lec03-1 : classification abstraction...nattapong songneam] การพัฒนาระบบ •...

http://www.siam2dev.com [ dr. nattapong songneam]

โดย อ.ดร. นฐพงศ สงเนยมhttp://[email protected]

สาขาวชา วทยาการคอมพวเตอรคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร

Last Update : 09/08/2561

Lec03-1 : Classification Abstraction

แหลงขอมลเพมเตม : : http://www.lumpaya.com/sdlc01.htm

http://www.siam2dev.com/

mailto:[email protected]

สอบระหวางภาค 3/2560

• บททใชสอบ

– บทท 1, 2, 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 4 , 5

• สอบ วนท.... 31 ส.ค. 2561

• หองสอบ ...


ดร. นฐพงศ สงเนยม

• http://www.siam2dev.com

• E-mail : [email protected]

• Facebook : [email protected]


http://www.siam2dev.com/



Agenda

1. Objectives

2. Problem Domain

3. Concept / ความคดรวบยอด

4. Classification Abstractions คออะไร

5. หลกการสรางแผนภาพ Classification Abstractions

6. Encapsulation

7. Information Hiding

8. ประเภทของ Attributes และ functionshttp://www.siam2dev.com [ dr.

nattapong songneam]

Objectives

• วตถประสงค1. เพอใหผอานสามารถไดรหลกการในการก าหนด Problem Domain

2. เพอใหผอานไดเขาใจหลกในการหา Object ใน Problem Domain

3. เพอใหผอานสามารถใช Classification Abstraction เพอสราง Class จาก Object ทมอยได

4. เขาใจหลกการ Encapsulation และ Information Hiding ของ Class


Classification Abstraction ?

• การก าหนด Problem Domainเมอตกลงทจะพฒนาระบบคอมพวเตอรดวยหลกการของ OOAD แลว

เพอการวเคราะหความตองการของผใช (User Requirement) สงทตองพจารณาอนดบแรกกคอการก าหนดขอบเขตของสงทตองการจะพจารณา เรยกขอบเขตนวา Problem Domain เราสามารถก าหนด Problem Domain ไดจากการสอบถามความตองการ (Requirement) จากผใชระบบ (End-User) งานนน ๆ


Problem Domain คอการก าหนดขอบเขตของระบบทจะพฒนา

OOAD

• PM/CPM… Software Engineering

• SA

• DBA: Database Administrator

– ER

– Normalize

– DataDictionary

• DEV

• UXUI

• TESTER http://www.siam2dev.com [ dr. nattapong songneam]

การพฒนาระบบ

• เมอไดรบมอบหมาย จาก หนวยงาน หรอ บ. ให พฒนาระบบตามแนวทางเชงวตถ คอไดก าหนดแลววาจะใชแนวทางนในการพฒนา


ในทมงาน 8-10 คน ..........PM : Project Manager บรหารจดการโครงงาน ภายในทม ใหเสรจตามภารกจทไดรบมอบหมาย

แนวทาง

• Traditional Development Process

• Object Oriented Development Process– ใชกระบวนการทงหมด

• OOA - Analysis

• OOD - Design

• OOP - Programming

• OOT= Testing


OOSEObject-Oriented Software engineering

Traditional Development Process1. ก ำหนดปญหำ ระบโครงกำร

2. วเครำะหควำมตองกำร Requirement Specification (SA)

3. DFD /

4. Process description

5. ท ำ Data Dictionary

6. ออกแบบ ER

7. ท ำฐำนขอมล MySQL , MS-SQL Server , Oracle , Access

8. ออกแบบหนำจอ Mockup, Wireframe (UXUI)

9. เขยนโปรแกรม ตดตอฐำนขอมล

10. ทดสอบระบบ (TESTER)


Object Oriented Development Process1. วเครำะหควำมตองกำร Requirement Specification.. USE CASE

2. USE CASE DIAGRAM

3. ท ำ Data Dictionary … Class Diagram

4. ออกแบบ ER … Class Diagram

5. แปลง Class Diagram >> Relational Database Management System (RDBMS)

6. เขยน Sequence diagram , Activity Diagram , …

7. ท ำฐำนขอมล MySQL , MS-SQL Server , Oracle , Access

8. ออกแบบหนำจอ Mockup, Wireframe

9. เขยนโปรแกรม ตดตอฐำนขอมล

10. ทดสอบระบบ

11. ถำยโอนงำน เขยน DEPLOYMENT DIAGRAM


UML

•

–

–


การก าหนดขอบเขตของระบบ

Problem Domain

• คอการก าหนดกรอบ(ขอบเขตของระบบ)ของระบบทจะพฒนา


•

•

–

–

–

•


• Entity กหมายถง object หรอ class ตามหลกการเชงวตถ


ระบบรานสะดวกซอ

ระบบการจองหองพกโรงแรม

• หองพก ...จบ


Information Gatheringวธการทใหไดมาซงความตองการ หรอ การเกบรวบรวมขอมล- ถาม สมภาษณ- แบบสอบถาม- สงเกต- document reviews- do it- observe

หองพก ?

การท า document reviewsของระบบการจองหองพกมอะไรบางทตอง

พจารณา• โบชวร .. จะดอะไร จะพจารณาเรองของ ราคา หองพก ...ตอบแคน....

• ....

