lecture 7. financial instruments
TRANSCRIPT
![Page 1: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/1.jpg)
ЛЕКЦ №7 САНХҮҮГИЙН ХЭРЭГСЛҮҮД, ТООЦООЛОХ
ҮНДЭСЛЭЛ
![Page 2: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/2.jpg)
СЭДВИЙН АГУУЛГА:1. Санхүүгийн хэрэгслүүд, тэдгээрийн төрөл,
ангилал2. Хувьцаа, түүний төрлүүд3. Хувьцааны үнэлгээ хийх аргазүй4. Семинарын даалгавар
Санхүүгийн хэрэгслүүд, тэдгээрийн төрөл,
ангилал, тооцох аргазүйн талаар нэгдсэн ойлголт
өгөх
СЭДВИЙН ЗОРИЛГО:
2
![Page 3: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/3.jpg)
Түлхүүр үгс
Санхүүгийн хэрэгслүүд- Financial instrumentsҮнэт цаас- SecuritiesХувьцаа- StockБонд- BondӨрийн капитал- Debt capitalВексель - Promissory noteСертификат- CertificateДеривативууд- DerivativesҮнэлгээ- Valuation
![Page 4: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/4.jpg)
САНХҮҮГИЙН ХЭРЭГСЭЛ
Тодорхойлолт: Хөрөнгө эзэмших, хүлээн авах, шилжүүлэх эрхүүдийг гэрчилсэн хувьцаа, бонд, дериватив гм үнэт цаас, санхүүгийн баримтууд болон мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгүүд
![Page 5: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/5.jpg)
5
САНХҮҮГИЙН ХЭРЭГСЛҮҮД
![Page 6: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/6.jpg)
Санхүүгийн хэрэгслүүд (зорилгоор)
Хөрөнгө оруулалтын хэрэгсэл • Өгөөж олох зорилготой /бонд, хувьцаа, хадгаламжийн
сертификат гм/Санхүүжилтийн хэрэгсэл• Санхүүгийн эх үүсвэр олох зорилготой / бонд, хувьцаа,
хадгаламжийн сертификат гм /Валют • Гадаад худалдаа, хамтын ажиллагаанд шаардлагатай валютаар
хангах зорилготой.Дериватив• Ханшийн эрсдлээс хамгаалах буюу ашиг олох зорилготой,
суурь хэрэгслийн үнэд суурилж үнэ нь тогтоогддог санхүүгийн хэрэгсэл
Зарим таваар• /алт гм/
![Page 7: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/7.jpg)
Хөрөнгийн ангилал
Санхүүгийн хэрэгслүүд (хөрөнгийн шинжээр)
Үнэт цаас
Бусад мөнгөн хөрөнгө
Биржийн деривативууд
Биржийн бус деривативууд
Урт хугацаат өр төлбөр
1 жилээс дээш Бонд Зээл
Бондын фьючерсБондын фьючерс гэрээний опшин
Хүүгийн төвшний свопХүүгийн төвшний опшин
Богино хугацаат өр төлбөр
1 жилээс доошВексель
Хадгаламж, хадгаламжийн сертификат
Богино хугацааны фьючерс гэрээ
Форвард гэрээ
Хувь нийлүүлсэн
хөрөнгөХувьцаа
Хувьцааны опшинФьючерс
Хувьцааны опшин
Гадаад валютГадаад валютын спот гэрээ
Валютын фьючерс гэрээ
Гадаад валютын опшинГадаад валютын своп
![Page 8: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/8.jpg)
Үнэт цаас гэдэг нь өмчлөх болон бусад эрхүүдийг баталгаажуулсан санхүүгийн
хэрэгслийг хэлдэг.
Үнэт цаасаар баталгааждаг эрхүүд: Хөрөнгө эзэмших, тодорхой хугацааны дараа хөрөнгөө
буцаан авах, орлогоос нь хувь хүртэх, эд хөрөнгө хүлээн авах гм
Үнэт цаас гаргах үйл ажиллагааг үнэт цаасны эмисс гэнэ.
