თამაზ ბიჭიაშვილი

საქართველოს აგრარული უნივერსიტეტი

კვლევის მეთოდოლოგიაleqcia 1: კვლევა და მისი როლი ინოვაციების

ჩამოყალიბებისა და პრაქტიკული რეალიზაციის საქმეში

• კვლევა არის რაიმე ობიექტის ( , , საგნის მოვლენის პროცესის) მეცნიერული შესწავლის პროცესიამ ( ...)ობიექტის მოვლენის მახასიათებელ კანონზომიერებათა გამოსავლენად კვლევის მიზანია , .ამ მოვლენების განვითარება მათი გარდაქმნა და გამოყენება , ფილოსოფიური გაგებით კვლევა არის ახალი სამეცნიერო ცოდნის გენერაციის პროცესი ადამიანის

.შემეცნებითი მოღვაწეობის ინტელექტუალური სახე , . მცდარია შეხედულება თითქოს კვლევა არის მხოლოდ სპეციალიზირებული სამეცნიერო საქმიანობა

საზოგადოებისა და ადამიანის განვითარების თანამედროვე ტენდენციები დღის წესრიგში აყენებს სხვა , ახალ მოთხოვნებს თითქმის ყველა სფეროში ადამიანის პროფესიული საქმიანობა მოითხოვს

.მეცნიერულ მიდგომას და კვლევაც თავისთავად იჭრება ადამიანის ყოველდღიურ პრაქტიკაში , , , ზოგს მიაჩნია რომ კვლევა არის მეცნიერული სამუშაო და მენეჯერს ან თუნდაც პროფესიონალს

, რომელიც დაკავებულია ყოველდღიური საქმიანობით მისთვის არც დრო და არც საჭიროება არ.გააჩნია

- , პრაქტიკაში კი პირიქით კვლევის ჩატარება შედეგების ანალიზი და გათვალისწინება გადაწყვეტილების მიღებისას წარმოადგენს წარმატების მთავარ ფაქტორს როგორც სამეცნიერო

, .მუშაობაში ასევე მენეჯმენტსა და სპეციალისტის ყოველდღიურ საქმიანობაში პრაქტიკულ საქმიანობაში კვლევა გვეხმარება რეზერვების დანახვასა და ხელშემშლელი ფაქტორების

, , გამოვლენაში კვლევის შედეგად ვლინდება თუ რას უნდა ვერიდოთ და რას დავუჭიროთ მხარი რაზე . , ვთქვათ უარი და რას მივანიჭოთ უპირატესობა კვლევა არის პროფესიონალიზმის განათლებისა და

.შემოქმედების ძირითადი ფაქტორი , , :აღნიშნულიდან გამომდინარე კვლევა როგორც ადამიანის საქმიანობის სფერო გულისხმობს

- , პრობლემებისა და სიტუაციების ამოცნობას მათი წარმოშობის მიზეზების გამოვლენას - თვისებებისა და შემცველობის გამოვლენის კანონზომიერებების და განვითარების დადგენას - პრობლემებისა და სიტუაციების ადგილის განსაზღვრას და დაგროვილი ცოდნის სისტემატიზაციას - , მოცემული პრობლემის შესახებ ახალი წარმოდგენების ან ცოდნის პრაქტიკული გამოყენების გზების შესაძლებლობებისა და საშუალებების გამონახვას - : ; კვლევა არის ადამიანის შემოქმედებითი საქმიანობის უმაღლესი დონე ესაა ამოცანის დასმა

; ; , ; დაკვირვება შეფასება მონაცემების მოპოვება კლასიფიკაცია და სისტემატიზაცია , , ; ექსპერიმენტის მოდელირება ოპტიმიზაცია დაყენება და ჩატარება მიღებული შედეგების

, , . დამუშავება ანალიზი პრაქტიკული გამოყენება და მრავალი სხვა პრაქტიკაში კვლევის ეს ნიშნები გარკვეული თანაფარდობით ახასიათებს პროფესიონალიზმისა და