• ใบเสรจ

• ใบจอง

• บตรพนกงาน

• ..ใบลงชอ

• การเชคอน เชคเอาท ...หลกฐาน

• ประวตพนกงาน

• ...http://www.siam2dev.com [ dr.

nattapong songneam]


A

B

C

กลม A ตองสอบถามความตองการของกลม Cและวเคราะหระบบตามความตองการของกลม C

กลม B ตองสอบถามความตองการของกลม Aและวเคราะหระบบตามความตองการของกลม A

•


Employee Customerserv

*** ค าวาระบบ กควรมมากกวา 1 หรอ 2 ตาราง/เอนทต

ปญหาทส าคญ ในการวเคราะห

• มกจะขาด– สวนทส าคญ

– สวนทไมส าคญ

• เกน– ไมผดมาก


10 ฟงกชน10

Requirements

*** ระบบจองหองพก แต ท ำกำรจองไมไดระบบตรวจสอบเกรด แต เชคเกรดไมได

เกรด นศ. อาจารย วชาสาขาภาค

*** มกฟงกชน ? 10 ฟงกชนพอหรอไม ?

ระบบจองหองพกโรงแรม ?

• Functions

– 1. …………….จอง

– 2…………………

– 3……………….

– 4…………………………..


หนาทของ SA

1. ไปรวบรวมความตองการ (Information gartering)2. จดล าดบความส าคญ3. เขยนเปนรายงานความตองการ

Requirement Specification4. อธบายใหผพฒนาระบบเขา 5. ท าความตกลงกบลกคา negation


หนาทของ SA

1. ไปรวบรวมความตองการ (Information gathering)2. จดล าดบความส าคญ3. เขยนเปนรายงานความตองการ

Requirement Specification4. อธบายใหผพฒนาระบบเขาใจ5. ออกตว Prototype คยกบ UI Designer

5. ท าความตกลงกบลกคา negation

6. Formal Acceptance

สงตอใหโปรแกรมเมอร พฒนาระบบตอไป

Use case diagram

จงวเคราะหและออกแบบระบบการจองหองพก ออนไลน


24

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

อ.ดร. นฐพงศ สงเนยม

•


•

•


27

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•อ.ดร. นฐพงศ สงเนยม

•

–

–

–

–

–

–

•


สวนประกอบของรถยนต

*** เฉพำะหนำรำน

• Integrate System : ทงระบบ

• Sub System : ระบบยอย


Payroll System

1. HRM

2. TAX/VAT3. การเขางานออกงาน4. สวสดการ5. การจางงาน6. การขนเงนเดอน7. การอบรม8. สลปเงนเดอน9. OT10.บตรพนกงาน

Wharehourse

HRM

Inventory

…

POS

MIS: Management Information System

DSS : Decision Support System

TPS : Transaction Processing System

Tester

• Unit test• Integrate test

รถยนต


สวนประกอบของรถยนต อะไหล การซอม คาซอม

คาอะไหล วธการช าระเงน

บรการ

ระบบรานขายรถยนตระบบซอมรถยนตระบบคารแคร

ระบบบรหารดแลรกษารถยนต


รถ

???

มอะไรเพมเตม ถาเปนระบบรานคารแคร มแครถอยางเดยวเพยงพอไหม ?

ดดฝน

เคลอบส

ระบบบรหารดแลรกษารถยนต


รถ

ซอม

มอะไรเพมเตม ถาเปนระบบรานคารแคร มแครถอยางเดยวเพยงพอไหม ?

บรการ

ช าระเงน

อะไหล

Problem Domain

ภาษ

*** สงทเกยวของ

ค าถาม

• จะท าทงระบบนนๆ

– HRM

– Purchase Order ระบบสงซอ

– ระบบสตอก Inventory System

– ระบบจอง Reservation System

– ระบบสมาชก member

– ฯลฯ

• หรอ ท าบางระบบยอย http://www.siam2dev.com [ dr. nattapong songneam]

นศ. ตองท าทงหมดขององคกรหรอ ทกระบบยอยๆ หรอไม ?ควรเอาระบบทเกยวของกน** 3 – 4 – 5

Problem Domain


•

•

–

•

–

–

–

–

–

–


อะไรท ผใช ไมตองร กใหซอนรายละเอยดไว

พวงมาลย

ลอ

*** จากตวอยาง เราสนใจแคการสตารทรถยนต จงพดถงแค เครองยนต อยางอนไมไดกลาวถงแตไมใชไมม

ค าถาม ท าไม ไมม ฟงกชน +เบรค()


คน

- ขา

+ เดนได()

*** จากตวอยาง เราสนใจแคการเดน เพราะฉะนนฟงกชน กเกยวการเดน ซงตองมขาแตไมใชไมม

ค าถาม ท าไม ไมม ฟงกชน +กน()

การกนเราไมได ใช ขา

Problem Domain

คน

- ขา

+ เดนได()+ เปลยนขา()

คน

• ขา

• แขน

• หว

• ล าตว

• เดน

• กน

• นอน

• เทยว

• ฯลฯhttp://www.siam2dev.com [ dr.

nattapong songneam]

คน

- ขา

- แขน

- ล าตว

+ เดน

+ กน

+ นอน

ในระบบงานธนาคาร ใครคอผใช

• คน X

– พนกงาน / เจาหนาท

– ลกคา

– ผจดการ ?



web win

mobile

Information Gathering

• แบบสอบถาม (Questionnaire)

• การสมภาษณ (Interviews)

• การสงเกต (Observe)

• การพจารณาเอกสาร (Document Review)

• ลงมอท า(Practice)


*** การดตวอยางของเอกสารเดมไมใชการ COPY ผดกฎหมายเชน ไปเอาใบเสรจของ...ราน 7-11

มอะไรทอยใน Transcript บาง สกลลกษณ

• การออกเกรดอยางเดยวไมใชระบบ ?


