1

LANNA SPIRITฉบบท 4 / กรกฎาคม 2561

“ ลานนาเลาวา ...ควรคามามเรองเลา ”

Street Art โดยกลม Fineart Ndm Children2018 ชอผลงาน ‘ศลปวฒนธรรม งามสงา ค ฟาลานนา ’ หนงในผลงานการตความประโยค ‘ลานนาเลาวา’ ออกมาไดสวยงามนาประทบใจ และเปนหนงชนทชาวชมชนควรคามาสามคคเจาของพนทหลงรก และชนชอบ ผลงานชนนถกวาดอยในตรอกเลกๆ ใจกลางชมชนควรคามาสามคค ชมชนหวเวยง เมองเกาเชยงใหม ชมชนทก�าลงพฒนาศกยภาพดานการรองรบนกทองเทยว การรกษามรดกทางวฒนธรรม และสภาพแวดลอม รวมถงการยกระดบความเขมแขงของชมชน

TRENDชมชนหวเวยงเชยงใหม

สชมชนทองเทยว จากชมชนทอยอาศยดงเดม สการตงรบการทองเทยว กบจดเดน 4 วดในชมชน

TOURISMMAP

แผนททองเทยว เชงวฒนธรรม

ชมชนควรคามาสามคครวมทเทยว ทกน Street Art

และเสนหชมชนเมองเกาเชยงใหม หนา 8 - 9

PRENOMENAประมวลภาพกจกรรม

“ ลานนาเลาวา ...ควรคามามเรองเลา ”

16 ม.ย. 61 ณ ชมชนควรคามาสามคค

หนา 6 - 7

INNOVATIVE Street Art

@ชมชนควรคามาสามคคผลงานศลปะขางก�าแพง

สรางสรรคจดเดน และความเปลยนแปลงใหกบชมชน

หนา 12 - 13

วารสารเพอสงเสรมความร และพฒนาการทองเทยวในพนทภาคเหนอ

ศนยวจยและพฒนาการทองเทยว CTRD

LANNA SPIRIT

หนา 10 - 11

2

บรรณาธการบรหาร

ดร.กรวรรณ สงขกร

ทปรกษา

แสนเมอง

กองบรรณาธการ

สามารถ สวรรณรตน

คณากร เมองเดช

จกรพงษ วชญสกล

นกเขยน

ดร.อาชวบารม มณตระกลทอง

ดร.ศนสนย กระจางโฉม

ดร.เผชญวาส ศรชย

สดารตน อทธารตน

ศลปกรรม

วจตรา ชยศร

พรม จนดางาม

ถายภาพ

กรนทร มงคลพนธ

LANNA SPIRIT

ฉบบท 4 / กรกฎาคม-สงหาคม 2561

ผลตโดย

ศนยวจยและพฒนาการทองเทยว

สถาบนวจยสงคม มหาวทยาลยเชยงใหม

239 ถ.หวยแกว ต.สเทพ อ.เมอง จ.เชยงใหม

50200

โทรศพท 0 5394 2568

โทรสาร 0 5394 2586

www.sri.cmu.ac.th

http://www.sri.cmu.ac.th/~ctrd/

facebook.com/ctrd.cmu

ON THE COVERStreet Art @ ชมชนควรคามาสามคค

‘ศลปวฒนธรรม งามสงา คฟาลานนา ’ ภาพ : Fineart Ndm Children2018

WE’RE TRyINg TO fINDA TOURISM MODEl ThAT AllOWS

cOMMUNITIES TO ThRIVEWhIlE bUSINESS PROSPERS.

เราพยายามหาโมเดลการทองเทยว

ทจะชวยใหทงชมชนและธรกจเตบโตไปดวยกน

- Jochen Zeitz -

วดควรคามา ชมชนควรคามาสามคค เมองเกาเชยงใหม

3

Editor’s Letter

ดร. กรวรรณ สงขกร บรรณาธการบรหาร

ชมชนเมองเกาเชยงใหมสนามทดลองการจดการการทองเทยว

ชาวเชยงใหมคงไดประจกษกบสายตาตนเองแลววา เมองเกาเชยงใหมวนนเตมไปดวยนกทองเทยวนานาชาต และกจการธรกจทองเทยวท ผดขนราวดอกเหดฤดฝน ปรากฏการณนคงจะไมใช ‘เรองแปลก’ หรอ ‘นาตกใจ’ เพราะกระแสความเปลยนแปลงดานการทองเทยวของเมองแหงน ไมไดเกดขนในชวงขามคน หรอปสองป แตกนเวลาทอดยาวรวม 30 ป เปนชวงเวลานานพอทพวกเราหลายๆ คนจะคนชนเหนภาพเจนตา จนบางครง ความเงยบงน ไมตงค�าถาม และมองสงทเกดขนไมใชเรองใหญ กลายเปนเรองทยอมรบไดโดยปรยาย

