LAPORAN AKHIR PRO JEK PENYELIDIKAN

CABARAN DAN PERMASALAHAN PENDIDIKAN JARAK JAUHINST1TUT TEKNOLOGIMARA CAWANGAN SABAH

SATU kAJIAN KES

Disediakan oleh

KHAIRUL ANWAR RASMANINORAZNISHAHARI

Julai 1995

COPYRIGHT © UiTM

LAPORAN AKHIR PROJEK PENYELIDIKAN

CABARAN DAN PERMASALAHAN PENDIDIKAN JARAK JAUHINSTITUT TEKNOLOGI MARA CAWANGAN SABAH

SATU KAJIAN KES

Disedfakan untukBIRO PENYELIDlkAN DAN PERUNDINGAN

INSTITUT TEKNOLOGI MARA40450 SHAH ALAM

MALAYSIA

Julai 1995

COPYRIGHT © UiTM

KHAffiUL ANWAR RASMANI

(KETUAPROJEK)

KAJIAN SAINS MATEMATIK DAN KOMPUTER

NORAZNIS]

(PEMBANTU PROJEK)

KAJIAN SAINS MATEMATIK DAN KOMPUTER

COPYRIGHT © UiTM

PENGHARGAAN

Setlnggi-rtnggi penghargaan dan ribuan terlma kasih dlucapkan kepadasemua plhak

yang terllbat secant langsung dan tidak langsung bagl membolehkanProjek Penyeltdlkan inl dislapkan dengan sempurna

En, Baharuddtn I small(Pengetuti JTM Sabah 1994)

En. Zainuddln Osman(Pengetuu ITM Sabah 1995)

Ku.Abd kahim Shamsudln(KoordinatorPPL 1TM Sabah)

K».Abd Aziz Harjln(Koordinaior URC1TM Sabah)

Puan Katnawatl HJ OsmanPuan Puterl Norashlkin Mohamed

Puan Rosdlana Sukardt(Setiausatta URC JTM Sabah)

PuanNormahDall(Keiua Unit Statistik ITM)

Pn. Zaldur Ruhaln Mohamed Jan(Pembantu Pegawai Perangkaan ITM)

Pensyarah-pensyaruh yang dllantlk sebagal Pembaca

Semua pelujar-pelajar PJJ ITM Sabah

Pusat Pendidikan Luar ITM Sabah

serta

Scmua pensyarah dan orang pcrseomngan yang telah sudf dan bcrsedlamemberlkan bantuan serta idea.

COPYRIGHT © UiTM

ABSTRAK

Program Pendidikan Jarak Jauh (PJJ) yang dikendalikan oleh ITMmcrupakan program terulung di Malaysia yang menawarkan pengajian diperingkat Diploma secara pengajian jarak jauh. Beberapa kelemahanProgram PJJ ini pertu dikenalpasti dan diperbaiki agar objektif dan matlamatasal yang ditentukan dapat dicapai. Kajian ini dijalankan khusus di NegeriSabah kerana keadaan geografi dan kependudukan di Negeri Sabah banyakmempengaruhi pelaksanaan Sisterh PJJ di ITM Cawangan Sabah.

Tujuan kajian ini dijalankan adalah untuk mengetahui sebab-sebabpermohonan memasuki Program PJJ scrta melihat hubungkait antaralatarbelakang pelajar dan kesukafan-kesukaran yang dihadapi. Kajian inijuga bertujuan mengenalpasti kaedah pembelajaran, masalah berhubungpeperiksaan, anggaran perbelanjaan menghadiri seminar, bagaimana pelajarmenggunakan sumber-sumber yang ada serta mengenalpasti keberkesananSeminar PJJ. Pendapat-pendapat yang diperolehi dari kajian ini digunakanuntuk membuat penilaian, andaian, rumusan serta cadangan.

Soalselidik digunakan scbagai alat penyelidikan dalam kajian ini. Datayang diperolehi dianalisa menggunakan kaedah statistik deskriptif daninierensi bergantung kepada masalah yang ingin dikaji. Dapatanpenyelidikan ini diharapkan akan menjadi sumber maklumat dan rujukanpenting hagi menilai semula sesuatu Program PJJ atau melaksanakansesuatu Program PJJ yang baru.

