lan idatzien idazkera

HUMANITATE ETA KOMUNIKAZIO SAILAIrakaslea: MIRIAM LEIBAR BALZATEGI

LAN IDATZIEN IDAZKERA

2004ko urria

AURKIBIDEA

1. TESTUGINTZA: IDAZKERA HOBETZEKO HAINBAT GOMENDIO........... 3

2. ORTOGRAFIA ARAZOAK.............................................................. 11

2.1.“H” letraren idaztarauak ....................................... 112.2.Txistukariak: S / Z / X / TS / TZ / TX....................... 112.3.Zalantzazko hitzak .................................................. 122.4.Hitz elkarketa: (Bereiz, lotuta edo marratxoz

idatzi beharrekoak)............................................... 132.4.1. BEREIZ idatzi beharrekoak................................ 132.4.2. LOTUTA idatzi beharrekoak.................................. 132.4.3. MARRATXOZ idatzi beharrekoak.......................... 14

2.5.Dataren idazkera ..................................................... 142.6.BAIT___........................................................................ 15

3. AZKEN GOMENDIOA................................................................... 15

BIBLIOGRAFÍA ................................................................................ 16

Lan idatzien idazkera

ENPRESAZIENTZIENFAKULTATEA

FACULTAD DECIENCIASEMPRESARIALES

1. TESTUGINTZA: IDAZKERA HOBETZEKO HAINBAT GOMENDIO

Testua egoki idazteko jarraitu behar diren zenbait arau ikusiko ditugu testugintza arloaren barruan.

Asko eta mota askotakoak dira euskaraz idaztean agertzen diren estilo arazoak, baina orrialde hauetan, sarrien agertzen diren arazoak azalduko ditugu.

Esaldi bat zuzena izan arren, ulergaitza izan daiteke: esaterako, 20 lerroko erlatibozko esaldi bat gramatikoki zuzen egon arren, ez du inortxok ulertuko. Beraz, ez idatzi esaldi korapilotsuak edo bukatu ezinak, ulergarriak eta errazak baizik.

Apunte hauetan, testuak eta testu barruko esaldiak argiago emateko bide batzuez arituko gara.

Hona hemen idazkera argia lortzeko luzatzen ditugun hainbat gomendio:

1. Esaldi laburrak idatzi eta ez korapilotsuak eta ulertezinak.

Adibidea:

Helburua lortu ahal izateko aukera izan dezagun beharrezkoak diren baldintzak aztertu beharko ditugu.

Helburua lortzeko baldintzak aztertu beharko ditugu.

2. Erabili hitz laburrak eta ezagunak ahal izanez gero.

Adibidea:

Hauteskundeetan botatu ahal izateko, besteak beste, baldintza hau bete behar da:

a) Gara – adinekoa izatea

Hauteskundeetan botatu ahal izateko, besteak beste, baldintza hau bete behar da:

b) Adinez nagusia izatea

3




3. Esaldian informazioa aurreratu. Esaldi oso luzea baldin bada zilegi da aditza aurrean jartzea. Aditza leku logikoan kokatu behar dugu.

Subjetua eta aditza ahalik eta hurbilen jarri elkarrengandik…

Aztertzaileek autonomi erkidegoko edozein hizkuntza ofizial erabiltzeko aukera izango dute.

Aztertzaileek aukera izango dute autonomi erkidegoko edozein hizkuntza ofizial erabiltzeko.

Galdegai denean, aditza aurreratu…

XX. mende honetan, komunikabideen zabalkunderako teknologien garapenean izan ditugun aurrerapenak ikaragarriak izan direla ezin dugu ukatu.

Ezin dugu ukatu ikaragarriak izan direla XX. Mende honetan izan ditugun aurrerapenak, komunikabideen garapenean.

4




4. Paragrafo bakoitzean ideia gutxi azaldu, testua ulergarria izan dadin. Lerrokada luzeegiak sahiestu egin behar dira.

EHAA – 1996ko urtarrilak 24, asteazkena 17 zenb.

DEFENTSA MINISTERIOAErreklutatzeko Gipuzkoako Zentrua

483

IRAGARPENA, 1979an jaiotakoak alistatzeko inskripzioari buruzkoa.

