1

Is-Sitt Le©islatura 2012-2015

Kunsill Ìdid“Irrid inkun

is-Sindku tal-Qalin kollha ... ... lest li na˙dem ma’ kul˙add

u naqdi lil kul˙add”Il-Perit Clint Camilleri,

Sindku tal-Qala

FRAR 2013

2

HONDOQ BY NIGHTAttività li saret g˙all-ewwel darba f’Lulju li g˙adda b˙ala parti mill-attivitajiet ta’ Jum il-Qala sarrfet f’suççess kbir. G˙all-ewwel darba, il-bajja sabi˙a ta’ Óondoq ir-Rummien ing˙atat il-˙ajja matul il-lejl fejn din il-bajja ΩΩejnet bi fjakkli, dwal u sound sabiex g˙addejna wie˙ed mill-isba˙ iljieli f’dan is-sajf. L-attendenza kienet kbira, kemm minn bosta Ωg˙aΩag˙ li ©ew minn madwar G˙awdex kollu kif ukoll minn diversi familji Qalin li attendew bi ˙©arhom g˙al din l-attività unika fejn ma ˙allewx fejn taqa’ labra. Kienet atmosfera ta’ g˙aqda fejn tfal, Ωg˙aΩag˙ u adulti lkoll ˙adu gost mal-muzika tal-Gozo Drum Tribe kif ukoll ma’ dik tal-band popolari Red Electrick. Però, Ωgur ma nistax ninsa lill-G˙aqda tal-Briju li kienu ta’ appo©© kbir sabiex dan il-lejl kien suççess. U propju kien membru ta’ l-istess g˙aqda li ˙are© b’din l-idea, ing˙atat appo©© minni u mill-Kunsill Lokali sabiex verament issir realtà. Dan kollu juri biç-çar li Ω-Ωg˙aΩag˙ tabil˙aqq jistg˙u jkunu huma l-protagonisti u jag˙tu l-ideat, l-ener©ija u l-entuΩjaΩmu sabiex ir-ra˙al tag˙na jibqa’ jipprogressa ‘l quddiem. Minn hawn nixtieq ukoll in˙abbar li f’Lulju li ©ej, ser jer©a’ ji©i organizzat Óondoq by Night #2 fuq skala akbar, a˙jar u determinati li jkun suççess aktar milli kien!

FESTA SAN ÌUÛEPP 2012I l -Festa 2012 ©iet u marret, però l-emozzjonijiet u l-memorji tag˙ha ser nibqg˙u niftakruhom. Sabiex ©iet organizzata din l-akbar attività tar-ra˙al, kien rikjest ˙afna hin, ˙afna xog˙ol u

Messa©©©©SINDKU

Clint Camilleri

F’dan l-ewwel komunikat mag˙kom permezz ta’ din ir-rivista Le˙en il-Kunsill, nixtieq nirringrazzjakom minn qalbi tal-fiduçja li wrejtu fija u fi s˙abi l-kunsilliera. Filwaqt li nsellem lill-Kunsill preçedenti u nirringrazzjahom tal-˙idma tag˙hom, nemmen li dan il-Kunsill il-©did f’dawn l-ewwel g˙axar xhur ta’ din il-le©islatura di©à qieg˙ed juri l-impenn li g˙andu g˙ar-ra˙al tag˙na. F’din l-ewwel esperjenza tieg˙i b˙ala Sindku tal-Qala, bdejt napprezza aktar kemm ix-xog˙ol tas-Sindakat huwa wie˙ed ta’ dedikazzjoni, xog˙ol li jinvolvi ˙afna preparamenti u ˙afna ppjanar. G˙alhekk, f’dawn l-ewwel xhur il-Kunsill mhux biss iffoka fuq l-attivitajiet b˙al Óondoq by Night, QIFF u ˙ar©iet g˙all-anzjani, iΩda ddedika l-ma©©or parti tal-˙in f’ippjanar, applikazzjonijiet g˙all-fondi u t˙ejjijiet o˙rajn sabiex iva, fil-jiem li ©ejjin ser nibdew naraw il-frott tag˙hom permezz ta’ numru ta’ pro©etti. It-triq ˙ejjejniha u issa wasal iΩ-Ωmien li lkoll ingawdu minn din il-˙idma fejjieda.

ATTIVITAJIET MAÌÌURI˙afna sagrifiççju minn diversi persuni u g˙aqdiet volontarji. Il-Kunsill Lokali tal-Qala wkoll ta sehmu bis-s˙i˙ sabiex anke din is-sena l-festa tag˙na kienet wa˙da li tiΩboq lil ta’ r˙ula l-o˙ra. Dan il-Kunsill ukoll kellu jie˙u çerti deçiΩjonijiet kura©©uΩ i però bΩonnjuΩ i g˙all-©id tar-ra˙al u tal-festa. Hawn nammetti li kienet deçiΩjoni difficli g˙alija u g˙al dan il-Kunsill sabiex wara ˙afna Ωmien li l-gabbani, stalls tal-hotdogs u tal-©ugarelli kienu jarmaw fil-pjazza fit-triq ewlenija tal-purçissjoni, mexxejt mozzjoni fil-Kunsill sabiex dawn il-permessi ma jing˙atawx u minflok jin˙ar©u l-permessi biss fi Pjazza Anton Butti©ie©. Din d-deçiΩjoni kellha s-sapport kollu tal-Kumitat tal-Festa. DeçiΩjoni, li ntlaqg˙et ukoll b’sodisfazzjon mill-g˙aqdiet kif ukoll mir-residenti Qalin. Il-Kunsill Lokali ser jibqa’ sod u jΩomm ma’ din id-deçiΩjoni wkoll din is-sena. Iva, Pjazza San ÌuΩepp g˙at-tieni darba ser tkun ˙ielsa mid-d˙a˙en, Ωjut u Ωgombru li sfortunatement i©ibu mag˙hom dawn il-gabbani. Nixtieq nie˙u din l-okkaΩjoni sabiex ukoll nirringrazzja lill-g˙aqdiet kollha tal-festa tax-xog˙ol siewi li Ωgur ming˙ajr l-g˙ajnuna tag˙hom, il-festa tag˙na ma tkunx suççess. Ûgur li dawn l-g˙aqdiet ser isibu lil dan il-Kunsill spalla ma’ spalla mag˙hom.

IS-SEBA’ EDIZZJONI TAL-QALA INTERNATIONAL

FOLK FESTIVALIs-seba’ edizzjoni tal-Qala International Folk Festival g˙al darb’o˙ra kienet suççess

Frar 2013

Gazetta ma˙ru©a mill-

KUNSILL LOKALI L-QALA

Qala Civic Centre

Triq Isqof Michael Buttigieg

Qala, G˙awdex, Malta

Tel: +356 21552555

E-mail: qala.lc@gov.mt

Website: www.qala.gov.mt

Clint Camilleri - Sindku

Paul Buttigieg - Viçi Sindku

Paul Buttigieg - Kunsillier

Jesmond Borg - Kunsillier

Victor Grech - Kunsillier

Marcia Borg - Segretarju EΩekuttiv

Kull korrispondenza g˙andha tintbag˙at Kunsill Lokali Qala

Issetjat u Stampat : A&M Printing Ltd. - QalaTel: 2155 32 17

Frar 2013

10 XHUR TA’ PJANAR

2

3

kbir. L-attendenza kienet spettakolari u l-erba’ serati li saru ©ewwa pjazza San ÌuΩepp kienu impekkabbli. F’din l-edizzjoni kellna tliet gruppi barranin sabiex jikkumplimentaw lill-grupp tal-Qala, il-Menhir Qala Folk Group. Il-Kunsill Lokali flimkien mal-kumitat organizzattiv tal-QIFF ©ab ©ewwa l-Qala grupp minn Sqallija, ie˙or mill-Estonja u grupp Ωag˙Ωug˙ mis-Slovakkja; tliet gruppi li permezz tal-kant u Ω-Ωfin tag˙hom dewquna u qasmu mag˙na l-kulturi varji tag˙hom. Il-Festival inkorpora fih mhux biss it-tie© l-antik, iΩda kellna g˙all-ewwel darba l-ikla tradizzjonali ©ewwa l-pjazza fejn ir-residenti tag˙na setg˙u jintegraw f’din l-atmosfera folkloristika. Saret ukoll il-konferenza internazzjonali fuq it-tema Heritage in Stone, fuq liema konferenza ser ji©i stampat ktieb informattiv. Festivals b˙al dawn mhux biss jag˙tu l-˙ajja lir-ra˙al tag˙na, iΩda ji©bdu lejhom diversi Maltin u turisti fejn dawn jonfqu l-flus ©ewwa r-restaurants u l-bars tag˙na.

KORSIJIETIl-Kunsill fl-a˙˙ar ©img˙at ˙abbar ukoll numru ta’ korsijiet li bdew jing˙ataw mill-Kunsill fix-xhur tax-xitwa. Fosthom hemm il-kors tal-First Aid at Work, Zumba, EΩerçizzji fiΩiçi g˙all-anzjani, lezzjonijiet fuq il-kultivazzjoni tal-pjanti eçç. Dan kollu sabiex inΩommu l-poplu tag˙na informat, mg˙allem u g˙aliex le, anke b’sa˙˙tu.

PROÌETTIF’dawn l-ewwel g˙axar xhur ta’ dan il-Kunsill il-©did, bdejna n˙ejju s-sodda sabiex jibdew u jitkomplew numru ta’ pro©etti ta’ tisbi˙ u infrastrutturali ©ewwa l-Qala. Ta’ min isemmi li ridna noqog˙du kawti sabiex dan il-Kunsill ikun jista’ ja˙seb g˙ad-diversi toroq li saru fil-le©islaturi ta’ qabel u ma kinux im˙allsa fosthom Triq is-Salib (il-Kunçizzjoni), Triq Santa Maria tal-Qala (il-Kunçizzjoni) u Triq it-30 ta’ Ottubru. Tifhmu li dawn it-toroq iqumu ˙afna flus, allura b’g˙aqal dan il-Kunsill kien kawt ˙afna sabiex ma ninqabdux f’nassa ta’ dejn. Però, mexjin fit-triq it-tajba, u b’sodisfazzjon minn hawn ser in˙abbar numru ta’ pro©etti li jridu jitlestew fiΩ-Ωmien li ©ej. Dawn l-g˙axar xhur kienu mimlija xog˙ol siewi ta’ applikazzjonijiet, ippjanar u pjanti sabiex in˙ejju numru ta’ pro©etti. G˙andna target ambizzjuΩ ta’ pro©etti li konvint li ser jitlestew f’dawn is-snin li ©ejjin.

FORTIZZA TA’ SANT’ANTNIN

Il-Kunsill Lokali tal-Qala b’kollaborazzjoni ma’ Din l-Art Helwa u l-MEPA wasal fl-a˙˙ar stadju sabiex din il-fortizza ta’

Sant’Antnin ti©i rrestawrata u ter©a’ ting˙atalha lura l-glorja li kienet i©©orr fil-passat. Dan il-Kunsill huwa determinat sabiex jekk Alla jrid, dan il-monument storiku tar-ra˙al tag˙na ji©i inawgurat aktar tard din is-sena. L-a˙˙ar xog˙lijiet fuq din il-fortizza kienu jikkonsistu fit-tqeg˙id ta’ çangaturi u l-manifattura u t-twa˙˙il tal-bibien u twieqi. Fi ftit ©img˙at o˙ra ser jo˙or©u l-offerti g˙at-tka˙˙il ta’ din il-fortizza u hawn g˙alhekk nappella lill-ka˙˙ala Qalin sabiex jix˙tu l-offerti tag˙hom. Nemmen li kemm jista’ jkun u dejjem fil-parametri tal-li©i, ix-xog˙lijiet fil-Qala g˙andhom jing˙ataw lill-Qalin.

BINI TA’ ÓITAN TAS-SEJJIEÓ

Permezz tal-MiΩura 323 bit-titlu ta’ Conservation and Upgrading of the Rural Heritage il-Kunsill akkwista madwar €32,000 u b’g˙aqal ng˙id jien, irnexxielu juΩa l-fondi kollha allokati lilu mill-EU g˙all-bini ta’ ˙itan tas-sejjie˙ fl-area li ser ikollna l-hekk imsejja˙ ‘Ta’ Grunju Park’. Ix-xog˙lijiet ta’ bini ta’ ˙itan tas-sejjie˙ waslu fl-a˙˙ar tag˙hom u fi ftit ©img˙at o˙ra ser jibda xog˙ol estensiv sabiex din l-area ta’ fuq il-ground tal-football ting˙ata l-˙ajja permezz tal-pro©ett tal-Heritage Trail.

HERITAGE TRAILDan il-Kunsill ser ikun qieg˙ed ja˙dem fuq l-iΩvilupp u l-promozzjoni tal-Heritage Trail, l-ewwel tax-xorta tag˙ha fil-Qala. Il-Heritage Trial huwa pro©ett estensiv fejn l-attrazzjonijiet kollha tal-lokal tag˙na ser ji©u identifikati, studjati u mi©bura flimkien fuq mappa wa˙da tal-Qala sabiex ir-residenti, turisti Maltin u turisti barranin ikunu jistg˙u tabil˙aqq igawdu l-©miel li taf toffri biss il-Qala. Barra minn hekk, bis-sa˙˙a tal-Heritage Trail ser inkunu qeg˙din mhux biss inpo©©u lir-ra˙al tal-Qala fuq il-mappa turistika iΩda nkunu qeg˙din nutilizzaw il-postijiet storiçi li g˙andna b’mod sostenibbli. Fost ix-xog˙lijiet infrastrutturali li ser isiru permezz ta’ dan il-pro©ett hemm:• Park ©did - Ta’ Grunju Park fiΩ-

Ωona ta’ fuq il-ground tal-football • Il-pro©ett tal-Folk Museum

Dan kollu ser isir b’investiment ta’ madwar €230,000, flus li ng˙atajna mill-UE u li jridu jintefqu f’dawn il-pro©etti kif elenkat mill-UE. Aktar dettalji dwar dan il-pro©ett hekk ambizzjuΩ tistg˙u issibuhom fil-pa©ni tan-nofs.

GROUND TAL-FOOTBALLWara ˙afna ˙idma u laqg˙at mal-GFA, jidher li resqin g˙all-ftehim li l-ground

ser isir bit-turf fix-xhur li ©ejjin! Dan il-ground sabiex isir bit-turf full size ser jiswa madwar €150,000 – dawn g˙at-turf biss. Il-Kunsill b’˙idma mal-kumitat tal- footbal l , dalwaqt ser j i rnexxi lu jakkwista €120,000 ming˙and l-MFA u applikajna ukoll g˙al €30,000 mill-Good Causes Fund. Barra minn hekk, qeg˙din f’diskussjonijiet mal-Kunsill Malti g˙all-Isports sabiex naraw hemmx possibilità li jiffinanzjaw id-dawl tal-ground. Óbieb, daqt naslu. Jien qieg˙ed nag˙mel ˙ilti kollha sabiex din il-˙olma issir realta jekk jista’ jkun din is-sena. Konvint li dan ser ise˙˙.

PROÌETT TAL-PJAZZAB˙al ma forsi di©à tafu, dan il-Kunsill mill-ewwel beda l-proçeduri neçessarji sabiex il-Pjazza San Ìuzepp, pjazza mimlija ˙ajja u attività s-sena kollha, ting˙ata dehra li tixirqilha. Nemmen li din il-pjazza tkun tabil˙aqq pjazza li tag˙milna kburin u li tag˙mlilna unur. Kif tistg˙u taraw fil-pjanta fil-pa©ni tan-nofs, g˙andna ˙sieb li din il-pjazza nippavimentawha bil-porfido. Bdejna mill-ewwel bil-proçeduri sabiex dan il-pro©ett isir realtà. It-triq mhix façli. Sibna diversi ostakli u intoppi mi l l -awtor i ta j iet ikkonçernat i . Ta’ min jg˙id li wara ˙afna ta˙bit sabiex irnexxielna nittrasferixxu ammont sabi˙ ta’ fondi tal-UE mill-Heritage Trail, sfortunatament meta wasalna sabiex nipproçedu bit-tenders, b˙al sajjetta fil-bnazzi, irçevejna ittra mill-Paying Agency fi ˙dan il-Ministeru tar-RiΩorsi u Affarijiet Rurali li t-tali approvazzjoni ©iet irtirata. Ir-ra©uni li ng˙atajna kienet tikkontradixxi l-istess ra©uni ta’ meta tawna l-approvazzjoni. Però, m’a˙niex ser naqtg˙u qalbna. Fil-pa©ni tan-nofs tistg˙u taraw kif pprosegwejna bil-pjanti u bit-ta˙ditiet kemm mal-Knisja kif ukoll ma’ l-istess Ministeru involut. Il-pro©ett tat-tisbi˙ tal-Pjazza g˙adu u ser jibqa’ fuq l-a©enda, u jekk Alla jrid, narawha ssir realtà wkoll. Nemmnu li bil-perseveranza u b’g˙aqal ser jirnexxilna nakkwistaw il-fondi sabiex dan il-pro©ett ise˙˙.

PANNELLI FOTOVOLTAIÇI FUQ IL-KUNSILL

Wara li l-Kunsill Lokali tal-Qala akkwista s-somma sabi˙a ta’ €6,700 sabiex dawn ji©u nvestiti f’pannelli fotovoltaiçi, madwar xahar ilu dawn il-pannelli ©ew installati fuq il-bejt tal-Kunsill u issa l-uffiçini tal-Kunsill qeg˙din jag˙mlu uΩu minn ener©ija alternattiva u nadifa. Barra minn hekk, il-Kunsill ser ikun qieg˙ed jiffranka ferm mill-kont tad-dawl u jkun ta’ eΩempju g˙all-familji Qalin.

