layihenin idare edilmesi, proje yönetimi

© 2006 Prentice Hall, Inc. 3 – 1

İstehsal&Əməliyyatların İdarə Edilməsiİstehsal&Əməliyyatların İdarə Edilməsi

Layihənin İdarə Edilməsi (Project Management )Layihənin İdarə Edilməsi (Project Management )

Haz: Firudin SULTANOV


Layihə PlanlamasıLayihə Planlaması

Amac və hədəfləri Amac və hədəfləri qurmaqqurmaq

Layihəni təsvir etməkLayihəni təsvir etmək İş analizi strukturunu İş analizi strukturunu

qurmaqqurmaq Resusrları müəyyən Resusrları müəyyən

etməketmək Təşkilatı formalaşdırmaqTəşkilatı formalaşdırmaq


İş Analizi Strukturuİş Analizi Strukturu

SəviyyəSəviyyə

1.1. LayLayiihəhə

2.2. Layihədəki Böyük MəsələlərLayihədəki Böyük Məsələlər

3.3. Böyük məsələdə bir alt məslələrBöyük məsələdə bir alt məslələr

4.4. Bitiriləcək fəaliyyətlərBitiriləcək fəaliyyətlər


Layihə Cədvəliniin TərtibiLayihə Cədvəliniin Tərtibi

Öncəki əlaqələrin tanımlanmasıÖncəki əlaqələrin tanımlanması

Ardıcıl fəaliyyətlərArdıcıl fəaliyyətlər

Fəaliyyət zaman və xərclərini Fəaliyyət zaman və xərclərini müəyyənləşdirməkmüəyyənləşdirmək

Ehtiyac olunan işçi və resusrların Ehtiyac olunan işçi və resusrların təxminitəxmini

Kritik fəaliyyətlərin qərarlaşdırılması Kritik fəaliyyətlərin qərarlaşdırılması


Proje Çizelgelemenin Proje Çizelgelemenin AmaçlarıAmaçları

1.1. Bütün projenin her bir faaliyetin bir-birleri Bütün projenin her bir faaliyetin bir-birleri ile ilişkisini göstermektedir.ile ilişkisini göstermektedir.

2.2. Faaliyetlerrin öncel ilişkilerini Faaliyetlerrin öncel ilişkilerini belirlemektedir.belirlemektedir.

3.3. Her bir faaliyetin real zamanının ve Her bir faaliyetin real zamanının ve maliyet tahmininin saptanmasına maliyet tahmininin saptanmasına yardımcı olmakatdır.yardımcı olmakatdır.

4.4. Projedeki kritik darboğazları belirleyerek Projedeki kritik darboğazları belirleyerek insan, para ve malzeme kaynaklarını daha insan, para ve malzeme kaynaklarını daha iyi yardımcı olmaktadır.iyi yardımcı olmaktadır.


Layihə Menecmenti Layihə Menecmenti TexnikləriTexnikləri

Gantt Gantt diaqramıdiaqramı CPMCPM((Critical Path Critical Path

MethodMethod)) PERTPERT((Program Program

Evaluation and Evaluation and Review TechniqueReview Technique))


Gantt Gantt Diaqramına MisalDiaqramına Misal

TimeJ F M A M J J A S

Dizayn

Prototip

Test

Yoxlama

İstehsalat


PERT vPERT vəə CPM CPM

Şəbəkə texnikləriŞəbəkə texnikləri

1950’1950’lərdə ortaya çıxdılərdə ortaya çıxdı CPM CPM –Kimya Fabrikarı üçün –Kimya Fabrikarı üçün DuPontDuPont (1957)(1957)

PERTPERT- Polaris raketləri üçün - Polaris raketləri üçün Booz, Allen & Booz, Allen & Hamilton (1958)Hamilton (1958)


PERT & CPMPERT & CPM üçün altı addım üçün altı addım

1.1. Layihəni müəyyən etmək və iş Layihəni müəyyən etmək və iş analizi strukturunu hazırlamaqanalizi strukturunu hazırlamaq

2.2. Fəaliyytlər arası əlaqəni qur və hansı Fəaliyytlər arası əlaqəni qur və hansı fəaliyyətin daha önce, hansı fəaliyyətin daha önce, hansı fəaliyyətin daha sonra gələcəyini fəaliyyətin daha sonra gələcəyini müəyyən et.müəyyən et.

