KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK

DÖNEMİ

« Geldikleri Gibi Giderler »

Mustafa Kemal

MUSTAFA KEMAL’İN İSTANBUL’DAKİ ÇALIŞMALARI

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasından

sonra İstanbul’a gelen Mustafa Kemal, devlet

adamları ve yakın arkadaşları ile ülkenin durumunu

görüşmüştür.

Şişli’deki evinde yakın

arkadaşları ile yaptığı

bu görüşmeler

sonucunda Mustafa

Kemal, Kurtuluş Savaşı’nı başlatması

gerektiğine karar

vermiştir.

Ayrıca İstanbul’dayken

arkadaşları ile birlikte

«MİNBER» isimli bir gazete

çıkartmıştır.

Mustafa Kemal, yaptığı görüşmeler

neticesinde devlet adamları ve

yakın çevresinde umutsuz bir

havanın olduğunu görmüş,

İstanbul’da 3 görüşün varlığını

tespit etmiştir:

1-İngiliz himayesine girmek

2-Amerikan mandasına girmek

3-Bölgesel kurtuluş mücadelesi yapmak

O ise bu görüşlerin hiçbirine katılmıyor,

manda ve himayenin bağımsızlık

anlayışıyla örtüşmeyeceğini

söylüyordu.Bölgesel mücadelenin ise

başarısız olacağını düşünüyordu.

Mustafa Kemal’e göre bu şartlar altında

yapılması gereken şey Anadolu’ya geçip

Kurtuluş Savaşı’nı başlatmak ve milli birlik ve

beraberliği sağladıktan sonra düşmanı

yurttan atmaktı.Sonra ise milli egemenliğe

dayanan yeni bir Türk Devleti kurulmalıydı.Tüm bunları yapabilmek için ise

Anadolu’ya geçmek gerekiyordu.

MUSTAFA KEMAL’İN 9.ORDU MÜFETTİŞLİĞİNE ATANMASI

Mustafa Kemal’in aradığı fırsat İstanbul Hükümeti

tarafından verildi.Karadeniz Bölgesi’nde Türk ve Rumlar

arasındaki çatışmaları bahane eden İtilaf Devletleri

çatışmaların sona erdirilmemesi halinde Karadeniz

Bölgesi’nin işgal edileceğini belirttiler.Bunun üzerine

İstanbul hükümeti Mustafa Kemal’i 9.Ordu Müfettişi

olarak atadı.

9.ORDU MÜFETTİŞİNİN GÖREVLERİ

a-Türkler ve Rumlar arasındaki olayları

sona erdirmek

b-İki tarafın elindeki silahları toplamak

c-Olaylarla ilgili rapor hazırlamak

MUSTAFA KEMAL’İN SAMSUN’A ÇIKIŞI ( 19 MAYIS 1919 )9.Ordu Müfettişliği’ ne atanan

Mustafa Kemal,16 Mayıs’ta Bandırma

Vapuru ile İstanbul’dan hareket ederek

19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı. Mustafa

Kemal, kurtuluş mücadelesini başarıya

ulaştırmak için kendine ilk olarak 3 hedef

belirlenmişti:

1-Mitingler ve protestolar ile milli bilinci

uyandırmak

2-Milli cemiyetleri birleştirip ülkede milli

birlik ve beraberliği sağlamak

3-Milli egemenlik düşüncesinin

gerçekleşmesini sağlamak

MUSTAFA KEMAL’İN SAMSUN’A ÇIKIŞI

KURTULUŞ SAVAŞI’NIN BAŞLANGICI

SAYILMAKTADIR.

HAVZA GENELGESİ ( 28-29 MAYIS 1919 )

Mustafa Kemal, Samsun’da çok kalmayarak 25 Mayıs

1919’da Havza’ya gelmiş ve Havza Genelgesi’ni

yayınlamıştır.Bu genelgede İzmir’in işgalinin mitingler ve

telgraflar ile protesto edilmesi istenmiştir.Mustafa Kemal,

bu şekilde milli bilinci uyandırmayı ve halkı harekete

geçirmeyi amaçlamıştır.

SULTANAHMET MİTİNGİ

Havza

Genelgesi’nin

hazırlandığı

Mesudiye Oteli

Mustafa Kemal,

bu genelgeden sonra

İstanbul’a geri çağrılmış

fakat dönmemiştir.