3

4

TOROQ ÌODDABi pjaçir ninfurmakom li x-xog˙lijiet fuq it-triq Dun ÌuΩepp Vella bdew u g˙addej j in b’r itmu taj jeb. Wara ©img˙at ta’ laqg˙at u diskussjoni mal-Ministeru g˙al G˙awdex u d-dipartimenti kkonçernati, il-Kunsill Lokali tal-Qala rnexxielu jikkonvinçi u nnegozja l-a˙jar pakkett bl-inqas spejjeΩ g˙all-Kunsill u g˙ar-ra˙al tag˙na. Filwaqt li issa l-kostruzzjoni ta’ din it-triq setg˙et tibda minnu fih (sakemm ˙ri©na g˙all-printing ix-xog˙lijiet kienu g˙adhom g˙addejjin), il-Kunsill ser ikun jista’ jag˙mel toroq residenzjali o˙ra bil-flus li ffranka.Toroq o˙rajn fuq l-a©enda ta’ dan il-Kunsill jinkludu:• Triq is-Salib u Triq Santa Maria tal-

Qala li g˙alkemm dawn iΩ-Ωew© toroq saru mill-©did, il-kwalità tax-xog˙ol ma kinitx ta’ livell u g˙alhekk b’responsabbilità lejn ir-residenti

dan il-Kunsill irrifjuta li j˙allas lill-kuntrattur qabel ma jer©g˙u isiru b’mod adegwat. Irrid inserra˙ ras ir-residenti li dan il-Kunsill mhux ser jaççetta xog˙ol ta’ kwalità inferjuri.

• Triq iΩ-Ûewwieqa• Triq ta’ Grunju• Triq Andar ix-Xag˙ri• Triq ta’ Kassja• Triq Papa Piju XII• Parti minn Triq Papa Piju IX

QALA CREEKFEJN WASALNA?

Il-Kunsill baqa’ konsistenti jo©©ezzjona l-pro©ett mhux sostenibbli tal-Qala Creek. Fil-fatt, dan il-Kunsill il-©did di©à mar g˙al Ωew© hearings il-MEPA fejn bqajna sodi u ddefendejna l-interessi tal-Qalin. Il-hearing li jmiss ser tkun fit-2 ta’ Mejju fejn ser ji©i deçiΩ jekk il-

MEPA taççettax li ji©u sottometti l-pjanti l-©odda. Nassigurakom li l-Kunsill tag˙na ser ikun hemm sabiex jibqa’ jiddefendi l-©id komuni tag˙na l-Qalin.

FL-AÓÓAR...Nixtieq nirringrazzja lill-g˙exieren ta’ voluntiera li jkunu fuq quddiem nett sabiex jg˙inu fl-attivitajiet ta’ dan il-Kunsill. Ûgur li kieku ma jkunx g˙al dawn il-helpers, ˙afna mill-attivitajiet ma kinux ikunu suççess kif fil-fatt kienu. Lil dawn jien nirringrazzjahom mill-qalb! Fl-a˙˙ar nett nixtieq inwassal messa©© ta’ g˙aqda, speçjalment f’dan iΩ-Ωmien ta’ elezzjoni ©enerali. Niftakru li a˙na a˙wa lkoll u ma n˙allux il-politika parti©©jana tifridna. Nassigurakom li ma jien ser in˙alli l-ebda klikka tifforma madwari u nweg˙edkom li ser nibqa’ s-Sindku tal-Qalin kollha, g˙all-Qalin kollha. Il-©id tal-Qalin dejjem ser jibqa’ l-ewwel u qabel kollox.

Dear Expats, First of all I would like to thank you for your support in electing me as our Qala’s new Mayor. Your faith in me encourages me to work harder for our community. I would also like to express my gratitude for your attendance to our meeting held back in June. Such a meeting enabled us to discuss your concerns on a number of issues whilst also serving as a great opportunity for all of us to get to know each other better. I believe that expats living in our village have a very important role to play and can contribute to better our locality.

ACTIVITIESDuring the first 10 months of this term, the Qala Local Council held a number of social activities and festivals. Hondoq by Night Festival was held for the first time in July where Hondoq bay was lit up during the night with flares and colourful lights while a sound system was set up on the beach. Hundreds from all over the island gathered in Hondoq for this magical night where the Gozo Drum Tribe and the band Red Electrick entertained all those present. I assure you that Hondoq by Night will be held again next summer! The Qala Feast was another success. Hundreds also flocked to our pjazza to celebrate our patron Saint Joseph and enjoy our wonderful fireworks. The seventh Edition of the Qala International Folk Festival was another occasion worth remembering. The Qala Local Council, apart from bringing over to our village three foreign folk groups to entertain our audiences, also organised an International Conference and a Traditional Maltese Supper where the residents could also participate in such a festival.

PROJECTSOur Council was also busy planning and applying for funds in order to embellish our village. In fact, a number of projects are about to start, all aimed at improving our locality:• St Anthony’s Battery – this restoration project will turn a presently-dilapidated historical fortification into one of our best

places of interest;• Heritage Trail – the Qala Local Council acquired around €230,000 to develop a heritage trail which would link all places of

interest in our locality, and which places of interest would be shown on a map of Qala. Thus residents and tourists alike will be guided to visit such historical places. Apart from that, works on a new Park, which will be named Ta’ Grunju Park, will be commencing shortly. Here one will find a number of gazebos, picnic areas, observation binoculars and paths paved with grass blocks. Moreover, more than 200 trees will be planted together with an irrigation system to ensure watering during the dry summer months;

• Folklore Museum which will also serve as the centre of Qala’s Heritage Trail;• Embellishment of Qala’s San Guzepp Square;• Artifical Turf and expanding of the Qala Saints Football Ground;• Resurfacing of a number of roads – at the moment Triq Dun Guzepp Vella is being constructed and surfaced with tarmac.

QALA CREEKThe Qala Local Council remained consistent with its position against the Qala Creek project. We believe that such project is unsustainable and would harm our locality. Myself, together with Paul Buttigieg (Deputy Mayor) already represented our locality twice at the MEPA hearings and stood firm against such a project. I assure you that under my leadership, any development which would harm our locality will face a strong resistance from this Council. Finally, I would like to thank you again for your support. I promise you that this Council will work relentlessly in order to make Qala a better place for all.

4

5

G˙eΩieΩ Qalin, Re©a wasal iΩ-Ωmien li nΩommukom a©©ornati ta’ x’qed ji©ri fil-lokalità tal-Qala, speçjalment fejn jikkonçerna l-kunsill. Nibda biex nirringrazzjakom minn qieg˙ qalbi talli wrejtu fiduçja fija u tajtuni l-vot tag˙kom biex ner©a’ ni©i elett fil-kunsill, fejn inkun nista’ nirrappreΩentakom u na˙dem g˙all-bΩonnijiet tar-ra˙al tag˙na, speçjalment fil-qasam tal-ambjent, li tant hu g˙aΩiΩ g˙alija. Jiena g˙andi l-istess dekasteru li kelli fil-le©islatura l-o˙ra, g˙ax b˙al ma kul˙add jaf, il-Qala u l-ambjent tag˙ha huma importanti wisq g˙alija u na˙seb li g˙al bosta minnkom ukoll, g˙ax kieku ma kontux tag˙tuni l-fiduçja tag˙kom. Tafu li jien fil-˙ames snin ta’ qabel ˙dimt ˙afna biex çertu ˙sara ma ssirx fil-Qala u b’sodisfazzjon ng˙id li min˙abba ˙afna xog˙ol li g˙amilt jien, kemm fid-deher u kemm minn wara l-kwinti, çertu diΩastri ma komplewx isiru. Jiena bniedem ta’ prinçipju u ma na˙milx nara çertu ˙sara ssir. Sfortunatament çertu problemi li kellna fil-le©islatura l-o˙ra g˙adhom mag˙na min˙abba burokrazija Ωejda u g˙alhekk u˙ud minnhom ser ikolli ner©a’ nsemmihom.

TAL-MARÌA B˙al ma g˙idtilkom kemm -il darba qabel, dan huwa kaΩ fejn hemm applikazzjonijiet biex isir bini fuq iΩ-Ωew© na˙at tal-wied. Kull min hu mid˙la ta’ din iΩ-Ωona, jaf xi problemi ta’ g˙arg˙ar ikun hemm meta tag˙mel ˙afna xita u g˙alhekk, b˙ala kunsill o©©ezzjonajna tul dawn l-a˙˙ar snin biex ma jo˙ro©x il-permess. Sa fl-a˙˙ar ©ie çans, (fl-10 ta’ Marzu li g˙adda fil-©urnata tal-elezzjoni tal-kunsill) g˙ax g˙amlet xita qawwija ˙afna u mort fuq il-post waqt dak l-g˙arg˙ar u ffilmjajt u ˙adt ritratti ta’ x’ikun hemm f’dik l-g˙alqa li hemm l-applikazzjonijiet fuqha. Din ippreΩentajtha lill-MEPA waqt seduta minnhom u malli rawha l-bord, taw rifjut g˙ax intwera çar g˙aliex il-kunsill kien qed jo©©ezjona. Minn dakinhar ‘l hawn l-iΩviluppaturi appellaw, u saru tliet seduti o˙ra, tnejn f’Lulju u wa˙da f’Ottubru fuq il-post.

TA’ MUXIIl-kuntrattur applika biex jissanzjona it-tunnellati ta’ radam li xe˙et fuq art ver©ni billi jitfa’ fuqu ˙amrija u j˙awwel si©ar. Diversi Qalin huma affetwati minn

dan ir-radam, g˙ax ©ie mitfug˙ fuq propjetà tag˙hom. Issa dawn in-nies qed jo©©ezzjonaw biex dan il-permess ma jing˙atax. Issa qed nistennew x’ser tag˙mel il-Mepa.

ÓONDOQ IR-RUMMIEN De˙lin g˙all-˙dax-il sena minn mindu saret appl ikazz jon i b iex j inbnew appartamenti, vilel, lukanda u jott marina fil-barriera u l-madwar ta’ Óondoq ir-Rummien. U b’sodisfazzjon kbir ng˙id li min˙abba l-g˙aqda li wrew il-Qalin, u min˙abba ˙afna xog˙ol li sar mill-kunsill, minn NGO’s u minn individwi (u bi kburija ng˙id jien inkluΩ) Óondoq s’issa g˙adu tal-Qalin u g˙adu ma beda l-ebda bini. Sikwit ikun hawn l-g˙ajdut fil-Qala li l-permess ˙are©, iΩda niΩgurakom li l-permess g˙adu ma ˙ari©x u li g˙ad fadal xog˙ol xi jsir min-na˙a tal-MEPA biex tag˙ti d-deçiΩjoni finali tag˙ha. Wa˙da mill-ikbar problemi g˙al dan il-pro©ett hi t-traffiku. B˙al ma tafu ir-rotta prinçipali g˙al Óondoq hi mill-pjazza u minn toroq dojoq ˙afna. Saru Ωew© tentattivi min na˙a tal-iΩviluppaturi biex issir rotta o˙ra, wa˙da minn Triq Il-Wile©, li ilha li ©iet rifjutata u l-o˙ra li tg˙addi minn fejn il-playing field ta’ Triq Tletin t’Ottubru, iΩda Transport Malta ma aççettatx din il-proposta u rrakkomandat rifjut, li jfisser li ma hemm’x soluzzjoni g˙at-traffiku. W a r a l i l - c a s e o f f i c e r e v a l w a l -Env i ronment Impact Assessment , irrakkomanda rifjut ukoll. X˙in tqis li s-sezzjoni li ©ej minnha l-case officer ilha g˙axar snin tistudja l-kaΩ, g˙alija, kien ta’ sodisfazzjon kbir li rrakkomandat rifjut. Wara, l-iΩviluppaturi bidlu l-pjanti fejn minflok il-jott marina g˙amlu swimming lagoon. Talbu wkoll biex jitwaqqa’ d-distillatur li hemm fil-bajja u minfloku applikaw biex jag˙mlu double storey carpark li jesa 90 karozza. (Nixtieq infakkarkom li fl-aqwa tas-sajf ikun hemm aktar minn 300 karozza.) Dawn l-a˙˙ar pjanti, il-MEPA ma laqg˙ethomx iΩda l-iΩviluppaturi qed jappellaw mid-deçiΩjoni tal-MEPA u issa s-seduta li jmiss f’Mejju fejn inkunu nafu jekk il-bord tal-MEPA aççettax dawn il-pjanti. B˙al ma g˙idt dejjem, jien kontra l-pro©ett kollu g˙ax xorta nemmen li jekk isir anke l-içken ammont ta’ bini, dan ikun l-ewwel pass biex isir aktar. Dejjem jibqa’ jidwi l-kliem ta’ uffiçjali mill-MEPA fejn qalu li jekk jing˙ata xi forma ta’ permess ÓADD ma jista’ jΩomm l-iΩviluppaturi

milli japplikaw biex jag˙mlu amendment. U g˙alija dan ifisser li minn ftit dejjem jistg˙u jibqg˙u jkabbru u ˙add ma jista’ jwaqqafhom milli jkomplu japplikaw. Araw x’©ara f’postijiet o˙ra f’Malta. Qed ji©i mwieg˙ed ix-xog˙ol, ikun hawn xog˙ol ta’ kostruzzjoni g˙al ftit Ωmien imbaghad wara x’ser nag˙mlu, insibu art o˙ra b’veduta sabi˙a u nirrovinawha wkoll? Imbag˙ad fejn ser jibqa’ g˙all-Qalin biex igawdu n-natura u jistriehu fis-sajf?

TRASPORT TAN-NARB˙al ma forsi rajtu fuq il-media lokali, il-Qala g˙andna problema o˙ra, g˙ax il-log˙ob tan-nar kollu li jin©ab G˙awdex minn Malta, kollu jin˙att f’Óondoq ir-Rummien, minn fuq laneç g˙al fuq trakkijet komuni fejn dan jg˙addi kollu mit-toroq dojoq tar-ra˙al tag˙na, sa˙ansitra anke mill-pjazza, u jin©arr g˙all-ir˙ula li jkunu ser ikollhom il-festa. Tant, li anke n-nar tal-ir˙ula tat-tarf l-ie˙or t’G˙awdex xorta jin˙att f’Óondoq. A˙na n˙ossu li dan huwa ta’ periklu wisq u ssu©©erejna li n-nar jin˙att fl-eqreb bajja/port tar-ra˙al li jkun ser juΩah u hekk jitnaqqas l-iskari©© fit-toroq G˙awdxin speçjalment dawk tag˙na tal-Qala. Din il-biçça xog˙ol ilni snin na˙dem fuqha, sa˙ansitra l-ewwel darba kien kwazi tliet snin ilu, meta kont ktibt lil kummissjoni li kienet in˙atret. U s’issa g˙adna fejn konna minkejja li l-kunsill dan l-a˙˙ar re©a kiteb biex juri t-t˙assib tieg˙u.

RED PALM WEEVIL B˙al ma tafu, dan i l -mis˙ut dudu irnexxielu jeqred bosta palm kbar f’Malta u minkejja li ttie˙du ˙afna prekawzjonijiet biex ma jasalx G˙awdex, sfortunatament tfaççat hawn ukoll. Minkejja li b˙ala kunsill konna ˙adna l-inizjattiva u bixxejna l-palm, xorta dan l-a˙˙ar instabu Ωew© si©riet infettati. Id-dipartiment konçernat ©ie avΩat u peress li l-palm huwa re©istrat qed nistennew il-ministeru g˙ax huwa responsabbli biex jaqtag˙hom.

IT-TRASPORT PUBBLIKUDiversi Qalin avviçinawni g˙ax il-karozza tal-linja li kienet tg˙addi mill-Qala g˙all-vapur tas-sitta ta’ fil-g˙odu kienet tasal tard ix-Xatt biex wie˙ed jil˙aq il-vapur speçjalment dak li l-aktar li juΩawh il-˙addiema G˙awdxin. Wara xhur ta’ korrispondenza mal-Arriva u Transport Malta, sar it-tibdil neçessarju tal-˙inijiet u issa tasal f’˙in biΩΩejjed biex dak li jkun jil˙aq il-vapur. Problema o˙ra li g˙andna hi rigward il-bus stop li g˙andna fil-pjazza. Bosta lmentaw li postha mhux qieg˙ed sew, min qal g˙ax qrib il-crossroads, min qal g˙ax hemmhekk hemm bΩonn il-parking li ttie˙ed mill-bus stop, min qal g˙ax twaqqaf it-traffiku u min qal g˙ax irid jimxi biçça o˙ra ’l fuq. Tkellimna ma’ Transport Malta u xhin issu©©erejna biex ter©a tibda tieqaf ©ol-pjazza b˙al ma

Messa©©©©VIÇI SINDKU

Paul Buttigieg

5

6

kienet fl-antik, qalulna li l-Arriva g˙andha çertu regoli li jridu ji©u osservati biex titmexxa l-bus stop u wa˙da minnhom hi li trid tieqaf qrib bankina u li ma tistax tmur kontra l-linja b˙al ma kienet qabel.

GÓARGÓAR FIL-PJAZZA U TRIQ IL-KUNÇIZZJONIXi snin ilu ©ejna mwieg˙da li r-raising main tad-drena©© ta’ Triq il-Kunçizzjoni kellu bΩonn jinbidel. Waqt laqg˙a ma’ uffiçjali mid-dipartiment tad-drena©©, konna qbilna li fl-istess gandott, fejn kien ser jg˙addi l-pipe tad-drena©©, stajna nsolvu l-problema tal-g˙arg˙ar li jkun hemm f’din it-triq u l-pjazza, g˙ax stajna nuΩawh b˙ala water culvert ukoll. Hekk il-kunsill ma kienx ser jag˙mel spejjeΩ. Suppost li x-xog˙ol beda sentejn ilu iΩda

g˙adna nistennew ming˙and l-awtoritajiet konçernati.