3.3. bütün fəaliyyətləri şəbəkə üzərində bütün fəaliyyətləri şəbəkə üzərində birləşdir. birləşdir.


PERT & CPMPERT & CPM üçün altı addım üçün altı addım

4.4. Hər bir fəaliyyət üçün vaxt və xərci Hər bir fəaliyyət üçün vaxt və xərci təxmin elə.təxmin elə.

5.5. Şəbəkə üzərində ən uzun yolu Şəbəkə üzərində ən uzun yolu hesapla-bu kritik yoldur.hesapla-bu kritik yoldur.

6.6. Şəbəkəni plana kömək etmək üçün Şəbəkəni plana kömək etmək üçün istifadə et, izlə və layihəyə nəzarət istifadə et, izlə və layihəyə nəzarət elə.elə.


AON AON və və AOAAOA Şəbəkələrinin Şəbəkələrinin QarşılaşdırılmasıQarşılaşdırılması

Düyün Üzərində Fəaliyyətin Ox ÜzərindəFəaliyyət(AON) Mənası Fəaliyyət (AOA)

B, A`dan sonra gəlir, C`dən isə öncə gəlir

(a) A B CBA C

A və B, c`dən öncə bitməlidir.(b)

A

CC

B

A

B

A bitməyənə qədər C başlaya bilməz.

(c)

B

A

CA

B

CFigure 3.5Figure 3.5


A Comparison of AON and A Comparison of AON and AOA Network ConventionsAOA Network Conventions


C və D, A vəB bitməyənə qədər başlaya bilməz.

(d)A

B

C

D B

A C

D

C, A və B bitməyənə qədər, D isə B bitməyənə qədər başlaya bilməz. AOA daki A saxta fəaliyyətdir.

(e)CA

B D

Süni FəaliyyətA

B

C

D

Figure 3.5Figure 3.5


A Comparison of AON and A Comparison of AON and AOA Network ConventionsAOA Network Conventions


B və C, A bitməyənə qədər başlaya bilməz. D , B və C bitməyənə qədər başlaya bilməz.(f)

A

C

DB A B

C

D

Süni Fəaliyyət(Dummy activity)



AON AON MisalMisal

FəaliyyətFəaliyyət TəsvirTəsvirBir öncəki Bir öncəki FəaliyyətFəaliyyət

AA Daxili tərkib hissələri tikDaxili tərkib hissələri tik ——

BB Döşəmə və damın şəklini dəyişdirDöşəmə və damın şəklini dəyişdir ——

CC Tüstü borusu kolleksiyasını quraşdır.Tüstü borusu kolleksiyasını quraşdır. AA

DD Betonu tök və Betonu tök və karkası qurkarkası qur A, BA, B

EE Yüksək tempraturlu odluqu tikYüksək tempraturlu odluqu tik CC

FF Çirkləndirmə kontrol sistemini qurÇirkləndirmə kontrol sistemini qur CC

GG Hava çirkliliyi cihazını qurHava çirkliliyi cihazını qur D, ED, E

HH Göz gəzdir və yoxlaGöz gəzdir və yoxla F, GF, G

Milwaukee Paper Manufacturing'sMilwaukee Paper Manufacturing'sActivities and PredecessorsActivities and Predecessors