การทนายคณากร ไปเอาขอมลจาก Transcript

เรยกวาการท า ?

ตวอยางการเกบขอมลระบบงานการจายเงนเดอน

• ระบบจายเงนเดอน

– เอกสารเดม : สลป (Pay in slip) , ใบสมคร (Application Forms) , ใบลา , บตรพนกงาน , บตรตอก , สแกนลายนวมอ , ใบเซนชอ , ใบลาออก , แบบค ารอง , บตรประกนสงคม

– วธการท างานเดม : การเขางาน-ออก , ประเภท เปนกะ , FullTime , PartTime , OT

– กระบวนการมอะไรบาง

– ประเภทตางๆ มอะไรบาง



ในเฟส หนงของการ design หรอขนตอนการออกแบบจะตองออกแบบหนาจอหรอออกแบบ รายงาน- ใบสมคร

-ใบลา- บตรพนกงาน

วว/ดด/ปปวว/ดด/ปป

ชอ-นามสกล

รหสพนกงาน

แผนก

อเมล

•

•

•


การคด OT

• คนหนงท าไดไมเกน กชวโมง

– อตราตอชวโมงเทาไหร และมวธคดอยางไร?

• 1.5 ของเงนเดอน = (1.5*Salary )/ (30*8) = 1.5*SAL/240

• ต.ย. สมมตเงนเดอน 10000 = 10000*1.5/240 = 62.5 บาท / ชม.

3*20*62.5 = 3750 + SAL = 13,750 บาท


ดจากสลป

การคด OT ดไดจากใหน ? / นโยบาย/ Business Rule

จงคดเงนเดอนและโอท ของ พนง. ทชอ สมชายเงนเดอน 25000 , ท าโอท 20 วนๆ ละ 3 ชม ให คด โอท 2.5 เทาของ เงนเดอน จงหาเงนสทธท สมชาย จะไดรบ โดย หก ประกนสงคม 5% ของเงนเดอน


Fix OT ชม. ละ 40


•

–

–

–

–

–

–


หกอะไรบาง ?

• ลา มาสาย ขาด

• ประกนสงคม

• ส ารองเลยงชพ

• ช.พ.ค. , สหกรณ กรณเปนคร/ขาราชการ


งานกลมทตอง สง ครงท 1

• ก าหนด ชองาน

• สมาชก

• Business Rule ของ บ. ของกลม ......

• ไมนอยกวา 2-3 หนากระดาษ


*** สง สป. หนา

Classification Abstraction

• การก าหนด Problem Domain (ตอ)

– ขอควรจ าในการหาและก าหนด Problem Domain นน กคอ Problem Domain ทแนชดมกจะยงไมสามารถหาไดในข นตนของการเร มวเคราะหระบบ แตก าหนดโครงใหญ หรอภาพรวมของ Problem Domain น นตองแนชด

– เชน ถาตกลงใจจะพฒนาระบบงานใหกบฝายบญช นนแสดงวา Object ตาง ๆ ตองเปนเรองทเกยวของกบฝายบญช (ซงขณะเดยวกนอาจเกยวกบฝายบคคลกได แตตองไมม Object ใด ๆ ทไมเกยวกบฝายบญช) ซงในตอนตนอาจจะไมไดรวมเอางบการเงน เปนสวนหนงใน Domain กเปนไปได แตในอนาคตตองรวมเอางบการเงนนเปนสวนหนงของ Problem Domain กได เปนตน


ถาจะพฒนาระบบลงทะเบยน

• สงทส าคญ หรอ object ทส าคญ ของระบบลงทะเบยน มอะไรบาง– นกศกษา ...รหส ชอ รน สาขา เพศ ..

– รายวชา ...ชอวชา รหส ค าอธบาย หนวยกต ...

– อาจารย

– หอง

– ....คาลงทะเบยน / ช าระคาลงทะเบยน



•

•

•

•

•

•

•

•

ภาษหก ณ ทจาย

HRM : Human Resource Managementระบบบรหาร ทรพยากรบคคล

พนกงานเสยภาษเอง

**** ไมเกยวของ

**** เกยวของ

ในกรณระบบจายเงนเดอน

1. การรบสมคร

2. การท างาน ขาด ลา มาสาย ลาออก

3. การเลอนขน

4. การจายเงนเดอน

1. คดเงนเดอน

2. OT

3. การคดรายได

4. การหกคาใชจาย

5. การรายงาน

6. การอบรมพฒนาบคลากรhttp://www.siam2dev.com [ dr.

nattapong songneam]

สอบวดความรสอบ Certสงไปอบรม

Problem Domain of Payroll System


Module/sub system

1

Module/sub system

2

Module/sub system

3

Module/sub system

…

Module/sub system

5

Module/sub system

4



1. ระบบการสมคร

2. การบรรจ3. การจายเงนเดอนและ

โอท

More…

5. การเลอนขนเงนเดอ4. การลา


• การคนหา Object ใน Problem Domain

– สงแรกทตองท าเมอเราม Problem Domain ในภาพรวมแลว คอ การพจารณาวา ม Object อะไรบางภายใน Domain นน ๆ บาง โดยยงไมตองค านงถงกจกรรมทเกดขนในระบบ (การหา Object ใน Problem Domain)