TRAKKIJIET KONTRA L-ONE WAYÓafna minnkom huma m˙assba u mdejqa min˙abba bosta trukkijiet kbar li jg˙addu minn toroq kontra l-permessi li g˙andhom ma˙ru©in mill-MEPA. U g˙andkom mitt ra©un. Saru bosta laqg˙at, ktibt diversi artikli fuq gazzetti u saru diversi attentati biex tissolva din il-problema iΩda xorta g˙adna fejn konna. L-a˙˙ar tentattiv min na˙a tal-kunsill kien biex isiru cameras biex jimmoniterjaw min jg˙addi kontra l-linja. Jien in˙oss li dan hu l-uniku mod li nistg˙u nwaqqfu dawn it-trukkijiet. Jiena nemmen ukoll li la kienet il-MEPA li tat dan it-tip ta’ permess li kien diffiçli ferm li ji©i nforzat g˙andha tkun il-MEPA stess li t˙allas g˙al

dawn il-cameras u l-monitera©© taghhom. G˙ax il-konsegwenzi r-residenti Qalin qed ibatuhom.

DUN LAWRENZ THEUMANixtieq insellem lil persuna li kien ˙abib, g˙alliem u ©ar tieg˙i u li kelli kuntatt mieg˙u ˙ajti kollha. Ser jibqa mfakkar g˙ar-rigal li ta lill-Qala f’g˙eluq il-˙amsin sena mis-saçerdozju tieg˙u, ktieb, li kiteb dwar l-istorja tal-Qala, li jismu ‘Il-Qala matul iΩ-Ûminijiet’. Nixtieq insellem ukoll lil dawk il-Qalin kollha li ˙allewna dan l-a˙˙ar. Ag˙tihom O Mulej il-mistrie˙ ta’ dejjem. B˙alma dejjem ng˙id, jekk g˙andkom xi lmenti jew su©©erimenti fuq kwalunkwe ˙a©a li tikkonçerna l-Qala, avviçinawna u nippruvaw nag˙mlu dak kollu possibbli biex ng˙inukom.

Dear all, A few words to let you know what is happening in Qala, especially where our environment is concerned. Unfortunately most of the issues that we had in the previous legislature are carried on to the new one. Tal-Mar©a Valley As you probably know, two applications have been lodged to be built on both sides of the valley. As a council, we have objected to these applications because that area is prone to flooding and also the water there seeps into the ground and the farmers further down use this underground water for the summer season. During the heavy rains on election day, I managed to get footage and photos of the flooding that occurs in this area. This was presented to the Mepa board, when after seeing this, they refused the permit. Following this, the developers have lodged an appeal and three sessions have been held.

Ta’ Muxi is the area where tons of construction waste has been dumped on virgin land. Again the council has lodged its objections with Mepa. Now the quarry owner has applied to sanction the dumping, by covering it with top soil and planting trees on it. We are waiting for Mepa to make its final decision on this.

Transportation of Fireworks You probably are aware, that all of Gozo’s fireworks that come from Malta by boat, are unloaded in Hondoq into trucks which pass through the narrow streets of Qala, even the Qala square, and transported to the village that has the festa. Even villages that are at the furthest end of Gozo, have the fireworks unloaded in Hondoq. This is simply too dangerous. A simple solution is for every village to unload the fireworks at the nearest bay/port. About three years ago, I first wrote to the commission with this suggestion and my concerns. Also it has been brought to the attention of the local media. Qala council recently has also written to the relevant authorities and still waiting for an answer.

Trucks going against the one way In 1998 a permit for one of the quarries was issued with the condition that its trucks use the routes specified. With regards to the other quarries, a few years back, to solve the heavy truck traffic problems in Qala, the council made specific routes for them to pass one way. Unfortunately, these trucks do not use the routes specified for them and actually go wrong way in a one way. A lot of methods were tried to stop these trucks but unfortunately to no avail. I strongly believe, that the only solution would be to install cctv cameras in these streets. We are currently insisting with Mepa to pay for the installation and maintenance of these cameras, since originally, it was Mepa, who put special conditions on the permits. I believe it is not fair that the residents have to suffer the consequences of Mepa’s decisions.

Hondoq ir-Rummien Those of you that know me personally, know, how much Qala and its environment are close to my heart and know that I cannot write an article and not mention Hondoq. We are in the eleventh year, since the application was first lodged for apartments, villas, hotel, and yacht marina in the Hondoq area. And with great satisfaction I can say that the permit still has not been granted, because of the hard work, the unity and the persistence against the project of the Qala residents, the Qala council, the ngo’s and individuals (which I proudly include myself) who have shown their disapproval. One of the biggest hurdles for the project to be approved is the traffic because the main route to Hondoq is through the village core. A while back, the developers presented two new routes for the traffic to pass but when Transport Malta made its evaluation of such routes they decided to refuse them. One of the routes proposed was to pass through Wileg area and part of the other route proposed was to pass through 30 October Street and the playing field was to be turned into a central strip. The developers have applied to knock down the desalination plant and turn it into a car park and perched beach and caravan park. Also they have submitted new plans to turn the yacht marina into a swimming lagoon. Mepa did not accept these new plans and now the developers have filed an appeal for the rejection. At the moment, hearings are being held in front of the appeals board. Next hearing is due in May.

Red palm weevil has managed to destroy some majestic palm trees in Malta and even though many precautions have been taken to keep it away from Gozo, it has managed to find its way to Qala as well. The Qala council had done some precautionary spraying to keep away the weevil but still two trees were found infected. As I personally know many of you that live in Qala, I know how much you care about our village and environment. So should you have any suggestions and/or complaints please do not hesitate to contact us and we will work together towards the best for our village.

6

7

G˙eΩieΩ Qalin,Xtaqt naqsam mag˙kom ftit ˙sibijiet li onestament nemmen li bihom tassew nistg˙u nkomplu ntejbu l-˙ajja ta’ kull persuna li tg˙ix fil-lokalità tag˙na. Nemmen li d-differenza bejn il-possibbli u l-impossibli tinsab fid-determinazzjoni tal-persuna. Iva, l-idejali li dejjem ˙addant, dak li dejjem emmint fih, dak li ssawwar fija tul is-snin jag˙tini aktar ener©ija u determinazzjoni biex inkompli nag˙ti sehmi g˙all-©id tal-lokalità.

G˙aldaqstant …iva ser inkompli…

TOROQ: Iva ser inkompli noffri l-˙idma tieg˙i fil-Kunsill Lokali ˙alli akar toroq mit-28 li di©a saru mill-Kunsill Lokali preçedenti jing˙ataw it-tarmac. Dan jinkludi wkoll il-bdil tas-servizzi kollha necessarji fejn ikun hemm bΩonn. Baqa’ biss 3 toroq li huma residenzjali u jaqg˙u ta˙t ir-responsabbiltà tal-Kunsill Lokali li g˙adhom bil-qatran u qatt ma ng˙ataw tarmac u dawn irridu nirsistu sabiex isiru. Baqa’ wkoll 3 toroq li g˙adhom bit-torba li g˙alkemm jaqg˙u ta˙t ir-responsabiltà tal-Gvern Çentrali, bil-g˙aqal u l-perseveranza rridu naraw li jsiru wkoll. Tajjeb li tkunu tafu li meta saru Triq is-Salib u Triq Santa Marija tal-Qala bit-tarmak, l-a˙˙ar kisja ma ©ietx skond ir-rekwiziti neçessarji u g˙alhekk il kuntrattur ©ie m©ieg˙el jer©a’ jaqla’ l-a˙˙ar kisja tarmac u jer©a’ jag˙ti wiçç ©did lit-triq. Sal-llum dan il-kuntrattur g˙adu ma t˙allasx tax-xog˙ol li wettaq

FORTIZZA SANT’ANTNIN: Iva irrid inkompli na˙dem sabiex finalmet il-Fortizza

ta’ Sant’Antnin titlesta. Wasalna verament fl-a˙˙ar. Ir-resawr inkluΩ it-twa˙˙il tal-aperturi ilu li tlesta. Kull ma baqa’ hu t-tik˙il. Ma hix xi spiza kbira u nemmen li jekk ikun hemm rieda minn kul˙add dan il-pro©ett jitlesta f’qasir Ωmien. B˙al ma tafu, ma kienx façli li wasalna sa hawn imma bid-determinazzjoni u l-˙idma tal-Kunsilli Lokali passati wasalna sabiex irkuprajna parti mill-patrimonju ta’ pajjiΩna u ta’ ra˙alna. Min hawnhekk nixtieq nistieden lill-Qalin kollha sabiex iΩuru din il-Fortizza u jaraw f’liema stat tinsab illum. Tajjeb li tkunu tafu li l-ispejjeΩ g˙al dan ir-restawr ma sarx mill-Kunsill Lokali imma minn fondi tal-MEPA u Din l-Art Óelwa. Il-Kunsill Lokali iffinanzja biss ammont Ωg˙ir ˙afna.

IL-HERITAGE TRAIL: Iva ser inkompli na˙dem sabiex il-€230,000 miksuba mil l -Kunsi l l Lokal i preçedenti fuq applikazzjonijiet tat-313 u 323 jintefqu g˙all-pro©ett tal-heritage trail li hu di©a’ mfassal, ji©i mplimentat u jitlesta. Pro©ett li kien jinkludi t-tlestija tal-area ta’ Grunju f’recreational area li tikkumplimenta Ìnien il-Óajja, it-tlestija tal-MuΩew Folkloristiku li strutturalment hu lest minn kollox u li baqa’ hu li jimtela’ b’o©©etti antiki u l-pubblikazzjoni ta’ informazzjoni dettaljata dwar id-diversi siti ta’ interess li nsibu fil-Qala. Il-Fondi qeg˙din hemm lesti biex nuΩawhom. Nassigurakom li ma kienx façli li nakkwistawhom imma issa li qeg˙din f’idejna rridu na˙dmu b’responsabbiltà u g˙aqal kbir u naraw li dawn jintefqu kif kien programmat.

...U PJAZZA SAN ÌUÛEPP: Din tifforma parti mill-Heritage trail u allura jekk jibqa’ fondi jidher li l-˙sieb tal-Kunsill Lokali preΩenti hu li Pjazza San ÌuΩepp ti©i pavimentata. Originarjament il-˙sieb kien li issir il-parti ta’ quddiem il-Knisja, imma jien u bi qbil mal-Kunsill Lokali kollu ssu©©erejt li d-disinn u l-applikazzjoni tkun fuq il-Pjazza kollha nkluΩ it-toroq tal-madwar il-Pjazza fejn proponejt li jsiru bankini ©odda u fanali/lampieri dekorattivi madwar il-pjazza kollha. Konvint li jekk na˙dmu bil-g˙aqal dan ukoll ikun pro©ett tajjeb li jag˙ti dimensjoni akbar lil-lokalità tag˙na.

IL-PROÌETT QALA CREEK: Iva ser inkompli na˙dem favur ambjent san g˙all-familji kollha Qalin u G˙awdxin. Il-poΩizzjoni tieg˙i tibqa’ wa˙da çara u konsistenti kontra l-pro©ett propost ta’ Óondoq ir-Rummien. Hekk titlob l-ir©ulija, hekk titlob il-lejaltà lejn il-poplu tal-Qala u l-poplu G˙awdxi. U dan g˙ax dejjem emmint li l-poplu tal-Qala jixraqlu l-a˙jar.

IVA SER NKOMPLI: Iva jien ser inkompli nag˙ti s-sehem tieg˙ i b’impenn u b’dedikazzjoni kif dejjem g˙amilt. Wara 19-il sena fil-Kunsill Lokali tal-Qala b’wiççi minn quddiem nistqarr li jien kburi b’dak kollu li wettaqt matul dawn is-snin flimkien ma s˙abi li ˙admu fil-Kunsill Lokali mieg˙i. Nista’ ng˙id li rnexxilna nwettqu ˙afna. Anzi kultant ng˙id li sa˙ansitra wettaqna dak li g˙al o˙rajn deher li hu mpossibbli. Baqa’ xi jsir? U Ωgur li baqa’, u tag˙mel kemm tag˙mel dejjem ser jibqa’. Konvint li jekk na˙dmu flimkien ming˙ajr ma n˙allu lil ˙add jinda˙lilna fid-deçiΩjonijiet li nie˙du u ming˙ajr ma nda˙˙lu l-politika parti©jana, jirnexxilna na˙dmu fl-a˙jar interess tal-Qala u l-Qalin ….iva jien konvint li naslu. U dan bl-umiltà kollha nwieg˙du... ser inkompli noffri l-˙idma tieg˙i b’risq il-Qala u l-Qalin kollha. Hekk dejjem g˙amilt fil-passat u hekk ser nibqa’ nag˙mel fix-xhur u fis-snin li ©ejjin. Nixtiqilkom sa˙˙a u sliem

Messa©©©©KUNSILLIER

Paul Buttigieg

IVA ser inkompli...

Dear foreign residents, It is a well know fact that the difference between the impossible and the possible lies in one’s determination. Throughout the past years I have worked hard and did my utmost to put our locality and its residents on the forefront in all aspects.

I am more than willing to keep on going... I will go on .... accentuating the importance of resurfacing the remaining few roads including replacing old infrastructural services with modern ones where required. I will go on .... insisting and encouraging the finalisation of works for the total completion of St. Anthony’s Battery’s restoration project which project was already in its final stages a year ago. I will go on ... emphasising and persevering so that the 230,000 euros aquired throug˙ the European Funds 313/323 by the preceeding Local Council are used in the designed Heritage Trail project which includes a recreational area adjacent to Ìnien il-Óajja, publication of detailed information about heritage sites within our locality and the restoration of a Folklore Museum which is also in its final stages. I will go on ... encouraging the embellishment of Pjazza San Guzepp and its adjacent streets – a positive venture already included in the Heritage Trail project which endeavour, further promotes and enhances the dimensional aspect of our village square. I will go on ... reiterating my position against the Qala Creek Project. Consistency and loyalty have always been two key values which I strongly believe are crucial when dealing with people. There is no ceiling to effort. I will indisputably continue to put all my effort and energy to achieve the very best for our locality and it’s hig˙ly esteemed residents. Wishing you all the best of health.

7

8

Óbieb, Insellmilkom, b˙al ma tafu sena ilu kellna l-ellezzjoni tal-kunsilli u kien imiss lilna wkoll il-Qala sabiex issir l-elezzjoni li saret propju fl-g˙axra ta’ Marzu. B˙al ma tafu sewwa kellna bidla fit-tmexxija ta’ dan il-kunsill wara Ωmien twil ta˙t it-tmexxija tal-Partit Nazzjonalista. Issa wara dan iΩ-Ωmien kollu l-poplu b’mod demokratiku tella’ g˙all-ewwel darba lill-Partit Laburista sabiex imexxi dan il-kunsill. Kienet reb˙a interessanti g˙ax rajna sindku ©did, liΩ-Ωag˙Ωug˙ Clint Camilleri, iben il-mibki Anton Camilleri, ex Kunsillier tal-istess kunsill. Nixtieq billi ng˙id grazzi lill-polpu tal-Qala li re©a’ wera fiduçja fija g˙al darba o˙ra u issa rridu nirrispetaw u naççettaw din ir-realtà ©dida b’dan ir-riΩultat, hekk kif xtaq biss il-poplu tal-Qala bil-vot tieg˙u. Ma nistax ma nsemmix u ng˙id grazzi lill-˙abib tieg˙i s-Sur Raymond Xerri li ta servizz b˙ala viçi sindku tal-kunsill li g˙adda.

RESPONSABILITA F’DAN IL-KUNSILL: Is-sindku Clint Camilleri g˙o©bu jag˙tini r-reponsabil ità tal-edukazzjoni, ir-responsabiltà tal-librerija tag˙na, li g˙andna ©ewwa l-bini tal-kunsill, ©emella©©i edukattivi, anzjani, ko-ordinazzjoni bejn l-G˙aqdiet Qalin, kif ukoll l-informazzjoni teknolo©ika, l-I.T.

IL-LIBRERIJA TAL-ISKOLA TAGÓNA: Mill-ewwel ©urnata li ng˙atajt dan l-inkarigu biex imexxi l-librerija tag˙na mort u rajt biex nara x’hemm bΩonn li jsir aktar sabiex intejbu l-librerija. Rajt li l-kompjuters li kien hemm kellhom bΩonn tat-tiswija sabiex ikunu tajbin biex jintuΩaw g˙al ra©unijiet ta’ dawk li jΩuru l-librerija tag˙na. Dan sar u ©ew upgraded g˙all-bΩonnijiet ta’ kul˙add. B˙al ma tafu wkoll g˙anda s-servizz tal-wifi g˙al kull min ikollu bΩonn. Inizjattiva li ˙adt jien u li g˙adni qed na˙dem fuqha hija li permezz tal-kuntatti li g˙amilt ©ibt kotba o˙ra g˙al-librerija kif ukoll wara l-laqg˙a li kellna mar-residenti barranin fejn tlabthom sabiex joffru kotba g˙al librerija tag˙na fejn dawn laqg˙u t-talba li g˙amiltilhom fejn kien hemm minnhom ©abu kotba g˙al-librerija. Nixtieq wkoll ng˙id grazzi kbira lil Dr Ray Xerri li laqa’ t-talba tieg˙i u rrigala g˙add ©mielu ta’ kotba g˙al-librerija tag˙na. Nixtieq ng˙id grazzi wkoll lil librar tag˙na s-Sur Peter Cutajar tas-servizz li jag˙ti u jifta˙ il-librerija tag˙na u jΩomm kollox fl-

ordni. Grazzi wkoll tmur g˙al dawk li jΩuru din il-librerija g˙ax hekk inΩommu l-librerija ˙ajja. Ming˙ajrkom il-librerija tkun mejta u bla ˙ajja g˙alhekk inΩommu l-librerija ˙ajja u naqraw iΩjed kotba.