.საქმიანობის კონკრეტულ მიზნებსა და ამოცანებს

მსოფლიო ტენდენციებიუკანასკნელ წლებში მსოფლიო ბაზარზე მარცვლეულის გაძვირებამ გამოიწვია სხვა, მაგ. მეცხოველეობის პროდუქტების ფასების ცვლილება. ამის მიზეზებია: განვითარებად ქვეყნებში - ინდოეთში, ჩინეთსა და ინდონეზიაში მოსახლეობის გადახდისუნარიანობის ზრდა; მოს-ის შემცირება, მაგ. ჩინეთში 2007-8 წწ. ცივმა ზამთარმა გაანადგურა 0,7 მლნ ჰა და 10 მლნ ჰა-მდე დააზარალა; მაღალი ფასები ენერგომატარებლებზე მსოფლიო მასშტაბით და ს/მ პროდუქციის გამოყენება ბიოსაწვავის მისაღებად; სხვადსხვა ეპიდემიები - ქათმის და სხვა გრიპებიგაეროს მონაცემებითსასურსათო რეზერვები თუ 2007 წელს კაცობრიობას ეყოფოდა 169 დღეს, 2008 წ. მან შეადგინა 54 დღე და რამოდენიმე განვითარებადი ქვეყანა შიმშილის ზღვარზე აღმოჩნდა. ფაოს მონაცემებით მოშიმშილეთა რიცხვმა 2008 წელს შეადგინა მილიარდი ადამიანი. შიმშილის ყოველდღიური მსხვერპლია დაახლოებით 10000 ბავშვი და 25000 მოზრდილი. 2030 წლისათვის აგრარულმა წარმოებამ სურსათზე მოთხოვნა რომ დააკმაყოფილოს მსოფლიო მასშტაბით წარმოების მოცულობა უნდა გაიზარდოს 50%-ით.მსოფლიოში მოხმარებული ხორციდან 40% მოდის ღორის ხორცზე, 30% ფრინველის და 25 % საქონელზე 5 % სხვა დანარჩენი. ხორცის თითქმის ნახევარს აწარმოებს აშშ, ჩინეთი და ბრაზილია. ჩინეთმა 90-იან წწ ორჯერ გაზარდა ხორცის წარმოება.განვითარებულ ქვეყნებში ხორცის მოხმარება შეადგენს 77 კგ კაცზე, აზიაში 27 კგ, აფრიკაში 14 კგ. ჩინეთს და აზიის სხვა ქვეყნებს არა აქვთ მიწის დიდი რესურსები - ჩინეთმა7% მიწით უნდა გამოკვებოს პლანეტის მოს-ის 22%

გლობალური სასურსათო კრიზისის და ფასების ზრდის პროცესში აგრარული სექტორი საერთაშორისო არენაზე იკვეთება, როგორც ეროვნული პრიორიტეტი და სტრატეგიული

კონკურენტული უპირატესობაშესაბამისად, კვლევის მეთოდოლოგიის შესწავლა მიზანშეწნილია დავიწყოთ იმ პრობლემათა

, განხილვით , რომლებიც დგას კაცობრიობის წინაშე სასურსათო უსაფრთხოების მხრივ იმ/ ჰიპოთეზების პროგნოზების გაცნობით რომლებიც ჩამოყალიბებულია საერთაშორისო ორგანიზაციების

მიერ და იმ ინოვაციების ანალიზით რასაც ისინი გვთავაზობენ აგრობიზნესის განვითარების.თვალსაზრისით

მომავლის განჭვრეტა აგრობიზნესის განვითარების მიმართულებით, ნიშნავს იმის დადგენას თუ: რა საფრთხე ემუქრება კაცობრიობას უახლოეს ან შორეულ მომავალში საკვებიით უზრუნველყოფის მხრივ რამდენ ხანს ეყოფა სოფლის მეურნეობას მიწის, წყლის და სხვა რესურსები პლანეტაზე სასურსათო მოთხოვნილების დასკმაყოფილებლად - 1სულზე 2700 კკალ/ დღეში რამდენად ძალუძთ ინოვაციებს წინააღმდეგობა გაუწიონ ბუნების კაპრიზებს და კლიმატის სახიფათო ცვლილებებს რა სახის აგრარული პოლიტიკა უნდა შეარჩიოს თითოეულმა ქვეყანამ რათა უზრუნველყოს მაღალეფექტური და მდგრადი სოფლის მეურნეობა/ქვეყანის სასურსათო უსაფრთხოება

