~l, r 'amsl:'·i , in ¥-aflang.linguistics.ucla.edu/bade/texts/1974_amshi/ta...dalan nen...
TRANSCRIPT
\ I
. t.
, I •~ - "
\ '
'20k
\ '.
T3'R'Z3NAN', ~l, r"
" ,
'AMSl:'·i, In "
" ' , .
\,: .. ,I, ¥- (JI ,
, .
, I .
o .
\- '
I
·" ... ('. .•
T.o rzanan} Ams i
CIB/YAR NAZARINHARSUNAN NIJERIYA
/974
/',
BEN BEN.A KUNAU. .~
:B:BJLMI::~n\f NEN' NUGB.A.N (Amadu Amshi) 1
aGVARAN DE KAYAN (Maina Karva) 5
DaLAN NEN I aBJLA1VJaN (Naina Karva) 9
MDffi,T DEN' JVIAKvJA.K\JARAN (Husa Gana) 11
F..AYAN DEN' MAIrdA1J'JAHAN (Musa Gana) 14-
KAYAN DE FJillAl1AN (Musa Gana) 21
D3LAN DEN' AJLillIAN (Musa Gana) 31
:WJLAM~ DEN I MAIlAWAN (r-1usa Gana) 36
......
~BJLAM~N
NEN'MUGBANAMADU AMSHI
Kaduwan nen' ayin ne kadanan, akei da
ni sawan. Akei ji sawan yauman, daei meani abjlam duku. abjlam duku yauman, atuda zani nama, "Na ne sawa mea. II
Atu nen' msara, atu da ni. Atu jisawau yauman, deki wunyan' ayin da gafidatki daukte da nedi msara akei da tie
UNa ayi mea ye, ga ba nanuwan?"
"Ayi mea oi? T.o, mdan jawe sawan, njakadani njan' atlara, dakka jawo - gawayya.To, na be mea natke. 1I
"Ntsn'amban! Agam atku maikon' nja
kad~i na 'gatki wunyan' ayi mea japjapa.. ~ ~ ..
mea!? Ai-man na na."
.._..Kalen mugba a kunau. Daei, atu jawoyauman, mugba ma, "Ya\ll\'Ja, sabu abjlam meo,
1
jawara dera!1l
To, daciacijq.1tJo .var,awo .~apecapana.,
daci, mugba da ne da kurdyami a ke~atkera.
IlNtsn 'a~oanadenami_;'Na'maka;i:'l,/bja ka
dani na, ga~ne i gane i kematkane?lt
abjlam rawu rawu na da~s~~" ,:p.ja kadani., -. --: .... . ,
Na, atu rawi eksa kadani, mugba da ni dajak1Jvari a kematkera.
i1Appa! Agi mso tku ya makadane tam?
Gi dunon'i·laklaki na yanca awaratk~ne?"
To, aVlara SVJe.ra ,kazara da tli rna, "A
ji gakse.
ne."A ji ge.kse nc:, wa garr:u\'fa,.cCen'a-
Daci aci da rawi dakse. Kale, haronnanuwwa agvari da gafi. Aci dan da ja1~Jari
"-\\ /;/#\'7
if
\If
\111
\If
2
a gaku. Aei jakwari a gaku yauman, daei
atu IDa, lINtsn'a! Mea tku fe kelan-kelamen,nda ni ne jayu na. lI
Yajitkera degbed:a atu dangwe. Da neda wud:wud:i i kurzetken' rnugba daugoi eekup-cekup-eekup daugoi da tadgi nama, liTo,a warawa! 1I
Aci rna.,gafi akon'a.
liTo, a gafi akonla, ala, a
Ge bato kwaya, ga karaiyu igina!il
To, atu da gafeei kurpa atu a teraaaci deki da gafi haron kwa-kwa-bva! Aterda a terd:a, selakka aci tad:u yauman, igina tassa, IDugba i kuvatkera. E, mugbakard:u.
'A gafawun ebjlam na IDugba da kid:etuperrat! II
Da verenara ad:ak rawa. lIA gafawun agafa\'1un a gafawun! II Viyu! ebjlam da rawenara.
abjlarn jenara yauman, daei atleran datli a nayi. "A, Yabjlam, ne duku rna mdanawara na, agem na ga nenam? Na rnazgvJau
te?"fIA'a, nama mazgwau IDugba keno, eoda-
3
mu. lI
"Ai, na ga nenam? Da\lla acikard:agem? II
lIA' a , wane aci?lI
IIDama ge karcfaci? Ii
lI\rfane ayu? 11
Tarzana dJ'guraf.
4-
3GVARAN DE KAYANMAINA KARVA
.: ...... - . ,-..'....... ~.;!.
3:gvaran da jlami kamon.
~?, jlame kamon, se kaya~ dafie a kuckuca a kuckuca a .kuckuca. Aci ezgemu na, kayi
da kuckuci. Aci ezgemu na,_, . kayi da kuckuci. Ac;i ma,
tlAp! Kaya fiSO 'no, na jlemi nanuwan na natkeci?tI
To,' se ngaren dalhici ma, rrA jlami kazaman kant anayin. rr
To, dacf. aci da jlami kazamen kan I anayin da debi pagalan datltetu i gaku da makiaayenek teban aek degak teban da zi amen
dan datltetu i ga~. To, daci, kayi da ne
da kuckuci da kuckuci. Aci hapte ~\~
aQatkeri aci aiko kazamen a wakak ~$pagala. ~f---
5
I: ,'\
IlWunyau, use!"
Wu~yanl anayu seriyuwwa.
"Use!fl
Seriyuwwa.
"Ap, meo ye rutemakttJ'e kern? Dama geneu
na gayi gam?lI
Seriyu.
Aei da gayi ,ilNal
hadam no ge d ukr.IIlakwaoa?lI
Seriyu
Aei daugjletu, a
IDetkeri da kenaawi, ko- ~/'
ri, aei daugjletu amet- t , ~..keri ~a kenaawi. "AgeID~~\~a taalYu Dena na pamam ~~ ...
cfek kafankanon: ~ ..~ ~.Atu .daOdann . t"cf1.. -,yf~~( .~.r-:-lflIA taEhYll ..dlyeJ"~\~~ \WAtu da,l),demi tecfi.~Y1r'fill.. tadTyu diye Dena na hadam!lI
Koro, d1?- peffietu cfe ka.fankanon,ezgeru
da kencfawi. 3:gvarau da ne. 3:gvarau j awo
da taseci. lIInyo! Ashe, wana meo man jla-
6
, ,
maganen' kayi!?"
To, aci dauktaci dan da faviyici. Fa-
viyici; da make kar~n' awen: desan, kaIwa~,
tattashen, tawanka tawanka, aci da jIamidargudi. Aci da nawi, aci da-nawi. Aci tIcna, da gayi mnyak sawa mso be aci argua-adu
namel , "Navla ~i?"
Aci tIo: na da gayi, sa wade aci tIcyauman, dagvi kunau cfyiIut~ Daci, aciye da
nawi.
g8
..........