LAQGÓAT LI SARU MAR-RESIDENTI TAGÓNA: Laqg˙at li saru mar-residenti lokali kif ukoll mar-residenti barranin kienu numeruΩi kif kien mistenni. Fejn wie˙ed kien jg˙odd fuq subajg˙ ta’ jdejh g˙al dawk li kienu jattendu g˙al din il-laqg˙a, din id-darba g˙ad ©mielu ta’ residenti tal-lokal ©ew g˙al din il-laqg˙a u kienet lg˙aqa tajba fejn intqal x’hemm bΩonn li jitjieb jew xi jsir g˙al Qala a˙jar. G˙al-laqg˙a li kellna mar-residenti barranin li joqg˙odu l-Qala kien hemm g˙add ©mielu ta’ residenti fejn dawn qalu tag˙hom ukoll u ©ew iççarati çerti problemi li g˙andha l-Qala kif wkoll smajna x’kellhom xi jg˙idu wkoll u smajna x’jridu g˙all-©id dejjem tar-ra˙al tag˙na il-Qala. Jien ˙adt l-opportunità fejn tlabthom biex jag˙tu xi kotba g˙al-liberija tag˙na kif ukoll g˙idtilhom jekk jixtiqux ikunu jafu u jridux jid˙lu f’xi kors tal-lingwa Maltija fejn x’u˙ud raw interess bis-s˙i˙. Wara dawn il-laqg˙at saret bibita flimkien.

XIRI TA’ WHIPER SNIPPER: Xtrajna g˙all-ewwel darba il-whiper snipper sabiex jinqata’ l-˙axix ˙aΩin li jkollna mat-toroq tag˙na kif ukoll biex jit˙affef ix-xog˙ol li jag˙tuna b˙ala servizz mill-Ministeru ta’ G˙awdex.

IS-SAJF U L-BAJJA TA’ ÓONDOQ IR-RUMMIEN: B˙al kull sena, qabel jibda s-sajf, naraw xi jkun hemm bΩonn jiΩdied mas-sena ta’ qabel u biex naraw fejn jista’ jirran©a. Saru xi rajlings ©odda u slielen ©odda kif wkoll saret laqg˙a ma’ tal-caravans sabiex dawn iΩommu l-ordni. Óadna ˙sieb ukoll sabiex il-latrina li g˙andna Óondoq titnaddaf aktar ta’ spiss, u dan ˙a ˙siebha s-Sur ÌuΩeppi Buttigieg, fejn dan is-sajf ta servizz tajjeb ˙afna sabiex tibqa’ nadifa matul il-©urnata kollha. Saret wkoll enfasi kbira sabiex ma jsirux BBQs ©ol-bajja, kif wkoll ˙adna ˙sieb biex ikun kul˙add kif suppost dwar it-trakkijiet tal-ikel.

ÓONDOQ BY NIGHT: Fis-6 ta’ Lullju, g˙all- ewwel darba saret serata ta’ muΩika, Ωfin kif ukoll BBQ li sar fil-bajja ta’ Óondoq. Din is-seratà kienet wa˙da ta’ suççess kbir, fejn kien hemm aktar minn elf ru˙ li attendew g˙aliha. Kien hemm jie˙du sehem il-grupp

popolari G˙awdxi tribali kif ukoll grupp popolari minn Malta.

FESTA SAN ÌUÛEPP: B˙al snin o˙ra l-festa kienet wa˙da ta’ suççess u sabi˙a, sewwa fuq il-festi ta’ ©ewwa l-knisja kif ukoll il-festi li saru barra. Wa˙da milli g˙amilna kienet rigward it-trakkijiet u l-bejjieg˙a tal-hotdogs ©ewwa l-pjazza, dawn po©©ejnihom fil-pjazza u fit-triq fejn hemm il-monument ta’ Anton Buttigieg, fejn hawn kien hemm minn ta l-impressjoni li ma kienx ser jibqa’ nies jew innaqqsu mill-pjazza iΩda kul˙add jaf g˙ax ra b’g˙ajnejh il-kwantità ta’ nies li kien hemm din is-sena g˙all-festa ©ewwa l-pjazza ta’ quddiem il-knisja.

LAQGÓAT U KONFERENZA TAL-AÓBARIJIET ÌEWWA MALTA: Fl-g˙oxrin t’Awwissu attendejt laqg˙a ©ewwa Malta sabiex il-kunsill ikun jista’ jakwista fondi sabiex jitwa˙˙lu pannelli solari fuq il-bejt tal-kunsill. Fl-istess ©urnata attendejt konferenza tal-a˙barijiet dwar l-attivitajiet li kienu ser isiru g˙all-Qala International Folk Festival, fejn tajt informazzjoni dettaljata dwar dan il-festival li kien ser isir ©ewwa l-Qala fil-©img˙a ta’ bejn il-Óamis 20 u 22 ta’ Settembru.

TIBDIL BISS JEW TWETTIQ GÓALL- AÓJAR: Jien na˙seb u hekk hu, li g˙al dawn l-a˙˙ar xhur sar progress ©ewwa r-ra˙al tag˙na, problemi kien hemm u jibqa’ iΩda bi ftit ˙sieb u aktar attenzjoni ming˙ajr bsaten fir-roti, ir-ra˙al tag˙na, il-Qala jkun ta’ kul˙add u g˙al kul˙add g˙al dawk li jg˙ixu u g˙al dawk li jΩuruh speçjalment fix-xhur tas-sajf. Ideat differenti jkun hemm iΩda mhux biex issir ˙sara g˙al ˙addie˙or. Jien mill-ewwel g˙edt li fejn hemm it-tajjeb inΩommuh u fejn hemm inqas tajjeb intejbuh, biex ikun jista’ jgawdi kul˙add. Nispera li kul˙add japprezza s-servizz li jing˙ata mill-kunsill bil-limitazzjoni tieg˙u u ˙add ma jippretendi l-impossibbli minna l-kunsilliera. Fejn jista’ jkun, inkunu nistg˙u naqdu lill-kul˙add f’daqqa imma hemm il-limitazzjoni, fejn ˙afna drabi jkollna bΩonn l-g˙ajnuna ta’ dipartimenti tal-Gvern fejn ma nistax ma nispiççax u nirringrazzja lilhom ukoll g˙alkemm wara li nkunu g˙amilna kuntatti mag˙hom g˙al diversi drabi u telefonati ma jiqfux u xi battikata wkoll.

IL-MILIED U S-SENA L-ÌDIDA 2013Sar programm tal-Milied b˙as-soltu kif ukoll kellna l-okkaΩjoni ukoll ta’ ©ieh il-Qala li din is-sena ng˙atat lill-grupp tal-G.I.C., li ja˙dem bla heda sabiex jittella’ u jsir dan il-festival tlett darbiet fis-sena bil-parteçipazzjoni ta’ diversi artisti, gruppi, reli©jonijiet ta’ twemien differenti sabiex jing˙aqdu flimkien. Awguri lilkom u grazzi lil kul˙add u s-sena t-tajba. Grazzi tmur g˙all-Qalin kollha li g˙o©obkom ter©g˙u tafdawni bil-fiduçja tag˙kom.

Messa©©©©KUNSILLIER

Jesmond Borg

2012 Sena tal-elezzjoni tal-kunsill u bidla fit-tmexxija

9

Messa©©©©KUNSILLIER

Victor Grech

Kollaborazzjoni miç-Çokon

L-unità hija sinjal ta’ Ωminijietna. Id-dinja llum saret qisha villa©© wie˙ed. Il-medja teknolo©ika donnha n˙olqot fil-˙in biex tara li dan ise˙˙. Kull soçjetà tal-bnedmin qed tinduna li ming˙ajr g˙aqda fiha nnifisha mhemmx stabilità fiha. Kif ng˙idu ‘fejn hemm l-g˙aqda hemm il-forza’. U dan il-prinçipju jekk jg˙odd, jg˙odd dejjem u g˙al kull tip ta’ soçjetà, anki dik Ωg˙ira, dik lokali. Dan ifisser li ming˙ajr g˙aqda fil-˙sieb u l-fehma, fir-rieda u fl-operat, ma jkunx hemm futur. U g˙alhekk komunità kwalsiasi g˙andha tistinka biex fi ˙danha jkun hemm din l-ener©ija, dan il-mutur li jmexxiha dejjem ‘il quddiem g˙all-©id veru tag˙ha stess. L-g˙aqda però titlob prezz g˙oli, il-Verità li hija Kristu nnifsu: Min i˙obb il-verità jisma’ kliemi. Iktar ma nersqu lejn il-Kelma ta’ Alla, speçjalment f’din is-sena tal-Fidi u f’dan iΩ-Ωmien sabi˙ tar-Randan li dalwaqt jifta˙, iktar l-g˙aqda bejnietna sse˙˙ u l-futur ta’ uliedna jkun im˙ares. Il-verità qisha djamant li fih uçu˙ differenti fosthom is-sincerità, il-lejaltà, il-korresponsabbiltà, il-gustizzja, ir-rispett reçiproku… B’tali mod li l-operat i˙alli dejjem sodisfazzjon f’min ikun g˙amlu billi minnu jkun ˙are© il-©id veru g˙all-komunità, dak li jissejja˙ ©id komuni. Dan hu l-awgurju tieg˙i ghall-Kunsill Lokali tag˙na tal-Qala f’din is-sena li g˙ addejjin biha fil-Knisja, biex tkun tassew kif lkoll nixtiquha Sena ta’ Grazzja tal-Mulej.

Messa©©

ARÇIPRIET

Kan. Dr Joe Zammit

Din hi l-ewwel rivista ’Le˙en il-Kunsill Lokali Qala’ minn mindu nbidel is-sindakat. Wara bosta snin fil-grupp ta’ kunsilliera li kien fil-ma©©oranza, issa l-ewwel darba li jien kunsillier fil-grupp ta’ minoranza. L-ewwel ˙a©a li awgurajt fl-ewwel laqg˙a ta’ dan il-kunsill kienet li jkun hemm min ikun hemm fil-ma©©oranza jew fil-minoranza, il-Kunsill g˙andu jibqa’ jiffunzjona b’kollaborazzjoni s˙ i˙a ming˙ajr interessi politiçi u personali b’risq il-lokalità u l-komunità tal-Qala b˙alma dejjem g˙amel. G˙addew diversi xhur u s’issa jidher li l-Kunsill ˙adem b’din i l -kol laborazzjoni u nawgura li jkompli sejjer hekk. Bi sforz kollettiv ittel la’ l-‘Qala In te rna t iona l Fo l k Fes t i va l ’ b i l -pa r teç ipazz jon i t a ’ t l i e t g rupp i f o l k l o r i s t i ç i b a r r a n i n u o˙ r a j n l o ka l i l i ng˙aqdu ma l - ‘Men˙ i r Qala Fo lk Group’ , re-enactment tat-tie© tradizzjonali u konferenza internazzjonali dwar it-temi folkoristiçi.Il-Kunsill kompla ja˙dem fuq pro©etti mibdija u qieg˙ed i˙ej j i pro©etti ©odda. L-unur annwali li l-Kunsill jag˙ti kull sena lil xi ndividwu jew g˙aqda b’apprezzament g˙al ˙idma b’risq i l -Qala, ‘Ìie˙ i l -Qala’ hu xhieda o˙ra kemm il-Kunsill jg˙oΩΩ il-˙idma volontarja komunitarja tal-g˙aqdiet u l-ko-operazzjoni sfiqa bejniethom li tag˙mel possibli avvenimenti b˙al dawn. Il-kollaborazzjoni hija valur li g˙andu ji©i mrawwam fit-tfal kemm id-dar kif ukoll l-iskola. Illum ˙add ma jista’ jg˙ix u ja˙dem g˙al rasu u t-tfal je˙tie© jidraw ja˙dmu ma’ o˙rajn meta jikbru. L-importanza tas-soçjalizzazzjoni u l-kollaborazzjoni kull ma jmur qieg˙ed jikber. Il-proçess jibda bil-qsim fid-dar u fil-klassi u jkomplu bil-˙idma kollettiva fuq pro©etti bejn gruppi. L-isports milg˙ub fi ˙dan ta’ tim jiΩviluppa l-kollaborazzjoni. Meta tfal jit˙arr©u fi ˙dan tim u wara jilag˙bu log˙biet kompetittivi jiΩviluppaw spirtu qawwi ta’ tim, jilag˙bu g˙al xulxin, jistennew u jilqg˙u l-appo©© ta’ xulxin,

jag˙rfu li kull membru inkluΩ huwa importanti u me˙tie© u jitg˙allmu jag˙mlu sagrif iççju l i jag˙milhom persuni u çittadini sodi meta jikbru kull fejn ikunu. L-isports jg˙inhom jikkontrollaw l-emozzjonijiet tag˙hom, jiççelebraw bil-qies u bil-prudenza u jie˙du telfa b’mod poΩittiv fis-sens li jinsewha malajr, jitg˙allmu x’mar ˙aΩin u jirran©aw u jkomplu sejrin. In˙ares ‘il quddiem biex il-Kunsill Lokal i tal-Qala f l imkien mal-Qala nlestu, ninawguraw u nibdew ingawdu l-Forti Sant’Antnin, batterija f’Ras il-Qala li nbniet fl-1732 u l-MuΩew Folkloristiku li jkompli jag˙mel il-Qala çentru folkoristiku, inkomplu t-tielet parti tal-park rikreazzjonali u t-tkabbir tal-grawnd tal-futbol u tal-Heritage Trail jew mixja kulturali li tkopri l-Park

Rikreazzjonali, il-Ìebla l-Wieqfa, il-MuΩew Folkorist iku, i l -Mit˙na ta’ Randu, il-Forti ta’ Sant’Antnin, il-Bajja ta’ Óondoq ir-Rummien, il-Kappella tal-Madonna tal-Blat, is-Santwarju tal-Kunçizzjoni, il-Knisja Arcipretali ta’ San ÌuΩepp u l-Belveder u nkomplu n˙arsu fuq pro©ett ©did li hu l-pavimentar u t-tisbi˙ tal-pjazza ta’ San Ìuzepp. Pro©ett ©did li qieg˙ed ji©i mfassal huwa l-pavimentar mill-isba˙ tal-pjazza ta’ San ÌuΩepp g˙ax il-pjazza jixirqilha kull attenzjoni. Il-pjazza hi r-ru˙ tal-Qala miΩg˙uda b’ristoranti u bars li huma frekwentati mill-Qalin, G˙awdxin minn bnadi o˙ra, Maltin u barranin. Saret pjazza multikultural i fejn nistg˙u nirrilassaw u nissoçjalizzaw b’mod çivilizzat. Il-pjanti g˙at-tisbi˙ u l-paviment tal-art tlestew u jalla ma ndumux ma jkollna pjazza li tixraq il-poplu tal-Qala u vetrina mill-aqwa g˙ar-ra˙al g˙ax minbarra li twassal g˙all-knisja, il-pjazza hija l-pjattaforma fejn issir i l-festa tar-ra˙al, i l-‘Qala International Folk Festival’, ’Gozo International Celebration’ u l-Karnival. Bil l i s-sena 2013 g˙adha ©dida nawgura l i l l -Qa l in sena miml i j a risq u prosperità u nawgura iktar ko l laborazz jon i be jn i l -Kuns i l l u l-g˙aqdiet b’risq il-komunità tal-Qala.

10

Wara li l-Kunsill Lokali tal-Qala akkwista madwar €230,000 f’fondi mill-Unjoni Ewropea sabiex jintefqu f’ Heritage Trail ©ewwa ra˙alna, bi pjaçir u b’unur f’dan il-fuljett in˙abbar li dan il-pro©ett ta’ presti©ju g˙all- Qala ser jibda fi ftit jiem o˙ra! Il-Heritage Trail ser tpo©©i u ti©bor postijiet storiçi ta’ dan ir-ra˙al fuq mappa tal-Qala fejn kull resident jew turist li jΩurna issa ser ikollu gwida lejn kull attrazzjoni permezz ta’ din il-mappa. Il-postijiet storiçi u ta’ importanza li ser ikunu elenkati huma:• Il-Ìebla l-Wieqfa• Il-Mit˙na l-Antika• Il-Knisja ta’ San ÌuΩepp• Pjazza San ÌuΩepp• Il-MuΩew tal-Folklor• Il-Knisja tal-Kunçizzjoni• Cart Ruts• Óondoq ir-Rummien• Il-Kappella tal-Madonna tal-Blat• Il-Fortizza ta’ Sant’Antnin• Ìnien il-Óajja, Ìnien il-Familja u Ta’

Grunju Park• Il-Belveder ta’ Triq iΩ-Ûewwieqa

TA’ GRUNJU PARKPerò l-ikbar nefqa ta’ dan l-pro©ett tal-Heritage Trail ser tkun fil-kostruzzjoni ta’ picnic area ©dida fiΩ-Ωona ta’ fuq il-ground tal-football. Dan il-©nien jew picnic area, li ser jing˙ata l-isem Ta’ Grunju Park, ser jag˙ti l-˙ajja lil numru ta’ g˙elieqi li kienu fi stat ta’ telqa u fejn kien qieg˙ed jin©ema’ ammont ta’ skart. Kif tistg˙u taraw fuq il-pjanta fil-pa©na li jmiss, din iΩ-Ωona ser tkun tikkumplimenta l-©nien ezistenti. B’g˙aqal, mhux biss talli ppjanajna li f’dan il-©nien ser ji©u m˙awla madwar 200 si©ra ta’ diversi speçi, iΩda b’responsabilità ser ikun hemm inkorporata sistema ta’ irrigazzjoni awtomatika sabiex nassiguraw li fil-©ranet nexfin tas-sajf, dawn is-si©ar jibqg˙u jissaqqew regolarment. Barra minn hekk, f’dan il-©nien ser insibu:• Diversi mwejjed u bankijiet g˙all-

uzu ta’ picnic;• Gazebos li ser joffru dell u post ta’

mistrie˙ g˙al kull min iΩur il-park;• Observation Binoculars sabiex

il-familja kollha tkun tista’ tgawdi l-veduti li wie˙ed jista’ jara minn din iΩ-Ωona;

• Passa©©i qalb is-si©ar;• Sistema ta’ cameras tas-si©urtà li

ser ja˙dmu bix-xemx;• Il-Passa©© tal-konkos li hemm

eΩistenti ser jitran©a, jikber, u ji©i pavimentat bi Grass Blocks sabiex mhux biss nag˙tu dehra isba˙ lill-post, iΩda nibdew na˙sbu g˙al aççess isba˙ g˙all-ground tal-football li jekk Alla jrid, wara diversi laqg˙at mal-GFA jidher li hemm possibilità reali l i jsir fix-xhur li ©ejjin. Dan il-Kunsill Ωgur li ser jassisti lill-Kumitat tal-football tal-Qala sabiex jg˙in fit-twettiq ta’ dan il-ground.

