kyn og hnattvæðing karnival mótmælanna einar Ólafsson háskóli Íslands 1. nóvember 2005
Post on 20-Dec-2015
233 views
TRANSCRIPT
![Page 1: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/2.jpg)
Kyn og hnattvæðing
Karnival mótmælannaEinar Ólafsson
Háskóli Íslands 1. nóvember 2005
![Page 3: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/3.jpg)
Andófshreyfing gegn hnattvæðingu (Anti-Globalisation Movement)?eða:
• Civil Society Movement
• Global Justice Movement
• Anti-Capitalist Movement
• Citizens Movement for World Democracy
• Alternative Movement
• The Movement of Movements
![Page 4: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/4.jpg)
Elstu hlutar andófshreyfingarinnar
• Umhverfisverndar-samtök
• Friðarsamtök• Samtök til stuðnings
“þriðja heiminum”• Alþýðusamtök í
þróunarlöndunum
![Page 5: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/5.jpg)
Vestræn samtök þróast
• frá “Save the whales” (einstökum baráttumálum) gegnum regnskóga-, loftslagsumræðuna o.s.frv. yfir í gagnrýni á stórfyrirtækin og fjármálastofnanirnar
• eða frá stuðningi við “þriðja heiminn” yfir í sameiginlega baráttu
![Page 6: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/6.jpg)
Rætur frá ’68 ?• 68: uppgjör við gömlu
sósíalísku hreyfinguna
• Menningarleg uppreisn
• Gegn borgaralegri hugmyndafræði
• “Óopinber” stjórnmálahreyfing
• Víetnamhreyfingin → friðarhreyfingin
• Kvenfrelsisbarátta
• Mannréttindabarátta (Bandaríkin)
• “Direct Actions”
![Page 7: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/7.jpg)
Enn eldra: sitúasjónistarnir?
• detournement • spectacle• unitary urbanism → culture jamming→ Adbusters→ Reclaim the Streets→ Naomi Klein / No Logo
![Page 8: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/8.jpg)
Andófshreyfingin á vesturlöndum og í „þriðja heiminum“
Í “þriðja heiminum”: Skuldir þróunarríkjannaStructural Adjustment ProgramsAlþýðan flosnar upp o.s.frv.
síðar (á 9. áratugnum) →
Þróuðu löndin:einkavæðing, niðurskurður velferðarkerfis, brask, óöryggi á vinnumarkaði, genabreytt matvæli, ofurvald stórfyrirtækjanna o.s.frv.Corporate Culture........
![Page 9: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/9.jpg)
Samstaða um allan heim – alþjóðleg hreyfing:
• þróunarlöndin• almenningur á
vesturlöndum• verkalýðshreyfingin• æskufólk• umhverfisverndar-
sinnar • og loks friðarsinnar
![Page 10: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/10.jpg)
Sami óvinur, sömu (kapítalísku) lögmálin við að glíma:
• “sweatshops” – stórmarkaðir, merkjavörurnar• genabreytt matvæli: indverskir smábændur –
vestrænir neytendur• stríð – vopnaframleiðsla• vatnssala í Bólivíu – einkavæðing ferjuflutninga
til Korsíku
o.s.frv.