AMASYA GENELGESİ ( 20-22 HAZİRAN 1919 )Havza’dan Amasya’ya geçen Mustafa Kemal,Amasya’da

Rauf Bey ( ORBAY ),Ali Fuat Paşa ( CEBESOY ) ve Refet Bey

( BELE ) ile görüşerek Amasya Genelgesi’ni yayınlamıştır.Bu

genelge ile Kurtuluş Savaşı’nın « amacı, gerekçesi ve

yöntemi » ilan edilmiş oldu.

ÖNEMİBAŞLICA MADDELER

Bu iki madde ile Kurtuluş Savaşı’nın

«Gerekçesi» açıklanmıştır.

1-Vatanın bütünlüğü, milletin istiklali tehlikededir.

2-İstanbul Hükümeti üzerine düşen görevi yerine getirememektedir.

İstanbul hükümeti yok sayıldı.3-Her türlü tehlikeden uzak milli bir kurul kurulmalıdır.

Kurtuluş Savaşı’nın «amaç ve yöntemi»4-Milleti, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.

Milli egemenliğe verilen önem5-En güvenilir yer olan Sivas’ta milli bir kongre toplanmalıdır.

Milli egemenlik ve güvenlik6-Her sancaktan gizlice 3 kişi seçilmeli ve gizlice Sivas’a gelmelidir.

MUSTAFA KEMAL’İN ASKERLİK GÖREVİNDEN İSTİFASI

( 8 TEMMUZ 1919 )Amasya Genelgesi’nin yayınlanmasından sonra İstanbul

HükümetiMustafa Kemal’i İstanbul’a geri çağırmaya devam

etmiş fakat Mustafa Kemal geri dönmemiştir.Mustafa Kemal

kongre hazırlıkları için önce Sivas’a gitmiş,oradan da Erzurum

Kongresi’ne katılmak üzere Erzurum’a geçmiştir.İstanbul

Hükümeti’nin Mustafa Kemal’i 9.Ordu Müfettişliği’nden alması

üzerine Mustafa Kemal hem 9.Ordu Müfettişliğinden hem de

askerlik görevinden istifa etmiştir.

İstanbul Hükümeti ayrıca Erzurum’da bulunan

15.Kolordu Komutanı Kazım ( KARABEKİR ) Paşa’ya

Mustafa Kemal’i tutuklama emri vermişti.Mustafa

Kemal’in yanına gelen Kazım Paşa: « Ben ve

kolordum emrinizdeyim Paşam » diyerek Mustafa

Kemal’i tutuklamamış ve onun emrinde olduğunu

ifade etmiştir.

ERZURUM KONGRESİ ( 23 TEMMUZ-7 AĞUSTOS 1919 )

TOPLAYANLAR : Doğu Anadolu Müdafaa- Hukuk Cemiyeti

TOPLANMA AMACI: Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki Ermeni

olaylarını görüşmek

KONGRE BAŞKANI: Başkanlığa Mustafa Kemal seçilmiştir.

Bu da halkın Mustafa Kemal’i lider gördüğünün göstergesidir.

VURGUALINAN BAŞLICA KARARLAR

Vatanın Bütünlüğü ve Bölünmezliği1-Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez. ( İlk kez )

Tam Bağımsızlık2-Manda ve himaye kabul edilemez. ( İlk kez )

Tam Bağımsızlık3-Her türlü işgale karşı direnilecektir. ( İlk kez )

Birlik ve Beraberlik4-Hristiyan azınlıklara ayrıcalık verilemez. ( İlk kez )

Milli Egemenlik5-Mebuslar Meclisi derhal açılmalıdır. ( İlk kez )

Milli Egemenlik6-Geçici bir hükümetin kurulması gerekir. ( İlk kez )

Milli Egemenlik7-Heyet-i Temsiliye ( Temsil Heyeti ) kurulmuştur. ( 9 Kişi- İlk kez )

Erzurum Kongresi bölgesel amaçlı bir kongre olmasına rağmen Mustafa Kemal’in katılımı nedeniyle

ulusal kararlar almış ve Mustafa Kemal,Temsil Heyeti Başkanlığına getirilmiştir.İstanbul Hükümeti ve İtilaf

Devletleri kongreyi yasadışı saymış ve alınan kararları kabul etmemişlerdir.

