KARDIOVASKULARNI SISTEMDr Ilija Baro

Pribor za krvotok ine srce i krvni sudovi

Kod ovjeka je krvotok zatvorenog tipa

Srce svojim kontrakcijama pumpa krv kroz zatvoreni sistem krvnih sudova i tako transportuje kiseonik i hranljive materije do svih organa i tkiva, a iz organa i tkiva se odstranjuju ugljen dioksid i tetni produkti metabolizma (uloga plua i bubrega)

Srce i krvni sudovi grade 2 sudovna sistema: veliki i mali krvotok

Veliki krvotok (Circulus sanguinis major) poinje iz lijeve komore, a zavrava u desnoj pretkomori. Veliki krvotok ima ulogu u dopremanju kiseonika tkivima, ishrani i eliminaciji tetnih produkata iz tkiva.

Mali krvotok ili pluni krvotok (Circulus sanguinis minor) poinje iz desne komore, a zavrava u lijevoj pretkomori. Uloga malog krvotoka je da se izvri oksigenacija krvi u pluima.

PODJELA KRVNIH SUDOVAPrema grai i funkciji krvni sudovi se dijele na arterije, vene i kapilarePojam DESNO SRCE I LIJEVO SRCEArterije nose krv u smjeru od srca ka periferiji i kalibar im se u tom smjeru smanjuje do nivoa arteriola i kapilarne mree Sve arterije oveka potiu iz dva arterijska suda, a to su aorta (kroz nju protie krv bogata kiseonikom) i pluno stablo (kroz njega protie krv siromana kiseonikom).Graa zida arterije je troslojna (endotel, glatki miini sloj i vezivni omota)

Vene su krvni sudovi koji nose krv od periferije prema srcu

Od kapilara preko venula njihov dijametar raste da bi se na kraju formirale gornja i donja uplja vena (v.cava superior et vena cava inferior), i plune vene (vv.pulmonales)

Vene su mnogobrojnije nego arterije (jednu arteriju najee prate dvije vene)

Zid vene je slian zidu arterija ali je neto tanji, naroito u miinom sloju

Kod vena ushodnog toka postoje zalisci, a pumpanje krvi ka srcu je potpomognuto i tzv. miinom pumpom Ove vene su mjesta gdje nastaju varikoziteti

Kapilari su najmanji krvni sudovi iji kalibar iznosi 5-25 mikrona Preko zidova kapilara se vri razmjena gasova i materija krvi i organa

LIMFNI SISTEM

Limfni sistem slui da se iz tkiva i organa meuelijska tenost (limfa), odnese u krvne sudoveLimfni sistem se sastoji od limfnih sudova i limfnih vorova ili limfnih lijezda Povrni i duboki limfni sudovi i limfne lijezde

Limfni sudovi nastaju od limfnih kapilara koji polaze iz meuelijskih prostora

Zid limfnih sudova je veoma tanak i po grai je slian zidu vena

Limfni kapilari se spajaju u vee limfne sudove u pravcu srca, da bi se naposletku formirala dva glavna limfna stabla - ductus thoracicus i ductus lymphaticus dexter koji se ulivaju u velike vene na bazi vrata

Limfne lijezde su mali ovalni vorovi koji se nalaze na putu limfnih sudova

Limfni sud izliva limfu u limfnu lezdu u u njoj se iz limfe odstranjuju strana tijela tako da limfne lezde imaju odbrambenu ulogu

Uveanje limfnih lijezda infekcija; limfogene metastaze zloudnih tumora

SRCE (COR) PRIMUM MOVENS - ULTIMUM MORIENS - to prvo krene - posljednje stane (umire)

Srce je vitalni organ, predstavljen dvostrukom miinom pumpom, koja obezbjeuje najvei dio snage potrebne za protok krvi kroz itavo tijelo.