![Page 11: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/11.jpg)
Upphafið – stiklað á stóruÁ níunda áratugnum• Barátta umhverfisverndarsinna og kjarnorku(vopna)andstæðinga• Greenpeace setur upp fyrsta hnattræna rafræna samskiptakerfið
fyrir félaga sína1990• APC, Association of Progressive Communications, sett á laggirnar
og kemur upp hnattrænu rafrænu samskiptaneti1991• Samstarfsnefnd frumbyggja í Ameríku (CONIC) mynduð• Andóf gegn áætlunum um NAFTA• Mótmæli vegna lagningar M3-hraðbrautarinnar utan við London1993• Meira en hálf milljón manna mótmæla Uruguay-viðræðum GATT,
forvera WTO, í Bangalore á Indlandi
![Page 12: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/12.jpg)
Upphafið – stiklað á stóru1994• 1. jan.: Zapatista-uppreisnin í Chiapas í Mexíkó – Ya basta!• 50 Years is Enough stofnað til andófs gegn “Bretton Woods”-
stofnununum1995• WTO stofnuð• Verkföll í Frakklandi• September: Tugir þúsunda mótmæla ársfundi Alþjóðabankans í
Madrid 1995-1998• Barátta hafnarverkamanna í Liverpool1996• Júlí-ágúst: Zapatistar skipuleggja fyrsta “Encuentro” (ráðstefnu) gegn
nýfrjálshyggju• Nóvember: 130.000 mótmæla á Filippseyjum vegna fundar APEC• CorpWatch setur upp upplýsingaveitu á internetinu
![Page 13: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/13.jpg)
Upphafið – stiklað á stóru
1997• Ráðstefna fjölmargra samtaka um alla Ameríku haldin í Brasilíu
að frumkvæði brasilíska alþýðusambandsins, CUT• Janúar: 20.000 manns koma úr sveitunum til mótmælaafundar í
Bangkok í Tælandi• Júní: Leiðtogafundur ESB í Amsterdam, 40-50.000 manns.
Evrópugöngur gegn atvinnuleysi – Towards a Different Europe!• Júlí-ágúst: Annað “Encuentro” haldið á Spáni• September: Aðgerðir til stuðnings hafnarverkamönnum í
Liverpool í 21 landi. Öllum höfnum á vesturströnd N-Ameríku lokað
• 20. nóvember: Leiðtogafundur ESB í Lúxemborg, 30.000 manns• Nóvember: Mótmæli í Vancouver í Kanda gegn APEC• Efnahagskreppan í SA-Asíu
![Page 14: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/14.jpg)
Upphafið – stiklað á stóru1998 • Febrúar: People’s Global Action stofnað á fundi í Genf• 15.-18. apríl: Peoples' Summit of the Americas haldin í Santiago í Chile.
Hemispheric Social Alliance, samband fjölmargra samtaka um alla Ameríku, stofnað
• Maí: 70.000 manns umkringja G8 fundinn í Birmingham. “Global Street Party” í 30 löndum
• Fyrstu mótmælaaðgerðir vegna WTO-fundar í Genf, 10.000 manns• Brasilía: 40.000 jarðnæðislausir og heimilislausir ganga til höfuðborgarinnar• Filippseyjar: Fiskimenn ganga til Manila• Indland: Hundruð þúsunda koma til Hyderabad: Indland gangi úr WTO!• Kórea: Allsherjarverkfall m.a. gegn “heimsyfirráðum auðmagnsins” og IMF
og MAI• Aotearoa/Nýja Sjáland: Hikoi-maóríar ganga hundruð kílómetra gegn MAI• Nóvember: Áætlanir um MAI lagðar af, m.a. vegna mótmæla víða um heim• Desember: ATTAC stofnað
![Page 15: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/15.jpg)
Upphafið – stiklað á stóru1999 • 18. júní: Alþjóðleg mótmæli vegna G8-fundarins í Köln• London: 10.000 manns taka þátt í “Carnival against Capital”• Nígería: Ijaw, Ogoni og fleiri ættbálkar halda “Carnival of the
Oppressed” og hertaka höfuðstöðvar Shell í landinu.• 450 indverksir bændur ganga um Evrópu (Inter-Continental
Caravan)• Nóvember: Mótmæli vegna ráðherrafundar WTO í Seattle. 1500
samtök í 90 löndum undirrita áskorun þess efnis• Mótmæli víða um heim, m.a. Narmada-dalnum á Indlandi og 75.000
manns í 80 borgum í Frakklandi• Þúsundir mótmælenda brjótast inn á öryggissvæði vegna ASEAN-
fundar í Manila1999-2000• Independent Media Center, Indymedia, þróast í tengslum við
aðgerðir þessa missera frá Seattle til Prag
![Page 16: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/16.jpg)
Seattle ‘99
• Ráðherrafundurinn fer út um þúfur. Nýrri samningalotu (Millennium Round) er frestað.