– หาค านามทงหมดทมใน Problem Domain แลวจงมาแยกแยะภายหลงวาสงใดคอ Object หรอสงใดคอ Attribute

– จากบทท 1 ถงแมวาเราจะทราบแลววา Object ในโลกนแบงออกเปน 2 ประเภทใหญคอ Tangible กบ Intangible แตเราสามารถแยกประเภท Object ไดอก



Problem Domain

Problem Domain

• →

• →



หนงสอ

หนงสอวเคราะหและออกแบบ

ระบบเชงวตถ

หนงสอการเขยนโปรแกรมภาษา

จาวา

การออกแบบและพฒนาเวบไซตดวย Adobe

Dreamweaver

หนงสอระบบปฏบตการ

เปนสมาชกของเปนสมาชกของ


แมว



Module/sub system

1

Module/sub system

2

Module/sub system

3

Module/sub system

…

Module/sub system

5

Module/sub system

4

ประเภทของ Object

• สงทมตวตนสามารถจบตองได

(Tangible Objects)

– คน สนข รถยนต

• สงทไมมตวตนและไมสามารถจบตองได

(Intangible Objects)

– บทบาท เหตการณ ปฏสมพนธ


ต.ย. 3.1.1 จงพจารณา Object จากขอความตอไปน

• ขอความท 1 “หนงสอ เลมหนง ปกสเหลอง ภายในประกอบดวยเนอหาเกยวกบ Object Orientation หนงสอเลมนมจ านวน 250 หนา”

ค านาม ประเภท

หนงสอ Object

ปกสเหลอง หนงใน Attribute ของ Object หนงสอ

เนอหาเกยวกบ Object Orientation หนงใน Attribute ของ Object หนงสอ

หนา เปนลกษณะนามทบอกถงจ านวนหนาของหนงสอ ถอ เปน หนงใน Attribute ของ Object หนงสอ


•

•


Attributes

• PDT : Primitive Data Type

– Int , float ,string datetime, char ,boolean

– ไมมฟงกชน เกบขอมลไดอยางเดยว

• ADT : Abstract Data Type/ References Type / Class / Object


IPHONE ...ชลภช

• PDT …………..

• ADT ……………………


Attributes PDT ราคา ส น าหนก รน ยหอADT ปม เคส แบต ...

Dim x as แมวDim k as ไกDim y as string

Dim j as int16Dim x as boolean

double

String

button battery


class computer{

private string hdd;

}COMPUTER

- HDD : floating-point

- RAM : int

class computer{

private HDD hdd;hdd = new HDD();

}

class HDD {

private String name;

private Model model;

private double Price;

}

public void setPrice(double price) {

Price = price;

}

Class computer{

private string hdd;}

C

#include <stdio.h>

static void main() {

int x;

string color;

Colors Color;

}


PDT

ADT

java

class testOO {

public static void main(string arsg[]) {

Color color;

color = new Color();

}

}


ประกาศตวแปร (Variables Declaration)

สรางอนสแตนซ (Create Object/Instantiate)

จงให concept กบหนงสอ

• ใหความคดรวบยอด ? อะไรทเรยกวาหนงสอ

• Attribute– ชอหนงสอ

– ผเขยน

– ราคา

– วนทพมพ

– ส านกพมพ

– จ านวนหนา

– จ านวนกเลม

– ประเภท

• Function



ชอปกหนาเนอหาอานไดเปดได

หนงสอ

หนงสอ VB

หนงสอ JAVA

จงให ความคดรวบยอด

• ผลไม– ส

– ชอ

– ขนาด

– รปทรง

– กนได


• คน– ชอ

– นามสกล

– อาย

– เพศ

– กนได

Eatable → polymorphism

Eatable()

Eatable()Eatable()

Fruit Human

ผลไม


แมว

แอปเปล

ซมซง S7


ส

ผลไมสแดง

ผลไมสเขยว

แอปเปล

สรปทรงกลมรสชาตขนาดไดจากตนไมกนได()

องน

•

•

•


•

• ขอความท 2 “การประมวลผลขอมลดานการเงนของธนาคารแหงหนงดวยเครองคอมพวเตอร มดวยกน 2 ประเภทไดแก การประมวลผลแบบ Batch (การสะสมขอมลไวชวงระยะเวลาหนงกอนแลวคอยน ามาประมวลในเวลาเดยว) และ การประมวลผลแบบRealTime (คอการประมวลผลทนททไดรบขอมล) และในการประมวลผลแตละครงจะมเวลาในการประมวลผล Elapse Time ทไมแนนอนขนอยกบปรมาณของขอมล”

ค านาม ประเภท

การประมวลผล Object

ประเภทของการประมวลผล หนงใน Attribute ของ Object การประมวลผล

ขอมล Object

ขนาดของขอมล หนงใน Attribute ของ Object ขอมล

เวลาทใชในการประมวลผล Elapse Time หนงใน Attribute ของ Object การประมวลผลขอมล


ต.ย. 3.1.2 จงพจารณา Object จากขอความตอไปน

นามธรรม

Intangible object

ประเภทของการประมวลผล

• Batch :: ในธนาคาร รายงานยอดรายได ประจ าเดอน / ประจ าป

• RealTime :: ในธนาคาร การฝาก การถอน การอพเดต ท าทนท

– Internet :: เปน Real Time แตม Delay


ATM System

• Real Time Processing


Batch Processing)

