k:ts ;dliff' dgygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/manthan-year-2-vol-3-… · 1 tlg...

16
1 tLg sk lrof ;dLIfs M g/]z sf]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace — One School at a Time By Greg Mortenson, David Oliver Relin Penguin Group, USA, 2007 ISBN: 0143038257 PAGES: 349 tLg sk lrof pQ/L kfls:tfg / ckmuflg:tfgsf k'?ifzfl;t O:nfd wd{ k|efljt If]qdf cd]l/sflj/f]wL k|lts"n kl/l:ylt;Fu h'w]/ aflnsfx¿sf nflu ljBfno vf]Ng] cd]l/sL gful/s u|]u df]6] {g;gn] ;'? u/]sf] Pp6f c;fwf/0f cleofgsf] syf xf] . dfpG6 s]–@ cf/f]x0f ug]{ c;kmn k|of;af6 ;'? ePsf] u| ]usf] syf cd]l/sL /fi6«klt hh{ 8ANo" a';åf/f …cftÍjfblj?4sf] o'4Ú sf] gfddf k|of]u ul/Psf lx+;fTds ljlwsf] tLvf] cfnf]rgf ub}{ cGTo x'G5 . a'; k|zf;gn] cftÍjfb;Fusf] o'4nfO{ h;/L ;~rfng u¥of] To;n] O:nflds ljZjsf] s]Gb|df /x]sf] pbf/jfbL ;dfhnfO{ cfZj:t kfg{ g;s]sf] ts{ k':tsn] k]; u/]sf] 5 . oBlk u|]usf] ljBfno agfpg] cleofgn] cftÍjfblj/f]wL o'4 kmnbfoL 5÷5}g eGg] k|Zgsf] hjfkm lbg] nIo /fv]sf] lyPg . hgtfsf] ÅbonfO{ lhTg] k|efjzfnL tl/sf xf]— lzIff gkfPsfnfO{ lzIffsf] cj;/, lx+;f xf]Og lsgls lzIffn] ofjt\ ;Ldfx¿nfO{ l5rf]n]/ ;a}nfO{ Ps–cfk;df hf]8\b5 eg] lx+;fn] lagf; ub{5 . y|L sK; ckm ^L M jg DofG; ld;g ^' k|df]^ lk;–jfg :s'n P^ P ^fOd gfds k':tssf] pkzLif{sn] oxL ;f/ ;d]6\b5 . kl/l:yltjz ;'b"/ kfls:tfgsf] s'g} ufpFdf cfk"mnfO{ kfPkl5 cfˆgf] cfTdfleq n's]/ a;]sf] g}lts z"Gotf eg{ crfgs phfu/ ePsf] rfxgfn] u| ]unfO{ ljBfno agfpg] cleofgsf nflu k|]l/t u/]sf] lyof] . k|]/0ffsf] ;|f]t lyof]— kmf/;L slj ?dLåf/f lnlvt dfgj–Åbodf /x]sf] d}gaQL;DaGwL efjgfTds sljtf . sl/a & ;o jif{cl3 ?dLn] n]v]sf lyP— æltd|f] Åbodf ePsf] d}gaQL k|Hjlnt x'g tof/ 5 eg] ltd|f] cfTdfsf] z"Gotf klg e/, ltdL lsg eb} {gf} <Æ clk|msfdf x'ls+ {bf afns u| ]usf] Åbodf lgw{g / a];xf/fnfO{ ;xof]u ug' {k5{ eGg] efjgf cfdf Ole{g / a'af h]/]dLn] /f]k]sf lyP . cd]l/sL /fHo ldg];f]6fsf] n'y/fg lqmlZrog kl/jf/df hlGdPsf u|]usf] kfngkf]if0f tfGhflgofsf] lsn]dfGh/f] kj{tsf] 5fofdf ePsf] lyof] . u|]u hGdg]lalQs} pgsf a'af ldzg/Lsf ¿kdf ToxfF k'u]sf lyP . u] |usf] afNosfn pgsf dftf–lktfsf] /]vb]vdf laTof] . pgLx¿ k/f]ksf/L sfo{df ;dlk{t lyP . hflt, wd{, j0f{ / lnËsf] ;Ldfn] afFlwPsf] lyPg . cfˆgf] cfly{s cj:yf vf;} /fd|f] geP klg u| ]usf lktf ^ ;o $) z}o\ofsf] lzIf0f c:ktfn lgdf{0fdf tyf cfdf cGt/f{li6«o ljBfno agfpg ;dlk{t eP . c:ktfnsf] pb\3f6gsf] cj;/df u| ]un] cfˆgf lktfsf af/]df eg]sf lyP— æpxfFn] dnfO{, xfdL ;a}nfO{, cfkm"dfly ljZjf; u/] h] klg k|fKt ug{ ;lsG5 eGg] lzIff lbg'eof] .Æ u| ]u !$ jif{sf] x' Fbf pgsf] kl/jf/ ldg];f]6f kmls{of] . tfGhflgofdf s]6fs]6L x' Fbf u| ]u cfk"m lsn]dGh/f] kj{tsf] 6'Kkf]df k'u]sf] sNkgf ub{y] . o'jf u| ]usf b'O{j6f cfsfª\Iff lyP— kj{tf/f]x0f / Olkn]K;L /f]usf] lgbfg kQf nufpg' . pgsL alxgL lqmi6fsf] Olkn]K;Ln] ylnP/ @$ jif{sf] pd]/df lgwg ePsf] lyof] . alxgLnfO{ u| ]u ;f¥x} dfof ub{y] / ltgsf] kL8f cfTd;ft\ u/]sf lyP . # ;dLIfs M cfh{g bLlIft ;dLIfs M g/]z sf]O/fnf $ ;dLIfs M clegj a:Goft ;dLIfs M cho bLlIft ;dLIfs M clelbt cfrfo{ % @ k':ts ;dLIff jif{ 2 cÍ # k';–r}t -@)^%_ (January-April 2009) dGyg ! hl6n ljZjdf ljr/0f ug]{ ljlw sfnf] xf“; l;Gw' dxfTDo Odfgbf/ :jLsf/f]lQm tLg sk lrof

Upload: others

Post on 24-May-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

1

tLg sk lrof

;dLIfs M g/]z sf]O/fnf

Three Cups of Tea:One Man’s Mission to Promote Peace —

One School at a Time

By Greg Mortenson, David Oliver RelinPenguin Group, USA, 2007

ISBN: 0143038257PAGES: 349

tLg sk lrof pQ/L kfls:tfg

/ ckmuflg:tfgsf k'?ifzfl;t

O:nfd wd{ k|efljt If]qdf

cd ] l/sf lj/ f ]w L k | lts "n

kl/l:ylt;Fu h'w]/ aflnsfx¿sf

nflu ljBfno vf]Ng] cd]l/sL gful/s u|]u

df]6]{g;gn] ;'? u/]sf] Pp6f c;fwf/0f cleofgsf]

syf xf] .

dfpG6 s]–@ cf/f]x0f ug]{ c;kmn

k|of;af6 ;'? ePsf] u|]usf] syf cd]l/sL /fi6«klt

hh{ 8ANo" a';åf/f …cftÍjfblj?4sf] o'4Ú sf]

gfddf k|of]u ul/Psf lx+;fTds ljlwsf] tLvf]

cfnf]rgf ub}{ cGTo x'G5 . a'; k|zf;gn]

cftÍjfb;Fusf] o'4nfO{ h;/L ;~rfng u¥of]

To;n] O:nflds ljZjsf] s]Gb|df /x]sf] pbf/jfbL

;dfhnfO{ cfZj:t kfg{ g;s]sf] ts{ k':tsn]

k]; u/]sf] 5 . oBlk u|]usf] ljBfno agfpg]

cleofgn] cftÍjfblj/f]wL o'4 kmnbfoL 5÷5}g

eGg] k|Zgsf] hjfkm lbg] nIo /fv]sf] lyPg .

hgtfsf] ÅbonfO{ lhTg] k|efjzfnL tl/sf xf]—

lzIff gkfPsfnfO{ lzIffsf] cj;/, lx+;f xf]Og

lsgls lzIffn] ofjt\ ;Ldfx¿nfO{ l5rf]n]/

;a}nfO{ Ps–cfk;df hf]8\b5 eg] lx+;fn] lagf;

ub{5 . y|L sK; ckm ^L M jg DofG; ld;g '̂

k|df]̂ lk;–jfg :s'n P^ P ̂ fOd gfds k':tssf]

pkzLif{sn] oxL ;f/ ;d]6\b5 .

kl/l:yltjz ;'b"/ kfls:tfgsf] s'g}

ufpFdf cfk"mnfO{ kfPkl5 cfˆgf] cfTdfleq n's]/

a;]sf] g}lts z"Gotf eg{ crfgs phfu/ ePsf]

rfxgfn] u|]unfO{ ljBfno agfpg] cleofgsf

nflu k|]l/t u/]sf] lyof] . k|]/0ffsf] ;|f]t lyof]—

kmf/;L slj ?dLåf/f lnlvt dfgj–Åbodf /x]sf]

d}gaQL;DaGwL efjgfTds sljtf . sl/a &

;o jif{cl3 ?dLn] n]v]sf lyP— æltd|f] Åbodf

ePsf] d}gaQL k|Hjlnt x'g tof/ 5 eg] ltd|f]

cfTdfsf] z"Gotf klg e/, ltdL lsg eb}{gf} <Æ

clk|msfdf x'ls+{bf afns u|]usf] Åbodf lgw{g /

a];xf/fnfO{ ;xof]u ug'{k5{ eGg] efjgf cfdf

Ole{g / a'af h]/]dLn] /f]k]sf lyP .

cd]l/sL /fHo ldg];f]6fsf] n'y/fg

lqmlZrog kl/jf/df hlGdPsf u| ]usf ]

kfngkf]if0f tfGhflgofsf] lsn]dfGh/f] kj{tsf]

5fofdf ePsf] lyof] . u|]u hGdg]lalQs} pgsf

a'af ldzg/Lsf ¿kdf ToxfF k'u]sf lyP . u]|usf]

afNosfn pgsf dftf–lktfsf] /]vb]vdf

laTof] . pgLx¿ k/f]ksf/L sfo{df ;dlk{t

lyP . hflt, wd{, j0f{ / lnËsf] ;Ldfn] afFlwPsf]

lyPg . cfˆgf] cfly{s cj:yf vf;} /fd|f] geP

klg u|]usf lktf ^ ;o $) z}o\ofsf] lzIf0f

c:ktfn lgdf{0fdf tyf cfdf cGt/f{li6«o

ljBfno agfpg ;dlk{t eP . c:ktfnsf]

pb\3f6gsf] cj;/df u|]un] cfˆgf lktfsf af/]df

eg]sf lyP— æpxfFn] dnfO{, xfdL ;a}nfO{,

cfkm"dfly ljZjf; u/] h] klg k|fKt ug{ ;lsG5

eGg] lzIff lbg'eof] .Æ u|]u !$ jif{sf] x'Fbf pgsf]

kl/jf/ ldg];f]6f kmls{of] .

tfGhflgofdf s]6fs]6L x'Fbf u|]u cfk"m

lsn]dGh/f] kj{tsf] 6'Kkf]df k'u]sf] sNkgf ub{y] .

o'jf u|]usf b'O{j6f cfsfª\Iff lyP— kj{tf/f]x0f /

Olkn]K;L /f]usf] lgbfg kQf nufpg' . pgsL

alxgL lqmi6fsf] Olkn]K;Ln] ylnP/ @$ jif{sf]

pd]/df lgwg ePsf] lyof] . alxgLnfO{ u|]u ;f¥x}

dfof ub{y] / ltgsf] kL8f cfTd;ft\ u/]sf lyP .

# ;dLIfs Mcfh{g bLlIft

;dLIfs Mg/]z sf]O/fnf $ ;dLIfs M

clegj a:Goft;dLIfs Mcho bLlIft

;dLIfs Mclelbt cfrfo{ %@

k':ts ;dLIffjif{ 2cÍ #k';–r}t -@)^%_(January-April 2009)dGyg

!hl6n ljZjdf ljr/0f ug]{ ljlwsfnf] xf“;l;Gw' dxfTDo Odfgbf/ :jLsf/f]lQmtLg sk lrof

Page 2: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

2

dGyg jif{ @

cÍ #k';–r}t, @)^%(Januray-April 2009)d

Gyg

ax'n ljZjsf] bl/nf]kg alxgLsf] d[To'kl5 ljXjn ePsf u|]un] kfls:tfgdf cjl:yt s]–@

lxdfndf r9\g] / To;sf] lzv/df lqmi6fsf] g]Sn]; 5f8]/ pgsf]

;Demgfsf] ;Ddfg ug]{ c7f]6 u/] .

lzv/lgs6 k'Ug} nfUbf v/fa df};d / prfOn] pTkGg dgf]e|+zn]

u|]unfO{ cf/f]x0f TofuL cfwf/ lzlj/df kms{g afWo kf¥of] . kms{g]

qmddf af6f] la/fP/ nvt/fg ePsf pgL aflNt:tfgsf] ufpF sf]km]{df

k'u] . sf]km]{sf xfhL -d'lvof_ / ufpFsf hgtfn] pgsf] x]/ljrf/ u/] /

la:tf/} u|]u :j:y eP . tª\lu|g] qmddf Ps lbg ufpFsf] ljBfno x]g]{

OR5f k|s6 u/] / pgnfO{ Pp6f k7f/lt/ nluof], hxfF ljBfyL{sf]

Pp6f ;fgf] ;d"x k9\b}, sf7sf] kf6Ldf ;fgf 5]:sfx¿nfO{ lxnf]df

rf]k]/ n]lv/x]sf lyP . lzIfs xKtfdf tLg lbg dfq pkl:yt x'g] x'Fbf

ljBfyL{x¿ cfkm}F cWoog ul//x]sf lyP M ljBfyL{x¿ b]v]/ u]|usf] Åbo

b|jLe"t eof] . u|]u eGb5g\— æ;a} rLh cfˆgf] k|lts"n eP/ klg

ltgsf] cfFvfdf 1fg k|fKt ug]{ tLj| rfxgf emNsGYof] . d}n] lqmi6fnfO{

;lDemPF . /, dnfO{ yfxf eof] d}n] s]xL ug{}k5{ .Æ pgn] xfhLnfO{

sf]km]{df Pp6f :s'n ejg agfpg] jrg lbP .

;fgk|mflG;:sf] kmls{Pkl5 u|]un] :s'n agfpg cy{ ;Íng cleofg

;'? u/] t/ ;'?jft Tolt ;'vb ePg, t/ 8f= xf]PgL{ eGg] Ps hgf

;ÅboL JolQmsf] cfudgn] kl/l:yltdf kl/jt{g Nofof] . sf]km]{;Dd

k'Ug] k'n / ufpFsf] klxnf] :s'n ejg xf]PgL{sf] of]ubfgn] g} ag]sf lyP .

:s'n ejg aGb} uPkl5 u|]usf] ;dk{0fn] k|efljt eP/ :yfgLo afl;Gbfn]

cGttM pgnfO{ cfˆg} kl/jf/sf ;b:o;/x :jLsf/ u/] .

lgdf{0fdf eO/x]sf] l9nfOn] cwL/ ePsf u|]unfO{ xKsfpFb} Ps

lbg xfhLn] pgnfO{ t];|f] sk lrof lbP/ eg]— æoxfF xfdL sfd

;DkGg ug{ tLg sk lrof lkpF5f}F . klxnf] lrof ltdL ckl/lrt

kfx'gf ePsfn] lzi6tfjz lkpF5f} M bf];|f] ltdL ldq ag]kl5 / t];|f]

lrof ltdL xfd|f] kl/jf/sf] ;b:o ePkl5 lkpF5f} . /, oxfF xfdL

cfˆgf] kl/jf/sf nflu h] ug{ klg tof/ 5f}F— dg{ klg .Æ o:tf]

ljZjf; cfh{g ug{ ;kmn eP/ g} u|]un] lxnf]df rf]lkPsf 5]:sf

af]s]sf ;fgf gfgLx¿ b]Vbf cfk"mn] ef]u]sf] kL8f sd ug]{ / cfˆgf]

;kgf ;fsf/ kfg]{ lxDdt h'6fpg ;s]sf lyP .

klxnf] :s'n of]hgfsf] ;kmntfn] 8f= xf]PgL{af6 yk ;xof]u

h'6fpg ;Dej eof] . la:tf/} u|]usf] cleofg /fli6«o rf;f]sf] ljifo

aGb} uof] / hg;dy{g klg To;}cg'¿k j[l4 x'Fb} uof] . kfls:tfg,

ckmuflg:tfg / cfˆg} d'n's cd]l/sfdf u|]usf] cleofgsf] b[i6fGt

xlnp8sf] s'g} hf;';L rnlrqeGbf sd /f]df~rs lyPg . ;]K6]Da/

!! kl5 d';ndfgx¿nfO{ ;xof]u u/]sf]df cd]l/sLx¿af6 pgn] y'k|}

3[0ffn] el/Psf kqx¿ k|fKt u/]sf lyP . kfls:tfgdf klg tNnf]

txdf d'Nnfx¿n] 3"; glbPsf] emf]sdf aflnsfx¿sf nflu :s'n

vf]n]sf] cf/f]k nufO{ pgLdfly b'O{ k6s;Dd kmtjf hf/L u/]sf lyP,

t/ dflyNnf] txsf d'Nnfx¿ / O/fgsf Odfdsf] x:tIf]kn] kmtjfx¿

vf/]h ul/P . Ps k6s ckmuflg:tfgsf] ;Ldfglhs} u|]usf] ckx/0f

eof], nfu"kbfy{sf] Jofkf/ ug]{ k|lt:kwL{ ;d"xaLrsf] uf]nL xfgfxfgdf

k/]/ pgL emG8} d/]sf lyP .

ljBfyL{sf] Pp6f ;fgf] ;d"x k9\b}, sf7sf] kf6Ldf;fgf 5]:sfx?nfO{ lxnf]df rf]k]/ n]lv/x]sf lyP .

cd]l/sL /fi6«klt af/fs cf]afdfsf] xlgd'g sfn ;lsPsf] 5 . pgsf] k|zf;gsf] cufl8sf]Pp6f uGtJo xf], ljZj cfly{s dGbLnfO{ 7Ls kfg'{ . s:tf] af6f] jf k|0ffnL k|:tfj /sfof{Gjog xf]nf < k|Zgsf] hjfkm vf]Hg cd]l/sL cfly{s Oltxf;df kms{g' h?/L x'G5 .;lhnf]sf nflu ;g\ !(#) / To;sf] 5 bzskl5sf] ;g\ !(() /f]hf}F . ;g\ !(#) sf] dGbL z]o/ahf/df clgolGqt :k]s'n];gsf sf/0f ePsf] lyof] . tTkZrft\ gofF cfly{s k4ltsf] ;'?jfteof] M /fHos]lGb|t cfly{s k|0ffnLcGtu{t cd]l/sL ;ª\3Lo ;/sf/n] hnljB't\ cfof]hgf Pj+/fhdfu{h:tf k"jf{wf/ lgdf{0fdf nufgL u¥of] . rGb|dfdf dg'io cjt/0f u/fpg] sfo{ klgToxfFsf] ;ª\3Lo ;/sf/s} kxndf ePsf] xf] . xfn ;~rf/sf ;'ne k|ljlw To; a]nf ljsf;x'Fb} u/]sf] cGtl/If k|ljlw ljsf;sf] hudf p7]sf k|ltkmn klg x'g\ .

of] k4lt ;'? ePsf] s]xL jif{kl5 g} bf];|f] ljZjo'4 ;'? eof] . kmfl;i6 zlQmsf] xf/kl5cd]l/sf / k"j{;f]leot o'lgogn] cu'jfO u/]sf b'O{ w'|jdf afFl8of], ljZj . leotgfd o'4, ;g\!(&# sf] t]n ;Í6 Pj+ ;g\ !(&( df ;'? ePsf] ckmuflg:tfgdf ;f]leot ;]gfsf] pkl:yltb'O{ dxfzlQmaLrsf] ljjfbnfO{ r/ddf k'¥ofpg] 36gf lyP . oL b'j} wf/df gnflu :jtGqcl:tTj sfod ug{ ljsf;f]Gd'v / cljsl;t /fi6«x¿ ;xefuL eP/ c;+nUg cfGbf]ng ;'?u/] . t/ ;g\ !(() kl5sf] e"–/fhgLltdf of] cfGbf]ng la:tf/} cf]em]ndf k¥of] .