• Diversi dwal ser ji©u nstallati ukoll fil-passa©© sabiex tabil˙aqq ikollna pro©ett ta’ kwalità.

Permezz tal-MiΩura 323 bit-titlu ta’ Conservation and Upgrading of the Rural Heritage il-Kunsill akkwista madwar €32,000 fejn din l-area ©iet imnaddfa u numru ta’ ˙itan tas-sejjie˙ di©a nbnew fuq is-sit bi t˙ejjija g˙al dan il-park. Kif tistg˙u taraw fir-ritratti jew jekk iΩΩuru s-sit, ix-xog˙ol tal-˙ itan tas-sejj ie˙ mexa ©mielu u fil-jiem li ©ejjin ser ikun lest sabiex jibda x-xog˙ol fuq Ta’ Grunju Park. Nassigurakom li dan mhux biss ser ikun Park li jattira numru ta’ turisti u Maltin lejn ir-ra˙al tag˙na, iΩda ser ikun ukoll post fejn il-familji tag˙na jkunu j istg˙u iqattg˙u l-˙ in l iberu tag˙hom fil-kampanja f’ambjent nadif u naturali. Ix-xog˙ol fuq Ta’ Grunju Park ser jibda fi ftit tal-©ranet o˙ra u ser nassigura li jkun lest sas-sajf li ©ej. Dak li nwieg˙ed, ser jitwettaq.

FOLKLORE MUSEUMPro©ett ie˙or parti mill-Heritage Trail

Fl-a˙˙ar snin l-g˙assa l-antika g˙addiet f’idejn il-Kunsill Lokali tal-Qala u din ©iet irrestawrata u mka˙˙la kif me˙tie©. Ftit tax-xhur ilu, ©iet installata wkoll sistema speçjalizzata ta’ dawl sabiex issa wasalna fl-a˙˙ar stadji biex din l-g˙assa tinbidel f’Muzew Folkloristiku ta’ l-og˙la livell. Investiment ta’ €30,000 minn Fondi tal-EU. Parti mill-fondi li huma g˙ad-dispoΩ izzjoni tal-Kunsill Lokali mill-

iskema 313 tal-Heritage Trail, ser ji©u wΩati sabiex t ibda l-a˙˙ar faΩ i ta’ dan il-pro©ett li, jekk Alla jrid, ji©i wkoll inawgurat fit-8 edizzjoni tal-Qala International Folk Festival. Fl-a˙˙ar ©ranet in˙ar©u wkoll it-tenders sabiex isiru l-a˙˙ar xog˙lijiet neçessarji li jikkonsistu fil-manifattura u l-installazzjoni ta’ Museum Showcases li jkunu ta’ standard internazzjonli. Dawn ix-showcases ser ikunu mag˙mula minn ˙©ie© ta’ ˙xuna mhux inqas minn 10 millimetri filwaqt li l-frame tag˙hom ser ikun mag˙mul minn stainless steel jew aluminium ta’ lewn il-fidda. Id-daqs tag˙hom ser ikun madwar tliet piedi u nofs bi tliet piedi u nofs u g˙oli madwar seba’ piedi. X’ser ikun fih? Il-Kunsill Lokali tal-Qala qieg˙ed jippjana sabiex dan il-MuΩew ikun iç-çentru tal-Heritage Trail fe jn viΩ i tatur i u tur ist i js ibu l-materjal kollu li je˙odhom f’postijiet ewlenin ©ewwa l-Qala. Barra minn hekk, dan il-Muzew ser ji©bor fih u jesebixxi dak kollu li g˙andu x’jaqsam mal-folklor tal-Qala. FiΩ-Ωew©t ikmamar ta’ l-ewwel sular, fejn qabel kienu jintuΩaw b˙ala çella, ser ji©u esebiti o©©etti, materjali u tifkiriet l i lkoll jiffurmaw parti mill-passat tal-Qala. Qieg˙ed ji©i ppjanat ukoll li f’dawn il-kmamar ji©u esebiti manikini mlibbsin b’kostumi tradizzjonali sabiex ifakkru wkoll fil-˙wejje© u kostumi li kienu juΩaw missir i j ietna. Hemm il-˙sieb ukol l l i dan i l -MuΩew joffr i spazju g˙all-esebituri ta’ l-arti sabiex l-artisti lokali jkunu jistg˙u wkoll jesebixxu xog˙olhom minn Ωmien g˙al Ωmien. Intant, fis-sular ta’ fuq, permezz ta’ fondi ukoll mill-EU, ser ti©i armata projector system fejn dawk kollha li jΩuru l-MuΩew ikunu jistg˙u jaraw filmat li ser jin˙adem bil-g˙an li juri l-istorja tal-postijiet storiçi ta’ dan ir-ra˙al. Il-Men˙ir Qala Folk Group ser jing˙atalhom ukoll spazju sabiex ikunu jistg˙u ja˙dmu minn dan l-MuΩew. Barra minn hekk, dan il-MuΩew ser jintuΩa ukoll sabiex jinbieg˙u prodotti G˙awdxin b˙al bizzilla, g˙asel, kappar eçç. Jekk Alla jrid, dan il-pro©ett ser ikun lest din is-sena u Iva dan il-pro©ett ser ipo©©ina fuq il-mappa turistika ta’ gΩiritna.

Pro©ett AmbizzjuΩ tal-Heritage Trailb’€230,000 mill-MiΩura 313

Exploring and Imporving Qala’s Quality of Life Through Heritage Trail

10

11Ta’ Grunju Park

11

12

ÓITA

N TA

S-SEJJ

IEÓFO

LKLO

RE M

USEU

M

12

13

IL-FORTIZZA TA’ SANT ANTNINTOROQ ÌODDA U INFRASTRUTTURA

Xog˙olijiet fuq Xog˙olijiet fuq Triq Dun ÌuΩepp VellaTriq Dun ÌuΩepp Vella

Aperturi ÌoddaAperturi Ìodda

Artik

lu f’P

a©n

a 16

Artik

lu f’P

a©n

a 16

13

14

Il-Pjanta tal-progett tal-Pjazza

14

15

IL-PROÌETT TAL-PJAZZA - MINKEJJA L-OSTAKLI BQAJNA MEXJINIl-Kunsill mill-ewwel ©img˙at ta’ din il-le©islatura, beda ja˙dem sabiex jit˙ejja pjan g˙at-tisbi˙ ta’ Pjazza San ÌuΩepp li konvint li hija wa˙da mill-isba˙ pjazez t’G˙awdex. Dan il-pro©ett ser ikun maqsum f’diversi faΩijiet fuq diversi snin min˙abba d-daqs tieg˙u. L-ewwel faΩi ser tkun tikkonsisti f’xog˙lijiet ta’ pavimentar bil-porfido taΩ-Ωona ta’ quddiem iz-zuntier. Il-pavimentar bil-porfido ser jag˙ti dehra rikka u presti©juΩa ta’ din il-pjazza hekk frekwentata mir-residenti, Maltin u anke turisti. Huwa ma˙sub ukoll li f’nofs il-pjazza no˙olqu jet fountain mill-art sabiex ukoll nkomplu nsebb˙u din l-area. Il-faΩijiet l-o˙rajn li huma mmarkati b’kuluri differenti fuq il-pjanta, ser jinkludu bankini ©odda tat-toroq tal-madwar, il-pavimentar tal-pjazzetta, kif ukoll sistema ta’ dawl aktar moderna. Dan huwa pro©ett ambizzjuz ˙afna u li jaf jie˙u numru ta’ xhur o˙ra sabiex jibda min˙abba l-kumplessità tieg˙u, però nemmen li huwa pro©ett li ser jag˙ti dehra o˙ra lill-qalb tar-ra˙al tag˙na.

Finanzjament u problemi li qeg˙din insibu: Sabiex dan il-pro©ett ikun jista’ isir, immedjatament applikajna sabiex dan il-pro©ett inda˙˙luh ukoll fil-pro©ett tal-Heritage Trail u b’hekk nibbenefikaw mill-fondi tal-UE. Fil-fatt, ftit wara li applikajna madwar 8 xhur ilu, id-dipartiment tal-Paying Agency li jaqa’ ta˙t ir-responsabilità tal-Ministeru tar-RiΩorsi u l-Affarijiet Rurali, aççetta t-talba tag˙na. Fl-istess waqt, kemm il-parroçça tal-Qala u kif ukoll l-Kurja laqg˙u t-talba tag˙na u talbuna sabiex ng˙addulhom l-pjanti min˙abba li parti minn dan il-pro©ett huwa fi propjetà ekkleΩjastika. Madankollu, kif wasalna sabiex no˙orgu t-tenders, g˙al xi ra©uni li g˙adni ma nistax nifhimha sal-lum, wara li l-Paying Agency approvat il-flus g˙al dan il-pro©ett, tliet ©img˙at aktar tard irtirat l-approvazzjoni li hi stess kienet tatna. Nixtieq però ng˙id li dawn il-flus ma ntilfux iΩda re©g˙u marru fuq il-pro©ett ta’ Ta’ Grunju Park li ser jibda minn hawn u ftit jiem o˙ra kif di©à spjegajt. Madankollu, il-Kunsill Lokali tal-Qala ma qatax qalbu, u bqajna nirsistu sabiex dan il-pro©ett isir realtà. Kif tistg˙u taraw, ppreparajna l-pjanti kollha neçessarji u dan il-Kunsill ser ikun qieg˙ed jer©a’ japplika sabiex jakkwista l-fondi g˙al dan il-pro©ett. Fix-xhur li ©ejjin, Ωgur li ser nibqa’ na©©ornakom bl-iΩviluppi. Nemmen li bil-perseveranza u l-impenn li g˙andu dan l-Kunsill, jirnexxilna naslu fejn nixtiequ.

Il-Permess tal-imwejjed barra g˙ar-Restoranti u Bars tag˙na: Kif stajtu tinnotaw, is-sajf li g˙adda r-restoranti u ˙wienet tax-xorb li hemm fil-pjazza setg˙u jo˙or©u l-imwejjed u s-si©©ijiet barra tul is-sajf kollu. Dan seta’ jse˙˙ wara diversi laqg˙at mas-sidien tal-˙wienet u l-Gozo Tourism Association fejn flimkien sibna soluzzjoni temporanja sabiex il-Kunsill Lokali tal-Qala seta’ jo˙ro© il-permessi b’mod legali u li fl-istess ˙in jakkomoda lis-sidien. Dawn il-permessi mhux biss g˙enu lir-restoranti u l-˙wienet tax-xorb fir-ra˙al tag˙na, iΩda komplew jag˙tu aktar ˙ajja lill-pjazza tag˙na. Dan il-Kunsill Ωgur ser jibqa’ spalla ma’ spalla ma’ dawn il-˙wienet sabiex ikomplu ji©©eneraw ix-xog˙ol fil-Qala.

Clint Camilleri, Sindku

Importanti li l-poplu tal-Qala ikun infurmat li dan il-Kunsill sab dawn it-toroq li ma humiex im˙allsin:• Triq is-Salib (Kunçizzjoni) mhux im˙allsa;• Triq Santa Marija tal-Qala (Kunçizzjoni)

mhux im˙allsa;• Triq it-30 ta’ Ottubru (Ta’ Kassja) mhux

im˙allsa.

G˙alhekk, wie˙ed g˙andu japprezza l-fatt li dan il-Kunsill f’dawn l-ewwel 10 xhur, kellu jimxi b’kawtela u bi prudenza ta’ kif jintefqu l-flus allokati sabiex ja˙seb g˙all-˙las ta’ dawn it-tliet toroq. Ridt inkun responsabbli u nara li l-Kunsill ma jinqabadx f’vizzju ta’ dejn li jispiççaw isofruh le©islaturi o˙ra. Madankollu, xorta ma ˙lejniex ˙in u ppjanajna diversi toroq li u˙ud minnhom di©a bdew.

Triq Dun Ìuzepp VellaDin it-triq bdiet u x-xog˙ol miexi ©mielu. Però, il-kostruzzjoni ta’ din it-triq setg˙et issir realtà wara diversi laqg˙at u ta˙ditiet mal-Ministeru g˙al G˙awdex sabiex il-Kunsill Lokali tag˙na rnexxielu jinnegozja l-a˙jar ftehim possibli sabiex din it-triq issir bl-inqas spejjeΩ g˙alr-ra˙al tag˙na. Dan id-dritt i©©ilidna u stinkajna g˙alih u mhux talli l-Ministeru ser i˙allas it-tarmak, iΩda personalment ukoll esi©ejt li l-bankini kollha isiru mill-©did. Min-na˙a l-o˙ra, il-Kunsill ser ikun qieg˙ed i˙allas is-civil works tas-servizzi. Nemmen li d-djalogu madwar l-mejda wassal g˙al dan ir-riΩultat eççellenti. Din hija reb˙a g˙all-Qala g˙ax bil-flus li ffrankajna ser nkunu nistg˙u nag˙mlu triq o˙ra.

Ix-xog˙ol mistenni ikun komplut fil-jiem li ©ejjin biex b’hekk ikollna triq o˙ra ©dida ©ewwa l-Qala. B˙ala Perit u b’mod volontarju, qieg˙ed inkun fuq il-post diversi drabi matul il-©img˙a sabiex nassigura ru˙i li x-xog˙ol ikun tajjeb u ta’ kwalità.

Toroq o˙rajn fuq l-a©enda:Triq is-Salib u Triq Santa Marija tal-Qala (Kunçizzjoni): Kif tafu, ix-xog˙lijiet fuq dawn iΩ-Ωew© toroq ma sarx tajjeb u g˙alhekk b’responsabilità iddeçidejna li ma n˙allsux lill-kuntrattur qabel ma dawn jitran©aw. Personalment iltqajt mal-kuntrattur fuq il-post fejn immarkajna l-partijiet li ma humiex aççettabli u li jridu jer©g˙u jitqaxxru u jsiru mill-©did. Il-kuntrattur ikkollabora u ser jirran©a dawn iΩ-Ωew© toroq hekk kif it-temp jaqleb g˙all-a˙jar biex b’hekk ukoll inkunu lestejna Ωew© toroq o˙ra f’temp ta’ madwar sena.

Triq iΩ-Ûewwieqa Triq fi stat ˙aΩin. G˙alhekk, ser tkun l-ewwel prijorità sabiex din it-triq tinqala’ u ter©a ting˙ata t-tarmak kif xieraq. Ta’ min isemmi li numru kbir ta’ turisti jΩuru l-belveder li hemm f’din it-triq kuljum, u hija tal-mist˙ija li nilqg˙uhom fi triq b˙al din. G˙alhekk, b’responsabilità mhux biss lejn ir-residenti iΩda ukoll b’responsabilità lejn l-isem ra˙alna din it-triq ser tkun fuq quddiem nett tal-lista tat-toroq li hemm bΩonn isiru. B˙alissa g˙addejjin b’diskussjonijiet sabiex din it-triq tkun iffinanzjata minn fondi ta’ l-Unjoni Ewropea.

Triq ta’ Grunju: Triq o˙ra li qieg˙da f’qag˙da

simili ta’ dik ta’ Triq iΩ-Ûewwieqa u g˙alhekk hija triq o˙ra li hija fuq l-a©enda sabiex issir mill-©did. B˙alissa g˙addejjin b’diskussjonijiet u negozjati mad-dipartimenti kkonçernati sabiex din it-triq jew Triq iΩ-Ûewwieqa jkunu ffinanzjati mill-fondi tal-Unjoni Ewropea. Nemmen li jekk issir din it-triq ser tkun ta’ benefiççju g˙al dawk kollha li juΩawha sabiex imorru u ji©u min-Nadur.

Triq Andar ix-Xag˙ri: Tajjeb li tkunu tafu li kuntrattur ewlieni li g˙andu barriera ©ewwa l-Qala, i˙allas lill-Mepa madwar €4,600 kull darba li ji©©eddidlu l-permess tal-barriera b˙ala kumpens tal-˙sara li jag˙mel lil din it-triq. G˙alhekk, tlabt laqg˙a mal-MEPA fejn ser naraw kemm hemm flus disponibbli sabiex jg˙addu g˙and il-Kunsill. Dan qeg˙din nag˙mluh sabiex din it-triq ting˙ata t-tarmac kif jixraq. Mexjin b’ritmu tajjeb u nemmen li kemm-il darba jintla˙aq ftehim mal-MEPA, din it-triq tibda ti©i rran©ata fix-xhur li ©ejjin f’numru ta’ faΩijiet min˙abba t-tul tag˙ha.

Toroq o˙ra fuq l-A©enda:Triq ta’ Kassja (it-triq tal-garages)Triq Papa Piju XIIParti minn Papa Piju IX

L-infrastruttura ser tibqa prijorità g˙al dan il-Kunsill. Il-Kunsill qieg˙ed jag˙mel dak kollu li jista’ sabiex i©ib ukoll flus mill-UE g˙at-toroq tag˙na. Nemmnu li infrastruttura tajba ser issarraf f’ra˙al a˙jar.

