langtíma hagvaxtarferill í litlu opnu hagkerfi með veiðigeira
DESCRIPTION
Langtíma hagvaxtarferill í litlu opnu hagkerfi með veiðigeira. 21. október 2004 Lúðvík Elíasson Hagfræðingur á rannsóknardeild Hagfræðisviðs Seðlabanka Íslands. Innri vöxtur og endurnýjanleg auðlind. Efri mörk á stærð náttúruauðlindar - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
21. október 2004
Lúðvík ElíassonHagfræðingur á rannsóknardeild
HagfræðisviðsSeðlabanka Íslands
Langtíma hagvaxtarferill í litlu opnu Langtíma hagvaxtarferill í litlu opnu hagkerfi með veiðigeirahagkerfi með veiðigeira
2LE · 21. október 2004
Innri vöxtur og endurnýjanleg auðlindInnri vöxtur og endurnýjanleg auðlind
• Efri mörk á stærð náttúruauðlindar– Oft farið framhjá því með því að tala um
gæði umhverfisins (e. environmental quality)
• Eiginvöxtur auðlindar háður stofnstærð
• Auðlindin ekki skilyrði fyrir hagvöxt– Framleiðsla möguleg án sóknar
• Ráðstöfun framleiðsluþátta milli geira ræðst í líkaninu
3LE · 21. október 2004
Þrjú einföld líkönÞrjú einföld líkön
• A. – Vinnuafl eini framleiðsluþátturinn í
auðlindargeiranum– Auðlindin í einkaeign– Jafnvægi vel skilgreint– Hægt að nota til að skoða viðbrögð við skellum
• B.– Frjáls og óheftur aðgangur að auðlindinni– Ríkið nauðsynlegt til að ná fram jafnvægi
• C.– Fjármunir eini framleiðsluþátturinn– Hægt að nota til að rannsaka langtímaþróun
jafnvægis
4LE · 21. október 2004
Líkan ALíkan A
• Tveir geirar– Y
• AK tækni• Fer í neyslu eða fjárfestingu
– X• Afli• Fer í útflutning• Skipt fyrir neysluvöru• Vinnuafl er eini framleiðsluþátturinn
5LE · 21. október 2004
AuðlindargeiriAuðlindargeiri
• Framleiðslufall (aflafall)
• Eiginvöxtur• Vöxtur stofnsins• Ráðstöfun afurðar
• Jafnstöðulausn
XSG
S
XpC
XSGS
S
SrSG
BLX
Z
X
)(
0
)(
1)(
1
1
6LE · 21. október 2004
Vaxtargeiri Vaxtargeiri
• Framleiðslufall• Heildarframleiðsla• Fjármunasöfnun
• Vinnuafl skiptist milli geiranna:– 1 = LX + LY
Y
Y
Yii
CYK
AKLY
KLAKYi
1
1
7LE · 21. október 2004
HámörkunarvandamálHámörkunarvandamál
• Representative agent• Hámarkar núvirt
notagildi að gefnum skorðum
• Y framleidd og notuð heima
• X (fiskur) er seldur úr landi í skiptum fyrir neysluvöru CZ
110,1
1
0
dteCC t
ZY
pXC
LL
BLSS
rSS
CAKLK
Z
YX
X
YY
/
1
1 1
1
8LE · 21. október 2004
Fyrstu gráðu skilyrðiFyrstu gráðu skilyrði
0lim0lim
21
11
1
1
1
111
t
t
t
t
Y
Y
XXYY
XY
SeKe
SSrAL
AL
BLLCAKL
BLpC
9LE · 21. október 2004
Jafnvægi í hagkerfinuJafnvægi í hagkerfinu
• Framleiðsla Y, neysla hennar CY, og fjármunir K vaxa á sama hraða í jafnvægi
• Auðlindargeirinn vex ekki í jafnvægi
~KK
CC
YY
Y
Y
0S
10LE · 21. október 2004
JafnvægislausnJafnvægislausn
11LE · 21. október 2004
Minni þolinmæði (hærra Minni þolinmæði (hærra ))
12LE · 21. október 2004
Samband auðlindarstofns og Samband auðlindarstofns og hagvaxtarhagvaxtar
• Því stærri sem auðlindin er, því minni er jafnvægisvöxturinn– Meira vinnuafl í auðlindargeira, minna í