"A awe mdo-' -. ,
:!fDjIam a rakan a rakan, se da tasi sa
wa msano. 3bjIam cfucfuwu, fen saran dargudaa kunau. To,daci, abjIam daukti. Atu uk~
tu yauman, atu a zema atu a zama atu -~ zama
atua makadak ren juwan nabe na atu da ti.
To, daci, atu a zema atu a zama atu azama, akfi sak masako yauman, se minan den'uktIera saran. Daci, "i"Idani ben be n8rguaawo, --na nedu mana duku ma ga dyawu.Ndani na'nedigam. 1I
To, ~t~--.j,~d±tu yauman, da tli. Minaukame yauman~-;, aweu kuli.
jlam8n' agaIIfr'IIN8 jlam8n I - ayu. "uTo, _g~ 'jIama de kam? II
7
IIAp, mdo kama
·,". ";
"Ai, egvaran cfe kayan. II.
liTo, daci, ai man ria ns. na natke. Nane jawo na, ga jlami kema mdo. If
To, atu·dan datke sasaJ:L Atu etkawo
y~~man, a~u da ne dargudi. Mina kamo na,kemamdim. "Fen' aweu kema mdim. If.
Kamo na, kema mdim.mdim no?lI
."A, kema mdim yaye, a jemi. If
A rapecfa a rapecfa a rapecfa, aroma kemamdim. Minnu dauktetu da ghop-t8dara ecfhanma, liSe fe mdi ge jlamedu, mdo no, se rnaj18mi. II
Nanu nanu atu damti.Daci, tarzena duguref.
8
D3LA'~N .. NEN'3BJLAM3N. ~.. ..' ..,
MAINA 'KARVA
cfacu datkari.gutau yaye,na
Dalan ukta kuian a ne cLabdau. Aci
ukta kulan a ne aabdau, da gami nen' abjlam. GaIDa nen' abjlam yauman, lINdo yandakam?lI
"A, nan.da kulan icfabdau. il
II Angaltaya. II
lIA, mangaltau, na tuwayaci a maduwa.
Nangaltago ne gutan' abjlamen, ammagutan'abjlamu, na tuwayawo a maduwa. i;
lIA, na to, kale agni aacin. II
Atu dacke aacu da barici aci dan dajlamadu, atu da kami. IIA, askune. 1i
"A, naskunawo kwaya, se ne guton' abjlamu. 1I
llA to, agni cCacu yau. t1
AcCan' nanu acfan' nanu,
<:Dacu atkaru" atu rna, liTo,
j1emigi Dena ku1a1.1 k1.11i h1.1wa. ll
tau.
Dacke gu-
acka gutau, koro ma, "A'a, etkar1.1 kwa
ya, koro S8 mackayi gutanbam.-)j
Koro, atu dacki guta msi. To, nanna
n1.1, gvJato datkari.
10
_.....,... ., ....... , .
." -,.....
.•..:>
o.
j-
~//D3N DEN 1
MAKWAKWARANMUSA GANA
To, mdu kunari dagbamti. Kunari eg
bamtu yauman, aci da wauni do. wauni, dacimapmb.varan do. ne dalhici rna, HBagi nem?ll
Aci i makwakwarau nama, . :lKunan' a agbamtu. H
Aci rna, HTo, a maki amektlaramen'nagatlti. Getltu no., go. ghi mabetki i gaku."
Daci bacau do. maki amektlaramu do. ghimabetkeri i gaku. Juwunen aQgan' amBktla~
ramu. .Adga auga yalwan, daci, kunari-msoegbamtu no, kalen, kuwo.na gaku dyirimma.
Daci, kuwi ika amektlaramu yauman, aci
aikok ju~un~n. To, makwakwari ye a rino aren' amaktlaramu, aiko i ren' mabak bacau.
Kuwi duduwa yauman, rna gafek juwan
yauman, daci, makwakwari darpi kuwi cappa.
11
Aci arpa kuwi yauman, daci, aci da zamteci
akci datkaci.Daci, bacau da bi kasaillan salayya,
bakatkari da k~i uavayya. Daci makwakwariici nama, ilTo, a maki kazac[akon heta na ga
sidi ga jlamadu sadakan."Daci, bacau nama, trAp! Na kazauakon
heta da kacfagi azu Oi?1IAci da gafaci ma, lINa sidai na agi
manko na jlamadai sadakau."Daci, makwakwari a rino se sidan.
Daci mdGn gacfe da tli, "Na mdo jlama atkwananu1rJan, . agi cfen' makvJakwar:i? 11
Daci, mab~abvariac[geci cfarau, nama,"Awu, bakatkari agbamtu, . nalhici ma, 'To,
nga, a maki amaktlaraman na ga ghi mabatkii gaku.' To, juwun8n aaga ac[ga yauman,
12
I13
kuwi ika juwuna mdano a<fgan r amaktlaraman
\\Y8;~Of~.-e:I~\r\ta~,at~8fir-\ To, a~ "e,\~C\c~JJ\ "F}, \i-.J·na:ga£J. \a.d~1:uWi\ ;'--k.-z~te.£i da bakab~\Jll" I\..J-h,\
Daci, jatki kuwi.!'c. ,/', ;itN&-i~'i:\~ ma, r To, a mald kaza<fakon
heta na, ga jlami sadakan. l Daci aci da
gafiyu rna aci a sidane, ai manko kaza<fakok..'- \.s·a:dakaQ~-l! (fi0V·/fJ It, ~-=<:t'~~l -Si§;]21 :32131)J3 3 rr3J'(.s\I~6 "e L.
~ -'q '::;~>?: ·::·:-:::':DaciqiIm<iLaj-ms·anoGnama,. lip" '-a.criiJ~~::mdaft OfiS2m ..0:';::::>:.r ~. - • ,,( 1
(~7"" . jlamag-a ~:Jhaf1a[Uh?>~ ...' Mq:kw~,a~~~~"" ..q .·rfi'£-E.'.; i
... -.,,:~,:~ .~...tegi.:rkuw'an8da kUnan,' ±"- kal~~~\g¥/t.6:-~ ') ,.-.·~)i"c;' _.::fl,' .: ~----. . ~', ' '.. ".. .~~,.Y~{ .. ~j," <' ';! ~.,.. ..
~~~~;:~;:.~ __aCi·~.a::..~:~:_ ~8NJ!,; Cag~L·y~mt~~.,,\,\\~\l<~ ~. ~"'-:?? .. __.. :.~:::':~2. ..- -gafJ.::·.'-m-akW-akwa~n ma~!::ya:::s:1dtir: .A'\.~-" .~"'~-::::,:.. __ ~=.l.,--"_,, -r ~-;... --' . -:-t .'"' .. _ '. ~ . '. ':~~----:\' .', /;~~__ .. _. ~ ..
"'C':-.. ':' J-lama-g-a;,,£.e·~n-e.-ila,., fn;?~,:iA ta<fa~~ l Ii U - ~ /;:f _,. _~.u.:£.~-~"":'<~\--:':' Ii 'r''- ;.". '.~ __. .._,' _ .~_ r.~ . {' !X4-<i7·{>1.~<VJ ".--,-.~~::,':~,.51::~:. Dac!.., '(,-a£l-".).aa~ -tacr:l/m~kwa If t •. ' - -... :.:. ... :~'~;J.L.~__.- • .< \ \ ": - , ....