Clint Camilleri, Sindku

15

TOROQ ÌODDA U INFRASTRUTTURA

1616

Il-Malti jg˙id - iΩ-Ωmien jg˙addi u ma jistenna lil ˙add, u l-˙idma fi ˙dan in-nursery tal-lokal tag˙na da˙let fis-sitt sena! Kull bidu jkun diffiçli u tqil imma bil-perseveranza ta’ xi u˙ud, in-nursery tag˙na baqg˙et g˙addejja u tikber. IΩ-Ωmien jg˙addi, imma l-g˙an tan-nursery jibqa’ wie˙ed, dak li joffri spazju lit-tfal kollha, biex f’ambjent san, jikbru j˙obbu l-isports speçjalment il-log˙ba tal-futbol. Il-frott tan-nursery di©à beda jin˙ass. Huma diversi plejers li kibru fi ˙dan in-nursery tag˙na u llum qed jilag˙bu mat-tim tal-kbar. F’dawn l-a˙˙ar sentejn rajna lil dawn il-plejers frott tan-nursery li qed isibu posthom fit-tim tal-kbar - Franco Buttigieg li ta’ sikwit ikun jiddefendi l-lasti tat-tim tal-kbar, Manuel Buttigieg sab post titulari fil-qalb tad-difiΩa u Adrian Vella fiç-çentru ta’ nofs il-grawnd. Mhux hekk biss g˙ax dawn iΩ-Ωew© plejers di©à sabu ukoll ix-xibka tal-avversarji! Plejers o˙ra frott in-nursery, li qed jilbsu l-flokk maroon huma Joseph Abela, Luke Buttigieg u Nathan Portelli li g˙alkemm min˙abba xi injuries u xog˙ol mhux dejjem ikunu protagonisti xorta jag˙tu kontribut importanti lit-tim. Din is-sena introduçejna tliet plejers o˙ra fit-tim tal-kbar – Joshua Buttigieg, Christoph Caruana u Malcolm Cefai. G˙alkemm din hija esperjenza ©dida u l-livell huwa differenti minn dak li kienu mdorrija fih fil-minors, di©a qed jag˙mlu unur lit-tim tar-ra˙al tag˙na! D a w n i l - p l e j e r s m a j i © u x b’kumbinazzjoni. Il-frott jin˙asad jekk ta˙dem g˙alih. Grazzi g˙al diversi persuni li bil-˙idma kontinwa u volontarja tag˙hom dan kollu huwa possibli. Ta’ dan g˙andna napprezzaw aktar ix-xog˙ol tal-head coach Jesmond Cefai, il-mo˙˙ ta’ din in-nursery, li grazzi g˙all-kontribut imprezzabli li ta tul dawn is-sitt snin, wie˙ed jista’ jgawdi l-frott. Ix-xog˙ol, il-˙in u d-dedikazzjoni li Jesmond jag˙ti g˙an-nursery tag˙na Ωgur li ma jistax ji©i kwantifikat. Persuni o˙ra li jag˙mlu parti integrali min-nursery

ikollna t-timijiet kollha tan-nursery impenjati u tistg˙u ta˙sbu kif dawn il-persuni jridu jla˙˙qu mal-kategoriji kollha. Dan kollu jsir b’mod volontarju, imma b’tant im˙abba u dedikazzjoni. G˙alhekk nag˙mel appell, biex jekk hemm xi ˙add li jit˙ajjar li jew jibda jikkowçja jew jag˙ti daqqa t’id ikellem lil xi ˙add minn dawn il-persuni. Kull g˙ajnuna tg˙in! Is-sodisfazzjoni li wie˙ed jie˙u min- nursery huwa meta tara t-tfal jimpruvjaw. Anke l-içken titjib jag˙ti spinta biex wie˙ed ikompli ja˙dem ‘il quddiem. Matul dan is-sajf, in-nursery kellha tie˙u deçizjoni importanti. Min˙abba l-fatt li t-tfal fir-ra˙al tag˙na dejjem qed jonqsu, u ma kienx hemm biΩΩejjed plejers g˙at-timijiet tal-Under 18 u l-Under 15 in-nursery kellha Ωewg g˙aΩliet – jew tibqa’ indifferenti jew issir xi ˙a©a. B’hekk ©ie deçiz li dawn it-timijiet jing˙aqdu mat-tim tan-Nadur Youngsters. It-tfal xorta jibqg˙u fuq il-kotba tag˙na, imma fl-istess waqt ikollhom çans li jilag˙bu. U b’hekk wara qbil mal-kumitat tan-Nadur, it-timijiet tal-Under 18 u l-Under 15 ta’ dawn iΩ-Ωew© lokalitajiet ing˙aqdu ma’ xulxin. Fl-opinjoni tag˙na, din kienet g˙aΩla f’lokha, g˙ax minn dejjem in-nursery tag˙na kien ikollha problema ta’ nuqqas ta’ plejers biex nikkompetu fil-league tal-Under 18. B’din id-direzzjoni issa, jekk kollox ikompli sejjer fit-triq it-tajba, ser ikun hemm aktar kontinwita fil-livelli tan-nursery u t-tfal ikomplu fil-mixja tag˙hom fil-log˙ba tal-futbol pass wara l-ie˙or. Matul dan l-ista©un 2012/2013 in-nursery tag˙na hi mag˙mula minn dawn il-kategoriji: l-Under 7, Under 9, l-Under 11, u l-Under 13. F’dawn il-kategoriji l-objettiv l-aktar importanti huwa li t-tfal kollha jkollhom iç-çans li jilag˙bu u hekk wie˙ed ma tantx irid jag˙ti importanza lir-riΩultati. Issa ser nag˙tu ˙arsa ˙afifa lejn dawn il-kategoriji.

Under 7 u 9Dawn il-kategoriji qed jie˙du ˙siebhom

IL-FORTIZZA TA’ SANT ANTNIN

Ìojjell ta’ importanza storika u kulturali ©ewwa ra˙alna hija bla ebda dubju l-fortizza ta’ Sant’ Antnin. G˙alhekk b’dedikazzjoni lejn il-wirt storiku ta’ pajjiΩna dan il-Kunsill il-©did mal-ewwel talab laqg˙a mal-fondazzjoni Din l-Art Óelwa sabiex infasslu flimkien it-triq ‘il quddiem. Hekk kif ix-xog˙lijiet ta’ kostruzzjoni tal-kmamar ta’ ©ewwa u t-tpo©©i ja taç-çangatur i ©ew f i tmiemhom, dan il-Kunsill ipproçeda

b’aktar xog˙ l i j iet fe jn in˙admu u twa˙˙lu l-bibien u twieqi tal-fortizza. FINANZJAMENTIl-fondi sabiex dan kollu seta’ jsir realtà ©ew ming˙and il-MEPA fejn il-Kunsill b’kollaborazzjoni ma’ Din l-Art Óelwa rçieva s-somma ta’ madwar €70,000 sabiex jintefqu fir-restawr ta’ din il-fortizza. Minn hawn nixtieq nirringrazzja lil Din l-Art Óelwa tal-pariri siewja u tal-g˙ajnuna li kienet g˙all-Kunsill tul il-pro©ett kollu. Nemmen li fi ftit tax-xhur o˙ra jitlestew l-a˙˙ar xog˙lijiet li g˙ad baqa’ biex b’hekk naraw din il-fortizza kompluta.

XOGÓOLIJIET LI FADALL-a˙˙ar xog˙lijiet li g˙ad fadal sabiex dan il-pro©ett ikun komplut huma t-tik˙il ta’ din il-fortizza kif ukoll il-kostruzzjoni tat-triq/passa©© li jie˙dok g˙al dan il-wirt storiku. Dawn ix-xog˙lijiet ser jit˙allsu mill-Kunsill Lokali tag˙na peress li s-somma allokata mill-MEPA ©iet eΩawrita fir-restawr. G˙alhekk, fil-jiem li ©ejjin ser jo˙orgu l-offerti jew tenders g˙at-tik˙il tal-fortizza u n˙e©©e© speçjalment lill-ka˙˙ala Qalin sabiex jissottomettu l-offerta tag˙hom. Ûgur li kif dan il-pro©ett ikun komplut, din il-fortizza ser nag˙tuha uΩu sabiex tibqa’ titgawda minn kul˙add.

Óarsa lejn il-Qala Saints Nursery F.C.

tag˙na huma Josef Abela, Jason Bonello, Gordon Mifsud, Albert Mizzi u Johnny Mizzi, li b˙alissa jinsabu impenjati bit-tmexxija tan-nursery. Óafna drabi x-xog˙ol tan-nursery, sena wara l-o˙ra, dejjem jispiçça jinqasam bejn l-istess persuni. Dawn il-persuni flok iΩommu l-weekend biex jistrie˙u, ikunu aktar impenjati bit-training u anke b’diversi log˙ob. Ìieli f’weekend

17

MiΩ-Ûg˙aΩag˙ g˙aΩ-Ûg˙aΩag˙

Insellmilkom g˙eΩieΩ qarrejja u g˙al darba o˙ra ma jistax jonqos li f’din ir-rivista tal-Kunsill Lokali tag˙na jkun hemm rokna g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ Qalin. Is-sena 2012 kienet sena li fiha ©ew organizzati diversi attivitajiet mill-Kunsill Lokali g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ Qalin u dan jistqarruh iΩ-Ωg˙aΩag˙ stess. L-attivitajiet ma setg˙ux ikunu daqshekk suççess li kieku mhux g˙all-koperazzjoni s˙i˙a bejn il-Parroçça u l-Kunsill. L-ewwel attività kienet treasure hunt interessanti madwar il-Qala. Attendew g˙al din l-attività numru sostanzjali ta’ adoloxxenti u Ωg˙aΩag˙ Qalin fejn g˙al madwar sag˙tejn ta’ mixi jew ©iri mal-Qala, grupp minn erbg˙a sab dak li jissejja˙ it-teΩor, fejn il-Kappella tal-Madonna tal-Blat. Wara li kul˙add re©a’ lura g˙all-pjazza ewlenija minn fejn bdiet l-attività, kull min ipparteçipa ng˙ata medalja b˙ala tifkira. L-attivita’ l-o˙ra u forsi l-ikbar wa˙da kienet dik ta’ Hondoq by Night li mhux ©ibdet biss g˙exieren ta’ Ωg˙aΩag˙ Qalin iΩda ukoll g˙exieren ta’ Ωg˙aΩag˙ u nies o˙rajn minn madwar G˙awdex u Malta kollha. Bla dubju din l-attività hekk kbira kienet suççess kbir. G˙al nofs Novembru li g˙adda l-Kunsill Lokali tal-Qala offra l-flus me˙tie©a biex setg˙et inxtrat projector g˙aç-Çentru Parrokkjali biex iz-Ωg˙aΩag˙ Qalin li ta’ kull nhar ta’ ©img˙a jiltaqghu flimkien iç-Çentru jkollhom iktar riΩorsi. L-iktar attività riçenti hija bla dubju l-˙ar©a ta’ ©urnata g˙al Malta. Kienet ©urnata mimlija daqs bajda. L-ewwel waqfa tag˙na kienet l-Imdina, wara l-Belt Valletta u fl-a˙˙ar Bay Street. F’dawn il-postijiet Ωorna diversi postijiet, ˙adna xi ˙a©a tal-ikel u ma jistax jonqos li lg˙abna xi ˙a©a flkimkien ukoll. U wara li hemm hekk tajna ˙arsa lejn l-attivitajiet li saru fis-sena 2012 g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ Qalin, jiena ninsab çert li bil-koperazzjoni tal-Kunsill Lokali flimkien mal-Parroçça l-attivitajiet g˙as-sena 2013 ser ikunu iktar u isba˙. Jiena ma nistax nag˙laq l-artiklu tieg˙i ming˙ajr ma nirringrazzja l-ewwel net lis-Sindku, is-Sur Clint Camilleri u lil s˙abu l-kunsilliera, lill-Arçipriet u lil s˙abu s-saçerdoti u fl-a˙˙ar u mhux l-inqas liΩ-Ωg˙aΩag˙ Qalin kollha.

Gabriel Vella

Jesmond Cefai, Jason Bonello u Gordon Mifsud. B’kollox hemm 23 tifel u tifla f’dawn iΩ-Ωew© kategoriji. F’dawn is-sezzjonijiet it-timijet jie˙du sehem f’diversi tournaments li jsirulhom imxerrdin matul is-sena fi grawnds differenti. Nistg˙u ng˙idu li Ω-Ωew© timijiet kellhom wirjiet u riΩultati eççelenti fejn speçjalment l-Under 9 anke kienu superjuri fil-log˙ob tag˙hom kontra ˙afna min-nurseries anke dawk li normalment ikunu iktar kwotati minna u akbar fin-numru tat-tfal. F’kull tournament il-coaches jutiliΩΩaw lit-tfal kollha li jattendu.

Under 11G˙al din il-kategorija l-Gozo Youth F.A. jorganizzaw lig ming˙ajr punti. G˙al ˙afna mit-tfal ta’ din il-kategorija din hija l-ewwel esperjenza tag˙hom fi ground ta’ 7 a-side, kif ukoll kellhom g˙all-ewwel darba çans li jilag˙bu partita s˙i˙a. Sodisfazzjon kbir tara lit-tfal jibdew jifhmu l-poΩizzjonijiet fil-ground, jistinkaw ma’ xulxin u anke jitjiebu fil-livell tal-futbol. Dan gie nnotat mill-coaches tal-Gozo FC fejn 4 plejers ©ew mg˙ajta g˙al ma’ dan it-tim. Il-potenzjal f’din il-kategorija jidher. L-importanti li t-tfal ikomplu ja˙dmu mal-coaches u jkomplu ’l quddiem jie˙du l-log˙ba tal-futbol bis-serjeta. Ta’ min jg˙id ukoll li l-enfasi f’din l-kategorija mhux fuq ir-riΩultati imma li kull tifel ikollu çans juri l-potenzjal tieg˙u. Matul dan l-ista©un dan it-tim qed ikun immexxi

tifel wie˙ed biss li twieled fis-sena tal-millenju. B’hekk nistg˙u ng˙idu li din hi avventura ©did g˙al dawn it-tfal. Il-lig ming˙ajr punti, jintlag˙ab fil-grawnd tan-Nadur u jintlag˙ab fuq baΩi ta’ 8-a side. B’hekk it-tfal bdew iktar jit˙arr©u biex iΩommu l-poΩizzjoni mog˙tija lilhom tul il-partita. F’din is-sezzjoni, apparti l-progress innotat f’çertu plejers, ksibna wkoll riΩultati li g˙amlulna unur u dehret ukoll id-dedikazzjoni mill-plejers li flimkien mal-kowç ja˙dmu id f’id u jattendu regolarment g˙at-ta˙ri©. Fl-a˙˙ar nixtiequ nirringrazzjaw lill-Kunsill Lokali tal-opportunità li jag˙tina biex inwasslu l-le˙en tan-nursery tag˙na fid-djar tal-Qalin, lill-kumitat tat-tim tal-kbar tal-g˙ajnuna li dejjem jag˙tuna, lill-membri kollha tas-sotto kumitat tan-nursery, lill-coaches g˙ax-xog˙ol voluntarju tag˙hom, lill-©enituri li jog˙©obhom jibag˙tu lit-tfal tag˙hom g˙at-ta˙ri© u l-log˙ob u fl-a˙˙ar nett lit-tfal kollha li jiffurmaw parti min- nursery. Ûgur li ming˙ajr it-tfal jintilef l-iskop kollu ta’ din l-organizazzjoni. Il-pjanijiet g˙as-snin li ©ejjin huma li nkomplu dejjem aktar in˙arr©u t-tfal tag˙na f’din il-log˙ba g˙al qalbhom, bil-˙sieb li iktar tfal jirnexxu fl-isports, jiddixxiplinaw iktar lilhom infushom u ng˙inuhom jiffurmaw il-karattru tag˙hom. Anke jekk ir-riΩultati mhux dejjem ikunu favorina, Ωgur li sakemm it-tfal li jattendu jkunu g˙al qalbhom u jirçievu edukazzjoni indiretta permezz ta’ dan l-isports li j˙obbu; in-nursery tibqa’ titqies suççess!

Josef Abela

minn Josef Abela u Johnny Mizzi. B’kollox hemm 11-il tifel f’din il-kategorija.

Under 13Din il-kategorija titmexxa minn Jesmond Cefai. B’kollox hemm 11-il tifel, fejn g˙al g˙axra minnhom din hi l-ewwel sena f’din il-kategorija. Dan g˙aliex f’din il-kategorija jilag˙bu tfal li twieldu fit-2001 u 2000, u man-nursery tag˙na din is-sena g˙andna

s -

or g˙aç Çentru Parrokkjalir

18

Il-Premju Ìie˙ il-Qala

Bla dubju t-tliet avvenimenti kulturali l-iktar presti©juΩi fil-komunità tal-Qala huma l-festa titulari, il-‘Qala International Folk Festival’ u l-‘Gozo International Celebration’. Ilkoll jil˙qu livell g˙oli u lkoll huma frott tal-˙idma kollaborattiva u volontarja li ahna tant privile©©jati li g˙andna fil-lokalità tag˙na. Il-festa tar-ra˙al hija organizzata ferm tajjeb, kollox isir bil-qies ming˙ajr estremi, b’kontravezzjoni fuq il-kwalità aktar milli fuq il-kwantità. Il-‘Qala Folk Festival’ hu x’aktarx uniku f’Malta bil-parteçipazzjoni ta’ tliet gruppi folkloristiçi barranin u gruppi lokali, b’re-enactment tat-tie© antik elaborat bil-parteçipazzjoni ta’ numru massiv ta’ Qalin f’kostumi mill-isba˙ u konferenza internazzjonali fuq temi folkoristici. I l-‘Gozo International Celebration’ semmejtu l-a˙˙ar g˙ax se nitkellem fuqu iktar fit-tul g˙ax reba˙ l-Unur ‘Ìie˙ il-Qala 2012’ li jing˙ata kull sena lil x’individwu jew g˙aqda b˙ala apprezzament tal-kontribut li jag˙tu lill- komunità tal-Qala b’mod volontarju. L-g˙an ta’ dan l-unur hu li ninkoragixxu iktar Qalin ja˙dmu g˙ar-ra˙al tag˙na u jag˙ti s-sehem tag˙hom biex il-komunità kollha tg˙ix a˙jar u tag˙mel qabΩa ‘l quddiem fl-istil ta’ ˙ajja

tag˙ha. Barra minn hekk il-˙idma volontarja b’risq l-o˙rajn tkompli tiΩviluppa l-personalità ta’ min jag˙mel din il-˙idma u tissarraf f’sodisfazzjoni personali kbira. Il-GIC, wild l-ispirazzjoni tal-Kan. Dr Joe Zammit, Arçipriet tal-Qala ng˙ata bidu fl-2005 u mbuttata mid-dinamiçità tal-istess Arçipriet mg˙ejjun minn Fr Charles Buttigieg, is-sur Franco Mercieca li ˙a post missieru l-mibki Horace Mercieca, patrun tal-GIC u Raymond Xerri, se jil˙aq il-21 edizzjoni tieg˙u fis-16 ta’ Dicembru 2012, billi kull sena jkun hemm edizzjoni tal-Milied, edizzjoni tal-G˙id u edizzjoni tal-Festa. Dan hu avveniment li jlaqqa’ barranin li joqog˙du G˙awdex jew li jkunu turisti ma’ xulxin u man-nies tal-lokal bil-g˙an li jippromovi d-diversità ta’ kulturi u wirt li tinsab G˙awdex.Ilaqqa’ diversi denominazzjonijiet li jfittxu l-unità fid-diversità ta’ kulturi u wirt li tinsab G˙awdex. Ilaqqa’ diversi denominazzjonijiet li jfittxu l-unità fid-diversità permezz tal-lingwa universali li tiftiehem bla barrieri li hija l-muΩika u l-kant minn soprano, baritone u korijiet ta’ livell g˙oli li jsa˙˙ru lill-kongregazzjoni ppakkjata fil-knisja jew il-pjazza li tapprezza.