• “Teamsters and Turtles”• Valdamenn og fjölmiðlar
uppgötvuðu – og hræddust – hreyfinguna
• Hreyfingin uppgötvaði sjálfa sig• Birtist sem “hreyfing
hreyfinganna”
![Page 17: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/17.jpg)
Hreyfing hreyfinganna:
• Frumbyggjar• Smábændur (Via
Campesina, MST...)• Umhverfissinnar• Kvenfrelsi (t.d.
Wome’n Global March)
• Students Against Sweatshops
• Verkalýðsfélög (CUT Brasilíu, KCTU S-Kóreu)
• ICFTU:
2000: Globalising Social Justice
2004: Globalising Solidarity
• Menntamenn, NGO’s
![Page 18: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/18.jpg)
Fjögur tímabil?
• 1960-1980: tímabil umræðna og tilrauna og einstakra báttumála (Nestlé-barnamatur, þáttur IT&T í valdaráninu í Chile, Coca-Cola í Guatemala)
• 1980-1997: Hinn myrki tími – nýfrjálshyggjan nær fótfestu
• 1997-11.sept. 2001: Gullöldin!• eftir 11. sept. 2001 ?
John Cavanagh - Institute for Policy Studies (febr. 2002)
![Page 19: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/19.jpg)
Eftir 11.9.01: Hreyfingin gegn stríði(Anti-war movement)
• Strax um miðjan september hófust aðgerðir gegn stríði í Norður-Ameríku og Evrópu
• 21. sept.: Stop the War Coalition, Bretlandi• Í lok sept.: International A.N.S.W.E.R., BNA • 20. apríl 2002: Fjölmennar aðgerðir í BNA• 28. sept.: Fjölmennar aðgerðir í Evrópu• 25. okt.: United for Peace and Justice, BNA• 10. nóv.: ESF Flórens, nær milljón manns
o.s.frv.
![Page 20: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/20.jpg)
World Social Forum
• Porto Alegre, Brasilíu. Attac, CUT, MST o.fl. – Verkamannaflokkurinn
• Jan. 2001: 10-20 þúsund
• 2002: 55 þúsund
• 2003: 100 þúsund
• 2004 (Mumbai): 100 þúsund, 2660 samtök
• 2005 (Porto Alegre): 155 þúsund
![Page 21: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/21.jpg)
Foro Social Mundial 2005
![Page 22: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/22.jpg)
Forum Social Mundial 2006
Um 140 samtök í undirbúningsnefnd, m.a.:
• Verkalýðssambönd í mörgum löndum,
• All Arab Peasants & Agricultural Co-operatives Union
• Caritas Internacionalis
• Congresso Nacional Indígena do México
• Corpwatch• Greenpeace• Instituto Paulo Freire• OXFAM Internacional• Via Campesina • World March of Women
• o.s.frv...
![Page 23: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/23.jpg)
Fórum Social Mundial 2006
Verður á þremur stöðum:
• Bamako, Malí
• Caracas, Venesúela, og
• Karachi, Pakistan
![Page 24: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/24.jpg)
Svæðisbundin samfélagsþing
![Page 25: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/25.jpg)
Átta lykilþættir hinnar efnahagslegu hnattvæðingar
Alternatives to Economic Globalization. A Better World is Possible. 2002 (ný útg. 2004)
• Áhersla á ofurvöxt og óhefta nýtingu auðlinda til að kynda undir þann vöxt.
• Einkavæðing og vörugerving almannaþjónustu og þess sem eftir er af sameiginlegum gæðum (commons) á jafnt hnattræna sem staðbundna vísu.
