.”

32:24

Ai tregoi se si udhëheqja fetare mund të arrihet vetëm me durim dhe bindje. Durimi lufton tundimet dhe epshet e prishura dhe bindja lufton mëdyshjet dhe dyshimet.

Xhihadi kundër kufarëve dhe hipokritëve përbëhet nga katër lloje:

01 - Xhihad me zemër.

02 - Xhihad nga gojë.

03 - Xhihad me pasuri.

04 - Xhihad me trup.

Xhihad kundër kufarëve kryhet në veçanti me dorë, ndërsa Xhihadi ndaj hipokritëve kryehet në veçanti me gojë.

Lidhur me Xhihadin kundër kokës së padrejtësive, të risive dhe të mëkatarëve, kështu që ai përbëhet nga tre lloje:

01 - Me dorë nëse është e mundur.

02 - Me gojë, nëse nuk është e mundur me dorë.

03 - Me zemër në qoftë se nuk është e mundur me gojë.

Këto janë trembëdhjetë llojet e Xhihadit.

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

”Ai që vdes pa luftuar ose pa u përgatitur për luftë vdes përgjatë një prej llojeve të hipokrizisë.”

40 Hadithe Mbi Moralin

01. Morali i lartë

01. Transmeton Abdullah ibën Amër ibën Asi [radiall-llahu anhu] i cili thotë: “Nuk ka qenë Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] i pamoralshëm e as i degjeneruar. Ai çdo herë thoshte: “ Më të mirët prej jush janë ata që kanë moral më të lartë” (Muttefekun alejhi) Allahu [subhanehu ve teala] thotë: “ata të cilët e përmbjanë zemërimin dhe ata të cilët e falin njëri tjetrin, vërtet Allahu i do shumë mirëpunuesit” (Alu Imran – 134) Kurtubiu thotë: Morali është tufë cilësishë te njeriu që përcaktojnë sjelljen dhe veprimtarinë e tij ndaj të tjerëve. Ato mund të jenë cilësi të mira apo të këqia. Cilësi të mira sipas kutpimit të përgjithshëm janë: të ndiesh obligim në vete për të tjerët, kurse kuptimi i shtjelluar: falja e gabimit, butësia, bujaria, durimi, mëshira, përdëllimi, ndihmesa, dashuria e ndërsjlletë, zemërbutësia e tjerë. Cilësi të këqia janë e kundërta e asaj që u përmend më lartë. (Fethul Bari – 1/456) Transmetohet nga Abdullah ibën Mubareku [rahimehull-llah] i cili e ka përshkruar moralin e lartë me fjalët: të jesh fytyrëçelur, të bësh punë të mira dhe të pengosh të keqen. (Transmeton Tirmidhiu në Sunenin tij 4/363) Morali i lartë zë vend të rrëndësishëm në Islam. Një prej synymeve kryesore te fesë islame është plotësimi i vlerave morale “Jam dërguar që t’I përkryej vlerat morale” (Transmeton Ibën Ebi Dunja dhe Hakimi i cili thotë se hadithi është sahih – i vërtetë). Për këtë shkak Allahu [subhanehu ve teala] e bëri moralin e lartë:

- masë për mirësinë siç thotë Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] “ Më të mirët prej jush janë ata që kanë moral më të lartë” (Muttefekun alejhi),

- plotësim të besimit : “Besim më të plotë kanë ata që kanë moral më të lartë.” (Transmeton Tirmidhiu – hadithi është hasen sahih)

- vepër më të rrëndë në peshore diten e Kijametit “Nuk ka diç më të rrëndë në peshore Ditën e Kijametit se morali i lartë” ((Transmeton Tirmidhiu – hadithi është hasen sahih)

- “Pronari i moralit të lartë arrinë gradën e atij që falet dhe agjëron” (Tirmidhiu hadithi është garib me këtë sened)