Nalazi se u prednjem dijelu grudne duplje, a lei na lijevoj kupoli dijafragme

Teina: 250- 300 gr Volumen: 160 - 190 ml (Veliina sopstvene skupljene ake)

SRCE (COR)

Poloaj srca: U odnosu na srednju ravan 2/3 srca su lijevo, a 1/3 desno. Srce se nalazi u MEDIJASTINUM-u INFERIUS-u, odnosno u njegovom sredinjem dijelu- MEDIJASTINUMU MEDIUM-u. Poloaj srca odrava srana kesa (PERICARDIUM), kao i veliki krvni sudovi, koji polaze iz srca ili se u njemu zavravaju.Oblika je trostrane piramide ija je baza okrenuta unazad i u udesno, a vrh je upravljen unaprijed i ulijevoNa srcu razlikujemo bazu, vrh i tri bone strane (prednja, zadnja i lijeva)

SRANI REZOVIPostoje specijalni rezovi koji su prave tako da se prilikom sekcije moe pregledati unutranjost desnog (venskog) i lijevog (arterijskog) srca.

Opisuju se 4 srana reza.

Svrha ovih rezova je da omogue detaljno prouavanje svih sranih upljina sa reljefima, kao i svih ulaznih i izlaznih otvora sa pripadajuim zaliscima.

Prednja strana srca nalijee na grudnu kost i zadnju stranu lijevih grudnih hrskavica

Sulcus coronarius - granica pretkomornog i komornog sistema na spoljnoj strani srca

Sulcus interventricularis anterior - granica lijeve i desne komore

Auricula dextra i auricula sinistra (uvasti nastavci)Prednja strana srca

Lei na dijafragmi

Sulcus interventricularis posterior produetak sulcus interventricularis anteriora

Zadnja strana srca

Lijeva strana srcaLijeva strana srca gleda ulijevo i nalijee na unutranju stranu lijevog plunog krila pa se naziva facies pulmonalis

Vrh srca nalijee na prednji zid grudnog koa i to u 5 lijevom meurebarnom prostoru 6 - 7 cm ulijevo od lijeve ivice grudne kosti

Na tom mjestu moe da se osjeti udar sranog vrha o zid grudnog koa - ictus cordisNa bazi srca se nalaze ua velikih vena u srce i poetni dijelovi velikih arterija koje polaze iz srca

Unutranji izgled srca

Srce je upalj miini organ i njegova upljina podijeljena je sranom pregradom na desnu i lijevu polovinuKroz desnu polovinu srca protie venska, a kroz lijevu arterijska krvSvaka od polovina srca je podijeljena na gornji deo pretkomora (atrium) i donji deo - komora (ventriculus)

Desna pretkomora (Atrium dextrum)

U DP se ulivaju v. cava superior et vena cava inferior

Krv iz DP preko ostium atrioventriculare dextrum ulazi u desnu komoru

Valvula tricuspidalis (cuspis, chordae tenidineae, mm. papillaris) spreava vraanje krvi iz DP u DK

Desna komora (Ventriculus dexter)

Iz DK polazi pluno arterijsko stablo (Truncus pulmonalis) koje se nakon kratkog puta dijeli na lijevu i desnu plunu arteriju

Na truncus pulmonalisu postoji valvula semilunaris dextra (spreava vraanje krvi iz plunog stabla u DK)

Lijeva pretkomora (Atrium sinistrum)

U LP se ulivaju 4 plune vene (vv.pulmonales), i to dvije iz desnog a dvije iz lijevog plunog krila

Iz LP krv prelazi u DK preko ostium atrioventriculare sinistrum na kome se nalazi valvula bicuspidalis seu mitralis koja spreava vraanje krvi iz DK u DP

Lijeva komora (Ventriculus sinister)

Iz LK polazi aorta - najvei krvni sud ovjekaNa izlazu LK u aortu se nalazi valvula semilunaris sinistra koja ne dozvoljava vraanje krvi iz aorte u LK