<::::';~makw-a~a:tiS~l~ J.Janar-i,. yauman,\\'''dL~e' - sI.,,:'--.-",-::-:-_._-_. . • ..... . ~ :- ... t _ r: . .... ot \tj~!~<, '''''.'~~._ "~'.:::::.::::..:::::;:~aw£r·-.>dal£~J...-md-B5.Jmso-3De bak9,tka=9t:r':U ..'. ,~c" 0-;::;~'.' ., ~';' ':"'7:;;', :n..A ~.~;;;r' L ~if'''''T-' -:r-n;.,.'''' ~ "', -. -.....1 '; i ... d hr i-:N 1 ~ '-. ""
}=--'J=,,~~_~"'ira;--'- ~-atiJ. mtll'>.~~~:~]:>;,~"no'.. ill I Jf .' r' ul! r~, U~3;!-"-':':.~--_·_ ..-~=~tla ~auman, d~~3.+)S-e~~~a<fkuml. d I f l;;g~ ..~;
dack~Ja8. u[Lgatfecaa~ :tl~nari. I./ ~ ::. ~i::PP_ I J
.. :c~,':·MeSms()c'1·oo.listiakatk~rii~ I '
kuwai::t':;;Y,*,a~ ,~:ra:C--1Jtl.an;'ilx A of....
\~:!.Z, nari··P~dB -mM js.-WJij[~iiaGp-a~~:s:.'.' "..~/~ ......;......, _ . k'" '.-r- r. _ub ..6.....l. _,:;:,,+ ........ r'f~' - - _I", A. .rl -~
·.:i<.·::;::\ ..~--q1. :C;J. , u ;:;Yd-:E":l:.~Cl'\;<l''; ~;jJ ae--~ ~all
t.J,i.:-{£.ekt -t1e.nU~~~ejJgatatl~:~B3
Naktla nanuwan ka,
.j
iJ
i
ijI.!,.j.
FL!
KAYAIV'·VEN1
MAKWAKWARAN·MUSA· GANA
Akci dejlawi dejlawi dejlawi yauman,
daci makwakwari nama, lINence ine sawan diye
i cia kada, amma yaye zawaten'a gawa. Ne ju
na, bate ne zaute. a tarnam. Na...Tlguwa. "
Kayi nama,: lIA'a, ai ka nence inau, am-rna . nangetan' ame mse.
nezgagam. 1I
Makwakwari rna,:. IIA' a,a zantawa 02. na,
ga jlamiyane. kargunen na ayu ye., ne ju nn-,naktledai. 1I
Daci, kayi nama, "To. II Akci .da zanti,
>·kaYl da ga~J. tlagdarakon ciavayya .. Aci gar
ciu· y.?uman( d.-aci , da ciahwi mabetken I makv,ra
kwari metta a zawatern~·
Daci:, makWakwari ye dc..ukti kayi-i- gap-. . :.~ \
tetari, dac~, ;fak-fak-fak-fak; daktlade ka-:.........
14
yi. ~ladari yauman, akci ji ako baga
yauman, akci da pawi akci a dukwa halaman,daman nabe. '"Dau tala gigiya awaran.
Daci, akci dan da jlami saparatkakcikan' awarau, daci, akci ju man da veri tar
na. Akci a capa akci a capa akci a capa,daci, makwe..kwari dajlgi awaran <fe kayau.
Akci awara awara, daci makwakwari ukta kayina da kar<feci, makwakwari ukta :kayi na dakar<feci, mdan a haleme makwakwari gangan,atkeci gangan, a halemeci gangan.
Daci, kayi deki beu_jauro, ma~Nab~ari
no be se a kar<fa kayi na, mdan a halame
makwakwari Dena, aci kayi no, aci a karcCam.Daci, aci deki beu nanguwa.
Daci, akci gafa awaran kan' masernen,akci awara yauman, daci, kayi bara amatkaride mabatkan' makwakwari yauman dacki tlagdarako. MakwakK~i ci<fen! da zauti avda .
., c:;
...,:.. ./
katu yauman, kayi
padet1! i dabuk duwa.
Daci, gangau'da m8skati,. l1Ma.;.;.
kvvakwari zautu c8cfen! a' ren ! ..
mare.kwatk8k Baugze! Malavakvla-;
ri zautu cacfen! a ren' mara
kwatkak Baugze! II
Daci, go.ngan da iTI8skati
nno makvIakvmri .da nangoti. Ivialnva.k1.mri nan
gotu yauman, kalen, a ke,zari aci tUi.'lO.yayam.
Daci, mdau da tlakani tala, nja keka
anakci i cCakci. Daci, mak\"'oJD.'1ari du ku<fvi
kayi i akori. T1akvJa". ~\Fi I I I f ~kwari ku<fvaci yauman,1 't); ,~akci a na akci a na ak- ~ V. .~ci ana, akci karantawe - 'Jd
.~
mnya ngaramo yauman,
makwakwari ma, ilTo, Kayi, gama a tadiyu
gaptatan'a.Ga gafayu sippam oena na cCu
watlu. II
Daci, makwa~Nari alhi kayi nno yauman
kayi da dukwi. ~ayi d~ku yauman, daci dan
dan da taCfi·· kama ben' ben. aci 8lhici. Ak
. cl j awe dabu dabuf' -'-"- ---....
ngaramon yauman, da
Cl, makwakwari mas';"
16
Daci, kayi egvi acfan' amu yaurnan, daci, da cfami kunuk duwa catta. Aci dami
·r kunuk duwa yaurnan, daci, da tasi egdem den I
ukt1eri. "Kakagdern, Kakagdem!"
I'M, Kaka Kayi, mdo ge vera de dan?"
"Ala, Baba wanayu rna 'aci duku rna agicfen' ukt1en no rna na kucivigi."
tlp', Kaka Kayi, ciava! clava! clava! na,
wujeru mso afan'i j1arnayane no, ai j1amayaben cfava. Ai ye, gembe..natiyu."
3:gdem a ne daWfl.U 1+a dabari kayi u..~
t1eu. Barici uktleu na, koridalhici rna,"Nayan dUVlon gafakci kwaya, gandakci i rekekatkekci na barayikci anyau na, kori
gaugze. Awun eskwakwawo a gara na, awunnaugze. ll
Daci, acfanno acianno yauman, daci, egdem ji dawau na, kayiukte wunyau gacie nada beni da j1amedu arasan. Acianno acfannoyauman, uh~leu har da t1i etkaran da gaptaki gacie. Gapte gacfe yauman, daci, egdarndaugze. agdern ugzawo yaurnan,' daci, dabdi
kayi nalila, "Kayi, aji ga nedu uk-t1eu na
na barikci anyan."Aci rna, lilro, na na na nedu wat\vata na
ga deDi Dena rndan wanaya rna Baba mtu. Za-
17
~i!
'.j
j,,j
i.j
~
i
nek tabau ye a gane dukuoa a kason'a:iJ.e.