ประเดนทนาขบคด และควรตงค�าถามอยางยง กคอ วนนและในอนาคตอนใกล เมองเกาเชยงใหมก�าลงตองการ แผนการรบมอ แกไขปญหา และการวางแผนการจดการเมองดานการทองเทยวอยางเฉพาะเจาะจง มความเชอมโยงเปนระบบ และเกดเปนรปธรรมทชดเจน หากพจารณาตาม Supply Chain ของผลตภณฑการทองเทยวเมองเกาเชยงใหม เราจะพบวา ตนทนทางดานสงคม วถชวต วฒนธรรม และกายภาพ คอทรพยากรตงตนชนเลศ ซงถกน�ามาใชพฒนาเปนผลตภณฑและสงรองรบการทองเทยว ขณะนตนทนดงกลาวก�าลงถกจดการแบบตามม ตามเกด ขนอยกบหนวยงาน หรอเจาของพนทเปนหลก ภาวะตางคนตางท�า ชใหเหนถงความขาดพรองในเรองของแนวปฏบต หรอจนตภาพรวมท ทกฝายเขาใจ เหนพอง และรวมมอเพอจะไปถงเปาหมายเดยวกน ทกวนนเราจงมงแกปญหา และใหความสนใจกบผลลพธปลายเหต ไมวาจะเปนเรอง ปญหาทพกเกสตเฮาสทไมสามารถปฏบตตาม พรบ.โรงแรม ปญหาการลดลงของจ�านวนนกทองเทยว ปญหาความสะอาด และสงอ�านวยความสะดวกของเมองเพอรองรบการทองเทยวส�าหรบคนทกวย การเปลยนกรรมสทธทดนจากคนทองถน ไปสคนนอกชมชน ปญหาการสญสลายของวถและสายสมพนธทางสงคมดงเดม และบรรยากาศความเปนชมชนเมองเกาทก�าลงเลอนหาย ฯลฯ เมอขบคดใหถงแกน เรากจะพบความโยงใย และ ตนสายของเรองราวทงหมดทเกยวพนกน เปนตนเรองทก�าลงเฝารอการรเรมแกไข เสรมสรางศกยภาพ เพมเตมการพฒนาทเหมาะสม จากแผนการจดการ การทองเทยวของเมองนททกฝายเหนพองตองกน และมสวนรวม

วนน! ยงคงไมสายเกนไป หากคนเชยงใหมและทกคนทเกยวของกบธรกจทองเทยว จะรวมกนตงค�าถาม ตรกตรอง และลงมอจดการใหเกด “แผนการจดการทองเทยวเมองเกาเชยงใหม” เพอพฒนาการทองเทยว และรกษาเมองทเรารกและภาคภมใจ ไปพรอมๆ กน

วดควรคามา ชมชนควรคามาสามคค เมองเกาเชยงใหม

4

TOuRISm CALENdARTOuRISm CALENdAR

TImE TO TRAVEL ปฏทนการทองเทยวภาคเหนอตอนบน : กรกฎาคม 2561

ชมทเรยนหลง-หลนลบแล

สบสานต�านาน‘เจาพอทพยชาง’

Rustic Market

Pai Jazz & Blue Festival

ป นไรมลพษพชตดอยสเทพ 2018

แอวเหนอมวนใจรถไฟ ปนปน

กรกฎาคม- (ตนเดอน) สงหาคมตลาดวดหวดง อ.ลบแล จ.อตรดตถ

แมวางานเทศกาลทเรยนและผลไมจงหวดอตรดตถจะเปดตวไปแลวเมอตนเดอนม.ย. และทเรยนหลง-หลน หมอนทอง ขายดบขายดจน ขาดตลาด โปรดอยาไดกงวล ทเรยนรน 3 ก�าลงตามมาในกลางเดอนกรกฎาคมน แค 3 ชวโมงจากเชยงใหม ชาอยใย

18 - 19 กรกฎาคมวดพระธาตล�าปางหลวง อ.เกาะคา จ.ล�าปาง

“เจาทพยช าง” เจาเมองล�าปาง และตนตระกลเจาเจดตนชาวล�าปาง คอบคคล ในประวตศาสตรทชาวล�าปางใหความเคารพ และจดงานร�าลกถงทาน เปนประจ�าทกป ปนมพธบวงสรวง วางพวงมาลา การแสดงแสง-ส-เสยง และการออกรานแสดงสนคาของดเมองล�าปางครบครน

เรม 1 กรกฎาคม (ทกสดสปดาห) ตลาด JJ มารเกต อ.เมองเชยงใหม จ.เชยงใหม Rustic Marketกลบมาแลว! ตลาดนดวนอาทตยมสไตล พรอมสนคาคดสรร คราวนมาพรอมกจกรรม Hobby Market ทกเชาวนเสาร ใครทชอบผลผลตออรแกนค และของแฮนดเมดนารก ควรตามไปชม ชม ชอป บนเวทอนงดงาม

20-22 กรกฎาคม

ลงทะเบยนตงแตวนน- 31 ตลาคม อ.เมองเชยงใหม จ.เชยงใหม

เปดใหลงทะเบยนกนแลวส�าหรบงาน Sunday cycling 2018 : เดนทางไรมลพษพชตดอยสเทพครงท 22 เสนทางเมองเกาเชยงใหม ถงวดพระธาตดอยสเทพ ในเชาวนท 2 ธนวาคม ระยะทาง 18.3 กม. ลงทะเบยนท Facebook “ชมรมจกรยานวนอาทตยเชยงใหม”

28-29 กรกฎาคม จ.ล�าปาง - จ.ล�าพน - จ.เชยงใหม

เ ทยวเมองเหนอด วยรถไฟไม มอะไร คลาสสกเกนกวานแลว ยงเทยวชวงหนาฝนยง ไดอารมณความรสกพเศษ ใครสนใจทรปเทยวดวยรถไฟ จากล�าปาง-ล�าพน-เชยงใหม ลองตดตอไปท 06-2264-7036 Facebook “แอวเหนอมวนใจรถไฟปนปน” งานนจดโดย ททท. การรถไฟฯ และภาคดานการทองเทยวอกเพยบ

การทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ส�านกงานแมฮองสอน กบ HIP Magazine และบรรดาศลปนนกเพลงทงสายแจสและบล รวมจดการแสดงดนตรสดจะจดขนตามสถานทตางๆ ภายในตวเมองอ�าเภอปาย ใครรกเสยงดนตรและบรรยากาศปายหนาฝนไมควรพลาด

อ.ปาย จ.แมฮองสอน

5

ประเพณใสบาตรเทยน เชยงใหมบคแฟร นทรรศการออมกอดแม

29 กรกฎาคมวดบญยน ต.เวยงสา จ.นาน

ประเพณทปฏ บตกนมายาวนานของ ชาวเวยงสา จ.นาน จดขนหลงวนเขาพรรษาหนงวน (วนแรม 2 ค�า เดอน 8) ณ วดบญยน มวตถประสงคเพอถวายเทยนแกพระสงฆ เพอใหใชสอยในชวงเขาพรรษา พธเรม 9 โมงเชา ไปถงกอนเทยงวน

29 มถนายน - 8 กรกฎาคม 2561เชยงใหมฮอลล ศนยการคาเซนทรลพลาซา เชยงใหม แอรพอรต จ.เชยงใหม

วนน -15 กรกฎาคม อ.เมองเชยงราย จ.เชยงราย

ขวศลปะ ก�าลงมนทรรศการภาพเขยนชดใหมจดแสดง “ออมกอดแม” (ARMS OF MOTHER) ผลงานของ คณสวรรณ สารคณา (Suwannee Sarakana) ศลปนหญงผถายทอดความร สก เหลานออกมาไดอยางออนหวาน อบอน และนมนวล ใครไปเชยงรายอยาลมแวะชม

5 – 15 กรกฎาคม ณ สวนหยอมศภสาร รงสรรคฯ อ.หาดใหญ จ.สงขลา

เทศกาลอาหารหรอย ผลไมอรอยหาดใหญและของดเมองใต

อยางทเรารวาเดยวนมไฟลทบนตรงจากเชยงใหมลงใตแบบทกวน! ถาจะหาโอกาสไปเทยวใต ชมผลไมสดๆ กบอาหารทะเลหรอยแรง ไปงานนเลย ปนจดเปนปท 7 แลวนะ

27 กรกฎาคม

ประเพณแหเทยนพรรษาทางน�า

ชวงเขาพรรษาสสนการทองเทยวจะอย ทขบวนแห เทยนฉบบน เราอยากแนะน�าท แปลกใหม ขบวนแหเทยนพรรษาทางเรอ ณ ลาดคลองชะโด ของชาวอ.ผกไผ จ.อยธยา เพราะงานนชาวบานจะตบแตงเรอ และแตงกายสสนสวยงาม จงหาโอกาสไปชม!

งานเงาะโรงเรยนนาสาร

12-23 กรกฎาคมต.นาสาร อ.บานนาสาร จ.สราษฎรธาน

ใครทไมรวาตนก�าเนดเงาะโรงเรยน มาจากโรงเรยนไหน? โปรดจดจ�าเอาไววามาจากต.นาสาร จ.สราษฎรธาน นนเลย และเงาะพนธนกเพงไดขนทะเบยน GI (สงบงชทางภมศาสตร) กบกระทรวงพาณชยไปเมอตนป ทางจงหวดจงจด ‘งานเงาะโรงเรยนนาสาร’ ขนและหวงใหเปนงานเทศกาลผลไมทใหญทสดในภาคใต!! ใครลองใตชวงนอยาลมไป

เทยวทวไทย

งานมหกรรมหนงสอในฝนทคนรกการอาน และบรรดานกเขยนตางรวมแรงรวมใจชวยเชยรและชวยจด งานนมส�านกพมพ และนกเขยน ชอดงมารวมงาน รวมทอลคกนเพยบ ตดตามรายละเอยด Facebook “ChiangMaiBookFair”

UPDATE : กจกรรมสงเสรมความรและการพฒนาการทองเทยว กบ CTRDไดท Facebook Fanpage

ศนยวจยและพฒนาการทองเทยว CTRDThe Ultimate Lanna :ทองเทยวอารยธรรมลานนา

ณ ลาดคลองชะโด อ.ผกไผ จ.อยธยา

6

แมกจกรรม ‘ลานนาเลาวา ...ควรคามามเรองเลา : Colors of Khuan Kha Ma Community’ จะผานไปแลวเมอ วนท 16 ม.ย.ทผานมา แตเราเชอวาความประทบใจ และการเลงเหนความส�าคญในการพฒนาชมชนเมองเกาเชยงใหมใหมความพรอมทงในดานการรองรบการทองเทยว และการรกษามรดกทางวฒนธรรมกบสภาพแวดลอม จะเปนหนงในประเดนส�าคญเรงดวนทชาวชมชนเกาเชยงใหมทกชมชน รวมไปถงเจาหนาทรฐ และผทเขารวมงาน จะชวยกนสนบสนนกจกรรมในลกษณะนตอไปในอนาคต ส�าหรบใครพลาดโอกาสไปรวมงานครงน Lanna Spirit ไดรวบรวมภาพบรรยากาศมาใหชมกนเตมอม ชมแลวกอยาลมหาโอกาสไปเดนเทยวชมชนหวเวยงเชยงใหม เพอเกบภาพประทบใจ และพบปะใหก�าลงใจชาวชมชนนะครบ