COPYRIGHT © UiTM

JADUAL KANDUNGANKandungan halanan

Halaman Judul

Penghargaan

Abstrak 1

Jadual Kandungan II

Daftar Jadual vl

Daftar Carta Ix

SenaraiSlngkatan x

BAB SATU PENGENALAN TERHADAP MASALAH

1.1 Pengenalan i

1.2 Penyataan Masalah 4

1.3 Latarbelakang Kajlan 5

1.4 Tujuan Penyelldikan 8

1.5 Hlpotesls Penyelldikan 9

1.6 Kepentlngan Penyelidikan 10

BAB DUA METODOLOGI KAJ1AN

2.1 Alat Penyelidikan 11

2.2 Sampel Penyelidikan 12

2.3 Tempat Penyelldikan 13

2.4 Tatacara Pengumpulan Data 14

2.5 Tatacara Analisa Data 15

2.5.1 Kaedah Analisa Statlstlk Inferensi 16

11

COPYRIGHT © UiTM

Kandungan haljuuin

BAB TIGA ANALISA DATA DAN DAPATAN PENYELIDIKAN

3.1 Latarbelakang Pelajar PJJ 18

3.1.1 Daerah Tempat Tinggal 18

3.1.2 Jantina dan Status Perkahwinan 20

3.1.3 Umur 21

3.1.4 Sektor Pekerjaan dan Anggaran 21Pendapatan Bulanan

3.1.5 Tahap Pendldikan Tertlnggl 23

3.2 Sebab-sebab Menglkutl Program PJJ 24

3.3 Kesukaran-kesukaran Yang Dlhadapl 28

3.4 Sumber-sumber Yang Ada 34

3.5 Kaedah Belajar 36

3.6 Seminar PJJ 38

3.7 Peperlksaan 43

3.8 Perhubungan dan Perbelanjaan 44

3.9 Soalan-soalan Berkaitan 45

3.10 Pengujian Hipotesis Penyelidlkan 50

3.10.1 Hipotesis Pertama 51

3.10.2 Hipotesis Kedua 52

3.10.3 Hipotesis Ketlga 53

3.10.4 Hipotesis Keempat 54

3.10.5 Hipotesis Kelima 67

ill

COPYRIGHT © UiTM

Kandungan

BAB EMPAT PERBINCANGAN, RUMUSAN DAN CADANGAN

4.1 Latarbelakang Pelajar PJJ 69

4.2 Sebab-sebab Menglkuti Program PJJ 80

4.3 Kesukaran-kesukaran Yang Dihadapi 81

4.4 Sumber-sumber Yang Ada 84

4.5 Kaedah Belajar 86

4.6 Seminar PJJ 87

4.7 Peperiksaan 91

4.8 Perhubungan dan Perbelanjaan 94

4.9 Soalan-soalan Berkaitan 96

4.10 Perblncangan Lanjutan dan Cadangan-cadangan 102

4.10.1 Pusat Seminar PJJ 103

4.10.2 Bahan PembelaJaran dan Rujukan 105

4.10.3 Pengendalian Seminar PJJ 107

4.10.4 Pengambilan Pelajar dan Kepelbagaian 109Kursus

BAB LIMA RUMUSAN PENYELIDIKAN DAN CADANGANKAJIAN LANJUTAN

S.1 Rumusan Keputusan PenyelIdlkan 112

5.1.1 Sebab-aebab Mengjkutl Program PJJ 112

5.1.2 Kesukaran-kesukaran Yang Dihadapi 113

5.1.2 Sumber-sumber Yang Ada 113

5.1.4 Kaedab Belajar 114

iv

COPYRIGHT © UiTM

Kandungan halanan

5.1.5 Seminar PJJ 114

5.1.6 Peperlksaan 114

5.1.7 Perhubungan dan Perbelanjaan 115

5.2 Sebab-sebab Kegagalan Pelajar PJJ 115

5.3 Humusan Cadangan-cadangan 116

5.2 Cadangan Untuk Kajlan Lanjutan 118

COPYRIGHT © UiTM

DAFTAR JADUALJadual Halanan

Jadual 1.1 Bilangan Pelajar Baru Program PJJ ITM 2Cawangan Sabah Januari 92-Januari 94

Jadual 1.2 Perbandingan Bilangan Pelajar PJJ Pada 4Semester Januari 92 dan BilanganPelajar Yang Masih Menglkuti PengajianPada Semester Julai 94.