Srana pregrada (Septum cordis)

dijeli srce na desnu i lijevu polovinu

ima tri dijela: septum interatriale, septum interventriculare i septum atrioventriculare

Graa srca

spoljanji sloj - epicardiummiino tkivo myocard (srednji, najdeblji deo u zidu srca)unutranji sloj endocardium (gradi cuspise)4 prstena fibrozne grae (fibrozni skelet srca), na pretkomorno-komornim otvorimaplexus cardiacus (pripada ANS-u)provodni sistem srca - SA vor, AV vor, Hisov snop, desna i lijeva grana Hisovog snopa i Purkinjeova vlakna

RASPORED MIOKARDA I FIBROZNI SKELET SRCA

PROVODNI SISTEM SRCA

Krvni sudovi srca

Srani mii hrane desna i lijeva koronarna arterija (a. coronaria dextra et a. coronaria sinistra)

One nemaju ba puno meusobnih anastomoza (pogoduje za infarkt)

Sve vene koje dolaze iz sranog miia sakupljaju se u jedan vei krvni venski sud (velika srana vena) i ona se ulijeva u desnu pretkomoru

Koronarografija A.coronaria sinistra-lateralni snimak

Koronarografija A.coronaria dextra-lateralni snimak

Srana kesa (Pericardium)

Oblik kupe ija baza lei na dijafragmi, a vrh oko velikih krvnih sudova koji polaze sa srane bazeSpoljanji zid perikarda - pericardium fibrosumUnutranji zid perikarda - pericardium serosum je dvoslojan (visceralni i parijetalni list seroznog perikarda)Izmeu visceralnog i parijetalnog lista se cavum pericardi u kome se nalzi nekoliko kapi liquor pericardi (smanjuje trenje kad se srce kontrahuje unutar srane kese)

PITANJAVeliki krvotok (Circulus sanguinis major) zavrava u:a) desnoj sranoj komori b) desnoj sranoj pretkomori c) lijevoj sranoj pretkomori

Koliko opisujemo strana srcu:a) 2 b) 3 c) 4 d) 5

U desnu sranu pretkomoru (atrium dextrum) se ulivaju:a) Aorta i truncus pulmonalis b) V cava superior i v. cava inferior c) VV. Pulmonales

Mali krvotok (Circulus sanguinis minor) poinje od:a) desne srane komoreb) lijeve srane komorec) lijeve srane pretkomore

Sulcus interventricularis posterior se nalazi na:a) prednjoj strani srca b) zadnjoj strani srca c) lijevoj strani srca

Na ulazu iz lijeve pretkomore u lijevu komoru se nalazi valvula koja se zove:a) Valvula bicuspidalis seu mitralis b) Valvula tricuspidalis c) Valvula semilunaris dextra

Iz lijeve srane komore izlazi:a) Truncus pulmonalis b) Aorta c) Venae cavae sup. et in d) v.v. Pulmonale

Ictus cordis u prevodu znai:a) baza srca b) udar sranog vrha c) vrh srca d) kruna srca

U lijevu sranu pretkomoru se uliva:a) Truncus pulmonalis b) Aorta c) Vena cava superior d) vv.pulmonales

Zaokrui netane tvrdnje:a) Vene su krvni sudovi koji nose krv od srca ka periferijib) Dijametar vena opada od srca ka periferijic) Vene imaju deblji miini sloj nego arterijed) Vene su krvni sudovi koji nose krv sa periferije u srce

Truncus pulmonalis izlazi iz _____________________________.

Iz desne srane komore izlazi:a) Truncus pulmonalis b) Aorta c) VV. cavae sup. et inf d) VV. Pulmonales

Srani mii hrane (snabdjevaju ga sa kiseonikom i hranljivim materijama):a) A. coronaria dextra i A. coronaria sinistra b) A. carotis interna i a. carotis externac) A. carotis comunis dextra i a. carotis comunis sinistra

Hvala na panji !