To, ne jaja pem kwaya, Babe.. agvacfu."
Aci da nede manyemu daukti gacfe da
bari~i anyau nama', "To, nga gakfeu, augzi
gaukte. "Aci ugzu na daugze cfen' mcano na na
ma, lINandu. Net1tawe Kaka na, koro na ne
de mci."Na kori aci ju na daugzedara, daci,
nno yauman, aci da damenti k8.yi.l1ama, "To,a ji gangwe oena.Ayu f8., mdan wanaya rna
Baba agvacfu."Aci ma,. "To, a 1agi na na kotegi mek
fati na dakt1adai na, ayu no na ne ren'kakatki na. Na ju na, na deoakci a rine. ll
Daci, da kate makfeti, daci, mekfetuda kucfvi kayi. agdem ye da ni rine i ga
kekau, egdem ye cfe kayi akci j1ame sa1laman. Daci, makfeti anda kayi, akci ana
akci a na akci a naakci a na akci ji catta
yaUI!lan,. daci, egdem ju ye.uman i re kekaunama;' -i'Ukt1eu a cfan? Ii
Nama, "A, u.l.ctlell, aci ma a gai DD... II
"lJkt1eu, aci rna a gam Dena aganem! It
"A, to, a toteci kale!"
18
--"-'-
augzegdi
19
i
II
, "
yauman, kayi da zitu //; }
ezgeren daGbetu pekka! daci, acidannari. '.'Daci, ju yauman, daei:cfarau a rek' san'
... : .... .
amen. Aci nee san' amu, ac~ angeta. DacigaSa wade aci ji rakanen yauman, da tasiayin mtu, sasara tala dazg~'iaoi, alemara da
Kayi duku nno yauman, daci, rnekfetidukwabla cfarau cfavaro. 'Daci , kayi awara,llYa dukwa oa, Kakagdem awara kotayin rna,'Mekfeti, aucfegdi kayi! Mekfeti, aucfegdikayi!' A jawa! 'Ajawa! ".
Daci, aci da ni daktledari. Aci ek-'tledari i mnyazga yauman, daci, aci da veri. Aci veru yauman', aci i mekfeti yauman,"Hekfeti, nga, a cfancfantiwa irek ba'katkemmeo ge cfancfantago."
rlekfeti cfancfantu
meo ye tavlan? 11
ha<fa'ftli yatiman, daei, aei dakfi gaku. 'Aei
akfi gaku yauman, aei da ni rrinyak _clU\la da
si ameri. Daei, egdem da ni del:aei , ..~,H," .....
tena ka,zawa ga...
dan da
amen.
darnek san'-,-Daei, terzenadunguref.
20
No nama, II Ayu. 11
II Gikakinayane kayi pam? 11 -
IIA' a, nikaka kayi pam.' Kayi
yaiko, eani, dan da tatkaaiyu<fek
Sumarmaran sumarsumera, kayi dan
sumeriyu, yaiko. Hcani, neneu naugzede a
uatkane l:a, ne b&bam. II
IIA~ !'Iso ",rujGren I kayi, sumeregeID na
nG. fJi? Lalalala! Nabzeda nalra kayi!ll
Daei', kayi duku nno yaman, ac1. ju
yauman, da rinti kareri. Aei tla na da ni
san t ameri> egdem du..~u na ma kayi tat
mdan dele zawa gasumarmaran
yauman, daei, aei ye da
mariyi. Kayi jawQ na
~ da si aci ug-
har nno _"kayi'
eb-
\II
I
I
I
I1
Ii
11IjjjII1!
II11
!I
L ,
.:.. :
. ~.
MUSA GANA
Kayi tla na, dalhi kadani, "To, a jaVlebaran. II
Akci j i baran na, akci a bara a barayauman, "akci <fuvlatlu na, kayi nama, liTo,tena no VlU <fuwatlu yauman, se wa jlami esbIaran, kori eskvlaran be \va jlemi, eki mcino kukon garage. Nga waiki dunawangvla,mdenbe a karcfara. II
Kayi ju yauman, belbe1be1bel, ji egvara na, da hapti zuktelen da zemenari. Dacikadani ju na, guo: davdatu na dapca na acidacke fuwori. Na kadani jawo na eVdetu na,dapca na aci dacke. Na kayi no jawo"na belbalbal dahapti zuktalan na, kadani aikokama aci zemu.
Daci, kadani jawe. dunQri evdu yauman,daci, se daodami eckak fuwonari. Aci ajlemi-aci a jlami, ala, daodami ackayi.
21
III
""f
--~( \\i,
\I \11,
Daci, kayi da
bi re kalan. AciuktaV:a ngarakari
cfegerawatkeri na,
aci d.a wanyi al1yari.
Aci ju ne., dargudi.
Daci, ebjlam,ngwakci damto. 3b
jlam wanawa wunyct19ra i uktan l akan yauman, daci, da tasi kayia kauyan' anyi kadani. Da bari wunyatken'ebjlam, 113})jlam, ga kama Oi?lI.
Atu ma, lIA, ne duku kuli. ll
lIGa duku kuli?J:
r,I1iI1
II A'iJu. II
liTo, aTIlma ge jadi metkampem fa! 11
"Ala, nandern. ll
Atuju yauman, daci, dandi metkera,ebjlam. 8:bjlam kamo atu ma, IIMdo, baraigarnenl ke, fe mdo?il
"A'a, barayanen l Kaka Kayi. 1I
IIA, ·Kaka Kayik belgok tlama. Feli mdo
atli be. d:an?ll Daci, atu rna, "Abjlaci yau.
Na~ne gali. lI
Daci atu da tli da ni,. IIKaka Kayi bel;..
22
.... -~ ....~_..... ~., ._--'.....---.-...''':" ...., .....
go, fen' amdo ge ba <fan?ll ,Daei , ,kayi i tu ma,1IAI a, Kaka, ID9.ana
nekci heta, ge ji ako baga na, anyepeara~
kon.' "~jJ,.am dangwi patlatlkene mdo <fe uk
tlera ka,' dan danhwi epearako mdo tlaooa,
anyepearakon. Akei dane dadbi egvagenendacfahwi',' Se fitan ' akan.:. '.' .
"abjlam da hapti vlUnyatkara kaskuru, a
fita a fita, aka daodami, wunya ~ugzeri
damti. "Ala~ meo antlak tan?"
Kori, da hapti meano, atu ye a fita afita, daodami egna, bugzer atu ye damti.Uktleu talla da dami, se da gaptakan' gaju.
Daci, ,abjlam rna, "Kai, akci mdotalaantlak tan. nAtu ye, miyau dagvi, a fita
a fita, bugzer.Daci, gaJl manko atu ye <fen' aron,
dan._dalhi kayi, "Hean-mcani, beu be galhija ma ja jlame, anyapcarakon, je jlamawocfek jan'Iya, ja fitan' akau, talanjajam-ti."
Kayi ma,' II Bi? II
"Awu. "liTo, nga~ a jawa."
23;.1,
"To. ll
Daci, abjlam ye augan' 9zgareri
ezgareri, daci, da tasici a wanya.