vaxtargeira
• Auðlindin skapar hlutfallslega yfirburði– Leiðir til viðskipta– Eykur fjölbreytni í neyslu– Kostnaðurinn við það er lægra vaxtarstig
13LE · 21. október 2004
SamantektSamantekt
• Jafnvægi þar sem hagkerfið vex og auðlindargeirinn er í jafnvægi er til ef– skiptateygni milli tímabila er ekki of lág– eðlislægur vöxtur auðlindarstofnsins er nægjanlega mikill
• Líkanið má nota til að greina áhrif auðlindaskella– til langs tíma með því að líta á jafnvægislausnir LY, c, S
– til skemmri tíma með því að líta á línulega nálgun hreyfijafna kringum jafnvægið
– Breytingar í afurðaverði hafa aðeins áhrif á neyslu innfluttrar vöru
– Breytingar í stofnstærð hafa tímabundin áhrif– Breytingar í framleiðni hafa áhrif á jafnvægislausnina
14LE · 21. október 2004
Líkan BLíkan B
S
SrAL
AL
BLcLAL
BLpC
Y
Y
XXY
XY
21
1
1
1
1
1
111
• Hvað með frjálsan aðgang?
• Ef aðgangur er frjáls þá er = 0
• Ekkert tillit er tekið til þróunar auðlindarstofnsins
15LE · 21. október 2004
Jafnvægislausn með frjálsan aðgangJafnvægislausn með frjálsan aðgang
• Jafnvægi þar sem– Vaxtargeiri fylgir jafnvægum vaxtarferli (e.
balanced growth path)– Auðlindargeiri erí jafnstöðu (e. steady state)
• Ekkert tillit tekið til auðlindarstofns, c LX og vaxtarhraði hagkerfisins eru alltaf í jafnvægisstöðu
• Auðlindarstofninn stefnir annað hvort í jafnvægi eða hann hverfur (fer eftir jafnvægisgildi LX)
• Ríkið getur haft áhrif á jafnvægið, og hvort það næst
16LE · 21. október 2004
Áhrif stjórntækja á jafnvægiÁhrif stjórntækja á jafnvægi
I + +/- + - -
T - + - + +
- + - + +
XL~ c~ MSYSS ~ MSYSS ~
17LE · 21. október 2004
Jafnvægi með frjálsan aðgangJafnvægi með frjálsan aðgang
• Þrenns konar óhagkvæmni– Of mikið vinnuafl í auðlindargeira– Of lítið vinnuafl í vaxtargeira– Of stór auðlind
• Jafnvægisstofn sem er minni en SMSY er óstöðugur
• Ef jafnvægi myndast er stofninn því stærri en SMSY
18LE · 21. október 2004
Hagkvæmasta jafnvægiHagkvæmasta jafnvægi
• Stofninnn er minni en SMSY
• Afli í jafnvægi er minni en við frjálsan aðgang
• Þarf að draga úr framleiðni vinnuafls í auðlindargeira með innflutningstolli eða veiðigjaldi
• Fyrst þarf að auka veiði tímabundið• Fyrst þarf því að auka tekjuskatt, síðan
afnema hann eða lækka og setja á toll eða veiðigjald
19LE · 21. október 2004
SamantektSamantekt
• Frjáls aðgangur – Viðbótar óhagkvæmni– Ólíklegra að jafnvægi myndist – Ef jafnægi næst þá er kerfið alltaf í
jafnvægi– Ríkið getur neytt fram hagkvæmustu lausn– Til þess þarf tveggja þrepa hagstjórn
20LE · 21. október 2004
Líkan CLíkan C
• Fjármunir í aflafalli
• Framleiðslufall endanlegrar vöru
• Fjárfesting
• Notagildi
XBKX
11 HKY Y
CYK
0
1dteC t
21LE · 21. október 2004
Fyrstu gráðu skilyrðiFyrstu gráðu skilyrði
1C
1
11
1
1
111
11
X
YX
Y
X
BK
pKBK
pK
BK
1
1 11
Y
X
pK
BK
S
Sr
pK
BK
Y
X 211
1
1
1