การประมวลผลแบบกลม (Batch Processing)ขอมล ของการประมวลผลแบบนจะถกเกบไวในชวงเวลาทก าหนด เชน 7 วน หรอ 1 เดอน แลวจงน าขอมลทสะสมไวมาประมวลผลรวมกนครงเดยว เชน การค านวณคาบรการน าประปา โดยขอมลปรมาณน าทใชทงหมดจะถกเกบบนทกไวในรอบ 1 เดอน แลวน ามาประมวลผลเปนคาน าประปาในครงเดยวการประมวลผลแบบนมกมความผด พลาดสง เนองจากขอมลอาจเกดความคลาดเคลอนกอนการประมวลผล แตเสยคาใชจายในการประมวลผลนอย


Real-Time Processing

การประมวลผลแบบทนท (Real-Time Processing)เปน การประมวลผลทเกดขนพรอมกบการรบขอมลหรอหลงจากไดรบขอมลทนท เชน การฝากและถอนเงนกบธนาคาร เมอลกคาฝากเงน ขอมลนนจะถกประมวลผลทนท ท าใหยอดเงนฝากในบญชนนมการเปลยนแปลงการประมวลผลแบบนจะมความผด พลาดนอย แตเสยคาใชจายในการประมวลผลมาก


การคนหา Object ใน Problem Domain

• ค านาม ถอวาเปนตวบงช (indicator) ทดในการหา Object

• Object ม 2 ประเภท

– Touchable or Tangible Object

– Intangible Object

• บทบาท (Roles) เชน คร ต ารวจ

• เหตการณ ( Incidents , Event )

• ปฏสมพนธ (Interactions) เชน ทางแยก สญญาเงนก


การคนหา Object ใน Problem Domain

• ในการพจารณา Problem Domain เราอาจจะไดพบกบ Object หรอ Class หรอทงสองอยางกได สงทเราตองท ากคอ การระบวาสงใดคอ class สงใดคอ Object แตในบางครงค านามค าหนงอาจจะเปนไดทง สอง อยาง กลาวคอ ค านามนนอาจเปนไดทง class หรอ Object ดงนนเราจงอาจตองกลบไป พจารณา Problem Domain ใหรอบคอบอกครงหนง หากเกดกรณอยางน ดงตวอยางตอไปน


ตวอยางท 3.3 จากขอความตอไปน เราสามารถจ าแนก class และ Object ไดดงน

• ขอความท 1 “พยาบาล ชอ ปราณ ฉดยาปองกนโรคบาดทะยกใหแกคนไขชอ สมชาย ”

• ค านาม– ปราณ ประเภท Object

หมายเหต ค าวา พยาบาล ถอเปนคลาส class สวนปราณถอเปน Object หนงใน Class พยาบาล

– ยาปองกนโรคบาดทะยก ประเภท Class หรอ Objectหมายเหต ถอเปน Class ไดเพราะการบอกเพยงกวาง ๆ วา เปนยาปองกนบาดทะยก ไมไดบอกยหอยา หรอ ระบวาเปนยาขวดใด แตในขณะเดยวกนกอาจถอไดวาเปน Object กไดหากจะให concept เพยงวายาปองกนบาดทะยก ซงเปน Object ของ Class ยา ทงนข นอยกบวา Problem Domain จะใหความละเอยดของการสรางคลาสมากเพยงใด

– คนไขชอ สมชาย ประเภท Objectหมายเหต ค าวา คนไข ถอเปน คลาส class และ สมชาย ถอเปน Object หนงของคลาสน http://www.siam2dev.com [ dr.

nattapong songneam]

ยากนยาฉด

ยาปองกนโรคบาดทะยก ยาฉดแก

อกเสบ

ยาปองกนโรคบาดทะยก ยหอ A

ยาปองกนโรคบาดทะยก ยหอ B


การแบงประเภทยายา

Is Member Of Is Member Of


กระบวนการในการหาวาม Objects ใดบางใน Problem Domain และ Object แตละตวอยใน class ใดนน คอ กระบวนการทเรยกวา Classification Abstraction จากทผานมาเราไดรวาสามารถสราง Class จาก Object ทมอยนโดยการให Concept กบสงนน ๆ หรอถาจะกลาวอกอยางหนงกคอเปนการตอบค าถามทวา ม Object ตวใดตวหนงเปนสมาชกของ (Is Member Of”) ของกลมของ (Class) Object ใด ในทาง Object Orientation นนการท า Classification Abstraction หรอการสราง Class จาก Object นนจะใช

สญลกษณ ลกศรประทลากจาก Object ไปยง Class ดงตวอยางตอไปน


09/08/61 http://www.siam2dev.com [ dr. nattapong songneam]

91

Classification abs.

Class AClass BClass CClass E Class N

Class A Class A1Class A2Class A3

Aggregate

จะไดคลาสตางๆ


คน

สมชาย นก สมจตร ลกเกด

Is member of



รถ

รถเกงของแดงรถมอเตอรไซต

ของด ารถสปอรตของสมศร

รถตของสมควร

Is member of


เครองบน


รถ




Is member of

ถาเตมรถไฟ จะอยในกลมนหรอไม



รถ




Is member of

จะนยาม รถวาอยางไร จงจะจดให รถไฟ เขากลมนได


มลอมเครองยนตใชน ามนเคลอนทได

ตวอยาง Classification Abstraction

คอมพวเตอรNotebook

? ? ? ?

Is member of




เมาส จอ HDD Keyboard

Is member of




ACER HP ASUS …

Is member of


คน

นฐพงศ กลวด สมชาย

สมศรเปนสมาชกของ

เปนสมาชกของ



ธนาคาร

กรงไทย กรงเทพ ทหารไทย

กสกรเปนสมาชกของ




?