IIKaka Kayik belgo mjlono, vlanyan be
Aci dandu anya mdeno a gari oegau, oe
g&U be aci kauyu. Aci da de Degau de nger
kari. Aci zemtawo na, etltigi i etlkanan'i
na, ga tli. Zemtawo na atitigi i etikenen'i
ga tli.. Nno ~o, ta~a ~ci da~tIi":~Dacl, kayl dabdl ebJIam, .~
trt'1dono jlame etkwa nanu1;lar:? I~ (( ~~.;IlIA'a, na feu be ~~~~~ I ~\.- -.-...."4'"/f.-:--· 'UJ '-. • ,.
gelhijau oa duwoni, aja ye' I "".~p. .. . . \0' ~·I'~l)l.nJa Jlame yauman, kalen Ja flta '" ; •.p~ja fita yaye, akau da kUli . 'P D " •
~egnau se talanjaja mamti. lI .
Daci, kayi tia na.da ni yau da nedu,
daci, ebjiam dalhi rna, llAbjIeci yau, najIem~ci dabalan. Dabalan be na jIemicu no,ai aci ka aci a hintam."
Daci9bjlam' 'dangwi pebeten da .pi ku.riuk
ngerekan' kayi dazgati. Kayi a na aci ezgagam. Aci a na, pebete mdeno ye atIka, acia na na, pebetu ye atlka atika atikaharaci da nit
acfgan'
])aci,
ge jla-
24,
sak~ebjlam, akci
IIA'a, tenano se wa; huneci. II
. Akci da .hunaci•.Akci hunu yauman, daci
dangwi SE'~~li._ ·:.Ng\ta sasau dauni<.da.. runi a
IDe..du'vITaU da h~da~i. To, akci runu hecfawu,
gaptako akc~ da kicfi. Kema ebjlam da~pak
pikci na te.yaye d~ukti kari na dandi.madu
wa no, ebjlam ma atu abzekci a oaramu.
Daci ebjlam dabzikci a oaramu. 3:bjlam
jlamu na,da de cfella yau na da fafecfi fera
na da kicri. Acfanno acfanno', kayi ye eckaka
mn;yanero ".,;atu ye bara11e kayim·.Daci, kayi ~koyaye fe mdono, dapca
oena acj. a bakc~·watam. To, kayi da jlami
da,barari ~ . dalhi arnar~ rna, "Aicfiyu i kunuk
d~na n~ gandi ebjlam ma, 'Kayi rna ajiyatku~
wun mc~no no., a·tacfici roseno i kunau na.
miyanen l agio Kaka, ga ba ben nat ayu mjle
nariti','-.- tine~- jluwail&Wa i gacfe na, ya ~o~lane rta '\'la ne ~a;t,lanyini'? Ya' nek fen 1 i damai? II
~. /.~ UA' ~·;.-k?-.kabjlam i : tena ka ma ne ju.na,
\nalhegem dmt~'ni, d~.ci', aJ.;ye nika kema ·ne
tla daten yauman, nalhahegem pam. II
flTo, a wanyawa. II
Al:ci da \vanyi ailYi} ;
, darilekci. 8:bjlam nama,
I./!
f
I~I
II
II
IIi
iiII
25
Ga tadici i kunau yauman, daci, kabdaro' aci
daugze Dena a nadUl.'ia a rille Clei ye· a'madu- .... ',.J _..'~
wam, :ta,· vmjuru gajlawam. Hdan dajinadatkayu na duktam. I II
Daci ebjlam darbeei da tadi kunuk sasa mdo be gahada a kunuk oaramu. Daci,kayi, kalen, kari no bergon, kayi da zaaiveken de Qeha se i ~vari. Kayi azga azga,
ebjlam ye, sau ba sasan, ben karoamatu dekoaramawUID har daskwakwi. Kay?- a jlemi kayi a jlami dazgi sasa mdo gwella i ngwari,ebjlam metta man azgagam.
Daci·abjlam da wani wunyatkera rna, ul1
jam na gauktewa akan a ngwa Kaka Kayi. II
Atu ju yauman, daci, se atu da tasi
kayi, ngvlari no tala vervara, mdan a favi-
26
Ii
!II
I!
I1j1
I1I
- - -- -~-.......- -_.-
I
IIf
?ak fen. Daci, kalen, sasau, akci a kidaakci a kida yauman, daci,mceno ye da jlami
..
aallaman, wunyatken l ebjlam.lISa l anko!lIlILale~lI
"f\., ne jawe uktan ' akan.;Jlllyo, a yarn gauktam."
Atu da nee lINgwawun sabu ververa no.Awun ba tam? II
IIA l a, kai! Ne be.. fen della yau na fa
vlyau. Agem kwaya manama, agnem Qella yauga kicfem, amma ge jadi metkam pam. II
.VlUIiJ~an' ebjlam da kid:i.
"Ge dapsasam wai?1I
"A'a, ne depsasam. ll
IINga ametkam."
"Nabe. lI
IINga mnyan'em. lI
"Nabe. II
liTo, a jinam."
Kalen, de rino atu dawo da dahwi mnyara. Atu ju ye..uman da bari ahjlam. "1[Junya
nya, mdo no ga ba dan?'"No nama, "A' a, ne bmm, barayanen" ka-
yi."
27
111]0, kayi ye be. dan?"
No name., "Wuzgam. II.
liNgs. na jo.yu· na c[uQm'li karenjo. mdano. II
Atu ju duduwu onramau yauman, ben gacfe ka
no-be.
I!
- ji
IIAr.-fU. To, wujela mjlono, jlamivlCLn' ka
yl diye.· Kalen, ajiya fiCO aci balawo no,
aci balawa acfatkali, amma abjlaci yau, na
jlamici dabc.lal1. if
Daci atu ye rna atu agma. Atu da ni ga
kayio i'Ka;yi, ajliyatlkuwun IIlC8no no, wana
meo no &;8 jlamiys.nen' agi diye."
"A, i to, a I Cl, ai dai nanglj,rawo, mdanakci
a ngwD.ne. 1I
28
,1
i
~jlam rna, "To, akci a cfan? A jawa
neki. rl Da tatkacLitu, ma,. "To, jlaVJu a gai
yaye jlawum Eli ?Il
Daci, abjlam dan da:i:l da s aparati, da
maki kajlgen gagare atu da dahwi aaatkara,
uktlera da dakafiatu akci dandara i ngwa ka
yl, mdan da tauatu i Daramu kama ka kayi.
"Kaka· Kayi, mcani, baran 1 abjlam 2,jiya
,l.· mco nama a tacfitu i kunuk oaramawun rek fe-
Wlli~ mdano bewungwawau no. Atu no atu a ne
l~~"~~~~)~1::~~!~::~':::~"'-'-~''.'
Ii
I;
11
bm"lan. Se atu ugzawo. II
Daei, Kaka Kayi _na,ma, II A.' a, j lawu,jlawu, jlawu! To, a ja~awun~. Awun ju na,na cfahwi. il
ma, trAi,
Mea aji-mei. akan
A jleyuAkan
"Na tena no na jleIDi naunwan? AgeIDye a kunau, ai ye, IDeani, akan ye tlawo."