Kienu bosta l-persona©©i li attendew u gawdew dan il-GIC b˙alma huma l-Eççellenza Tieg˙u l-President ta’ Malta, Dr George Abela, l-Onor Ministru g˙al G˙awdex, l-Eççellenza tieg˙u l-Isqof t’G˙awdex, ambaxxaturi, konsli u uffiçjali minn uffiççji barranin u kapijiet u rappreΩentanti ta’ knejjes u reli©jonijiet.Imma bla dubju l-iktar impressjonanti kienu l-messa©©i tal-Qdusija Tieg˙u l-Papa Benedittu XVI li sejja˙ il-GIC b˙ala inizjattiva ekumenika ta’ min ifa˙˙arha, tal-Kardinal Ravasi, President tal-Kunsill tal-Kultura tal-Vatikan (17/10/12) li sejja˙lu ‘avveniment kura©©juΩ li jwassal ‘il bog˙od u jfarrak il-barrieri permezz ta’ djalogu onest u miftu˙ bejn dawk li jemmnu fil-paçi, u tal-Isqof t’G˙awdex, Mons. Mario Grech li sejja˙ lill-GIC b˙ala avveniment ‘mill-aktar nobbli u presti©©juΩ’. Mhux biss hu avveniment uniku l-GIC iΩda ta’ min jinnota l-puntwalità fil-bidu tieg˙u. Mill-bidu tieg˙u sal-lum il-Qala u G˙awdex imtela residenti barranin u dawn sabuh jistennihom. Il-GIC beda jinfeta˙ mhux biss g˙all-Kattoliçi, iΩda wkoll g˙all-Insara ta’ denominazzjonijiet o˙ra, membri ta’ reli©jonijiet o˙ra b˙al Buddisti u Musulmani u o˙rajn li huma atei. Din is-sena ta˙bat ukoll il-50 sena mill-Konçilju tal-Vatikan II li ta importanza kbira g˙ad-djalogu bejn l-Insara, bejn dawk ta’ reli©jonijiet o˙ra u bejn il-bnedmin ta’ rieda tajba, propju l-funzjoni li qieg˙ed jaqdi l-GIC. Forsi a˙na l-Qalin m’a˙niex nirriflettu biΩΩejjed fuq il-fatt li l-kollaborazzjoni sfiqa bejn l-g˙aqdiet volontarji q ieg˙da t ipproduç i avvenimenti ewlenin, x’aktarx uniçi, fil-gΩejjer Maltin.

Miktuba mill-KunsillierVictor Grech

19

Óarsa lejn is-Saçerdoti Qalin matul l-Istorja

tal-Qala

SAÇERDOTI FIL-QALA FIS-SEKLI SBATAX SAD-DSATAX

L-ewwelnett tajjeb li nsemmu l-kult antik marbut mas-Santwarju tal-Kunçizzjoni tal-Qala li jmur ˙afna lura fiΩ-Ωmien u li dan il-maqdes kien jaqdi d-dmirijiet spiritwali fuq din in-na˙a tal-lvant tal-gΩira G˙awdxija. Ir-Rettur tas-Seminarju l-GiΩwita Patri Manwel Magri, il-Kappillan Dun Guzepp Vella u l-Baruni Kelinu Vella Haber jiktbu dwar l-ezistenza tas-Santwarju fl-epoka G˙araba mit-870 sal-1222. Çensiment li kien sar fl-1530 juri li l-popolazzjoni fil-lvant ta’ G˙awdex kienet ta’ 665 persuna, iΩda din Ωgur li naqset fis-snin ta’ wara min˙abba l-˙bit tat-Torok li ©iet g˙al kwaΩi xejn fl-1551. Fl-1591 fil-viΩta pastorali l-Isqof Tomas Gargallo jg˙id li l-knisja ta’ Santa Marija tal-Qala g˙andha qima kbira mill-poplu G˙awdxi. Mill-istudju li g˙amel il-Professur Mons. Dr Joseph Bezzina dwar çensiment tal-1667, fil-lvant tal-gΩira ta’ G˙awdex kien hawn 327 persuna, fejn il-popolazzjoni tal-gΩira t’G˙awdex kienet ta’ 4168. Dan juri li madwar 8 fil-mija biss tan-nies ta’ G˙awdex kienet toqg˙od fil-lvant ta’ G˙awdex, il-ma©©oranza kienet tg˙ix fiç-çentru tal-gΩira fejn kien hemm il-belt. Mons. Bezzina jg˙idilna ukoll li fl-1667 kien hemm 24 saçerdot f’G˙awdex, b’wie˙ed minnhom Dun Bartholomeo Habela kien jaqdi lin-nies ta’ Kemmuna fejn kienu b’kollox 27. Fl-1687 insibu lil Dun Ewgenju Azzopardi li kien jag˙ti s-servizz tieg˙u fil-lvant tal-gΩira u f’xi ir˙ula o˙ra. L-ewwel kappillan g˙all-parroçça li twaqqfet fit-28 t’April 1688 g˙al-lvant ta’ G˙awdex bl-isem ta’ ‘Santa Maria della Cala’, kien Dun Bernardino Haber li kien tifel ta’ wa˙da armla anzjana u li kienu jg˙ixu fiç-Çittadella. Fl-ewwel snin dan il-kappillan kien iqaddes proprju fil-kappella tal-Qala li bhala kwadru Titulari kellha dak li hemm illum tal-Kunçizzjoni u li kienet taqdi d-dmirijiet spiritwali g˙al-lvant ta’ G˙awdex. G˙alhekk fis-seklu sbatax kellna saçerdot g˙al kull 327 persuna. Fost is-saçerdoti li ©ew wara u li nsibu l i kienu marbuta mas-Santwarju tal-Kunçizzjoni fit-tmintax u d-dsatax -il seklu nsibu lil Dun Grazio Cusçhieri, Dun Andrea Seychel, il-Kan. Salvatore Bugeja, Dun Orazju Buttigieg, Dun Anton Camilleri u

Dun Albert Bajada. Fil-fatt it-trabi li ©ew mg˙ammda fil-Qala mill-1855 sal-1872 ©ew mg˙ammda l-biçça l-kbira minn Dun Albert Bajada, jissemma f’xi okkaΩjonijiet Dun Anton Camilleri. Tajjeb li nsemmu hawnhekk lill-E.T. Mons. Mikiel Frangisk Buttigieg li twieled il-Qala fl-1793 u li kien l-ewwel Isqof ta’ G˙awdex, sar saçerdot fl-1816 u miet fl-1866, u li s-sena d-die˙la niççelebraw il-150 sena meta sar Isqof ta’ Lite u Isqof awΩiljarju fis-16 ta’ Marzu 1863.

SAÇERDOTI FIL-PERJODU MILL-1872 SAL-1890

Parti mit-tag˙rif li ©ej huwa me˙ud mid-Djarju ta’ ÌuΩepp Debono ippublikat mis-Sur Euchar Mizzi fl-Le˙en il-Qala fil-˙ar©a tal-Milied 2011, mill-Kronaka tal-Parroçça tal-Qala miktuba mill-Kappillan Dun Guzepp Vella li twassal sal-1955 u li tinsab fl-Arkivju Parrokkjali tal-Qala u mill-ktieb tas-Sur Anton Buttigieg, ‘Il-Knisja tal-Qala’. Insibu li Dun Salv Grima kien l-ewwel kappillan fl-1872 u li miet fl-1880. Dun Guzepp Diacono kien it-tieni kappillan fl-1881, fiΩ-Ωmien li bdiet tinbena l-Knisja Parrokkjali. Fl-1890 il-popolazzjoni tal-Qala kienet 1100, ftit iktar minn nofs tal-lum. Kien hemm g˙axar saçerdoti, ji©ifieri saçerdot g˙al kull 110 persuna. Insemmu lil Dun Guzepp Cachia benefattur tal-knisja u li kien minn Ta’ Kerçem u irtira u miet il-Qala fl-1893. Dun Felic Cutajar li kien amministratur fl-1868 u miet fl-1899, Dun Carmelo Buttigieg li kien sagristan ma©©ur f’San Pawl tal-Belt u miet fl-1906. Dun Mikiel Buttigieg li kien n-neputi tal-Isqof Buttigieg u li miet fl-1907, Dun Manwel Galea, viçi parroku li miet fl-1909, Dun Indri Portelli li kien il-Mellie˙a u li miet fl-1917, Dun Pawl Mizzi, prokuratur tal-knisja u vigarju kurat fl-1880 u miet fl-1921, Dun Frangisk Buttigieg li kien amministratur tal-finanzi l-eΩitu fl-1873 u miet fl-1925. Dun Salvatore Camilleri li kien amministratur tal-introjtu fl-1873 u li miet fl-1929.

SAÇERDOTI FIL-QALA MILL-1890 SAL-1950

Fl-1891 kellna b˙ala Vigarju Kurat lil Dun Guzepp Theuma. Dun Gwann Saliba kien it-tielet kappillan fl-1891 u miet fl-1919. Dun Mikiel Ang Cauchi kien ir-raba kappillan fl-1919. Fl-1920 kellna b˙ala Vigarju Kurat lil Dun Guzepp Portelli minn San Lawrenz. Jissemma Dun Guzepp Buhagiar li miet fl-1937. Dun Guzepp Cassar li kien il-˙ames

kappillan fl-1920. Dun Guzepp Cassar ie˙or li kien is-sitt kappillan fl-1926. Mons. Angelo Camilleri li ˙adem ©ewwa Marsilja u sar saçerdot fl-1910 u miet fl-1966. Dun Mikiel Mercieca sar saçerdot fl-1915 u miet fl-1942. Dun Mikiel Bartolo li kien qabel Patri tas-Soçjetà Missjunarja ta’ San Pawl li miet fl-1942. Kien hemm ukoll Dun Guzepp Portelli li ˙adem f’Selmun u miet fl-1944. Dun Guzepp Vella is-seba kappillan, li sar saçerdot fl-1915 u miet fl-1955. Dun Salv Vella sar saçerdot fl-1915, kien prokuratur tal-knisja fl-1944, kien Rettur tal-Kunçizzjoni u miet fl-1969. Mons. Mikiel Cefai li sar saçerdot fl-1915. Kien Arçipriet tal-Katidral u San Ìor© u wara la˙aq Vigarju Ìenerali u miet fl-1981. Dun Karm Camilleri sar saçerdot fl-1921 u miet fl-1965. Dun Manwel Xerri t-tmien kappillan fl-1955. Sar saçerdot fl-1922 u miet fl-1964. Insibu wkoll lil Dun Guzepp Portelli li kien ja˙dem Selmun miet fl-1968. Dun Fran©isk Camilleri sar saçerdot fl-1925, kien Rettur ta’ Kemmuna u tal-Kunçizzjoni u miet fl-1976. Dun Karlu Vella sar saçerdot fl-1927 u kien prokuratur tal-Knisja u miet fl-1957. Dun Angelo Camilleri sar saçerdot fl-1927 u kien prokuratur tal-knisja u miet fl-1985. Dun Frangisk Azzopardi sar saçerdot fl-1927, kien kappillan fl-Armata IngliΩa u miet fl-1971. Patri Guzepp Portelli Ìizwita sar saçerdot fl-Indja fl-1934 u kien missjunarju u miet fl-1986. Hawnhekk naraw li bejn l-1917 u l-1944 kienu mietu 9 saçerdoti tal-parroçça. Tajjeb insemmu ukoll li f’dan il-perjodu ta’ sittin sena, kellna is-sena 1915 li fiha kienu ©ew ordnati 4 saçerdoti mill-Qala u fl-1927 qaddsu tlieta mill-Qala. Fis-sena 1927, kien hawn sittax -il saçerdot fil-Qala. Il-popolazzjoni tal-Qala kienet madwar 1350 u g˙alhekk kellna saçerdot g˙al kull 84 persuna. Mill-1927 sal-1952, kellna perjodu ta’ 25 sena fejn ma kellniex ordinazzjoni ta’ saçerdot mill-Qala, perjodu twil ta’ assenza ta’ ordinazzjoni ta’ saçerdoti mill-Qala iΩda mhux l-itwal wie˙ed g˙aliex Mons. Angelo Camilleri li la˙aq saçerdot fl-1910 aktarx la˙aq wara 30 sena! Fis-sena 1948 il-popolazzjoni tal-Qala kienet 1569 u kellna 11 -il saçerdot b’medja ta’ saçerdot g˙al kull 143 persuna. Fil-fatt ir-riçerkatur Malti Winston L. Zammit jg˙id li fil-Qala fl-1948 kien hawn 19 bejn saçerdoti u sorijiet.

MILL-1950 SAL-2011 Dun Mikiel Buttigieg sar saçerdot fl-1952 u kien Rettur il-Kunçizzjoni u miet fl-2002.

Parti mid-Diskors tal-OkkaΩjoni taç-Çerimonja ‘Ìie˙ il-Qala 2012’ organizzata

mill-Kunsill Lokali tal-Qala mill-Vigarju Parrokkjali Dun Charles Buttigieg

20

Dun Guzepp Vella sar saçerdot fl-1955, kien jie˙u ˙sieb l-istamperija f’G˙ajnsielem u l-Qala u kien jie˙u ˙sieb il-funerali u miet fis-sena 2006, Dun Angelo Buttigieg sar saçerdot fl-1955 u kien viçi ta’ G˙anjsielem u tal-Qala u miet fl-2011. Mons. Guzeppi Buttigieg sar saçerdot fl-1958, kien Direttur ta’ Kana f’G˙awdex u viçi u miet fl-2007. Kan. Dun Karm Vella kien id-disa’ kappillan fl-1965 u sar l-ewwel wie˙ed bit-titlu ta’ Arçipriet. Sar saçerdot fl-1943 u miet fl-1969. Mons Guzepp Borg Attard, it-Tieni Arçipriet u l-g˙axar kappillan fl-1969. Sar saçerdot fl-1953 u miet fl-1996. Dun Lawrenz Theuma sar saçerdot fl-1960 u kien G˙alliem u miet din is-sena 2012, kien ukoll Kappillan tas-Sorijiet Frangiskani fil-Qala. Dun Michael Xuereb ordnat fl-1964 u miet fl-Amerika fl-2007. Saçerdoti li g˙adhom ˙ajjin sal-lum huma Patri Gabriel Bartolo Kappuççin, sar saçerdot fl-1952 u ˙adem f’Malta. Mons. Lawrenz Xerri, sar saçerdot fl-1959 u kien Rettur ta’ Kemmuna u Kappillan tal-Fontana u huwa Monsinjur tal-Katidral. Dun Guzepp Camilleri li trabba l-Qala u sar saçerdot fl-1960 u huwa missjunarju fil-Gwatemala. Dun Karm Xerri qaddes fl-1961 u huwa Rettur ta’ Kemmuna u jie˙u ˙sieb il-funerali. Mons. Publius Xuereb sar saçerdot fl-1968 u huwa Kappillan fl-Amerika u Monsinjur tal-Papa. Patri Joe Falzon Karmelitan qaddes fl-1969 u kien Kappillan f’Malta. Mons. Anton Sultana sar saçerdot fl-1970, kien viçi u sar it-tielet Arçipriet u l-˙dax-il kappillan fl-1983. Huwa Monsinjur tal-Kapitlu tal-Katidral. Dun Anthony Mifsud sar saçerdot fl-1984 u huwa Kappillan fl-Awstralja. Patri Joe Portelli Salezjan u qaddes fl-1990 u huwa Rettur ta’ Kulle©© f’Malta. Mons. Karm Refalo, ir-raba’ Arçipriet u t-tnax-il kappillan, sar saçerdot fl-1986 u sar Arçipriet fl-1991 u wara sar Arçipriet tax-Xag˙ra. Kan. Joe Zammit sar saçerdot fl-1984 u huwa l-˙ames Arçipriet tal-Qala sa mill-2005, huwa t-tlettax-ilkappillan, fejn qabel kien viçi. Huwa wkoll Im˙allef fit-Tribunali Ekklezjastiçi ta’ Malta u G˙awdex. Dun Charles Buttigieg sar saçerdot fl-1999 u huwa l-Vigarju Parrokkjali u Dun Krystof Buttigieg li sar saçerdot fl-2011 u attwalment qed ja˙dem pastoralment u jistudja l-Italja. Tajjeb li wara li semmejna din il-lista ta’ saçerdoti fl-istorja tal-Qala, ma ninsewx l-eremiti b˙al San Kerrew, Padre Antoni di San Carlo u Fra Awrelju Axiaq li kien hemm ˙dejn is-Santwarju fl-antik. Fil-parroçça kien hawn ukoll djaknu Guzeppi Bartolo li miet fl-1941 u Ωew© brothers, Bro. Michael Buttigieg ©iΩwita u miet fl-1983 u Bro. Indrija Cassar ©iΩwita li miet fl-2001. Infakkru wkoll li anke l-E.T Mons. Isqof Mario Grech huwa ukoll parti mill-istroja tas-saçerdoti Qalin g˙aliex proprju twieled il-Qala fl-1957. Tajjeb insemmu li bejn l-1952 u l-1970 ©ew ordanti 13 -il saçerdot mill-Qala, l-iktar perjodu fjorenti ta’ saçerdoti novelli. F’dan il-perjodu mietu 9. Fl-1964 kien

hemm l-akbar numru ta’ saçerdoti mill-Qala, sbatax. Il-popolazzjoni tal-Qala kienet madwar 1525 (li kienet bdiet tonqos min˙abba l-emigrazzjoni g˙aliex fl-1957 kienet ta’ 1616) u g˙alhekk kellna saçerdot g˙al kull 90 persuna. Fi storja ta’ madwar 150 sena tad-djoçesi ta’ G˙awdex fil-Qala servew 55 saçerdot, 35 minnhom kienu mill-Qala ji©ifieri sitta fil-mija tas-saçerdoti kollha li ©ew ordnati fid-djoçesi. Dan juri li kellna medja ta’ ordinazzjoni saçerdotali kull erba’ snin.