นกศกษา

สเนตร กมลวรรณ ดวงมณ

ประมาภรณเปนสมาชกของ




อาจารย

นฐพงศ ภมใจ จดาภา

มณรตนเปนสมาชกของ




ซไรดาเปนสมาชกของ

หนงสอ

หนงสอวเคราะหและออกแบบ

ระบบเชงวตถ

หนงสอการเขยนโปรแกรมภาษา

จาวา

การออกแบบและพฒนาเวบไซตดวย Adobe

Dreamweaver

หนงสอระบบปฏบตการ




แมว


ในบางครง Object หนงสามารถ เปนสมาชกของ Class ไดมาก กวาหนง Class ไดเชนกนดงตวอยางตอไปน

แมว หมา สตวสขา สตวสด า

แมวสด า หมาสขาว ววสด าhttp://www.siam2dev.com [ dr.

nattapong songneam]

แมวสขาว

ถานกวเคราะหระบบไมด จะไดผลลพธ

ถา

• หนงสมาชก อยในหนงคลาส กมกจะไมมปญหา แตในความเปนจรง มกจะไมโชคดแบบน น



เราสามารถแกปญหาความก ากวม โดยการปรบปรง Classification ของหมาและแมว ใหมจะไดผลลพธ ดงตอไปน

แมว หมา สตวส ขามเขา

แมวสด า หมาสขาว ววสด า

สตวมเขา


แมวสขาว

ระบบมความซบซอนมาก

ขนตอน การท า Classification Abs.ขนตอนท 1 : ก าหนด Problem Domain

ขนตอนท 2 : หาค านาม

ขนตอนท 3 : แยกแยะ ค านาม วา object หรอ attributes ของ objects

ขนตอนท 4 : ให concept การใหความคดรวบยอด เพอใหได คลาสพนฐานตางๆ- วาดเปนแผนภาพเพอแสดง concept

ขนตอนท 5 : จากนน ระบ วาวตถใด อยในคลาสใด

ขนตอนท 6 : จากใสรายละเอยดของคลาส attribute , function

ขนตอนท 7 : วาดแผนภาพ แสดง classification abstractions09/08/61 http://www.siam2dev.com [ dr. nattapong songneam]

107

คอหาคลาสๆ จากวตถตางๆ ทอยใน Problem domain

ตวอยางท 3.4

“หนงสอเลมหนง ปกสเหลอง ภายในประกอบดวยเนอหาเกยวกบ Object Orientation หนงสอเลมนมจ านวน 50 หนา”


ขนตอนท 1 : หาค านาม

ค านาม

1. หนงสอ

2. ปก

3. เนอหา

4. หนา


“หนงสอเลมหนง ปกสเหลอง ภายในประกอบดวยเนอหาเกยวกบ Object

Orientation หนงสอเลมนมจ านวน 50หนา”

ขนตอนท 2 : แยกประเภทของค านาม

แยกประเภทของค านาม

• หนงสอเลมหนง : Object

• ปกสเหลอง : Attribute

• เนอหาเกยวกบ Object Orientation : Attribute

• หนา : Attribute


ค านาม Object attributes

หนงสอเลมหนง Object

ปกสเหลอง เปนattributes

ขนตอนท 4. ให concept การใหความคดรวบยอด เพอใหได คลาสพนฐานตางๆ


หนงสอ VB มชอมราคามผแตงมปก

มเนอหาอานได()ปดได()เปดได()

หนงสอ java

หนงสอ

หนงสอ OOAD

ขนตอนท 5


หนงสอ

หนงสอ Visual Basic หนงสอ javaหนงสอ OS


Is member of

ขนตอนท 6


หนงสอ Visual Basic หนงสอ javaหนงสอ OS


Is member of

หนงสอ-ปก-เนอหา-ผแตง-ราคา

+ อานได()

การระบ Class และ Object

• ในบาง Problem Domain อาจจะไดทง Class และ Object ในเวลาเดยวกน ดงนน จ าเปนตองระบใหแนชดวาสงใดคอ Class และสงใดคอ Object



“พยาบาลชอ ปราณ ฉดยาปองกนโรคบาดทะยกใหแกคนไขชอ กตต”

ขนตอนท 1 : แยกค านาม

• พยาบาลชอ ปราณ

• ยาปองกนโรคบาดทะยก

• คนไขชอกตต


ตวอยางท 5

ขนตอนท 2 : แยกประเภทของค านาม

• พยาบาล : Class

• ปราณ : Object หนงใน Class พยาบาล

• คนไข : Class

• กตต : Object หนงใน Class คนไข

• ยาปองกนโรคบาดทะยก : Class / Object


*** ดงนน จะม 3 คลำส 3 ออบเจกต

ตวอยางท 5

• ยาปองกนโรคบาดทะยก : Class

– เพราะเปนการบอกอยางกวาง ๆ วาเปนยาปองกนบาดทะยก แตไมไดระบยหอยา

• ยาปองกนโรคบาดทะยก : Object

– ถอเปน Object หนงใน Class ยา



พยาบาล- ชอ- ดแลคนไขได()

ปราณ


พยาบาล

ปราณ



คนไข

กตต


สมชาย


คนไข- ชอ- ปวย()

กตต

ใหความคดรวบยอดเกยวกบคนไข


พยาบาล

ปราณ


- ชอ

+ ดแลคนไข()


