kvan 2009 archieven de ruimte doorn
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Geografie, gegevens en geschiedenis
Peter DoornData Archiving and Networked Services
www.dans.knaw.nl
Inhoud
• AlfaGeo: GIS in de geesteswetenschappen– Boek “Tijd en Ruimte”
• NLGIS: zelf historische gegevens weergeven op kaarten sinds 1814
• Alfalab: vijf samenwerkende KNAW instituten
Later vanmiddag: Milco Wansleeben, archivering van archeologische GIS-data
AlfaGeo
• Doel: drempel tot gebruik van geo-informatie te verlagen door onderzoekers in de alfawetenschappen op de hoogte te brengen van beschikbare geo-informatie en hen praktische handvatten te bieden voor het gebruik ervan– Inventarisatie van behoeften– Beschikbare geodata
• Projectleiding: René van Horik (DANS)– Rapporten, boek “Tijd en ruimte”– Expertmeetings, symposia
Berekende afstand van 156 verschillende dialecten tot het Algemeen Nederlands (naar: Hoppenbrouwers, 2001)
Gronings onderzoek:afstanden in uitspraakleiden tot dialectclusters(hoe donkerder hoe meerverwant)
Groningse onderzoekers:dialect-continuüm op grond van afstandenIn uitspraak
Voornamenkaart van Nederland (Gerrit Bloothooft – UU)
Margit Rem
Landscape and settlement location since prehistory in
Aetolia, Central Greece
Aetolia
-250
0
250
500
750
1000
1250
1500
1750
2000
Height in meters
1750-2000
1500-1750
1250-1500
1000-1250
750-1000
500-750
250-500
0-250
Mt. Gkíona
Kallípolis
Aigítion
Mórnos
Belesítsa
Stroúza region
Map of Aarhus 1796Map of Aarhus 1796
Jens Toftgaard Jensen & Garry Keyes, Mapping Urban History. GIS and the analysis of the urban space of 19th century Aarhus. 2003
Earliest published land register map of Aarhus 1870Earliest published land register map of Aarhus 1870
The reconstructed base map of Aarhus 1801The reconstructed base map of Aarhus 1801
Occupational segregation in Aarhus, 1801Occupational segregation in Aarhus, 1801
Rich and poor in Aarhus 1801Rich and poor in Aarhus 1801
Patricia Alkhoven: Heusden 1560-1900
Linksboven:Blaeuw’s kaart uit 1649 (detail)
Rechtsboven:Alkhoven’s reconstructie (detail)
Links:Overlays van kaarten uit 1560, 1614, 1649 en 1832
Minard’s map (1860) van Napoleon’s Russische veldtocht uit 1812
Menno Kraak (ITC/UU)
Jan Hartmann, UVA
Gekoppelde beelden:
plattegrond van 1544, panorama-
foto, historische afbeelding
(Jan Hartmann,
UVA)
Geodata: vraag en aanbod
• Uitgevoerd door Elger Heere, faculteit geowetenschappen, UU
• Websurvey, mei/juni 2008– 716 personen benaderd– respons 78 (11%)– daarvan gebruiken 43 geodata (55%)– 17 GIS-toepassers (22%)– historici en archeologen oververtegenwoordigd
Vraag geesteswetenschappersAantal maal genoemd (N = 43)
0 5 10 15 20 25 30
"Oude kaarten"
Luchtfoto's
Bodemkaart
Geomorfologische kaart
1:10.000
1:25.000
1:100.000
Actuele Hoogtekaart Nederland
Wegenkaarten
Indicatieve Kaart Archeologische Waarden
Adresbestanden
1:50.000
Gemeentegrenzen
Wijk- en Buurtgrenzen
<100.000
GPS / PDA
Nieuwe Kaart van Nederland
Grootschalige Basiskaart Nederland
Postcodebestanden
Overige
Aanbod van geodata
Archieven – Bibliotheken 18 RACM 8 Kadaster 6 Zelf geconstrueerd 5 Overheid 4 Alterra 3 CBS 3 Opdrachtgevers 3 Google Earth 2 Internet 2 Atlas 2 Overige 10 Weet ik niet 4
Belemmeringen bij toegang
Conclusies Alfageo• > Helft van respondenten gebruikt geodata• Bijna kwart extra zou willen• Belemmeringen:
– verkrijgbaarheid– verwerking (kennis van GIS)
• Leveranciers: Archieven/bibliotheken, Kadaster, RACM, Alterra, CBS
• Geodataloket kan helpen– centraal punt voor dataverwerving– bieden van kennis over dataverwerking
Nationale historische GIS’en
• The Great Britain Historical GIS: http://www.gbhgis.org• The US National Historical GIS: http://www.nhgis.org• The China Historical GIS: http://www.fas.harvard.edu/~chgis• Chinese Civilization in Time and Space: http://ccts.ascc.net• Taiwan History and Culture in Time and Space:
http://thcts.ascc.net• The Belgian Historical GIS: http://www.flwi.ugent.be/hisgis• The Historical GIS for the Netherlands:
http://www.dans.knaw.nl/nl/projectenpagina/nlgis• Historical GIS Germany: http://www.hgis-germany.de• Russian Historical GIS:
http://www.ihst.ru/personal/imerz/bound/bounds.htm
DuitslandINSTITUT FÜR EUROPÄISCHE
GESCHICHTE - MAINZ
Volkstellingen 1795-1971
Indeling van Genemuiden in de Nederlandse Volkstellingen 1849-1889
1849
1859
1869
1879
1889
Percentage Rooms-Katholiek, Volkstelling 1971
Historisch GIS Nederland: digitalisering buurten en wijken, 1849-1971
Ruimtelijk-religieus schisma Edam-
Volendam(Onno Boonstra,
RUN)
Grote levensbeschouwelijke groeperingen, 1960
Spreiding van Rooms-KatholiekenNederlands-HervormdenNiet kerkelijken
Maar ook levensbeschouwelijke splinters komen in de volkstelling voor
Spreiding van
Vrijdenkers
Alfalab
• 5 KNAW Instituten: DANS, Meertens, Fryske Akademie, Huygens, VKS
• Digitale onderzoeksbronnen en tools in een portaal– Tekstlab– Ruimtelab
http://www.meertens.nl/projecten/sprekende_kaart/svg/
Dynamische Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten (DynaSAND)
Barbiers, S. et al (2006). Dynamische Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten (DynaSAND). Amsterdam, Meertens Instituut. URL: http://www.meertens.knaw.nl/sand/
Historisch GIS Fryslan
Kadastrale kaart 1832
Kaartinformatie * Parochiekerken * Kloosters * Uithoven * Stinzen * Toponiemen * Landbouwgebieden * Volkstellingen * Stemkohieren * Floreenkohier * Statenregister Bildtpachten 1737 * Kloostergoederen * Kadaster 1832 gebouwen * Kadaster 1832 eigenaren * Kadaster 1832 percelen * Kadaster 1832 opbrengst per hectare * Atlassen
Kerken en parochies
Reconstructie grondbezitsontwikkeling met bodemkaart
Conclusies, gevaren en uitdagingen
• Dataprobleem: weinig GIS-data beschikbaar• Data zijn vaak moeilijk vergelijkbaar• Data zijn vaag: lacunes en onjuistheden in
historisch materiaal• Mooie kaartjes versus goede praatjes• Tijd-ruimte analyse en visualisatie: analyse van
veranderingen in ruimte en tijd
Balans:• GIS geeft geesteswetenschappers nieuw inzicht in
verborgen patronen en processen