- morali i lartë është prej shkaqeve më të shumta për të hyrë në Xhennet. Është pyetur Muhamedi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] për veprën e cila më së tepërmi e fut njeriun në Xhennet, ka thënë “devotshmëria dhe morali i lartë” ((Transmeton Tirmidhiu – hadithi është hasen sahih) mbi gjithë tërë këtë, me moral të lartë arrihet dashuria ndaj Pejgamberit , afrërsia ndaj tij Ditën e Kijametit – e ky është synim madhështor “Më i dashuri tek une dhe më afër meje Ditën e Kijametit është ai që ka moral më të lartë, kurse më i urrejtur tek unë dhe më larg meje Ditën e Kijametit janë llafazanët, mburracakët që me gojën plotë flasin fjalë që nuk i kuptojne njerëzit dhe dashalavdët kryelartë” (Transmeton Tirmidhiu – hadithi është hasen garib) Dije se nuk ka vyrtyt e as vepër të mirë që nuk ia ka përshkruar Allahu [subhanehu ve teala] fesë. (Mekarimul ahlak fq.9) Transmeton Ibën Ebi Dunja nga Humejd ibën Hilali i cili thotë: “udhëtova për ne Kufe dhe atje vizitova Rebi’ ibën Hajthemin i cili më tha: o vëllai im! Të porosis që t’i përvetësosh cilësitë e larta morale. Vepro në bazë të tyre, bëhu shoqërues i pandarë i tyre dhe dije se Ai që i ka krijuar vlerat morale nuk ka urdhëruar në to gjersa i ka dashur ato vlera dhe i ka bërë të dashura tek ata që i posedojnë.” (Mekarimul ahlak 11-12) Seid ibën Asi thotë: o biri im, po të kishin qenë vlerat morale të lehta do t’ju kishin paraprij të pamoralshmit, mirëpo ato janë të vështira, nuk bën durim në to përpos atij që e di vlerën e tyre dhe shpreson shpërblimin e tyre. (Mekarimul ahalk fq. 12) Fudajl ibën Ijadi thotë: nëse shoqërohesh me ndokënd atëherë zgjedhe atë që ka moral të lartë sepse ai nuk të shpien përveç se ne mirësi, ai jeton i lumtur. Të më shoqërojë një mëkatarë i moralshëm është më e dashur për mua se sa të më shoqëroj një i dhënur pas adhurimit e që ka moral të ulët sepse mëkatari nëse ka moral të mirë jeton me logjikën e tij, është i lehtë për njerëzit dhe i dashur për

ta, kurse adhuruesi nëse ka moral të ulët është i vështirë për njerëzit dhe i urrejtur tek ata. (Reudatul ukala fq. 64) Esmeiu një rrast tha: gjyshi im Alij ibën Esmeijj në prag të vdekjes i mblodhi bijtë e tij dhe u tha: o bijtë e mij, silluni me njerëzit ashtu që nëse ndaheni prej tyre t’ju gjakojnë me gjithë zemër e nëse vdisni të qajnë për ju.” (Mekarimul ahalk fq. 1) Ibën Kirijju thotë: bëhuni të edukuar se nëse jeni mbretër fitoni lumturi, nëse jeni mesatarë bëheni të famshëm e nëse jeni të varfur pasuroheni. (Edebul mexhalise fq.105) Gjëja më e mirë që ia lë prindi trashëgim fëmiut është sjellja e mirë. Rrëndësinë e kësaj e kuptojmë në tregimin e Hidrit me Musain [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] Ata kur arritën në një qytet, e kërkuan prej baorëve të tij për të ngrënë, por ata nuk pranuan që t’i mirëpresin. Pastaj ata të dy gjetën aty një murë që ishte gati duke u rrëzuar, ndërsa Hidri e rindërtoi atë. Musai [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] i thotë Hidirt: po të kishe dashur do t’ju kishe marrë pagesë për të! Hidri më pas i sqaroi Musait [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] se muri ishte pronë e dy bonjakëve babai i të cilëve kishtë qenë njeri i mirë dhe ai e ngriti murin për hirë të babait të tyre. Allahu [subhanehu ve teala] thotë: “Përsa i përket murit ai ishte i dy djelmoshave jetimë të atij qyteti e nën të ata kishin një thesar (ari) dhe babai i tyre ka qenë njeri i mirë, e Zoti yt dëshiroi që ata dy (jetimë) të arrijnë pjekurinë e vet dhe ta nxjerrin ata vet thesarin e tyre. Kjo ishte mëshirë e Zotit tënd (ndaj tyre). (Kehf – 82) Disa njerëz të urtë kanë thënë: trashëgimi më i mirë që ia lënë baballarët fëmijëve të tyre është sjellja e mirë, edukata e dobishme dhe vëllezërit e drejtë. (Edebul mexhalise fq.106)

Lus Allahun [subhanehu ve teala] që të na udhëzojë neve dhe juve drejt moralit të lartë, në fjalë dhe vepra, të na mundësojë përfundim të mirë në këtë botë,

vërtet bujaria e Tij është e pakufishme.

02. Burimi i moralit te larte

02. Nevas ibën Sem’an Elensarij [radiall-llahu anhu] thotë: e pyeta Pejgamberin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] për mirësinë dhe mëkatin dhe më tha: “bamirësi është morali i lartë kurse mëkat është ajo që të brenë në zemër dhe urren që ta shohin njerëzit.” (Transmeton Muslimi)

Allahu [subhanehu ve teala] thotë: “Pasha njeriun dhe Atë që e përsosi atë. Pastaj ia tregoi Atij çfarë është e gabuar dhe çfarë është e drejtë për të.” (Shems – 7,8) Poashtu thotë: “Anuk i bëmë Ne për të dy sy? Dhe një gjuhë dhe