PHENOmENA

: ผ ว าราชการจงหวดเชยงใหม คณปวณ ช�านประศาสน ใหเกยรตเปนประธานในพธเปด

: ตวแทนชมชนในเขตเมองเกาเชยงใหม และกล ม เยาวชนในพนท เขารวมงาน

: งานลานนาเลาวา ..ควรคามามเรองเลาจดขนในชมชนควรคามาสามคค บรเวณถนนสงหราช ซอย 5 หลงวดหมอค�าตวง

7

: กจกรรมสาธต งานหตถกรรมภมปญญา และอาหารทองถน โดยคนในชมชน

: ดนตรแจสจาก North Gate และการแสดง ฟอนนกกงกะหรา

7

8

TOuRISm mAP

9

10

TRENd

เปนเรองทนายนด ทคนในชมชนทง 3 แหง ชมชนลามชาง ชมชนเชยงมน และชมชนควรคามาสามคค ตางตระหนกถงคณคาและความส�าคญของพนทดงกลาว และไดชวยกนเกบรกษา สงตอ และขบเคลอนสการพฒนาพนท ทงเพอการอยอาศย และการท�าธรกจดานการทองเทยว ทเหนไดชดเจนคอ พนทชมชนลามชาง-เชยงมน ซงชาวชมชนมความรกสามคค และสนบสนนใหเกดกจกรรมเพอธ�ารงรกษามรดกทางวฒนธรรม และสภาพกายภาพทเออใหเกดคณภาพชวตทด กนอยางเขมแขง และชมชนทก�าลงเดนหนา ความส�าเรจ เรยนรและปรบปรงชมชนตนเองใหเกดผลลพธเชนเดยวกนคอ ชมชนควรคามาสามคค ซงในวนนชมชนไดเรมเกาะกลมกนท�างาน และมความสนใจตองการพฒนาชมชนตนเองใหมความพรอมในดานการรองรบนกทองเทยว การสรางจดทนาสนใจในพนท การหยบเอาต�านาน และองคความรดงเดมของชมชนออกมาสรางมลคา รวมไปถงการปรบปรงสภาพแวดลอมของชมชนใหดยงขน

ชมชนควรคามาสามคคเปนกลมบานศรทธาวดทง 4 วดทตงอยในพนทหวเมอง (พนททศเหนอของเมอง) ไดแก วดแสนเมองมาหลวง, วดหมอค�าตวง, วดควรคามา, และวดราชมณเฑยร โดยชาวบานไดรวมตวจดตงเปนชมชนตามเทศบญญตของเทศบาลนครเชยงใหม เมอ 15 มกราคม 2547 โดยมพนทชมชนครอบคลมพนทจากถนนเวยงแกว-ดานทศใต ถงถนนศรภม-ดานทศเหนอ ถนนพระปกเกลา -ดานทศตะวนออก ไปจรดถนนสามลานดานทศตะวนตก และในภายหลงไดผนวกกลมศรทธาวดปาพราวในบรเวณแจงหวลนดานใน รมถนนอารกษเขามาเปนสวนหนงของชมชน

ชมชนหวเวยงเชยงใหม สชมชนทองเทยว

จากแจงศรภม ผานประตชางเผอก ถงแจงหวลน พนทดานทศเหนอของเมองเกาเชยงใหม ตามต�านาน และหนาประวตศาสตรระบวาเปนพนทส�าคญของเมองเชยงใหม เปนทงพนทเรมกอนสรางเมองเชยงใหม (แจงศรภม)

ทประทบของพระญามงราย (ชมชนเชยงใหม) พนทเลยงชางของกษตรย (ชมชนลามชาง) ทตงของประตชย(ประตชางเผอก) และพนทดานหนาขวงเวยง (วดหวขวง-ชมชนควรคามาสามคค)

วดแสนเมองมาหลวง (วดหวขวง)

11

จดเด นของชมชนควรคาม าสามคค นอกจากความส�าคญตามประวตศาสตร และคตความเชอการตงเมอง ในฐานะพนทหวเมอง (พนททศเหนอของเมอง) และมประตชางเผอก ซงถอเปนประตชย ประตทใชเขาและออกเมองของกษตรยในการประกอบพธและการออกศก ชมชนควรคามาสามคคยงเปนชมชนทรกษาวถชวตแบบคนเมอง (ลานนา) แมบานเรอน และกายภาพของชมชนจะเปลยนไป แตชาวชมชนควรคามาฯ ซงสวนใหญนบถอศาสนาพทธยงคงรกษาจารตประเพณแบบพทธลานนา และวถคนเมอง ทงเรองภาษา การฟอนร�า อาหาร และความเชอเรองผ เอาไวอยางเหนยวแนน รวมไปกบ การรกษาสภาพแวดลอมของชมชนใหนาอย นาเทยว