Espainian bizi diren eta 1979an jaiotako gizonezko espainiar guztiek inskripzioa egin beharko dute egoitza duteneko Udalean, 1996ko lehenengo seihilekoan.

Atzerrian bizi diren gizonezko espainiarrek inskripzioa karrerako kontsul-bulegoan egin beharko dute, edo bestela, egoitza duten tokiko enbaxadetako kontsul-sekzioetan, aurreko lerroaldian zehaztutako aldian.

Espainiar nazionalitatea 17 eta 28 urteren (biak barne) artean hartu edo berreskuratzen dutenek, beren jatorrizko herrian duten egoera militarra edozein izanda ere, alistamendurako inskripzioa egin beharko dute hiru hilabeteko epean, nazionalizatzea jakinarazten zaienetik kontatzen hasita. Inskripzioa egoitza duteneko udalean egin beharko dute.

Egoitza Gipuzkoatik kanpo duten gazteek, beren herriko udalak osoko bilkuran soldadutzarako erreklutamendurako eginbeharrak ez betetzea erabaki badu, Donostiako Erreklutamendurako Zentruan egin beharko dute inskripzioa.

Donostia, 1995eko abenduak 19.

Koronel burua,FRANCISCO GONZÁLES TORAÑO

5




5. Tipografia aberatsa eta argi hierarkizatuta agertu behar da gure lanetan: zenbakiak, letra beltza, etzana, letra larriak, xeheak, letra tamainu desberdinak, sinboloak…

9. PARÉNTESIS

1. Los paréntesis aíslan un inciso o una aclaración complementaria del discurso principal. Los paréntesis tienen un campo de aplicación que coincide parcialmente con el de otros tres signos: las rayas, los corchetes y las comas que delimitan los incisos. Aunque las indicaciones de uso son a menudo subjetivas y siempre es preferible evitar la complicación sintáctica de los incisos, hay algunos rasgos diferenciadores entre estos signos:

Paréntesis: el sentido de la oración no merma en lo esencial cuando se prescinde del texto contenido entre paréntesis. Se usa para aclaraciones e incisos marginales, cualquiera que sea su importancia [El nuevo decano de la facultad (lleva en el cargo desde que hace tres meses ganó unas elecciones muy reñidas ) ha dado un gran impulso a las actividades extraacadémicas].

Rayas: el inciso o la aclaración entre rayas va enhebrado con mayor fluidez en el discurso principal, de forma que casi podría ir entre comas [El nuevo decano de la facultad —con la ayuda de un adjunto, dos asesores y cinco funcionarios— ha dado un gran impulso a las actividades extraacadémicas]. Aunque la aclaración entre rayas es más aparatosa para la lectura que el inciso entre comas, es recomendable…

6. Hitzak, esaldiak, paragrafoak lotuta egon behar direa euren artean; hona hemen baliabide egokienak:

ORDEZKAPENAK

Ordezkapen deitzen diogu testuko hitz edo hitz multzo baten ordez beste elementu linguistiko bat erabiltzeari. Prozedura honen bidez hitzen errepikapena saihestu eta testuari kohesioa edo lotura ematen diogu.

Ordezkapena egiteko modu bat sinonimoak edo esanahi bereko hitzak erabiltzea da.

Ikasleek ikasturte bukaerako bidaia antolatzeari ekin zioten. Ibilaldiaren nondik norakoa zen lehenik erabaki behar zutena. Herrialde asko aipatu zituzten baina Meditarraneoko itsasertzera txango bat egitea izan zen, azkenik, hautatu zutena.

6




Pertsona izenordainak, aditzondoak eta erakusleak erabiliz ere egin ditzakegu ordezkapenak. Elementu hauek ez dute berez ordezkagaiaren esanahi berbera, baina erreferentzia zuzena egiten diote.

Egiak izan ohi du larrosaren antza, ederra bada ere, berarekin arantza.

Miren Arregik 18 urte ditu, eta aspaldi utzi zion ikasteari. Gazteak ez du oraindik lanik aurkitu.