"Ururu! Ururu! Ururu! Kayi, a jli-
29
Akan atltane,yu Da: Kaka, a jliyu Da!
akan atltane!U
Aba mdo a kunu kajlge papcaa papcaaa,
abjlam asku. Daci, kayi da detu. Daci,
atu varawo yauman, daci, akci da di sasa
mdano a Daramu da pakpi, te yaye daukti
kari.
Daci, tarzana dunguraf, sana na bi ka-
Don.
DJLAN VENt AJLUWANMUSA GANA
Kema jluwun' Amsi, gwayan gauage gaga~
re amakaranta. To, ~aya mseno no, ajluwan
da pi uktlen a gakunyann'?-.To ,; dela ue wayot-·
ke~i jU na, daci i ajlu
waw.ateni, "A. tauinawun
ga<ie nena awun tacracfina .
pem -:kwaya, na giyi."
. Akci da tacfe i dela
gaGe na ,: da kicfi yau.
"A tad:ineyane," acida
bi re kalan.
Daci, ajluwan g8f£e
J1 pata yauman, a dawa
na,wunyatkera biya gade
zepeteQemma. Atu a dawa
na, atu angeta tecfu jawe
gara. Atu tauu.na, "'7u-:,_~_.
i,
31
nyatkera nabe.
Daci". atu da tasi q:i:t;O.D..;-·.gaUe ,.na,. c.ya~,.... " ;::, _ ::__ i \. -,J ( \' \. ,/ "., ' ';, '
bade. Yabade ikatu YaurDctn"';'\'.tAp ,'J mdenako.tka.dara wa dawa na, ge jlawago de wayotkem.Sabu bagem nem? II L~. ',~~ \.\ ~..:\
No nama, ltYa Dela dara jage gaja. Ju
na, IA tadinawun Dena na giyi. l To, sabu
tectu' j awe gane, .wunyat1~aL'.;ye C',g;adie.~. II .
II!, .. Ka:ka,n:ic'oben::?ke~H{;e 0'.' -:.. :G~.. ju'.yau-
man,.a capti· mdanmiiunna'l:Le2oi;elhe.ma, INa'giyi, Ina,· 'alha . 111a , ."Baye: ,:15aye·...baye l ~II
Dg.,,~J.i¥.-atu daugzi. C_3 ~stttc:::ugzu·.yauman;
-daci.~~~6r·ci~Rt1fYctUlIian:.::,'~~a~n~a:alhi mda.nekci;'.. -··;'7.--· .. ;
·"~~fr •.nl~~~8~:m: :W~;:;::fi~::e:~:e~~:a ..~:/t.. ·,fu:fa::---cra;o;;.;;he, "To~:a:tauil1awun Dena \~;>~;~,'\:-
. . \'. -.' :',- "
sa.bh:na'-iIYI~f!~Daci a'jluw$Jij:aailgwi, 1TBaye, \', . ; /.
b~.~~'~~~t~-~ '=:;'~~y~'~ baYe-"§aYe~. II ¢ Y: '.;. 1. /\1- ·~:~·~:lte:i~.:Tak8mu=-keIDa aci a giyi· na - tlatler· ;: d·-~
. . t: !. ~tlqtler, IIBaye , baye~b:iiye!n":; L;c: ' :;
w~~a ~:~i~od;~:.a:~:~'~::~~:."::~ s:;:l:~~ \1"!i. .,', , J 'j
je,jlgu ue;:r:'~. Na t8sara'~ai~-;a ta¥P' 'IDadga":'- :; i;' !
.len.II':-:~ .~) -::'; ,:;-, ~';c " '. cC_ /i ;\ ;t, : , /I,l"' ,,'\~' .. \.
Aci a na aci a~ 'na:3{,':ae:£;~;a nEt,. aei~a: ,'/' "
dawa a pata a dawa a pata, daci, dan da32'-
i.
33
tasatu a tan' madgalan.
lIYabade, wana mco noga
,jlamiyanen' agi diye. Sabuno a1rJa <fen' i no, yo: II
D · b d u' ,aCl, ya a e rna, A a~
Kaka Dala, mco no ben kaske.Nauktai nan natltagi i dabu. Na ga ju ga
ta tann'a yauman, natltegi. lI
Dala nama, "Jlawu. lI
Yabade daukti dala aci rna, II\rJamcCakwak<fa mco, amma wu tasa manyan askwari yau~an,
a tacri amatki gamtli ma, "Subanallai!'"Akci ju yauman i dabu dabuk <fa da tasi
manyan askwari. Dala ikakci yauman, manyanika dala yauman, 11Tako yabade dala ngojana!"
Dela da tacii amatkari damtli rna, IISU_
banallai! 11, daci sabu sabu man dela da meskate i a<ian' manyamu. Manyamu kumatl darpidela.
Askwaredari har agvi<iudamti, da taksacini ma pa<iku akci jawo yauman,daslrwaredu.
Akci ji vadu yauman, da
ci, 'can agvicfan jlamu yauman,
\.1,"
34
I1
ebjlam da ne. IIO~ Tlapalanka-na-gobe~
I'-Ido jlame etkwa nanuwan? Il
" ", tlA' a! Kaka, maiko be da biyu,' mdan
da ne da taksiyu a re kankan'a a re rna
pecfku na, se na kicfi akun gacfe tlenn I a oena
ne batata etkerau pem yaye, natkere dole
oena mdan a gefane na duwon, na ni daVtJan. II
Atu ma, IIA' a! Kaka, na meo no ga bi
re heren. A bariya na kami jappa. 1I
IIA'a! Na Kaka, ne be..rigem na, na ta
kern? II :Dela rna, i1A I a1 :tIa nanu a tepi oi? 11
:3:bjlam rna, 'IRaba bvani! Dabutkuwa
cfen1i, Tlapalanka-na-gobe, a bariya Da nakami! 11
IlA'a, ne. berem. 1l
llA bariya, kwani! II
liTo, kv.Jani, dabutkuwa cfen I em kampikon
nabe. A lagem na barigem ga kami. II
Akci dastebvi etkwatkek d8la tala du
won de. taksi ebjlam. IIA taksi de le, a'a,
de Ie jla\'1awam. II Akeida taksi ebjlam kal-• • • <'. ;",
1(, ~"l.\.\" .--==.::;,kala, ebjlam de. taksi etkwa.<Y"S ~u"~· • ~~, 'i'
,~".• -, ;;'~~auma~:Ci~~:cf::~:::~2W:JjJ~ ,,- . ~ f' . \.
nt-1e 1 Il A' a, e bj lam gwa-
IJ:. !
tora karau i rent aku, mdan a neditu akunda kidi. abjlam arora layya •
Daci~zarammayaU1nan, se mdan dagbe,a, da tase ebjlam. !lAta! Ya Dela kataabjlam: fI, "AyYa, ayYa~ayyaf r1dan de.ukte
zawon, papa ,papa-papa: 3:bjlam abau kakcayi kakcaya!