วดแสนเมองมาหลวง (วดหวขวง)นามของวดแสนเมองมาหลวง สนนษฐานวาตงขนตามพระนามของกษตรยผ ทรงสรางวด พระเจาแสนเมองมา กษตรยองคท 7 ในราชวงศมงราย (ครองราชย พ.ศ.1928-1944) พระโอรสในพระเจากอนา และไดรบการบรณะอกครงรชสมย พระเมองแกว กษตรยองคท 11 ในราชวงศมงราย (ครองราชย พ.ศ.2038-2068) และภายหลงไดรบการบรณะเรอยมาจนถงปจจบน ส�าหรบ ชอ ‘วดหวขวง’ เปนชอเรยกขานโดยชาวบาน ดวยวดแหงนมทตงอยทางทศเหนอของลาน (ขวง) กลางเมองเชยงใหม นอกจากประวตความเปนมาทยาวนาน ความโดดเดนของวดแหงนยงอยทความงดงามของงานสถาปตยกรรม ทงตววหาร ทประดษฐานพระพทธรตนบรสะหลแสนเมองมา พระประธานปางมารวชยองคใหญ และเจดยพระธาตดานหลงวหารซงสนนษฐานตามรปทรง ทางสถาปตยกรรมวานาจะสรางในรชสมยพระเมองแกว หรอ 500 กวาปทแลว

วดหมอค�าตวง สนนษฐานกนวานามของวดมาจาก ฐานนดรศกดยศ ‘หมน’ ของผสรางวด ซงมหนาทรบผดชอบการหลอมและตทองแกราชส�านก วดนจงไดชอวา ‘วดหมน ค�าตวง’ และถกเรยกเปลยนแปลงตามกาลเวลาเปน ‘วดหมอค�าตวง’ ซง หมายถง หมอทใชส�าหรบใสหรอตวงทองค�า วดแหงนเปนวดราษฎร สนนษฐานกนวาสรางขนราวปพ.ศ.2019 มสงกอสรางโดดเดนไดแกวหาร และพระธาต รวมไปถงพระเจาทนใจ 3 องคทชาวบานใหการเคารพศรทธา และเชอกนวาศกดสทธยงนก

วดควรคามา วดราษฎรตามประวต สนนษฐานวาสรางขนในป พ.ศ. 2034 ผเฒาผแก ในชมชนเลาสบตอกนมาถงประวตวดไววา ในพนทดานหนาประตชางเผอก ในอดตเคยเปนพนทคาขาย และคางแรมของพอคามา และววตาง ซงน�าสนคาจากทกสารทศ และไดใชพนทบรวเณนเพอหยดพกเพราะใกลกบประตเมอง และหนองบว และจากการเดนทางอนยาวไกลมาตางของพอคาไดตายลง ดวยความอาลยและส�านกในความดของสตวตาง กลมพอคาจงสรางวดควรคามาขน เพอเปนอนสรณระลกถงมา วดแหงนโดดเดนทพระวหารหลงเลก และ พระธาตทมขนาดไมใหญ แตงดงาม และเรยบงาย

วดราชมณเฑยร หรอวดมณเฑยร สนนษฐานวาสรางขนในป พ.ศ. 1974 โดยพระเจา ตโลกราชทรงโปรดเกลาใหน�าไมจากพระต�านกสวนพระองคมาจดสรางเปน วด เดมชอ ‘วดราชมณเฑยร’ ในประวตการสรางวดระบไววาวดแหงนมความส�าคญอยางยงดวยเปนวดแหงแรกทพระเจาตโลกราชทรงสรางภายหลงการขนครองราชย นอกจากประวตของวดทแสดงออกถงความส�าคญทางประวตศาสตร ภายในวหารยงมพระประทานทสรางดวยหนทราย ซงเปนงานพทธศลปทหาชมไดยาก และงานสถาปตยกรรมของวด โดยเฉพาะตววหารสองชนซงสรางขนใหมกมความโดดเดนสวยงาม และเปนทชนชอบของนกทองเทยว

12

INNOVATIVE

ราว 2 ปทผานมาชาวชมชนควรคามาฯ ไดท�างานรวมกบศลปนรนใหม ผานโครงการของ Spark U Chiang Mai สนบสนนโดย สสส. ท�ากจกรรม เปดชมชนใหคนมาเดนเทยวชมชมชน โดยรเรมจากกจกรรมท�าความสะอาดถนนและซอย กจกรรมวาด Street Art และการเปดบานสวยในชมชนใหคนทวไป ไดเขาชม หลงจากกจกรรมดงกลาวประสบความส�าเรจและไดรบเสยงตอบรบเปนอยางด ศนยวจยและพฒนาการทองเทยว Center of Tourism Research and Development (CTRD) สถาบนวจยสงคม มหาวทยาลยเชยงใหม ไดสานตองานสงเสรมการทองเทยวชมชน โดยการเปดรบสมครศลปนรบเชญ และศลปนทเขารวมแขงขน วาดภาพ Street Art ทวภาคเหนอ โดยในพนทเมองเกาไดรบความรวมมอ และ การสนบสนนจากชาวชมชนควรคามา ทงในเรองการใหพนท และใหค�าปรกษา เรองแนวคดเรองราวในภาพ Street Art

STrEET ArT @ชมชนควรคามาสามคค

‘ ศลปวฒนธรรม งามสงา คฟาลานนา ’ เจาของผลงาน : Fineart Ndm Children2018

แนวคด : ลานนา ...ดนแดนทมความเปนมายาวนานคแผนดนไทย ดนแหงนเตมไปดวยเรองราวประวตศาสตร ภมป ญญา ความเชอ วถ ช วตทมนคงยงใหญมาตงแต ยคบรรพบรษ เปนจดก�าเนดศลปวฒนธรรมทยงใหญ งดงาม ทยงคงถกเกบรกษาและสบทอดตอเนองใหคนทวโลกไดชนชม

