kvss puitling jonathan edwards 2012

Upload: mizoram-presbyterian-church-synod

Post on 04-Apr-2018

227 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    1/27

    1

    www.mizoramsynod.org

    KHAWVL SUNDAY SCHOOL NI

    November 4, 2012

    PUITLING SUNDAY SCHOOL

    THUPUI

    JONATHAN EDWARDS (1703 - 1758)

    Ziaktu

    Upa C.Thanga

    Synod Literature & Publication Board

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    2/27

    2

    www.mizoramsynod.org

    THUHMAHRUAI

    Mizoram Presbyterian Kohhran chuan kum tin NovemberPathianni hmasa berah Khawvl Sunday School Ni hi a hmang \hna. Hemi nia zir tr thupui thlan, a bu ziaktu ruat leh zir theih tra a buachhuah hi MSSU Committee mawhphurhna a ni. Kum 2001 a\anginnaupang leh puitlingin a hranga hun an hman tk avngin zir tr pawha hran buatsaih a lo \l ta a ni.

    Kum 2012 Khawvl Sunday School Ni puitling lam zir atnRev. Jonathan Edward-a chanchin thlan a ni a, a bu ziaktu atnUpa C. Thanga, Ramhlun Vnglai a ruat bawk. Kumin hianchawhma leh chawhnuah thupui hran zir lova mi pakhat chanchinzir tr a nih avngin a ziaktu tn a hautak deuh n a, a hun takah a

    rawn zo thei a, a lwmawm hle.

    Rev. Jonathana Edwards-a hi America rama rawngbwltu

    hmingthang tak, harhna ropui tak a thlen laia Pathian hmanrawpawimawh tak a ni a, a chanchin a\ang hian zir chhuah tr a tamhle. Rawngbwlna kawnga a hlawhtlinna mai bkah chhngkawdin leh enkawlna lama a hlawhtlinna hi kohhranhoten zir chhuakthei ila a lwmawm hle ang.

    (REV. ZOSANGLIANA COLNEY)Executive Secretary

    i/c MSSU etc.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    3/27

    3

    www.mizoramsynod.org

    KHAWVL SUNDAY SCHOOL NINOVEMBER 4, 2012

    PUITLING SUNDAY SCHOOL PROGRAMME

    CHAWHMA INKHWM

    Hruaitu : Superintendent|antu chhiar tr : Galatia 6:3-10Hla sak ho : KHB No. 149

    Lal Isua chaknaa innghatin

    Zaipwl :Thilpk lk khwm leh hlan

    Thupui sawi : Jonathan Edwards-a chanchin|hen khatna

    Hla sak ho : KHB No. 398Nangni chhandam fate tho ru

    Bnna :

    CHAWHNU INKHWM

    Hruaitu : Asst. Superintendent i/c Puitling S.S.|antu chhiar tr : I Petera 3:13-16Hla sak ho : KHB No. 380

    Dam chhngin i thawk thuai ang u

    Thupui sawi : Jonathan Edwards-a chanchin|hen hnihna

    Hla sak ho : KHB No. 309Lalpa i hnathawh hi

    Bnna :

    (Thawhlwm hi Bial Treasurer kaltlangin

    Synod-ah theh luh tr a ni)

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    4/27

    4

    www.mizoramsynod.org

    A CHHNGA THU AWMTE

    Chhuahtu Board thuhmaThuhmahruaiProgramme

    A. |HEN KHATNA

    1. Pian leh mrna

    2. Zirna lam

    3. Rawngbwlna lam

    4. Chhngkua a din

    5. A mizia leh hun hman dn

    6. Tlwmna ruamah

    7. Harhna hmahruai

    8. Harhna rah

    9. Pathian leh mihring inkngkaihna

    10. Entawn tlk Edwards-a

    B. |HEN HNIHNA

    1. America hmr lamah harhna ropui

    2. George Whitefield-a a lo thleng

    3. Northampton-a harhna hnathawh kal zl4. Feh chhuaka rawngbwl vawi khatna

    5. Rawngbwla chhuah vawi hnihna

    6. Harhna chungchnga inhnialna

    7. Pastor a\anga bnna

    8. Missionary Pastor-ah a inpe

    9. Tlngkawmna

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    5/27

    5

    www.mizoramsynod.org

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    6/27

    6

    www.mizoramsynod.org

    |HEN KHATNA

    1 Pian leh mrna

    Jonathan Edwards-a chu October 5,1703-ah America ramaConnecticut biala East Windsor (Uinsor) khuaah a piang a. A pa

    chu East Windsor khuaa Congregational Kohhran enkawltu Pas-tor zahawm tak, Timothy Edwards-a a ni. A nu EstherStoddard-i (Stawdad-i) pawh Northampton (Northamtawn)khuaa Pastor chhuanawm leh hmingthang tak mai SolomonStoddard-a fanu a ni. A pa Timothy Edwards-a hi lehkha thiamthei tak, Harvard University a\anga M.A-ah pawh pakhatna(1691) tling phk ngat a ni. Tin, a nu pawh hi a finna leh \hatna

    hrang hrangte avnga mite hriat leh ngaihsn hlawh tak a nibawk. Jonathan Edwards-a chu unau swm leh pakhat zngamipa awmchhun a ni. A farnute hi pumraw lian leh ruakhautak tak, feet 6-a sng \heuh an nih avngin an pa, TimothyEdwards-a chu miten fanu feet sawmruk neia tiin an sawibawk \hn. Rawngbwltu chhngkua a\anga lo piang chhuaka nih avngin Jonathan Edwards-a chuan naupan lai a\anginenkawlna \ha tak a dawng a. Nu leh pa thu wih thei tak a ni

    a, a ute pawhin an duat thei hle bawk a ni.

    2. Zirna lam

    Rev. Timothy-a te nupa chuan an fate chu sakhuana lam leh zirnakawngah te uluk taka enkawlin an kaihruai a. Jonathan Edwards-apawh a ute pali ang bawkin nikhua a hriat \an tirh a\angin rilru ngaihtuahna

    leh taksa hman dn te ngun taka zirtr a ni a. A kuta pen hm dn leh

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    7/27

    7

    www.mizoramsynod.org

    ngaihtuahna hman dn te an zirtr uluk hle a, a lehkha zirna hmun chu anin a ni. Kum ruk a tlinin Latin \awng a zir a, kum 13 a tlin hmain Latin,Greek leh Hebrai \awngte hi a thiam hman hle tawh a ni. A nu leh pa

    bkah a ute pawh a zirtrtute an ni vek bawk a. A pain lehkhaziakmi nitra a naupan lai a\anga a lo kaihhruaina hi a hlawhtling hle. A damchhngin a pain pen hm chunga a thil ngaihtuahte ziak chhuak \hntra a fuihna chu a vawng tlat a. Kum 1711-a England leh France indolaia sipai Pastor-a a pa a \an lai pawhin a nupui hnna a thuchah berchu an fate lehkha ziak leh chhiara enkawl taima zl tra fuihna a ni.Jonathan Edwards-a chuan kum kaw mi lek a nih laiin he khawvl piah