;g\ !(() cfOk'Ubf;Dd ljZjdfglrqdf ljleGg kl/jt{g ;'? x'g yfn] . o; sfnv08sfdxŒjk"0f{ 36gf lyP, aln{g kvf{n eTsg', k"j{;f]leot o'lgogsf] ktg, lgsf/fu'jfdf;fG8flgi7f ;/sf/sf] xf/, Jofkf/sf] sG6]g/fOh];g / OG6/g]6sf] ;'netf . o;36gfqmdnfO{ bf];|f] ljZjJofkLs/0fsf] ;'?jft dflgG5 . klxnf] ljZjJofkLs/0f emG8} %;o jif{cl3 ;'? ePsf] lyof] .

;g\ !(*) df cd]l/sL /fi6«klt ePsf /f]gfN8 /]ug ;f]leot o'lgognfO{ …/fIf;L ;fd|fHoÚeGby] . To; dxfzlQmsf] tTsfnLg ktgnfO{ klZrdL -cd]l/sL_ d"Nosf] lht xf] eGg] JofVofug{ yflnof] . o;} sfnv08df k|ltkflbt eof] jfl;ª\6g ;xdlt . ;xdltn] gofF bz{gk|ltkflbt u¥of]— ahf/ zfZjt xf], ;/sf/sf] pkl:ylt h?/L 5}g . klZrdL ;dfhdf of]bz{g k"0f{ ¿kdf nfu" ePsf] lyPg t/ ljsf;f]Gd'v d'n'sdf eg] dGq:j¿k nflbP, cGt/f{li6«od'b|f sf]if / ljZj a}Íh:tf a|]6g j'8 ;Ë7gåf/f k|]lift ;t{sf ¿kdf . of] cGwf]kgn] ljsl;tb]zx¿df t ljrng Nofof] g}, s]Gb|d} -gjdfS;{jfbL JofVofn] ljZjJoj:yfnfO{ s]Gb| /k]l/km]/Ldf afF8]sf] 5 ._ klg ahf/sf] x}sdL 9/f{nfO{ lgodg ug{' klZrdL ;/sf/n] h?/L7fg]sf /x]g5g\ . ;g\ @))* sf] dGbLn] ahf/jfbsf] 3dG8 rsgfr"/ kf/]sf] 5 .

ut jif{sf] dGbLn] jt{dfg ljZjJoj:yfsf y'k|} lj8Dagfx¿ phfu/ ub{5 / eljiosf nflukf7 klg k|:t't . s] k|:6 ePsf] 5 eg] s'g} klg lsl;dsf] cltjfb, rfx] Tof] ;/sf/sf]xf];\, ahf/sf] jf cleofgsf/Ls}, ;kmn x'Ggg\ . cltjfb TofHo x'G5g\ . ;/sf/L lgoGq0fjfbLaf6f]nfO{ k|>o lbFbf &) jif]{ nfdf] ;f]leot o'lgogsf] k|of]u c;kmn eof] . ;g\ !(() df;'? ePsf] :jtGq ahf/jfbn] To;sf k|jt{s klZrdL d'n's :jo+ ufFlhg k'u] . g]kfnLax'bnLo k|hftflGqs ofqfnfO{ b'3{6gf u/fpg] Pp6f sf/0f g]kfndf nflbPsf] x}sdLahf/jfb lyof] . To:t} z'4tf g} uGtJo dfGg] tflnjfgL zf;sn] ckmuflg:tfgdf ;fdflhstjfxL u/] . oL s'g} Ps x}sdL b[li6sf]0f xfjL ePsf b[i6fGt x'g\ , tLgj6} ;Gb{e . s'g} klgx}sdjfbsf] ljsNk xf], ;a} y/L Joj:yf / ;fj{hlgs Jojxf/df ax'ntfsf] cfb/ / k|>oug]{ gLlt Pj+ /fhgLlt .

dGygsf] o; cÍdf ;dLIff ul/Psf k':tsx¿n] ax'n /ªsf] ld7f; k|ltljDa ub{5g\ .y|L sK; ckm ^L / PDkfo;{ ckm b OG*;n] O:nfdL ;dfhsf] ljljw kl/b[Zo k|:t'tub{5g\ h'g o;sf] k|rlnt Psf]xf]/f] lrq0fl;t ldNb}g . klZrdL ;~rf/dfWodn] kfls:tfg/ O:nfdL ;dfhaf/] k|:t't u/]sf Psf]xf]/f] JofVofaf6 leGg} wf/ lnP/ b'j} k':tsn] To;;Eotfsf] hLjGt jf:tljstf k|:t't ub{5g\ . y|L sK; ckm ̂ Ln] aflnsf lzIffsf] dxŒjb;f{pFb5 eg] ODkfo/ ckm OG*; To; If]qsf] ;Eotfaf/] n]lvPsf] pTs[i6 ufyf xf] .

cfng u|Lg:Kofgsf] k':tsn] cfw'lgs cd]l/sL cy{Joj:yfsf] Oltxf; k|:t't ub{5 . k':tsdfn]vs cfˆg} cfly{s bz{gaf/] k|Zg ub}{ P]ltxfl;s bfloTj lgjf{x ub{5g\, ut jif{ ;'? ePsf]cd]l/sL cfly{s dGbLsf] ;Gbe{df . gl;d lgsf]n; tfn]asf] k':tsn] 36gfqmdaf6 5Ssgkg{ sfnf xfF;sf] pkl:ylt ;Defljt dfGg' h?/L ePsf] ;DemfPsf] 5 . cg; ]̂{G^L cglxdfno :s]nsf b'O{ ;+:s/0f / SnDhL OlG:^Ro';gn] s'g} klg l:yltdf låcflÍs JofVofck"/f] x'g] x'Fbf ax'n af6f]n] lbuf] eljiosf] af6f] vf]N5 eGg] jsfnt ub{5 .

2

jif{ @cÍ #k';–r}t, @)^%(Januray-April 2009)

Page 3: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

3

dGyg

jif{ @cÍ #

k';–r}t, @)^%(January-April, 2009)

oL ;a} clk|o 36gfsf afah'b kfls:tfgL / ckmufgL hg;fwf/0f,

d'Nnf Pj+ ;/sf/L clwsf/Lx¿sf] pgLk|lt c6'6 ;dy{g /Xof] . u|]un]

agfPsf ljBfnosf] a9\bf] ;ª\Vof / pgn] u/]sf] sfdsf] nf]slk|otf;Fu}

pgsf tl:a/ :yfgLo 6ØfS;Lx¿df em'lG8Psf] b]lvg yfNof]— Tof] klg

kfls:tfgL lqms]6 lx/f] Od/fg vfgsf kf]:6/x¿;Fu} Û d"lt{k"hg lgif]w

ul/Psf] wfld{s ;dfhdf s;}n] klg ck]Iff ug{ g;Sg] k|lti7f cd]l/sg

gful/s eP/ klg u|]un] O:nfd wd{ dfGg] kfls:tfgdf xfl;n u/]sf

lyP .

cfˆgf] sfd / ;dk{0fn] u|]un] s]

k|dfl0ft u/]sf 5g\ eg] s]xL lbUe|ldt

Pj+ k"jf{u|xLx¿n] hlt;'s} cj/f]w v8f

u/] klg c;n sfdn] cGttM dfGotf

kfpF5 . lzIff dg'ionfO{ Ps–csf{;Fu

hf]8\g] dfWod xf] . …cftÍjfblj?4 o'4Ú

sf] gfddf vGofOPsf] caf}+{ 8n/ lzIff

pTyfgsf nflu vr{ ul/Psf] eP ;fob cftÍjfbLlj?4 ;kmntf kfpg]

;Defjgf a9L x'g] lyof] .

tLg sk lrof tL kf7sx¿sf nflu xf]Og, hf] ;flxlTos pTs[i6tfsf]

vf]hLdf 5g\ . of] k':ts t u|]usf cg'ejx¿sf] oyfy{ j0f{g xf], h;df

;flxlTos cfnÍfl/stf kfOFb}g, t/ xlnp8sf] /x:o / /f]df~rn] sfps'tL

nufpg]x¿nfO{ u|]usf] ;fxl;s ofqfn] /f]dfl~rt kfg{ klg ;Sb5 .

jf:tjdf of] k':ts tL nfvf}F kf7sx¿sf nflu xf], hf] cfk"meGbf

sd efUozfnL dfG5]x¿sf nflu s]xL ug'{kg]{ g}lts bfloTjk|lt ;r]t 5g\,

t/ /fhgLlts / ;f+:s[lts cj/f]wsf] b[i6fGt lbP/ cfˆgf] lgliqmotfsf]

cf}lrTo l;4 ul//xG5g\ . u|]usf] cg'ejn] s] b]vfpF5 eg] o:tf w]/}

cj/f]wx¿ oyfy{df ;/sf/, sk]{l/6 ;+;f/ / s§/kGyL wd{u|Gyx¿n] ug]{

k|rf/sf] k|efjn] :jlgld{t ePsf x'G5g\ . olb u|]un] k/Dk/fut O:nflds

;dfhdf aflnsfx¿sf nflu ljBfno agfpg c;Dej 5 eGg] 7flg/x]sf]

eP pgsf] cleofgaf6 kmfObf kfpg] xhf/f}F ljBfyL{x¿ cfh klg lg/If/ g}

/xg] lyP .

…cftÍjfblj?4 o'4Ú df u|]un]

b ]vfPsf ] d "ntM dfgjtfjfbL

clx+;fTds af6f]nfO{ ljZjsf] s'g} klg

/fhgLlts zlQmn] ;xfg'e"lt b]vfpg]

;Defjgf lgs} sd 5, lsgls uLtf,

afOan / s'/fgh:tf k|frLg wd{u|Gyn]

dfq xf]Og, pu| blIf0fkGyL / pu| jfdkGyL /fhgLlts wf/df o:tf] af6f]

dfGo b]lvFb}g . b'ef{Uojz, lx+;fsf] cEof; ug]{x¿ g} jf:tljs b'i6 x'g\

eGg] dfGg sf]xL tof/ b]lvFb}g . lx+;f g} cGTosf] dfWod xf] eGg] ljZjf;

ug]{ y'k|} 5g\ .

sf]O/fnf Eofgs'e/, Sofg8fdf :yfoL a;f]af; ub{5g\ [email protected]

oxfF xfdL x'g] sfd ug{ tLg sk lrof lkpF5f}F .klxnf] lrof ltdL ckl/lrt kfx'gf ePsfn]

lzi6tfjz lkpF5f}M bf];|f] ltdL ldq ag]kl5 / t];|f]lrof ltdL xfd|f] kl/jf/sf] ;b:o ePkl5 lkpF5f} ./, oxfF xfdL cfˆgf] kl/jf/sf nflu h] ug{ klg

tof/ 5f}F– dg{ klg .

jt{dfg ljZj /Ëd~rdf blIf0f Pl;ofnL

d'n's kfls:tfgsf] Pp6f Psf]xf]/f] ljDa ag]sf]

5 . kfls:tfg eg]sf] ;}Go zf;g, b'3{6gfu|:t

k|hftGq, ef/tsf] lj/f]wL, cfTd3ftL wdfsf,

cftÍjfb Pj+ clt wd{jfbL tflnjfgsf] k|efj

ef]Ub} u/]sf] b]z xf] . o; ljDadf To; d'n'ssf] k|ltlglwTj ug]{ e"efu, ;dfh

/ k|s[ltsf] ljljw /ªn] :yfg kfpg] ub}{g . cem kfls:tfg eP/ aUg] dfgj–

;Eotfsf] w/f]x/ l;Gw' gbL / o;sf] dxfTDoaf/] t rrf{ klg x'Fb}g, oBlk

k"hfcfhf ubf{ l;Gw' gbL ;dfj]z eg] 5— …uË] r od'g]Zr}j uf]bfj/L ;/:jtL,

gd{b] l;Gw' sfa]/L hn]l:dg\ ;GgL wLd\s'? .Ú Pln; cnlalgofsf] k':ts

b ODkfo/ ckm b OG*; b :^f]/L ckm c l/e/ l;Gw' gbL cyf{t\ OG8;sf] ufyf

xf] . n]lvsf k~hfa, kfls:tfg, ckmuflg:tfg / ltAat ;d]6\g] e"efusf]

ljut, /fhgLlt, wd{, hgtf Pj+ ljsf;–ofqfnfO{ l;Gw' gbLsf] cfFvfaf6

pTs[i6 9Ën] lgofNbl5g\ .

leGg–leGg gfda]nfotdf hGd]sL n]lvsf Pln; cnlalgofn] b'O{ jif{ lbNnLdf ;~rf/sdL{sf

¿kdf sfd ul/g\ . tof/Lsf qmddf pgn] kfls:tfg, ckmuflg:tfg / ltAatdf

u/]sf] ;f¥x} ;fxl;nf] ofqfsf] ljj/0f k':tsdf e]l6G5 . dlxnf Tof] klg

klZrdL d"nsL dlxnf 3'Dg tL e"efu Tolt ;xh dflgFb}g, t/ pgn] tL ;a}

l;Gw' dxfTDoEmpires of the Indus:The Story of a River

By Alice Albinia

Hachette Livre, London, 2008

ISBN: 978-0-7195-6003-3

PAGES: 366

Friends Not Masters:A Political Autobiography

By Mohammad Ayub Khan

Oxford University Press,Pakistan 1967

PAGES: 275

2;dLIfs M cho bLlIft

Page 4: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

4

dGyg jif{ @

cÍ #k';–r}t, @)^%(Januray-April 2009)

cfh klg w]/} y/L vf; u/L e'Qmef]uLx? k|Zgub{5g\, lsg ;of}F jif{ Ps;fy ldn]/ a;]sfl5d]sLx? Ps–csf{k|lt hfOnfu], lx+;|s eP,

lsg dlxnf anfTs[t eP, s]6fs]6L cfdfafa'l;t5'l§P, lzv / lxGb"n] d';ndfgnfO{ df/] /

d';ndfgn] lzv / lxGb" <

If]q 3'ldg\ . cª\u|]hL ;flxTosL ljBfyL{ cnlalgofsf] ;+j]bgzLntf k':tssf]

x/]s k]hdf k|ltljlDat 5 . ltAatdf l;Gw' gbLsf] lz/ vf]Hbf lgdf{0ffwLg

afFwn] To;sf] tNnf] e]u ;'Svf kf/]sf] b]v]kl5 cfˆgf >Ldfg\l;t 6]lnkmf]gdf

s'/f ubf{ w'?w'? /f]Psf] pgL pNn]v ub{l5g\ . l;Gw' gbL ltAatl:yt

s}nfz kj{tsf] ;]/f]km]/f]af6 ;'? x'G5 . s}nfz kj{t c¿ tLgj6f gbLx¿sf]

klg lz/ xf] M ;tnh, s0ff{nL / a|Xdk'q . ;tnh blIf0f–klZrd sfl:d/af6

au]/ k~hfj x'Fb} kfls:tfgdf OG8;df ldNb5 . blIf0f–k"j{ aUb} s0ff{nL

gbL g]kfnaf6 uËf gbLdf k'Ub5 eg] k"j{ aUb} a|Xdk'q gbL aËnfb]zkl5

aËfnsf] vf8Ldf aUb5 . kj{tsf] ;]/f]km]/f]af6 ;'? ePsf] l;Gw' pQ/L

ef/t x'Fb} kfls:tfg k'Ub5, To;kl5 blIf0f aUb} s/fFrLsf] 5]psf] 8]N6f x'Fb}

c/]laog ;d'b|df ldNb5 . af]g -a'4 wd{eGbf cufl8 kxf8 OToflbnfO{

k"hf ug]{ kGy_, a'4, h}g / lxGb" wd{df cf:yf /fVg]x¿ tLyf{6gsf nflu

s}nfz kj{t hfG5g\ .

kf}/fl0fs ;+:s[t efifLx¿n] o; gbLnfO{ l;Gw' eGby] . kmf/;Lx¿n]

gfd kl/jt{g u/L l;Gw'nfO{ lxGb" agfOlbP . u|Lsx¿n] lxGb"sf] …xÚ x6fO{

…Gb"Ú /fv]sf] x'Fbf la:tf/} …OGb"Ú, …OlG8;Ú / …OG8;Ú eGg yflnof] . ;d'b|b]lv

pTklQ;Dd gbLsf ljleGg gfd 5g\ . l;Gw k|fGtdf gbLnfO{ …k'/nLÚ

cyf{t\ …dgnfuL ug]{Ú elgG5 . l;GwLx¿ gbLnfO{ …;d'b|Ú klg eGb5g\ .

ckmuflg:tfg5]p5fpsf] pQ/–klZrd If]qdf l;Gw'nfO{ …lgnaÚ M gLnf]

gbL, …z]/bof{Ú M l;+x gbL / cAafl;g M gbLx¿sf] lktf elgG5 . afN6Lx¿n]

s'g} a]nf gbLnfO{ …u]d6';Ú M 7"nf] af9L /

…;'x–kmf]Ú M nf]Ug]dfG5] gbL eGby] . n2fv /

ltAatdf o;nfO{ …;]Gu ;fª\kf]Ú cyf{t\ l;+x

gbL elgG5 . lxhf]cfhsf] ;}Gojfb xfjL

l;dfgfn] gbLnfO{ afF8] klg o;sf ljleGg

gfdn] hf]l8Psf] ;DaGw ;Ldfjfl/kfl/ a:g]

;a}sf aLr cem} klg hLjGt 5 . l;Gw

k|fGtsf] d?e"ldb]lv ltAat;Dd gbLnfO{ ls;fg / sljx¿n] k'hf/L jf

/fhgLlt1eGbf cfb/ ub}{ k"hgLo dfGb5g\ . cnlalgof eGbl5g\— æOG8;

gbLaf/] ;f]Rbf d ;+:s[t k'hf/L, u|Ls l;kfxL / ;'kmL ;Gtsf sljtfaf/]

;f]Rb5' .Æ lxGb" wd{sf] dft[e"ld OlG8of xf]Og, p;sf] l5d]sL d'l:nd b]z

kfls:tfg aGg k'u]sf] 5 . n]lvsf l6Kk0fL ub{l5g\— lxGb"x¿ hlt pk|m] klg

CUj]bsf] hggL jt{dfgsf] O:nfd wd{ dfGg] b]z kfls:tfg xf] .

ljefhgsf] kL8fPln; cnlalgofsf] ofqf l;Gw'sf] 8]N6f5]p /x]sf] s/fFrL ;x/af6 ;'?

x'G5 . qmfO:6eGbf 5 ztfAbLcl3 g} kmf/;L afbzfxn] o; gbLsf] gS;f

tof/ u/]sf lyP . l;Gw' gbL t/]/} u|Ls /fhf / ckmufgL ;'Ntfgx¿ ef/t

cfP . 8]N6faf6 l;Gw' gbLdf aGb's] hxfh -ugaf]6_ rnfpFb} a]nfotLx¿n]

To; e"efunfO{ ! ;o jif{eGbf a9L ;do cfˆgf] pklgj]z agfP / ;g\

!($& df gbLnfO{ OlG8ofaf6 sfl6lbP .

ljefhg x'Fbf l;Gw' pkTosf cfˆgf] efudf k/]kl5 To; d'n'sn]

cfk"mnfO{ …OlG8ofÚ jf …OGb':tfgÚ eGg' tfls{s x'GYof], t/ kfls:tfgsf

k|jt{s Pj+ /fi6«lktf df]xDdb cnL lhGgfn] pklgj]zL kl/j]z;Fu hf]l8Psf]

gfd :jLsf/ u/]gg\ / abnfdf gofF l;4fGt :jLsfg]{ rfxgfcg'¿k

kfs–:yfg -kfls:tfg_ cyf{t\ z'4tfsf] e"ld gfd 5fg], cfˆgf] d'n'ssf] .

pgn] ;f]r]sf lyP, gofF lbNnLdf cfˆgf ;dsIfLx¿n] :jtGq d'n'snfO{

kf}/fl0fs ;+:s[t jfª\dodf em}F …ef/tÚ eGg]5g\, t/ To;f] elgPg . ef/tn]

cfk"mnfO{ OlG8of eGof] / ;a} ljut s'DNofof], ;EotfnfO{ cfˆgf]

/fli6«ojfbleq sf]Rof] . csf{tkm{ kfls:tfg OlG8og ;Eotfaf6 sf6]/

ldNSofOPsf] 6'qmfem}F /xg k'Uof], jt{dfg ljZjdf Psf]xf]/f] b[li6sf]0faf6

JofVof ul/g] /fi6« eP/ .

b'O{ jif{cl3 kfls:tfg 3'Dbf cfˆgf ldqx¿nfO{ o; kª\lQmsf/sf]

l6Kk0fL lyof]— tkfO{+x¿sf] d'n's olt ljljw 5, /ª}/ªn] el/k"0f{, lxdfno,

kxf8, d}bfg, d?e"ld x'Fb} ;d'b| / ;+:s[lt klgÙ tyflk lsg of] Psf]xf]/f]

ljDa dfq} k|:t't x'G5 < hjfkmdf …vf]O <Ú dfq kfPsf] lyPF .