Table 3.1Table 3.1


`̀Milwaukee PaperMilwaukee Paper` üçün ` üçün AON ŞəbəkəsiAON Şəbəkəsi

A

Başla

BBaşlanğıc Başlanğıc FəaliyyətFəaliyyət

A FəaliyyətiFəaliyyəti(Daxili tərkib hissələri tikDaxili tərkib hissələri tik)

BFəaliyyətiFəaliyyəti(Döşəmə və damın şəklini dəyişdirDöşəmə və damın şəklini dəyişdir)


Milwaukee PaperMilwaukee Paper` üçün ` üçün AON ŞəbəkəsiAON Şəbəkəsi

C

D

A

Başla

B

A,C`nin bir öncəki fəaliyyətidir

A və B, D`nin bir öncəki fəaliyyətidir


Milwaukee PaperMilwaukee Paper` üçün ` üçün AON ŞəbəkəsiAON Şəbəkəsi

G

E

F

H

CA

Start

DB

Xətlər fəaliyyətlərin bir öncəki əlaqələrini göstərir


HH

((Göz gəzdir Göz gəzdir və yoxlavə yoxla))

77Süni Süni FəaliyyətFəaliyyət

Milwaukee PaperMilwaukee Paper` üçün ` üçün AOAAOA Şəbəkəsi Şəbəkəsi

66

FF((kontrol

kontrol

sistemini qur

sistemini qur))

EE

(( od

luğ

u t ik

od

l uğ

u t ik

))GG

((Hava

Hava

çirklili

yi

çirklili

yi

cihazın

ı qur

cihazın

ı qur))

55DD

((Betonu tök və Betonu tök və karkası qurkarkası qur))

44CC

((Tüstü Tüstü borusu borusu

quraşdırquraşdır))

11

33

22

BB((Döşəmə və

Döşəmə və

damın şəklini

damın şəklini

dəyişdir)

dəyişdir)

AA((D

axili

tərk

ib

Daxili

tərk

ib

hissə

ləri

tik

hissə

ləri

tik))


Layihə Cədvəlini Təyin EtməLayihə Cədvəlini Təyin Etmə

Kritik Yol şəbəkədə ən uzun yoldur.Kritik Yol şəbəkədə ən uzun yoldur.

Kritik Yol layihənin başa çatacağı ən Kritik Yol layihənin başa çatacağı ən qisa zamandır.qisa zamandır.

Kritik Yoldak fəaliyyətlərdəki gecikmə Kritik Yoldak fəaliyyətlərdəki gecikmə layihəni uzadarlayihəni uzadar

Kritik Yol fəaliyyətlərinin boş zamanı Kritik Yol fəaliyyətlərinin boş zamanı ((slack timeslack time) yoxdur.) yoxdur.


FəaliyyətFəaliyyət TəsvirTəsvir MMüddət(Həftə)üddət(Həftə)

AA Daxili tərkib hissələri tikDaxili tərkib hissələri tik 22

BB Döşəmə və damın şəklini dəyişdirDöşəmə və damın şəklini dəyişdir 33

CC Tüstü borusu kolleksiyasını quraşdır.Tüstü borusu kolleksiyasını quraşdır. 22

DD Betonu tök və Betonu tök və karkası qurkarkası qur 44

EE Yüksək tempraturlu odluqu tikYüksək tempraturlu odluqu tik 44

FF Çirkləndirmə kontrol sistemini qurÇirkləndirmə kontrol sistemini qur 33

GG Hava çirkliliyi cihazını qurHava çirkliliyi cihazını qur 55

HH Göz gəzdir və yoxlaGöz gəzdir və yoxla 22

Toplam HəftəToplam Həftə 2525




Table 3.2Table 3.2

Activity Description Time (weeks)A Build internal components 2B Modify roof and floor 3C Construct collection stack 2D Pour concrete and install frame 4E Build high-temperature burner 4F Install pollution control system 3G Install air pollution device 5H Inspect and test 2

Total Time (weeks) 25

Ən Erkən Başlama(ES) Earliest start = Fəaliyyətin ən erkən başlaya bilmə zamanıdır. Öncəki fəaliyyətlərin bitdiyi güman edilir.