ინოვაციები სოფლის მეურნეობაში

სელექციურ-გენეტიკური ახალი ჯიშები მეცხოველეობაში, მემცენარეობასა და მეფრინველეობაში, გენმოდიფიცირებული პროდუქტები საწარმოო-ტექნოლოგიური• ნიადაგის დამუშავების ახალი ტექნოლოგიები, სმ-ის აგროქიმიური მომსახურების აუცილებლობა ნიადაგის ნაყოფიერების შენარჩუნებისათვის. • ჰიდრომელიორაციული სისტემების ექსპლუატაციის ტექნოლოგიური რეგლამენტის და აგროლანდშაფტების კომპლექსური მელიორაციის რეჟიმების მართვის ტექნიკური საშუალებების და საინფორმაციო მოდელების პრაქტიკული გამოყენება.• დეგრადირებული მიწების აეროკოსმომონიტორინგი. მიგდებული მიწების ათვისება და სხვა• ნანოტექნოლოგიების გამოყენება მემცენარეობაში, მეცხოველეობაში, გადამამუშავებელ მრეწველობაში, ბიოტექნოლოგიაში, სასოფლო სამეურნეო მანქანათმშენებლობასა და ტექნიკურ სერვისში. • გრაფიტის გამოყენება ნიადაგიის რეკულტივაციის მიზნით. ე.წ. „ნანოფხვნილები“, როგორც ეკოლოგიურად სუფთა და უსაფრთხო პრეპარატები მემცენარეობაში გამოიყენება მცენარეთა ფერმენტაციული აქტივიზაციის მიზნით. ისინი ამაღლებენ მცენარეთა მედეგობას არახელსაყრელი სავეგეტაციო პირობების მიმართ. ზრდიან მარცვლოვანი კულტურების მოსავლიანობას15%-ით, მწვანე მასას 25%-ით, და სხვა.

ჰიპოთეზები, რომლებსაც სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციები საფუძვლად უდებენ სმ პროდუქციის ბაზრის შეფასებას, მისი განვითარების პროგნოზირებას :

• სმ-ში შენარჩუნდება იგივე ტენდენციები და სხვადასხვა ფაქტორთა ურთიერთგავლენის იგივე პერსპექტივები• გაიზრდება ძირითადი სმ კულტურების (ხორბალი, სიმინდი, ბრინჯი) ნათესი ფართობები• მიწისა და წყლის რესურსების რაციონალური გამოყენების მიზნით ყველა ქვეყანა დიდ რესურსებს მოახმარს აგრარულ სექტორში მეცნიერულ-ტექნიკური პროგრესის მიღწევების დანერგვას• ხორცისა და რძის პროდუქტების ხარჯზე განვითარებად ქვეყნებში გაიზრდება ცილების მოხმარება, ანუ მცენარეული რესურსების დიდი ნაწილი დაიხარჯება კორმის საწარმოებლად• სახელმწიფოთა უმრავლესობა შეინარჩუნებს სმ რესურსების სურსათად გამოყენების ტენდეციას. რამოდენიმე გამონაკლისის მაგ. აშშ-სა და ბრაზილიის, გარდა, სადაც მიწის რესურსებს იყენებენ ბიოსაწვავის მისაღებად

ქვეყნის სასურსათო უსაფრთხოების და აგრარული სფეროს განვითარების ერთ-ერთი განმსაზღვრელი ფაქტორია განახლებადი ენერგომატარებლების გამოყენების (ბიოსაწვავი, ქარის ენერგია, თხევადი გაზისებური საწვავის მცენარეული ნარჩენებიდან და სხვა)

მოქცევადი ჰესი

. მზის ელ სადგურის ჰეოსტატების ველიქარის ენერგია

ავტომატიზირებული სასათბურე ტექნოლოგიების გამოყენება ბოსტნეულის მოვლა მოყვანისათვის

ფიტომონიტორი და მცენარესთან „დიალოგის“(ფიზიოლოგიური პროცესების კონტროლის) ინტელექტუალური სისტემები

სურსათის უვნებლობა და ხარისხის უზრუნველყოფაკვების პროდუქტების ექსპერტიზა

რეგიონების ფიტოსანიტარული სიტუაციის მონიტორინგისა და პროგნოზის თანამედროვე მეთოდების და კონტროლის სისტემების დამუშავება