    lama thlarau khawvl a awm a rin loh thu ngaihnawm takin a ziak a.Kum 12 a tlin meuh chuan mi dangte ngaihtuahna cho chhuak theikhawp thuziak \hahnem tak a nei a. Kum 13 a pumhlum hmain Yale(ial) College-ah a lt a. College a zirlai hian mi fingte chanchin leh anthu leh hlate chuan a rilru ngaihtuahna a hneh hle \hn a. John Locke-a(Lawk) thuziak Mihringa hriatna tih a zir chuan amahah nasa takinthu a sawi a. A hlwkpuizia a sawi dn chuan, Sumdwngtuin asumdwnna a\anga silver leh rangkachak tam tak neia a lungawina aiinkeimahah hlimna min pe tam zwk, a ti hial a ni. Pathian thil siam,leilung mawina hrang hrangte hian a ngaihtuahna a luah thk hle a.Maimawm thlwk thei tih thupui hmanga a thu ziak chuan mi hriat ahlawh phah hle. Isaac Newton-an leiin hpna a nei tih a hmuh chhuahleh a hun laia Scientist te thil hmuh chhuah hrang hrangte chuan a rilrungaihtuahna a hruai thui hle \hn a. Sakhuana lam aiin khawvl finna lehthiamna lam a tuipui zwk \hn. A thiam theihna leh finna avngin col-

    lege-a a zirpuite chuan tluk loh enin an en a, hruaitu nihna dinhmunpawh a luah phah hial rng a. He college a\ang hian kum 1720-ahchawimawi tlk khawp hiala \hain a graduate a. Kum 20 a tlin chuanM.A a zo a ni.

    Jonathan Edwards-a chuan John Calvinan Pathian lalna lehthuneihna a zirtr dn chu a pawm lo mai ni lovin zirtrna hlauhawm

    tak a ni tiin a dodl a. Amaherawhchu, kum 1721-a I Timothea

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    8/27

    8

    www.mizoramsynod.org

    1:17 Lalber chatuana awm, chhe thei lo, hmuh theih loh, Pathiantaka chauh chu chatuana chawimawi leh ropuiin awm rawh se, tihthu a chhiar chuan a ngaih dn mai piah lamah a thlarau nun thlenga

    danglamna a rawn thlen ta a, Pathian chu lei leh vn lalberah apawm nghet ta m m a, a dam chhngin John Calvin-a zirtrnapawmtu leh humhimtu rinawm tak a lo ni ta a ni.

    3. Rawngbwlna lam

    College leh University a zawh hnu chuan kum hnih deuh thaw

    New Haven-ah Pathian thu a zir leh a. A Pathian thu zir chuanBible hriatna leh rawngbwl tra inbuatsaihna kawngah nasatakin a \anpui a. A zir zawh hnu chuan New York khawpuiaPresbyterian kohhranah thla riat chhng Pulpita thusawitu(Pastor ni lo)-ah a \ang a. Kohhranin a rawngbwlna chu ui hlemah se, sum \hahnem zawk thawh chhuah \la a hriat avngin Yalekhuaah kum thum chhng zirtrtu hna a thawk leh a. Kum1727-ah hetih hun laia kohhran changtlung leh lr tak,Northampton Congregation kohhranah a pu Rev. SolomonStoddard-a puitu Pastor atn nemngheh a ni ta a. Kum 1729-ah Rev. Solomon Stoddard-a a thih avngin rawngbwl hnazawng zawng chu Rev. Jonathan Edwards-a kutah chuan aawm ta a ni. Northampton-ah hian \hahnemngai takin kum23 chhng rawng a bwl a. Hetih hun lai hian Dutch Theolo-gian, Jacobusnius-a zirtrna Armeniannism chu Anglican

    kohhranah a lr hle a, kohhran dangah pawh he zirtrna diklo hian hlet a chhuah \an a, Jonathan Edwards-a chuan sualbul sawinp a, duhthlanna leh \hatna hmanga chhandamna kawnginkawhhmuh chu zirtrna him lo leh dik lovah ngaiin thu dik takhmangin a dodl a. Pathian thianghlim hnn kan thlen theihna chusual nih inhriatna leh rinna avnga khawngaihna chauh a nihzia tesawiin thu ziak te a chhuah bawk a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    9/27

    9

    www.mizoramsynod.org

    4. Chhngkua a din

    Northampton khuaa Pastor puitu atna nemngheh a nih tk hnu

    chuan a dinhmun pawh a nghet ve taa hriain July ni 27, 1727-ahNew Haven Pastor James Pierpont-a (Pair-pawn) fanu hmel\hatak, Sarah Pierpont-i nn an innei a. Nupui a neih hian JonathanEdwards-a chu kum 24 a ni a, a nupui erawh hi chu kum 18 a ni.Sarah Pierpont-i hi hmeichhe ngainatawm tak, sakhaw mi, zaidamleh hmangaihna ngah tak a ni. Nupui \ha tak a neih avng hianJonathan Edwards-a chuan lehkha ziak leh chhiarna hun te,

    rawngbwl tra inbuatsaihna hun te a neih tam phah a.Edwards-a te nupa chuan fa swm pakhat an nei a, an fatechu hmeichhia pariat leh mipa pathum an ni. Pathianmalswmna dawngin an fate hi puitlin thlenga damin, kawppui\ha tak tak an nei a. An fanu Jerusha-i erawh chu kum 16 anihin khawsik vngin a thi a ni.

    Rev. Jonathan Edwards-a te nupa hi an tleirawl laiin an loinhmlhriat tawh a. Edwards-a hian Sarah-i \hatzia chu Pathian thilsiam znga mawi leh duhawm bera a ngaih thu te mawi takin a lophuah chhuak a. Lei mite znga chng ve pawha mawi lo, vnangelte nna chngza, an rilru anga thianghlim leh zaidam, hlimnathurk vawngtu ni wma mawi, ti hial in a lo fak a ni. Amah hrechiangtu, Jonathan Edwards-a \hiante pawhin Sarah Pierpont-i churingtu \ha leh entawn tlk, \hatna leh thianghlimna silhfn inbel, vn

    mi thianghlim rilru pu tluk hialin an fak bawk a. An fanau rochanmalswmnate avngin an chhangchhiat berh lai chuan an buai vehle \hn a. Amaherawhchu, mihng chhiahhlawh fel tak an neihavngin an ziaawm phah hle a. Edwards-a chuan sumdwnna angasal zawrh leh lei hi \ha a ti lo va; amaherawhchu, in\anpui tawn trkan nihna zwnah erawh chuan chhiahhlawh neih hi pawi a ti lm loa ni. Edwards-a te nupa chuan an fate chu an thiam ang twkin tsa

    leh thlarau nun kaihhruaina kawngah an enkawl a. Chhngkaw

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    10/27

    10

    www.mizoramsynod.org

    awhawm leh hlim thei tak an nih thu hi mite hrilhfk a tling a. JohnWalley-a (Ualli-a) chuan, An nupaah hian rinna leh thlarauvainpumkhatna leh Pathian hml a lang a ni, a ti a. Joseph

    Emerson-a pawhin, Chhngkaw inngeih ber, Pathianchnchilh chhngkua, a ti ve bawk.