Ən Erkən Bitiş(EF) Earliest finish =Fəaliyyətin ən erkən bitə biləcəyi zamandır

Ən Son Başlama (LS) Latest start =Fəaliyyətin başlaya bilməsi üçün en geç başlama zamanıdır.

Ən Son Bitiş (LF) Latest finish =Fəaliyyətin sonlana bilməsi üçün en son bitiş zamanıdır.




A

Fəaliyyət adı vəya simvolu

Earliest Start ES

Earliest FinishEF

Latest Start

LS Latest Finish

LF

Fəaliyyətin müddəti

2


İrəliyə Doğru İrəliləmək İrəliyə Doğru İrəliləmək

BBaşlam hadisəsindən başlayır və irəli doğru gedir.aşlam hadisəsindən başlayır və irəli doğru gedir.

ES `nin qaydası:

ES = Max (Bütün Öncəki Fəaliyyətlərin EF`si)


İrəliyə Doğru İrəliləmək İrəliyə Doğru İrəliləmək

EF `nin qaydası:

EF = ES + Fəaliyyət müddəti


Milwaukee PaperMilwaukee Paperüçün üçün ES/EF ES/EF ŞəbəkəsiŞəbəkəsi

Başla

0

0

ES

0

EF = ES + Fəaliyyət müddəti



Start0

0

0

A

2

2

A`nın EF`i = A`nın ES`si + 2

0

A`nınES`ı


B

3


Start0

0

0

A

2

20

3

B`nin EF`si = B`nin ES`si+ 3

0

B`nin ES`si


C

2

2 4


B

3

0 3

Start0

0

0

A

2

20


C

2

2 4


B

3

0 3

Start0

0

0

A

2

20

D

4

73= Max (2, 3)


D

4

3 7

C

2

2 4


B

3

0 3

Start0

0

0

A

2

20


E

4

F

3

G

5

H

2

4 8 13 15

4

8 13

7

D

4

3 7

C

2

2 4


B

3

0 3

Start0

0

0

A

2

20



8 13

47

4 13 15E

4

F

3

G

5

H

2

D

4

3 7

24C

2

MisalMisal

B

3

0 3

Start0

0

0

A

2

20


Geriyə Doğru İrəliləməkGeriyə Doğru İrəliləmək

Ən son hadisədən başlayır ve geriyə doğru gedir.Ən son hadisədən başlayır ve geriyə doğru gedir.

LF qaydasi:

LF = Min (Bütün izlənən fəaliyyətlərin LS`si)


Geriyə Doğru İrəliləməkGeriyə Doğru İrəliləmək

LS qaydası:

LS = LF – Fəaliyyət müddəti


Milwaukee PaperMilwaukee Paper üçün üçün LS/LF LS/LF zamanlarızamanları

E

4

F

3

G

5

H

2

4 8 13 15

4

8 13

7

D

4

3 7

C

2

2 4

B

3

0 3

Start0

0

0

A

2

20

Layihənin LF = EF

1513

LS = LF – Fəaliyyət müddəti


LS/LF Times for LS/LF Times for Milwaukee PaperMilwaukee Paper

E

4

F

3

G

5

H

2

4 8 13 15

4

8 13

7

13 15

D

4

3 7

C

2

2 4

B

3

0 3

Start0

0

0

A

2

20

LF = Min(izləyən fəaliyyətin LS`si)

10 13



E

4

F

3

G

5

H

2

4 8 13 15

4

8 13

7

13 15

10 13

8 13

4 8

D

4

3 7

C

2

2 4

B

3

0 3

Start0

0

0

A

2

20

LF = Min(4, 10)

42




E

4

F

3

G

5

H

2

4 8 13 15

4

8 13

7

13 15

10 13

8 13

4 8

D

4

3 7

C

2

2 4

B

3

0 3

Start0

0

0

A

2

20

42

84

20

41

00



Computing Slack TimeComputing Slack Time

ES, EF, LS, and LFES, EF, LS, and LF hesablandıqdan sonra hər hesablandıqdan sonra hər bir fəaliyyətin boş zamanları hesaplanirbir fəaliyyətin boş zamanları hesaplanir

Boş zamanlar projeni uzatmadan fəaliyəti geciktirmə uzunluğudur.