მემცენარეობის დარგებისათვის ზონალური ტექნოლოგიების დამუშავება რესურსების დაზოგვის, ეკოლოგიური უსაფრთხოების და ეკონომიკური მიზანშეწონილობის კრიტერიუმების საფუძველზე

აგროკოსმოსური და პოზიციური ზონდირების საშუალებების მოხმარება აგროეკოსისტემების და აგროლანდშაფტების რესურსების

გამოსაყენებლად

ხარისხის ანალიზატორები

დისტანციური-ლაზერული საზომი ხელსაწყოები -ნიველირი ოპტიკური დეტექტორი

ტესტერი ომმეტრი 

ინოვაციები ვეტერინარიასა და ზოოტექნიკაში: მეცხოველეობის სასელექციო პროცესების გენეტიკური კონტროლის და მართვის სისტემების განვითარება, მეცხოველეობის პროდუქტიულობის რეალიზაციის პროცესთა რეგულაციის მეთოდების გამოყენება და გამოკვების ეფექტური სისტემების შექმნა. კვერცხისა და ფრინველის ხორცის წარმოების რესურსდამზოგავი, ეკოლოგიურად უსაფრთხო ტექნოლოგიების დამუშავება და გამოყენება ცხოველების/ფრინველების დაავადებების დიაგნოსტიკის, თერაპიისა და მკურნალობის ახალი თაობის ბიოლოგიური პრეპარატების დამუშავება მეცხოველეობის პროდუქციის წარმოების ინტენსიური განვითარება. ნანოტექნოლოგიური კომპოზიციების გამოყენება მეცხოველეობაში საკვები დანამატების სახით და ვეტერინარული პრეპარატების დასამზადებლად. მიკროსასუქების გამოყენებით, არატოქსიკური საკვები დანამატები მცენარეულ ზეთებთან

პროდუქციის საკვები ღირებულების დანაკარგების შემცირების რესურსდამზოგავი ტექნოლოგიების დამუშავება მისი შენახვის,

ტრანსპორტირებისა და გადამუშავების დროს

სამაცივრე ტექნოლოგიების გამოყენება სმ პროდუქციის შენახვისათვის

O2-ის და CO2-ის კონტროლი და რეგულირება

ბოლქვიანი მცენარეების პირველადი გადამუშავება

• მოსახლეობის სხვადასხვა ასაკობრივი კატეგორიისათვის განკუთვნილი პროდუქციის წარმოების ტექნოლოგიური სქემების და სპეც რეცეპტურის დამუშავება• მოხმარების რეგულირებადი ვადების მქონე ბიოუტილიზირებადი კომპოზიციური მასალების გამოყენების ტექნოლოგია

სმ პროდუქციის შენახვა და გადამუშავება-სას. სამ. ნედლეულის შენახვისა და გადამუშავების ტექნოლოგიური სისტემების შექმნა

მარცვლის მიღება, შენახვა, გაწმენდა, შრობაავტომატიზირებული ელევატორები

დამტენიანებლები

სასაწყობე მეურნეობები რეგულირებადი მიკროკლიმატით

ვენტილატორები ოზონირების სისტემები სამაცივრე მართვის პანელი

სინათლის ბლოკირებათერმო კარი

ვენტილირებადი იატაკები თბოიზოლაცია

აგროინჟინრო სექტორის, ქვეყნის სასურსათო უსაფრთხოების და აგრარული სფეროს განვითარების ერთ-

ერთი განმსაზღვრელი ფაქტორის განვითარებაmosavlis პირველადი დამუშავება

• პროდუქციის წარმოების მანქანური ტექნოლოგიების დამუშავება• მრავალოპერაციული სმ მანქანებისა და მოწყობილობების უპირატესი გამოყენებით დანახარჯების შემცირება ნიადაგის დამუშავებაზე, ნათესების მოვლასა და მოსავლის აღებაზე

დანახარჯების შემცირება ნიადაგის დამუშავებაზე, ნათესების მოვლასა და მოსავლის აღებაზე - მცირე მექანიზაციის და მცენარეთა დაცვის

საინჟინრო საშუალებების და გამოყენება მცენარეთა დაცვის პერსპექტიული ტექნოლოგიების გამოყენება და

ბიოლოგიური საშუალებების მოხმარება