1

Gastrointestinal system

Gastrointestinal system• การติดเชื้อรา candida ที่หลอดอาหารและกระเพาะอาหาร• โรคแผลกระเพาะอาหาร (peptic ulcer)• กระเพาะอาหารอักเสบจากเชื้อ H. pylori• มะเร็งกระเพาะอาหาร (stomach cancer)• ลําไสตายจากการขาดเลือด (bowel gangrene)• Pseudomembranous colitis• ไสต่ิงอักเสบ (acute appendicitis)• Diverticular disease• เนื้องอกรวมทั้งมะเร็งของลําไสใหญ

Gastrointestinal system• Fatty degeneration ของตับ• Nutmeg liver• โรคตับแข็ง (liver cirrhosis)• มะเร็งตับ (liver cancer)

1. 2.

Esophagus

Stomachulcer

Yeast

Pseudohyphae

Candidal gastroesophagitis• การติดเชื้อรา Candida ท่ีหลอดอาหารและกระเพาะอาหารมักเปน

ในคนที่มีภูมิคุมกันของรางกายไมดีเชน ผูปวยโรคเอดส โรคเบาหวาน• รูปท่ี 1. แสดงใหเห็นหลอดอาหารและกระเพาะอาหารที่มีการติดเชื้อ

Candida จะมีแผลหรือปนสีขาวๆกระจายทั่วๆไป• รูปท่ี 2. แสดงลักษณะของเชื้อรา Candida ประกอบดวยสวนท่ี

เปน budding yeasts และ pseudohyphae

stomach

ulcer

mucosa

Ulcer base Inflammatoryexudate

2

แผลในกระเพาะอาหาร (peptic ulcer)

• แผลในกระเพาะอาหารเกิดจากการยอยสลายเยื่อบุกระเพาะอาหารโดยเอนไซมและกรดจากกระเพาะอาหาร ซึ่งมีสาเหตุมาจากการทําลายเมือกท่ีคลุมผิวเยื่อบุโดยเชื้อแบคทีเรีย Helicobacter pylori

• รูปท่ี 1. ลักษณะแผล peptic ulcer ท่ีกระเพาะอาหาร จะเห็นขอบแผลชัดเจนและกนแผลคอนขางสะอาด

• รูปท่ี 2. เปน histology ของแผลแสดงใหเห็นสวน mucosa หายไปและมีเซลลอักเสบคลุมอยูบนกนแผล (ulcer base)

1. 2.

H. pylori gastritis• กระเพาะอาหารอักเสบจากการติดเชื้อ H. pylori • รูปท่ี 1. เปน histology ของเยื่อบุกระเพาะอาหารที่มีการอักเสบ

เกิดขึ้น จะเห็นเซลลอักเสบชนิด lymphocyte และ neutrophil แทรกอยูใน lamina propia

• รูปท่ี 2. เปนการยอมพิเศษแสดงใหเห็นถึง H. pylori ท่ีมีลักษณะเปนแทงบิดเกลียว (ลูกศร) อยูในทอของผิวเยื่อบุกระเพาะอาหาร

1. 2.

มะเร็งกระเพาะอาหาร (stomach cancer)

• มะเร็งของกระเพาะอาหารที่พบบอยคือ adenocarcinoma อาจเกิดจากการติดเชื้อ H. pylori เปนเวลานานๆ

• รูปท่ี 1. เปนกระเพาะอาหารที่ถูกแทรกซึมท่ัวๆไปดวยเซลลมะเร็ง ทําใหผนังมีลักษณะแข็งและหนา

• รูปท่ี 2. เปน histology ของ adenocarcinoma ซึ่งจะเห็น abnormal glands แทรกอยูในชั้นกลามเนื้อของผนังกระเพาะอาหาร

1. 2.

mucosa

submucosa

Muscular layer

3

ลําไสตายจากการขาดเลือด (bowel gangrene)

• ลําไสตายตายจากการขาดเลือด (hemorrhagic infarction หรือ bowel gangrene) เกิดจากการที่มีการอุดตันของ mesenteric artery หรือ vein ทําใหเกิดการตายของเซลลจากการขาดเลือดและออกซิเจน

• รูปท่ี 1. เปนลําไสเล็กท่ีมีการตายเกิดขึ้น คือสวนท่ีเห็นสีแดงเขม เนื่องจากมีการแตกของหลอดเลือดทําใหเลือดออกมาเปนบริเวณกวาง

• รูปท่ี 2. เปน histology ของผนังลําไสท่ีมีการตาย จะเห็นสวนท่ีเปน mucosa จะมี coagulative necrosis เกิดขึ้น

2.1.

Pseudomembranous colitis• เปนการอักเสบของลําไสใหญเกิดจากพิษ (exotoxin) ของเชื้อ

Clostridium diffici ซึ่งเจริญมากขึ้นกวาปกติเนื่องจากคนไขไดรับยา antibiotics ท่ีไปทําลาย normal flora ท่ีอยูในลําไสใหญ

• รูปท่ี 1. เปน mucosa ของลําไสใหญท่ีคลุมดวยปนสีเหลืองออนกระจายอยูท่ัวๆไป

• รูปท่ี 2. ใน histology จะเห็นวาแผน membrane ท่ีประกอบดวยเซลลท่ีตายคลุมอยูบนผิวเยื่อบุลําไสใหญ

1. 2.