• Hnattræn menningarleg og efnahagsleg einsleitni og gríðarleg áhersla á neysluhyggju.
• Innlimun og umbreyting þjóðlegra hagkerfa, þar á meðal sumra sem hafa verið sjálfum sér næg í miklum mæli, í hagkerfi sem byggjast á umhverfislega og félagslega skaðlegri útflutningsframleiðslu.
• Afnám reglna og hafta á starfsemi stórfyrirtækja og óheft streymi fjármagns þvert á landamæri.
• Gífurleg samþjöppun fyrirtækja. • Sundurlimun almannaþjónustu á sviði heilbrigðismála, félagsmála
og umhverfismála. • Yfirtaka alþjóðlegs fyrirtækjaskrifræðis á hefðbundnu valdi
lýðræðislegra þjóðríkja og byggðarlaga.
![Page 26: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/26.jpg)
Við eigum völ á öðruvísi veröld -
• Another world is possible
• Un autre monde est possible
• Un otro mundo es posible
• Um outro mundo é possível
• En anden verden er mulig
• Eine andere welt ist möglich
– en hvernig veröld?
![Page 27: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/27.jpg)
Flóra hreyfingarinnar Simon Tormey : Anti-capitalism, 2000
![Page 28: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/28.jpg)
Flóra hreyfingarinnar
• Hugmyndafræði? • Ekki hugmyndafræði?• Gegn hugmyndafræði?• Þurfum við aðra
hugmyndafræði en þá borgaralegu / kapítalísku?
• eða þurfum við fyrst og fremst að losna undan klafa hugmyndafræðinnar?
• Póst-stjórnmál?
• Zapatismo• Adbusters• Reclaim the Streets• Átónómistar• Anarkistar (sumir)• Umhverfissinnar (sumir,
t.d. “primitífistar)• “Frjálslynd
íhlutunarstefna”
![Page 29: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/29.jpg)
Flóra hreyfingarinnar
• Bylting eða umbætur?
• And-kapítalísk hreyfing eða hreyfing gegn hnattvæðingu og nýfrjálshyggju?
• Sósíalísk bylting “upp á gamla móðinn”?
• Afnám stofnananna eða endurbætur á þeim?
• Eru jafnvel endurbæturnar byltingarsinnaðar?
![Page 30: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/30.jpg)
Nokkur ágreiningsmál (World Social Forum 2002)
Fisher og Ponniah, Another World is Possible, 2003, s. 8-10 • Bylting eða umbætur? • Umhverfismál eða efnahagsmál?
– kröfur umhverfisverndarsinna um að draga úr vexti og neyslu– kröfur verkalýðshreyfingarinnar um vöxt og aukna atvinnu
• Mannréttindi eða verndarstefna – Krafa verkalýðsfélaga í norðri um að mannréttindaákvæði verði innifalin
í alþjóðlegum viðskipta- og fjárfestingasamningum eru oft túlkuð af félögum þeirra í suðri sem verndarstefna
• Algildi gilda? – vestræn gildi séu algild – er það til marks um menningarlega afstæðishyggju að álíta önnur gildi
jafngild? – er hægt að koma sér saman um að mismunandi gildi séu jafngild?
• Staðbundið (local), þjóðlegt eða hnattrænt?
![Page 31: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/31.jpg)
And-kapítalismi – hvað er það?
• Áður fyrr: and-kapítalismi = sósíalismi / kommúnismi
• Nú: öðruvísi veröld – en hvernig?
• Afnám kapítalismans eða róttæk umsköpun?
• Sósíalismi eða póst-kapítalismi
![Page 32: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/32.jpg)
Sósíalismi, marxismi, bylting?