Boşluq = LS – ES vəya Boşluq = LF – EF


Boş Zamanların Hesaplanması Boş Zamanların Hesaplanması ((Computing Slack TimeComputing Slack Time))

Earliest Earliest Latest LatestStart Finish Start Finish Boşluq Kritik

Fəaliyət ES EF LS LF LS – ES Yol

A 0 2 0 2 0 HəB 0 3 1 4 1 YoxC 2 4 2 4 0 HəD 3 7 4 8 1 YoxE 4 8 4 8 0 HəF 4 7 10 13 6 YoxG 8 13 8 13 0 HəH 13 15 13 15 0 Hə

Table 3.3Table 3.3


Critical Path for Critical Path for Milwaukee PaperMilwaukee Paper


E

4

F

3

G

5

H

2

4 8 13 15

4

8 13

7

13 15

10 13

8 13

4 8

D

4

3 7

C

2

2 4

B

3

0 3

Start0

0

0

A

2

20

42

84

20

41

00


Milwaukee Paper Milwaukee Paper ES – EF Gantt ES – EF Gantt DiaqramıDiaqramı

AA Build internal Build internal componentscomponents

BB Modify roof and floorModify roof and floor

CC Construct collection Construct collection stackstack

DD Pour concrete and Pour concrete and install frameinstall frame

EE Build high-Build high-temperature burnertemperature burner

FF Install pollution Install pollution control systemcontrol system

GG Install air pollution Install air pollution devicedevice

HH Inspect and testInspect and test

11 22 33 44 55 66 77 88 99 1010 1111 1212 1313 1414 1515 1616


LS – LF Gantt ChartLS – LF Gantt Chartfor Milwaukee Paperfor Milwaukee Paper

AA Build internal Build internal componentscomponents

BB Modify roof and floorModify roof and floor

CC Construct collection Construct collection stackstack

DD Pour concrete and Pour concrete and install frameinstall frame

EE Build high-Build high-temperature burnertemperature burner

FF Install pollution Install pollution control systemcontrol system

GG Install air pollution Install air pollution devicedevice

HH Inspect and testInspect and test

11 22 33 44 55 66 77 88 99 1010 1111 1212 1313 1414 1515 1616


Fəaliyyət Zamanlarında Fəaliyyət Zamanlarında DəyişkənlikDəyişkənlik

CPM CPM h hər bir fəaliyyətin sabit ər bir fəaliyyətin sabit zamanının olduğunu varsayır.zamanının olduğunu varsayır.

PERTPERT fəaliyyətlərin zamanı üçün fəaliyyətlərin zamanı üçün ehtimalı nəzərə alır.ehtimalı nəzərə alır.


Fəaləyyət Zamanlarında Fəaləyyət Zamanlarında DəyişkənlikDəyişkənlik

Üç zamana ehtıyac varÜç zamana ehtıyac varOptimistic time (a) –Optimistic time (a) –Hər şey plana Hər şey plana

uyqun gedərsəuyqun gedərsə

MostMost––likely time (m) –likely time (m) –Ən real zamanƏn real zaman

Pessimistic time (b) –Pessimistic time (b) –Ən pis vəziyyətin Ən pis vəziyyətin olduğunu mənimsəyirolduğunu mənimsəyir