SİVAS KONGRESİ ( 4-11 EYLÜL 1919 )

Mustafa Kemal, Erzurum Kongresi’nden sonra Temsil Heyeti

Başkanı sıfatı ile Sivas’a geçmiş ve kongre hazırlıklarını

yapmıştır.İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletleri’nin engelleme

çabaları başarılı olamamış, kongre toplanmıştır.

TOPLANMA KARARI: Amasya Genelgesi ile alınmıştır.

KONGRE BAŞKANI : Mustafa Kemal seçilmiştir.

ALINAN KARARLAR:

1-Erzurum Kongresi’nde alınan kararlar tekrar edilmiş,kongrede en çok tartışılan konu olan

Amerikan mandası konusu kesin olarak reddedilmiştir.

2-Bütün milli cemiyetler « Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti » adı altında

birleştirilmiş,böylece ülkedeki milli birlik ve beraberlik sağlanmıştır.

3- Temsil Heyeti tüm ülkeyi temsil edecek şekilde 16 kişiye çıkarılmış, « Anadolu ve Rumeli

Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti » Temsil Heyeti’ne bağlanmıştır.

SİVAS KONGRESİERZURUM KONGRESİ

Toplanış ve aldığı kararlar

bakımından ulusaldır.

Toplanış bakımından bölgesel,

aldığı kararlar bakımından ulusaldır.

Temsil Heyeti 16 kişidir.Temsil Heyeti 9 kişidir.

Milli cemiyetler birleştirilmiştir.-

İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletleri alınan kararları kabul etmemişlerdir.

AMASYA GÖRÜŞMELERİ ( 20-22 EKİM 1919 )Sivas Kongresi’nden sonra Anadolu’daki valiler

Mustafa Kemal’in emriyle İstanbul Hükümeti ile olan

bütün ilişkilerini kestiler.Bunun üzerinde İstanbul’daki

Damat Ferit Paşa hükümeti istifa etti.Yerine Ali Rıza

Paşa hükümeti kuruldu.Ali Rıza Paşa, MilliMücadeleye daha yakın biriydi.Bu nedenle temsilcisi

Salih Paşa’yı Mustafa Kemal ile görüşmek üzere

Amasya’ya gönderdi.Böylece Amasya Görüşmeleri

yapıldı.

GÖRÜŞMEDEKİ TARAFLAR: Temsil Heyeti ve İstanbul Hükümeti’ni temsilen Salih Paşa

ALINAN KARARLAR: Salih Paşa, Erzurum ve Sivas Kongresi kararlarını kabul ettiğini ve

İstanbul’a dönünce hükümete de kabul ettireceğini belirtmiştir.Fakat İstanbul’a dönünce

Meclis-i Mebusan’ın açılması hariç diğer kararları Ali Rıza Paşa hükümetine kabul ettiremedi.

ÖNEMİ: İstanbul Hükümeti, Temsil Heyeti ile görüşerek Temsil Heyeti’nin gücünü ve varlığını

kabul etmiş oldu.

Mustafa Kemal, Amasya Görüşmelerinden sonra, önce Sivas’a ardından Ankara’ya

gelerek milli mücadelenin merkezi olarak Ankara’yı seçti. ( 27 Aralık 1919 )

Neden Ankara ? Çünkü ;1-Ulaşım ve iletişim olarak elverişli bir konumdadır.

2-Ali Fuat Paşa’nın 20.Kolordusu buradadır ve güvenli bir bölgedir.

3-Batı Cephesine yakındır.