• Mörg sósíalísk / marxísk samtök virk
• Samt lítið talað beinlínis um sósíalisma
• Hugmyndir um sósíalískt skipulag alltaf óljósar– Stéttlaust samfélag, framleiðslutækin í sameign, ekki
vöruframleiðsla....• Blætiseðli vörunnar / firring (Marx); Adbusters, culture jam,
kaupa-ekki-dagurinn, Reclaim the streets, lókalísering....
• Marxisminn: módernísk stefna, tæknileg rökhyggja
• Hins vegar spurning um stjórnlist, sögulegt hlutverk verkalýðsstéttarinnar
![Page 33: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/33.jpg)
Aðrir byltingarsinnar
• Átónómistar (Ítalía, Bandaríkin / Autonomen Þýskaland, Holland)– Með rætur í marxisma: áhersla á stéttabaráttuna – og
“sjálfstæða og vítt skilgreinda verkalýðsstétt”– Lenín: nei takk!
• Anarkistar – var alþýðuhreyfing– Bakúnín – Krópotkín – Tolstoj – Chomsky...– Margir straumar: Black bloc, “spikies” og “fluffies”, Tuti
Bianchi, grænir anarkistar, WOMBLES (anarkistar/átónómistar?) og svo bara anarkistar...
![Page 34: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/34.jpg)
Þrennskonar umbótastefna I (Simon Tormey, Anticapitalism)
1. Frjálslynd íhlutunarstefna (ekki hugmyndafræði)– lagfæra ýmislegt sem miður fer – setja reglur til að tryggja ýmis réttindi, vernda umhverfið, koma
í veg fyrir stríð, stöðva arðrán
2. Frjálslynd alþjóðahyggja– meiri heildarhyggja– kerfi alþjóðlegra stofnana– hið pólitíska í fyrsta sæti, hið efnahagslega í annað sæti– önnur samsetning stofnana – meiri áhrif þróunarríkja– annað hlutverk stofnana – fullnægi mismunandi þörfum allra
landa og heimshluta
![Page 35: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/35.jpg)
Þrennskonar umbótastefna II (Simon Tormey, Anti-capitalism)
3. Endurkoma sósíaldemókratíunnar– Afturhvarf til hefðbundinnar sósíaldemókratíu– John Maynard Keynes– Gamla Bretton Woods kerfið– Þjóðleg alþjóðahyggja
• þjóðríkið aðalgerandinn í alþjóðlegum málefnum • þjóðríkið vettvangur fyrir félagslegt réttlæti og dreifingu
lífsgæðanna • alheimsríki ræður ekki við ástandið meðan munurinn milli
landa og heimshluta er eins og hann er– Alþjóðleg sósíaldemókratía
• einhvers konar „alþjóðastjórn“ eða „alþjóðaþing“ (t.d. George Monbiot, The Age of Consent)
![Page 36: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/36.jpg)
Öðruvísi alþjóðleg stjórnum
“There is a crying need for an alternative system of global governance”Walden Bello, Deglobalization, 2002, s. 112
• Gagnrýni á WTO, Alþjóðabankann og Alþjóðagjaldeyrisjóðinn
• ekki bara frá “and-kapítalísku” hreyfingunni heldur líka úr röðum hinna “útvöldu”
• svo sem Joseph Stiglitz, George Soros, ýmsar alþjóðlegar nefndir (Commission on Global Governance, World Commission on the Social Dimension of Globalization)
• byggist venjulega á lagfæringum, lýðræðislegri stjórnun o.s.frv.