นอกจากนชาวชมชนควรคามาไดร วมกบ CTRD จดกจกรรม “ลานนา เลาวา...ควรคามามเรองเลา” (Lanna Storytelling : Color of Khuan Khama Community’s Tourism) กจกรรมยกระดบศกยภาพชมชนทองเทยวในเขตเมองเกา โดยเฉพาะในพนท ‘ชมชนควรคามาสามคค’ ใหเกดการปรบปรง พฒนา และสรางความเขมแขงในการรบมอ และการพฒนาการทองเทยวของชมชนตอไปในอนาคต

“และตอไปนคอผลงาน Street Art ทรวมกจกรรมครงน ลองอานแนวคด และอยาลมออกไปชมความงามดวยตาตนเองทชมชนควรคามาสามคคนะครบ”

‘ มาค�าตวง ’เจาของผลงาน : นายทวชนม ชมทววรตม

แนวคด : แรงบนดาลใจจากชอวดหมอค�าตวง และวดควรคามา อนเปนทยดเหนยวจตใจของคนในชมชน แสดงออกถงการรวมพลงกนเพอสรางสรรคอนาคตอนรงโรจนของชมชน

‘ อาขา ’เจาของผลงาน : นายคชภค ศรสงวาลย

แนวคด : ในแผนดนอาณาจกรลานนาในอดต และวฒนธรรมทเราทงหลายตางกลาวถงความเปน ‘ลานนา’ ในปจจบน แทจรงแลวมชนชาตพนธอนๆ อาศยอยรวม และรวมพฒนาพนทแหงนเชนกน เชน กลมคนอาขา

‘ Lanna Symbolic ’เจาของผลงาน : นายปยศกด เขยวสะอาด

แนวคด : การผสานความงานของอตลกษณและภาพจ�าเมอเราคดถง ‘เมองเหนอ’ อนไดแก ชาง ภเขาและดอยสง ดอกไมงาม ความอดมสมบรณแหงไรนา และความงดงามของผาซน

13

‘ กลนเมอง ’เจาของผลงาน : นายววธวนท ตงค�า

แนวคด : ความสนกสนานมชวตชวาของชาวลานนา ทถกสอสารผานภาพวาดทบงบอกถงอตลกษณลานนา

‘ บานอย ’เจาของผลงาน : นางอารยา กยแกว

แนวคด : บานอย เปน เฮอนเกา (บานเคา) จะมพอ แม ลก หลาน อย (ป ยา ตา ยาย) และอยหมอน (ทวด) อาศยอยรวมกนอยางอบอน ทกคนจะชวยกนท�างาน ทงงานในบาน และงานนอกบาน เชน การท�านา ปลกผก หาฟน ฯลฯ ตกเยนจะลอมวงกนกนขาวพรอมหนาพรอมตาอยางมความสข และ

‘ ลานนา ...ดนแดนแหงศาสนา และศลปะอนงดงาม ’เจาของผลงาน : Fineart Ndm.Return

แนวคด : ลานนาดนแดนทางภาคเหนอของไทย ดนแดนทมความหลากหลาย และรมรวยทางดานวฒนธรรม ประเพณทยงใหญ มเสนห และมนตขลง ชวนเชญใหผคนไดมาสมผส ทงยงเปนศนยกลางของพระพทธศาสนา กอใหเกด ความเชอ และประเพณอนงดงาม เปนอตลกษณเฉพาะตวทยากจะหาทไดเปรยบเหมอน

‘ ความรกในลานนา (Love in Lanna) ’เจาของผลงาน : นายทวชนม ชมทววรตม

แนวคด : ขาพเจาประทบใจความงามของภาพจตรกรรมฝาผนงลานนาทมเอกลกษณเฉพาะตว “ความรก” ท แฝงอ ย ท เ ราสมผสได เม อก� าล งชมภาพ เสมอนสะพานท เช อมต อระหว างคน จากร นส ร น ซ งคนร นใหม เราจงควรชวยกนสานตอเจตนารมณใหกลาย เปนวฒนธรรมลานนนาทมความงามแบบรวมสมย

‘ สตตภณฑไตรภมเลาความด ’เจาของผลงาน : นายอรรคพล สาตม

แนวคด : ภาพสตตภณฑ เครองสกกการะลานนา ทสอถงความด ความงาม ความเหมาะสม ในวถชวตของคนลานนา โดยภาพนไดรบแรงบนดาลใจจาก แหลงเรยนรพพธภณฑชมชนวดเกตการาม

14

สวยดอก เครองสกการะลานนาจากหวใจและใบตอง สวยดอก หรอ กรวยดอกไม คนลานนาตางทราบดวาคอหนงในเครองสกการะทรงสรรคขนเพอพธกรรมทางความเชอ และศาสนพธ สวยดอกมมาตงแตโบราณ และไมทราบทมา แตมการสบทอดจากรนสรนอยางตอเนอง สวยดอกอาจแบงไดเปน 2 ชนด คอ สวยดอกธรรมดา ไมมการตกแตง (กาบ) ปากกรวย ท�าจากกระดาษ หรอใบตอง ใชไดทงงานมงคลและอวมงคล สวนสวยกาบ เปนสวยทใชส�าหรบงานมงคล งานบญ งานศาสนา โดยเฉพาะการสกการะพระธาต ‘ชธาต’ ตามความเชอคนลานนา สวยกาบเปนสวยทท�าจากใบตอง มการตกแตงปากกรวยอยางประณต กลบสวยดอก หรอกาบลายทใชตกแตง มชอเรยกตามสตวนกษตรลานนา มนยยะวาเปนตวแทนของบคคลผใชสวยดอก เชน สวยกาบลายหกระตาย ส�าหรบคนปเถาะ สวยกาบลายหชางส�าหรบคนปกญ สวยกาบลายแกมนาค ประจ�าปมะโรง เปนตน