Daci gakazegaugaan gade daukte dabin,
ma a karmaden' uran' ebjIam. Sabu sabuman dadkumi zayi mso be auran' ebjIam kendyiI! dagdeci, ebjlam dagbi aaan' rawa.
I danno kakci gasam dek delano Daladanu a re na da rawenari na, ebjlam da ta
sici yauo_ A danno i aanno kakci gasa pem.Daci, terzena etkaru.
35
3BJLAM3N'VEN' MADAWAN
MUSA GANA
Madawan gade, 'aci ji dawan na, aci da
wu dawu na, da ni mnyak sera da deoi. Daci
"acfanno adanno yauman, gafa wacfe 9-ci ji da
wan yauman, acida ni denau. Aci ji denauyauman, daci ebjlamen da t~sici.
"Ap! :rIadawi, ge danaga re oi? It
. tlAwu. 11 ':' Cd':.',......
. 1!B8' de oaga re na, gunago oi? II
lIAwu nunar:::-a re. 1I. . ',_ 0
TrIllo. 11
Daci aci datkari d8oari, abjlam ye..jinara. Aci atkara denari yauman, daci, davarnaniye acfayon gawayya i mnyak sara. Daciju datlti kada~Jau della l mnyak sara. Daci
agvidan yauman, daci, abjlam da ne rna atu anayi ga madawi na da bi ko kwamen yaye atu
36
\
\
.j
IJ~
"....!~
~j
" ...'_ ::',' ':. : >:1>.dagafi na da kicfi. . .
" ':
Daci, atu tlawo yauman, atu aikor.i:":·:~a-···.'."·
cfayou paramma. Atu ikakci yauman, daci,. atu:'~)
da tIe acfak rawa. Atu'ja damto no~'" da.:;:tli
adak rawa p~rcfi-p~I'cfi-parcfi',~~=:~.~~~ man.~\,\ .:?_~
. Q.:lr~~:~;,~~ A: ~~, ~0')~')~~+'"--_~ . d (f> . :~ i;1;.'./" '
.... \..... I ./ .,." \'\1'- '-""~ ---.1/... .'1
__'-______ J ~ •. '>': ' ..----- ~' .. -?~-~-
da ne dagvi acfayo mcano, daci, atu wa
you wa kuyamma! i kunuk sara. 3:bjIam da
jIawi dajIawi dajlawi yaumah, daci, se dalan
da ne cfucfuwi sarau. ItA, Kakabjlam, mdo ba
gaman' kern?!!
"Kai! Yaiko, na jawe san' amen duwon,
daci na parate, ai ka cfiyan ka ja parate i
kunuk sara, ma na dani zan' amu yauman. ll
llTo, a zeyane i kunuk cfiyauwacfe na.
Na sa na na degam. tl
·.J)<;lci, atu da zeci i kunuk tlagdarako ...
Atu;.~·eci i kunuk tlagdarako yaumal?-, dala s~.
tann ~:a::,. bataci yauman, dacfkumedu adatken'
abjl~~ 'kwal' da~taranari.Kori; ~~;'~-zaram-zaram yauman, daci,
.. .','
37
naukti cfiyan
man, ayu ka
-III
:I
se kari urakan da ne. lIKakab-\
j lam! II,
lIMdo j lama atkvJa nanuwansara?II,
cfiyan ma na dana
na zedu aman na'si yauman, daci, ayu ka cfi
yau ka jagve i kun~ sera, yaiko.-ll
, liTo, a zaya i lrunuk tlegdarakon be ta
tlu na, na sa na, na degam."
Daci, ebjlam da z€ i uraki .da barici.
Uraki's~yauman,da~i " daQkumaduacfatkan'
ebjlain:k\va:dastaranari yaU!"~, se kari
j'ibdan da ne. Jibdan ja yauman', "Kakabjlam,
na mdo bagaman' kam?lI
lIA "a, maiko na jawe sara
nama na zadu yauman, sahu sabu
cfiyau ka ja berabare 1. sara. II
liTo, a zeya aman na na si na' da de-
gam. lI
Daci da zetu amu. Atu sa
yauman daclkumedu acfatkara kwa:
Acfanno: kori savanyin ye da ne....:•
IIKakabjlam , mdo bagaman' kam?lI~"'"
llA'a,maiko ne jawe san'~~. ~,l'
38
aman naukti diyan_ nama na zayi na na si yau
man, daci, ayu wa diyau wa se ja barabare i
sara."
"To, a-zeya aman na. Na sa na, na de-
gam. "
Da zetu aman atu da si,daci, dadkumadu:. ;"
adatkara kwa! dastaranara. Adanno adanno,
sasak pata no ta~a da ne· se da gaptaken'
avji. 3:vji jawo yauman·, daci, II Kakabjlam ,
na mdo bagaman' kam duwoni gagvi sara7" .. , .
"Ala, nuktadiyari ma na zayin l aman na
si.yauman, daci, ayu wa diy~u vIa jagvi sera
cfiyau da tatli, ,"
.'~To, a zaya i kumik ~lagdara){Q na na
degam. tI
D~ zeci aci d~ ~i. ·'Daci, avji den'
. atJ,.kwamnatkari da taCfi'ukterari. Daci, ab':"
jlamcfY8.TI:L \'-,dagayi., :Ibjlamgayu y'auman,
daci, abjlam.··a~'~~:i-e,'Daci, avji nama, liTo,
a pawe oa. tI
No nama" "A' a . ~akavJ'i na atkwatka ka., . ,~"- . ,. .
hadawawam. /A j'awe rek dama msi na, i ren I
agyarako mei na,\:9-abi, na pawi.')
Akci da ne ren' agvarakou, tiAra, Ka-
kavji, na dacin'a hauawawa pam. Eki a jawe
39
re gwaya msi na napawi. /I
Akci ji re g\"a~aUhyauma:.n" nama, "\flu
. jawe re gwayau, a pawum."
- "A I a, na yaiko, acfatkane ka hacfawawam.
Eki a· jawe ren I apso mci na na pawi. II
Akci ji re.n' apsou yaumarJ., daci, evji
nama, "To, a pawum 5a."
3:bjlam nama, I~Gutanla ka hecfawawa pem.
Eki a jawe rek dema msi yauman, wu ju na na
paw~, daci agi ye gannai.!1
Akci ju yauman, evji nama, liTo, a pa-
wum:. II
No nama, 11A ' a, na
yauman,
4-0
\\'1/.
'.' .. -
aci da tIe, llLale
A pawinawun, a pa
A pawe K~kabjlam!
acaka.. Ikakci yauman,ko! Laleko! Laleko!winawun, a pawinaWli..11.!Ndo ne tla de cfan?ll
"A'a, je tla de pata catta. 1I
ItA pawe a - pawe , a pawinawun na suwun I t.J () .
amen. ". Daci, kayi dakfi kaso.· Aci ekfuyauman, daci,da ze amen dugzera cfen' amen'augcfon da ne datltikci. Daci, evji sabusabu man dasteri ametkeri i ren I amen' aug-cLon. 3:bjlam nama, "Ked: Garan ka cfuraramdu.won, agi na ya <furan , amen?"