cnlalgofsf cg';f/ OG8; If]qaf6 CUj]bLx¿ k"j{tkm{ nfu]kl5

cfo{jt{sf] kl/sNkgf leGg} x'g yfNof] / k'/fgf] wf/sf d"No–dfGotf gofF

If]qdf TofHo aGg yfn] . Totfsf] xl/ofnL / ljljwtf ;+:s[t ghfGg]

Dn]R5sf] :yfg aGof] . af}4 wd{ OG8; pkTosf x'Fb} blIf0f Pl;ofaf6

ltAat k'u]sf] xf] . la:tf/} af}4 wd{ klg cf]em]ndf kg{ yfNof] / kl/0ffd:j¿k

k"jL{ If]qsf afl;Gbfx¿sf] :d[ltaf6 klZrdsf] of] ;Eotf hggL If]q

x/fpg . of] lg/Gt/tfdf ;g\ !($& sf] ljefhg t z/L/ cË sf6]/

5'§ØfOPsf] efusf ¿kdf pbo eof] gofF d'n's kfls:tfgsf] . k"j{ If]qkl§sf]

cfˆgf] ;+;u{ la;]{/ gofF d'n'sjf;L z'4 O:nfdsf] vf]hLdf klZrd c/atkm{

klg nfu] . OG8;af/] rf;f] /fVg k"j{lt/ cfjZos g} ePg .

km]a'|c/L !($& df n8{ n'O{ dfpG6a]6gn] cfk"m OlG8ofsf] ueg{/

hg/n Ps ;t{df aGg :jLsf/]sf lyP M Ps jif{kl5 h"g dlxgfdf ef/taf6

a]nfot lg:sg]5 . To;} jif{ dfr{df pgL

ef/t cfOk'u] / Ps dlxgfkl5 h"gdf

;a}nfO{ 5Ss kfg]{ 3f]if0ff u/] M ef/tnfO{

!) xKtfleq ljeflht ul/g]5, a]nfotdf

/xFbf cfk"mn] :jLsf/ u/]sf] Ps jif{leq

xf]Og . w]/} jif{kl5 of] gofF ;do–

tflnsfaf/] dfpG6a]6gn] ;Dem]sf lyP—

lsg u/] yfxf 5}g t/ hfkfgn] cfTd;dk{0f u/]sf] bf];|f] jif{ lyof], Tof]

;do . ljefhgsf] gS;f sf]g]{ lhDdf l;l/n ¥of8lSnkmn] kfP . ef/taf/]

s]xL klg 1fg gePsf oL sfg'gj]Qf lgikIf x'g] cg'dfg /flvof], t/

ljefhg ;f]r]cg'¿k ;fdfGo ePg . dfpG6a]6gn] ef/t :jtGq eof]

eGg] 3f]if0ff u/]sf] s]xL ;dokZrft\ g} df/sf6 / g/;+xf/ ;'? eof] .

ljefhg g/;+xf/sf] jf:tljs ;ª\Vof s;}n] klg ls6fg ug{ ;s]sf

5}gg\ . cfh klg w]/} y/L vf; u/L e'Qmef]uLx¿ k|Zg ub{5g\, lsg ;of}F

jif{ Ps;fy ldn]/ a;]sf l5d]sLx¿ Ps–csf{k|lt hfOnfu], lx+;|s eP,

lsg dlxnf anfTs[t eP, s]6fs]6L cfdfafa'af6 5'l§P, lzv / lxGb"n]

d';ndfgnfO{ df/] / d';ndfgn] lzv / lxGb" < s/fFrLdf ueg{/ hg/nsf]

clkm;df a;]sf lhGgfn] x/]s lbg k~hfadf ePsf] sTn]cfdsf] va/

kfpFby] . afFr]sf z/0ffyL{sf] syf jLeT; x'GYof] M 8/nfUbf] å]if / ljefhgsf]

kL8fn] ufFlhPsf] . gofF :jtGq d'n'ssf] pb\3f6g wfld{s lx+;faf6 ;'? x'g

k'Uof] . n]lvsf eGbl5g\— ;g\ !($& df :jtGq /fi6«sf ¿kdf pbo x'Fbf

kfls:tfg lj8Dagfo'Qm cfwf/df pleof] .

pQ/ ef/taf6 s/fFrL cfOk'u]kl5 lhGgf ;/sf/n] s] yfxf kfof]

eg] ;a} y/L k"jf{wf/, b/af/x¿ / ;+:yfx¿ OlG8ofsf] efudf k¥of] . pQ/

ef/taf6 s/fFrLdf xhf/f}F kl/jf/ cf]Ol/P eg] s/fFrLjf;L lxGb"x¿ OlG8oflt/

lanfP . kfls:tfg cfPsf z/0ffyL{x¿nfO{ /fVg] s/fFrLdf pko'Qm :yfg

lyPg . To;tfsf s/fFrL ;d'b|5]psf] ;fgf] ;x/ lyof], v'nf, 9'Ë] jf:t'snf

/ 6«fdnfOg ePsf] . s/fFrLdf ;'gsf] af6f] ePsf] /fi6« e]l6G5 eGg] ck]Iff

Page 5: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

5

dGyg

jif{ @cÍ #

k';–r}t, @)^%(January-April, 2009)

/fVg]x¿ ;a} Totf cfPkl5 kSs k/] . uGbuL / slxn] ;dfwfg x'g g;Sg]

;d:ofsf] bnbndf gofF /fi6«n] cfˆgf] ofqf ;'? u¥of] .

;g\ !($& sf] s/fFrL 7"nf] x'Fb} xfn ljZjsf] 7"nf]dWo] Pp6f ;x/

aGg k'u]sf] 5, l;Gw'af6 kfgL lemSb} / cfˆgf] 9n gbLd} ldNsfpFb} .

pkNnf] e]udf gbLsf] kfgL cGoq n}hfFbf ;d'b|sf] g'lgnf] kfgL l;Gw'sf]

leqL v08;Dd cfOk'u]sf] 5 . dfgjLo x:tIf]kn] lsgf/fdf ePsf jg:klt

¥xf;f]Gd'v 5g\ . cnlalgofsf] ofqfdf s/fFrLsf 9n ;kmf ug]{ z"b|x¿—

…lxGb" / O;fO{ wdL{x¿Ú sf] Joyf klg pNn]v 5 . s/fFrLsf] 9ndf cfk"mnfO{

8'afpg], ;dfhaf6 k[ys /flvPsf, zf]if0f ul/Psf, cfjZos t/ 3[0ff

ul/Psf hdftsf ¿kdf afFr]sf 5g\, tL .

wd{ / ;EotfqmfO:6eGbf ! xhf/ @ ;o jif{klxn] ;[hgf ;'? eO{ CUj]b w]/} jif{df tof/

ePsf] xf] . zAbdf gptfl/Psf] of] u|Gy >'ltsf cfwf/df lg/Gt/ aGof] .

cnlalgof ;f]lW5g\— CUj]bdf s] 5 < pgL cfkm}F pQ/ lblG5g\, sljtf–

gS;fh:t} Pp6f kIf k|:6 e]l6G5 M e"uf]n . u|Gyn] l;Gw' / o;sf k|zfvfaf/]

af]Nb5 M k"j{df od'gf, k~hfa x'Fb} klZrddf ckmuflg:tfg;Ddsf] If]q .

gbLsf lsgf/fdf ahfOg] jf ufOg] w'gdf l;Gw'sf] lgDgadf]lhd af]n

k|ltljlDat 5—

æcfˆgf] zlQmsf sf/)f l;Gw'n] c¿ gbLx¿nfO{ kl% kfb{%—

rlDsnf], pHofnf] w]/} :kGbg;lxt d}bfgL If]qdf cfˆgf] hn

af]Sb} – ch]o l;Gw', l%^f]df l%^f] Pp^f ;'Gb/ #f]*Lh:t}— x]g{

;f¥x} cfgGbdo % =Æ

lxGb" wd{df OGb| / jiff{sf] ;DaGw pNn]v ePh:t} l;Gw' gbLl;t

klg OGb|sf] ;DaGw ePsf] pNn]v ub{l5g\, n]lvsf . pgL eGbl5g\—

CUj]bdf kfgL OGb|sf] k]oj:t'sf ¿kdf pNn]v 5 . afOann] h:t} o;

u|Gyn] klg dx / b"w aUg] e"ldaf/] pNn]v ub{5 . ;+:s[tsf ljåfg\x¿sf

cg';f/ CUj]b k~hfa, ckmuflg:tfg / pQ/–klZrd kfls:tfgL If]qsf]

k|ltljDa xf], l;Gw k|fGt jf blIf0fL–dWoef/tsf] xf]Og . o; u|Gydf od'gf

/ uËf gbLsf] st}st} dfq} pNn]v kfOG5 t/ qmfO:6sf] pboeGbf ! xhf/

jif{cl3 g} lanfPsf] ;/:jtL gbLaf/] eg] w]/}kN6 .

qmfO:6eGbf ! xhf/ @ ;o jif{klxn] ;[hgf ;'?eO{ CUj]bsf] w]/} jif{df tof/ eof] .

k':tsdf cnlalgof To; If]qdf O:nfd / lxGb" wd{aLr ljleGg

sfnv08df ePsf ;xhLjgsf syf xfNbl5g\ . kfls:tfgsf] l;Gw k|fGt

eP/ aUg] gbLsf] lsgf/fdf ;'kmL ;Gtsf y'k|} kL7x¿ e]l6G5g\ . O:nfdL

z/L/df aUg] cnf}lss wdgL xf], ;'kmLdt . ;'kmLx¿sf cg';f/— dg'io

hflt ;a} Ps} x'g\ . ;'kmL kL7df ;a} y/L :jLsfo{ 5g\, sf]xL klg TofHo

5}gg\ . c7f/f}F ztfAbLsf] k|f/Dedf l;Gw k|fGtdf zfx Ogfot gfds JolQmn]

:yfgLo hldgbf/lj?4 ljb|f]x u/] . l;Gw k|fGtel/ km}lng] 8/ ePkl5 d'un

;fd|fHon] ljb|f]x bafof] . ;g\ !&!* hgj/L & df zfx Ogfot dfl/P . To;

k|s/0fdf @% xhf/ kmsL/x¿ dfl/Psf] df}lvs Oltxf; l;Gwdf ;'lgG5 .

l;Gw If]qdf Ogfot ;'kmL ;Gtsf ¿kdf lrlgG5g\ .

;'kmL kydf vf; ;Gtl;t hf]l8g] wfuf]nfO{ l;nl;nf elgG5 /

zfx Ogfotsf b'O{ y/L l;nl;nf 5g\ . klxnf] eGb5, pgL ef/tsf] 8]Ssg

If]qlt/ u'?sf] vf]hLdf uP . csf]{ l;nl;nfn] OgfotnfO{ ;/db gfd

l;Gw' gbL If]q

Page 6: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

6

dGyg jif{ @

cÍ #k';–r}t, @)^%(Januray-April 2009)

u/]sf kmf/;L—ox'bL Jofkf/Ll;t hf]8\b5 . l;Gwsf] y§f gfds :yfgdf

;/dbn] ceo rGb gfd u/]sf l76fl;t k|]d ug{ yfn] . b'O{ k|]dL lbNnL

e|d0fdf /xFbf ltgsf] k|]daf/] s;}n] rf;f] /fv]gg\, t/ ;/dbsf] eujfg\

5}g eGg] b[li6sf]0f :yfgLo pn]dfx¿n] dg k/fPgg\ . oBlk tTsfnLg

d'un afbzfx zfxhxfgsf 5f]/f /fhs'df/ bf/flzsf]x ;/dbsf] ts{n]

cfslif{t ePsf lyP . o'j/fh bf/flzsf]x lxGb" / O:nfd wd{sf] ˆo'hg

u/fpg'kb{5 eGg] b[li6 /fVby] . cfˆgf] rf;f] d]6fpg cfk"mn] a'‰g] efiffdf

pklgifb\nfO{ pNyf klg u/fPsf lyP . ;g\ !^%( df cfˆgf] bfh' sflkm/

ePsf] eGb} cf}/Ëh]jn] l;Gw'df ePsf] n8fOFdf cfˆgf] bfh' bf/flzsf]xsf]

xTof u/] . s]xL ;dokl5 wd{lj/f]wLsf] cf/f]kdf ;/db klg dfl/P .

cf}/Ëh]jsf] zf;gsfndf ef/tsf y'k|} d7–dlGb/ eTsfOPsf lyP / of]

ljutsf] k|efj ef/tsf] /fhgLltdf cfh;Dd hLjGt /x]sf] 5 . l;Gw

k|fGtsf] l;Gw' gbLjl/kl/ ;g\ ()% df 3'Dg] dG;'/–cn xNnfh gfds

;Gth:t} :ju{jf;L ;/dbnfO{ ef/tsf] dG;'/ eGg yflnof] . zfx Ogfot

;/dbsf r]nf x'g\ eGg] syf l;Gwdf k|rlnt 5 . wfld{s cGwjfbsf]

lj/f]wL ;'kmL ;Gtsf ¿kdf Ogfot dflgG5g\ .

lhGbfkL/Oltxf; sf]b}{ cnlalgof n]Vbl5g\— l;Gw'If]qsf] pb/f]nfn / ;'Ss'/ gfd

u/]sf :yfgdf cfh klg lxGb" / d';ndfgx¿ l;Gw' gbLsf] k"hfcfhf

ub{5g\ . k"hf ul/g] Pp6f :yfgsf] gfd xf],

lhGbfkL/ . c7f/f}F ztfAbLsf] cflv/L;Dd

lhGbfkL/df lxGb" / d';ndfgn] ldn]/ k"hf

ug]{ ub{y] . cf}klgj]lzs sfnv08 ;'? ePkl5

b'j} y/LaLr ljjfb x'g yfNof] . ;g\ !*&$ sf] cf}klgj]zL uh]6df b'j}

;d'bfon] ug]{ k"hfsf] pNn]v 5, t/ !(!( cfOk'Ubf lxGb"x¿ lxFl8;s]sf

x'G5g\, uh]6 r'k 5, s]xL pNn]v ub}{g . ;'Ss'/sf lxGb"x¿n] cfˆgf] ljut

la;]{ eGb} ltgnfO{ kl/jt{g ug{] p2]Zo /fvL ;g\ !*@# df jfgv08L gfd

u/]sf g]kfnL :jfdL ;'Ss'/ cfOk'u] / :yfgLojf;LnfO{ l;Gw' gbL slt kljq

5 eGg]af/] a'emfpg yfn] . gbLsf] aLrdf l:yt ;fw'a]nf gfds 6fk'df

cfˆgf] cfwf/:yn agfO{ sfo{ ug{ yfn] jfgv08L . ;g\ !**) sf] bzsdf

ToxfF dhf/ gePsf] x'Fbf cflbsfnb]lv dlGb/ lyof] eGg] ts{ /fVb} lxGb"x¿n]

d';ndfglj?4 gfln; xfn]sf lyP . pklgj]zL cbfntn] d';ndfgnfO{

k|fyldstf lbof] / lxGb"x¿n] k"hfcfhfsf nflu gofF dlGb/ agfP .

;g\ @))* cu:6df t6aGw km'6]/ sf];Ldf af9L cfPkl5 l/;fPsL gbLnfO{

zfGt kfg{ g]kfnl:yt s'zfxsf :yfgLo dlxnfx¿n] gbLsf] k"hf u/]sf

lyP . gbLnfO{ k"hf ug]{ k|rng klZrdL ;Eotfdf e]l6Gg .

lhGbfkL/sf] ljjfb lxGb" ;'wf/jfbL cfGbf]ngsf] la/f]w ug]{ k|ltljDa

klg lyof]— cnlalgof eGbl5g\ . ef/tdf rNb} u/]sf] ;'wf/jfbL cfGbf]ngn]

lxGb" wd{ gfz u¥of] eGb} jfgv08Ln] k'/ftgL k|yf g} sfod /xg'kb{5

eGg] k|rf/ u/]sf lyP . tyflk ;g\ !**) df pklgj]zL cbfntn] u/]sf]

lg0f{on] eg] lxGb" / d';ndfgaLr kmf6f] xfNof] . emG8} * ;o jif{;Dd

ldn]/ k"hfcfhf ug]{ u/]sf ;d'bfo cf–cfˆgf] af6f] nfUg yfn] . cbfntsf]

of] lg0f{o :yfgLojf;LnfO{ ljeflht u/L zf;g ug]{ /0fgLlt klg lyof] .

o:t} 36gfsf sf/0f klg kfls:tfg leGg} /fi6« x'g'kb{5 eg] hu a:of] .

xhf/f}F jif{ cgj/t /x]sf] ;+:s[ltdfly Ifl0fs cnufajfbL efjgf xfjL

eof] . l;Gw'sf] of] cg'ej g]kfnsf nflu klg pkof]uL 5, vf; u/L

d'n'ssf] gofF /fhgLlts 9fFrf tof/ ug{ nfluPsf] jt{dfg kl/l:yltdf .

;fy} o:t} uNtL g]kfndf gbf]xf]l/of];\ eGg] sfdgf ug{ ;lsG5 / xhf/f}F

jif{b]lv ldn]/ a;]sf ax'hftLo, ax'wfld{s / ax';f+:s[lts ;d'bfo cfk;L

sf6df/df plqP eGg] cfVofg n]lvg] af6f] g5flgof];\ .

;g\ !)@! df 3hgLsf ;'Ntfg dxd'bn] k]zfj/af6 kfls:tfgsf]

:jft / ahf}/df cfqmd0f u/] . :jft / ahf}/ l;Gw' gbLsf k|zfvfsf pkTosf

x'g\ . To; sfnv08df ToxfFsf pkTosfx¿df af}4 wd{ cf]em]ndf kg{ yfn]sf]

@ ;o jif{ eO;s]sf] lyof] . 3hgL af}4dfuL{x¿sf] af;:yfg lyof] / ;g\ (($

df dxd'bsf lktf— ;]a'lS6lhg— dWockmuflg:tfgdf afldofgsf ueg{/

lyP . dWoef/tdf a|fXd0f k'gp{Tyfg ;'? ePsf sf/0f Totfaf6 ;xof]u

cfpg aGb ePsf] x'Fbf af}4 u'Dafx¿ ;|f]tljxLg aGg k'u] . ;ftf}F ztfAbLdf

cfPsf] eoÍ/ af9Lsf sf/0f klg y'k|} u'Dafx¿ gfl;Psf lyP .

tyflk To; If]qdf a'4sf d"lt{x¿ ;+/lIft lyP, gfl;Psf

lyPgg\ . sfnfGt/df ljZj e"–/fhgLltsf] ptf/r9fjsf sf/0f ;g\ !(&) sf]

bzsdf ;f]leot ;]gfn] ckmuflg:tfgdf c•f hdfPkl5 l:yltdf gf6sLo

kl/jt{g eof] . cd]l/sL ;xof]udf :yfgLo d'hfxl2gx¿n] ¿;L ;]gfnfO{

x6fP, t/ ckmuflg:tfg eg] tflnjfgL cltjfbLsf] zf;gdf /Xof] / ltgn]

;g\ @))! df afldofg a'4nfO{ ad k|of]u u/L Wj:t kf/] . emG8} ^ jif{kl5

kfls:tfgsf] :jft pkTosfdf /x]sf] ;ftf}F ztfAbLsf] d}q]o a'4sf] d"lt{ klg

cltjfbLx¿sf] cfqmd0fdf k¥of] M af?båf/f cfqmd0f ub}{, a'4sf] s'd /

cg'xf/df Kjfn kf/], cfttfoLx¿n] . k}uDa/ df]xDdbsf] sfnb]lv d"lt{ ;'/lIft

/x]sf] lyof] . cf}klgj]zL sfnv08df blIf0f

Pl;ofn] cfw'lgstfsf] ofqf ;'? u/]kl5

l;Gw'sf] CUj]bL ;Eotf cf]/fnf] nfUg yfNof]

/ of] qmd aL;f}F ztfAbLdf emg\ 3gLe"t

x'Fb}5 . o;sf] kl5Nnf] 36gf xf] kfls:tfgsf] :jft pkTosfdf xfn x'Fb} u/]sf]

o'4 . tflnjfgL ;dy{s / kfls:tfgL ;]gfsf] d'7e]8df To; If]qaf6 nfvf}Fsf]

;ª\Vofdf afl;Gbfx¿ lj:yflkt x'Fb}5g\ . kfls:tfgleq x'Fb} u/]sf] of] lj:yfkg

;g\ !($& sf] ljefhg ePkl5sf] 7"nf] xf] .

l;Gw' gbLsf] ;]/f]k]m/f]df a'4 wd{, O:nfd / lxGb" wd{sf ljut dfq

xf]Og, lzv wd{sf k|jt{s u'? gfgs klg pbfP . u'? gfgs ;g\ !(^( df

xfn kfls:tfgsf] gfGsfgf ;flxasf] tnaG8L ufpFdf hGd]sf lyP . #)

jif{sf] pd]/df ;g\ !$(( sf] Ps laxfg gbLdf :gfg ubf{ pgL cGtWof{g

eP / rf/ lbgkl5 km]l/ pTkGg eP . sxfF uP, pgn] atfPgg\ t/ ljZjf;

ug]{x¿ eGb5g\—ægfgs :ju{df eujfg\l;t ;+jfb ug{ uPsf lyP .Æ

To;kl5 pgL lxGb" / d';ndfg km/s xf]Ogg\ eGb} k/nf}lss ;dGjosf

nflu ;dlk{t eP . kfFr gbL aUg] e"efu k~hfjdf pbo ePsf] cf:yf

lzvkysf] s]Gb|df kfgL /xg' cgf}7f] xf]Og . lzv cf:yfsf] s]Gb|ljGb' :j0f{

dlGb/ k~hfjsf] cd[t;/ ;x/df ;kmf kfgLsf] tnfpdf cjl:yt 5 .

cfw'lgs kfgL k|ljlwsf] cfudgcnlalgofn] k|:t't u/]sf] ljj/0f kmf:6 kmjf{8 u/L ;g\ !(^@ df k'Ubf

l;Gw' gbLsf] ljefhg ug{ ef/t / kfls:tfgn] ;lGw u/]sf] ;Gbe{

kfOG5 . ;f] ;lGwdf ;g\ !(^@, ;]K6]Da/ !( tfl/vsf lbg ef/tsf

k|wfgdGqL hjfx/nfn g]x¿, ljZj a}Ísf pklgb]{zs / kfls:tfgsf

/fi6«klt df]xDdb co'a vfgn] x:tfIf/ u/]sf lyP . cfˆgf] cfTdj[QfGt

k]|mG*\; g^ df:^;{ P kf]lnl^sn c^f]afof]u|fkmLdf ;lGwaf/] vfgn] lj:t[t

ljj/0f k|:t't u/]sf 5g\ . ;lGw ePsf] sfnv08df pklgj]zL OlGhlgo/

åf/f lgld{t l;Gw' l;FrfO k|0ffnLn] # s/f]8 Ps8 hldg l;FrfO ub}{ To;

l;Gw'If]qsf] pb/f]nfn / ;'Ss'/ gfd u/]sf:yfgdf cfh klg lxGb" / d';ndfgx? l;Gw'

gbLdf k"hfcfhf ub{5g\ .