![Page 37: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/37.jpg)
Öðruvísi alþjóðleg stjórnumýmsar hugmyndir
• Leggja WTO niður – eða draga verulega úr umsvifum hennar, tryggja lýræðislegt ákvarðanaferli
• Breyta Alþjóðagjaldeyrissjóðnum í valdalaust ráðgjafarfyrirtæki (Bello)
• Fair trade organization (Monbiot)• Alheimsþing (Monbiot)• International Clearing Union (Monbiot/Keynes)• Styrkja svæðisbundið samstarf og
viðskiptabandalög
![Page 38: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/38.jpg)
„Afhnattvæðing“ (deglobalization) I Walden Bellow – Focus on Global South, Bangkok
• innlent fjármagn til þróunar í stað þess að verða háð erlendri fjárfestingu og erlendum fjármálamörkuðum;
• tekjudreifing og uppskipting lands til að styrkja heimamarkað sem geti orðið hornsteinn efnhagslífsins;
• draga úr áherslu á hagvexti og auka jafnræði til að draga úr umhverfislegu ójafnvægi;
• mikilvægar efnahagslegar ákvarðanir fari gegnum lýðræðislegt ákvörðunarferli í stað þess að láta þær ráðast af markaðnum;
![Page 39: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/39.jpg)
„Afhnattvæðing“ (deglobalization) II Walden Bellow
• einkarekstur og ríkið undir stöðugt samfélagslegt eftirlit;
• nýtt kerfi framleiðslu og viðskipta sem samanstendur af samvinnufélögum, einkafyrirtækjum og ríkisfyrirtækjum en útiloki yfirþjóðleg fyrirtæki;
• tryggja sjálfbært efnahagslíf með því að ýta undir vöruframleiðslu í heimabyggð eða innanlands ef hægt er án óeðlilegs kostnaðar til að vernda samfélagið.
![Page 40: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/40.jpg)
Fair trade vs. LocalizationGreg Buckman, Globalizatin, Tame it or Scrab it?, 2004:
Hinir hófsömu:
Fair Trade school• Öðruvísi hnattvæðingu
– Greenpeace– Bandarískir og
meginlandsgræningjar– Verkalýðsfélög (ICFTU)– Mannúðarsamtök (t.d.
Oxfam) o.s.frvHin gamla fyrirmynd: John Maynard Keynes
Hinir róttæku:
Localization school• Gegn hnattvæðingu
– Friends of the Earth– Breskir græningjar– IFG, Focus on Global
South....
Colin Hines, Localization, A Global Manifesto, 2000
Hin gamla fyrirmynd: Frtiz Schumacher, Small is Beutiful
![Page 41: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/41.jpg)
Fair Trade / aftur til Bretton Woods I
• Í grundvallaratriðum er hinn alþjóðlegi markaður í lagi en það þarf að setja honum reglur
• Bretton Woods kerfið virkaði ágætlega• Pólitísk breyting á efnahagslegri hnattvæðingu
frekar en “strúktúrel”• Aukin hlutdeild þróunarlanda í heimsútflutningi
gæti bjargað tugmilljónum úr fátækt• Með réttum reglum og siðferðisgrundvelli um
viðskipti má auka réttlæti
![Page 42: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/42.jpg)
Fair Trade / aftur til Bretton Woods II
• Gegn innflutningshöftum og framleiðslustyrkjum í ríku löndunum
• Fátæk ríki eiga að fá sérmeðferð• Fátæk ríki fái að hamla gegn innflutningi
landbúnaðarvara• Ákvæði varðandi umhverfisvernd og réttindi
verkafólks fylgi viðskiptasamningum• Núverandi þróun viðskiptafrelsis verði þegar
stöðvuð• TRIPS-samningarnir tryggi fátækum löndum
yfirráð yfir eigin þekkingu og aðgang að lyfjum
![Page 43: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/43.jpg)
Fair Trade / aftur til Bretton Woods III
• Umbætur á WTO, Alþjóðabankanum og –sjóðnum
• Lán án skilmála um aðlögunaráætlanir (structural adjustment)
• Skuldirnar verði felldar niður• Tobin-skattur verði tekinn upp• Reglur og eftirlit með erlendum fjárfestingum• Reglur um yfirþjóðleg fyrirtæki, strangari