Telefono mugikorra

Behar-beharrezko dugu telefono mugikorra? Ez dakit, erantzuna ez datorkit burura. Egia esan, kalean barna, autobusetan, trenetan, kotxeetan, edonon, gero eta jende gehiagok zintzilik darama ikusgai.

Zer esan nahi du horrek? Moda berri eta sarkor bat pairatu behar dugula? Baietz esango nuke nik. Zoko guztietara heltzen ari da, geratzeko asmoz, noski.

(Zuzendariari gutuna)Egunkaria 97.VIII.31

Esanahi orokorragoa duen elementuez ere balia gaitezke ordezkapena egiteko. Egunkariatik jasoriko goiko testu horren jarraipenean bertan ageri zaigu adibide bat:

Asmakizun berri honek batzuentzat abantailak baino ez ditu, negozioen munduan, esate baterako, beti prest egon daitezen exekutibo olkarkor horiek hain garrantzitsuak dituzten negozio izugarriak bide onean jar ditzaten.

Egun guztia telefono mugikorra gainean eramatean gure gaitasuna handitzen da? Nik baldin badarabilt auzokideak baino lehiakortasun gehiago daukat?

Tresna honek ospea, itzala, sona edukiarazten digu? Ba dirudienez, bai.

(Zuzendariari gutuna)Egunkaria 97.VIII.31

Beste adibide bat:

Hantxe ikusi nituen baleak lehen aldiz. Tamaina handiko ugaztun zetazeo haiek aurrean aho zabalik geratu nintzen.

ELIPSIA

Hitz bat edo gehiago kentzean datza, esaldiaren esanahia aldatu gabe.

Adibidez:

7




Herritarren eskabideari dagokionez, udalak onartu egin du (eskubidea…)

ERREPIKAPENAK

Ideia bat indartzeko errepikapenak erabili daitezke, baina bere neurrian.

Faktura honen guztizkoa %12ko BEZa barne, 2.552 eurokoa da. Faktura hau ordaintzeko…

Zuk bukatuko duzu lana eta zuk entregatuko diozu irakasleari; guk gainontzeko guztia egin dugu eta.

Ez errepikatu beti lotura bera

Lotura bera (eta, baina, hori dela eta…) errepikatuz gero, astundu egiten da testua.

Ondoren zehazten diren argibideak aztertu ondoren, eta kontratazioa dela-eta, legeriak eta araudiak jasotzen dutena kontuan hartuta, errekurtsorik ez onartzea erabaki dugu, eta interesatuei erabaki horren berri ematea.

Hurrengo lerroaldean zehazten diren argibideak aztertu ondoren, kontratazioari buruz legeriak nahiz araudiak jasotzen dutena kontuan izanik, erabaki dugu errekurtsorik ez onartzea, eta interesatuei erabaki horren berri ematea.

ANTOLATZAILEAK

Testu – antolatzaileen erabilera zuzenaren bidez, oso testu argiak, zehatzak, aberatsak… lor ditzakegu. Antolatzaileak testua antolatzeko erabiltzen ditugun hitzak edo hitz multzoak dira. Hitzak, esaldiak, paragrafoak… antolatzaileen bidez elkarri lotuta egoten dira. Hitz hauek gramatikako kategoria desberdinetakoak izan daitezke: izenak, aditzondoak, zenbatzaileak…

8




Hona hemen sarritan erabili ohi ditugun zenbait:

HASIERA EDO AMAIERA EMATEKO hasteko, lehenengo eta behin, ezer baino lehen, behinola bazen, bukatzeko, besterik gabe, horrenbestez, azkenik…

GEHITZEKO EDO JARRAITZEKO baita ere, ondoren, bestalde, honetaz gain, halaber, ez ezik, gainera…

DENBORAZKOAK

AZALPENEZKO EDO ADIBIDEZKOAK

orduan, gero, lehen, orain…

hau da, hots, alegia, esaterako, demagun, adibidez…

LEKUZKOAK hemen, goian, hor, behean…

ZIURTASUN JARRERAZKOAK jakina, nola ez, noski, zalantzarik gabe…

POSIBILITATE ZENTZUZKOA dirudienez, agian, beharbada, nonbait, antza…

BALIOZTAPENEZKOAK zorionez, zoritxarrez, tamalez, eskerrak…

HALABEHAR ZENTZUZKOAK derrigorrez, ezinbestean, halabeharrez, nahitaez…

AURKAKOTASUNEZKOAK EDO

KONTRASTEZKOAK

hala ere, hori jakinda ere, esanak esan,

edozein modutara ere, ordea, aldiz, hala eta guztiz ere…

ONDORIOZKOAK hori dela eta, honen ondorioz, beraz, horrenbestez…

Oharra: kapitulo honen amaieran antolatzaileen zerrenda osatuagoa duzu.