Jadual 1.3 Latarbelakang Penyelidikan 7

Jadual 2.1 Saiz Populasl dan Sampel 12

Jadual 2.2 Tatacara Analisa Data 15

Jadual 3.1.1 Pelajar menglkut Daerah dan Bahaglan 19Pentadblran Negeri Sabah

Jadual 3.1.2a Pelajar PJJ Mengikut Jantina dan 20Status Perkahwinan

Jadual 3.1.2b Pelajar Lelaki dan Wanita mengikut 20Status Perkahwinan

Jadual 3.1.3 Pelajar PJJ mengikut Umur 21

Jadual 3.1.4& Sektor Pekerjaan 22

Jadual 3.1.4b Anggaran Pendapatan Bulanan 22

Jadual 3.1.5 Tahap Pendidikan Tertinggi dlcapal 23

Jadual 3.2.1 Faktor Kerjaya 24

Jadual 3.2.2 Mempertingkat Potensi D i r i 25

Jadual 3.2.3 Peluang Pendidikan Tinggl 26

Jadual 3.2.4 Sebab-sebab Sampingan 26

Jadual 3.2.5 Sebab-sebab Lain 27

Jadual 3.3.1 Kesukaran daripada Tekanan dan 28TanggungJawab Perlbadi

vi

COPYRIGHT © UiTM

Jadual Halanan

Jadual 3.3.2 Kesukaran Berkaitan Pelajaran dan 29Pembelajaran

Jadual 3.3.3 Kesukaran daripada Sikap dan 30Tablat Pelajar

Jadual 3.3.4 Kesukaran-kesukaran Lain 31Yang Dlhadapi

Jadual 3.3.5 Kesukaran yang dlhadapi Menglkut 32Jantlna dan Taraf Perkahwinan

Jadual 3.4.1 Orang yang Sering Membantu 34Dalam Pelajaran

Jadual 3.4.2 Bahan Bacaan untuk Belajar 36

Jadoal 3.4.3 Keupayaan dan Kebolehan Dlrl 35yang Membantu Untuk Belajar

Jadual 3.5.1 Kaedah Belajar 36

Jadual 3.5.2 Tempat Belajar 37

Jadual 3.6.1 Penyataan Berhubung Seminar PJJ 38

Jadual 3.6.2 Bilangan Seminar bagl Satu Semester 39

Jadual 3.6.3 Cadangan Berkaitan Bahan Seminar 40

Jadual 3.6.4 Cadangan Berkaitan Cara Pengendallan 41Seminar

Jadual 3.6.5 Cadangan Berkaitan Bilangan, Masa 42dan Tempat Seminar

Jadual 3.7.1 Persedlaan Peperiksaan 43

Jadual 3.7.2 Masalah Untuk Menghadlrl Peperiksaan 44

Jadual 3.8.1 Kaedah Perhubungan 45

Jadual 3.8.2 Anggaran Perbelanjaan Menghadiri 45Satu Seminar

Jadual 3.9.1 Cadangan Berkaitan Bahan Rujukan, 47Pensyarah dan Cara Penilalan

v i i

COPYRIGHT © UiTM

Jadual Halaman

Jadual 3.9.2 Cadangan Berkaitan Pengurusan dan 48Pengendalian

Jadual 3.9.3 Lain-lain Cadangan Berkaitan 49Program PJJ

Jadual 3.10.1 Pengujian Hipotesis Pertama 51

Jadnal 3.10.2 Pengujian Hipotesis Kedua 52

Jadual 3.10.3 Pengujian Hipotesis Ketiga 53

Jadual 3.10.4a Pengujian Hipotesis 4a 54

Jadual 3.10.46 Pengujian Hipotesis 4b 55

Jadual 3.10.4C Pengujian Hipotesis 4c 56

Jadual 3.10.4d Pengujian Hipotesis 4d 57

Jadual 3.10.4e Pengujian Hipotesis 4e 58

Jadual 3.10.4* Pengujian Hipotesis 4f 59

Jadual 3.10.4g Pengujian Hipotesis 4g 60

Jadual 3.10.4h Pengujian Hipotesis 4h 61

Jadual 3.10.41 Pengujian Hipotesis 41 59

Jadual 3.10.4J Pengujian Hipotesis 4J 63

Jadual 3.1O.4k Pengujian Hipotesis 4k 64

Jadual 3.10.41 Pengujian Hipotesis 41 65