![Page 9: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/9.jpg)
Үнэт цаасны үндсэн шинж
Санхүүжилтын
эх үүсвэр болно
Санхүүгийн зах
зээл дээр
арилжаалагдана.
Эзэмшигчдээ
тодорхой
хэмжээний
орлого оруулна
.
![Page 10: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/10.jpg)
Үнэт цаасны ангилал
Өрийн хэрэгсэл-
Бонд, вексель гм
Хөрөнгө эзэмших
эрх- Хувьцаа
Үүсмэл үнэт цаас- Дериватив
ууд
![Page 11: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/11.jpg)
Өрийн хэрэгсэл
Мөнгө зээлдүүлснийг гэрчилнэ
Эргэн төлөгдөх хугацаатай
Хүүгийн орлого олно
![Page 12: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/12.jpg)
• Үүсмэл үнэт цаас: Үнэ цэнэ нь бусад активын үнэ тухайлбал хувьцаа, өрийн бичиг, валют болон бусад бараа таваарын үнээс хамаарч байдаг санхүүгийн хэрэгсэл
• Үүсмэл үнэт цаасны үндсэн үүрэг: Тулгуурласан активынхаа хөрөнгө оруулалтын эрсдлийн түвшинг бууруулах
![Page 13: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/13.jpg)
Үнэт цаас гаргалтын зорилго
1.Засгийн газар:
Төсвийн алдагдлыг
нөхөх
Мөнгөний бодлого
хэрэгжүүлэх
2.Орон нутгийн засаг
захиргааны байгууллага:
Нийтийн ашиглалтын барилга
байгууламжийг барихад
хөрөнгө дайчлах
3.Компани:
Дүрмийн сангаа
бүрдүүлэх
Санхүүгийн эх үүсвэр
олох
![Page 14: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/14.jpg)
ҮНЭТ ЦААСНЫ АНГИЛАЛ ТӨРӨЛ
Гаргалтын байдлаар• Биет • Биет бус
Хугацаагаар• Урт хугацааны• Дунд хугацааны• Богино хугацааны
Эзэмшигчийн байдлаар• Нэрийн• Мэдүүлгийн• Зөвшөөрлийн
Худалдах нөхцөлөөр• Биржийн• Биржийн бус
Эрсдлээр• А ангиллын• В ангиллын• С ангилллын
Гаргагчаар• Улсын• Корпорацийн
![Page 15: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/15.jpg)
Хувьцаа: Компанийн хөрөнгийн тодорхой хэсгийг өмчилж байгааг гэрчлэх баримт.Хувьцаа гаргалтын зорилго:• Дүрмийн сангаа бүрдүүлэх• Нэмэлт хөрөнгийн эх үүсвэр олж
авах
![Page 16: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/16.jpg)
Хувьцаа гаргалт
•Анхдагч (IPO)•Хоёрдогч (SPO)
Хувьцаа•Энгийн•Давуу эрхийн•Халаасны
![Page 17: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/17.jpg)
Энгийн хувьцаа
Давуу эрхийн хувьцаа
![Page 18: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/18.jpg)
1. Зах зээл дээр өөрийн хувьцааны үнэ унасан
үед эрэлтийг нь нэмэгдүүлэх
2. Корпорацийн хяналтын
бүтцийг өөрчлөх
Энэ тохиолдолд хувьцааны үнэ өссөн
үед халаасны хувьцааг эргүүлж
худалдана.
Энэ зорилгоор худалдан авсан үед халаасны хувьцааг эргэлтээс
хасна
Хувьцааг халааслах зорилго:
![Page 19: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/19.jpg)
Хувьцааны үр өгөөжХувьцаагаар мөнгө олох
Ногдол ашиг хүртэх
Хувьцаагаа зарж бэлэн мөнгөтэй болох
Хувьцааны үнийн зөрүүгээс ашиг олох
Бусад өгөөжБусдад бэлэглэх
Өв залгамжлах
Зээлийн барьцаа болгон ашиглах
![Page 20: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/20.jpg)
Ногдол ашиг
• Компанийн олсон ашгаас хувьцаа эзэмшигчдэд хуваарилж байгаа хэсэг.