SON OSMANLI MEBUSLAR MECLİSİ VE MİSAK- MİLLİ ( 12 OCAK 1920 )

Amasya Görüşmeleri’nde alınan karar gereğince ülkede seçimleryapılmış Mustafa Kemal de Erzurum mebusu seçilmişti.Fakat MustafaKemal,İstanbul’u güvenli görmediği için meclisin Anadolu’da biryerde toplanmasını istiyordu.İstanbul Hükümeti bunu kabul etmedi.Bunun üzerine Mustafa Kemal,İstanbul’a gitmedi.Seçilen mebuslarla

Ankara’da toplantılar yaptı.Meclis’te bir « Müdafaa-i Hukuk » grubu

kurulmasını ve kongre kararların savunulmasını istedi.Mebuslar « Felah-ı

Vatan » adlı bir grup kurdular.Bu grubun çalışmaları ile « Misak-ı Milli »

( Milli Yemin ) belgesi kabul edilmiştir. ( 28 Ocak 1920 )

MİSAK-I MİLLİ KARARLARI ( 28 OCAK 1920 )

1- Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandığı sıradaki topraklarımız vatanın ayrılmaz bir parçasıdır.

2-Kars,Ardahan ve Batum’da gerekirse referanduma gidilecektir.

3-Batı Trakya’nın geleceği referandum ile belirlenecektir.

4-Arapların çoğunlukta yaşadığı yerlerde referandum yapılacaktır.

5-Siyasi, mali ve adli gelişmemizi engelleyen sınırlamalar ( kapitülasyonlar ) kabul edilemez.

6-Azınlıklara,diğer ülkelerde Türklere verilen haklar kadar hak verilecektir.

ÖNEMİ: Bu belge ile Erzurum ve Sivas Kongresi kararları Osmanlı Mebuslar Meclisi’nce de

kabul edilmiş oldu.Misak-ı Milli ile Türk vatanının sınırları çizilmiş ve Kurtuluş Savaşı’nın hedefi

belirlenmiştir.Sınırlar çizilirken Türklerin çoğunlukta olduğu yerler esas alınmıştır.

MİSAK-I MİLLİ’YE TEPKİLER VE İSTANBUL’UN İŞGALİ ( 16 MART 1920 )

İtilaf Devletleri, Misak-ı Milli kararlarını kabul etmeyerek

bu kararlara sert bir tepki gösterdiler.Önce baskı ile

Ali Rıza Paşa hükümetini istifa ettirip yerine Salih Paşa

hükümetinin kurulmasını sağladılar.Sonra da 16 Mart

1920 tarihinde İstanbul’u resmen işgal ettiler.İşgal

sırasında Şehzadebaşı Karakolu’nda, uykudaki Türk

askerleri şehit edildi.Meclis-i Mebusan, İtilaf askerleri

tarafından basıldı.Kaçamayan milletvekilleri tutuklandı

ve Malta Adası’na sürgüne gönderildi.Salih Paşa istifa

ettirildi ve yerine İngiliz taraftarı olan Damat Ferit Paşa

hükümeti kuruldu.

Manastırlı Hamdi Bey, hayatı

pahasına çektiği telgraf ile

İstanbul’un işgali haberini Mustafa

Kemal’e ulaştırmıştır.

TBMM’NİN AÇILIŞI ( 23 NİSAN 1920 )İstanbul’un işgali üzerine Mustafa Kemal,Temsil

Heyeti Başkanı sıfatı ile Ankara’da yeni bir meclisin

açılacağını ilan etmiştir.Ülkede seçimler yapılmış ve

İstanbul’dan gelebilen vekillerinin de katılımı ile 23

Nisan 1920’de Hacı Bayram Camii’nde kılınan

Cuma namazının ardından TBMM açılmıştır.Geçici

Başkanlığını Sinop Mebusu Şerif Bey’in yaptığı

TBMM, 24 Nisan 1920’de yapılan seçim ile

başkanlığa Mustafa Kemal’ i seçmiştir.

TBMM’nin Açılmasının Önemi ve Sonuçları

1-Yeni bir Türk Devleti’nin temelleri atılmış oldu.

2-Milli egemenlik ilkesi gerçekleşmiş oldu.

3-Hızlı kararlar alıp uygulayabilmek için yasama,yürütme ve yargı yetkisi TBMM’de toplandı.

4-« Meclisin üzerinde hiçbir güç yoktur » denilerek padişahın otoritesi yok sayıldı.

5-Saltanat ve halifeliğin ne olacağına kurtuluştan sonra meclis karar verecek dendi.

6-Temsil Heyeti’nin görevi sona erdi.Meclis hükümeti kuruldu.

7-TBMM’nin açılması ile « Kurtuluş Savaşı’nın Hazırlık Dönemi » sona ermiş oldu.