    5. A mizia leh a hun hman dn

    Jonathan Edwards-a chu ni tin zng dr li leh dr nga inkrah atho \hn a. An ni tin hna te an thawh \an hmain Lalpa pwlin an

    \awng\ai ho \hn a. Bible a chhiar a, a Pathian thu chhiar chu afaten an hriat leh hriat loh an kum mil ang zlin a zwt \hn.Ni tin a fianrialna pindanah drkr tam tak a hmang \hn a. Akohhranah harhna a thlen theih nn te, a nupui fanau lehkohhranho tn te a \awng\ai bkah Bible chhiar leh sermontr inbuatsaih nn a hmang tlngpui. Nipui lai chuan sakawrahchuangin ngawah te a kal \hn a. Zanriah eikhamah chuan ankhaw diah ml thumte kein a kal bawk \hn. Hetia a kalvlnaah hian pen leh note bu a keng a, a ngaihtuahnaa thilawmte a ziak nghl zl \hn. Thlasikah chuan hreipui kenginthingtuahte a fawm a, a ek \hn. Sakawr chungah chuangin afate a vah kualpui a, an in bulah thingte phunin a infiampuibawk a, an fate nna hlim taka inkawmna hun siam chu angai pawimawh hle \hn a ni. Amah hi ngaihtuahna ding takhmang \hn a nih avngin a haihawt m m a, a tte hming

    pawh a hre fuh hlei thei \hn lo va, a zwt nawn fo \hn.

    Pathian pwla a hun tam ber a hman avngin \henawmkhawvngte a tlawh tam lo va, damlo \awng\ai tr leh Pathian thumamawha kotu an awm chng chauhvin a tlawh \hn. Pathianni lothleng tr atn a inbuatsaih uluk hle a, ni tlk hmain chhngkaw hna\l zawng zawng chu an thawk zo vek a. Ni thianghlim lo thleng tr

    hmuakin chhng inkhawm neiin hla an sa a, an \awng\ai \hn. A

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    11/27

    11

    www.mizoramsynod.org

    thusawi tr te chu a ziak chhuak vek zl a. Pathianni sermon tr techu a uluk lehzual a, thupui pakhat, hlawm hnihah \henin chawhmaleh zn inkhwmah te a sawi \hn. A thusawi dn tlngpuiah chuan

    a thusawi tr thupui chu a bu chhng thu kalhmang, a zirtr tum lehngaithlatute hlwkpui dn tr a ni deuh ber a. Kum 1741 hma lamaa inbuatsaih \hin dn chuan a thusawi tr zawng zawngte chu sn ttin a ziak chhuak vek a, a thusawi lai chuan kut zaizir pawh hmanglovin a en ngai ding taka enin a sawi mawlh mawlh mai \hn a.|awngkam thiam tak a ni lo va, awki ring tak a ni lo bawk. Harhnaropui thlen hnuah chuan a thusawi trte chu a tlngpui deuh chauh

    a ziak a, a ziak pawh en lovin a sawi mai a. A \awng\ai tam avngina thinlunga Thlarau Thianghlim pk ang zlin a sawi mai \hn. Thusawithiam tak a ni lo n a, a inbuatsaih uluk avng leh a thlaraumi avngina thusawiin ngaithlatute thinlung a hneh hle \hin a ni. Pathian fakazai ngaina leh nuam timi a nih avngin nu leh pate chu an fate zaizirtr fo trin a chah ngun hle bawk.

    6. Tlwmna ruamah

    Rev. Jonathan Edwards-a chuan amaha Pathian ThlarauThianghlim hnathawh lo thlen dn hetiang hian a sawi a, Pathianthianghlimna leh hmangaihna chuan ka pumin mi fan chhuak vek a.Lal Isua Chanchin |ha chu ka tn rohlu ber leh duhthusm ai pawha\ha, a chhandamna chu ka mawina leh thlkhlelh ber a ni a. LalIsua hming ka lam rk ngawt pawhin ka \hinlung chhngril a tuiral

    a, Pathiana minung Pathum - Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlimchuan keimahah hlimna leh lwmna sawi thiam loh khawpa thkinmin fan chhuak vek mai a ni. |awng\aia amah nn kan inpwlchuan lei lwmna leh mihring ngaihtuahna piaha vn malswmnaleh khawngaihna chuan min tuam a, dan zawh rual lovin lwmnamittui nn ka \ap vak vak mai a ni. Pathian ropuina leh thianghlimnahmaah chuan ka sualna ka hmu chiang m m a, mi zawng zawng

    aia sual, hremhmunah pawh a hrehawm lai bera awm tlk lek ka ni

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    12/27

    12

    www.mizoramsynod.org

    tih ka inhria a. Ka sualna chu hremhmun ai pawha thk niin ka hriaa. Hetiang khawpa tling lo leh sual, Pathian khawngaihna ropui berLal Isua vnga chhandam ka lo ni ta mai hi Pathian hmangaihna

    mak leh ropui ber a lo ni, tiin a sawi.

    7. Harhna hmahruai

    Kum 1715-ah harhna lian tham vak lo a pa Rev. TimothyEdwards-a kohhran enkawl East Windsor-ah a thleng a. Tin, 1718-ah tualchhng harhna a pu Rev. Solomon Stoddard-a enkawl

    Northampton kohhranah a thleng leh bawk a. Hetih hun lai hianJonathan Edwards-a chu college zirlai a nih avngin harhna boruakchuan a khawih ve lo va. Pastor a nih hnu chuan Edwards-a chuannasa takin Pathian hnnah Thlarau Thianghlim harhna a dl\hn a. Tichuan, kum 1734-ah chuan a kohhran enkawl,Northampton-ah chuan a dl ang ngeiin Thlarau Thianghlimhnathawh harhna chu a lo thleng ve ta a. Jonathan Edwards-a chuan he harhna hi muthlute hnna Thlarau Thianghlimhnathawh tiin a vuah a. Harhna a lo thlen chuan mak takmaiin chhandam nih inhriatna lwmawm tak an chang a, mipakhat a\angin mi dangah a kngkai zl a. Krista leh a kohhran lamngaihsak ngai rng rng loten an dinhmun hlauhawmzia hriain nunthar neih duhin chhan chhuahna an zawng a. Zawngtute hnar ngailo Pathian chuan a kohhranah mite a rawn hruai lt a. Hemi \umaharhna vwrtwp thlen lai chu kum 1735 March leh April thla kha

    a ni. Harhna chuan khaw chhng mi zawng zawng, eizawnna hranghrang nei te, \halai a\anga pitar leh putar thlengin a nghawng a.Pathian hmangaihna leh Thlarau Thianghlim hnathawh chungchngchu mi tin tuina ber a ni ta a. Pathian khawngaihna chuan mak takmaiin khawvl lungkhamna zawng zawng a luahln a. Northampton-a chngte chuan inhauh, inrl leh insual lam duhna bnsanin zuzawrhna inte a ruak vek a. Ni tin deuhthaw Pathianni ang maiin