Jadual 3.10.4* Pengujian Hipotesis 4m 66

Jadual 3.10.5 Pengujian Hipotesis Kellma 67

Jadual 4.1 Penduduk Negeri Sabah Menglkut 104Bahaglan Pentadbiran

v i i i

COPYRIGHT © UiTM

DAFTAR CARTACarta Balaam

Carta 4.1 Pelajar PJJ Menglkut Bahaglan 70Pentadbiran Negerl Sabah

Carta 4.2 Bahaglan Pantal Barat: Pelajar 71PJJ nengikut Daerah

Carta 4.3 Pelajar PJJ Menglkut Jantlna dan 73Status Perkabwinan

Carta 4.4 Pelajar Lelaki dan Wanlta Menglkut 74Status Perkabwinan

Carta 4.5 Pelajar PJJ Menglkut Umur 75

Carta 4.6 Sektor Pekerjaan 77

Carta 4.7 Anggaran Pendapatan Bulanan 78

Carta 4.8 Tahap Pendldlkah Tertinggi 79

Carta 4.9 Persedlaan Peperlksaan 92

Carta 4.10 Masalah Untuk Menghadapl Peperlksaan 93

Carta 4.11 Kaedah Perhuburigan 96

Carta 4.12 Anggaran Perbelanjaan Menghadirl 97Satu Seminar

Ix

COPYRIGHT © UiTM

SENARAI SINGKATAN

DBS

DIB

DPA

ITM

PJJ

PPL

SPM/MCE

STPM/HSC

UKM

USM

Diploma In Business Studies

Diploma In Banking

Diploma in Public Administration

Institut Teknologi MARA

Pendidikan Jarak Jauh

Pusat Pendidikan Luar

Si j i l Pelajaran Malaysia/ MalayslanCertificate of Examination

S i j i l finggi Persekolaban Malaysia/Higher School Certificate

Universitl Kebangsaan Malaysia

Unlversiti Sains Malaysia

COPYRIGHT © UiTM

BAB SATU

PENGENALAN TERHADAP MASALAH

COPYRIGHT © UiTM

PENGENALAN TERHADAP MASALAH

1.1 PENGENALAN

Program Pendldlkan Jarak Jauh (PJJ) merupakan program

pendidikan yang sedang berkembang dengan pesat. Program ini

Juga merupakan program yang berpotensi untuk dlmajukan dl

Malaysia. Setakat Inl Inst1tusi PengaJian Tinggi di Malaysia

yang menawarkan program PJJ lalah Untversiti Sains Malaysia

(USM) (sejak 1971), Universlti Kebangsaan Malaysia (UKM)

(sejak 1993) dan Institut Teknologl MARA (ITM) (sejak 1990).

Antara ciri utama program PJJ ini yang membezakan

dengan program pendidikan secara konvensional ialah pemisahan

pel a jar dengan pensyarah. Walaubagaimanapun sis tern PJJ

bukanlah si stem yang terkeluar langsung darlpada sistem

pendidikan konvensional. Sebagal contoh beberapa elemen yang

masih dlamalkan ialah perjiimpaan secara berdepan walaupun

dengan kadar yang berkurangan. (Muhd Kamil, Berlta Harian 15

Ogos 1994).

COPYRIGHT © UiTM

Program PJJ yang dikendallkan oleh Pusat Pendidikan

Luar telah mula dijalarikan di Institut Teknologi MARA

Cawangan Sabah pada Julai 1990. Kursus-kursus yang dijalankan

adalah Diploma Pengajian Pernlagaan (DBS), Diploma Pengajian

Bank (DIB) dan Diploma Pentadbiran Awam (DPA). Pada bulan

Julal 1994, ITM Cawangan Sabah mempunyai seramai 499 orang

pelajar yang berdaftar sebagal pelajar Program Pendidikan

Jarak Jauh.