alþjóðleg samkeppnislög• Kerfi til að takast á við kreppur og hrun í
einstökum löndum
![Page 44: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/44.jpg)
“Lókalísering” (Localization) I
• Ekki einangrunarstefna: alþjóðlegt samstarf, alþjóðahyggja mikilvæg
• Snýst ekki um að vera sjálfum sér nægur (self-sufficiency) heldur að treysta á sjálfan sig (self-reliance)
• Hnattvæðing skaðar nærsamfélagið• Framleiðsla fyrir heimamarkað og verslun
og fjárfestingar heima fyrir styrkja nærsamfélagið
![Page 45: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/45.jpg)
“Lókalísering” (Localization) II
• Ýtir undir þátttökulýðræði• Vöruflutningar langar leiðir auka mengun• WTO, Alþjóðabankinn og –sjóðurinn verði
lögð niður• Í staðinn t.d. ITO undir SÞ og/eða
svæðisbundin samtök/stofnanir• Meira fjölræði (pluralism) ríki í alþjóðlegri
efnahagsstjórn• Reglur og eftirlit með yfirþjóðlegum
fyrirtækjum
![Page 46: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/46.jpg)
Tíu grundvallaratriði fyrir sjálfbær samfélög Alternatives to Economic Globalization. A Better World is Possible. 2002 (ný útg. 2004)The International Forum on Globalization (IFG)
• Nýtt lýðræði • Grenndarlýðræði (subsidarity) • Umhverfisleg sjálfbærni • Sameiginleg arfleifð (common heritage) • Fjölbreytni (diversity) • Mannréttindi • Atvinna og lífsviðurværi (livelihood) • Öryggi og trygging nægrar fæðu • Réttlæti (equity) • Varúðarreglan (the precautaionary principle)
![Page 47: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/47.jpg)
Grenndarlýðræði (subsidarity)
Ákvarðanir teknar eins nálægt þeim sem þær varða og hægt er
Forsendur grenndarlýðræðis eru:• staðbundið eða þjóðlegt eignarhald og yfirráð
yfir auðlindum og framleiðslutækjum• staðbundið eða þjóðlegt vald til að setja reglur í
kerfi þar sem miðlægt vald styður hið staðbundna í því að ná markmiðum sem skilgreind eru heima fyrir
• að reiða sig á staðbundnar eða þjóðlegar auðlindir og leiðir til að mæta grunnþörfum
![Page 48: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/48.jpg)
Sameiginleg arfleifð
Til er sameiginleg arfleifð sem varðar sameiginlegan tilverurétt allra tegunda:
• Vatn, land, loft, skógar og fiskimið sem líf allra er háð. • Menning og þekking sem er sameiginleg sköpun allra. • Nýrri sameiginleg arfleifð: almannaþjónusta sem
stjórnvöld bera ábyrgð á í þágu alls almennings til að mæta þörfum, svo sem: heilbrigðismál, menntun, öryggi almennings, félagslegt öryggi o.s.frv.
Allri þessari sameiginlegu arfleifð er ógnað af stórfyrirtækjum sem sækjast eftir einkavæðingu hennar í því skyni að geta verslað með hana og hagnast á henni.
![Page 49: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/49.jpg)
Fjölbreytni
Fjölbreytni er lykill að lífsþrótti, þanþoli og endurnýjun allra lifandi kerfa. Það á líka við um mannlegt samfélag.
Margbreytileiki mannlegrar reynslu kemur fram í menningarlegri fjölbreytni sem gerir okkur kleyft að þróast áfram félagslega, menningarlega og andlega.
• Efnahagsleg fjölbreytni er grundvöllur sveigjanlegra, stöðugra, orkunýtinna og sjálfbærra (self-reliant) staðbundinna efnahagskerfa sem þjóna þörfum fólksins og samfélagins og eru í sátt við umhverfið.
• Lífræðileg fjölbreytni er nauðsynleg fyrir flókna, sjálfstýrða og endurnýjandi þróun vistkerfisins sem er grundvöllur alls lífs og auðs.