    Pathian pwl nn hun an hmang a ni. Pastor-te thusawi ngaihthlk

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    13/27

    13

    www.mizoramsynod.org

    an thlahlel a, zai ho nuam an ti hle bawk. Bible chu lehkhabu tharangin, thinlung tharin an chhiar a, thu thar ngaihnawm tak ni vekinan hria a. An chhiar fo \hin tawh Bible thu te chu an la hriat ngai

    hauh loh thu thar hlr ni vek maiin an hria a ni. Lalpa ZanriahSakramen pawh thla hnih danah an kl ho \hn a, ringtharte tnmalswmna hnr pawimawh tak a ni a, kltute pawh an pun belhzl a. He harhna avng hian Northampton khuaah hian kum chanvechhngin thlarau bo mi 300 chuang Krista hnnah hruaiin an awma, a chhehvl thingtlng khuate pawh harhna hian a nghawng a ni.

    8. Harhna rah

    Pastor-te zngah Thlarau Thianghlimin harhna hmanga hna athawh dn hrethiam lo leh ringhleltu awm mah se, Pathian hnathawhvngin an hrethiam chhawm ve zl a, rah \ha leh duhawm tak achhuah a. Harhnain mite thinlunga hna a thawh dn chu a inangtlng viau va, a ropui ber leh hlwkthlk ber chu Pastor zngahinpumkhatna a thlen a, a hun laia mite mamawh bera ngaih chuthusawi dn inang tlnga Pathian thusawi theihna a ni. Harhna thlenhma chuan chhandamna thuchah aiin kohhran mite nihna leh tih tran sawi tam ber a. Thuhriltute chuan kohhran member, Kristianchhngkuaa seiliana, kohhrana an tih trte \ha taka an tih chuan abk awm tawh chuang lovah an ngai a. Amaherawhchu, kohhranmi ni reng chung sia serh leh sng zwm lote chu mi suala ngaih anni a, sual nih inhriatna chuan sawi a hlawh lo hle \hn. Nimahsela,

    harhnain a hrin chhuah pawimawh tak chu, mi sualin nun thar neihnna a dinhmun dik tak a hriat hmasak phawta, chumi hnuah ThlarauThianghlim zra chhandamna lwmawm tak a chan chu a ni.

    9. Pathian leh mihring inkngkaihna

    Rev. Jonathan Edwards-a chu mi fing (Philosopher) leh Pathian

    thu thiam (Theologian) a ni a. Pathian leh mihringte inlaichn dn te

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    14/27

    14

    www.mizoramsynod.org

    a chht ngun hle a. Ani chuan mihring nun hi khawvl thil nntehkhinin, kan taksa leh rilru hi enkawl ngai leh thuam thar \l renga ni a. Kan lei hian ni tin boruak thar leh ruah tui thar a

    mamawh a, luipuite pawhin ruah leh lui tuite an mamawh rengbawk a. Thing leh nunna nei dang zawng zawngte pawh hianmamawh dang an nei vek a. Mihringte pawh kan muhl a, kanharh leh \hn. Chu chuan chakna thar min pe \hn a ni. Atwpah chuan kan mu chu kan muhl hlen ang a, nunna tharinkan tho tawh dwn a ni, a ti.

    Pathian chu engkim chunga Lalber leh thuneitu sng ber a ni a,mi taima leh thawkrimte chu hausakna leh hlawhtlinna a pe a. Mi tupawhin a duh takzet chuan Pathian a pan thei a. Pathian kohnachhngin thiamchantrin a awm thei. Thiamchantrna chuan ropuinaramah a hruai lt dwn a ni. Pathian chuan engkim hi inkngkaihtawn vekin a siam a. Chutiang bawkin, kan thlarau leh Pathianpawh hi inzawm thei trin Kristaah siam a ni. Kan thlarau tihvra aawm hian Pathian a lungawi a. Pathian hnn kan thlen hunah chauhhe leia hlimna leh lwmna aia nasa zwk famkimna kan chang dwna ni. He khawvla kan inhmangaihna zawng zawngte hi hlimthlaang chauh a ni a, a famkimna chu Pathian a ni. Ni leh tuifinriata\anga thil \ha tam tak a chhuak angin thil hlu leh \ha kan dawnzawng zawngte hi a bul chu Pathian a ni, a ti bawk.

    Edwards-a chuan \awng\aina hi a ngai pawimawh hle a;

    chuvngin, a thu ngaithlatute chu \awng\ai uar deuh deuhtrin a chah ngun hle a ni. Rawngbwltute tn \awng\ai hi apawimawh zual a. Lal Isua pawh a \awng\ai \hn a. Baptismachan laiin Thlarau Thianghlim chu \huro angin a chungah af a, rawngbwlna a \an nghl a ni. Chutiangin, keini pawh ThlarauThianghlimin keimahniah hna a thawh chuan kan ng chhuak thei\hn a. Pastor-te ngat phei hi chuan Bible hi an hre hle tr a ni a,

    Pathian hnna mite hruai thei trin Thlarau Thianghlim leh a hnathawh

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    15/27

    15

    www.mizoramsynod.org

    dn pawh an hre chiang twk bawk tr a ni. An nunah Pathianropuina an seng luh phawt chuan Sinai tlng a\anga Mosia a lochhuk laia a hml ng ang kha miten anmahniah an hmu dwn a ni.

    Chutiang ni thei tra pawimawh ber chu \awng\aina hi a ni. Amahnn kan inpwl tam poh leh kan innl a, kan huaisen phah a,inkngkaihna nghet kan nei zl ang. Chakna, thiltihtheihna leh kantawnhriat a\ang ngawt hi chuan Thlarau Thianghlim harhna a thlengthei lo va, Thlarau Thianghlim pwlna a\anga thuchah kan sawichauhvin harhna dik tak a thleng thei. Pastor-te hian kan nun zawngzawngah Thlarau Thianglim kaltlang vek phalin Pathian kan pwl

    tr a ni a. Ni ngin drthlalang fm a chhun tlang ang hian PathianThlarau Thianghlim kaltlang theihin kan inbuatsaih tr a ni a, kanthusawi turte pawh kr khat chhng tal Pathian pwla inhlan lochuan Pulpitah kan chuangkai mai tur a ni lo, a ti.

    Rev. Jonathan Edwards-a chuan Northampton kohhranakum sawmhnih chuang Pastor hna a thawh chhng hian athusawi tr leh ngaithlatute Pathian hnnah hln lovin Pulpit-ah thu a sawi ngai lo va. A rawngbwlna hlawhtlin chhan berpawh Pathian tna a inpkna hi a ni.