Page 7: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

7

dGyg

jif{ @cÍ #

k';–r}t, @)^%(January-April, 2009)

To; laxfg cfˆgf] e"efuaf6 kfls:tfg uPsf]gx/sf] kfgL ef/tn] /f]lslbof] . cfˆgf] pRrzlQm / jfu]{lgª kfj/sf] cfwf/df ef/tn]

o:tf] Jojxf/ b]vfof] .

e"efudf a:g] $ s/f]8 hg;ª\Vof wfGbYof] . l;FrfOk|0ffnL lgdf{0fkZrft\

l;Gw / k~hfa k|fGtsf aLr kfgL afF8kmfF8sf] ljifodf ljjfb ;'? eO;s]sf]

lyof] . ef/t–kfls:tfg ljefhgkl5 l;FrfOk|0ffnL klg ljeflht eof] .

co'a n]Vb5g\— æo;/L kfls:tfg tNnf] e]u aGof] / ef/t pkNnf] .

b'O{j6f l;FrfOk|0ffnLsf x]8jS;{ ef/tdf k/] . kfgLsf] afF8kmfF8 ef/t / kfls:tfg

aLrsf] cGt/f{li6«o d'2f aGof] . ef/tLox¿ xfd|f] k|0ffnLdf kfgL /f]Sg nfu] .

kfgL /f]s]sf] eP o'4} x'g] lyof] ef/t / kfls:tfgaLr .Æ co'asf cg';f/—

æef/tn] kfgL cGoq nfg] ;+/rgf agfO;s]sf] lyof] / kfls:tfgeGbf tLg

u'0ff 7"nf] ef/tLo ;]gfl;t n8\g' ;xh sfo{ x'g] lyPg . ef/tl;t ;+jfb

geP o'4 cjZoDefjL lyof], h'g xfd|f] lxtdf lyPg . pTs[i6 geO{ bf];|f]

:t/sf] eP klg ;xdltdf k'Ug' h?/L lyof], cGoyf xfdL ;a} yf]s xfg]{ lyof}F .Æ

;g\ !(%% / !(%^ lt/ kfls:tfgL ;~rf/dfWoddf OG8; kfgLaf/] y'k|} n]vx¿

5flkPsf lyP, To; a]nf co'a kfls:tfgL ;]gfsf sdfG8/ Og lrkm lyP .

ljZj a}Íl;tsf] 5nkmn ;g\ !(%* lt/ ;'? ePsf] co'a pNn]v ub{5g\ .

k5fl8 s]–s:tf rnv]n eP eGg] ljj/0f cnlalgofsf] k':tsdf e]l6G5 .

ljZj a}Ísf tTsfnLg cWoIf o'lhg ANofsl;t n]gb]g ;'?

ug'{cl3 cfˆgf k|fljlwsx¿l;t cfk"mn] u/]sf] 5nkmn co'asf]

cfTdj[QfGtdf pNn]v 5 . ef/tn] kfgL cGoq nu]df kfls:tfg

hf]lvddf kg]{ a'emfO cl3 ;fb}{ co'a

n ]Vb5g \— æxfd | f k | f lj lwsx¿n ]

;d:ofsf] uDeL/tf a'em]sf] dnfO{

nfu]g . ltgLx¿ gLlt o:tf] x'gkb{5

klg eGb} lyP / cfk"mnfO{ n]gb]g ubf{

kmls{g g;Sg] :yfgdf /fVb} lyP .Æ

nfxf]/sf] ;/sf/L ejgdf cfk"mn] tLdWo] #)–$) hgf OlGhlgo/x¿nfO{

;Daf]wg u/]sf] co'a pNn]v ub{5g\ . co'a n]Vb5g\— æhjfkmb]xL

tkfO+{x¿ xf]Og, To; sf/0f d tkfO{+nfO{ :ki6 eGb5', gLlt–lgdf{0fsf]

lhDdf d]/f] xf] . k|fljlws ljifodf zÍf nfu]df d tkfO{+x¿;Fu ;f]wk'5

ug]{5', t/ tkfO{+dWo] Ps hgfn] klg gLltdf x:tIf]k ug'{eof] eg] d

JolQmut ta/n] Jojxf/ ug]{5' . of] ;d:ofsf] plrt 9Ën] ;dfwfg

ul/Pg eg] xfd|f] d'n'ssf] cGTo x'g]5 . d cfˆgf] x/]s zAbdf cl8u

5' . To; sf/0f o; ljifodf tkfO{+x¿ uNtL gug'{xf]nf .Æ k':tsdf

co'asf cg';f/— æpgLx¿ ;a}n] d]/f] cfzo a'e]m .Æ cfVofgn] wDsL

lbPsf] efvf k|:t't ub{5 . tTkZrft\ s;}n] lj/f]w u/]gg\, ;lGwsf]

sfd cl3 a9Øf] . tTsfnLg /fi6«klt co'a vfgsf] s;}n] lj/f]w ug]{

;DEffjgf lyPg .

gbL ljefhg ;lGwn] /lj, Jof; / ;tnh gbLsf] kfgL ef/tsf]

efu nufof] eg] OG8;, em]nd / r]gfj kfls:tfgsf] . ljZj a}Ísf] C0f

;xof]udf * ;o &) s/f]8 8n/sf] nfutdf pkNnf] OG8; / em]nd

gbLdf b'O{j6f pRr afFw lgdf{0f ul/g] eP, ;fy} kfFrj6f Aof/]h /

cf7j6f emG8} $ ;o dfOn nDafO ePsf] lnÍ gx/ klg . * ;o d]ufjf6

lah'nL / @% nfv Ps8df hnhdfj x6fpg 6Ø'ja]nx¿ klg h8fg

ul/g] eof] . sfo{qmd cl3 nfg ljZj a}Ín] OG8; ljsf; sf]ifsf]

:yfkgfkZrft\ kfls:tfgdf nufgL u¥of] . co'a n]Vb5g\— ;lGwsf cg';f/

OG8;sf] ;du| kfgLsf] *) k|ltzt kfls:tfgsf] efu / @) k|ltzt

ef/tsf] efu nfUof] . kfls:tfgaf6 aËnfb]z g5'l§O;s]sf] To; sfnv08sf]

;g\ !(&) ;Dd tL of]hgfx¿ ;DkGg x'g] co'asf] egfO ;g\ !(^& df

5flkPsf] ;f] k':ts pNn]v ub{5 . co'asf] n]vdf kfls:tfgsf xslxt

pNn]v eP klg Pp6f tfgfzfxn] ug]{ Jojxf/ :ki6 x'G5 . co'a

vfgn] n]v]em}F ;lGwsf] ;Gbe{ Tolt ;f]emf] / ;fdfGo eg] lyPg . ljleGg

ck]Iff, rf;f] / rnv]n xfjL ePsf lyP eGg] k|;Ë cnlalgofsf] k':ts

:ki6 ub{5 .

k|;Ësf] ;}4flGts cfwf/ pklgj]z sfndf ;'? ePsf] lyof] . O:6

OlG8of sDkgLsf tkm{af6 d'un sf]6{df klxnf] /fhb"tsf ¿kdf ;/ yd;

/f] cfPsf lyP / ;g\ !^!% df pgn] l;Gw' gbL k|of]u ug]{ Jofkfl/s

;Defjgfaf/] n]vf]6 tof/ u/] . cGttf]uTjf l;FrfO ljsf; O:6 OlG8of

sDkgLsf nflu lgs} nfebfoL aGg k'Uof] . ;g\ !*$( df O:6 OlG8of

sDkgLn] k~hfa lht]/ sAhf hdfPkl5 a]nfotLx¿n] l;FrfOk|0ffnL lgdf{0f

ug{ ;'? u/] . s]xL bzskl5 ;g\ !*&* sf] clgsfnn] yk l;FrfOk|0ffnL

lgdf{0f ug]{ af6f] vf]Nof] . aL;f}F ztfAbL ;'? ePkl5 ;g\ !()! ;Dddf

k~hfasf ;a} gbLx¿df gx/ lgdf{0f eO;s]sf lyP .

l;Gw k|fGtsf] klxnf] Aof/]h ;g\ !(#@ df tof/ eof], ;'Ss'/df .

l;Gw' gbLdf gofF afFw / Aof/]hx¿ lgdf{0f ug]{ lg0f{o ;g\ !($* df

kfls:tfgdf hah{:tL nflbof], :jtGqtfsf] cf7 dlxgfkl5, ljefhg

ljjfb ;'N6Øfpg] cfla{6«];g 6«fOAo'gn aGb ePsf] ef]lnkN6 . of] ;Gbe{

co'a vfgn] cfˆgf] cfTdj[QfGtdf pNn]v u/]sf] dfly pNn]v eO;Sof] .

To; laxfg cfˆgf] e"efuaf6 kfls:tfg

uPsf] gx/sf] kfgL ef/tn] /f]lslbof] .

/f]Kg] df};dcufl8 ePsf] o; 36gfsf]

c;/ Jofks x'GYof] . cfˆgf] pRr zlQm

/ afu]{lgª kfj/sf cfwf/df ef/tn] kfgL

/f]Sg] Jojxf/ b]vfof] .

ljjfbaf/] ljZj a}Ín] rf;f] lng yfNof] . ;g\ !(%! df cd]l/sL

cf0fljs sld;gsf k"j{cWoIf 8]le8 lnn]Gyfnn] kfls:tfg / ef/tsf]

e|d0f u/]sf lyP . cd]l/sf kms]{kl5 pgn] cfˆgf] e|d0faf/] Pp6f n]v n]Vb}

ef/t / kfls:tfgaLrsf] ljjfb tL :jtGq d'n'sn] ef]Ug] 7"nf] r'gf}tL xf]

eGg] ts{ u/] . ljjfbnfO{ pgn] sfl:d/;Fu hf]8] / l;Gw' gbLaf6 ;d'b|df

au]/ hfg] ;a} kfgL pkNnf] e]udf ;Íng u/L ljt/0f Pj+ k|of]u ug'{kb{5

eGg] ts{ klg . ts{sf] ef}lts k|f¿k lyof] l;Gw' gbLel/ afFwx¿ lgdf{0f .

;g\ !(%! cu:6 @) df Tof] n]v ;+nUg u/]/ ljZj a}Ísf cWoIf o'lhg

ANofsn] ef/t / kfls:tfgsf k|wfgdGqLx¿nfO{ lr7L n]Vb} lnn]Gyfnn]

k|:tfj u/]adf]lhd l;Gw'If]qdf k"jf{wf/ lgdf{0f ug{ cfˆgf] clkm;n] ;xof]u

ug]{ k|:tfj u/]sf lyP . ;g\ !(%! gf]e]Da/ ! sf] a]nfotL ljb]z ljefusf]

ljZj;gLo l6Kk0fL pb\w[t ub}{ n]lvsf cnlalgof lnn]Gyfnn]] u/]sf] k|:tfjsf]

leqL cfzo JofVof ub{l5g\ . l6Kk0fLsf cg';f/— lnn]Gyfn xfn;fn} nfhf8{

gfd u/]sf] ljQLo ;]jf / h]yf Joj:yfkg ug]{ sDkgLdf ;xefuL ePsf

lyP .Æ pgsf] rf;f] lyof]— æk|z:t /sdsf] cfDbfgL . a]nfotLx¿n] ;a}

lr7Lkq k9]sf t lyP, t/ d'gfkmfvf]/L k|;Ësf afah'b l;Gw' a]l;g ljefhg

ug]{ cyf{t\ ef/t / kfls:tfgaLr, cnlalgofsf] zAbdf, …t6Lo kmnfd]

kvf{nÚ p7fpg] lg0f{o :jLs[t eof] .Æ

gbL ljefhg / kfgLsf] tTsfnLg afF8kmfF8 eP klg cGoqem}F

kfls:tfgdf klg ;du| gbLk|0ffnL ¥xf;f]Gd'v 5g\ . oBlk l;Gw' gbL

k|0ffnLsf] of] ;lGw ;kmndWo] Psdf ulgG5 . tNnf] l;Gw k|fGtdf ¥xf;f]Gd'v

gbLsf] tl:a/ k|:t't ub{l5g\, cnlalgof . gbLdf kfgL 5}g, afn'j}afn'jf

5, sf]qL Aof/]hsf] tnkl§ gbL 9n ag]sf] / 9nsf sf/0f dl/;s]sf

gbLsf df5f / hLjk|0ffnL . d'un sf]6{df sDkgLsf klxnf /fhb"t ag]/

Page 8: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

8

dGyg jif{ @

cÍ #k';–r}t, @)^%(Januray-April 2009)

cnfg u|Lg:Kofg ;g\ !(*& b]lv @))% ;Dd cd]l/sL

s]Gb|Lo l/he{ af]8{sf cWoIf /x] . cd]l/sL a}lͪ Pj+ jfl0fHo

If]qdf cfPsf] T;'gfdLaf/] ;g\ @))* sf] cS6f]a/df cd]l/sL

sfª\u|];sf] cf]e/;fO6 ;ldltn] pgnfO{ ;fj{hlgs ;'g'jfOsf

nflu af]nfof] . of] ;dLIfs 6]lnlehg x]l//x]sf lyof] .

;'g'jfOcl3 u|Lg:Kofg sdhf]/ / hL0f{ b]lvP . pgL g]kfnL /fhgLltsf s'g}

a]nfsf ;zQm x:tL t/ cfˆgf] /fhgLlts hLjgsf] kl5Nnf sfnv08sf

sdhf]/ lul/hfk|;fb sf]O/fnf af]ln/x]sf x'g\ eGg] cg'e"lt eof] .

;ldltsf ;efklt Soflnkmf]lg{of /fHosf x]g/L afS;Dofgn]

u|Lg:KofgnfO{ cfly{s ;Í6af/] cfˆgf] wf/0ff /fVg] cg'/f]w ub}{ k|Zg ug{

3;dLIfs M clelbt cfrfo{

The Age of Turbulence:Adventures in a New World

By: Alan Greenspan

The Penguin Press, USA, 2007

ISBN 9781594201318

Pages: 544

cfPsf ;/ yd; /f]n] b]v]sf] gbL lxhf]cfh ;'Svf 5 / :yfgLo ls;fgx¿

cfGbf]lnt 5g\, kfgLsf nflu . l;Gw k|fGtdf rNb} u/]sf] cfGbf]ngdf

ufOg] la/f]w sljtf cnlalgof k|:t't ub{l5g\—

d';/km ltdL &"nf &u xf}

ltdLnfO{ xhf/f}FkN^ lwSsf/

kfls:tfgnfO{ cd]l/sf;fd' e'msfof}

/, ltdL xfd|f] gbL anfTsf/ ug{ vf]Hb} %f} =

t/ dflyNnf] e]usf k~hfaLx¿ 8]N6fIf]qdf kfgL cfjZos 5÷5}g

eGg]af/] vf;} jf:tf ub}{gg\ . d'n'ssf] zf;g lgoGq0f s]Gb|Ls[t l;FrfOk|0ffnL

clVtof/ ug]{ gLltdf cfwfl/t 5 . of] cjwf/0ffsf] hu ;of}F jif{cl3

a]nfotL ;fd|fHosf OlGhlgo/x¿n] xfn]sf lyP .

cGTodf,k':tssf] cGTodf cnlalgof n]Vbl5g\— cyj{j]bn] l;Gw'nfO{ …;f/G;Ú

cyf{t\ …cgj/t aUg]Ú gbL eGg] JofVof ub{5 . s/f]8f}F jif{ l;Gw' gbLn]

;Eotfx¿, hLjx¿, efiffx¿ / wd{x¿ l;h{gf u¥of] t/ gbL la:tf/} db}{}

5 . kLFw ;'Svf / w"nf] dfq} afFsL ePkl5 o; kf}/fl0fs gbLsf] gfd yf]qf]

aGg]5, ta ;ËLt / ufgf kZrfQfk / b'Mv];f]sf cleJolQm x'g]5g\— dg'io

hfltsf] ljj]sxLgtfn] gbL k"0f{ ¿kdf gi6 eof] .

ljQLo kmfObf lng ;fd|fHojfb / clgolGqt k'FhLjfb xfjL ePsf]

sfnv08df ;'? ePsf] c;+j]bgzLn 5]8vfgLn] s;/L gbL k|efljt eof] eGg]

tl:a/ klg xf], cnlalgofsf] k':ts . kfgLaf/] rf;f] /fVg] ;a} y/Ln] k':ts

PskN6 k9\g} kb{5, oBlk gbL vktsf nflu dfq} xf] eGg] b[li6sf]0f /fVg]x¿sf

nflu eg] ?lrs/ gnfUg ;Sb5 . gbLsf] hLjg cjlw;fd' dfgj–hLjgsfn

s]xL xf]Og . of] jf:tljstfsf] ;fd' gtd:ts eP k':ts ;Gt'li6 lbg ;Ifd

x'g]5 . cnlalgofsf] k|of; cToGt ;¥xfgLo / k7gLo 5 .

hn;|f]tsf cWo]tf cho bLlIft P]ltxfl;s cfVofg k9\g ?rfpFb5g\ [email protected]

Odfgbf/:jLsf/f]lQm

yfn] . u|Lg:Kofgsf] JofVof a[xt\ cy{zf:qsf l;4fGteGbf Ps OGr km/s

lyPg . afS;Dofgn] k|Zg u/]—

tkfO{+sf] ;}4flGts ljZjf;n] tkfO{+nfO{ d}n] gu/]sf] eP klg x'GYof]

eGg] lg0f{o ug{ afWo kf¥of] < u|Lg:Kofgn] hjfkm lbP— æxf], d}n] lg0f{o

q"l6k"0f{ kfPsf] 5' . lg0f{o slt dxŒjk"0f{ xf] jf :yfoL x'G5 dnfO{ yfxf

5}g, t/ d lgs} b'MvL ePsf] 5' .Æ u|Lg:Kofgsf] egfO 5Ss kfg]{ vfnsf]

lyof] . afS;Dofgn] ljZjf;} ug{ ;s]gg\ . pgn] yk]— tkfO+{nfO{ cfˆgf]

b[li6sf]0f jf ;}4flGts c8fg 7Ls gePsf] yfxf ePsf] xf] < s] o;n] sfd

ul//x]sf] 5}g <

u|Lg:Kofgn] hjfkm lbP— xf], 5}g .

ljZjf;} ug{ g;Sg] :ki6f]lQm lyof] of] . cd]l/sL cy{Joj:yfdf dxŒjk"0f{

e"ldsf v]n]sf cjsfzk|fKt *) jif]{ u|Lg:Kofgn] s;/L cy{zf:qaf/] s]xL klg

ghfGg] /fhgLltsdL{sf ;fd' cfˆgf] cfwf ztseGbf nfdf] bz{g unt eof]

eGg] hjfkm lbg ;s]sf Û hfGg] cle?lr hfu]kl5 dxFuf] eP klg d}n] pgsf]

b Ph ckm ̂ a'{n]G; M P*e]Gr/;\ Og P Go" jN*{ gfds k':ts lsg]F .