• กระบวนการในการหาวาม Object ใดบางในProblem Domain และ Object แตละตวอยใน Class ใด

• การท า Classification Abstraction แสดงดวยสญลกษณ ลกศรประทลากจาก Objects ไปยง Class


Classification ของ Class คน

คน

สมศร สมควร สมจตร สมศกด


Classification ของ หมา แมว สตวสขาวและสตวสด า

แมวสด า หมาสด า แมวสขาว หมาสขาว

หมา แมว สตวสขาว สตวสด า


การปรบปรงการท า Classification Abs. ของหมาและแมว

หมาสด า หมาสขาว แมวสด า แมวสขาว

หมา แมว


Classificationของ Class คนทมการใสรายละเอยดแลว


คนชอนามสกลเพศอาย

บอกชอและนามสกลบอกเพศบอกอาย


Class name

attributes

function

HDD


Private HDD hdd;

hdd = new HDD();

hdd = new HDD();

hdd = new HDD();

hdd = new HDD();

hdd1 = new HDD();

Encapsulation

• Encapsulation เปรยบเสมอนกบการน าเปลอกมาครอบ Attributes และ Function ของ Class เอาไว

• ลกษณะของเปลอก

– เปลอกใส จะสามารถมองไดจากภายนอก

– เปลอกทบ จะไมสามารถเหนไดจากภายนอก

• ภาพของ Class ทมองเหนไดจากภายนอกนนเรยกวา Outside View


Outside View ของ Class คน

คน

อาย

บอกอาย ( )

Class คน

คน


Outside Viewของ Class คน


การท เรามอง จากภายคลาส เขาไปยงขางใน จะเหน/เขาถงอะไรไดบาง

การเขาถงไดหรอไมได เรยกวา การท า Information Hidding


ทเรยน

+ หนาม - เนอ ทเรยน

Outside View

+ eatable()

Inside View

# เมลด

Visibility / Accessibility


- Private

# Protected+ Public

attributes

functions

*** ซงขนอยกบควำมสำมำรถในกำรเขำ จะม 3 แบบ

Outside View ของ Class คน

คน

อาย


Class คน

คน


Outside Viewของ Class คน


+ สผว

- อาย- ล าไส

Encapsulation / Information Hiding / Outside View

X

Y

Z


เปลอกใสเปลอกทบ

การเรยกด Attribute โดยการใช Function

สมศกด : คน

อาย


สมศร : คน

- อาย

+ บอกอาย ( )

โปรดบอกอาย


การเขยนเมอ Function ถกเรยกใชงาน

สมศกด : คน

อาย



- อาย

+บอกอาย ( )

สวนของ Function จะถกเขยนดวยตวเอยง


Information Hiding

• คอ คณสมบตของ Object ทเมอตองการเขาถง Attribute บางตวของ Object นน จะตองอาศยการท าผาน Function ทสามารถมองเหนและเรยกใชได เทานน

– เพราะ Attribute ถกหมดวยเปลอกทบ

– เพราะ Function ถกหมดวยเปลอกใส


ประเภทของ Attribute และ Function

• จ าแนกตามความสามารถในการเหนและเขาถง Attribute และ Function เหลานนได 3 ประเภทคอ

– Private Attributes and Functions

– Protected Attributes and Functions

– Public Attributes and Functions


VB

Java


Public class Person

Private age as Int16

Public sub EAT()

Msgbox “Eating”

End subEnd class

public class Person {

private int age;

public void EAT() {

Sysyem.out.println( “Eating”)

}}

Private Attributes and Functions

• คอ Attributes และ Functions ทไมสามารถเหนไดเลยจากภายนอก

• การเขาถง Attribute เหลานไดตองผานทาง Function ทมไวเทานน

• จะใชเครองหมาย (-) ก ากบไวหนา PrivateAttribute และ Private Function

• เชน อายของคน


Protected Attributes and Functions

• คอ Attributes และ Functions ทไมสามารถเหนไดจากภายนอกแตเปนสวนทสามารถสงตอให Inherited Class ไดเทานน

• จะใชเครองหมาย (#) ก ากบไวหนา Protected Attribute และ Protected Function

• เชน ลกษณะทางกรรมพนธทลกสบทอดมาจากพอแม


Public Attributes and Functions

• คอ Attributes และ Functions ทสามารถมองเหนไดและสามารถเรยกใชไดโดยตรงจากภายนอก

• จะใชเครองหมาย (+) ก ากบไวหนา Public Attribute และ Public Function

• เชน สผม สผว




คน- ชอ# นามสกล- เพศ- อาย+ บอกชอและนามสกล ()+ บอกเพศ ()+ บอกอาย ()




คน

- ชอ# นามสกล- เพศ- อาย

+ บอกชอและนามสกล+ บอกเพศ+ บอกอาย

สมศร

http://www.siam2dev.com [ dr. nattapong songneam]อาย = 35 อาย = 78 อาย = 78

Inside view


สมศร : คน- สมศร : ชอ# ไทยงาม : นามสกล- 25 : อาย+บอกอายได+บอกชอนามสกลได+บอกเพศได

Function

• ทผานมาเราพดถงเฉพาะ Attribute ของ class เทานนแต class ก ยงมอกสงหนงทตองพจารณาดวยนนก คอ Function ซงถอวาเปนตวกระตนใหด าเนนกจกรรมตางๆ ซงหมายความวา class จะมความสามารถในการท ากจกรรมตางๆ บรรจอยภายใน class ซงถอวา Function นเองเปนตวทท าให class แตกตางจากขอมลทวไปนนเอง