1

5

9

13

2

6

10

14

3

7

11

4

8

12

ตดใบตองสดรปแนวนอน

ใชไมจมฟนกลดเกบปลายใบตอง เพอใหกรวยอยทรง

พบสวนทพบทงซายและขวาเขาหากน

พบสามเหลยมเขาไปทบกบสวนทพบไวเดม

มวนเปนกรวยหลวมๆ

ท�าหกระตาย ดวยใบตองกวาง 1 นวยาว 1 คบ

พบทงสองสวนเขาหากนไดเปนสามเหลยมเลก

พลกใหปลายดานสนขนดานบน ปลายดานยาวตะแคงและสวนทพบเปนสามเหลยมเอาปลายยอดชลง

ไดกรวย (สวย) ดอกขนาดพอมอ

พบปลายดานใน (สวนทตดกบกานกลวย)

จดใบตองทพบแลวในแนวนอน

ตดสวนปลายแหลมตรงปากกรวย

พบปลายดานปลายใบตองเขามาชนกนเปนรปสามเหลยม

พบปลายดานยาวทอย ดานหนาเขามาเปนสามเหลยมชนกบขอบใบตองทพบไว

HOW TO

งาน ‘ลานนาเลาวา ...ควรคามามเรองเลา’ ซงจดขน ณ ชมชนควรคามาสามคค เขตเมองเกาเชยงใหม ไดจดใหมซ มสาธตการท�า ‘สวยดอก’ โดยม ปานด วนดา อนทวงศ สมาชกชมชนผมความร และความเชยวชาญในการท�าสวยกาบ มารวมสาธต และถายทอดองคความรท�า ‘สวยกาบลายหกระตาย’ Lanna Spirit ฉบบท ‘ควรคามามเรองเลา’ จงไดเรยนเชญปานดมาถายทอดความรใหพวกเราแบบ Step by step ใครทสนใจประดษฐสวยกาบลายหกระตาย ลองท�าตาม 30 ขนตอนตามภาพ รบรองวางาย และท�าไดทนท อปกรณทตองมตดมอ ไดแก ใบตอง, ไมจมฟน, ทเยบกระดาษ, กรรไกร และความตงใจ ...วาแลวกเรมกนเลย

15

ปานด ผเชยวชาญสวยดอก และเหมยงหวาน บานหลงวดหมอค�าตวง เมองเกาเชยงใหม

ขนตอนการท�าสวยดอกหกระตาย ถายทอดโดย ปานด วนดา อนทวงศ ชาวชมชนควรคามาสามคค ต.ศรภม อ.เมอง จ.เชยงใหม ปานดฝกหดการท�าสวยดอก และองคความรภมปญญาทางดานอาหาร และการท�าเครองบายศรจากคณแมแสงหลา กนธวงศ แมของปานด ทกวนนแมปานดจะเกษยณอายแลว แตกยงคงท�างานรบตดเยบเสอผา และชวยงานวดในฐานะศรทธาวดหมอค�าตวง รวมถงเปนผน�าลกหลานๆ ในพธกรรมเลยงผปยา และสงตอความคดเรองการรกษาบานเกา (บานเคา)