;+o'Qm /fHo cd]l/sfnfO{ ;g\ !(#) sf]cfly{s dGbLaf6 ptfg]{ lslG;og l;4fGt

To; d'n'sdf ;g\ !(&) sf] bzssf] kl5Nnf]jif{;Dd k|rlnt /XXXXXof] .

k':tsdf u|Lg:Kofg jt{dfg ljZjaf/] lrlGtt JolQmsf ¿kdf

e]l6G5g\ . cfˆgf ;a} lqmofsnfk pgL 7Ls 7fGb5g\ . t/ pgsf] of]

ljZjf; cfTdrfxgf jf jfnl:6«6aflx/ sfo{/t c¿ ;a}nfO{ a]jf:tf ug]{

Jojxf/sf ¿kdf k|:t't 5}g .

cd]l/sL cy{gLltsf] Oltxf;;'gjfOdf u|Lg:Kofgn] cfˆgf] cfly{s bz{g lsg a]7Ls eg] eGg] k|Zgsf]

hjfkm vf]Hg cd]l/sL cy{gLltsf] Oltxf; hfGg' cfjZos 5 . cd]l/sL

Page 9: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

9

dGyg

jif{ @cÍ #

k';–r}t, @)^%(January-April, 2009)

;/sf/n] pBf]u / Jofkf/ ;~rfngdflgb]{zg ug]{ Pj+ s/ nufP/

cfly{s dGbL / ahf/ d"No lgoGq0fug]{ tyf cfof]hgfx? lgdf{0fdfnufgL ug]{ k|yf ;'? eof] .

cfly{s zf;gsf] ;'?jft ;g\ !(#) sf] ljifd dGbLkl5 dfq} ePsf] xf] .

;f] dGbLcufl8 To; d'n'ssf] gLlt a[xt\ cy{zf:qLo l;4fGtdf cfwfl/t

lyPg eGg] ts{ ug{ ;lsG5 . dGbLcl3 e/df]G6sf sflNeg s'lnh cd]l/sL

/fi6«klt lyP . s]xL klg gug]{ /fi6«kltdf bl/Psf s'lnhn] 3f]if0ff u/]sf

lyP— b lahg]; ckm cd]l/sf Oh lahg]; cyf{t\ cd]l/sfsf] sfd Jofkf/

ug'{ xf] . lna/]6]l/og -:jtGqtfjfb_ b[li6sf]0fsf] k|tLs lyof] of] egfO .

tbg'¿k pgn] cy{Joj:yfsf] ;~rfng ug]{ pQ/bfloTjaf6 cfˆgf]

k|zf;gnfO{ k/} /fv]sf lyP .

cS6f]a/ @(, !(@( df :6s ahf/x¿ txgx; eP/ qflx–qflx,

xfxfsf/ / ljrNnLsf] rqm ;'? ePkl5 ;/sf/sf] e"ldsf cfjZos

kb}{g eGg] lna/]6]l/og b[li6sf]0f rsgfr"/ eof] . tTkZrft\ la|l6;

cy{zf:qL hf]g ldgf8{ lsG;sf] af}l4s / /fi6«klt ˆo|fÍlng l8gfnf]

?he]N6sf] /fhgLlts g]t[TjcGtu{tsf] gofF cfly{sjfbdf cd]l/sf

nfUof] . ;/sf/n] pBf]u / Jofkf/ ;~rfngdf

lgb]{zg ug]{ Pj+ s/ nufP/ cfly{s dGbL /

ahf/ d"No lgoGq0f ug]{ tyf cfof]hgfx¿

lgdf{0fdf nufgL ug]{ k|yf ;'? eof] . x'e/

a f F wh:t f ; + /rg f cd ] l /s fd f o; }

bz{gcGtu{t lgdf{0f ePsf lyP .

;+o'Qm /fHo cd]l/sfnfO{ ;g\ !(#) sf] cfly{s dGbLaf6 ptfg]{

lslG;og l;4fGt To; d'n'sdf ;g\ !(&) sf] bzssf] kl5Nnf] jif{;Dd

k|rlnt /Xof] . l/klAnsg /fi6«klt l/rf8{ lgS;gn] ;d]t 3f]if0ff u/]sf

lyP— æxfdL ;a} lslG;og ePsf 5f}F .Æ lgS;g ;Qfaf6 x6]kl5,

;/sf/åf/f lgodg ul/Psf] pBf]u, d"No lgoGq0f Pj+ ;fdflhs ;]jfsf]

vr{ / xs–clwsf/sf ljifo cd]l/sL ;dfhdf dfGo x'g 5f8Øf] . ;g\

!(#) sf] cfly{s dGbLaf6 pTkGg ;d:ofsf] ;dfwfg ug]{ ;/sf/ ca

cfkm}F g} ;d:of ePsf] b]lvg yfNof] . 8]df]So|f6 /fi6«klt lhdL sf6{/

XjfO6 xfp;af6 x6]kl5 t cd]l/sLx¿ cfˆgf] lk7ØF"af6 ;/sf/nfO{

ldNsfpg tof/ eO;s]sf lyP .

/]ugf]ldS;sf6{/nfO{ x/fP/ /fi6«klt ag]sf l/klAnsg /f]gfN8 /]ugn] km]l/ :jtGq

ahf/gLlt k|rngdf NofP, s/sf] b/ 36fP, lgodgsf d'Vo–d'Vo tf}/tl/sf

x6fpFb} xfn rln/x]sf] 3f6f ah]6 o'usf] yfngL u/] . /]ugf]ldS; elgg]

of] l;4fGtn] cd]l/sL cfTdljZjf; k'g:yf{lkt ug{ of]ubfg t u¥of], t/

;g\ !(*& df cd]l/sL cy{Joj:yf dGbLdf 3r]l6of] . sf6{/ k|zf;g

sfndf O/fgdf aGbL agfOPsf b"tfjf;sf sd{rf/L / ckmuflg:tfgdf

;f]leot x:tIf]kkl5 cd]l/sL cfTdljZjf; w/ftndf k'u]sf] lyof] .

dGbLn] cK7Øf/f] kl/l:ylt ;[hgf u/]kl5 /]ug k|zf;gn] s] :jLsf¥of]

eg] Jofkf/rqm -d'b|f:kmLlt tyf a]/f]huf/L_ Joj:yfkg ug'{ cfjZos

x'G5 . o;} sfnv08df cnfg u|Lg:Kofg km]8/n l/he{ af]8{sf] t]¥xf}F

cWoIf ag] .

hflu/df k|j]z ubf{sf] ;+qmd0f cfTdj[QfGtdf u|Lg:Kofg

;DemG5g\ . /fi6«klt h]/fN8 kmf]8{sf] ;Nnfxsf/ sfplG;n ckm Osf]gf]lds

P8efOh/sf] cWoIfsf ¿kdf pgL ;/sf/L ;]jfdf sfo{/t lyP . t/ of]

e"ldsf pgnfO{ lrQ a'em]sf] lyPg, oBlk pgsf nflu /fhgLlt lj/fgf]

klg lyPg . l/rf8{ lgS;gsf] lgjf{rg cleofgdf ;Nnfxsf/ eP/

pgn] lqmofzLn e"ldsf lgjf{x u/]sf lyP / ;g\ !(*) df x]g/L

lsl;Ë/;Fu} ldn]/ h]/fN8 kmf]8{nfO{ /]ug;Fu lgjf{rgdf hfg] ;'emfj

klg lbPsf lyP . km]8/n af]8{h:tf] :jtGq ;/sf/L lgsfo xfFSg] pgsf]

g]t[Tj Ifdtf / bIftf k/LIf0f x'g]jfnf lyof] .

;g\ !(*) sf] bzssf] cGTo;Dd cd]l/sf cfly{s dGbLaf6 pDSof] .

tTkZrft\ hh{ Pr a'; cd]l/sL /fi6«klt ag] . oBlk pgsf] ljho rf/

jif{ cufl8 /]ugn] lht]sf] h:tf] NofG8 :nfO8 lyPg . gofF k|zf;gdf

klg u|Lg:Kofg km]8/n af]8{d} /x] / :jtGq ahf/ cy{Joj:yf g} ;dfhnfO{

cl3 nfg] dfWod xf] eGg] cfˆgf] ljZjf;nfO{ Jojxf/df ptfg{ yfn] .

k':tsdf pgL d'b|f:kmLltsf sf/0f /fi6«kltx¿sf] /fhgLlts

k|lta4tflj?4 Aofhb/ a9fpg'k/]sf] ;DemG5g\ . of] lg0f{o cgf}7f] lyPg,

lsgeg] pgn] lhDdf lnPsf] sfnv08df d'b|f:kmLlt b'O{ cÍdf al9/x]sf]

lyof] / pgsf k"j{hx¿n] o; jf:tljstfnfO{ cd]l/sL cy{Joj:yfsf]

;a}eGbf 7"nf] zq'sf ¿kdf lnPsf lyP .

u|Lg:Kofgn] lnPsf] af6f]n] pgsf]

j:t'l:yltjfbtkm{sf] em'sfj k|:6ØfpFb5 . o'jf

cj:yfdf pgsf] kl/b[Zo tfls{s ;Tojfb

-nlhsn kf]lhl6lehd_ n] lgb]{lzt lyof] .

Go"of]]s{df a:g] n]vs tyf lrGts cfog

¥ofG8sf] ;Ëtkl5 pgL j:t'jfb cyf{t\ xfn

elgg] :jtGqtfjfbL ag] . ljut ztfAbLsf] Ps rf}yfO sfnv08 ;+Zn]if0f

ub}{ pgL n]Vb5g\— …k'FhLjfb ahf/sf] zlQmsf] k'gcf{udg xf] .Ú

cg'ejsf] kf7cg'ejåf/f vfl/Psf] kf7 ;d]6\b} ;d[4 aGg ;dfhnfO{ lgDg tLg cfwf/

cfjZos ePsf] pgL ;'emfj lbG5g\—

!_ 3/fo;L k|lt:kwf{

@_ /fi6«sf] cfly{s ;+:yfsf] u'0f:t/ vf; u/L lghL ;DklQsf] ;'/Iff /

#_ a[xt\ cy{k|0ffnLsf] :yfloTj .

emG8} !* jif{eGbf a9L s]Gb|Lo a}Í lgods ePsf] x}l;otn] pgL

n]Vb5g\— ;/sf/L gLlt–lgod / sfg'gn] JolQmut Odfgbfl/tfsf] :yfg

lng ;Sb}g . cfˆgf] ljZjf;nfO{ yk k'7 lbFb} pgL ts{ ub{5g\— ;dfhdf

jfb–ljjfb / hfnem]n ;dfwfg ug]{ Goflos Joj:yf :yflkt ePkl5

JolQmut Odfgbfl/tf km:6fpFb5 . pgL eGb5g\— cfjZoseGbf a9L

ahf/ ;~rfngdf ;+nUg x'g' ;/sf/sf] sfd xf]Og .

u|Lg:Kofg cy{zf:qL ldN6g lk|m8Dofgsf cg'ofoL x'g\ .

lk|m8Dofgn] JolQmut :jtGqtfsf k|jt{s klZrdL bfz{lgs hf]g nssf]

l;4fGt aL;f}F ztfAbLdf k'g:yf{kg ug]{ cu'jfO u/]sf lyP . k':tsn]

u|Lg:KofgnfO{ tfls{s ;Tojfb;Fu glhs ePsf] b;f{pFb5 . cfˆgf] ts{

k'li6 ug{ lu|g:Kofg tYox¿ k|:t't ub{5g\, tYo geP ub}{gg\ . Jojxf/n]

leGg} b]lvPdf jf cGo JofVof k|:t't ug{ g;lsg] ePdf dfq pgn]

To:tf] ug]{ u/]sf] kfOG5 . ljZn]if0f, cg'ejsf ljj/0f / ;du|tfsf]

cfwf/df pgL lh1f;' JolQmsf ¿kdf k|:t't x'G5g\ ;fy} gofF tYo

pknAw ePkl5 cfˆgf] a'emfO kl/jt{g ug{ ;Sg] v'nf / af}l4s rl/q

ePsf JolQmsf ¿kdf klg .

:ki6 s] x'G5 eg] cy{Joj:yfsf] t/Ëaf/] u|Lg:Kofg unt

lyP, t/ pgdf unt eP5' eGg ;Sg] Odfgbfl/tf lyof ] .

afS;Dofg;dIf u|Lg:Kofg cfˆgf] !* jif]{ sfo{sfn Psbd 7Ls lyof]

eGg] ts{ ug{ ;Sby] M o; sfnv08df cd]l/sL cy{Joj:yf P]ltxfl;s

Page 10: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

10

dGyg jif{ @

cÍ #k';–r}t, @)^%(Januray-April 2009)

¿kn] pFef] nfu]sf] lyof] . ;}4flGts ts{ ub}{ pgL ;~rf/dfWoddf

cfO/xg ;Sby] . To; lbg s'g} si6} gu/L pgn] cfk"mnfO{ leGg} ¿kdf

k|:t't ug{ ;Sby], t/ o;f] u/]gg\, a? uNtL :jLsfg]{ af6f] /f]h] .

af}l4s cl:tTjsf] :ki6 ljj/0fh:t} /fhgLlts ;DaGwsf] k|:t'lt

k':tssf] cfsif{s kIf xf] . cfˆgf] /fhgLlts ljrf/;Fu ;xdt JolQmnfO{

lgo'lQm gu/]/ /fi6«klt lan lSnG6gn] ljdt kf6L{sf u|Lg:KofgnfO{ lsg

cWoIf 5fg] eg]/ w]/} cfZro{rlst ePsf lyP . w]/}n] o; lg0f{onfO{

dWodfu{af6 zf;g ;~rfng ug]{ /fhgLlts rfn / ;Demf}tf eGg]

nf~5gf;d]t nufP . ut cS6f]Da/sf] jStJokl5 ljZjn] b]v]sf]

u|Lg:Kofgsf] Odfgbfl/tf /fi6«klt lSnG6gn] lgs} cl3 g} b]lv;s]sf

/x]5g\ eGg] k|:6 x'G5 . ;fdfGotof /fhgLlts j[Qdf gb]lvg] Odfgbfl/tf

u|Lg:Kofgsf] hLjgdf b]lvG5 .

:jtGq e"ldsfcd]l/sL km]8/n l/he{ af]8{ ;/sf/sf] cGo zfvf–k|zfvfeGbf :jtGq

lgsfo xf] . o;sf] lg0f{on] /fHosf] cy{k|0ffnLdf /fd|} k|efj /fVg] x'Fbf

;Qf;Lg /fi6«kltx¿n] o;sf] ;~rfngdf cfˆgf] hf]8–36fp k|of]u

ug'{ cgf}7f] xf]Og . lgjf{rgsf] k"j{;GWofdf /fi6«klt hh{ Pr a';n]

Aofhb/ 36fpm eg]sf] lu|g:Kofg :d/0f ub{5g\ . pgL km]8sf] cWoIf

/xg] jf g/xg] eGg] k|Zg pgn] /fi6«kltsf] ;'emfj sfof{Gjog u/] ls

u/]gg\ eGg]df e/ kg]{ lyof], t/ u|Lg:Kofgn] Aofhb/ g36fpg] lg0f{o

u/] . /fi6«klt a';n] ;g\ !((@ sf] cfˆgf] xf/sf sf/0f Aofhb/ g36fpg]

lg0f{o xf] eg]sf] yfxf kfPkl5 b'MvL ePsf u|Lg:Kofg ;DemG5g\ . ;g\

@))) df gjlgjf{lrt /fi6«klt hh{ 8ANo" a';nfO{ pgn] Pp6f a|]skmf:6

ldl6ªdf klxnf] k6s e]6]sf lyP . a|]skmf:6kl5 /fi6«kltn] pgnfO{

5]plt/ tfGb} XjfO6 xfp; h'g;'s} cj:yfdf :jtGq km]8sf] sb/

ub{5 eGg] k|lt1f JoQm u/]sf] u|Lg:Kofg ;DemG5g\ . /fi6«kltn] pgnfO{

eg]sf lyP— km]8nfO{ bafa cfpg] ;a}eGbf dxŒjk"0f{ d'2fdf ;d]t

d]/f] x:tIf]k /xg]5}g . u|Lg:Kofg n]Vb5g\— æof] Jojxf/ :jzf;g /

:jtGqtfsf] k|tLs lyof] .Æ /fi6«klt a';n] cfˆgf] k|lt1fsf] kfngf

u/] .

cfk"mn] sfd u/]sf /fi6«kltx¿dWo] lgS;g / lSnG6g Psbd r':t

lyP, u|Lg:Kofg n]Vb5g\ . lgS;gsf] ;f¥x} g/fd|f] kIf lyof] M ldl6ªdf

cfˆgf ;xof]uLx¿nfO{ pgL kmf]xf]/L ufnL;d]t ub{y] . u|Lg:Kofgn] w]/}

k6s lgS;g k|zf;gdf sfd ug]{ k|:tfj c:jLsf/ u/] klg cGttf]uTjf

ug'{ eg] k¥of] . zky lnFbf lgS;gsf] /fhLgfdf cfpg] / pk/fi6«klt

kmf]8{cGtu{t sfo{/t /xg'kg]{ pgnfO{ :ki6 eO;s]sf] lyof] . pgL ;DemG5g\—

æd}n] e]6]sf]dWo] kmf]8{ ;a}eGbf …;'/lIftÚ /fi6«klt lyP h;sf] s'g} dgf]j}1flgs

Xofªck lyPg . t/ kmf]8{ /fi6«kltdf lgjf{lrt ePgg\ . pgsf] hLjg–

p2]Zo xfp;sf] l:ks/ x'g] lyof], t/ /fi6«klt kb pgdf ws]lnof] .Æ

/fi6«klt /f]gfN8 /]ugaf/] u|Lg:Kofg ;DemG5g\ . /]ug cy{Joj:yf

s;/L sfo{/t /xG5 eGg]af/] rf;f] g} /fVb}gy] . ;g\ !(*) sf] r'gfjtfsf

l/klAnsg kf6L{ k|ltlglwTj ug]{ /fi6«kltsf oL pDd]bjf/nfO{ la|km ug{

pgL k|Tof;Lsf] Kn]]g ofqfdf ;xefuL x'g af]nfOP, t/ k"/f p8fg

cjlwe/ /]ugn] Vofn7§f / syf eGb} ;do latfP . u|Lg:Kofgsf

cg';f/ lSnG6g l;Sg / ;'Gg OR5's lyP . c/sfG;f /fHodf

lSnG6g;Fusf] pgsf] ldl6ª 306f}F rn]sf] lyof] . lSnG6gn] cfk"mnfO{

g} km]8 lrkmsf] kbdf lg/Gt/tf b]nfg\ eGg] pgsf] ck]Iff lyPg, t/

tL k]m8 lrkm agfOP . lSnG6g /fi6«klt ePsf] sfnv08sf] /s–Pg–

/f]ndf /dfpg] a]aL a'd k':tfsf lyPgg\ u|Lg:Kofg, t/ dxŒjk"0f{

ljifodf pgsf] b[li6sf]0f Tof] k':tfeGbf km/s lyPg . lSnG6gsf

6«]h/L ;]qm]6/Lx¿ nf]o8 a]g:6]g, aa ?lag / Nof/L ;d/; / cfˆgf]

vf; u/L ;"rgf k|ljlwn] NofPsf] df}sf ;b'kof]u u/L cd]l/sL

cy{Joj:yf ;'wfg]{ b"/b[li6 km/s gePsf] pgL ;DemG5g\ .

s/sf] /fhgLlt/fi6«klt hh{ 8ANo" a';n] s/sf] bfo/f 36fpg] klxnf] k|:tfj u/]sf]

;Gbe{df pgsf] sfª\u|];l;tsf] cfbfgk|bfg pNn]vgLo 5 . a9\b} u/]sf]

df}Hbftsf sf/0f lrlGtt eP/ s/sf] b/ 36fpg' plrt 7fg]sf] n]vs

:d/0f ub{5g\ . pgL eGb5g\— o;f] ubf{ d}n] 8]df]So|f6n] ug'{ x'Fb}g eg]sf]

jf l/klAnsgn] w]/} s/ s6f}tL ug'{kb{5 eGg] k|:tfjsf] kIf lnOgF . cfˆgf]

sfo{z}nLcg'¿k To; lbgsf] cfˆgf] egfOsf] k|ltlnlk ;b:ox¿nfO{ pknAw

u/fPsf lyP Ps lbgklxn] g} . ;ldltsf ;b:ox¿df gy{ 8]sf]6f /fHosf

s]G6 sg/f8 klg lyP . jQmJo k9]kl5 sg/f8n] u|Lg:KofgnfO{ ;'g'jfOsf

lbg laxfg e]6\g] cfu|x u/] .