Təxmin Edilən Zaman

Zamanın VaryansıZamanın Varyansı: : t = t = ((a + a + 44mm + + bb)/6)/6

v = v = [([(b b – – aa)/6])/6]22



Expected time: Expected time:

Variance of times: Variance of times: t = t = ((a + a + 44mm + + bb)/6)/6

v = v = [([(b b − − aa)/6]2)/6]2Probability of 1 in 100 of > b occurring

Probability of 1 in 100 of < a occurring

Pro

bab

ility

Optimistic Time (a)

Most Likely Time (m)

Pessimistic Time (b)

Activity Time


Computing VarianceComputing Variance

Most ExpectedOptimistic Likely Pessimistic Time Variance

Activity a m b t = (a + 4m + b)/6 [(b – a)/6]2

A 1 2 3 2 .11B 2 3 4 3 .11C 1 2 3 2 .11D 2 4 6 4 .44E 1 4 7 4 1.00F 1 2 9 3 1.78G 3 4 11 5 1.78H 1 2 3 2 .11

Table 3.4Table 3.4


Layihəni Bitirmənin Layihəni Bitirmənin VaryansıVaryansı

22 ==Layihə VaryansıLayihə Varyansı ((Project variance Project variance ))

= = ((Kritik yoldakı Varyanslarin ToplamıKritik yoldakı Varyanslarin Toplamı))

p


Layihəni Bitirmənin Layihəni Bitirmənin VaryansıVaryansı

Layihə Varyansı

2 = .11 + .11 + 1.00 + 1.78 + .11 = 3.11

Project standard deviation (standart sapma)

p = Project variance

= 3.11 = 1.76 Həftə

p


Layihəni Bitirmə Ehtimalı Layihəni Bitirmə Ehtimalı

Standard sapma = 1.76 həftə

15 Həftə

(Expected Completion Time)



Layihənin 16 həftəədən öncə bitmə Layihənin 16 həftəədən öncə bitmə ehtimalı nədirehtimalı nədir??

ZZ == –– //pp

= = (16 (16 həf.həf. –– 15 15 həf.həf.)/1.76)/1.76

= = 0.570.57

X X µµ



ZZ == −− //pp

= = (16 (16 wkswks −− 15 15 wkswks)/1.76)/1.76

= = 0.570.57

due expected datedate of completion

.00 .01 .07 .08

.1 .50000 .50399 .52790 .53188

.2 .53983 .54380 .56749 .57142

.5 .69146 .69497 .71566 .71904

.6 .72575 .72907 .74857 .75175

From Appendix I


Probability of Project Probability of Project CompletionCompletion

Time

Probability(T ≤ 16 weeks)is 71.57%

Figure 3.16

0.57 Standard deviations

15 16Weeks Weeks


Determining Project Determining Project Completion TimeCompletion Time

Probability of 0.01

Z

Figure 3.17

From Appendix I

Probability of 0.99

2.33 Standard deviations

0 2.33


Layihə İdarə Əldə EttikləriLayihə İdarə Əldə Ettikləri

Layihənin təxminn edillən bitmə zamanı Layihənin təxminn edillən bitmə zamanı 15 həftədir.15 həftədir.

Layihənin 16 həftədən öncə bitmə Layihənin 16 həftədən öncə bitmə ehtimalı ehtimalı 71.57%71.57%`dir.`dir.

Beş fəaliyyətBeş fəaliyyət((A, C, E, G, and HA, C, E, G, and H)) kritik kritik yoldadıryoldadır

Üç fəaliyyətinÜç fəaliyyətin((B, D, FB, D, F)) boş zamanı var və boş zamanı var və kritik yolda deyil.kritik yolda deyil.

Ətraflı Cədvəl mövcutdur.Ətraflı Cədvəl mövcutdur.


Microsoft ProjectMicrosoft Project`i İstifadə `i İstifadə EtməkEtmək

Program 3.1



Program 3.4



Program 3.5

layihenin idare edilmesi, proje yönetimi

Documents