Daukti amen' augcfon da si. Daci, ev
Jl ~aukti amu dugzerau da si. Daci, akcidejlawi akci a pak sammanan akci a pak sam
manan yauman, daci, kayi nama, "Ha! 3:Vji,
agi no etl~ oi? Yaiko kukon yaikon' ma':"sakon na ya giyinayim?ll
Daci aci elhicimo yauman, daci, evjicfyan! isku kukou. Kayi ye daci kup! dakfenari i veki, akci dabzi ebjlam damara.abjlam.ju a giyi kukou na, evji egda\va ku:""kon na dacfkumedu a<fatken' ebjlam kwa! na,
abjlam percfi-percfi-per<fi na da varki. Atu
j.u' kema atu a giyi na, evji dagde kukon na
41
daukumaduadatkara kwa! na pardi-pardi na
da varki da reo Na koro, atu ju kama atu
a giyi, avji dagde kukon na dadkurnadu adatkara Inva!
Adanno adanno tenn' a da batetu atu rna,
"Abzawun, wana meono tala jlarniyan ' kayi,amma se na jlamiei dabaran diye ... l1
Atu da_ni. Atu ji yauman, da ni ga
hurgum. lIKaka Hurgum, yaiko kazan'ane da
tIe, na ne gai. Kayi, egdanen' kaiwa awa
rak dangugwai, awaran' uktak barkatki rna
aci nanka maldi veki har ja tli jlara..ll du
won, daci, aei ezga veken agnari yauman,dakfenari i veki. A tlewa wa nuwe gari. lI
Akci da tIe de hurgum. Hurgum jawoyauman, akci jawo yauman, daci 1 ebjlam ihurgum ma, "Eki, mso no vekeri. A zediwavekeri. 1t
1)aei, hurgum ye javlo de wunyatkari.
Hurgumu -takeme zecfau na, denu yauman ananeri verawo na, daei, ebjlam da ne a gefuagdau J;la, wunyau nama, lIBaba, Baba! Cena
abjlam agdan' ananan ' i!lIDaei, ebjlam i hurguID nama, lIKai!
Hurgum, wunyatki mco gapicako. Akt1awa
42
j
If
\, - -')
~v \1/ i(C/J.· '~r./
~V \\/y 7. u .,/1
\It VI
datk.era gade. 11
Daci .akci da gafi daktli datkera gaCCe.Kori, hurgum denu aci a zecfa aci a zecfa aci
a zecfa na, daci, ebjlam da gafi ananeri agdau na, daci ceno wunya hurgum, "Baba, Baba~
Mcenani Kakabjlam agdan' ananen'i~"
Daci, ebjlam i hurgum nama, lIKai~ Vlu
nyatki mco jauro gapicu. Nga, a tatlawa
dedora. 1I
Daci, akci dacki datkera gacfeu ,: daci,
at~:dajlga~i. Daci, hurgum da deni zBcfau azecfa ~;~eda yauman, daci~ 'ebjlam dacfkumiananeri blat! dagdi de wuden da kicfi. Dacihurgum damti ebjlam danhara.
Zeram-zeram-zeram yauman, daskwakwi.
Kayi verawo yauman, da tasi hurgumen bugze-
43
riyya gamta.nanuwan?lI
':t'\
I1Bn~ Na mdo ye jlame etkwa
Daci, aci da ni da kagde uktlek ter<fen.
Daci, kagdawa uktlek ter<fu yauman" daci dctf
<fahwi ananeri ga<fe kori daugzedi ga<fe, daci
da tli. Kori da kagdi tar~u saran da <fahwida wunyau daugzadi da wunyau.
Daci, hurgum da bi aDon, tala aci da<f
gici beu be akci jlamu. Akci jawe za<fakveku beu be <fahwecin' abjlam. Daci, aci
nama, liTo, amma tena no wa jl?Jli kargunen.
A. jawe mnyak dabu kamon'ane na gamti ga<fakade. Gemtu yauman, na va <fanon. Ne va
danon na, ebjlam a nayi gane na nalhitu nama ga<fa mdan ke<fayu i dunon duwoni, dan dani da ta<fiyane sasan gamta i kamon'ane. Aiye na batata pasawum.
IlDaci, nno yauman, je jawo yauman, -atualha nama mdan datki kason na atu a kidaina, daci awun na takemi jlaran."
Daci, hurgum ye darditi da ni davadia kaza kamo kayi. Kayi ju yauman, da nimnyak pata da va acfanon, IIAyu butablen! Ayu
butabven! Ga<fa mdan ke<fayu na, mdan datki
ya sasan i kaze kamon 4 a, ai ye ne batata
44
\
pasawum. Ayu butakwen~ Ayu butakwen:"
Daci, abjlam duku, yaumaIl:, "Kaka .Kayi,
mdo bagi 'nam?U
..II Afa, Kakab j lam; maiko mdan da j la.miya
butakwen gada .. kacfayu i dunon. Kamon Jane,
na,mdan da ni datkiyane hurguman iga~u
gada na batata pasawum. ~a wUjara mso gi~
ka nanuwan?"
..11.A'i·'a.'~:"'tKaka Kayi, na a ja,wa oa na wai-. ._.
kacL 11 ."
DC!-c'i'akci<~awo akci iko yauman, daci,...... .';'.
hurgum:davadari~ri ~a~a ga.mta. To, abjlam
nama, I1Ng~,. C!- c~pt~wa asakon na watkuwa
kason gon' J;Ilacfgu> Akci da :capti datki ka-, . ., ....
so mso gon' ma~gwi\ Daci abjlam a kunau,. '." .
I1Mco macfgun," ':ria, kayi da dasi, 11Mcom~_.. ' -'t.
gun, II na, kayi da dasi:.; abjlam de .wud~t-
kara atu har a jlarta·,·-~:::-.Atu. tlo atlte i~'~·~·:·
kutka hurgum na, hurg~d-atk~'ri n~ella.~jlam da kote kayi ma, "Kayi, "::'~4an
man gamta na datkari jlawaga ngwella ;5i? li,_
Kayi nama, "I mana, jlawaga ri:gwella~1l
Atu takama atlte hurgumu~udu na, a'a
hurgum dacke datkari ngwella.:"Kai : Kaka
Kayi, betki mcoka heranam:"
4-5
. ....
III
II, To, se abjlam noa maka da kidi yau,
datka· hurgum YSi,c, ngwella. . Daci, zaramma
-yauman, se hurgum'da tli da'gafi abjlam.
Kayya, kayya-kayya l Akci awaura yau, kay
ya,kayya-kayya! dacki kaso balla! Aban I
abjlam papcat,papcat~papcat! abjlam dag
bi adak rawa ,dapca duwon atu da bi da
patki.
Tarzana nabe.
. r
, J
I·
;.-I
Centre f~r the Study oiNigerian Languages
,A.hmadu IBello Uriivei'si-by'., '. \, .
. Abdullahi, Bayero Colle~e,:'
<I !tanG -' /'
\ , \
.' \ ~
.- .. .~ .
I '
/
,.
Tarzanan' ,AmsiI
Folktales in Bade'(Amshi dialect)
) ,