Class Diagramคน

ชอนามสกลอายเพศ

บอกชอและนามสกลบอกอายบอกเพศเปลยนชอ และนามสกล

Function

Attribute


สมจตร นก สมศร สมปอง

Is member of

Class Diagramรถ

ยหอรนส

ราคา

บอกยหอบอกรนบอกส

ราคา


Is member of

รถเกงของดร.นฐ

รถมอเตอรไซตของนายมก

รถสปอรตของสมหญง

รถตของสมชาย

Function

Attribute

Encapsulation & Information Hiding

• Encapsulation คอ ความสามารถในการรวมเอา Attribute และ Function เกบไวภายใน Class เดยวกน

• Information Hiding คอ ความสามารถในการซอนรายละเอยด ของขอมลของ Class โดยไมใหผใชทไมมสทธเขาใชงานสามารถเขาถงขอมลเหลานนไดโดยตรง (หากตองอาจท าไดโดยผานทาง Function แทน )



• เมอสมศรตองการทราบอายของ สมชาย ซงอายกถอเปน Attribute หนงของสมชาย สงทสมศรจะท าไดคอตองถามจากตวสมชายเอง นนคอ การกระตนใหสมชายบอกอายของตนออกมา ซงหมายความวาหากสมชายมความสามารถในการบอกอายหรอ พอใจทจะบอก (สมชายตองม Function ในการบอกอายทเปน Public Function) สมศรกสามารถทราบอายของสมชายได


อาย

บอกอาย()

สมชาย : คน

อาย

บอกอาย()

โปรดบอกอาย


ประเภทของ Attribute และ Function

• Private (-) , Private Attribute & Function– คอ Attribute & Function จะไมสามารถมองเหนไดเลยจากภายนอก ม

วธเดยวทจะเขาถง Attribute เหลาน คอ ผานทาง Function ทเปน Public

• Protected (#)– คอ Attribute & Function จะสามารถมองเหนไดเฉพาะคลาสทสบทอด

คณสมบต ( Inherit )จากคลาสแม (Parent Class) เลยจากภายนอก

• Public (+)– คอ Attribute & Function จะสามารถมองเหนไดจากภายนอก


Class Diagram

สมปอง สมศร นก สมปอง

Is member of

คน

- ชอ# นามสกล- อาย- เพศ

+ บอกชอและนามสกล+ บอกอาย+ บอกเพศ+ เปลยนชอ และนามสกล


Class Diagram

รถเกงสด าของนายแดง

รถตสขาวของสมศร

รถกระบะสแดงของนก

รถสปอรตสด าของนายด า

รถ

- ประเภทรถ- สของรถ- รน- แรงมา

+ สตารทเครอง+ วง+ เลยว+ จอด


Is member of

ความคดรวบยอด (concept)


มรปทรงใสน าไดปรมาตร

ขวดน าตราสงห

ขวดตรา 7 select

ขวดน า

..



เคลอนทไดโดยสารได

รถ BMX

Altisยานพาหนะ

Boing 747

เรอโดยสาร


ยานพาหนะทว

คน

แมว สตวปก

สนคา

พนกงาน

หองพก

บทเรยน

ปลา

ตนไม

พนกงาน


เกาอ โตะ

อาจารยเมาส

คอม

สายไฟ

แอร

โปรเจกตเตอร

F1 f2 f3 f4 f5 f6 f7 f8

หลอดไฟ

Exercise I

1. สมชาย สมควร และสมศกด เปนนกเรยนในขณะทสมหญงและสมศรเปนนกกฬาทมชาต

2. สมศกด สมหญง และสมศร เปนคนผวด า ในขณะทสมชาย และสมควร เปนคนผวขาว

3. สมชาย สมควร และสมศกด เปนผชาย ในขณะท สมหญง และสมศร เปนผหญง


จากขอความตอไปน จงเขยนแยกวาอะไรคอออบเจกต อะไรคอคลาส โดยวาดมาเปน แผนภาพ Classification Abstraction

จงวาดเปนแผนภาพแสดงClassification Abstraction

เฉลย ขอ 1

1. ก าหนดค านาม

2. ให Concept

3. วาดแผนภาพ


1. สมชาย สมควร และสมศกด เปนนกเรยนในขณะท สมหญงและสมศรเปนนกกฬาทมชาต

มชอเพศ

เกรดเฉลยเรยนได()

นกเรยนสมชาย

สมควร

สมศกดมชอเพศอาย

เลนกฬาได()

นกกฬาสมหญง

สมศร


นกเรยน นกกฬา

สมชาย สมควรสมศกด สมหญง สมศร

เปนสมาชกของ เปนสมาชกของ

Exercise II

1. คอมพวเตอรยหอ Dell ตอเชอมกบ Printer และ Scanner ยหอ Hewlett Packard ซงถกใชงานโดยนาย ก ซงเปน Programmer

2. นาย ข เปน programmer เชนเดยวกน แตเครองคอมพวเตอรทใชเปนยหอ IBM ซงเชอมกบพรนเตอร

3. นาย ค เปนนกวเคราะหระบบ รบผดชอบการวเคราะหระบบใหกบฝายการบญช และฝายสงซอของบรษทน าเขาและสงออกแหงหนง


จงเขยน Outside view ของแตละ class ทมอยใน problem domain ตอไปน

lec03-1 : classification abstraction...nattapong songneam] การพัฒนาระบบ •...

Documents