Adibidea:

Neguko arratsalde hotz batez, aldapa luze bat igo eta indiano aberatsen batek mendian egindako palazioaren sarreraraino iritsi nintzen. Nahiz eta lekua, lehen begiratuan behintzat, nornahik ederra deitzeko modukoa izan, harri labratuzko hesidura eta lorategi zabal batez hornitua, desatsegina egin zitzaidan segituan, Hezeegia, ilunegia. Baina, heze, ilun eta guzti, ez zatekeen paraje malenkoniatsu eta saturniar bat baino ezer gehiago izango, baldin eta zapuztua ere egon izan ez balitz. Ordea zapuztua, bortxatua, helburuz aldatua zegoen, eta nahikoa zen sarrerari begiratzea aldaketa horren zentzua koprenitzeko, ezen altzairuzko ate berri eta zatar batek itxutzen baitzuen indianoak, capriccio haundiz, hesiari egindako arku —txinatar kutsukoa edo— fantasiatsua.

Bernardo ATXAGAObabakoak

9




AntolatzaileakDenboraAntzinaArratsalderoAspaldikoAzkenikBehialaBehin (baten)BeranduagoBerehalaBerriroBitarteanEgun batezGaur egunGeroHalako bateanHasieranLasterLehenLehenengoLehenengo eguneanLehengo bateanOrainOrain arteOrduanOrdura arte… mendean

Ordena(Lehen) esan bezalaAre gehiagoArestian (lehen, gorago) esan bezalaBaita … ereBerriro ereBeste batzuetanBesteak besteBigarrenikEra bereanEz hori bakarrikGisa bereanHonako hauHonekin bateraOndorenHonen ondorenIldo beretik

Ideia berriak txertatzekoAre gehiagoBaita… ereBestaldeBeste alde batetikBestetikEgia esanEreEre baiEtaEz hori bakarrikEzezik ereGaineraHalaberModu berean…ere bai

Kontrastea-(r)ik ereAhatikAitzitikAlabainaAlderantzizAldizArrenAurrekoaren kontraraBainaBainoBaizik (eta)Ba-… ereBeharreanBenetanBerrizDatorrena datorrelaDena delaDena delarik ereDena denEdonola ereEdozein modutanEdozein modutan ereEdozelan ereEdozertaraEgia esan

IndartzeaAipatu bezalaAipatu dugunezAlde horretatikAre gehiagoAre gutxiagoAreagoAreago oraindikAzken bateanAzken fineanBatez ereBerriro esandaBeste era batera esandaBestelaDakizuenez, dakikezuenezEsanak esanFuntseanGauzak horrelaGhiegiHau azpimarratzekoHau horrela izanikHitz bateanHonela ba(da)Hori dela etaHori horrela delarik (izanik)HorregatikIzan ere

Bukaera(Eta) besterik gabeAmai dezagun esanezAmaiera emanezAmaitzekoAzkenezAzkenikBesterik gabe

Arrazoiak aditzera emateko-(e)la bide-(e)la eta-(e)la kausa-(e)la medio-(e)la zio-(e)lako

ExenplutasunaAdibidezAipa dezagunAlegiaBesteak besteBesteen arteanDemagunEman dezagunEsate baterakoEsaterakoHala nola

BukaeranBukatzeko (amaitzeko)Hitz gutxitanHonek zera erakusten diguHonela (horrela, hala)HonenbestezHorrenbestezKonklusio gisaLaburbilduzLaburtuz

-(e)nez gero-t(z)eagatik-t(z)earrenBait-Behin eta berriroEkinaren ekinezHorregatikNorbaiten erruzPrezeskiZerbaiti eskerrakZeren eta