![Page 21: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/21.jpg)
НОГДОЛ АШГИЙН ХЭМЖЭЭНД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛС
Тайлангийн хугацаанд компанийн олсон цэвэр ашгийн хэмжээ
ТУЗ (ХНХ)-аар хувьцаа эзэмшигчдэд хуваарилахаар шийдвэрлэсэн ашгийн хэмжээ
Компанийн гаргасан нийт хувьцааны тоо
Эзэмшиж байгаа хувьцааны тоо
![Page 22: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/22.jpg)
3. ÕÓÂÜÖÀÀÍÛ ҮÍÝËÃÝÝ:
Ямар зорилгоор хувьцааг худалдаж авах вэ?
•А
шиг
оло
хНэгж хувьцааг ямар үнээр худалдаж авах вэ?
•За
х зэ
элий
н үн
э
![Page 23: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/23.jpg)
Хувьцааны зах зээлийн үнэ: Хувьцаанаас орж ирэхээр хүлээгдэж буй мөнгөн урсгалын өнөөгийн үнэ цэнэ.
![Page 24: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/24.jpg)
n
tt
n
tt
t trTFr
FPV
11
^ ),(2)1(
![Page 25: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/25.jpg)
Энгийн хувьцааны үнэлгээ
Õóâüöààíû çàõ çýýëèéí ¿íý /¥-ººð/ t-ð õóãàöààíû ýöýñò îëãîãäîõ íîãäîë
àøèã /¥/ (r) Õóâüöààíû îðëîãûí íîðì áóþó òóõàéí
õóâüöààíààñ õºðºí㺠îðóóëàã÷äûí ç¿ãýýñ øààðäàæ áóé ºãººæèéí õýìæýý /%-èàð/
n
k
DVs
n
tt
t
1 )1(
VstD
k
![Page 26: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/26.jpg)
26
Õóãàöààã¿é æèãä ìºíãºí óðñãàëûí ¿íýëãýý:
r
APVA
![Page 27: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/27.jpg)
Kps
DVps
Vps
DKps
Давуу эрхтэй хувьцааны зах зээлийн үнэ ₮
D- Жил бүр ижил хэмжээгээр олгох ногдол ашиг ₮
Кps - Давуу эрхтэй хувьцааны орлогын норм буюу шаардлагатай өгөөжийн хэмжээ %
Vps
Äàâóó ýðõòýé õóâüöààíû ¿íýëãýý
![Page 28: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/28.jpg)
Æèøýý . Òîðãîí êîìïàíè íýã á¿ð íü 100 òºãðºãèéí íýðëýñýí ¿íýòýé, íýðëýñýí ¿íèéí 15 %-òàé òýíöýõ õýìæýýíèé íîãäîë àøèã òºëºõ äàâóó ýðõòýé õóâüöàà ãàðãàñàí. Õóâüöààíû øààðäëàãàòàé ºãººæèéí õýìæýý íü 16 % áàéõ áîë òóñ êîìïàíè ãàðãàñàí õóâüöààãàà õàìãèéí áàãàäàà ÿìàð ¿íýýð áîðëóóëæ áîëîõ âý?
![Page 29: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/29.jpg)
Бодолт
75.93%16
%15100
x
Kps
DVps
![Page 30: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/30.jpg)
Ашиглах материал
“Санхүүгийн үндэс” сурах бичиг 3.1, 3.2 уншАнгли сурах бичгээс холбогдох хэсэг
![Page 31: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/31.jpg)
Гэрийн даалгавар
• Сэдвийг холбогдох сурах бичгээс дэлгэрүүлэн унш
• ДЭХ-ны дараахь төрлүүдийг бие даан судал.
![Page 32: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/32.jpg)
Давуу эрхийн хувьцааны төрлүүд
• Prior Preferred Stock • Preference Preferred Stock • Convertible Preferred Stock• Participating Preferred Stock • Cumulative Preferred Stock
![Page 33: Lecture 7. Financial Instruments](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102610/545d7224af7959b90e8b4c2a/html5/thumbnails/33.jpg)
Дараагийн хичээлийн сэдэв
• Өрийн бичиг, түүний төрлүүд