Mlnat yang tlnggl dltunjukkan oleh penduduk neger1

Sabah terhadap Program PJJ ITM. Berdasarkan rekod, bllangan

pelajar baru yang mendaftar adalah seperti Jadual 1.1

berikut:

Jadual 1.1 Bilangan Pelajar Baru Program PJJ ITMCawangan Sabah Januarl 92-Januarl 94

Pengambl lan

Januarl 92

Julai 92

Januarl 93

Julal 93

Januarl 94

Bi langan Pelajar Baru

Kursus

DBS

33

50

47

122

24

DIB

49

22

37

55

24

DPA

115

82

89

30

64

Jumlah

198

154

173

207

112

COPYRIGHT © UiTM

Struktur dan isi kandungan kursus yang dltawarkan untuk

pelajar program PJJ ITM adalah setara dengan struktur dan isl

kandungan kursus pelajar sepenuh masa. Yang membezakanya

ialah pelajar PJJ tldak tInggal dl kampus dan tIdak

menghadirl kullah. Program PJJ sebenarnya mempunyal matlamat

tersendlrl walaupun kursus yang ditawarkan telah dltawarkan

secara sepenuh masa oleh ITM.

Antara tujuan utama program PJJ ITM adalah untuk

member! peluang kepada bumlputra yang sedang bekerja menambah

dan menlngkatkan pengetahuan, kelayakan dan kemahlran bagl

membolehkan mereka terus maju dalam kerjaya masing-masing

(Buku Panduan Syarat Kemasukan Pusat Pendidlkan Luar ITM).

Inl bersesuaian dengan pendapat Hodgson (1993) yang

menyatakan bahawa asplrasi naslonal sesebuah negara adalah

merupakan salah satu matlamat perlaksanaan program PJJ.

Da lam konteks dl negerl Sabah, PJJ mungkin telah

memalnkan peranan penting bagl mengisi peluang pendldlkan

tInggl yang tldak dlperolehi oleh sebahaglan penduduk negerl

Sabah terutama disebabkan masalah ekonomi dan perhubungan.

COPYRIGHT © UiTM

1.2 PENYATAAN MASALAH

Setakat ini graduan sulung program PJJ ITM Cawangan

Sabah masih be 1 urn dikeluarkan lagl. Perkara yang menarik

perhatian lalah mengenai bilangan pelajar yang mampu

menamatkan pengajlan melalul program PJJ ini. Hodgson (1993)

berpendapat bahawa walaupun pelajar PJJ mempunyal motivasi

yang tinggl, mereka kebiasaannya menghadapl berbagal masalah

terutamanya masalah berkaitan keluarga dan pekerjaan. Mereka

Juga kurang mendapat sokongan dan bantuan daripada tutor dan

rakan sepelajar. Hodgson (1993) Juga menyatakan bahawa

kebiasaannya pelajar gagal pada perlngkat awal kursus.

Jadual 1.2 menunjukkan perbandingan bilangan pelajar

PJJ ITM Cawangan Sabah pada semester Januari 1992 dan

bilangan pelajar yang masih mengikutl pengajian pada semester

Julal 1994.

Jadual 1.2 Perbandingan Bilangan Pelajar PJJ Pada SemesterJanuari 92 dan Bilangan Pelajar Yang MasihMengikutl Pengajian Pada Semester Julai 94.

Bahagian(padaJanuari92)

1

2

3

4

Jumlah

Bi 1 . pelajar padasemester Januari 92

198

36

29

37

300

Baki bil. pelajaryang masih menglkutipengajian padasemester Julai 94

30

20

14

16

80

COPYRIGHT © UiTM

Berdasarkan Jadual 1.2 dapat diperhatikan bahawa

b i l a n g a n pelajar yang gagal atau berhentl adalah amat t i n g g i .

Daripada perbandlngan d l d a p a t l bahawa peratus bilangan

pelajar yang maslh menglkuti pengajlan ialah 26.67% sahaja.

Adakah peratus i n i boleh dlkekalkan atau ianya semakln

berkurang? Mungkinkah peratus Ini akan berkurang sehlngga

kurang d a r i p a d a 10%. Sekiranya i n i berlaku mungklnkah

matlamat program PJJ di ITH Cawangan Sabah boleh tercapai.

1.3 LATAR BKLAKANG KAJIAN

Sesuatu program pengajlan yang dijalankan kadangkala

memerlukan kaj ian berbentuk format if. Kajlan seumpama ini

perlu bagi memastIkan program yang dlJalankan mencapai

matlamat serta objekt1f yang telah dltetapkan. Kajian

seumpama ini Juga perlu untuk mengenalpast1 kelemahan-

kelemahan yang ada serta merancang bagi memperbaiki program

yang sedang dilaksanakan.