ætkfO+{ lsg a';sf] s/ s6f}tLsf] ;dy{g ub}{ x'g'x'G5 <Æ sg/f8n]

;f]w] / yk]— æo;f] u/]/ tkfO{+ k|nfk 8fSb} x'g'x'G5 .Æ ljjfb ub}{ l;g]6/nfO{

k|:tfjsf] ;dy{g u/]sf] xf]Og, atfPsf] ;DemG5g\, cfˆgf] k|:tfj leGg}

ePsf] atfpFb}— æd}n] /fi6«kltsf] s/ sf6\g] xf]Og, df}Hbft sd ug{ s]xL

6ØfS; sf6\g] k|:tfj u/]sf] x'F .Æ

d'2f tkfO{+n] s] elg/xg'ePsf] 5 xf]Og,Tof] s;/L a'lemFb} 5 xf] .

u|Lg:Kofgn] cfˆgf] egfO -6]:6]df]gL_ abn]gg\ . ;~rf/dfWodn]

pgsf] ts{ /fi6«klts} k|:tfjsf] ;dy{g xf] eGg] JofVof ug{ yfn]kl5

sg/f8 / ?lag 7Ls lyP eGg] pgL :jLsf/ ub{5g\ . To; ;dodf aa

?lagn] pgnfO{ 6]lnkmf]gdf atfPsf lyP, æk|Zg tkfO{+n] s] elg/xg'ePsf]

5 xf]Og, Tof] c¿n] s;/L a'‰b} 5g\ xf] .Æ ;'g'jfOcl3 g} u|Lg:Kofgsf]

egfOsf] k|ltlnlk ;~rf/dfWodnfO{ lns ul/Psf] lyof] . cvaf/ o"P;P

'̂*]n] t x]8nfOg g} agfof]— …u|Lg:Kofg s/ s6f}tLsf k|jt{sÚ .

o:tf l6Kk0fL ;DemFb} pgL n]Vb5g\— æ/fhgLlt ug]{ d]/f] nIo

lyPg, t/ To; sfnv08sf] cfj]z d}n] a'‰g ;lsgF . Pp6f lgjf{rgkl5

cd]l/sf ;+j}wflgs ;Í6af6 u'lh|Psf] lyof] . dnfO{ kl5 1fg eof], lemgf]

tfls{s c8fg k|:t't ug]{ Tof] plrt ;do lyPg, oBlk hh{ 8ANo' a';sf]

7fpFdf cnuf]/ /fi6«klt r'lgPsf eP klg d]/f] 6]:6]df]gL ToxL g} x'g]

lyof] .Æ

u|Lg:Kofgsf] of] egfOnfO{ s;}–s;}n] cfˆgf] ljut 7Ls lyof] eGb}

c;kmn gLltsf] kIfdf jsfnt u/]sf] dfGg ;Sb5g\, t/ pgsf cGo

cGtlq{mof / cS6f]a/ dlxgfsf] ;'g'jfOkl5 km]8sf e"tk"j{ cWoIfn] zÍfsf]

kmfObf kfpg'kb{5 .

cfˆgf] :d/0fsf afFsL v08x¿df u|Lg:Kofg cftÍjfb, rLgsf]

pTyfg, hgtfjfb -kk'lnhd_, ljZjJofkLs/0f / ;dtfh:tf ljifoaf/]

n]Vb5g\ . a]aL a'd sfnv08sf] cj;fg ePkl5 ljQLo clwsf/ sfo{qmd

Page 11: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

11

dGyg

jif{ @cÍ #

k';–r}t, @)^%(January-April, 2009)

cfrfo{ cd]l/sfsf] lk|G:6g ljZjljBfnodf cy{zf:qdf ljBfjfl/lw ub}{ 5g\ [email protected]

;g\ @))$ sf] T;'gfdL, ;]K6]Da/

!! df cd]l/sfdf cnsfObfsf]

cfqmd0f, rLgsf] l;r'jfg

k|fGtsf] e"sDk, ;g\ @))* sf]

cd]l/sL cfly{s dGbL, g]kfnsf]

@))! sf] b/af/ xTofsf08 / ;g\ @))* df

klZrd s'zfxdf sf];Lsf] t6aGw km'6]/ cfPsf]

af9L lg/Gt/ eO/xg] 36gf xf]Ogg\ . oL ;a}

36gfn] xfdLnfO{ :tAw kf/] . ANofs :jfg M

b ODKofS^ ckm b xfOnL ODk|f]a]an k':tssf

n]vs gl;d lgsf]nf; tfn]a o:tf sd ;DefJo

36gfx¿nfO{ sfnf] xfF; eGb5g\ . sfnf] xfF;n]

k|rlnt 1fgsf] ;Lldttf b;f{pFb5 .

k':tssf] k|:tfjgfdf n]vs pNn]v

ub{5g\— æc:6«]lnof kQf nfUg'cl3 k'/fgf] ljZjsf

dflg;x¿ ;a} xfF;x¿ ;]tf dfq} x'G5g\ eGg]

4

sfnf] xfF;

;dLIfs M clegj a:Goft

The Black Swan:The Impact of the Highly Improbable

By Nassim Nicholas Taleb

The Random House, New York, 2007

ISBN: 978-1-4000-6351-2PAGES: 366

vf; u/L ;fdflhs ;'/Iffaf/] k|Zg p7\g yfn] . pgL eGb5g\— rLgn]

cfly{s j[l4 ug]{ ;Defjgf 5 / ljZjdf k|lt:kwL{ /xg cd]l/sfn] lzIffdf

nufgL ug'{ h?/L . pgL cfk"mnfO{ :jtGqtf / k'FhLjfbsf] kIfdf /fVb5g\ .

k':tssf] pk;+xf/ ;g\ @))* sf] cfly{s ljrngcl3 g} n]lvP klg pgn]

s'zf;g / s'Joj:yfkgn] Nofpg] ljsf/af/] k|:6 r]tfjgL lbO;s]sf lyP .

lslG;og cjwf/0ffsf] k'gcf{udgcfˆgf] hLjgb]lv ;Gt'i6 u|Lg:Kofg, cfk"mn] kfPsf] df}sfk|lt s[t1 /

/fi6«sf] ;]jf ug{ kfPsf]df ulj{t 5g\ . cjsfzk|fKt eP klg cd]l/sL

cfly{s gLlt–lgdf{0f / ;fd"lxs zf]rdf u|Lg:Kofgsf] k|efj sfod} /x]sf]

5 . k':tsdf u|Lg:Kofgsf] lghL hLjgsf] lrq0f klg kfOG5 . cfˆgf]

klxnf] ljjfx kf/kfr's]df 6'lËPkl5 pgn] pb\3f]lifsf cflG8«of ldr]n;Fu

bf];|f] ljjfx u/] .

;g\ @))* cS6f]a/df sfª\u|];;dIf pgn] lbPsf] 6]:6]df]gLn]

cd]l/sfsf gofF /fi6«klt af/fs cf]afdfsf] sfo{sfndf lslG;og cy{Joj:yfsf]

k'gp{bo x'g] cfwf/ vf]n]sf] 5 . cfwf ztfAbL;Dd leGg} cfly{s bz{gdf

;dlk{t u|Lg:Kofgsf] d}n] uNtL u/]5' eGg] Odfgbfl/tfn] gofF cfly{s

sfnv08 ;'? ug]{ af6f] vf]Ng ;xof]u ug]{ ;dLIfs ljZjf; ub{5 . s]

o:tf] Odfgbfl/tf g]kfnL kl/j]zdf e]l6Pnf <

eGg] k|Zgsf] jl/kl/ hjfkmsf] vf]hL x'g'kb{5 .

kl/lrt 36gf eP xfdL t'?Gt} pknAw ePsf

;"rgfsf] ;xof]u lnFb} eljio o:t} x'g] lyof]

eGg] JofVof ub{5f}F . eljiosf] lrq0f ultnf]

eP xfdL pknAw gePsf ;"rgf vf]Hg cfjZos

7fGb}gf}F, oBlk o;f] ubf{ ck]lIft kl/l:ylt hl6n

b]lvg ;Sb5 . xfdL cfk"mv';L syf u'Yg yfNb5f}F,

cGo ;Defjgfx¿nfO{ a]jf:tf ub}{ . hfg]–a'em]sf]

hf]lvdnfO{ dfq} Wofg lbG5f}F . tfn]a eGb5g\—

o:tf Jojxf/n], xfdLnfO{ sfnf xfF; b]lvg ;S5g\

eGg] ;Defjgfk|lt cgle1 /fVb5 . ;f]Rg] /

;"rgf d"NofÍg ug]{ k|rlnt tf}/tl/sfdf dfq}

;Lldt g/xL lg0f{o ug]{ cfwf/ Jofks kfg{ ;s]

clglZrt kl/l:yltdf s] ug]{ s]xL k|:6 x'G5,

zf]r ;DefJo b]lvg yfNb5 .

xfF; sfnf klg x'G5 eGg]yfxf ePkl5 b]v]/–a'em]/ tyfcg'ej a6'n]/ l;lsPsf] 1fgklg ck"0f{ x'Fbf] /x]5 eGg] k|:6

ePsf] 5 .

n]vssf cg';f/— k|rlnt tf}/tl/sf dfq}

k|of]u ug'{ eg]sf] hfgfhfgL cfk"mn] x]g{ rfx]sf]

jf ;f]r]sf] b'lgofF dfq x]g'{ xf] . o;f] ubf{ pknAw

;"rgfn] b]vfPsf cGo kIfx¿ cf]em]ndf kg]{

ub{5g\ . pbfx/0fsf nflu, b}lgs 3/–clkm; ofqf

ubf{sf] cg'ej pko'Qm x'G5 . 3/af6 Pp6} af6f]

lnP/ x/]s lbg ;w}F clkm;tkm{ hfFbf ;do slt

nfUb5 n]vfhf]vf ug'{ JolQmsf] ;fdfGo Jojxf/

xf], t/ clkm;df ca]/ k'Ug gldNg] lbgdf af6f]

dd{t jf cGo sf/0fn] Jojwfg eP s] ug]{ <

ljZjf;df lyP . of] 1fg cg'ejl;4 lyof] .

xfF; sfnf klg x'G5 eGg] yfxf ePkl5 b]v]/–

a'em]/ tyf cg'ej a6'n]/ l;lsPsf] 1fg klg

ck"0f{ x'Fbf] /x]5 eGg] k|:6 ePsf] 5 .Æ

n]vs eGb5g\— xfdLn] x'Fb}g jf x'g}

;Sb}g eGg] 36gfx¿ cyf{t\ sfnf xfF; jf:tjdf

lg/Gt/ eO/xG5g\ . sfnf] xfF;n] eljio o:t}

x'G5 eGg] xfd|f] ls6fg ;xL x'g lbFb}g, o;sf

;fy} gofF uf]/]6f] sf]g]{ e"ldsf lgjf{x ub{5 .

;fdfGo 36gfqmdsfnf xfF; cyf{t\ c;fdfGo nfUg] 36gfx¿ olb

ckjfb geO{ ;fdfGo x'g\ eg], :jfefljs k|Zg

p7\b5, lsg xfdL o:tf ;Defjgfaf/] cgle1

/xG5f}F . ts{ ub}{ tfn]a eGb5g\— ;"rgf–;|f]tleq

/ aflx/ /x]sf ;Í]tnfO{ xfdL s;/L k|of]u ub{5f}F

Page 12: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

12

dGyg jif{ @

cÍ #k';–r}t, @)^%(Januray-April 2009)

cem ck"/f]] b[li6sf]0f k|of]u ug{yfn]kl5 t cfˆg} cfVofg agfO{ ;f]ldNg] tYo 5fGb5f}F, cfVofgdf ;"rgf

gldn] tL cfjZos 5}gg\ ltgsf]e"ldsf 5}g eGb} a]jf:tf ub{5f}F .

dd{t x'Fb} 5 eGg] ;Í]t af]8{ ;8ssf] lz/df /flvPsf] 5 eg] Jojwfgsf]

sf/0f :ki6 x'G5 . ;fdfGotof xfdL ck]Iff ub{5f}F, ef]ln klg cfhh:t}

x'g]5 . csf]{ pbfx/0f xf], 6«flkms hfdsf] . af6f]df uf8Lsf] n:s/ /f]lsPsf]

b]v]kl5 clkm; jf uGtJo ca]/ k'lug] eof] eGg] xfd|f] zf]r jf:tljstf;Fu

d]n vfG5, clg xfdL cs}{ af6f] 5fGb5f}F . ;d:of xfd|f] zf]r unt eof]

eGg] xf]Og, a? unt slxn] x'G5 ghfGg', yfxf gkfpg' xf] . 36gfqmd

s;/L eO/x]sf 5g\ eGg] k|Zg u/]/, gofF ;"rgf z[ª\vnfk|lt v'nf /x]/

cgk]lIft 36gf;Fu h'Wg tof/ /xg ;lsG5 .

tfn]a oxfF ;DemfpFb5g\ kf7snfO{— gofF ;"rgfn] xfdLnfO{ cfˆgf]

zf]r, ;f]Rg] k|lqmof / dfGotf kl/jt{g ug{ ;xof]u ub}{g eg] xfdL k'/fg}

uNtLx¿ bf]xf]¥ofpg ;Sb5f}F . k|:6 / ;'–:ki6 wf/0ff, ts{ / cfVofgx¿sf]

k|of]u ubf{ jf:tljstf;Fu glhs t/ cfsif{s

nfUg] j:t'sf] ;Ët ug]{ s;}sf] klg rfxgf x'Fb}g

-k]h XXV_ . ;a} ;lhnf] ts{ /f]Hb5g\ t/ ;lhnf]

nfUg] ;"qx¿sf] k|of]u 7Ls gx'g klg ;Sb5 .

w]/} y/L s] ;f]Rb5g\ eg], d]/} zf]r /

;kgf 7Ls 5g\ jf x'G5 . cem /fhgLlts txdf

lg0f{o ug]{x¿ t 7"nf–7"nf ;kgf a]Rg] ub{5g\ .

g]kfndf k|rlnt o:tf b'O{ ;kgf x'g\— 7"nf afFw agfP/ ef/tnfO{ lah'nL

a]r]kl5 wgL eOG5 Pj+ rLg / ef/taLrsf] kl/jxg dfu{ ag] ;d[4 klg .

k|:t't ljrf/ c;Dej xf]Ogg\ t/ tL cfkm}Fdf clGtd k|ltkmn eg] xf]Ogg\ .

xfdL s] ljZjf; ub{5f}F eg] ;a} k|:tfljt of]hgfx¿n] cfzf u/]adf]lhd

k|ltkmn lbG5g\ t/ xfdL sfnf xfF;sf sf/0f p2]Zo xfl;n x'g g;Snf

eGg] 7fGb}gf}F . jf:tljstf s] xf] eg] ;+;f/ xfdLn] ;f]r]cg';f/ rNb}g, g

t of]hgfa4 ljlwcg'¿k cl3 a9\b5 . o:tf ljlwx¿sf] k|of]u lgolGqt

cg';Gwfg cl3 nfg pkof]uL x'G5g\, t/ cg';Gwfg sf]7faflx/ o:tf

ljlwn] lg0f{o unt kfg{ ;Sb5 . kmn:j¿k cgk]lIft 36gf xfjL eO{

xfdL ljgf;af6 k|efljt x'g k'U5f}F .

cfVofgsf] lgdf{0fg;f]lrPsf] 36gf xfjL ePkl5 To;nfO{ xfdL t'?Gt} cfk"mnfO{ ePsf]em}F

cfVofgdf 9fNb5f}F . e"ue{ j}1flgsx¿sf cg';f/— sf7df8f}Fdf 7"nf] e"sDk

hfg] ;Defjgf 5, t/ xfdLnfO{ of] e"sDk slxn] hfG5 yfxf 5}g .

e"sDkkl5 xfdL k|df0f h'6fpFb} xfdLn] 36gfsf] ;Defjgf ;Í]t u/]s} t

lyof}F eGg] cfVofg l;h{gf ub{5f}F . ckl/lrt / c;DalGwt 36gfx¿

tfls{s nfUg] u/L Pp6f ;+/rgfdf 9fNb} ljZn]if0f ug]{ dfWod xf], cfVofg .

;odf (% kN6 xfdLn] lrtfPsf 36gfx¿ 36]kl5 xfdL eGb5f}F, d}n] t

o:tf] x'G5 eg]s} lyPF . of] dfgjLo k|j[lQ xf], t/ xfd|f] cfVofg;Fu gldNg]

kfFrkN6sf 36gf k|nosf/L x'g ;Sb5g\ .

uNtL u/]sf] yfxf kfPkl5 cfkmF}nfO{ lrQ a'emfpg xfdL eGg] ub{5f}{+—

æo:tf] t x'g] g} lyof] .Æ To;f] eP lsg bf]ifL dx;'; ug]{ < cg'ejsf

cfwf/df ;fdfGotof xfdL eljio cfFsng ub{5f}F . jt{dfgaf6 kms]{/ ljut

x]bf{ 36gfqmd ;f]r]h:tf] qmda4 / ldn]sf] b]lvG5 . tfn]a xfdLnfO{ o;f]

gug{ xf]l;of/ u/fpFb5g\, lsgeg] o;f] ubf{ 36gfqmd jf:tljstfeGbf

lgs} ;/n b]lvg k'Ub5 . gf/fo0flx6L b/af/ xTofsf08 pbfx/0fsf ¿kdf

5 . xTofkZrft\ ljleGg l;4fGt cufl8 cfPsf 5g\ M cflwsfl/s syf,

if8\oGqdf cfwfl/t l;4fGt / kbf{k5fl8sf dflg;x¿n] cfk"mcg's"n x'g] u/L

jf:tljstf ;[hgf ug{ ;Dk|]lift ;"rgf . x/]s cf–cfˆgf ts{ / ljZjf;df

c8]sf 5g\, ljsNkaf/] 5nkmn ug{ OR5's 5}gg\ .

clgolGqt 36gfqmd / To;df xfdLn] vf]Hg] lgoldttf kl/jt{gsf]

qmddf cGtlg{lxt c;Ëlt xf] . ;"rgf ;+Zn]if0f ug{ xfdL lgod vf]Hb5f}F

t/ ;"rgf hlt cJojl:yt x'G5 To;sf] cfofd / ;f/ lvRg Tolt g}

sl7g -k]h &)_ . tfls{s k|df0fsf] ljlw k|of]u ub}{ ha xfdL vf; 36gfnfO{

;fdfGoLs/0fdf nfG5f}F ta ¥ofG8dg];df x/fpFb5f}F . cem ck"/f]] b[li6sf]0f

k|of]u ug{ yfn]kl5 t cfˆg} cfVofg agfO{ ;f] ldNg] tYo 5fGb5f}F,

cfVofgdf ;"rgf gldn] tL cfjZos 5}gg\, ltgsf] e"ldsf 5}g eGb}

a]jf:tf ub{5f}F -k]h &)_ . o;/L eljio s:tf] xf]nf eGg] cg'dfg ubf{

xfdL sd ;Defjgfsf 36gf cyf{t\ sfnf] xfF;nfO{ zf]raf6 x6fpFb5f}F .

pknAw k|df0fx¿sf cfwf/df lg0f{o

u/] klg sfnf] xfF;sf ;Í]t w]/}h;f] ;'if'Kt

/xG5g\ eGg] tfn]a ts{ ub{5g\ . ck/fw

lgoGq0f ug]{ qmddf ck/fwLx¿ ;dfltP jf

;dfltPgg\ eGg] ;dfrf/ ;'g]kl5 xfdL

eO/x]sf cGo h3Go ck/fwaf/] ;r]t x'G5f}F .

o;/L ;"rgfåf/f cg'ejl;4 kl/b[Zo 7Ls 5

eGg] k|dfl0ft dfg]kl5 ;f] ljZjf; jf:tljstfeGbf l:y/ aGg k'Ub5 .

o;f] ug'{ t lhTg]sf] syfsf] cfwf/df b[li6sf]0f agfpg'h:t} xf], dfgf}F

lhTg]sf] /0fgLlt dfq ;w}F ;kmn x'G5 .

