Laureaci Nobla z dziedziny medycyny i fizjologii z ostatnich

10 lat

Wykonała Lucyna Kołodziej klasa II c

Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny– jest nagrodą przyznawaną corocznie przez Instytut Karolinska za wyjątkowe osiągnięcia naukowe z różnych dziedzin fizjologii lub medycyny. Jest jedną z pięciu Nagród Nobla ustanowionych w testamencie przez Alfreda Nobla. Określana potocznie jako „Nagroda Nobla z medycyny”, w rzeczywistości była precyzyjnie opisana przez Nobla w jego testamencie, jako nagroda z „fizjologii lub medycyny”. Z tego powodu może być przyznana w każdej ze szczegółowych dziedzin obu tych nauk. Pierwszym laureatem nagrody był w roku 1901 Niemiec Emil Adolf von Behring.

Obecnie Nagroda Nobla może być przyznana za dwie różne prace, ale w sumie liczba nagrodzonych osób nie może przekroczyć trzech. Do 1968 regulamin zezwalał na przyznanie nagrody większej ilości osób, ale nigdy nie zdarzyło się to w praktyce.

2002 - Nagrodzono badania nad udziałem genów w procesach rozwoju organów oraz za odkrycia związane z procesem zaprogramowanej śmierci komórek - apoptozy. Otrzymali ją: Amerykanin H. Robert Horvitz oraz dwóch badaczy brytyjskich: Sydney Brenner i John E. Sulston.

Apoptoza – naturalny proces zaprogramowanej śmierci komórki w organizmie wielokomórkowym. Dzięki temu mechanizmowi z organizmu usuwane są zużyte lub uszkodzone komórki.

Apoptozę można przyrównać do zaplanowanego samobójstwa komórki, mającego na celu dobro całego organizmu. W odróżnieniu od martwicy apoptoza jest zjawiskiem naturalnym w rozwoju i życiu organizmów; mimo tego wykazano, że niektóre patogeny mogą wpływać na indukcję tego procesu, dotyczy to głównie wirusów, a także niektórych bakterii takich jak np. Helicobacter pylori.

2003 - Laureatami zostali: Paul C. Lauterbur (USA) i sir Peter Mansfield (Wielka Brytania). Nobla przyznano za wykorzystanie rezonansu magnetycznego w medycynie.

2004 - Nagroda trafiła w ręce Richarda Axela i Lindy B. Buck z USA. Nagrodzono ich za badania nad receptorami węchowymi i układem węchowym - naukowcy dzięki serii pionierskich badań wyjaśnili, jak działa zmysł węchu.

2005 - Nagroda przypadła w udziale dwóm Australijczykom, Barry'emu J. Marshallowi i J. Robinowi Warrenowi za odkrycie bakterii Helicobacter pylori i jej roli w rozwoju choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

Helicobacter pylori – gram-ujemna bakteria o helikalnym kształcie, zaliczana do pałeczek. Jej obecność zwiększa ryzyko wystąpienia takich schorzeń jak zapalenie żołądka typu B (mogące prowadzić do powstania nowotworu) i wrzody trawienne.

Czynniki wirulencji są to takie cechy bakterii, które pozwalają jej przełamywać naturalne obronne organizmu. Treść żołądkowa ma odczyn kwaśny i posiada wyjątkowo niskie pH, wynoszące 2–4, które jest zabójcze dla większości bakterii. Cechy umożliwiające przeżycie w tym wybitnie trudnym środowisku to:

2006 - Nagrodę Nobla - za odkrycie mechanizmu interferencji RNA, które może mieć zastosowanie w terapii genowej i biotechnologii - otrzymali Amerykanie - Andrew Z. Fire i Craig C. Mello. Zjawisko interferencji RNA występuje w komórkach roślin, zwierząt i ludzi. Stanowi naturalny mechanizm obrony przed wirusami, reguluje aktywność genów

2007 - Nagrodę dostali Mario Capecchi, Brytyjczyk Martin Evans i Amerykanin Oliver Smithies. "Nagrodę przyznano za wykorzystanie zarodkowych komórek macierzystych do modyfikacji genetycznych myszy, co pomogło zrozumieć udział genów w rozwoju zarodków, rozwoju organizmów dorosłych oraz w procesie starzenia się".Badania noblistów pozwoliły też wyjaśnić podstawy rozwoju niektórych chorób o podłożu genetycznym, a także poznać wrodzone skłonności do zapadania m.in. na choroby nowotworowe, układu krążenia, cukrzycę.