Esan gura daEsanak esanEz da errazaHala ereHala eta guztiz ereHonen aurkaHori gora-beheraHori horrela izanik ereHorren aurkaIzan ereKontuan hartu bainaKontuan izan besterik

Lehengo hariari jarraituzLehengoari jarraituzMila bider esana dugun bezalaOndoriozOro harOsterantzeanZenbat eta… hainbatZenbat eta… orduan eta…hain zuzen ereHasieraAztertuko dugun gaia

Hau daHori argitzekoHotsKasuKonkretatuz geroKonparazio baterakoOndoko hauPentsa dezagun

ParekidetasunaAdinaAlaAlde batetikAntzeraBaita… ereBai… baiBeste (konparazioan)BestetikBezainBezalaBezala(koa)Dela… dela…EdoEra bereanEranEreEre baiEre ezEzta… ere

Helburua-t(z)eko-t(z)ekotan-t(z)eraAsmotanHelburu delarikLortu asmoz

OndorioaArgi dago, badaBadaBerazEsanak esanEsandakoaren araberaFuntseanHain zuzen ereHau dela bideHau guztia dela etaHonelaHonela baHonen araberaHonen ondoriozHori dela medioHori horrela delarikHorregatikHorren kausaz (kariaz)LaburbilduzLaburkiOn litzatekeOndorio gisaOndoriozOrduan… kontuan izanik

Nahiz etaNolanahi ereOrdeanOrdezOsteraZaila daZer esanik ezZernahi gisaz (ere)

Batez ereBazen behinBehin bateanBehinolaDena… hasi zenEgun hartanEzer baino lehenGizona mundura baino lehen

LekutasunaAtzeko aldeanAurrean/atzeanBeste tokietanEzkerrean/eskuineanGoian/beheanHanHarantzagoHemenHorUrrunago

Ziurtasun ezaAgianAgidanezAntzaBadirudiBalitekeBeharbadaDiotenezDirudienezEiEsan daiteke

ZiurtasunaDudarik gabeEgia da… -(e)laEz dago dudarikEz dago zalantzarikHala bada ereJakinaNola ez!NoskiOnartu behar daOnartuta dagoenezOnartzen denezOntzat eman beharSeguraskiZer esanik ezZiurrenez

Hasi bezain lasterHasi ordukoHasiera ematekoHasteaz bateraHastekoHasteko esan dezadanIdazki (hitzaldi) honen bidezIdazki (hitzaldi) honen helburuaLehen-lehenikLehenengo eta behinLehenik eta behin…-z hitz egin behar dudalarik

Urrutirago…-(r)en alboan…-(e)tik gertu

HalaberLainLegezModuanModukoaNahiz… nahizOrobat

Inondik ereItxura denezItxurazNonbaitOmen/eiOnenean (ere)

JarraipenaAmaitu baino lehenAurrera beharrezAurrera egin ahalaBigarrenezBigarrenikEra bereanHierarkizazioa

10




Baino …-ago(a)Batez ereBatik batBerezikiEz bezalaEzer baino lehenEz ezik… ereGuztien gainetik

BalorazioaEskerrakEskerrak… -(e)nEspero dezagunEz legoke gaizkiTamalezZorionezZoritxarrez

Baldintza-(e)z gero-t(z)ekotanBa-Baldin ba-Ez baldin ba-PentsatuzUstez

BeharrizanaBeharrezkoa daDerrigorreanDerrigorrezEzinbesteanEzinbestekoaHalabeharrezNahitaez

Garrantzia gutxitzeaBederenBehinik behinBehintzat

GeroGeroagoHariarekin jarraituzHau egin ondorenHau ikusi eta geroHau ikusi ondorenHonen ondorenHonen osteanHonetaz gainJarraituzOndoren

2. ORTOGRAFIA ARAZOAK

2.1. “H” LETRAREN IDAZTARAUAK

“H” letra honako kasuetan erabiliko da:

Erakusleetan: Hasieran denek H dute: hau, honen, horraino, horientzat… (eurak eta beronen eratorriak izan ezik) baina leku adberabioetan: hemen, hor, handik… idatziko dugu.