ไสติ่งอักเสบ (acute appendicitis)

• เกิดจากการอุดตันภายในทอ ทําใหมีการขาดเลือดและการติดเชื้อของแบคทีเรีย คนไขมีอาการปวดทองนอยขางขวา รวมกับมีไข

• รูปท่ี 1. ไสติ่งท่ีมีการอักเสบแบบเฉียบพลันจะมีลักษณะบวมโตขึ้นและมีหนองคลุมท่ีผิวขางนอก

• รูปท่ี 2. เปน histology แสดงใหเห็นมีการทําลาย mucosa ของไสติ่งดวยเซลลอักเสบชนิด neutrophil จํานวนมาก

1. 2.

4

Diverticular disease• เปนการยื่นออกไปของผนังลําไสออกไปขางนอกที่บริเวณ serosa

เกิดจากการที่มีความดันภายในทอลําไสมากขึ้น เชนคนที่ทองผูกเรื้อรัง ทําใหผนังลําไสสวนท่ีออนแอยื่นออกไปเกิดเปน diverticulum

• รูปท่ี 1. เปน diverticulum มีลักษณะเปนกระเปาะ ท่ีชองภายในติดตอกับทอลําไส อาจพบอุจจาระอุดอยูภายในได

• รูปท่ี 2. เปน histology แสดงใหเห็นผนังของ diverticulum มีลักษณะเชนเดียวกับผนังลําไสปกติ

1. 2.

Normalmucosa

adenoma

Adenomatous polyp (adenoma)• เปนเนื้องอกไมรายแรงของลําไสพบไดท้ังในกระเพาะอาหาร ลําไสเล็ก

และลําไสใหญ

• รูปท่ี 1. เปนกอนเนื้องอก (ลูกศร) ท่ีย่ืนเขามาในทอลําไสใหญ ลักษณะกอนท่ีย่ืนเชนนี้เรียกวา polyp

• รูปท่ี 2. เปน histology ของกอน polyp จะเห็น glands ท่ีเจริญมากขึ้นผิดปกตใิน mucosa ของลําไสใหญ แตยังไมมีการลุกลามลงมาในชั้น submucosa เราเรียก polyp ชนิดนี้วา adenomatous polyp หรือ adenoma

1.2.

มะเร็งลําไสใหญ (colon cancer)

• ปจจัยเสี่ยงของมะเร็งลําไสใหญคือการรับประทานอาหารที่มีกากนอย สวนใหญเปนมะเร็งชนิด adenocarcinoma

• รูปท่ี 1. แสดงใหเห็นมะเร็ง (ลุกศรชี้) ของลําไสใหญ มีลักษณะเปนแผล ขอบยกขึ้นมา และมีการลุกลามไปที่บริเวณ serosa ดวย

• รูปท่ี 2. เปน histology ของ adenocarcinoma ท่ีประกอบดวย malignant glands แทรกอยูในชั้นกลามเนื้อของผนังลําไสใหญ

1. 2.Fat vacuole

5

Fatty degeneration ของตับ

• เปน reversible injury ของเซลลตับ สาเหตุท่ีทําใหเกิด injury ดังกลาวไดแก alcohol, chemical, hypoxia ทําใหมีการสะสมของไขมันใน cytoplasm ของเซลลตับ

• รูปท่ี 1. ตับท่ีมี fatty degeneration จะมีขนาดใหญขึ้นและมีสีเหลืองออน

• รูปท่ี 2. เปน histology แสดงใหเห็น fat vacuoles ท่ีอยูภายใน cytoplasm ของเซลลตับหรือ hepatocyte Central vein

1. 2.

Nutmeg liver• หรือเรียกวา passive congestion หรือ

centrilobular hemorrhagic necrosis of liver เกิดในคนที่มี heart failure ทําใหเลือดลําจากตับไมสามารถไหลเขาหัวใจได ทําใหมีการคั่งของเลือดและมีการตายของเซลลบริเวณรอบๆ central vein

• รูปท่ี 1. เปนหนาตัดของตับท่ีมี passive congestion จะเห็นลักษณะเปนลายๆ สีแดงสลับกับสีนํ้าตาลออน เหมือนกับท่ีเห็นในลูกจันทรเทศหรือ nutmeg

• รูปท่ี 2. เปน histology ใหเห็นมีเลือดออกบริเวณรอบ central vein

โรคตับแข็ง (Liver cirrhosis)

• เปน end stage ของโรคตับตางๆ มีการทําลายเซลล?ตับและมีการแทนที่ดวย fibrous tissue ทําใหตับมีลักษณะเปนกอนแข็งๆ มีการสูญเสียการทํางานของตับไปดวย สาเหตุของ liver cirrhosis ไดแก alcohol, viral hepatitis, toxin

• รูปท่ี 1. ตับท่ีเปน cirrhosis จะมีขนาดเล็กลง ผิวขรุขระเปนกอนๆ• รูปท่ี 2. เปน histology ของ liver cirrhosis แสดงใหเห็น

ลักษณะกอนๆ ของ regenerative nodule ของเซลลตับท่ีลอมรอบดวย fibrous bands

1.2.

6

มะเร็งตับ (liver cancer)

• มะเร็งตับชนิดท่ีพบบอยท่ีสุดคือ hepatocellularcarcinoma หรือ carcinoma มักพบในคนที่ด่ืมแอลกอฮอล คนที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ เปนตน สวนมะเร็งตับชนิด cholangiocarcinoma มักพบในคนที่มีพยาธิใบไมในตับ

• รูปท่ี 1. เปนกอนมะเร็งชนิด hepatocellualr carcinoma ท่ีตับ ลักษณะหนาสีเขียวๆ เนื่องจากมีการสราง bile

• รูปท่ี 2. เปน histology ของมะเร็งชนิดนี้ ซึ่งเซลลมะเร็งจะดูคลายhepatocyte ของตับ