![Page 50: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/50.jpg)
Varúðarreglan
Þegar einhver athöfn eða afurð er hugsanlega hættuleg heilsu manna eða umhverfi ætti að grípa til fyrirbyggjandi aðgerða með takmörkun eða banni.
Það á sem sagt ekki að nægja að skaðsemin sé ósönnuð heldur verður að sanna að hún sé ekki fyrir hendi.
![Page 51: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/51.jpg)
The World Is Not For Sale: Valdið aftur til fólksins
Ef eitthvað er sem bæði umbótasinnaðir og róttækir andkapítalistar eiga sameiginlegt, þá er það
• að hið pólitíska hafi forgang fyrir hinu efnahagslega
• að endurheimta völdin úr höndum þeirra sem hafa náð þeim gegnum „af-pólitíseraðan“ (depoliticised) „frjálsan markað“(Simon Tormey, Anti-capitalism)
• „Eitt er víst: leiðin liggur aftur til stjórnmálanna“ (David Held, „Endalok stjórnmála, þriðja leiðin og lýðræðiskosturinn“ Framtíð lýðræðis á tímum hnattvæðingar, bls. 40)
![Page 52: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/52.jpg)
Jafngildiskeðja hinna mörgu skoðana
Lífvænlegur valkostur við nýfrjálshyggjuna getur því aðeins orðið til að valkostir mismunandi félagslegra hreyfinga renni saman. Til að slíkur samruni geti orðið þurfa hin ýmsu heimspekilegu/pólitíksu rök fyrir þessum valkostum (sósíalismi, anarkismi, umhverfisstefna, femínismi, gildi frumbyggja, fjölmenningarstefna) að mynda jafngildiskeðju.
Laclau og Mouffe, Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics. 2001. Vitnað eftir Fischer og Ponniah, 2003)
![Page 53: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/53.jpg)
Þátttökulýðræðið - grundvallaratriði
• Samleitni hinna mismunandi sjónarmiða grundvallast á samstöðunni um endurnýjun lýðræðisins. Það þýðir:
• endurnýjun samfélagsins þannig að efnahagslegir framleiðsluhættir, pólitískt stjórnkerfi, útbreiðsla vísindalegra nýjunga, skipulag fjölmiðla, félagsleg tengsl og samband samfélags og náttúru séu komin undir róttæku og lifandi þátttökulýðræði.
• Þátttökulýðræði er grundvöllur að þessu öllu. Hugmyndir um framleiðsluhætti handan kapítalismans eru óljósar, en þátttökulýðræði er grundvöllur þeirra.
Fischer og Ponniah, Another World is Possible, s. 13-14
![Page 54: Kyn og hnattvæðing Karnival mótmælanna Einar Ólafsson Háskóli Íslands 1. nóvember 2005](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062304/56649d435503460f94a1facb/html5/thumbnails/54.jpg)
Ya basta! Un otro munde es posible!
Stonehenge 88: http://www.wfloe.fsnet.co.uk/Wbanner.htm
Ban illegal timber: http://www.greenpeace.org/international
Poor Peoples' March, Mississippi to Washington DC, 1968: http://www.crmvet.org/images/imgstrug.htm
Escape from Calvin Klein: http://adbusters.org/spoofads/fashion/
Mótmæli í Bólivíu: http://www.nickbuxton.info/photos/campaigning/nick_083.html
Reclaim the Streets: http://www.reclaimthestreets.net/
Seattle ’99: http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/543290.stm og http://www.ilwu19.com/history/wto/wtorally.htm
Myndir frá Alþjóðlega samfélagsþinginu, Porto Alegre, 2005: PAULINO MENEZES & CRISTIANO SANT'ANNA http://www.ipsterraviva.net
Myndir frá Evrópska samfélagsþinginu í London 2005: Einar Ólafsson
http://notendur.centrum.is/~einarol/