    10. Entwn tlk Edwards-a

    Jonathan Edwards-a chu Pathian thuthiam, thlarau mi leh harhnangaisngtu a ni a, a nunah leh chhngkuaah zir tr leh entawn tlk

    thil \ha tam tak a awm a. Vawiina Kristiante tn hian hmahruaituropui tak a ni thei wm e. Chhngkaw dinpui tr kawppuizawn kawngah a fmkhur a, a rawngbwlpui thei wm mi anei a. Chuvngin, chhngkaw entawn tlk, Pathian chnchilhchhngkua tia sawi an ni. Keinin Kristian chhungkaw \ha din tra\an laa, kan inzirtr mk lai hian Edwards-a te chhngkua chuankum 300 liam tawhah khn an lo zir chhuak vek tawh a. Ni tin

    Pathian pwl nn Bible chhiara \awng\aiin, chhng inkhwm an

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    16/27

    16

    www.mizoramsynod.org

    hmang \hn a. Tin, \awng\ai hlutna leh thiltihtheihna hriain kohhranahThlarau Thianghlim harhna a thlen theih nn chawngheiin an \awng\aifo bawk. Naupangte kawng dika hruai pawimawhna hriain a fate

    tn rawngbwlna \l tak krah pawh inkawmna hun \ha siamsak angai pawimawh hle a. Naupangte hmakhua thlrin kawng dika hruaia ngai pawimawh m m \hin. Naupangte pualin kohhranahinkhwm te a buatsaih bawk a. Thlarauva tuihl, Pathian thumamawhtute a ngaihthah lo va, mi mal leh a huhotein an harsatnasu kiang trin a kwm bawk \hn. Lehkhathiam, khawvl thil lehfinna thk tak nei ni mah se, a rawngbwlna kawngah Pathian leh a

    kohhran enkawlte tn a nun leh hun a hmang zo thei hi a fak tlk hlea ni. A hun laiin miten sawislna tr zawng \hn mah se, an rahahin hre mai ang tih angin vawiinah chuan ringtu belhchiandwl lehfak hlawh berte znga mi a lo ni ta a ni.

    .........................

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    17/27

    17

    www.mizoramsynod.org

    |HEN HNIHNA

    1. America hmr lamah harhna ropui

    Kum za bi 18-na tr lama America hmr lama harhna ropuichungchng sawi chuan Rev. Jonathan Edwards-a hming hi a

    lang lo thei lo a ni. America-a Pastor pakhat sawi dn chuan,Kohhran chau taka harhna ropui tak lo thleng chu khaw thiangtak, chhm hmuh tr pawh awm miah loh laia boruakakhawpui lo ri dur dur ang hi a ni a ti. Kum 1740-a harhnathleng hi kum khat lai inmung tawh rawn puak keh ta angasawi a ni bawk. Pathian Thlarau Thianghlimin harhnahmahruai trin rawngbwltu \henkhatte a lo buatsaih lwk a.

    Kohhran tam tak, thlarau boral mkte tna \hahnemngai taka\awng\ai an awm reng a. Chawhma lama kan sawi tak Rev. JonathanEdwards-a kohhran Northampton-a harhna 1734 & 1735 khn atuam zau vak loh bkah zuai lam a lo pan \an ta a. Chuvngin,Edwards-a chuan Pathian hnnah \hahnemngai takin chawngheia\awng\aiin harhna thlen theih nn a dl fo \hn a. Kum 1739 twpdwn lamah chuan Pathian mite \awng\aina chu chhnin a lo awm

    ta a. Edwards-a beisei leh swm ang ngeiin hetih hun laia Englandrama thuhriltu lr tak George Whitefield-an America a tlawh \uminharhna mei si chu a alh chhuak ta a ni. Perry Miller-an, Americahmr lama harhna ropui thlen theihna chu Rev. Jonathan Edwards-an mei a dt a, Whitefield-an a chhm alh ta a ni, a ti. Edwards-ave thung chuan, Tunhma lama harhna changtuteah Thlarau lamatuihlna a la chm reng a, chng mite \hahnemngaihna leh Pathianpwlna rah chu a ni a, a hmanrua leh hnathawh lam aiin engkimchunga Lalber leh thuneituin a hnathawh a thlentr mai zwk a ni,

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    18/27

    18

    www.mizoramsynod.org

    a ti. Rev. Samuel Blair-a sawi dn chuan, America ramakohhranho zawng zawngte chu damlo, na tak tuar, thi mai trchalchng ang kan ni tawh a. Thuhriltuten tnhma angin \hahnemngai

    takin thu sawi mah se awmzia a nei thei tawh lo va. Kum 1734 &1735-a harhna changten hmaswn zl tra kal ngaihna pawh anhre tawh hek lo va, khawi a\angin nge thlarau thli a lo thwt anga,khawiah nge a tleh zl ang tih chu beiseinain kan thlr a, chu beiseinachu mihring ni lovin Pathianin a hun takah a thlentr ta a ni, a ti.

    2. George Whitefield-a a lo thleng

    Hetih hun laia England leh America-a thuhriltu hmingthang takmai George Whitefield-a chu North America-ah rawngbwlin azin kual a. Jonathan Edwards-an lehkha thawnin a kohhran tlawhtrin a swm a. Edwards-a swmna a tihhlawhtlin hma hianWhitefield-a chuan kum 1740 September-ah Boston khuaahni swm chhng rawngbwlna hlawhtling tak a nei a. BostonPastor David Hall-an a kohhrana Whitefield-a rawngbwlnahlwkzia hetiang hian a sawi a, Ka nun hi a khawhar ngawihngawih a, ka rawngbwlna kawngah kal ngaihna vak pawhka hre tawh lo va; mahse, ka nun ruak tak chuan beisei rk anei bawk si a, tnah chuan chakna tharin Lal Isua hnnahthlarau bote ka hruai thei dwn tih inhriatna ka nei a. LalIsuan a tuarsakate ama hnna hruai duhna chuan mintihuaisenin min tichak a, Thlarau Thianghlim a\anga rawngbwlna

    ka nei leh thei ta, tiin.

    Thuhriltu ropui George Whitefield-a chu Edwards-a swmnachhngin ramhnuai ngawpui te sakawra kaltlangin October ni 17,1740-ah Northampton a lo thleng a. Whitefield-a lo thlen hma pawhhian harhna boruak chuan kohhran \henkhat chu a tuam mk tawha. Jonathan Edwards-a chu Lalpan hmanruaah a hmang a. Mi

    \henkhat chuan an hmaah hremhmun inhawng renga awmin tla mai

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    19/27

    19

    www.mizoramsynod.org

    tr nia inhriatna te an nei a, chumi laka chhandamtu chu Lal Isuachauh a ni tih hriain amah chu an ring a, an lwm hle a ni.