17

21

25

18

22

26

30

19

23

27

15

20

24

28

16

ตดปลาย (กน) สวยดอกทเตรยมไว

น�าสวยดอกทตดหกระตายแลวสวมเขากบสวยดอกอกหนงชน เยบดวยทเยบกระดาษบรเวณปากสวย

เกบปลายสามเหลยมทงดานหนาและหลงใหเรยบรอย

พบสวนปลายเขามาชนใหชนดเปนสามเหลยมเลก

ตดหกระตายลงไปบนปากสวยดอกดวยทเยบกระดาษ หรอไมจมฟน

ใสดอกไมธปเทยนตามตองการ สวยดอกเกบไวในตเยนไดนานถง 1 สปดาห

ไดหกระตาย ดจากดานบนจะเปนรอยพบซกแซกดงภาพ

ไดสามเหลยมเลกๆ มชายตองสนๆ ดงภาพ

พบหางสวนทยาวขน

จดระเบยบหกระะตายใหหคลออกดงภาพ

ใชทเยบกระดาษเยบ สวนทายของหกระตายใหรอยพบตดอยดวยกน

น�านวสอดเขาไปในสวนทเปดของสามเหลยมทเปดเขาหาตว

ส วนทพบต อกบรอยพบเดมได สามเหลยมขนาดใหญ

ตรวจสอบความเรยบรอย

ท�าหกระตายเตรยมไวตามจ�านวนทตองการ 5, 7, 9 นยมท�าเปนเลขค

พบครงสามเหลยมดานใน เพอขยบใหปลายยอดทงสองมาเกอบชดกน

29

16

มนษยเปน‘นกเดนทาง’ชอบผจญภยมาแตไหนแตไร โดยมหลกฐานทางประวตศาสตรมากมายทบงชวามนษยชอบไปโนนมาน เชน ภาพวาดกอนยคประวตศาสตรในผนงถ�าทพบไดหลายแหงทวโลก มหาสมบตของฟาโรหอยปตโบราณโดยเฉพาะของตตนคามนทขดพบในสสานกษตรยไดบงชวากษตรยหนมนอยไดเตรยมพรอมเดนทางไปสโลกหลงความตายอยางจดเตมแตหลกฐานในยคโรมนดจะชดเจนและมใหเหนมากทสด และไมใชมแคในอตาลอยางเดยว แตกระจายใหเหนทวยโรปทเดยว ปจจบนชาวตะวนตกทสบเชอสายมาจากนกเดนทางโบราณกยงคงเปนนกเดนทางตวยงอยางไมเปลยนแปลง เหนไดจากการไปบกเบกแหลงทองเทยวใหมๆ รอบโลก สงผลใหเมอสงครามโลกครงทสองยตลง ธรกจทองเทยวไดเตบโตยกระดบเปนอตสาหกรรมการทองเทยวยงโลกทกวนนมการตดตอสอสารกนอยางไรพรมแดนมความกาวล�าทางเทคโนโลยและแพลตฟอรมใหมๆ กยงสงเสรมใหการทองเทยวเฟองฟ เพราะเทยวงายและมคาใชจายถกกวาเดมมาก ผคนทกเพศและวยออกเดนทางกนเรยกวาจาละหวน ไมเวนแมแตผสงอายหรอคนเกษยณทเวลานไมยอมอยบานชวยเลยงหลานใหอกแลว เพราะเวลาเหลอนอยตองใชสอยใหเตมท (นคอคานยมใหมของ สว.ยค 4.0) คาดกนวาอกแค 25 ป ผสงอายทวโลกจะออกเทยวเตรไมยอมอยบานเฉยๆ มมากกวา 600 ลานคน และถาลอคเปาหมายในเอเชย พวกเขาเลอกประเทศไทยมาอนดบ 1 ...นนนาดใจหรอนาตกใจกนนะแตทแนๆ คนท�าธรกจทองเทยวไมวาจะเปนอนบาวดหรอเอาทบาวด ลวนถอวาเปนปรากฏการณสมหลนดวยกนทงสน ทนในเมอลาภลอยมาตกลงตรงหนาแลว ทเหลอกแคบรหารจดการใหดเทานน ใครสรางสรรคไดเขาตากอนกรบทรพยไปกอนครบ หลายคนมองการใหบรการการทองเทยวกบผสงอายวามเงอนไขมากและจะยงยาก แตความจรงแลว มนงายเสยยงกวาการคมเดกประถมไปเทยว

POSITION

ทศนศกษาเสยอก ขอแคใสใจดรายละเอยดใหรอบคอบซงกไมไดหมายความวาจะตองมากไปกวาคนวยอน ดไมดอาจนอยกวาดวยซ�า ซงผสงอายทงไทยและตางชาตวาทจรงความตองการหรอมาตรฐานกไมคอยตางกนนก หลกใหญๆ พวกเขาแคตองการการดแลเอาใจใสทตองใชความละเอยดรอบครบมากกวาปกตนดหนอย เชน ถาพาไปเทยวกจดโปรแกรมใหเหมาะสมกบวยและรสนยมโปรแกรมไมอดแนนมากเกนไป แตกไมควรดเหมอนไรสาระไมมแกนสาร ทหลบทนอนอาหารการกนดแลกนสกนด ขนมน�าและผาเยนอยาใหขาด หองน�าตองพาเขาทกๆ สองชวโมงและทจะเหนเปนเรองเลกนอยไมไดคอ การตรงตอเวลา และรกษาสญญา ปจจบนแหลงทองเทยวสวนใหญพากนเอาใจวยรน แตก�าลงซอตอนน และในอนาคตก�าลงพลกกลบไปอยในมอของสว.แลวดงนนเรามาพฒนาแหลงทองเทยวเพอรองรบผสงอายกนดกวาครบ(เสารอาทตยขายวยร น จนทรถงศกรขายสว.)ซงผมนกถงสถานทหลายแหงในประเทศไทยของเราทมศกยภาพสามารถพฒนาใหเหมาะกบผสงอายไดอยางด เชน‘ชมชนรมน�า จนทบร’เพราะ... ‘จนทบร’(รวมถงจงหวดจนทบร)มประวตศาสตรทเกยวของกบชาตไทยในหลายชวงเวลา พอเรยกไดวาคนรวมยครวมสมยสามารถเชอมรอยเขากบชวงเวลาหนงของชวตทผานพนมานาน การฟนความหลงทยงมอะไรใหจบตองได ทงรปรสกลนและเสยงทยงคงบนวนอยในหวงค�านง ไมวาจะเปนอาคารบานเรอนสมยเกาทมสถาปตยกรรมงดงามคลาสสก หรอธรกจดงเดม เชน รานขายยา รานขายของจปาถะ รานเสรมสวยตดผม รานขายอาหารและขนมทมหนาตาเหมอนในยคทพอแมยงเดกกยงมอยจรง ลวนท�าใหสว.น�าตารนตนตนทไดกลบมาพบเพอนเกา และทจะชนะใจผสงอายคอ แมน�าจนทบร สวยจบใจ

เรอง: แสนเมอง ภาพ: นายสมศกด อจรยวนช : รมน�าใตตนไทร : ผลงานชนะการประกวด นทรรศการภาพถาย วนนของวนวาน...ทรมน�าจนทบร ป 2554

เมอนกทองเทยวผสงอายครองโลก