IS-SITWAZZJONI LLUMSkond l-Annuarium Statisticun Ecclesiae (ASE) tal-Vatikan, it-total ta’ saçerdoti fid-dinja fl-2010 kien ta’ 412,236 fejn 277,009 huma saçerdoti djoçesani, fejn kienu la˙qu 6863 saçerdot ©did. Is-saçerdoti naqsu b’madwar 1674 fl-Ewropa u kibru fl-Afrika b’madwar 1155 u fl-Asja kibru b’madwar 1519. Fid-dinja hawn 221,055 parroçça fejn 49,172 huma ming˙ajr kappillan. Min˙abba n-nuqqas ta’ saçerdoti fl-Arçidjoçesi ta’ Detroit ©ew mag˙luqa jew ing˙aqdu ma’ o˙rajn 129 parroçça dan l-a˙˙ar snin. Il-kattoliçi fid-dinja huma 1.196 biljun li ji©i 17 fil-mija tal-popolazzjoni tad-dinja u g˙alhekk fid-dinja hawn saçerdot g˙al kull 2901 kattoliku u hawn saçerdot g˙al 16,981 persuna. Fl-Istati Uniti, wie˙ed mill-iktar pajjiΩi li g˙andu kattoliçi fid-dinja 78.2 miljun (hemm ukoll il-Filippini u l-BraΩil) g˙andu 38,964, ji©ifieri saçerdot g˙al kull 2007 kattoliku. Ta’ min isemmi hawnhekk li fid-dinja hawn madwar 38,155 djaknu permanenti u madwar 117,978 seminarist. Malta b˙alissa g˙andna saçerdot jew patri g˙al madwar 530 persuna u medja ta’ 11-il saçerdot f’kull parroçça. G˙awdex b˙alissa g˙andna madwar 173 saçerdot jew patri mxerrdin fi 15-il parroçça, dan ifisser saçerdot g˙al madwar 187 persuna u medja ta’ 12-il saçerdot f’kull parroçça. Insemmu li dan l-a˙˙ar 7 snin mietu f’G˙awdex ‘il fuq minn 40 saçerdot. Fil-Qala dan l-a˙˙ar g˙axar snin naqsu seba’ saçerdoti li kienu jqaddsu kuljum fil-parroçça. Il-Qala g˙andna saçerdot g˙al kull 450 persuna u g˙alhekk inqas mill-medja ta’ G˙awdex u joqrob lejn dik ta’ Malta. G˙andna Ωew© saçerdoti barranin lil Mons. Salv Grima u l-Kan. Anton Attard li joffru s-servizz tag˙hom g˙all-quddies fil-parroçça. Dan g˙alhekk g˙andu jimbuttana biex nitolbu g˙al aktar vokazzjonijiet saçerdotali g˙aliex min jaf meta ser tkun l-ordinazzjoni tas-saçerdot li jmiss mill-parroçça tag˙na? G˙andna fuq kollox napprezzew il-˙idma tas-saçerdoti Qalin li l-età medja hija dik ta’ 67 sena. Fil-fatt id-differenza fl-età bejn l-iΩg˙ar saçerdot li qieg˙ed fil-parroçça u t-tieni l-iΩg˙ar wie˙ed hija dik ta’ 30 sena. Is-saçerdoti kollha li ˙admu u qeg˙din ja˙dmu fil-Qala g˙amlu sagrifiççji u taw ˙ajjithom g˙all-parroçça. Biss biss f’sena wa˙da titqaddes 2315-il quddiesa fil-parroçça, issir 179,694 tqarbina, issir madwar 1447 laqg˙a fil-parroçça u 1228

sieg˙a ta’ adorazzjoni flimkien ma’ eluf u eluf ta’ sig˙at ta’ volontarjat u djakonija. Illum ix-xog˙ol pastorali huwa dejjem intensiv, il-problemi pastorali fil-familji dejjem qeg˙din jikkumplikaw ru˙hom, illum iktar minn qatt qabel u g˙alhekk irridu nkomplu nistinkaw. Is-sekulariΩmu huwa l-isfida tal-evan©elizazzjoni l-©dida mixtieqa tant mill-Knisja f’din is-Sena tal-Fidi 2012-2013. In-nies li jistqarru li jemmnu f’Alla fl-Ewropa huwa ta’ 79 fil-mija. L-attendenza tal-quddiesa tal-Óadd tbaxxiet f’diversi pajjiΩi; f’Malta hija ta’ madwar 53 fil-mija, l-Irlanda 46 fil-mija, l-Istati Uniti 30 fil-mija, Ruma 20 fil-mija, l-Awstralja 14 fil-mija. Il-Qala qeg˙din madwar 71 fil-mija. Min-na˙a l-o˙ra rridu nag˙mlu kura©©, g˙andna 267 persuna li jattendu l-laqg˙at tal-parroçça, g˙andna madwar 157 professjonist. G˙andna diversi ministeri u ˙idma volontarja li tg˙in lis-saçerdoti u l-binja tal-parroçça, mhux biss mal-Qalin imma anke mal-barranin li jg˙ixu fostna li huma madwar 350. Dan il-fenomenu tal-barranin fostna, huwa wie˙ed mis-sinjali l-©odda ta’ Ωmienna. Kien proprju g˙alhekk seba’ snin ilu fil-parroçça tal-Qala bl-inizjattiva tal-Arçipriet il-Kan. Dr Joe Zammit flimkien ma’ kumitat apposta parrokkjali ©ew organizzati diversi edizzjonijiet tal-‘Gozo International Celebration’ g˙aΩ-Ωminijiet tal-G˙id, tal-Festa u tal-Milied. Il-kumitat attwali tal-G.I.C. huwa mag˙mul mill-Arçipriet tal-Qala l-Kan. Dr Joe Zammit, Dr Franco Mercieca li ˙a post missieru l-mibki Horace Mercieca ko-fundatur u patrun tal-G.I.C. li proprju llum g˙alaq 4 snin li ng˙aqad mal-Mulej, Dr Raymond Xerri u Fr Charles Buttigieg. L-g˙an prinçipali ta’ din l-attività organizzata mill-parroçça tal-Qala hija l-˙idma ekumenika, li tg˙aqqad diversi nsara u nies ta’ reli©jonijiet u kulturi differenti ta˙t çelebrazzjoni wa˙da. Fil-parroçça tal-Qala ta’ madwar elfejn ru˙ wie˙ed isib b˙alma jsib f’Malta u G˙awdex, nies insara o˙ra b˙al protestanti u ortodossi u nies ta’ reli©jonijet o˙ra b˙ala musulmani, buddisti, induwisti, reli©jonijiet asjatiçi u lhud. Is-sinodu tal-isqfijiet li sar f’Ottubru li g˙adda dwar l-evan©elizazzjoni ©dida fil-Vatikan tana 58 proposta fejn il-˙ames proposta titkellem proprju dwar dan, ji©ifieri r-rabta essenzjali ta’ bejn il-fidi u l-kultura. Fil-fatt kienu preΩenti g˙as-sinodu l-Patrijarka Bartolomew I u l-Arçisqof ta’ Canterbury Dr Rowan Williams. U g˙alhekk nie˙u din l-okkaΩjoni sabiex f’isem il-kumitat tal-G.I.C. nirrangrazzja lis-Sindku l-Perit Clint Camilleri u l-Kunsill Lokali tal-Qala li g˙al darba o˙ra qed jag˙ti ‘Ìie˙ il-Qala’ lill-kumitat parrokkjali. Dan kollu juri l-armonija li dejjem kienet teΩisti matul l-istorja tal-Kunsill Lokali tal-Qala mal-Parroçça tal-Qala. F’isem il-Kumitat ukoll nie˙u l-okkaΩjoni sabiex nirringrazzja lid-diversi voluntiera li ja˙dmu g˙as-suççess tal-‘Gozo International Celebration’ fil-Qala u g˙all-©id tal-parroçça u tar-ra˙al meraviljuΩ tal-Qala.

21

G˙al darb’o˙ra n-nies re©g˙u ˙onqu l-pjazza tag˙na biex igawdu s-seba’ edizzjoni tal-Qala International Folk Festival li sar il-©ebla tax-xewka fil-kalendarju kulturali f’G˙awdex. Dan il-festival presti©©juΩ kiber u Ωviluppa pass pass bil-˙idma u bil-g˙aqal tag˙na l-Qalin. Dan il-festival stag˙na bl-esperjenza mi©buda mis-snin ta’ qabel u bil-kreattività u riçerka, biex illum g˙andna festival li tassew g˙andna nkunu kburin bih. Tant u tant Qalin taw is-sehem volontarju

tag˙hom b’sagrifiççju u b’amor proprju. G˙exieren ta’ Qalin stinkaw id f’id biex jag˙mlu ©ie˙ lil-lokalità tag˙na. J iena nemmen l i dan i l - fest ival iwassalna biex nersqu ftit iktar qrib l-g˙eruq tag˙na, ˙a naraw iktar mill-viçin kif kienu jg˙ixu u ja˙sbu missirijietna li bil-fidi tag˙hom, bil-g˙aqal, bil-perseveranza, bl-im˙abba lejn il-familja u lejn pajjiΩhom wassluna biex a˙na sirna dak li a˙na, u g˙andna dak li g˙andna. Il-valuri li ˙adna b’g˙oΩΩa g˙adhom validi sal-lum u tajjeb

li nsiru iktar mid˙la tag˙hom. Naraw fil-passat, g˙odod u arkitettura, li juru li ma kinux jaqtg˙u qalbhom u li kellhom kreattività kbira; naraw ir-ritwali li jirriflettu l-ispiritawlità fil-˙ajja tag˙hom. Dan il-folk festival jg˙inna nifhmu a˙jar u napprezzaw iktar l-identità tag˙na. Dan il-festival laqqag˙na wkoll ma’ kulturi Ewropej permezz ta’ tliet gruppi folkloristiçi taΩ-Ωfin barranin, din id-darba jkunu mill-Italja, Estonja u Slovakkja. IΩ-Ωfin, il-muΩika u l-kant tag˙hom huma

Qala International Folk FestivalQala International Folk Festival

22

simboli tal-kultura tag˙hom. B’hekk a˙na u huma nag˙mlu bdil ta’ kultura u ideat. Dan l-iskambju jg˙inna nfittxu u nsibu l-unità fid-diversità, u niskopru l-elementi folkloristiçi diversi li jsawru dawn id-djalogi kulturali tassew interessanti. Kellna wkoll konferenza internazzjonali dwar i l-folk bi studji minn esperti fuq i l -w i r t a rk i te t ton iku Mal t i u preΩentazzjonijiet mill-gruppi barranin dwar pajjiΩhom. Dawn l-istudji qeg˙din jin©abru f’kotba biex pass pass nibnu ençiklopedija fuq il-folklor ta’ pajjiΩna. L-introduzzjoni tal-ikla tradizzjonali tat-tie©

wara r-re-enactment tat-Tie© Tradizzjonali Malti fil-©urnata inawgurali tal-festival kienet suççess kbir. Kienet suççess ukoll i l-mawra tal-gruppi barranin u tal-Menhir Qala Folk group u Ω-Ωfin tag˙hom f’Marsaskala u f’San Ìiljan fejn intlaqg˙u tajjeb minn pubbliku numeruΩ. Din kienet l-ewwel esperjenza tieg˙i tat-tmexxija u l-organizzazzjoni ta’ dan il-festival folkloristiku. Kienet esperjenza impenjattiva u sabi˙a. Iltqajna ma’ diversi sfidi, però b’g˙aqal u b’impenn g˙elibna kull intopp sabiex ©ibna dan ir-riΩ ultat hekk sabi˙ g˙alina l-Qalin.

Madanakollu, na˙seb l-iktar ˙a©a li ˙assejt li ˙ar©et minn dan il-festival hija l-g˙aqda u l-unità bejnietna l-Qalin. Il-fatt li jkollok numru kbir ta’ voluntiera minn kull età, Ωg˙aΩag˙ u adulti, lkoll flimkien, kul˙add jag˙ti d-daqqa t’id tieg˙u fl-organizzazjoni ta’ dan il-festival, timlik b’kura©©, b’sodisfazzjon u b’entuΩjaΩmu. Konvint, li din is-serenità bejnietna l-Qalin ser tkompli tul is-snin li ©ejjin sabiex tabil˙aqq nibqg˙u nipproduçu attivitajiet ta’ kwalità.

Clint CamilleriSindku Qala

23

L -a t t i v i t à Óondoq By N igh t © i e t organizzata g˙all-ewwel darba fis-6 ta’ Lulju 2012 ©ewwa l-bajja li tant g˙andna g˙al qalbna l-Qalin, dik ta’ Óondoq ir-Rummien. Din l-attività ©iet organizzata mill-Kunsill tal-Qala b’kollaborazzjoni mal-grupp tal-Briju li l-g˙an tieg˙u hu li jkompli jkabbar u jsebba˙ il-festa ta’ San Ìuzepp. L-g˙an ta’ din l-attività kien li no˙olqu atmosfera ta’ divertiment g˙all-adoloxxenti, iΩ-Ωg˙azag˙ u familji G˙awdxin u Maltin f’ambjent sajfi. Minbarra f’hekk, ni©bru wkoll fondi biex inkomplu inΩidu l-briju tal-festa u ng˙inu fl-ispejjeΩ tal-armar ta’ barra tal-festa. G˙al din l-attività kellna mag˙na l-band popolari Maltija Red Electrick li tawna diversi songs minn tag˙hom li huma fuq stil Soft Rock. Wara ir-Red Electrick komplew il-lejla il-Gozo Drum Tribe fejn kul˙add seta’ jdoqq l-instrumenti personali f’melodija informali. Wara komplew id-divertiment ta’ din is-serata d-DJ’s lokali li kellna mistednin. B˙ala Kunsill, ˙adna ˙sieb ix-xog˙ol ta’ permessi u g˙enna fil-ma©©or parti tal-ispejjeΩ li tirrikjedi attività ta’ din l-iskala. Min-na˙a tag˙hom, il-grupp tal-Briju

˙adu ˙sieb l-ikel u x-xorb li kellna g˙all-bejg˙ u r-reklamar ta’ din l-attivita. Ta’ min jinnota li din l-attività intlaqg˙et tajjeb kemm minna l-Qalin u kemm minn s˙abna l-G˙awdxin. Kien hemm numru mdaqqas ta’ Maltin li g˙aΩlu li jaqsmu apposta minn Malta biex ji©u g˙al din l-attività li xi w˙ud minnhom iddeskrivew b˙ala unika meta tikkunsidra l-©miel naturali tal-bajja ta’ Óondoq u l-atmosfera li kien hemm. Kienu ˙afna dawk l-G˙awdxin li ˙allewlna kummenti poΩittivi kemm waqt l-attività u kemm wara l-attività, permezz ta’ Facebook. Fattur li jikkonvinçina jimmarka s-suççess ta’ Hondoq by Night kien numru mdaqqas ta’ nies li kien hemm ©ol-bajja, fejn f’˙inijiet minnhom ma kienx hemm fejn taqa’ labra. Minn hawn nie˙u l-opportunità biex nirringrazzja lill-helpers kollha li taw sehemhom sabiex din l-attività setg˙et tirnexxi. Kul˙add ˙adem f’team wie˙ed, b’g˙an wie˙ed - dik li l-attività tirnexxi u tkun le j la memorabbl i . Nixt ieq nirringrazzja b’mod partikulari lil dawk il-helpers li baqg˙u hemm anke wara l-attività u g˙alkemm g˙ajjiena, g˙enu biex jin©abar kollox f’postu u titnaddaf

il-bajja mill-o©©etti mormija madwar il-bajja ta’ Óondoq. L-g˙ada filg˙odu, in-nies li marru Óondoq biex jg˙umu baqg˙u impressjonati bil-livell ta’ ndafa li sabu fil-bajja. Óafna ˙asbu li ser isibu xi ammont ta’ ˙mie© wara party b˙al dak, però Ω-Ωg˙aΩag˙ tag˙na wrew li a˙na maturi biΩΩejjed biex in˙allu lil Óondoq fi stat intatt. Suççess biex ikun suççess irid jitkompla. Kienu ˙afna dawk li saqsewna meta ˙a ner©g˙u nag˙mlu il-Hondoq by Night. Nie˙u l-opportunità biex ninfurmakom li di©à g˙addejjin il-preparamenti g˙at-tieni edizzjoni ta’ Óondoq by Night. G˙alhekk minn hawn nie˙u l-opportunità biex nappella lill-adoloxxenti u Ωg˙aΩag˙ Qalin li g˙adhom jistudjaw sabiex jag˙mlu mo˙˙hom fl- istudj i tag˙hom ˙al l i imbag˙ad tabil˙aqq igawdu Óondoq by Night #2 li Ωgur ser ikun ikbar u a˙jar!IΩ-Ωg˙aΩag˙ Ωgur li ser jibqg˙u fiç-çentru tal-˙idma ta’ dan il-Kunsill. L-ener©ija, id-determinazzjoni u l-ideat tag˙hom ikomplu j˙e©©una nag˙mlu attivitajiet b˙al dawn.

Clint CamilleriSindku

24