    George Whitefield-a chuan Northampton kohhranah chuanZirtwpni chawhnu a\angin Pathianni zn thlengin rawng a bwl a.Whitefield-a sawi dn chuan, Jonathan Edwards-a chu han hmuhringawt pawhin Kristian \ha tak a ni tih a hriat nghl a. A pulpita kathusawi hmasak ber \um chuan Pathian chnchilh kohhran a ni tihka hriat chian avngin sawi tr bar pawh hre lovin eng emaw chenchu ka haihchham a, ka thinlung erawh chu a hlimin a thlamuang hle

    thung a. Zn lamah chuan phr tak leh \ha takin thuchah ka sawithei ta, a ti.

    Northampton kohhrana rei lo t Whitefield-an rawng a bwlchhng hian thusawi ngaithlatute an pung chak hle a. Pathiannia athusawi lai chuan a enkawltu Pastor, Jonathan Edwards-a chuthusawi chhng zawng chuan a \ap tluan chhuak zak hi a ni ngawtmai a. Mi dangte thinlung pawh hnehin a awm a, lwm avnginbianga mittui luang lo pawh an awm lo va, Ka nihna leh dinhmunchiah a sawi a ni, an ti thei vek a ni. Jonathan Edwards-a nupuiSarah Edwards-in a unaupa New Haven khuaa Pastor JamesPierpont-a hnnah an kohhrana harhna hnathawh dn hetiang hiana hrilh a - Rev. Whitefield-a chuan thu ngaithlatute zawng zawngchu Bible thu dik tak leh mwl tak taka sawiin min hmin vek a.Ngaithlatu mipui sngkhat chuang zette chu a thusawi lai chuan kan

    reh \hup mai a, ri hriat theih awmchhun chu kan thu ngaihthlkinmin hneh vnga inhnt ri hlep hlep chauh a ni. A thusawiin mi mwlleh mi fingte thinlung a tipumkhat a. Lungalhthei laih chhuahna hmunathawkte hmai mang zawng zawng pawh lwmna mittui luangin atlng fai a, dwrkaiten an dwrte an khr a, ni tina inhlawhfaten anhmanruate dahin thuhriltu thusawi an ngaithla a. Thlarau Thianghlimhnathawh avngin tnah chuan Northampton mipuite chuan Krista

    leh a chhandamna changin Kristian dik tak an ni ta, tiin.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    20/27

    20

    www.mizoramsynod.org

    Sarah Edwards-i thusawi dikna leh nemnghehna chu Whitefield-a rawngbwl leh zlna East Windsor, Hartford leh Wetherfieldhmunah te a lang chiang a. Harhna boruak chuan North America

    khaw hrang hrang a tuam chhuak a ni ngawt mai a. Thusawi ngaithlatrin mahni hna \l pawh sawi thei lovin ml tam tak tak a\anginhmanhmawh takin an phe dwr dwr hlawm a. |henkhat chu keleh sakawra ramhnuai ngawpui kaltlangin, a \hen chu luiahlawnga chuanga inkarin harsa takin an kal bawk a. GeorgeWhitefield-a thusawi an han ngaihthlk meuh chuan hmun hlatak a\anga lo kalte pawhin an hahna hre chang lo lkin Pathian

    hmangaihna leh Lal Isua chhandamna chuan thinlungchhngrila lwmna leh thlamuanna a neihtr a ni.

    3. Northamton-a harhna hnathawh kal zl

    Harhna chuan Northampton-a Edwards-a kohhranahchuan hna a thawk zui zl a. A tr lamah chuan mi thiamtenan ngaihvenin an chang deuh ber a. Mahse, a kngkai zl a,\halaite leh rwltharte hnnah chhandamna Chanchin |hachu tuhin a awm ta a. Jonathan Edwards-a inah chuan thlarautuihlna neite chu an pung khwm \hn a, Pathian hnathawhropuite hmuin an hlim hle \hn. Zn lamah inkhwmte awm lomah se, a chng chuan chawhnu inkhwm bng haw thei lovinzankhuain Pathian faka zaia, lmin thu ngithlain an inpwl fo \hna. Harhna boruakin a thlen sn lai ber chu 1741 August leh Sep-

    tember thla a ni a, hemi hun lai hi chuan mite rilruah Pathian hnathawhropui, mi sual chhandamna thu chauh lo chu thu dang sawi tr rnga awm lo tiin Edwards-a chuan a sawi hial a ni.

    |halaite zngah harhna a thlen nasat m avngin JonathanEdwards-a chuan an pualin inkhwm pngngai bn hnuah coun-selling class a neihpui \hn a. A tr chuan kum swm pasarih hnuai

    lam tn counselling class hi neihpuiin an kum mil twk ang zlin

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    21/27

    21

    www.mizoramsynod.org

    Pathian thu te a hrilhin a sawipui a. Hetianga pual bk siamainpwlhona neih hi an swtpui tih a hriatin kum 16 a\anga kum 26pual inkhwm leh naupang pual inkhwmte pawh a buatsaih ta

    zl a. Thlarau Thianghlim zra \halaite leh naupangten kohhran anlo belh tk zl avngin Jonathan Edwards-a chu rawngbwlnakawngah a indaih lo thei hle mai a. Chuvngin, amah \anpuiathawhpui atn hetih hun laia rawngbwltu lr tak, Rev. EleazerWheelock (Eliazar Hilawk)-a chu a swm ta ngawt mai a. An\hian dn hian tualchhngah leh pwn lama feh chhuakin rawngan bwl dn ta a ni.

    4. Feh chhuaka rawngbwl vawi khatna

    Rev. Jonathan Edwards-a te \hian dn chuan harhnain a thlenve lohna hmun nia an hriat Enfield-ah chuan rawng an bwl dn taa. A bk takin Enfield khuaa kohhranhote chu an \henawm kohhran,East Windsor chuan duhsak takin harhnain a nuai theih nn an\awng\aipui \hn a. Tichuan, 1741 July ni 8-ah Edwards-a chuan asermon thlkhung Pathian thinurna hmaa mi sualte chanvo (Deut.32:35) tih a han sawi meuh chuan ropui takin Thlarau Thianghlimhnathawh a lo thleng ta a. Mi sual hrem hmabkin Lal Isua thihnaleh thawhlehna avnga thiamchang leh chhandam an ni ta tihThlarauvin a hriattr meuh chuan inkhwm boruak chu a alhin a alhta a. Hemi zna inkhwma tel ve Stephan Williams-a sawi dnchuan, Edwards-an he thupui hmanga thu a sawi lai chuan

    inkhwmho zngah rm leh \ap thwm ring tak takin a lo chhuak a,chhandama ka awm theih nn engtin nge ka tih ang, hremhmunahka kal ngei dwn a nih hi! Lal Isua tn eng nge ka tih ve ang tiinan au vak vak a. An thinlung chu Thlarau Thianghlim hnathawhvngin chhun angin a n a. Thuhriltu a han \awng\ai ta a, mak takmaiin kan zngah Pathian hnathawh a lo thleng a, thlamuanna lehlwm sawi thiam loh khawpin inkhwm boruak chu min tuam a,

    hlim taka zaia \awng\aiin kan awm ta a ni, a ti.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    22/27

    22

    www.mizoramsynod.org

    Thlarau Thianghlim hnathawh kal zl avngin Jonathan Edwards-a chuan swmna a dawng zl a. Swmtute duhna tihhlawhtlin chu atum ta a. Amaherawhchu, a kohhran enkawl mk thlahthlama thuhrila

    rawngbwla chhuah chu dika a hriat loh avngin a aiawh trin thuhrilphalna nei Samuel Buell-a chu pulpit rawngbwlna nei trin ahnutchhiah a. Buell-a chuan \hahnemngai tak leh taima takin akohhranho chu a lo enkawl a.