Bi bokal berdin jarraian daudenean: Honako kasuetan “h”a bi bikalen artean joango da. Adibidez: Zahar, behera, mehe, zuhur, lehen, lehenengo…

Antzerako itxura duten hitz hatxedunak.Horrelako kasuekin argi ibili beharko dugu:

Oihartzun / ohitu / ohitura / ohi… Lehia, leiho, lehoi, lehiaketa, leihatila, lei (izotz). Oihana / oihal / oihu…

Hurbil / urruti: hurbiltasuna adierazten duten hainbat hitz Hrekin idatziko dira eta urruntasuna adierazten dutenak Hrik gabe.

Hurbil UrrutiHur UrrunHurreratu Urrin… …

Kontuz ibili beharko gara aurrekoen antzerako soinua dituzten honako hitz hauekin: ur, ura (edatekoa), urre (metala), urri (gutxi), urria (hilabetea), urren, mendeurren, bederatziurren… hur, hurritza (jatekoa, edo arbola)

2.2. TXISTUKARIAK: S / Z / X / TS / TZ / TX

Txistukariak dituzten antzeko hitz batzuk esanahia aldatu egiten dute erabiltzen den kontsonantearen arabera:

Hats / hatz

11




Hits / hitzHots / hotzErantsi / erantziSoro / zoro

Edota esanahia zeharo aldatu gabe, bustidurak, ñabardura berriren bat gehitzen dio hitzari: gozo / goxo, xagu / sagu… kutun / kuttun…

2.3. ZALANTZAZKO HITZAK

Orain arte zalantzazkoak izan diren hainbat hitz azkenaldi honetan Euskaltzaindiak finkatu ditu:

Arbel (ez arbel)

Auzo (ez auzo)

Bake (ez pake)

Barkatu (ez parkatu)

Hanka (ez anka)

Horma (ez orma)

Hosto (ez osto)

Iaz (ez ihaz)

Ibai (ez hibai)

Ildo (ez hildo)

Inauteriak (ez ihauteriak)

Jakinarazi (ez jakin arazi)

Jardun (ez ihardun)

Orri (ez horri)

Proba (azterketa, saioa) / froga (demostrazioa) biak daude onartuta baina esanahi desberdina dute. Beste adibide batzuk ere badaude: paseo (ibilaldia) / pasio (griña).

Zerbitzu (ez serbitzu)

Ziur (ez ziur)

12




2.4. HITZ ELKARKETA: (BEREIZ, LOTUTA EDO MARRATXOZ IDATZI BEHARREKOAK)

2.4.1. BEREIZ idatzi beharrekoak

1. Aposizioak: Iturribide kalea, Gorbeia mendia, Urola ibaia…

2. Postposizioak: Ekonomia mailan, fisika arloan, diru faltan, lan eske, nahi gabe…

3. Egin, eragin, eman, hartu: hitz egin, barre eragin, su eman, parte hartu… Salbuespenak: antzeman, lokartu; partehartzaile…

4. Egin BERRI: hasi berri, erosi berri, heldu berri… Salbuespena: Ezkonberri.

5. EtxeZ etxe: etxeZ etxe, etxeRIK etxe, mendeREN mende…

6. Euskal, erdal, giza: euskal idazleak, erdal kutsua, giza eskubideak…

7. “A” itsatsia galtzen dutenak: bidai agentzia, kultur astea, ekonomi azterketa, hizkuntza baliabideak…

8. Osagai biak maiuskulaz idazten direnean, hobe marratxorik gabe idaztea: Eusko Jaurlaritza, Foru Aldundia, Ekonomia Saila…

2.4.2. LOTUTA idatzi beharrekoak

1. Elkarte ihartuak: sagardo, errepide, lurrikara, ilegorri, elkarrizketa, gorabehera, udaberri, eskubaloi, saskibaloi, mukizapi, eskuoihal…

2. Atzizkiak eta gisakoak: zurGIN, lanGILE, ateZAIN, ardoZALE, bizarDUN, lotsaGABE, atsedenALDI, asteBURU, legeGIZON, hutsUNE, lanKIDE, txakurKUME, zuzendariORDE, azterGAI…