COPYRIGHT © UiTM

Adalah dirasakan kajian seumpama ini perlu dijalankan

terhadap program PJJ dl ITM Cawangan Sabah. Persoalan-

persoalan tertentu perlu dljawab. Antaranya adalah:

a) apakah sebab-sebab kegagalan pelajar PJJ

b) apakah sebab-sebab pelajar PJJ berhenti

c) apakah masalah-masalah utaraa pelajar PJJ

d) apakah faktor-faktor yang mendatangkan masalah kepada

pelajar PJJ

e) bolehkah masalah-masa1 ah tersebut dlatasi dan apakah Jalan

penyelesalannya.

Diharapkan penyelidlkan inl dapat menyedlakan maklumat

bagl membantu menjawab persoalan-persoalan tersebut.

Penyelldlkan Ini leblh berbentuk untuk mendapatkan maklumat

dan maklumbalas program PJJ yang sedang dilaksanakan dalam

konteks persekltaran Negerl Sabah. Has 11 penyelldikan inl

Juga diharapkan dapat membantu plhak-pihak tertentu

terutamanya Pusat Pendldikah Luar ITM dalam menilai semula

dasar dan perlaksanaan program PJJ dlseluruh slstem ITM di

Malaysia.

Secara umumnya, latarbelakang penyelidlkan yang

dijalankan adalah seperti Jadual 1.3.

COPYRIGHT © UiTM

Jadual 1.3 Latarbe1akang Penyelidikan

Sampel Faktor YangDikajl

Tujuan

Pelajar PJJITM Sabah

sebab-sebabmenglkutiprogram PJJ

kesukaran-kesukaranyang dihadapi

sumber sumberyang ada

kaedah belajar

seminar PJJ

peperIksaan

perhubungan danperbelanjaan

mengkaji potensiprogram PJJberdasarkan sebab-sebab permohonan

a) mengkaji hubunganantara faktor-faktor tertentudengan kesukaran-kesukaran yangdihadapi

b) mendapatkanmaklumat tertentubag! membolehkanpenilaian dibuatserta merancangt indakan

c) mendapatkanpandangan dancadangan

COPYRIGHT © UiTM

1.4 TUJUAN PENYELIDIKAN

Tujuan penyelidikan ini adalah untuk :

a) mengenalpast1 potensl Program PJJ berdasarkan sebab-sebab

permohonan mengikutl Program PJJ

b) mellhat hubung kait diantara £aktor-faktor umur, taraf

perkahwlnan dan pendapatan bulanan dengan kesukaran-

kesukaran yang dihadapi oleh pelajar PJJ

c) mengenalpasti kesukaran-kesukaran yang dihadapi oleh

pelajar PJJ

d) mengenalpasti sumber-sumber yang ada yang membantu

pembelajaran menerusi Program PJJ

e) me1 that hubungkalt antara sumber-sumber yang ada dengan

kesukaran-kesukaran yang dihadapi oleh pelajar PJJ

f) mengenalpasti kaedah pembelajaran yang digunakan oleh

pelajar PJJ

g) mengenalpasti keberkesanan Seminar PJJ

h) mengenalpasti masalah pelajar PJJ berhubung Peperiksaan

Akhlr Semester

i) mengenalpast1 anggaran Jumlah perbelanjaan bag! seseorang

pelajar PJJ bagl pengajlan satu semester.

COPYRIGHT © UiTM

1.5 HIPOTESIS PENYELIDIKAN

Sebanyak lima hipotesis dibina bag! penyelidlkan secara

statistik inferensi. Hipotesis penyelidikan yang dibina ialah

seper11 ber ikut:

Hipotesis Perta»a

Kesukaran yang dihadapi oleh seseorang pelajar PJJ tldak

dipengaruhi oleh £aktor umur.

Hipotesis Kedua

Taraf perkahwlnan seseorang pelajar PJJ tidak mempengaruhi

kesukaran yang dihadapi.

Hipotesis Ketiga

Seseorang pelajar PJJ yang mempunyai pendapatan bulanan

yang rendah menghadapi lebih banyak kesukaran.

Hipotesis Kee»pat

Sumber-sumber yang ada pada pelajar membantu mengurangkan

kesukaran yang dihadapi.

Hipotesis Kelina

Pelajar yang tlnggal berhamplran Pusat Seminar PJJ kurang

menghadapi kesukaran.

COPYRIGHT © UiTM