    5. Rawngbwla chhuah vawi hnihna

    Tichuan, Rev. Jonathan Edwards-a chuan a chhngkua lehkohhran dinhmunte a rl fel hnu chuan swmna chhngin a fehchhuak ta a. January ni 28, 1742-ah Leicester-ah rawng a bwl a.Hemi n hian kohhranhote chu Thlarau Thianghlim lo thlen theihnn \hahnemngai takin chawngheiin an \awng\ai a. Edwards-a chuanRom 9:22 tlawhchhanin Pathian thinurna leh a khawngaihna thu uartakin a sawi a. Ngaithlatute thinlung chu hnehin a awm a, ropuitakin Pathian hnathawh a thleng a. Hmun khata chm reng chu atheih loh avngin Leicester chhuahsanin Westborough, Grafton lehSuttan-ah rawng a bwl a. Hnga rawng a bwl lai te hian\awiwmtu Pastor \ha tak tak a nei zl a. Thupui thlan bkte neiinPathian thiltihtheihzia, ropuizia, rinawmzia leh Lal Isua thihna lehthawhlehna avnga mi sualte chhandamna thu a tlngaupui ber a.A rawngbwlna hmun apiangah Setana tihtlwma awma, ThlarauThianghlim hnathawh thleng \hn chu amah ngei pawhin ropui leh

    mak a ti a. Hetiang hian a sawi a, Pathian hnathawh chu lei lehhremhmunin a dang zo lo va, Kristan hnehna a chang zl \hn. Sipaihuaisen takin sakawr chunga chuangin a hmlmate a hneh zl angin,Lalpan hneh chung leh hneh zl trin a mite a hruai \hn, tiin.Edwards-a chuan hmun hrang hrang sawmhnih leh pahnihah thuhrilinrawng a bwl a. A kohhrana a kr leh chuan a beisei phk bkanasain Lalpan a lo awmpui tih a hriatin a lwm hle a. Pathian ropuina

    pawh a hriat phah sawt a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    23/27

    23

    www.mizoramsynod.org

    6. Harhna chungchnga inhnialna

    America (New England) rama harhna ropui vwrtwp chu

    kum 1742 a ni a. Harhna boruakin kohhranhote a chnchilhlai chuan a chang ve lote pawhin ngawi rengin an thlr mai a.Amaherawhchu, boruak a lo daih deuh tkah chuan sawislnari a lo chhuak ta a. Harhna duh lotu, rawngbwltu \henkhattechuan harhna chu Thlarau Thianghlim hnathawh vng pawhni lovin thuhriltuten hremhmun hlauhawmzia uar takainsawi\haih vnga thleng niin an sawi a. Tin, harhna chang

    tam tak taksa chtna chang te, tnhma ang lova Pulpit anhman dn leh John Calvin-a zirtrna chak thar dwna an hriatavngin mi \hahnem takin an pawm lo a ni. A tlngpui thuahchuan mi sual, Krista chhandamna changa, kohhrana mem-ber nghet tam tak lo awm ta chu lwmawm an ti vek a. Harhnapawmtu rawngbwltute thlr ve dnah chuan America ram tharhmunah hian Lalpan a Chanchin |ha thlentr a duh a. ThlarauThianghlimin rawngbwltu \hahnemngaite hmanruaah hmangin hnaa thawk mai zwk a ni. Chu bkah harhna hmanraw pui ber, Rev.Jonathan Edwards-a chu \awngkam thiam lo, zaizir hmang uar loleh mite rilru tihphr tuma taksa leh wka hmang nasa ngai lo a ni a,tinungtu Thlarau Thianghlimin hna a thawk zwk a ni.

    Harhna boruakin zuai lam a pan mk lai chuan JonathanEdwards-a chuan kohhran enkawltu Pastor-te chu \awng\aina nna

    kohhran mite chwm leh chhawm nung zl trin nasa takin a fuihsauh sauh va. Amaherawhchu, hetih hun laia Pastor 400 zet zngahchuan harhna boruak thlen laia eng mah sawi lova ngawi rengathlrtu, sawislna tr remchng lo melh rengtu \hahnem tak an awma. Harhna pawm loh thu ziaka sawi chhuaktu hmasa ber chu kum37 mi, Rev. Charles Chauncy-a a ni. Ani ngaih dn chuan kanchhandamna hi kan duhthlanna hmanga chan mai tr a ni a, Thlarau

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    24/27

    24

    www.mizoramsynod.org

    Thianghlimin keimahnia hna a thawh nghah kher a ngai lo, a ti a.Rev. Jonathan Edwards-a ve thung chuan Thlarau Thianghlim hnathawh tel lo chhandamna leh simna chu zirtrna zktluak lo niin a

    ngai a. Filawr taka kal chu \ha a ti lo va, zirtrna him leh \ha hmangakaihhruai leh enkawl a ngai pawimawh hle a. Nun thar nei tamtakte chu p, zan khat thil thu leka lo pr chhuak ang leh arte keuhlim, artui hng la khim ang chauh an nih vngin a chwm hnathawktute mawhphurhna a dah pawimawh ber a ni. Krista-ah kaawm a, eng mah hlauh tr a awm lo va, ka kal sual thei lo ti \hintehi an kal filawr fo zwk \hn a. Chuvngin, Thlarau chu Pathian

    a\anga chhuak a nih leh nih loh Bible a\angin kan en fo tr a ni a tibawk. Rev. Trumbull-a chuan kum thum chhng harhna ropui avnghian America hmrah ringtu singli a\anga singnga vlin an pun phahniin a sawi.