3. Aurrizkiak eta gisakoak: BERregin, DESegin, AURREkontu, AZPIegitura, GAINegitura…

4. Jarleku modukoak (aditzoina + izena): jesarleku, sorleku, egongela, ikasgela, helmuga, salneurri, idazlan…

13




5. Aldagaitz modukoak (aditzoina + izenondoa): irakurGAITZ, sinestEZIN, ulertERRAZ, sentiBERA…

6. Odolustu modukoak (izena + aditza): indargabetu, indargaldu, azpimarratu, aurreikusi…

7. Lauburu modukoak (zenbatzailea + izena): Hiruhortz, ehunzango, hirusta, begibakar…

2.4.3. MARRATXOZ idatzi beharrekoak

1. Bikoiztapenak: gorri-gorri, berri-berri, zabal-zabalik, gaur-gaurkoz, ozta-ozta, bete-betean, dagoen-dagoenean, asper-asper eginda, blai-blai; egunean-egunean (baina, egunean eguneko, tokian tokiko), urtero-urtero, astiro-astiro; zehatz-mehatz, ikusi-makusi, kili-kolo… Salbuespenak: etxeZ etxe, etxeRIK etxe…

2. Seme-alabak eta zuri-gorri modukoak: senar-emazteak, neba-arrebak, galde-erantzunak, neska-mutilak, izen-deiturak; zuri-gorri, luze-zabal, han-hemenka, ezker-eskuin; hamar-hamabi, gutxi-asko…

3. Bestelakoak: zaitasun-MAILA, aditz-MOTA, diru-KOPURU, diru-arazoak, osasun-egoera, liburu-denda…

2.5. DATAREN IDAZKERA

Datak idazterako orduan, hauek dira Euskaltzaindiak hobesten dituenak:

1996ko uztailaren 7a edo 1996ko uztailaren 7an.

Toki izena erantsiz gero,

Elgeta, 1996ko uztailaren 7a edo Elgetan, 1996ko uztailaren 7an.

Zenbakiak edozein izen bezala deklinatzen dira, eta zifren atzetik tarterik utzi gabe erantsi behar zaie deklinabide atzizkia.

1996ko uztailaren 7a / 7an / 4ko / 8rako…

Kontuan izan, zifraren atzetik puntua idazten baldin badugu, -GARREN esan nahi duela, eta deklinabide atzizkia puntuari erantsi besterik ez dugula egin behar.

Lekeitio, 1997.eko urriaren 20a.

14




Halaber, urtea zenbakiekin idazten baldin badugu, milakoen eta ehunekoen artean tarteko puntua jarri gabe idatziko dugu.

Elgeta, 1997ko azaroaren 17a.

2.6. BAIT___

Kontuan hartu behar da bait- partikula, kasu guztietan, aditz laguntzaileari lotuta idatzi behar dela eta elkarketa honek zenbait idazkera-aldaketa sortuko dituela.

Bait + n (bainaiz, ez bait naiz) / bait + h (baihaiz, ez bait haiz) / bait + d (baita, ez bait da ) / bait + g (baikara, ez bait gara) / bait + z (baitzara, ez bait zara) / bait + l (bailuke, ez bait luke).

3. AZKEN GOMENDIOA

Idazlana amaitutzat eman aurretik zuzenketak egin, behin eta berriz, aldi bakoitzean idazketaren alderdi desberdinetan arreta ipiniz: puntuazio markak, ortografia, lexikoa, lotura hitzak…

15




BIBLIOGRAFIA

ZUBIRI, Ilari. Euskal gramatika osoa. Bilbo: Didaktiker, 1995.

EIZAGIRRE, J. “et alii”. Argiro idazteko proposamenak eta ariketak. Gasteiz: IVAP, 1997.

ALVAR EZQUERRA, M. “et al”. Manual de redacción y estilo. Madrid: Istmo, 1999.

ROMERA CASTILLO, J. “et al”. Manual de estilo. Madrid: UNED, 2001.

Libro de Estilo. El País, 16ª ed. Madrid: Santillana, 2002.

DE LA SERNA, V. Libro de Estilo. El Mundo. Madrid: Unidad Editorial, 1996.

16

lan idatzien idazkera

Documents