;fdfGo / r/d b[li6tfn]a eGb5g\— ljrf/ ug]{ k|rlnt tf}/tl/sf k"0f{ ¿kdf 7Ls 5}gg\ .

xfd|f] k|j[lQ, Jofjxfl/s 1fg / ;"rgf k|fKt ug]{ tl/sfx¿ dfu{bz{s eg]

aGg ;S5g\ . s'g} ljZn]if0ffTds ljlw k|of]u ug'{cl3 ;d:ofsf] k|s[lt s]

xf] hfGg' cfjZos x'G5 . ;fdfGo / r/d b[li6 cjwf/0ffsf] ;xof]u lng'

pko'Qm x'g] tfn]a ;'emfj lbG5g\ .

prfO tyf rf}8fO ;fdfGo e]l/PaN; x'g\ . hg;ª\Vof 7"nf] 5 eg]

Ps–b'O{ ljljwtf eP klg ;Dk"0f{nfO{ km/s kfb}{g -k]h #@_ . o:tf] l:yltdf

sfnf] xfF;n] kl/l:yltnfO{ w]/} c;/ ub}{g . ljutdf ;Íng ul/Psf

tYofÍx¿sf] cfwf/ ;fdfGo l:yltdf dfq} eljio o:tf] xf]nf eGg] cg'dfg

ug{ 7Ls x'g ;Sb5 . ;d:of xf] ljZjdf ;fdfGosf] lgod dfq} kfngf

x'G5 eGg] xfd|f] cg'dfg, h'g 7Ls xf]Og . Pp6f xndf plePsf JolQmx¿sf]

cf};t prfOdf w]/} cUnf] JolQmsf] prfO yKbf o;n] cf};tdf vf;}

kl/jt{g ub}{g .

wg, cfDbfgL, e"sDk / o'4df x'g] d[To'h:tf e]l/PaN;nfO{ tfn]a

r/d dfGb5g\, h;n] ;Dk"0f{nfO{ c;dfg'kflts c;/ kfb{5 -k]h ##_ .

sf]7fdf ePsf JolQmx¿sf] ;/b/ cfDbfgLdf lan u]6\; cyjf c¿ s'g}

ca{kltsf] cfDbfgL hf]l8of] eg] cf};t a9\b5 t/ To;n] sf]7fsf JolQmx¿sf]

jf:tljs cfDbfgL k|ltljlDat x'Fb}g . h'jf v]Nbf ;DefJotfsf] cfwf/df

hf]lvd cfFsng ug{ ;lsG5 ;fdfGo l:yltdf . o:tf] l:yltdf xf/lhtn]

Sofl;gf]sf] gfkmf tn–dfly kfg{ ;Sb}g . t/ s'g} JolQmn] 7"nf] /flzsf] afhL

lhTof] eg] Tof] r/d pbfx/0f aGg k'Ub5 . kl5Nnf] pbfx/0f sfnf] xfF; xf] .

;fdfGo / r/d b[li6h:tf cjwf/0ff eljio s:tf] x'G5 eGg]

cfFsng ug{ pkof]uL 5g\ . r/d l:ylt 5]p5fp /x]sf e]l/PaN;x¿nfO{

;fdfGo 5g\ eGg] dfGof}F eg] cg'dfg 7f8} unt x'G5 . l;8\gLsf] cf]k]/f

Page 13: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

13

dGyg

jif{ @cÍ #

k';–r}t, @)^%(January-April, 2009)

sfn]{6g sn]hdf cWoog u/]sf a:Goft jfl;ª\6g 8L;Ll:ytb a|f6n u'|kdf sfo{/t 5g\ .

[email protected]

5;dLIfs M cfh{g bLlIft

Uncertainty OnA Himalayan Scale:An Institutional Theory of

Environmental Perception and a

Strategic Framework for the

Sustainable Development

of the Himalayas

By M. Thompson, M.Warburton and T Hatley

Ethnographica,19 London, 1986

ISBN: 1 869846 00 1

PAGES: 162

Clumsy Solutions for aComplex World:

Governance, Politics and PluralPerceptions

Edited By Verweij, M. andThompson, M.

Palgrave Macmillan, New York,2006

ISBN: 978-0-230-00230-2

PAGES: 255

xfp; ;g\ !(^# sf] ;'?df &) nfv c:6]«lnog 8n/sf] nfutdf tof/ x'g]

cg'dfg ul/Psf] lyof] . t/ of] b; jif{kl5 dfq v'Nof] / nfut k'Uof] !

s/f]8 $) nfv 8n/ -k]h !#*_ . ;8s, afFw / k'nh:tf ef}lts ;+/rgfsf]

lgdf{0f x]t' C0f lnFbf s]–s:tf e]l/PaN;df lx;fa ul/Psf] xf] Wofg

k'¥ofpg' h?/L x'G5 / nufgLnfO{ k|efljt ug]{ sfnf xfF;x¿ 5g\ ls

5}gg\\ x]g'{ klg plQs} cfjZos . olb 5g\ eg] nfut cg'dfgeGbf dfly

hfg ;Sb5 . cfk"mnfO{ yfxf ePsf]eGbf w]/} hfgsf/L 5 eGg] unt

ljZjf;df clglZrttfnfO{ cjd"Nog u/] sfnf] xfF; 5÷5}g yfxf kfpg

uf¥xf] x'G5 . of] t ljz]if1sf] ;d:of xf] . 1fg ;Lldt x'G5 eGg]

jf:tljstf :jLsf/ ug{ tL vf]Hb}gg\ eg] cGosf] t s'/} ePg . of] ;d:of

g]kfndf t emg} hsl8Psf] 5 . ;a} hgf x/]s ljifodf cfk"m kf/Ët 5'

eG7fG5g\ . …d hflGbgFÚ, …of] d]/f] ljifo xf]OgÚ eg]/ cfˆgf] ljifout

;Lldttf :jLsfg{ sf]xL klg rfxFb}gg\ .

tfn]a zfGt n]agfgdf x's]{ . Tof] b]z o'4df x'lQof], h;n] pgnfO{

c;DefJo 36gfx¿ s;/L 36\5g\ / lg/Gt/ x'G5g\ eGg] a'‰g l;sfof] .

o'4 ;'? x'Fbf To; b]zsf ;a} of] cNksfnLg l:ylt xf] eGg]df ljZj:t

ePsf tfn]a ;DemG5g\ . cd]l/sfsf] jfnl:6«6df Jofkf/Lsf ¿kdf Joj;fo

ubf{ clglZrttfnfO{ a'‰g] pgsf] b[li6sf]0f 3gLe"t eof] . ;Dk"0f{ vt/f

cfFsng ug{ ;Sb5f}F jf u/]sf 5f}F eGb} a9L ljZj:t gx'g Pj+ c;DefJo

36gfk|lt ;hu /xg n]vs ;'emfj lbG5g\ . pgL eGb5g\— sfnf geP

klg sDtLdf v}/f xfF;x¿ x'g ;Sb5g\ eGg] Jojxf/ 7Ls x'G5 .

;+ljwfg;efsf] lgjf{rg, /fhtGqsf] alx{udg / dfcf]jfbL ;/sf/

b; jif{cl3 g]kfndf sfnf xfF;;/x lyP . oL 36gfqmdn] Oltxf;sf]

leGg} kl/j]z k|:t't ub}{ xfdLnfO{ sfnf xfF;x¿;Fu kl/lrt u/fPsf 5g\

h;n] Oltxf; sf]g]{ dfu{ k'g;{+/rgf klg u/]sf] 5 . lxhf] h:tf] lyof] cfh

To:t} 5, ef]ln cfhh:t} x'g]5 eGg] zf]r 7Ls xf]Og . o;f] ubf{ glrtfPsf]

36gfn] xfdLnfO{ 5Ss kfb{5 . tfn]a eGb5g\— æOltxf; 3;|Fb}g, pk|mG5 .Æ

lxdfno ¥xf;sf] l;4fGtljZjJofkL r'gf}tLsf ¿kdf vfg]kfgLsf] cefj,

k|b"if0f, jgljgfz / e"–Ifoh:tf ;d:ofx¿

;g\ !(&) sf] bzs ;'? x'g'cl3b]lv g} b]vf

kg{ yfln;s]sf lyP . ;g\ !(&@ df ;DkGg

:6sxf]d jftfj/0f ;Dd]ng o:tf r'gf}tLx¿ ;dfwfg ug]{ pkfox¿ kQf nufpg]

p2]Zon] cfof]hgf ePsf] lyof] . To; bzsdf g]kfnsf] lxdfno If]qn] klg

ljZjJofkL rf;f] kfof] . kj{tf/f]xL Pj+ lxKkLx¿n] ?rfpg] b]z eg]/ lrlgg]

g]kfnsf] kxf8L If]q jgljgfzsf sf/0f d?e"ld aGb} jftfj/0fLo ¥xf;sf] s]Gb|ljGb'df

kl/0ft x'Fb} 5 eGg] ljZn]if0f;lxt !(&^ df k|sflzt eof] Ol/s Psxf]Ndsf]

k':ts n'lhª u|fpG* M Ogef/f]d]G^n : «̂]; PG* b jN*{ km'* k|:k]S \̂; . cfˆgf]

cWoogdf pgn] eg]sf lyP— æPl;of, clk|msf / Nofl6g cd]l/sfdf bfp/fsf

nflu jgljgfzn] jftfj/0fLo :yfloTj / hldgsf] pTkfbsTj ¥xf; x'g] qmd

a9\bf] 5 .Æ a9\bf] hg;ª\Vofsf nflu vfgf ksfpg bfp/fsf] k|of]u a9\g] x'Fbf jg–

hËnsf] ljgfzb/ a9\g]] pgsf] lgSof]{n lyof] . bfp/f kfpg sd ePkl5 kl/jf/x¿

v]tdf dnsf] ¿kdf k|of]u x'g] u'OF7f / c¿ jg:klt afNg yfNb5g\ vfgf

ksfpg . kmn:j¿k, hldgsf] pTkfbsTj 36\b} kl/j]z aaf{bLsf] l:yltdf k'Ub5,

hl6n ljZjdf ljr/0f ug]{ ljlw

kj{tf/f]xL Pj+ lxKkLx?n] ?rfpg] b]z eg]/lrlgg] g]kfnsf] kxf8L If]q jgljgfzsfsf/0f d?e"ld aGb} jftfj/0fLo ¥xf;sf]s]Gb|ljGb'df kl/0ft x'Fb} 5 eGg] egfO

;fj{hlgs eof] .

Page 14: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

14

dGyg jif{ @

cÍ #k';–r}t, @)^%(Januray-April 2009)

g]kfnsf] lxdfnL / kxf8L e]ucfw'lgs ljsf;ofqfsf] qmddfcf]em]ndf /x]sf] ;To xf] tfklgg]kfnsf] ;Gbe{df t/fO{If]q /t/fO{jf;Lx? kxf8 s]lGb|tg]kfn /fHoJoj:yfdf

k|ltlglwTj x'g gkfPsf] klgTolQ g} ;To .

bfp/f vktsf] cg'dfg-k|ltJolQm k|ltjif{_ M cWoogsf]qmddf ljleGg k|ltj]bgx¿n] PsJolQmn] Ps jif{df vkt ug]{bfp/fsf] leGg–leGg kl/0ffdk|:t't u/]sf] kfOof] . x/]sljZn]if0fsf cfcfkm\gf ljlw /dfGotf lyP . Pp6f cWoogn];f] b/ )=! 3gld6/ k|ltjif{pNn]v u¥of] eg] csf]{n] ̂ =^&3gld6/ k|ltjif{ cyf{t\ ̂ & u'0ffa9L . ljZj vfB tyf s[lif;·7gn] ;f] b/sf] s]xL sdkl/lw cf}“NofPsf] lyof] .

k|ltkflbt lxdfno ¥xf;sf]l;4fGtcg'¿k hg;ª\Vofj[l4n] ;f]em} jgljgfz /e"Ifo a9fp“b} tNnf] e]udfaf9Lk|sf]k a9fp“b5 eGg];fdfGoLs/0f ul/Psf]k|:t'lt . Pl/s Psxf]Ndsf]ljZn]if0fn] o:t} ts{ k|:t'tu/]sf] lyof] . tTkZrft\sfljZn]if0fx¿n] l;4fGta]7Ls ePsf] k'li6ul/;s]sf 5g\ .

ljZn]if0fn] yKof] . Tolt dfq} xf]Og, lxdfnL / kxf8L If]qdf jghËnsf]

ljgfzn] ljxf/ / aËnfb]zh:tf tNnf If]qdf af9Lk|sf]ksf 36gf a9\b} hfg] ts{

klg ul/of] . o;/L k|ltkflbt eof] lxdfno ¥xf;sf] l;4fGt .

oxL ljZn]if0fsf cfwf/df ;dfwfgsf gLltx¿ k|:t't x'g yfn], t/

Psxf]Ndsf] of] ;f]emf] ljZn]if0f cjwf/0ffut ¿kdf 7Ls dflgPg . hnlj1fg,

e"ue{zf:q, dfgjzf:q, jglj1fg, df6f]lj1fgaLrsf] cGt;{DaGw s;/L

o:tf] PstkmL{ / :ki6 x'G5 eGg] k|Zg p7Øf] . jf:tljs l:ylt a'‰g o:tf

ljwfsf ljZn]ifsx¿ nfu] . Pp6f cWoog s]Gofsf] /fhwfgL g}/f]aLdf

/x]sf] ;+o'Qm /fi6«;ª\3 jftfj/0fLo sfo{qmdsf] tŒjfjwfgdf ;'? eof] .

cWoogdf ;+nUg lyP dfOsn yDk;g, dfOsn jf/a6{g / yd; Xof6nL .

cWoogsf] k|ltj]bg k':tssf ¿kdf ;g\ !(*^ cyf{t\ Ol/s Psxf]Ndsf]

k':ts k|sflzt ePsf] !) jif{kl5 k|sflzt eof] . cG;G^]{G^L cg P

lxdfno :s]n M Pg OlG:^Ro';gn Yof]/L ckm

OGef/f]d]G^n k/;]K;g PG* P : «̂f ]̂lhs k|m]djs{ km/

;:^]g]an *]enkd]G^ ckm b lxdfnoh gfds pQm

k':tsn] lxdfnoIf]qsf] ljljwtf / cGtlg{lxt

clglZrttfsf ljleGg kIfx¿ s]nfpFb5 . n]vsx¿

eGb5g\— ljsl;t d'n's / t];|f] ljZjsf d'n'saLr

/x]sf] vf8nnfO{ ljb]zL ;xof]u Joj:yfn] emg\ 7"nf]

kf¥of] . n]vsx¿ s] ts{ ub{5g\ eg] k|rlnt ljsf;]

9fFrfn] nuftf/ hKg] u/]sf] ;xeflutfd"ns ljsf; /

Ifdtf clej[l4h:tf dGq jf:tljs ;+jfbsf ljifo

ag]gg\ . ljsf;sf cjwf/0ff / tf}/tl/sfx¿ Psf]xf]/f] ¿kdf nflbP .

cfˆgf] k':tsdf n]vsx¿ Psxf]Ndsf] l;4fGt unt lyof] eGg]

ljZn]if0fnfO{ k|efjsf/L 9Ën] k'li6 ub{5g\ . k':tsn] k|ltJolQm bfp/f

vkt / jgljgfz eO/x]sf] k|:t't b/sf] tYofÍn] cs}{ ljZn]if0f b]vfpFb5 .

pbfx/0fsf nflu ljleGg ;+:yfx¿n] cf–cfˆgf] tl/sf / dfGotf k|of]u

u/]/ ;fj{hlgs u/]sf tL tYofÍx¿aLrsf] leGgtf crDd nfUg] e]l6of]Ù

h:t}— k|ltJolQm bfp/fsf] vktdf ̂ & u'0ff km/s kfOof] eg] jgljgfzsf

b/df ! ;o %) u'0ff km/s . yDk;g / ;fyLx¿ eGb5g\— Pp6f tYofÍsf

cfwf/df cg'dfg ug]{ xf] eg] aL; jif{kl5 lxdfno If]q k"/} d?e"ldem}F x'g]

lyof] eg] csf]{ tYofÍnfO{ cfwf/ dfGg] xf] eg] hËn}hËnn] k"0f{ 9flsPsf] .

ca k|Zg p7\5 s'g tYofÍnfO{ 7Ls dfGg] / gLlt–lgdf{0fdf k|of]u ug]{ <

tYo s]nfO{ dfGg] <n]vsx¿ eGb5g\— o:tf] l:yltdf lj1fg;Ddt …tYo s] xf]Ú eGg] k|Zg u/]/

dfq} k'Ub}g, ;d:ofsf] klxrfg / JofVof ;fdflhs kl/j]zn] to ug]{ x'Fbf

…s]nfO{ tYo dfGg]Ú eGg] k|Zg TolQs} dxŒjk"0f{ x'G5 . yDk;g / ;fyLx¿sf

cg';f/— ;d:of Pp6f dfq} xf]Og, ljleGg 5g\, s'g}–s'g} JofVof t Ps–

csf{sf] ljdtdf / 7ØfSs} pN6f] klg . x/]sn] cf–cfˆgf ;Gbe{ / kl/j]znfO{

:yfloTj lbG5g\ / 7Ls eGb5g\ . …tYo of] xf]Ú eGg] JofVofsf] cf}lrTo 7Ls

xf]Og eGg] ts{ k|ltJolQm bfp/f vktb/af/] ul/Psf

cGo cWoogn] k'li6 u/]sf 5g\ eg] jgljgfzn]

tNnf] If]q ljxf/, aËfn / aËnfb]zdf af9Lk|sf]ksf

36gf a9]sf 5g\ eGg] ljZn]if0f 7Ls xf]Og eGg]

af9Lk|sf]kaf/] Hofs cfOE; / a|'gf] d];/]nL*, clgn

cu|jfn / ;fyLx¿**, jGbØf]kfWofo / 1jfnL***Pj+ yd; xkm/ / a|'gf] d];/]nL**** sf cWoogx¿n]

k'li6 ul/;s] . xfnsf cWoog–cg';Gwfgx¿ ljljw

sf/0faf6 af9Lk|sf]k x'g] / g]kfndf x'g] jgljgfzn]

aËnfb]zdf af9L cfpg]5 eGg] ts{ t bGTosyfh:t}

xf] eGg] lgSof]{n k|:t't ub{5g\ .

yDk;g / ;fyLx¿sf] cWoog ;+:yfut ax'ntfsf] l;4fGt jf

sNr/n Yof]/L gfds ;fdflhs l;4fGtcl3 a9fpg klg ;xof]uL eof] .

k|jt{sx¿sf cg';f/ sNr/n Yof]/Lsf] aF'gLofb k|mfG;]nL ;dfhzf:qL Pldn

8's{xfOdsf] l;4fGtdf 6]Sb} :juL{o d]/L 8un;n] bl/nf] kfl/g\ . OlGhlgo/,

/fhgLltzf:qL / ;dfhzf:qLx¿ of] ljlw k|of]u ug]{ ub{5g\ jt{dfg

ljZjn] ef]Ub} u/]sf r'gf}tL s]nfpg / ljZn]if0f ug{ .

* Ives, J. D. and Messerli, B., 1989: The Himalayan Dilemma: Reconciling development and conservation, The United Nations Universityand Routledge, London and New York.

** Agarwal, A. and Narain, S., 1991: Floods, Flood plains and Environmental Myths, State of India’s Environment A Citizens Report,Centre For Science and Environment, New Delhi, India.

*** Bandyopadhyay, J. and Gyawali, D., 1994: The Himalaya-Ganga: Contending with Interlinkages in a Complex system, Water Nepal Vol.4, No. 1, Nepal Water Conservation Foundation, Kathmandu.

**** Hofer, T. and Messerli, B., 2006: Floods in Bangladesh: History, Dynamics and Rethinking the Role of the Himalayas, United NationsUniversity Press, Tokyo, Japan.