    Jonathan Edwards-a chuan Pathian thu zktluakakohhranhote kaihhruai chu thil \l tak a ni tih hriain Pathianleh mihring inlaichnna leh thilsiam dangte nna inlaichnnahetiang hian a sawi a - Pathian chu engkim hria leh hmulwk vektu a ni a; chuvngin, engkim chungah thu a nei a.Mihringin Pathian kan thlan theihna chhan pawh Pathianinamah thlang tra min puihna leh Thlarau Thianghlimhnathawh avngin a ni zwk, a ti. Hei hian John Calvin-angaih dn pawh a zl hle a. Calvin-an Pathianin a ruatlwkatechu hlawhtling takin a ko va, an duh ngeina trin anmahniah hna a

    thawk \hn, a tih ang kha a ni. Tin, Pathianin engkim min thawhsakrualin mihring duhthlanna erawh chu a bo chuang lo. ThlarauThianghlim chuan an sualzia leh chungpikziate a hriat chiantr a,Krista hriatna kawngah an rilru a tivr a, an duhthlannate chawkthovin Isua Krista chu Lalpa leh chhandamtuah pawm trin a pui\hn a. Kan duhthlanna pawh hi Pathian hnathawh vng chauh a nizwk tih hi a pawm dn a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    25/27

    25

    www.mizoramsynod.org

    Pathian chu engkim bul leh infwk khwmna a nihzia hi a uar hlea. Pathian chu a famkim a, a thianghlim a ni. Pathian nihna hlimthlachu a thilsiamah a lang a. Amaherawhchu, thilsiamte mawina leh

    \hatna lai ber pawh amah nna khaikhin chuan eng mah ni lo mahse, thilsiamte hi Pathianin ama ropuina tra a \ha thei ang bera asiam an ni, tiin a sawi \hn.

    7. Pastor a\anga bnna

    Jonathan Edwards-a chuan Pathian ze ropui tak thianghlimna hi

    a ngai pawimawh hle mai a. Ringtute pawh kan thianghlim tr a nitih chu a thupui pakhat a ni. Northampton kohhranah hian a puRev. Solomon Stoddard-a hun lai a\ang tawh khn Lalpa Zanriahleh Baptisma Sakramen chungchngah member ni tawh phawtchuan harsatna awm lovin zaln takin an chang mai \hn a.Amaherawhchu, Rev. Jonathan Edwards-a chuan khawvl thilngaina leh vntlnga ham\hatna m chunga a hming maia kohhranmember, Lal Isua an rinna puang chhuak si lote chu ringtu chanvechauh an ni a, chng miten Lalpa Zanriah an kl leh an fate baptismaan chantr chu a pawm thei lo va. Piangthar lote kohhran memberan nih leh Lalpa Zanriah an kl chu kohhran leh Pathian thianghlimnaleh zahawmna tihbawrhbnna niin a hria a. Sakhaw zirtrna lehkaihhruaina piah lamah Pathian hriatna leh rinna an nei ngei tr a nitih chu a \anna a nih tlat avngin kohhranah innghirnghona a awma, a twpah chuan kum 23 chhng Pastor hna a thawhna kohhran

    a\angin bn a lo ni ta a ni.

    8. Missionary Pastor-ah a inpe

    Jonathan Edwards-a chu Northampton kohhran Pastor a\angabn a nih tak hnu chuan Scotland Pastor leh Virginia kohhran Pas-tor atn swmna a dawng a. Amaherawhchu, a swmna dawnte

    chu a hnwl ve ve a. August 1751-ah chuan America ramria

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    26/27

    26

    www.mizoramsynod.org

    Stockbridge-a (Stawk-bridge) Pastor hna leh Indians znga mis-sionary ni tra swmna chu a pawm ta zwk a. Indians znga arawngbwlnaah hian \awng lehlin chawpa thusawi te a ngai a, sikul

    naupangte pawh a enkawl tel nghl bawk a. Harsatna hrang hrang,a boruak hrisl lohna, tualchhng indona leh sapho sumdwng,mahni hmasialte vnga rawngbwl buaithlk chng a tam a. JonathanEdwards-a chuan chng harsatnate chu remchngah hmangin helaihmuna a awm chhng hian lehkha ziak nn a hun tam zwk a hmanphah a. Stockbridge-a rawng a bwl lai hian sual bul chungchngsawi fiahna, zirtrna him lo Armenianism dona leh John Calvin-a

    zirtrna humhimna lehkhabu pawimawh tak takte a ziak a ni.

    Kum 1757 September ni 26-ah Edwards-a chu PrincetonCollege President atn thlan tlin a ni a. Pathian rawngbwlna bnsanahe chanvo ropui tak chelh chu a hreh hle a, mi dangte duhsakna lehthurwn avngin February ni 16, 1758-ah Princeton College Presi-dent-ah lawm luh a ni ta a. A hna thar zawm a\anga kr khathnuah zwnghri dannain a inchiu va, khawsikin a tlk buakzui avngin lawm luh a nih a\anga chawlhkr nga hnu lekMarch 22, 1758-ah kum 58 mi niin Lalpa hnnah a chwl ta ani. Edwards-a thih hnu hian a nupui duh tak Sarah Pierpont-i pawh a dam rei lo va, a pasal thih a\anga thla ruk hnuahPhilladelphia-ah santn vngin kum 1758 October-ahchatuana chwl hlen turin a thi ta a ni.

    9. Tlngkawmna

    Rev. Jonathan Edwards-a hi kan sawi tawh angin \hahnemngaitaka Lalpa rawngbwltu a ni a. Thusawi thiam tak a ni lo va,Lalpa hman tlk khawpa inpe pumhlum vek a nih vngin Americahmr lama harhna hmahruaitu leh Pathian tna seng khwmpuituropui tak a ni a. A hun laiin a rawngbwlna ertuten hrethiam lovin

    kal sual hialah puhin sawi bawrhbng \hn mah se, hun lo kal

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Puitling Jonathan Edwards 2012

    27/27

    27

    www mizoramsynod org

    zlah a lehkhabu ziak tam tak a\angin belhchian a dwlzia an hriaa ni. Pathian thu tak humhimtu leh Thlarau Thianghlim harhnaslsutu a nihzia an hre chhawm zl a. America ram ropui taka

    chhngkaw tam tak zngah chhngkaw entawn tlk leh a thlahkal zl pawh chhui tlk berte zngah an thlang hial a. A pute zngahchhngkaw din kawngah sawisl tr chu awm bawk mah se, athlahte zngah mi chhuanawm leh hlawhtling \hahnem tak an awma. A thlahteho zawng zawng hi naupan lai a\anga hlawhtling takazirna kawnga enkawl vek an ni a. A thlahte znga mipa chauhchhtin Graduate leh a chung lam 285 an awm a, College Presi-

    dent 13, College Professors 65, Pastor leh Missionary 100,thlawhna leh lawng Sipai Officer 75, lehkhabuziakmi 60, Americaram rorl pwla tel 30, Dnhremi 100; damdawi lam Doctor 60;America Vice President 1.

    Jonathan Edwards-a chungchnga thil chiang taka lo lang chuPathianin a thupk wiha amah \ihtute chu an thlah kal zlthlengin malswmna tam takin a vr \hn tih hi a ni.

    _____________________

    Lehkhabu rwnte

    1. A new biography of Jonathan Edwards by Iain Murray

    2. Encyclopedia Britannica by Thomas A.Schafer

    3. Wikipedia, the free encyclopedia

    ..............

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/