2008 - Nagrodę otrzymała trójka badaczy wirusów: Niemiec Harald zur Hausen, który udowodnił, że raka szyjki macicy wywołuje wirus HPV oraz dwoje Francuzów Francoise Barre-Sinoussi i Luc Montagnier za odkrycie wirusa HIV.Ludzki wirus niedoboru odporności, HIV– wirus z rodzaju lentiwirusów, z rodziny retrowirusów. Atakuje głównie limfocyty T-pomocnicze (limfocyty Th). Wiriony mają budowę kulistą i otoczone są otoczką lipidową, zawierającą liczne białka .Pod osłonką znajduje się płaszcz białkowy, czyli kapsyd, kryjący materiał genetyczny wirusa (RNA) i enzymy: odwrotną transkryptazę, integrazę. Wywołuje AIDS. Dotychczas poznano 2 typy wirusa.Wirus może być przenoszony drogą płciową (przez stosunek z zakażoną osobą) lub poprzez transfuzję zakażonej krwi, używanie igieł zanieczyszczonych krwią zakażonych osób (narkomani), przez łożysko lub krew w trakcie porodu (zakażenie okołoporodowe), a także z mlekiem matki. Okres inkubacji wynosi od 0,5 do 3 lub nawet więcej lat. Swoiste przeciwciała pojawiają się już po 3-8 tygodniach, niekiedy dużo później. Są one wykorzystywane do diagnozowania AIDS i nosicielstwa HIV.

W marcu 2013 roku amerykańscy lekarze ogłosili, że udało im się wyleczyć dziecko zarażone wirusem HIV. Pierwszy koktajl leków został podany w 30 godzin po urodzeniu. Po 10 miesiącach terapii u dziecka nie wykryto wirusa.

Budowa wirionu

.

2009 - Nobel trafił do trójki naukowców, którzy wyjaśnili, w jaki sposób zawierające dane genetyczne chromosomy mogą być kopiowane przy każdym podziale komórki i w jaki sposób informacja genetyczna jest zabezpieczona przed uszkodzeniem - Elizabeth H. Blackburn z Australii, Carol Greider (USA) i Jacka W. Szostaka (USA).

2010 - Nagrodę otrzymał brytyjski fizjolog Robert G. Edwards za opracowanie metody zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro), dzięki której w 1978 r. przyszło na świat pierwsze "dziecko z probówki", dziewczynka Louise Brown.Zapłodnienie pozaustrojowe, zapłodnienie in vitro– metoda zapłodnienia polegająca na doprowadzeniu do połączenia komórki jajowej i plemnika w warunkach laboratoryjnych, poza żeńskim układem rozrodczym. Zaliczana do technik rozrodu wspomaganego medycznie. Czasami leczy niepłodność. Jest zalecaną metodą leczenia objawowego niepłodności, niezależnie od jej przyczyny.

Technika polega na przeprowadzeniu hormonalnie sterowanego procesu owulacji, następnie na pobraniu komórek jajowych, które są łączone z męskimi komórkami rozrodczymi (plemnikami) w warunkach laboratoryjnych. Zarodki uzyskane w wyniku zapłodnienia są następnie umieszczane w macicy i jeśli dojdzie do zagnieżdżenia, powstaje ciąża, która dalej przebiega w sposób naturalny. Zabieg przeprowadza się najczęściej u kobiet do 41 roku życia, ponieważ po 41 roku życia silnie zmniejsza się szansa urodzenia żywego dziecka, a jednocześnie wzrasta ryzyko związane z ciążą i porodem.

2011 - Nobla otrzymali Bruce Beutler, Jules Hoffmann oraz Ralph Steinman za odkrycia dotyczące funkcjonowania układu odpornościowego. Amerykanin Beutler i Francuz Hoffmann wyjaśnili, jak działa tzw. wrodzony układ odpornościowy. Zasługą pochodzącego z Kanady Ralpha Steinmana było odkrycie komórek dendrytycznych, pełniących kluczową rolę w drugiej linii obrony immunologicznej, czyli w tzw. adaptacyjnym układzie odpornościowym.