Page 15: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

15

dGyg

jif{ @cÍ #

k';–r}t, @)^%(January-April, 2009)

* Thompson, M., 1995: Policy-making in the Face of Uncertainty: the Himalayas as Unknowns in Water and the Quest for SustainableDevelopment in the Ganges Valley, Edited by Chapman, G. P. and Thompson, M, Mansell Publishing Limited, London.

hnjfo' kl/jt{g lsg eof] jf lsgeO/x]5 eGg] k|Zgsf] pQ/ tLg y/L

;fdflhs kl/j]z leGgfleGg}lsl;dn] lbG5g\ .

a]nfotdf 5flkPsf] k':tssf] of] ;+:s/0f nfdf] ;do;Dd g]kfnsf

cfdkf7sx¿;dIf pknAw x'g ;s]g . ;g\ @))& df sf7df8f}Fl:yt

lxdfn a'S;n] k|sflzt u¥of], k':tssf] bf];|f] ;+:s/0f . k':tssf] gofF

;+:s/0fdf dfOsn yDk;g / bLks 1jfnLåf/f lnlvt gofF v08 ylkPsf]

5 . cfˆgf] n]vdf yDk;g / 1jfnLn] ;g\ !(*^ kl5sf kfgL lj1fg;Ddt

y'k|} kIfnfO{ sNr/n Yof]/L k|of]u u/L s]nfPsf 5g\ .

lxdfn / kxf8L e]udf dfq s]lGb|t ePsf] x'Fbf klxnf] ;+:s/0fn]

g]kfnsf] t/fO{sf] jgljgfz Pj+ cGo r'gf}tLaf/] vf;} pNn]v u/]sf]

lyPg . g]kfnsf] lxdfnL / kxf8L e]u cfw'lgs ljsf;ofqfsf] qmddf

cf]em]ndf /x]sf] ;To xf] tfklg g]kfnsf] ;Gbe{df blIf0fL e]u vf;

u/L t/fO{If]q / t/fO{jf;Lx¿sf] kxf8s]lGb|t g]kfn /fHoJoj:yfdf

k|ltlglwTj x'g gkfPsf] klg TolQ g} ;To . yDk;g / ;fyLx¿n]

cfˆgf] klxnf] ;+:s/0fdf o; kIfnfO{ x]/]sf lyPgg\ . g]kfnsf] /fhgLlts

kl/b[Zodf t/fO{ cfGbf ]ng lgs} cufl8

al9;s]sf] ;Gbe{n] ca g]kfnsf] ljZn]if0f

ubf{ ;du|tfsf] dfu ub{5 . kxf8 / t/fO{nfO{

hnrqmn] hf]8\b5 / t/fO{sf] ;Gbe{ klg

TolQs} hl6n 5 / hnjfo' kl/jt{gsf]

;Gbe{df of] cGt;{DaGw k]lrnf] aGb} klg .

;g\ !(*^ sf] ;+:s/0fdf jghËnsf] l:ylt s:tf] xf]nf eGg] cg'dfg

k|:t't 5}g, n]vsx¿sf tkm{af6 . lxhf]cfh g]kfnsf] kxf8df jgsf] cj:yf

;'lw|Psf] kfOPsf] 5 . ax'n ;+:yfut l;4fGt k|of]u ub}{ yDk;gn] cfˆgf]

kl5Nnf] ljZn]if0fdf kxf8df jghËn lsg ;'lw|of] eGg] JofVof k|:t't u/]sf

5g\ .* pgL eGb5g\— ;f] x'g'df tLg y/L ;fdflhs Jojxf/ :ki6 b]lvG5 M

klxnf] jgIf]q 5'§ØfP/ lgod–sfg'g k|of]u ug]{ lgoGq0fd'vL ljlw . bf];|f],

JolQmn] cfˆgf] 3/hUufsf] sfGnf÷l8ndf 8fn]3fF; nufP/ k}bfj/sf] k|of]u

ug]{ JolQmjfbL -jf :jtGqtfjfbL_ af6f] / t];|f] jgkFm8fgL /f]Sg] cfGbf]ngsf/L

jf ufGwLlu/L Jojxf/ . dlxnfx¿n] ¿vnfO{ cFufn]/ …lrksf]Údf b]vfPsf]

Jojxf/ yDk;g pNn]v ub{5g\ . oBlk of] kl5Nnf] Jojxf/ u9jfnsf] kxf8L

If]]qdf cfGbf]ngsf ¿kdf cl3 a9Øf], g]kfndf cfPg . g]kfndf jgpkef]Qmf

dxf;ª\3sf] tŒjfjwfgdf :yfgLo ;fdflhs cfGbf]ng lqmofzLn 5 .

ax'n ;+:yf l;4fGtax'n ;+:yf l;4fGtsf] cjwf/0ff / cg'ej ;+nUg kl5Nnf] k':ts SnDhL

OlG:^Ro';g km/ P sDNk]S; jN*{ M ued]{G;, kf]lnl^S; PG* KNo'/n

k/;]K;G; klg dfOsn yDk;gs} ;xeflutfdf ;Dkflbt ePsf] xf] . ;g\

@))* df k|sflzt o; k':tssf csf{ ;Dkfbs x'g\— dfsf]{ e]a]{ . k':ts

Sof]6f] k|f]6f]sn, g]b/NofG8\;df ;fdflhs lje]b /f]Sg] sfg'g, g]kfnL hnljB't\

ljsf;, rLgsf] cfly{s ;'wf/ k|lqmofsf] /l;ofnfO{ kf7, l;6a]N6 afFWg]

sfg'gsf] ;Lldttf, cd]l/sfdf aGb's lgoGq0f, xË]/Lsf] af9LJoj:yfkg,

OG6/g]6sf] l8hfOg / Soflnkmf]lg{ofdf kfgLJoj:yfkgh:tf ljljw ljifoaf/]

ax'n]vsx¿n] u/]sf cGtlj{ifout ljZn]if0fsf] ;Fufnf] xf] . ;Fufnf]sf

n]vx¿ :ki6 ub{5g\— jt{dfg ljZjsf /fhgLlts, cfly{s jf hnjfo'

kl/jt{gsf r'gf}tLx¿ ;dfwfg ug]{] Pp6} dfq af6f] 5}g . o:tf] l:yltdf

…tYo s] xf]Ú eGg] k|ZgnfO{ …tYo s]nfO{ dfGg]Ú k|Zgn] k|lt:yflkt ug'{kb{5

eGg] yDk;g, jf/a6{g / Xof6nLn] ;g\ !(*^ df u/]sf] k|:tfj ;xL

b]lvG5, lsgeg] d"No / dfGotfsf] ljljwtf x'g] x'Fbf s]sf nflu tYo

vf]lhPsf x'g\ eGg] k|Zg dxŒjk"0f{ aGg k'Ub5 . ;fy} ;fdflhs kl/j]z /

Jojxf/ klg TolQs} dxŒjk"0f{ x'G5, lsgeg] oL b'j}n] r'gf}tLsf] bfo/f

lgwf{/0f ub{5g\ . hnjfo' kl/jt{gsf] ;Gbe{n] ;d:ofsf] klxrfg /

;dfwfgsf] ljljwtfnfO{ k'li6 ub{5 .

hnjfo' kl/jt{g lsg eof] jf lsg eO/x]5 eGg] k|Zgsf] pQ/

tLg y/L ;fdflhs kl/j]z leGgfleGg} lsl;dn] lbG5g\ . Ps y/L

eGb5g\— hg;ª\Vof a9Øf], kmn:j¿k ;|f]tx¿sf] vkt klg a9Øf] /

hnjfo' kl/jt{g x'g uof] . pgLx¿sf cg';f/ o;sf] ;dfwfg lgoGq0f

u/]/ x'G5 M lgod, sfg'gåf/f . csf{ y/Lsf cg';f/— ;d:of hg;ª\Vof

xf]Og . o; wf/0ffsf cg';f/ d"No 7Ls gx'Fbf ;d:of b]lvPsf] xf] .

;a} lsl;dsf lgoGq0fnfO{ x6fP/ d"NonfO{ :jtGq rnv]n ug{

5fl8lbPdf ;ayf]s 7Ls x'G5, lrGtf lng} kb}{g .

jf:tjdf ahf/n] hg;ª\VofnfO{ df}sfsf] ¿kdf

lnG5 . pbfx/0fsf nflu ! ca{ hg;ª\Vof eg]sf]

! ca{ pkef]Qmf;/x x'g\ . ef/tsf k"j{/fi6«klt

cAb'n snfdn] cfˆgf k':tsx¿df o:t} b[li6sf]0f

cufl8 ;f/]sf 5g\ . t];|f] ljrf/wf/fsf cg';f/

hnjfo' kl/jt{g ;Lldt tKsfåf/f clgolGqt / clt ;|f]t vkt u/]sf

sf/0f ePsf] xf] . lgbfgsf nflu ufGwLn] eg]h:t} ;|f]tsf] dLtJooL

k |of ]u ug' {kb {5 . sNr/n Yof]/Lsf cg';f/ Ps y/L kl/b[Zo

/fVg]x¿sf] s'g} /0fgLlt x'Fb}g, tL g lgoGq0f ug'{kb{5 eGb5g\, g

d"Nosf] s'/f ub{5g\, g ufGwLlu/L 5fGb5g\ . /0fgLlt agfP eg]rflxF

tL dfly pNn]lvt tLgdWo] Ps Jojxf/ 5fGg k'Ub5g\ .

SnDhL OlG:^Ro';gsf n]vx¿ ax'n ;+:yfut cjwf/0ffåf/f

8f]l/Psf 5g\ . Sof]6f] k|f]6f]sn;DaGwL ljZn]if0f ub}{ ;g\ !((& df ;'?

ePsf] of] k|fjwfg ;kmn 5}g eGg] ts{ ub{5g\— dfsf]{ e]a]{ . ;kmn x'g

g;s]sf] csf]{ syf xf], ;fDojfbaf6 k'FhLjfbsf] ofqf ;'? ubf{ bnbndf

km;]sf] /l;ofnL cy{k|0ffnL / 7"nf cfof]hgf lgdf{0f u/]/ lah'nL lgof{t

u/L g]kfnnfO{ l;Ëfk'/ agfpg] cjwf/0ff . 8r ;/sf/n] k|:tfj u/]sf]

;fdflhs lje]b la/f]wL sfg'g klg ;kmn ePg . k':tssf cg'';f/ oL

rf/}j6f pbfx/0f PSnf] af6f] lnPsf jf x}sdL cjwf/0ffåf/f lgb]{lzt

ePsf sf/0f bnbndf km;] . logn] cGo ;DefjgfnfO{ gsf/], :jLsf/

u/]gg\ .

;dfj]zL OG6/g]6k':tssf cGo n]vx¿ s;/L ljleGg wf/0ffn] :yfg kfpFbf bnbndf

gkm:g] ;dfwfg lg:Sof] eGg] ljj/0f lbG5g\ . ;kmn pbfx/0fx¿df

lgoGq0f vf]Hg], :jtGq /xg'kb{5 eGg] / ufGwLlu/L Jojxf/ k|jt{sx¿sf

b[li6sf]0f ;dfj]z ePsf] b]lvG5 . OG6/g]6 jf jN8{jfO8 j]asf] pbfx/0f

lgs} ;fGble{s 5 . 6dL 6«flGes / dfOsn yDk;g OG6/g]6 ljsf;sf]

Oltxf; vf]tNb} n]Vb5g\— ;g\ !(^) sf] bzsdf cd]l/sL /Iff;+oGq

k]G6fug cfˆgf] ;~rf/k|0ffnL k"0f{ cf0fljs xdnf ePdf Wj:t x'g]

hf]lvdaf/] lrlGtt x'g yfNof] / xdnf ePdf o:tf k|0ffnLnfO{ s;/L

Page 16: k:ts ;dLIff' dGygisetnepal.org.np/wp-content/uploads/2018/12/Manthan-Year-2-Vol-3-… · 1 tLg sk lrof;dLIfs M g/]z sf ]O/fnf Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace

16

dGyg jif{ @

cÍ #k';–r}t, @)^%(Januray-April 2009)

kqfrf/ M;fdflhs / jftfj/0fLo kl/jt{g cWoog ;+:yf— g]kfn

kf6g9f]sf, nlntk'/ • kf]:6 aS; g+= #(&!, sf7df8f}F • kmf]g g+= M %%@*!!!, %%$@#%$ˆofS; M (&&–!–%%@$*!^ • Od]n M [email protected]

d"No ?= @%.–

;'/lIft /fVg] eGg]af/ ] cg';Gwfg ;'?

u/fof] . cg';Gwfgstf{sf] ;'emfj lyof]—

;+j ]bgzLn ;"rgfk|0ffnLnfO { dfs'/fsf ]

hfnf]h:tf] lgoGq0fd'vL ;+/rgf cyf{t\ k]G6fug

aflx/ sfo{/t ;Ghfndf ljtl/t ug]{ . o;f]

ubf{ htftt} xdnf eP/ Kjfn k/] klg ;Ghfn

/f]lsFb}g . o;f] ug{ ;"rgfs]Gb| jf Pp6f j]adf

guO{sg} Pp6f sDKo'6/n] csf]{l;t s'/f ug{

;Sg] ljlw :yflkt ug'{kg]{ eof] . OG6/g]6sf

y'k|} syfdWo] of] ;g\ !(^( sf] cS6f]a/df

;Dej eof] . ljZn]if0f ub}{ 6«flGes / yDk;g

n]Vb5g\— OG6/g]6 jf jN8{jfO8 j]asf]

ofqfdf lgoGq0fd'vL, :jtGqtfjfbL, ufGwLlu/L

/ s]xL ug{ ;lsFb}g eGg] ;a} y/L b[li6sf]0f

;dflxt 5g\, t;y{ of] k|ljlw bnbndf km;]sf]

5}g, cyf{t\ SnDhL ;+:yfsf] ¿kdf ;~rflnt

5 . emG8} !) jif{cl3 k|:tfljt ;"rgf ;'k/–

dfu{x¿ SnDhL ;+:yfsf] lx;fan] x]bf{ sfd}

gnfUg] ePsf] n]vsåo ts{ ub{5g\ . ;dfj]zLsf]

cfj/0f -OG6/g]6sf] k|of]udf ;xeflutfd"ns

af6f], l8lh6n ljefhgsf] b"/L x6fpg]_ eP

klg tL k |:tfjx¿n] :jtGqtfjfbL /

ufGwLlu/Lsf b[li6sf]0f ;dfj]z u/]gg\ .

kmn:j¿k ;kmn ePgg\ .

;dfj]zL x'g g;Sbf sDKo'6/l;t

hf]l8Psf] k|of]u c;kmn ePsf] 36gf g]kfndf

klg 36Øf] . ljZjdf sDKo'6/ ljlw :yflkt eO{

k|of]udf cfpg ;'? ePkl5 ;g\ !(&) sf]

bzsdf g]kfnn] /fli6«o sDKo'6/ s]Gb|

:yfkgfkZrft\ sDKo'6/–k|0ffnL ;~rfng u¥of] .

;g\ !(*! df ul/Psf] /fli6«o hgu0fgfsf] tYofÍ

ljZn]if0f ug{ klg Tof] s]Gb| k|of]u ul/Psf] lyof] .

;g\ !(*) sf] bzsdf ldgL / 8]:s6k

sDKo'6/x¿sf] r'gf}tL y]Ug g;Sg] l:yltdf k'u]sf]

s]Gb|n] cfˆgf] cl:tTj hf]ufpg clGtd

c:q:j¿k s]Gb|sf] :jLs[lt lnP/ dfq 8]:s6k

sDKo'6/sf] cfoft ug{ kfpg] k|:tfj k]z u¥of]

h'g :jtGqtfjfbL / ufGwLlu/Lx¿nfO{ :jLsfo{

lyPg . cGttf]uTjf ;/sf/L ;+/rgfcGtu{t

sfo{/t ;f] s]Gb|sf] 8]:s6k / tTkZrft\sf]

Nofk6ksf] ljZjdf pkfb]otf g/x]kl5 aGb

ul/of] . s]Gb| /x]sf] ejgdf xfn g]kfn ;/sf/sf]

lj1fg tyf k|ljlw dGqfno /x]sf] 5 .cfh{g bLlIft jfl;ª\6g 8L;Ll:yt jN8{ l/;f];]{;

OlG:6Ro'6df sfo{/t 5g\ [email protected]

6«flGes / yDk;g OG6/g]6 k|ljlwsf]

cg'ejnfO{ tGsfpFb} pmhf{cfk"lt{ ug]{ o:t}

;Ghfnsf] kl/sNkgf ub{5g\ . jt{dfg s]Gb|Ls[t

k|0ffnLaf6 ljs]Gb|Ls[ttkm{ hfg' pko'Qm x'g]

pgLx¿sf] k|:tfj 5 . o;sf] k|f¿k ;'? eO;s]sf]

b]lvG5, k|ljlw pknAw eO;s] . kl/jf/x¿n]

cfˆgf] 5fgfsf] kvf{ndf jfo' pmhf{sf kª\vf /

5tdf ;f}o{ pmhf{sf nflu kmf]6f] ef]N6]s Kofgn

/fVg yfn]sf 5g\ . :yfgLo o'l6ln6Laf6 lsGg]eGbf

w]/} lah'nL o'l6ln6LnfO{ a]Rg] qmd klg b]lvFb}5 .

lah'nLcfk"lt{ lng]x¿ -pbfx/0fsf nflu pkef]Qmf_

r':t aGg yfn]kl5 pmhf{ ;Ghfn klg OG6/g]6h:t}

aGg] af6f]df nfUg] ts{ 6«flGes / yDk;g cfˆgf]

n]vsf] cGTodf k|:t't ub{5g\ .

;+jfbn] ;dfwfg vf]N5k':tsx¿n] u/]sf tLg} y/Lsf kl/b[Zox¿ M

lgoGq0fjfbL, :jtGqtfjfbL / ufGwLlu/L cf–

cfˆgf :yfgdf 7Ls 5g\ t/ PSn} ck"/f] . oLdWo]

Pp6f dfq} kl/b[Zosf] cfwf/df JofVof, gLlt–

lgdf{0f u/]df jf ;fj{hlgs Jojxf/ 5gf]6

u/]df ck]Iffcg'¿k gLltx¿ ;kmn x'Fb}gg\ /

eljiodf xfdL 5Ss kg'{kg]{ l:ylt cfpg ;Sg]

lgSof]{n k':tsx¿ k|:t't ub{5g\ .

jt{dfg ljZjsf ;d:ofx¿nfO{ Pp6} af6f]n]

;dfwfg lbFb}g . tLg} y/L wf/0ffnfO{ ;dfj]z ug{

;s] lg/Gt/ kl/jt{g eO/xg] kl/l:yltl;t h'Wg

;xh x'g] ljZn]if0f k|:t't ub{5g\, k':tsx¿ .

cG;^]{G^L cg P lxdfnog :s]nsf b'O{

;+:s/0f tyf SnDhL OlG:^Ro';gn] ;g\ !(*)

kl5 b]vf kb}{ u/]sf ljleGg ;fdflhs r'gf}tLx¿

/ ltgsf ;dfwfg s;/L cl3 a9] eGg] ljj/0f

k|:t't ub{5g\ . r'gf}tL ;lhn} ;dfwfg x'Fb}gg\

tfklg ljleGg kl/b[ZoaLr tfls{s ;+jfb x'g'kb{5

eGg] k':tssf] lgSof]{ndf ljdt /xg'kg]{ 7fpF

5}g . v';Lsf] s'/f] s] xf] eg] sNr/n Yof]/L

k|ltkfbgsf] hu g]kfnsf] kxf8L e]udf eO/x]sf]

kl/jt{g a'‰g] cg';Gwfg ubf{ klg ;'? ePsf]

lyof] . k|fs[lts ;|f]t dfq} xf]Og OG6/g]6h:tf

cfw'lgs k|ljlwsf] ljsf;sf] qmd klg o; ljlwn]

k|efjsf/L 9Ëaf6 JofVof ub{5 .

ljljw k':tsx¿sf] ;dLIff u/L rf}dfl;s¿kdf dGyg k|sflzt x'G5 . ;fdflhs/ jftfj/0fLo kl/jt{g cWoog ;+:yf—g]kfnn] of] k|sflzt ub{5 . ædGygÆ dfk|:t't ljrf/x¿ n]vs :jo+sf x'g\,

ltgn] ;+:yfsf], ;Dkfbs jf;xof]uLx¿sf wf/0ff

k|ltlglwTj ub}{gg\ . s'g}k':tssf] ;dLIffTds ljZn]if0fOR5f ug'{x'g] kf7sx¿n] ;dLIffn]v k7fpg'cufj} s[kof ;Dkfbg;ldltsf ;b:ox¿l;t ;Dks{ ug{

cg'/f]w ub{5f}F .

;+of]hg / ;Dkfbgcho bLlIft

;x–;DkfbgbLks 1jfnLdw's/ pkfWof

clgn kf]v/]n

ljz]if ;xof]uL6Lsf/fd zdf{ kf}8]nbLj/fh /fO{sGrgdl0f bLlIftgf/fo0f>L clwsf/Llzj la;+v]

;xof]uL;l/tf kf]v«]n

6fOk ;]l6ª;fdflhs / jftfj/0fLo kl/jt{gcWoog ;+:yf— g]kfn

Joj:yfkgdfofgfy e§/fO{8]sk|;fb clwsf/L

ljt/0f ;xof]uLlji0f's'df/ >]i7l8NnLk|;fb a/fn

lkmNd :Soflgªl8hL :Sofg lk|–k|];

d'b|0fkm/Dof6 lk|lG6ª k|]; k|f=ln=